RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2011 roku. hrubieszowski. krasnostawski. lubartowski. lubelski. janowski. kraśnicki.

Transkrypt

1 RAPORT O STAIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2011 roku Lublin Biała Podlaska Chełm Zamość bialski biłgorajski chełmski hrubieszowski janowski krasnostawski kraśnicki lubartowski lubelski łęczyński łukowski opolski parczewski puławski radzyński rycki świdnicki tomaszowski włodawski zamojski Wykres 5. % ludności korzystającej z kanalizacji w poszczególnych powiatach w roku 2010 (źródło: GUS) Tabela 1. Zużycie nawozów mineralnych lub chemicznych oraz wapniowych w przeliczeniu na czysty składnik (źródło: GUS) Rok 1999/ / / /10 Wyszczególnienie [ton/rok] [ton/rok] [ton/rok] [ton/rok] awozy mineralne lub chemiczne ogółem, w tym: azotowe fosforowe potasowe awozy wapniowe Tabela 2. Zużycie nawozów mineralnych lub chemicznych oraz wapniowych w przeliczeniu na czysty składnik *(źródło: GUS) Rok 1999/ / / /10 Wyszczególnienie [kg/ha UR] [kg/ha UR] [kg/ha UR] [kg/ha UR] awozy mineralne lub chemiczne ogółem, w tym: 76,8 99,8 98,1 104,3 azotowe 39,6 53,9 53,9 56,9 fosforowe 17,4 20,4 21,7 22,8 potasowe 19,8 25,5 22,5 24,6 awozy wapniowe 68,6 62,9 19,6 26,9 * w kg na 1 ha użytków rolnych (UR) Istotnym czynnikiem presji są wody opadowe lub roztopowe ujęte w systemy kanalizacyjne, pochodzące z terenów zanieczyszczonych, w tym z centrów miast, terenów przemysłowych oraz dróg o dużym natężeniu ruchu oraz parkingów. Wody te ujęte w systemy kanalizacyjne wymagają oczyszczania, w przeciwnym razie stają się źródłem zanieczyszczenia dla wód powierzchniowych i podziemnych. Oczyszczania wymagają również odcieki ze składowisk odpadów, zarówno w trakcie eksploatacji składowiska, jak też w okresie poeksploatacyjnym. W nowych składowiskach odcieki zbierane są systemem drenażowym i kolektorem zbiorczym odprowadzane do oczyszczalni ścieków. Stan Wody powierzchniowe płynące Monitoring jakości wód powierzchniowych Podstawowym celem monitoringu wód powierzchniowych jest pozyskanie informacji o stanie wód w dorzeczach, niezbędnych dla wspomagania procesów planowania w gospodarowaniu wodami oraz oceny osiągania celów środowiskowych głównie poprawy jakości wód oraz ich ochrony przed 32

2 WODY Rzeka Bug Fot. A. Iwaniuk zanieczyszczeniami. Rok 2011 był drugim rokiem badań monitoringowych w cyklu sześcioletnim , prowadzonych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. r 81, poz. 685) i dostosowanych do wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) 2000/60/WE. Monitoring prowadzono w punktach pomiarowo- -kontrolnych (ppk.), w odniesieniu do jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP). Przez jednolite części wód powierzchniowych rozumie się oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, takich jak: struga, strumień, potok, rzeka, kanał lub ich części, sztuczny zbiornik wodny, jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub wody przybrzeżne, jednorodny pod względem hydromorfologicznym i biologicznym, dla których prowadzone są analizy presji antropogenicznych i opracowywane programy wodno-środowiskowe. W Polsce wydzielono ponad 4,5 tys. jednolitych części wód dla rzek, około tysiąca dla jezior, 11 dla wód przybrzeżnych i 9 dla wód przejściowych. Sztucznych lub silnie zmienionych jednolitych części wód, takich jak kanały, zbiorniki zaporowe czy też w znacznym stopniu zmienione rzeki, jest w Polsce ok. 600, co stanowi ok.13% ilości wszystkich JCWP. W granicach administracyjnych województwa lubelskiego znajduje się 374 JCWP, z których 214 to JCWP naturalne, 156 silnie zmienione, a 4 to sztuczne jednolite części wód. Badania wód prowadzone były w ramach trzech rodzajów monitoringu: diagnostycznego - w celu dostarczenia ogólnej oceny stanu wód powierzchniowych w każdej zlewni i podzlewni dorzecza, dokonania oceny długoterminowych zmian stanu JCWP z powodu szeroko rozumianych oddziaływań antropogenicznych, dokonania oceny długoterminowych zmian stanu JCWP w warunkach naturalnych oraz zaprojektowania przyszłych programów monitoringu; operacyjnego - dla ustalenia stanu tych części wód, które uznano za zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych, oceny krótkoterminowych zmian stanu wód w wyniku wdrażania programów naprawczych oraz oceny wód na obszarach chronionych; badawczego w celu dostarczenia dodatkowych informacji o stanie wód w związku z uwarunkowaniami lokalnymi lub umowami międzynarodowymi. W roku 2011 uruchomiono po raz pierwszy w cyklu monitoring diagnostyczny, kontynuowano rozpoczęty w roku 2010 I cykl monitoringu operacyjnego oraz prowadzono monitoring badawczy. Łącznie badaniami objęto 57 ppk. zlokalizowanych na 53 JCWP. W 12 punktach realizowano równocześnie program monitoringu diagnostycznego i operacyjnego. W ramach sieci realizowane były również programy pomiarowe dla wód zlokalizowanych na obszarach chronionych: przeznaczonych do ochrony gatunków zwierząt wodnych o znaczeniu gospodarczym (wody przeznaczone do bytowania ryb) i obszarach chronionych przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków (obszary ATURA 2000), wrażliwych na eutrofi zację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych oraz narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Ocena jakości wód w roku 2011 Podstawą oceny stanu wód powierzchniowych było rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfi kacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. r 257, poz. 1545). Rozporządzenie określa sposób dokonywania oceny stanu jednolitych części wód poprzez dokonywanie oceny stanu ekologicznego (JCWP naturalne) lub potencjału ekologicznego (JCWP sztuczne i silnie zmienione), stanu chemicznego, sposób interpretacji wyników badań wskaźników jakości, sposób prezentowania wyników klasyfi kacji oraz częstotliwość wykonywania klasyfi kacji. Wynikiem oceny jest określenie stanu JCWP jako stan dobry lub zły. 33

3 RAPORT O STAIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2011 roku Monitoring diagnostyczny Zakres pomiarowy monitoringu diagnostycznego, oprócz elementów biologicznych i fizykochemicznych w skład których wchodziły również specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne, obejmował także badania wskaźników chemicznych zawierających substancje priorytetowe i inne substancje zanieczyszczające. Badania prowadzono w 12 ppk. dla 12 JCWP, w tym 9 naturalnych ciekach, 2 silnie zmienionych oraz 1 sztucznej części wód. Klasyfikacja elementów biologicznych: Dla 7 punktów w 7 JCWP określono I klasę jakości, o czym zadecydował głównie fitobentos. Dobrą, klasę czystości stwierdzono dla 5 punktów w 5 JCWP, o czym w znacznej mierze zadecydował drugi z badanych elementów makrofity. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych: We wszystkich badanych punktach stwierdzono dobry stan fizykochemiczny ( klasa). Klasyfikacja elementów fizykochemicznych specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych: dla wszystkich badanych punktów wyznaczono klasę czystości, głównie ze względu na węglowodory ropopochodne, rzadziej fenole lotne. Pozostałe wskaźniki tych zanieczyszczeń dotrzymywały normy dla klasy I. Stan/potencjał ekologiczny: dla 7 ppk. (7 JCWP: 6 naturalnych i 1 silnie zmieniona) określono umiarkowany stan/potencjał ekologiczny natomiast dla 5 ppk. (5 JCWP: 3 naturalnych, 1 silnie zmienionej i 1 sztucznej) dobry stan/potencjał ekologiczny. Stan chemiczny: we wszystkich ppk. i JCWP stan chemiczny określono jako dobry. ie odnotowano żadnych przekroczeń wartości dopuszczalnych dla klasy I. Stan wód: w 7 JCWP (58%) stwierdzono zły stan wód natomiast w 5 JCWP (42%) dobry stan wód. Monitoring operacyjny Zakres pomiarowy dla 45 ppk. w 43 JCWP - 22 naturalnych częściach wód, 20 silnie zmienionych i 1 sztucznej, badanych w ramach monitoringu operacyjnego, zawierał elementy biologiczne oraz fizykochemiczne. Klasyfikacja elementów biologicznych: I klasę jakości wyznaczono dla 26 ppk. (w 25 JCWP), o czym decydował głównie fitobentos. Dla 19 ppk. (w 18 JCWP) określono dobrą klasę, co determinowały głównie makrofity, rzadziej fitoplankton. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych: dla 1 ppk. (1 JCWP) wyznaczono bardzo dobry stan elementów fizykochemicznych, dla 30 ppk. (28 JCWP) wyznaczono dobry stan natomiast dla 14 ppk. (14 JCWP) stan poniżej dobrego. Zadecydowały o tym głównie: OWO, azot Kjeldahla oraz sporadycznie fosforany. Stan/potencjał ekologiczny: stan/potencjał umiarkowany wyznaczono dla 32 ppk. (31 JCWP: 18 naturalnych i 13 silnie zmienionych), natomiast dla 13 ppk. (12 JCWP: 5 naturalnych, 6 silnie zmienionych i 1 sztucznej) określono stan/potencjał ekologiczny jako dobry i powyżej dobrego. Stan wód: spośród 35 ppk. (33 JCWP) możliwych dla określenia stanu wód, dla 30 ppk. (29 JCWP) 88% stwierdzono zły stan natomiast dla 5 ppk. (4 JCWP) 12% określono dobry stan wód. Monitoring badawczy Badania w ramach monitoringu badawczego prowadzono dla 12 ppk. w 9 JCWP naturalnych. 2 punkty na 1 JCWP badano w związku z zobowiązaniami lokalnymi w ramach zintegrowanej stacji monitoringu środowiska, zlokalizowanej na terenie Roztoczańskiego Parku arodowego. Dla tej JCWP dokonano jedynie klasyfikacji elementów fizykochemicznych, ze względu na brak wyników badań elementu biologicznego - makrobezkręgowców, które są w trakcie oznaczania. Stan fizykochemiczny w obydwu punktach określono jako bardzo dobry. Badania pozostałych 10 punktów w 8 JCWP rzeki Bug i jej dopływów prowadzono w związku z realizacją umów międzynarodowych na wodach granicznych. Klasyfikacja elementów biologicznych: dobrą klasę wskaźników biologicznych określono dla 8 ppk. (6 JCWP), o czym zadecydował głównie wskaźnik najbardziej miarodajny dla tego typu rzek fitoplankton. I klasę wyznaczono jedynie dla 2 ppk. (2 JCWP). Klasyfikacja elementów fizykochemicznych: dla 3 punktów (3 JCWP) stwierdzono klasę, natomiast dla reszty 7 ppk. (5 JCWP) określono stan elementów fizykochemicznych jako poniżej stanu dobrego, głównie ze względu na fosforany i sporadycznie OWO. Pozostała część wskaźników fizykochemicznych w przewadze dotrzymywała norm dla I bardzo dobrej klasy czystości. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych: dla wszystkich badanych punktów wyznaczono I klasę czystości. Stan/potencjał ekologiczny: umiarkowany stan ekologiczny określono dla 7 ppk. (5 JCWP), natomiast dla 3 ppk. (3 JCWP) stwierdzono dobry stan ekologiczny. 34

4 WODY Stan wód: określono dla 7 części wód 62,5%, możliwych do oceny zgodnie z rozporządzeniem. Ich stan określono jako zły. a wykresach 6-7 przedstawiono klasyfi kację biologicznych i fi zykochemicznych elementów jakości oraz stanu/potencjału ekologicznego we wszystkich badanych ppk. w 2011 roku. klasa el. biologicznych 57,1 42,9 klasa el. fizykochemicznych 85,7 36,4 POTECJAŁ EKOLOGICZY 38,1 63,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% I klasa (0%) klasa I klasa IV klasa (0%) poniżej stanu dobrego Wykres 6. Klasyfikacja elementów biologicznych, fizykochemicznych oraz potencjału ekologicznego w ppk. w sztucznych i silnie zmienionych JCWP w województwie lubelskim w 2011 r. klasa el. biologicznych 44,1 55,9 klasa el. fizykochemicznych 2,9 61,8 35,3 STA EKOLOGICZY 23,5 76,5 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% I klasa klasa I klasa PSD IV klasa (0%) V klasa (0%) Wykres 7. Klasyfikacja elementów biologicznych, fizykochemicznych oraz stanu ekologicznego w ppk. w naturalnych JCWP w województwie lubelskim w 2011 r. Monitoring na obszarach chronionych Wody przeznaczone do bytowania ryb Sieć punktów monitoringu wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych była zaprojektowana w oparciu o wykazy obszarów ochrony siedlisk i gatunków, w których stwierdzono występowanie chronionych gatunków ryb. Badaniami objęto 10 ppk w zakresie zgodnym z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz.U. z 2002 r. r 176, poz.1445). W oparciu o ww. rozporządzenie przeprowadzono ocenę i stwierdzono, że w 2 badanych ppk. woda nie spełniała wymagań określonych dla wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych. W obydwu punktach odnotowano przekroczenie wartości dopuszczalnych dla zawiesiny ogólnej, BZT 5 i fosforu ogólnego. Dla 8 ppk. wody spełniały wymagania określone ww. rozporządzeniem. Obszary atura 2000 Wody powierzchniowe na obszarach ochrony siedlisk lub gatunków, których stan jest ważnym czynnikiem ochrony, badane były w 14 ppk. zlokalizowanych na 14 JCWP. Dla takich obszarów nie wyznaczono dodatkowych wymagań, jedynie określono, że jednolita część wód o umiarkowanym stanie ekologicznym nie spełnia wymagań dla takich obszarów, a wymagania te spełnia tylko dobry i bardzo dobry stan ekologiczny. Z przeprowadzonych badań wynika, ze stan wód spełnił wymagania dla obszarów atura 2000 tylko w 3 ppk., tj. 3 JCWP (21,5%), w pozostałych 11 ppk. 11 JCWP (78,5%) wymagania nie zostały spełnione. Eutrofizacja komunalna Implementacja Dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG) do polskiego prawodawstwa doprowadziła, że obszar całego kraju został uznany za wrażliwy na eutrofi - zację wywołaną zanieczyszczeniami ze źródeł komunalnych. W związku z tym, wszystkie punkty monitoringu operacyjnego posłużyły do oceny stopnia eutrofi zacji wód. Zakres badań obejmował następujące wskaźniki: elementy biologiczne - fi toplankton bądź fi tobentos, fi zykochemiczne BZT 5, azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosforany i fosfor ogólny. Oceny dokonano na podstawie badań w 40 ppk. na 39 JCWP. Dla 5 ppk. na 4 JCWP ocena była niemożliwa ze względu na brak wyniku wskaźnika 35

5 RAPORT O STAIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2011 roku biologicznego fi toplanktonu bądź fi tobentosu, których badania nie były wymagane zgodnie z nieobowiązującym już rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych. W 29 ppk. (28 JCWP) 72% stwierdzono niespełnienie wymagań dla tych obszarów, czyli wody uznano za zagrożone eutrofi zacją ze źródeł komunalnych (najczęściej decydował o tym fi tobentos i w kilku przypadkach azot Kjeldahla) natomiast dla 11 ppk. (w 11 JCWP) 28% określono spełnienie wyznaczonych wymagań wody niezagrożone eutrofizacją komunalną. klasyfikacja el. biologicznych 48,1 51,9 klasyfikacja el.fizykochemicznych 69,2 36,4 STA/POTECJAŁ EKOLOGICZY 30,8 63,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% I kasa klasa I klasa PSD IV klasa (0%) V klasa (0%) Wykres 8. Klasyfikacja elementów biologicznych, fizykochemicznych oraz stanu ekologicznego/potencjału ekologicznego w JCWP w 2011 r. Mapa 4. Prezentacja stanu/potencjału ekologicznego JCWP w województwie lubelskim w 2011 roku (źródło: WIOŚ) 36

6 WODY Eutrofizacja ze źródeł rolniczych Wpływ źródeł rolniczych na eutrofi zację wód powierzchniowych badano w 3 ppk. (2 JCWP) zlokalizowanych na rzece Białce, przepływającej przez obszar szczególnie narażony na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego w gminie Komarówka Podlaska. Ocenę wykonano zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U. r 241, poz. 2093). Wskaźniki, które wzięto do oceny to: chlorofi l a, azot azotanowy, azot ogólny, azotany i fosfor ogólny. W żadnej z 2 JCWP przepływających przez OS nie stwierdzono zagrożenia eutrofi zacją pochodzenia rolniczego. Rzeka Wisła Fot. Archiwum WIOŚ Ocena jednolitych części wód w zlewniach ZLEWIA WISŁY Zlewnia I rzędu - Wisła od Iłżanki do Bystrej W ramach tej zlewni przebadano dwie rzeki: Chodelkę i Wrzelówkę w trzech punktach (na 3 JCWP): Chodelka, ppk. Ruda Maciejowska w jednolitej części wód o nazwie - Chodelka do dopływu spod Wronowa, typ abiotyczny 6 potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych. Badania prowadzono w ramach monitoringu operacyjnego oraz realizowany był (podobnie jak dla wszystkich punktów operacyjnych) program dla wód wrażliwych na eutrofi zacją pochodzenia komunalnego. Spośród elementów biologicznych do badań wybrano makrofi ty. Ten element zdeterminował, dobrą klasę biologiczną. Klasyfi kacja elementów fi zykochemicznych, na poziomie klasy (tylko jeden wskaźnik azot Kjeldahla przekroczył wartości graniczne dla klasy I) potwierdziła dobrą jakość wody dla tej JCWP. Oceny obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych nie przeprowadzono z powodu braku badań wskaźników biologicznych (fitoplanktonu lub fitobentosu). Stan ekologiczny JCWP o nazwie - Chodelka do dopływu spod Wronowa określono jako DOBRY. Chodelka, ppk. Podgórz w jednolitej części wód o nazwie - Chodelka od dopływu spod Wronowa do ujścia, typ abiotyczny 9 mała rzeka wyżynna węglanowa. Badania w tym punkcie i tej JCWP prowadzono w zakresie monitoringu diagnostycznego i operacyjnego oraz realizowany był program dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zacją pochodzenia komunalnego. Badane elementy biologiczne fi tobentos i makrofi ty, zakwalifi kowano do I klasy. Stan elementów fi zykochemicznych określono na poziomie dobrej klasy, a wskaźnikami o tym decydującymi były: BZT 5, ChZT-Mn oraz azot Kjeldahla. Wartości zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych zadecydowały o klasie czystości w tej grupie ze względu na przekroczenie wartości granicznej klasy I dla węglowodorów ropopochodnych. Wartości wskaźników substancji chemicznych, w tym priorytetowych, utrzymywały się na poziomie poniżej granicy oznaczalności, czym zadecydowały o dobrym stanie chemicznym wody. Ze względu na obszary chronione woda nie spełniała założonych wymagań ze względu na fi tobentos. Stan ekologiczny JCWP o nazwie - Chodelka od dopływu spod Wronowa do ujścia określono jako UMIARKO (ze względu na stan elementów biologicznych) natomiast stan wód jako. Wrzelówka, ppk. Szczekarków w jednolitej części wód o nazwie Wrzelowianka, typ abiotyczny 6 potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych. Badania w tym punkcie i tej JCWP prowadzono w zakresie monitoringu operacyjnego oraz prowadzono program dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zacją pochodzenia komunalnego. Stwierdzono dobrą, klasę badanego elementu biologicznego makrofi tów, natomiast grupa wskaźników fi zykochemicznych uplasowała się na poziomie poniżej stanu dobrego, o czym 37

7 RAPORT O STAIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2011 roku zadecydowało niewielkie przekroczenie wartości dla klasy wskaźnika zanieczyszczeń organicznych ogólnego węgla organicznego (17,2 mgc/l). Oceny ze względu na eutrofi zację ze źródeł komunalnych nie przeprowadzono z powodu braku badań wskaźników biologicznych (fi toplanktonu lub fi - tobentosu). Stan ekologiczny JCWP o nazwie Wrzelowianka określono jako UMIARKO (ze względu na stan elementów fizykochemicznych) natomiast stan wód jako. Zlewnia I rzędu - Wisła od Sanny do Kamiennej W ramach tej zlewni przebadano trzy rzeki: Wrzelowiankę, Urzędówkę i Wyżnicę, w każdej z nich po jednym punkcie (na 3 JCWP): Wrzelowianka, ppk. Kolczyn w jednolitej części wód o nazwie Wrzelowianka, typ abiotyczny 6 potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych. Badania prowadzono w zakresie monitoringu operacyjnego, jak również realizowano program dla obszarów komunalnego. Wartość wskaźnika okrzemkowego dla fitobentosu zdecydowała o dobrej, klasie w grupie elementów biologicznych. Wszystkie wskaźniki fi zykochemiczne mieściły się w granicach I klasy, oprócz azotu Kjeldahla, którego wartość wyniosła 1,18 mg/l i zadecydowała o klasie czystości. Wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego zostały spełnione. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Wrzelowianka I określono jako DOBRY - zdeterminowany zarówno przez elementy biologiczne jak i wspierające ją elementy fizykochemiczne. Urzędówka, ppk. Bęczyn w jednolitej części wód o nazwie Urzędówka, typ abiotyczny 6 potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych. Analogicznie jak w poprzedniej jednolitej części wód, badania w ppk. Bęczyn prowadzono w ramach monitoringu operacyjnego oraz realizowano program dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zacją pochodzenia komunalnego.wynik badania fi tobentosu, zakwalifi kował grupę elementów biologicznych do klasy I, wartości wskaźników fi - zykochemicznych uplasowały się na poziomie dobrej, klasy, a jedynymi wskaźnikami, dla których odnotowano przekroczenie wartości granicznych dla klasy I były: azot Kjeldahla i fosforany. Ze względu na obszary chronione woda nie spełniała założonych wymagań. Stwierdzono zagrożenie eutrofi zacją pochodzenia komunalnego z uwagi na fi - tobentos. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Urzędówka określono jako UMIARKO (ze względu na fitobentos) a stan wód jako. Wyżnica, ppk. Dzierzkowice w jednolitej części wód o nazwie - Wyżnica od źródeł do Urzędówki bez Urzędówki, typ abiotyczny 6 potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych. Dla tej jednolitej części wód realizowany był program monitoringu operacyjnego oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zacją pochodzenia komunalnego. Element biologiczny fi tobentos, zdeterminował I klasę tej grupy wskaźników, grupę elementów fi zykochemicznych sklasyfi kowano na poziomie klasy ze względu na BZT 5 i azot Kjeldahla. Woda nie spełniała wymagań dla obszarów chronionych, wrażliwych na zanieczyszczenia komunalne. Stan ekologiczny JCWP o nazwie - Wyżnica od źródeł do Urzędówki bez Urzędówki określono jako UMIARKO (ze względu na fitobentos) a stan wód jako. W zlewni Wisły stwierdzono: 67% JCWP o UMIARKOM stanie ekologicznym 33% JCWP osiągnęło DOBRY stan ekologiczny. Stan fizyczny Warunki tlenowe Zasolenie Substancje biogenne 78,8 74,3 93, ,7 21,2 6,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% I klasa klasa PSD Wykres 9. Ocena wskaźników fizykochemicznych rzek w ppk. w zlewni Wisły w 2010 r. Stan fizyczny Warunki tlenowe Zasolenie Substancje biogenne 68,4 80, % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% I klasa klasa PSD 26,3 19,4 3,0 5,3 Wykres 10. Ocena wskaźników fi zykochemicznych rzek w ppk. w zlewni Wisły w 2011 r. 38

8 WODY Rzeka Bug w Zosinie Fot. A. Iwaniuk Mapa 5. Prezentacja stanu ekologicznego w ppk. rzek w zlewni Wisły (źródło: WIOŚ) ZLEWIA BUGU Zlewnia I rzędu - Bug (I) W ramach tej zlewni przebadano dziewięć rzek w 15 ppk., przy czym: Bug w 7 ppk. na 6 JCWP, a rzeki: Lepitucha, Włodawka, Tarasienka, Hanna, Czapelka, Krzna, Czyżówka, Kanał Wieprz-Krzna po jednym punkcie. Wszystkie punkty na rzece Bug oraz 3 ppk. na trzech jej dopływach: Czapelce, Czyżówce i Krznie badane były w ramach monitoringu badawczego, prowadzonego na wodach granicznych. Zakres dostosowany był do potrzeb określenia stanu wód oraz porównania stężeń poszczególnych wskaźników w ramach wymiany doświadczeń ze stroną ukraińską i białoruską. Obejmował wskaźniki biologiczne, głównie fi toplankton - optymalny wskaźnik dla Bugu jako rzeki typu 21, sporadycznie - makrofi ty oraz w jednym punkcie fi tobentos. Spośród wskaźników fi zykochemicznych przebadano wszystkie grupy: stan fi - zyczny (temperatura, zawiesina ogólna), warunki tlenowe (tlen rozpuszczony, BZT 5, OWO), zasolenie (przewodność, substancje rozpuszczone, siarczany, chlorki, wapń, magnez, twardość ogólna), zakwaszenie (odczyn ph), i substancje biogenne (azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosforany, fosfor ogólny). W grupie specyfi cznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych przebadano: chrom sześciowartościowy, chrom ogólny, cynk, miedź oraz fenole lotne. Zawartości tych substancji nigdy nie przekroczyły wartości granicznych bardzo dobrej, I klasy. Dla wszystkich ww. JCWP określono stan ekologiczny, oraz dla niektórych stan wód. Bug, ppk. Kryłów w jednolitej części wód o nazwie - Bug od granicy RP do Huczwy, typ abiotyczny 21 wielka rzeka nizinna. Badania w tym punkcie i tej JCWP prowadzono w zakresie monitoringu operacyjnego, realizowano program dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zacją pochodzenia komunalnego, jak również prowadzono monitoring badawczy w związku ze współpracą na wodach granicznych. Stan elementów biologicznych określono na poziomie dobrej, klasy, o czym zadecydował fi toplankton. Stan elementów fi zykochemicznych określono jako poniżej dobrego, ze względu na przekroczenie wartości granicznych dla klasy przez fosforany, których stężenie średnioroczne wynosiło 0,4 mg PO 4 /l. Woda wykazała zagrożenie eutrofizacją komunalną. Stan ekologiczny JCWP o nazwie - Bug od granicy RP do Huczwy określono jako, natomiast stan wód jako. Bug, ppk. Zosin w jednolitej części wód o nazwie - Bug od Huczwy do Studianki, typ abiotyczny 21 wielka rzeka nizinna. W tym punkcie realizowany był monitoring badawczy na wodach granicznych. Wartości wskaźników biologicznych: fitoplanktonu i makrofitów na poziomie odpowiednio i I klasy zadecydowały o dobrej, 39

9 RAPORT O STAIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2011 roku klasie tej grupy wskaźników. Klasę wskaźników fizykochemicznych określono jako poniżej stanu dobrego ze względu na stężenie fosforanów przekraczające wartość graniczną klasy. Stan ekologiczny JCWP o nazwie - Bug od Huczwy do Studianki określono jako UMIARKOWA- Y, natomiast stan wód jako. Bug, ppk. Horodło w jednolitej części wód o nazwie - Bug od Studianki do Zołotuchy, typ abiotyczny 21 wielka rzeka nizinna. Zrealizowany program monitoringu badawczego, wykazał dobrą, klasę elementów biologicznych, stan grupy wskaźników fizykochemicznych poniżej dobrego, ze względu na fosforany. Stan ekologiczny JCWP o nazwie - Bug od Studianki do Zołotuchy określono jako, natomiast stan wód jako. Bug, ppk. Włodawa w jednolitej części wód o nazwie - Bug od Uherki do Włodawki, typ abiotyczny 21 wielka rzeka nizinna. klasę elementów biologicznych określono na podstawie fitoplanktonu. Wskaźniki fizykochemiczne również ukształtowały się na poziomie klasy. Stan ekologiczny dla JCWP o nazwie - Bug od Uherki do Włodawki wyznaczono jako DOBRY. Bug, ppk. Sławatycze w jednolitej części wód o nazwie - Bug od Włodawki do Grabara, typ abiotyczny 21 wielka rzeka nizinna. Podobnie jak we wcześniejszej JCWP stan elementów biologicznych i fizykochemicznych uzyskał dobrą, klasę. Stan ekologiczny dla JCWP o nazwie - Bug od Włodawki do Grabara wyznaczono jako DOBRY. Bug, ppk. Terespol w jednolitej części wód o nazwie - Bug od Grabara do Krzny, typ abiotyczny 21 wielka rzeka nizinna. Stwierdzono dobrą, klasę elementów biologicznych ze względu na fitoplankton, natomiast stan fizykochemiczny określono jako poniżej dobrego, o czym zadecydowały: OWO i fosforany. W konsekwencji dla tego punktu określono UMIARKO stan ekologiczny. Bug, ppk. Krzyczew w jednolitej części wód o nazwie - Bug od Grabara do Krzny, typ abiotyczny 21 wielka rzeka nizinna. W drugim punkcie oceniającym tę samą JCWP również stwierdzono klasę elementów biologicznych ze względu na fitoplankton oraz stan elementów fizykochemicznych na poziomie poniżej dobrego. Analogicznie do poprzedniego ppk. zadecydowały o tym: OWO i fosforany. Ostatecznie temu punktowi przypisano UMIARKO stan ekologiczny. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Bug od Grabara do Krzny określono jako UMIARKO, a stan wód jako. Bug, ppk. Gnojno - w jednolitej części wód o nazwie - Bug od Krzny do iemirowa, typ abiotyczny 21 wielka rzeka nizinna. Dla tego ppk. i tej JCWP stwierdzono I klasę elementów biologicznych ze względu na wartość wskaźnika fitoplanktonowego. Stan elementów fizykochemicznych określono jako poniżej dobrego ze względu na OWO i fosforany. Stan ekologiczny JCWP o nazwie - Bug od Krzny do iemirowa określono jako UMIARKO (zarówno ze względu na element biologiczny jak i fizykochemiczne elementy wspomagające), natomiast stan wód jako. Czapelka, ppk. Starzynka - w jednolitej części wód o nazwie Czapelka, typ abiotyczny 23 potok lub strumień na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. Zrealizowany program monitoringu badawczego wykazał I klasę elementów biologicznych ze względu na fitobentos, stan grupy wskaźników fizykochemicznych poniżej dobrego ze względu na fosforany. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Czapelka określono jako UMIARKO (zarówno ze względu na element biologiczny jak i fizykochemiczne elementy wspomagające), natomiast stan wód jako. Czyżówka, ppk. Janów Podlaski - w jednolitej części wód o nazwie - Czyżówka z dopływami, typ abiotyczny 23 potok lub strumień na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. Dla tego punktu określono dobrą, klasę elementów biologicznych, na podstawie badania makrofitów oraz dobry stan elementów fizykochemicznych. Przekroczenia wartości I klasy elementów fizykochemicznych odnotowano jedynie dla azotu Kjeldahla i fosforanów. Stan ekologiczny dla JCWP o nazwie Czyżówka z dopływami wyznaczono jako DOBRY. Krzna, ppk. eple - w jednolitej części wód o nazwie - Krzna od Klukówki do ujścia, typ abiotyczny 24 mała i średnia rzeka na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. a podstawie badania fitoplanktonu wyznaczono 40

10 wody dobrą, klasę elementów biologicznych, natomiast stan elementów fizykochemicznych określono jako poniżej dobrego, ze względu na przekroczenie wartości granicznej dla klasy przez fosforany. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Krzna od Klukówki do ujścia określono jako (ze względu na fosforany), natomiast stan wód jako. Lepitucha, ppk. Sawin w jednolitej części wód o nazwie Lepitucha, typ abiotyczny 23 potok lub strumień na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. Dla tego punktu zlokalizowanego w silnie zmienionej JCWP realizowany był program monitoringu operacyjnego oraz program dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Klasę elementów biologicznych określono jako I ze względu na fitobentos. Wskaźniki fizykochemiczne zakwalifikowano do dobrej klasy, o czym zadecydowały głównie warunki tlenowe. Wody nie spełniały wymagań pod względem obszarów chronionych wrażliwych na zanieczyszczenia komunalne ze względu na fitobentos. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Lepitucha określono jako UMIARKO (ze względu na fitobentos), natomiast stan wód jako. Włodawka, ppk. Kołacze w jednolitej części wód o nazwie - Włodawka od źródeł do Mietiułki, typ abiotyczny 24 mała i średnia rzeka na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. Dla tego ppk. w silnie zmienionej JCWP realizowane były następujące programy: operacyjny, dla wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, dla obszarów ATURA 2000 oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Przebadany element biologiczny fitobentos zdeterminował I klasę w tej grupie wskaźników, natomiast elementy fizykochemiczne klasą. Wymagania dla wód przeznaczonych do bytowania ryb zostały spełnione natomiast dla obszarów ATURA 2000 oraz obszarów zagrożonych eutrofizacją pochodzenia komunalnego wody nie spełniały wymagań, dla tych drugich ze względu na fitobentos. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Włodawka od źródeł do Mietiułki określono jako UMIARKO (ze względu na element biologiczny), natomiast stan wód jako. Tarasienka, ppk. Okuninka w jednolitej części wód, o nazwie - Tarasienka, typ abiotyczny 23 potok lub strumień na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. W tej naturalnej JCWP, analogicznie jak w wyżej opisanej części wód, zrealizowano 4 programy monitoringowe. Stwierdzono I klasę elementów biologicznych, o czym zadecydował fitobentos, a wskaźniki fizykochemiczne zakwalifikowano do klasy. Wymagania dla wód przeznaczonych do bytowania ryb zostały spełnione, natomiast nie zostały spełnione dla obszarów ATURA 2000 oraz obszarów zagrożonych eutrofizacją pochodzenia komunalnego. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Tarasienka określono jako UMIARKO (ze względu na element biologiczny), natomiast stan wód jako. Hanna, ppk. Kuzawka w jednolitej części wód o nazwie - Hanna bez Romanówki, typ abiotyczny 23 potok lub strumień na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. Zrealizowany program monitoringu operacyjnego oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego, określono dla tej silnie zmienionej JCWP I klasę wskaźników biologicznych, o czym zadecydował fitobentos oraz makrofity. Grupie wspierających elementów fizykochemicznych przypisano dobrą klasę - przekroczenia wartości granicznych dla klasy I odnotowano dla BZT 5, OWO, azotu Kjeldahla oraz fosforanów. Woda nie spełniała wymagań dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację ze źródeł komunalnych. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Hanna bez Romanówki określono jako UMIARKOWA- Y (ze względu na elementy biologiczne), natomiast stan wód jako. Kanał Wieprz-Krzna, ppk. Żelizna w jednolitej części wód o nazwie - Kanał Wieprz-Krzna od dopł. z lasu przy Żulinkach do wypływu Danówki ze zb. Żelizna, typ abiotyczny 0 kanały i zbiorniki zaporowe. W tej jedynej sztucznej części wód realizowano program diagnostyczny, operacyjny, dla obszarów ATURA 2000 oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Zarówno fitobentos jak i makrofity uplasowane na poziomie klasy zadecydowały o dobrym potencjale biologicznym wody. W grupie elementów fizykochemicznych stwierdzono również dobry potencjał, a zadecydowały o tym ChZT-Mn oraz azot Kjeldahla. Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne ukształtowały się również w klasie. Stan wskaźników chemicznych określono jako dobry. Wymagania dla obszarów chronionych, zarówno atura 2000 jak i zagrożonych eutrofizacją komunalną, zostały spełnione. 41

11 RAPORT O STAIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2011 roku Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Kanał Wieprz-Krzna od dopł. z lasu przy Żulinkach do wypływu Danówki ze zb. Żelizna określono jako DOBRY i POWYZEJ DOBREGO, natomiast stan wód jako DOBRY. W zlewni Bugu stwierdzono: 73% JCWP o UMIARKOM stanie/potencjale ekologicznym 27% JVWP osiągnęło DOBRY/DOBRY I POWY- ŻEJ DOBREGO stan/potencjał ekologiczny. Stan fizyczny Warunki tlenowe Zasolenie Substancje biogenne 67,8 87, ,0 16,1 11,1 1,1 16,1 2,0 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% I klasa klasa PSD Wykres 11. Ocena wskaźników fi zykochemicznych rzek w ppk. w zlewni Bugu w 2010 r. Stan fizyczny 10 Warunki tlenowe 77,8 15,6 6,7 Zasolenie 10 Substancje biogenne 71,9 20,8 7,3 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% I klasa klasa PSD Wykres 12. Ocena wskaźników fi zykochemicznych rzek w ppk. w zlewni Bugu w 2011 r. ZLEWIA WIEPRZA Zlewnia I rzędu - Wieprz do Łabuńki W ramach tej zlewni przebadano 3 rzeki: Wieprz w 3 ppk. na 3 JCWP, Por w 1 ppk. na 1 JCWP oraz Świerszcz w 2 ppk. na 1 JCWP Mapa 6. Prezentacja oceny stanu/potencjału ekologicznego w ppk. rzek w zlewni Bugu w 2011 r. (źródło: WIOŚ) Wieprz, ppk. amule w jednolitej części wód o nazwie - Wieprz do Jacynki, typ abiotyczny 23 potok lub strumień na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. Dla tego ppk. zlokalizowanego w naturalnej JCWP realizowany był program monitoringu diagnostycznego, operacyjnego oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Obydwa przebadane wskaźniki biologiczne makrofity i fitobentos wskazały na dobrą, klasę tej grupy elementów. Grupa wskaźników fizykochemicznych ukształtowała się również na poziomie klasy, a wartości graniczne dla klasy I przekroczone zostały tylko przez fosforany oraz wskaźniki warunków tlenowych (BZT 5 i ChZT Mn ). klasę wykazały również wartości specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych, a stan chemiczny, podobnie jak dla wszystkich ppk. badanych w ramach monitoringu diagnostycznego określono jako dobry. Woda spełniała wymagania dla obszarów wrażliwych na eutrofizację ze źródeł komunalnych. 42

12 WODY Stan ekologiczny dla JCWP o nazwie Wieprz do Jacynki wyznaczono jako DOBRY. Wieprz, ppk. Michalów w jednolitej części wód o nazwie - Wieprz od Jacynki do Zbiornika ielisz, typ abiotyczny 9 mała rzeka wyżynna węglanowa. Dla tego ppk. w naturalnej JCWP realizowane były następujące programy: operacyjny, dla wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, obszarów ATURA 2000 oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zację pochodzenia komunalnego. W grupie elementów biologicznych przebadano jeden wskaźnik fi tobentos, którego wartość wskazała na I klasę biologiczną. Dla wszystkich wskaźników fi zykochemicznych dotrzymane były wymagania klasy I, oprócz fosforanów, których stężenie zadecydowało o dobrej, klasie tej grupy elementów. Wymagania dla wód przeznaczonych do bytowania ryb zostały spełnione, natomiast niespełnione dla obszarów ATU- RA 2000 oraz obszarów zagrożonych eutrofi zacją pochodzenia komunalnego, dla tych drugich ze względu na fi tobentos. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Wieprz od Jacynki do Zbiornika ielisz określono jako UMIARKO (ze względu na fitobentos), natomiast stan wód jako. Wieprz, ppk. Staw oakowski w jednolitej części wód o nazwie - Wieprz od Zbiornika ielisz do Żółkiewki, typ abiotyczny 15 średnia rzeka wyżynna wschodnia. Badania tej części wód prowadzono w ramach monitoringu operacyjnego, realizowany był także program dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zację pochodzenia komunalnego. Stan elementów biologicznych na poziomie I klasy został wyznaczony na podstawie badania fi tobentosu. Wskaźniki fi zykochemiczne ukształtowały się na poziomie dobrym. Wymagania dla obszarów chronionych nie zostały spełnione, o czym zadecydował fi tobentos. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Wieprz od Zbiornika ielisz do Żółkiewki określono jako UMIARKO (ze względu na fitobentos), natomiast stan wód jako. Por, ppk. awóz w jednolitej części wód o nazwie - Pór od Wierzbówki do ujścia, typ abiotyczny 9 mała rzeka wyżynna węglanowa. W tym ppk. zlokalizowanym w naturalnej JCWP realizowano program monitoringu operacyjnego oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zację pochodzenia komunalnego. Wartość Rzeka Wieprz Fot. Archiwum WIOŚ wskaźnika okrzemkowego fi tobentosu zadecydowała o I klasie dla elementów biologicznych. Wszystkie wskaźniki fi zykochemiczne spełniały wymagania I klasy. Woda nie spełniała wymagań dla obszarów wrażliwych na eutrofizację komunalną. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Pór od Wierzbówki do ujścia określono jako UMIARKO (ze względu na fitobentos), natomiast stan wód jako. Świerszcz, ppk. Malowany Most w jednolitej części wód o nazwie Świerszcz, typ abiotyczny 6 potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych. Dla tego ppk. w naturalnej JCWP prowadzono monitoring badawczy. Dokonano jedynie klasyfi kacji elementów fi zykochemicznych, ze względu na brak wyników badań elementu biologicznego - makrobezkręgowców, które są w trakcie oznaczania. Świerszcz, ppk. Zwierzyniec w jednolitej części wód o nazwie - Świerszcz, typ abiotyczny 6 potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych. Dla tego ppk. w tej samej naturalnej JCWP prowadzono również monitoring badawczy. Dokonano jedynie klasyfi kacji elementów fi zykochemicznych, ze względu na brak wyników badań elementu biologicznego - makrobezkręgowców, które są w trakcie oznaczania. Dla JCWP o nazwie Świerszcz stan elementów fizykochemicznych określono jako BARDZO DOBRY. 43

13 RAPORT O STAIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2011 roku Zlewnia I rzędu - Wieprz od Łabunki do Giełczewki Wieprz, ppk. Borowica w jednolitej części wód o nazwie - Wieprz od Żółkiewki do oddzielenia się Kanału Wieprz-Krzna, typ abiotyczny 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta. Dla tego ppk. w naturalnej części wód realizowano trzy programy monitoringowe: diagnostyczny, operacyjny oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację ze źródeł komunalnych. W grupie elementów biologicznych stwierdzono I klasę ze względu na fitobentos, natomiast wskaźniki fizykochemiczne sklasyfikowano na poziomie dobrej klasy. Klasę wykazały również, podobnie jak we wszystkich ppk. badanych w ramach monitoringu diagnostycznego, wartości specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych, a stan chemiczny określono jako dobry. Woda nie spełniała wymagań dla obszarów wrażliwych na eutrofizację komunalną, również ze względu na fitobentos. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Wieprz od Żółkiewki do oddzielenia się Kanału Wieprz- -Krzna określono jako UMIARKO (ze względu na fitobentos), natomiast stan wód jako. Wolica, ppk. Skierbieszów w jednolitej części wód o nazwie - Wolica do ujścia, typ abiotyczny 6 - potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych. W tym ppk. usytuowanym w naturalnej JCWP realizowane były następujące programy: operacyjny, dla wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, obszarów ATURA 2000 oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Przebadany fitobentos zdeterminował I klasę elementów biologicznych. Wskaźniki fizykochemiczne zaliczono do klasy, a przekroczenie wartości granicznych dla I klasy odnotowano jedynie dla twardości ogólnej i fosforanów. Wymagania dla wód przeznaczonych do bytowania ryb zostały spełnione, natomiast dla obszarów ATURA 2000 oraz obszarów zagrożonych eutrofizacją pochodzenia komunalnego wody nie spełniały wymagań, w przypadku eutrofizacji ze względu na obniżony wskaźnik fitobentosu. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Wolica do ujścia określono jako UMIARKO (ze względu na fitobentos), natomiast stan wód jako. Wojsławka, ppk. Krasnystaw w jednolitej części wód o nazwie Wojsławka, typ abiotyczny 6 - potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych. W tym ppk. zlokalizowanym na naturalnej JCWP realizowane były następujące programy: diagnostyczny, operacyjny, dla wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, obszarów ATURA 2000 oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Przebadane wskaźniki biologiczne: makrofity i fitobentos określiły klasę tej grupy elementów jako I. Stan fizykochemiczny określono jako dobry. Klasę wykazały wartości specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych, a stan chemiczny określono jako dobry. Wymagania dla wód przeznaczonych do bytowania ryb zostały spełnione, natomiast dla obszarów ATURA 2000 oraz obszarów zagrożonych eutrofizacją pochodzenia komunalnego nie zostały spełnione, dla tych drugich ze względu na fitobentos. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Wojsławka określono jako UMIARKO (ze względu na elementy biologiczne), natomiast stan wód jako. Siennica, ppk. Kasjan w jednolitej części wód o nazwie Siennica, typ abiotyczny 6 - potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych. Badania tej silnie zmienionej części wód prowadzono w ramach monitoringu operacyjnego, realizowany był także program dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Zarówno element biologiczny fitobentos jak i grupa wskaźników fizykochemicznych kształtowały się na poziomie klasy, a wymagania dla obszarów chronionych zostały spełnione. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Siennica określono jako DOBRY i POWYŻEJ DOBREGO. Rejka, ppk. Borowica w jednolitej części wód o nazwie Rejka, typ abiotyczny 17 potok nizinny piaszczysty. Badania w tym punkcie i tej JCWP prowadzono w zakresie monitoringu operacyjnego oraz realizowany był program dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Stwierdzono I klasę dla grupy wskaźników biologicznych, o czym zadecydował fitobentos. W grupie elementów fizykochemicznych przekroczenie wartości granicznej dla klasy odnotowano jedynie dla fosforanów, które określiły stan tej grupy wskaźników jako poniżej dobrego. Woda nie spełniała wymagań dla obszarów wrażliwych na eutrofizację komunalną ze względu na fitobentos. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Rejka określono jako UMIARKO (zarówno ze względu na element biologiczny jak i fizykochemiczny), natomiast stan wód jako. 44

14 wody Zlewnia I rzędu - Wieprz od Giełczewki do Bystrzycy Wieprz, ppk. Kijany w jednolitej części wód o nazwie - Wieprz od Stoków do Bystrzycy, typ abiotyczny 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta. W tym ppk. zlokalizowanym w naturalnej JCWP realizowane były następujące programy: diagnostyczny, operacyjny, dla obszarów ATURA 2000 oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Obydwa przebadane wskaźniki biologiczne fitobentos i makrofity wykazały wartości na poziomie dobrej klasy. Wskaźniki fizykochemiczne również ukształtowały się na tym poziomie (wskaźnik decydujący to OWO). Stan chemiczny określono jako dobry. Potwierdzeniem dobrej jakości wody w tej JCWP jest spełnienie wymagań dla wszystkich obszarów chronionych. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Wieprz od Stoków do Bystrzycy określono jako DOBRY. Zlewnia I rzędu - Wieprz od Bystrzycy do Tyśmienicy Wieprz, ppk. Wola Skromowska w jednolitej części wód o nazwie - Wieprz od Bystrzycy do Tyśmienicy, typ abiotyczny 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta. W tym ppk. w naturalnej JCWP realizowano program monitoringu operacyjnego oraz dla obszarów komunalnego. Przebadane makrofity i fitoplankton wskazały na I klasę elementów biologicznych, natomiast w grupie elementów fizykochemicznych OWO, azot Kjeldahla i fosforany zdeterminowały dobrą, klasę tych wskaźników. Woda nie spełniała wymagań dla obszarów wrażliwych na eutrofizację komunalną ze względu na fitoplankton. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Wieprz od Bystrzycy do Tyśmienicy określono jako UMIAR- KO (ze względu na elementy biologiczne), natomiast stan wód jako. Zlewnia I rzędu - Wieprz od Tyśmienicy do ujścia Wieprz, ppk. Dęblin w jednolitej części wód o nazwie - Wieprz od Tyśmienicy do ujścia, typ abiotyczny 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta. W tym ppk. zlokalizowanym w naturalnej JCWP realizowane były następujące programy: diagnostyczny, operacyjny, dla wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, obszarów ATURA 2000 oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. a podstawie badań makrofitów i fitoplanktonu określono I klasę elementów biologicznych. Stan elementów fizykochemicznych określono jako dobry. Klasę wykazały również wartości specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych, a stan chemiczny określono jako dobry. Wymagania dla wód przeznaczonych do bytowania ryb, dla obszarów A- TURA 2000 oraz obszarów zagrożonych eutrofizacją pochodzenia komunalnego nie zostały dotrzymane. Stan wód JCWP o nazwie Wieprz od Tyśmienicy do ujscia określono jako UMIARKO (ze względu na elementy biologiczne), natomiast stan wód jako. Irenka, ppk. Dęblin w jednolitej części wód o nazwie Irenka, typ abiotyczny 17 potok nizinny piaszczysty. W tym ppk. usytuowanym w naturalnej JCWP realizowano program monitoringu operacyjnego oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Stan elementów biologicznych oceniono na poziomie I klasy, natomiast stan elementów fizykochemicznych na poniżej stanu dobrego. Zadecydowały o tym wskaźniki warunków tlenowych oraz substancji biogennych. Woda nie spełniała wymagań dla obszarów chronionych ze względu na eutrofizację ze źródeł komunalnych dla większości badanych wskaźników. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Irenka określono jako UMIARKO (zarówno ze względu na elementy biologiczne jak i fizykochemiczne), natomiast stan wód jako. Minina, ppk. Drewnik w jednolitej części wód o nazwie - Minina od Ciemięgi do ujścia, typ abiotyczny 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta. Badania tej silnie zmienionej JCWP prowadzono w ramach monitoringu operacyjnego oraz dla obszarów komunalnego. Badania fitobentosu wskazały na dobry potencjał biologiczny, a wartości wskaźników fizykochemicznych zdeterminowały dobry potencjał w tej grupie. Wartość graniczną dla I klasy przekroczył tylko OWO. Woda odpowiadała wymaganiom obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację ze źródeł komunalnych. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Minina od Ciemięgi do ujścia określono jako DOBRY i POWY- ŻEJ DOBREGO. 45

15 RAPORT O STAIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2011 roku Zlewnia I rzędu - Tyśmienica Tyśmienica, ppk. Buradów w jednolitej części wód o nazwie - Tyśmienica od Brzostówki do Piwonii, typ abiotyczny 24 mała i średnia rzeka na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. Badania tej silnie zmienionej części wód prowadzono w ramach monitoringu operacyjnego, dla wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, obszarów ATURA 2000, jak również realizowany był program dla obszarów komunalnego. Wśród elementów biologicznych przebadano fitoplankton oraz makrofity. Klasę elementów biologicznych określono jako I ze względu na wartość makrofitowego indeksu rzecznego (MIR). Klasę wyznaczono dla elementów fizykochemicznych, a przekroczenie wartości granicznych dla I klasy zanotowano jedynie dla azotu Kjeldahla i fosforanów. Wymagania dla wód przeznaczonych do bytowania ryb oraz obszarów zagrożonych eutrofizacją pochodzenia komunalnego zostały spełnione, natomiast dla obszarów A- TURA 2000 wody nie spełniały wymagań. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Tyśmienica od Brzostówki do Piwonii określono jako UMIARKO (ze względu na element biologiczny), a stan wód jako. Tyśmienica, ppk. iewęgłosz w jednolitej części wód o nazwie - Tyśmienica od Piwonii do Bystrzycy, typ abiotyczny 24 mała i średnia rzeka na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. W tym ppk. zlokalizowanym w silnie zmienionej JCWP prowadzono monitoring operacyjny, dla wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, obszarów ATURA 2000, jak również realizowany był program dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Potencjał biologiczny określono jako umiarkowany, o czym zadecydowały obydwa przebadane elementy fitoplankton oraz makrofity. Klasę elementów fizykochemicznych określono jako ze względu na wskaźniki: BZT 5, odczyn ph, azot Kjeldahla oraz fosforany. Wymagania dla wód przeznaczonych do bytowania ryb zostały spełnione, natomiast dla obszarów ATURA 2000 oraz obszarów zagrożonych eutrofizacją pochodzenia komunalnego wody nie spełniały wymagań, dla eutrofizacji ze względu na fitoplankton. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Tyśmienica od Piwonii do Bystrzycy określono jako UMIAR- KO (ze względu na elementy biologiczne), a stan wód jako. Tyśmienica, ppk. Kock w jednolitej części wód o nazwie - Tyśmienica od Bystrzycy do ujścia, typ abiotyczny 24 mała i średnia rzeka na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. Dla tego ppk. w silnie zmienionej JCWP realizowane były następujące programy: diagnostyczny, operacyjny, dla wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, obszarów ATURA 2000 oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. a podstawie badań fitoplanktonu oraz makrofitów określono dobry potencjał biologiczny (fitoplankton I klasa, makrofity klasa). Potencjał fizykochemiczny określono również jako dobry, a wartości specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych uplasowały się na poziomie dobrej, klasy, podobnie stan chemiczny. a podstawie zrealizowanych programów dla obszarów chronionych stwierdzono, że w każdym przypadku woda spełniała założone wymagania jakości. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Tyśmienica od Bystrzycy do ujścia określono jako DOBRY I POWYŻEJ DOBREGO, a stan wód jako DOBRY. Bobrówka, ppk. Rudka w jednolitej części wód o nazwie Bobrówka, typ abiotyczny 17 - potok nizinny piaszczysty. Badania tej silnie zmienionej części wód prowadzono w ramach monitoringu operacyjnego, obszarów ATURA 2000, jak również realizowany był program dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Wynik badania fitobentosu wskazał na umiarkowany potencjał elementów biologicznych. Elementom fizykochemicznym przypisano dobrą, klasę, a zadecydowały o tym tlen rozpuszczony, BZT 5, azot Kjeldahla oraz fosforany. Wymagania dla wód na obszarach chronionych nie zostały spełnione. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Bobrówka określono jako UMIARKO (ze względu na element biologiczny), a stan wód jako. Piwonia, ppk. Koczergi w jednolitej części wód o nazwie - Piwonia od dopływu ze Stawu Hetman do ujścia, typ abiotyczny 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta. W tej silnie zmienionej JCWP realizowany był program monitoringu operacyjnego oraz dla obszarów komunalnego. Przebadany wskaźnik biologiczny makrofity, wskazał na dobry potencjał tej grupy elementów. Wskaźniki fizykochemiczne zakwalifikowano do klasy, chociaż przekroczenie wartości 46

16 wody granicznych odnotowano jedynie dla dwóch wskaźników: azotu Kjeldahla oraz fosforanów. Wymagania dla wód zlokalizowanych na obszarach zagrożonych eutrofizacją pochodzenia komunalnego nie zostały spełnione. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Piwonia od dopływu ze Stawu Hetman do ujścia określono jako DOBRY I POWYŻEJ DOBREGO. Piwonia, ppk. Zienki w jednolitej części wód o nazwie - Piwonia od źródeł do dopł. ze stawu Hetman bez dopł. ze stawu Hetman z jez. Uściwierz, Bikcze, Łukie, typ abiotyczny 23 potok lub strumień na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. W tej silnie zmienionej JCWP realizowany był program monitoringu operacyjnego oraz dla obszarów komunalnego. Wynik MIR zdeterminował klasę elementów biologicznych, natomiast przekroczenie wartości granicznej dla klasy przez azot Kjeldahla zdecydowało o potencjale poniżej dobrego dla grupy wskaźników fizykochemicznych. Ocena wód wrażliwych na zanieczyszczenia komunalne nie została dokonana ze względu na brak badań odpowiedniego wskaźnika biologicznego. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Piwonia od źródeł do dopł. ze stawu Hetman bez dopł. ze stawu Hetman z jez. Uściwierz, Bikcze, Łukie określono jako UMIARKO ze względu na azot Kjeldahla, a stan wód jako. Konotopa, ppk. Parczew w jednolitej części wód o nazwie Konotopa, typ abiotyczny 17 - potok nizinny piaszczysty. Dla tej silnie zmienionej JCWP realizowany był program monitoringu operacyjnego oraz - podobnie jak dla wszystkich ppk. operacyjnych - dla obszarów komunalnego. Przebadane makrofity zdecydowały o dobrej, klasie wskaźników biologicznych. Elementy fizykochemiczne również uplasowały się na poziomie dobrej, klasy, a przekroczenie wartości granicznych dla I klasy zanotowano jedynie dla azotu Kjeldahla. Woda spełniała wymagania dla obszaru chronionego. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Konotopa określono jako DOBRY I POWYŻEJ DO- BREGO. Stara Piwonia, ppk. Branica w jednolitej części wód o nazwie Stara Piwonia, typ 17 potok nizinny piaszczysty. W tej silnie zmienionej JCWP realizowany był program monitoringu operacyjnego oraz dla obszarów komunalnego. Przebadany wskaźnik biologiczny fitobentos zadecydował o dobrej, klasie tych elementów, natomiast potencjał elementów fizykochemicznych określono na poziomie poniżej dobrego ze względu na większość badanych wskaźników. Wymagania dla wód zlokalizowanych na obszarach zagrożonych eutrofizacją pochodzenia komunalnego nie zostały spełnione. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Stara Piwonia określono jako UMIARKO ze względu na elementy biologiczne, a stan wód jako. Białka, ppk. Ostrówki w jednolitej części wód o nazwie Białka od źródeł do dopływu spod iwek Turów, typ abiotyczny 23 - potok lub strumień na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. Dla ppk. w tej silnie zmienionej JCWP prowadzono następujące programy: operacyjny, dla obszarów komunalnego oraz narażonego na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Przebadane makrofity zdeterminowały dobry potencjał elementów biologicznych, natomiast azot Kjeldahla - dobry potencjał elementów fizykochemicznych. W odniesieniu do obszaru chronionego zagrożonego azotanami pochodzenia rolniczego i eutrofizacji komunalną, woda spełniała założone wymagania. Białka, ppk. Ustrzesz w jednolitej części wód o nazwie Białka od źródeł do dopływu spod Turowa iwek, typ abiotyczny 23 - potok lub strumień na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. W tym ppk. założonym na powyżej wskazanej JCWP prowadzono programy: operacyjny, dla obszarów komunalnego oraz narażonego na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Przebadane makrofity i w tym ppk. zdeterminowały dobry potencjał elementów biologicznych, natomiast azot Kjeldahla i twardość ogólna zdeterminował dobry potencjał elementów fizykochemicznych. Woda spełniała wymagania zarówno dla obszaru chronionego zagrożonego azotanami pochodzenia rolniczego, jak i eutrofizację ze źródeł komunalnych. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Białka od źródeł do dopływu spod Turowa iwek określono jako DOBRY I POWYŻEJ DOBREGO. 47

17 RAPORT O STAIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2011 roku Białka, ppk. Paszki w jednolitej części wód o nazwie Białka od dopływu spod Turowa iwek do ujścia, typ abiotyczny 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta. W tym ppk. założonym w silnie zmienionej JCWP, realizowano następujące programy: operacyjny, dla obszarów komunalnego oraz narażonego na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Wyznaczono dobry potencjał biologiczny na podstawie wyniku fitobentosu, natomiast potencjał fizykochemiczny określono jako poniżej dobrego ze względu na azot Kjeldahla. Woda nie spełniała wymagania dla obszarów chronionych ze względu na eutrofizację ze źródeł komunalnych z powodu przekroczenia wartości dopuszczalnej dla azotu Kjeldahla, natomiast w odniesieniu do obszaru chronionego zagrożonego azotanami pochodzenia rolniczego woda spełniała wymagania. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Białka od dopływu spod Turowa iwek do ujścia określono jako UMIARKO ze względu na element fizykochemiczny, a stan wód jako. Bystrzyca, ppk. Świderki w jednolitej części wód o nazwie Bystrzyca do Samicy, typ abiotyczny 17 potok nizinny piaszczysty. Dla tej silnie zmienionej JCWP realizowano programy: operacyjny oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. a podstawie badań fitobentosu określono I klasę elementów biologicznych, natomiast zawartość fosforanów przesądziła o dobrym potencjale fizykochemicznym. Woda nie spełniała wymagań dla obszarów wrażliwych na zanieczyszczenia ze źródeł komunalnych ze względu na fitobentos. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Bystrzyca do Samicy określono jako UMIARKO ze względu na fitobentos, a stan wód jako. Bystrzyca, ppk. Borki w jednolitej części wód o nazwie Bystrzyca od Samicy do ujścia, typ abiotyczny 24 mała i średnia rzeka na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych. W tym ppk. zlokalizowanym w silnie zmienionej JCWP realizowano program operacyjny oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Badania fitoplanktonu i makrofitów określiły dobry potencjał elementów biologicznych. Potencjał fizykochemiczny również określono jako dobry. Woda spełniała również wymagania dla obszarów wrażliwych na eutrofizację ze źródeł komunalnych. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Bystrzyca od Samicy do ujścia, określono jako DOBRY I POWYŻEJ DOBREGO. Mała Bystrzyca, ppk. Wola Osowińska w jednolitej części wód o nazwie Mała Bystrzyca, typ abiotyczny 17 potok nizinny piaszczysty. Badania tej silnie zmienionej JCWP prowadzono w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego oraz realizowano program dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Przebadane wskaźniki biologiczne fitobentos i makrofity określiły I klasę dla tej grupy elementów. Wskaźniki fizykochemiczne sklasyfikowano na poziomie dobrej, klasy, podobnie jak specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne. Stan chemiczny tej JCWP określono jako dobry. Woda nie spełniała wymagań dla wód wrażliwych na zanieczyszczenia komunalne ze względu na fitobentos. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Mała Bystrzyca określono jako UMIARKO ze względu na elementy biologiczne, a stan wód jako. Czarna, ppk. Kock w jednolitej części wód o nazwie Czarna, typ abiotyczny 17 potok nizinny piaszczysty. W tej silnie zmienionej JCWP realizowano program monitoringu operacyjnego oraz dla obszarów komunalnego. Badania makrofitów określiły I klasę elementów biologicznych, natomiast stężenia BZT 5 i azotu Kjeldahla powyżej wartości granicznych dla I klasy wyznaczyły klasę dla grupy wskaźników fizykochemicznych. Oceny obszaru chronionego nie dokonano ze względu na brak badań odpowiedniego wskaźnika biologicznego. Potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Czarna określono jako UMIARKO ze względu na element biologiczny, a stan wód jako. Zlewnia I rzędu - Bystrzyca Bystrzyca, ppk. Osmolice w jednolitej części wód o nazwie Bystrzyca do Kosarzewki, typ abiotyczny 6 potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych. W tym ppk. założonym w naturalnej JCWP realizowany był program diagnostyczny, operacyjny, oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację pochodzenia komunalnego. Wyznaczono, dobrą klasę elementów biologicznych na podstawie badań fitobentosu i makrofitów. Elementy fizykochemiczne również ukształtowały się 48

18 WODY na poziomie klasy o czym zadecydowały takie wskaźniki jak: zasadowość ogólna, azot Kjeldahla oraz fosforany. Specyfi czne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne osiągnęły klasę ze względu na przekroczenie wartości granicznej dla I klasy przez węglowodory ropopochodne. Stwierdzono dobry stan chemiczny. Woda spełniała wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zację ze źródeł komunalnych. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Bystrzyca do Kosarzewki oraz stan wód określono jako DOBRY. Bystrzyca, ppk. Lublin-Wrotków w jednolitej części wód o nazwie Bystrzyca od zbiornika Zemborzyckiego do ujścia, typ abiotyczny 15 - średnia rzeka wyżynna. Badania w tym ppk. w tej naturalnej JCWP prowadzono w ramach monitoringu operacyjnego oraz obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zację pochodzenia komunalnego. Prowadzone badania wskaźnika biologicznego fi tobentosu, wskazały na stan umiarkowany (I klasa) tej grupy elementów. Stan fi zykochemiczny określono jako dobry ze względu na BZT 5, odczyn ph oraz azot Kjeldahla. Woda nie spełniała wymagań dla obszarów wrażliwych na eutrofi zację komunalną, ze względu na przekroczenie wartości dopuszczalnej przez fi tobentos. Dla tego ppk. określono umiarkowany stan ekologiczny. Bystrzyca, ppk. Spiczyn w jednolitej części wód o nazwie Bystrzyca od zbiornika Zemborzyckiego do ujścia, typ abiotyczny 15 - średnia rzeka wyżynna. Badania tego ppk. zlokalizowanego w powyżej wymienionej, naturalnej JCWP prowadzono w ramach następujących programów monitoringowych: diagnostycznego, operacyjnego, dla wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, obszarów ATURA 2000 oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zację pochodzenia komunalnego. a podstawie przebadanych wskaźników biologicznych fi tobentosu i makrofi - tów, stwierdzono I klasę tej grupy wskaźników. Stan wskaźników fi zykochemicznych wykazał dobrą, klasę, podobnie jak stan zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych oraz substancji chemicznych. Wymagania dla wód przeznaczonych do bytowania ryb, dla obszarów ATURA 2000 oraz obszarów zagrożonych eutrofi zacją pochodzenia komunalnego, nie zostały dotrzymane. Stan ekologiczny został określony jako umiarkowany. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Bystrzyca od zbiornika Zemborzyckiego do ujścia określono jako UMIARKO ze względu na elementy biologiczne, natomiast stan wód jako. Zlewnia I rzędu - Łabuńka Łabuńka, ppk. Krzak w jednolitej części wód o nazwie Łabuńka od Czarnego Potoku do ujścia, typ abiotyczny 9 mała rzeka wyżynna węglanowa. Dla tego ppk. w naturalnej JCWP realizowany był program diagnostyczny, operacyjny, oraz dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofi zację pochodzenia komunalnego. Badania elementów biologicznych fi tobentosu i makrofi tów, wykazały I klasę w tej grupie wskaźników. Wskaźniki fi zykochemiczne uplasowały się na poziomie klasy, determinując dobry stan tej grupy elementów. Klasę osiągnęły również specyfi czne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne, a stan chemiczny określono jako dobry. Woda nie spełniała wymagań dla obszarów chronionych wrażliwych na zanieczyszczenia ze źródeł komunalnych ze względu na fi tobentos. Stan ekologiczny JCWP o nazwie Łabuńka od Czarnego Potoku do ujścia określono jako UMIARKO ze względu na fitobentos, natomiast stan wód jako. W zlewni Wieprza stwierdzono: 67% JCWP o UMIARKOM stanie/potencjale ekologicznym 33% JCWP osiągnęło DOBRY/DOBRY I POWY- ŻEJ DOBREGO stan/potencjał ekologiczny. Stan fizyczny Warunki tlenowe Zasolenie Substancje biogenne 69,3 85,7 87, % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% I klasa klasa PSD 27,2 14,3 10,5 1,8 Wykres 13. Ocena wskaźników fi zykochemicznych rzek w ppk. w zlewni Wieprza w 2010 r. Stan fizyczny Warunki tlenowe Zasolenie Substancje biogenne 77,5 76,3 91, ,3 19,2 0% 20% 40% 60% 80% 100% I klasa klasa PSD 4,4 8,7 Wykres 14. Ocena wskaźników fi zykochemicznych rzek w ppk. w zlewni Wieprza w 2011 r. 1,1 4,5 49

19 RAPORT O STAIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2011 roku Podsumowanie Mapa 7. Prezentacja oceny stanu ekologicznego w ppk. rzek w zlewni Wieprza w 2011 r. (źródło: WIOŚ) Ocena biologiczna Spośród ocenionych 55 ppk. klasę osiągnęło 27 ppk. (49%), o czym głównie decydował fitoplankton, rzadziej makrofity. atomiast dla 28 ppk. (51%) określono I klasę, o czym najczęściej decydował fitobentos, rzadziej makrofity. Ocena fizykochemiczna Spośród ocenionych wszystkich 57 ppk. tylko 3 ppk. (5,3%) osiągnęły stan bardzo dobry, w 39 ppk. (68,4%) określono stan/potencjał dobry, natomiast dla w 15 ppk. wyznaczono stan/potencjał poniżej dobrego. O stanie/potencjale poniżej dobrego decydowały: wskaźniki warunków tlenowych, najczęściej ogólny węgiel organiczny oraz substancje biogenne, wśród których przekroczenia wartości granicznych dla klasy odnotowano głównie dla azotu Kjeldahla oraz fosforanów. Ocena chemiczna We wszystkich 12 ppk. monitoringu diagnostycznego w których badano zawartość substancji chemicznych, a więc substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczających, stan chemiczny oceniono jako dobry. ie odnotowano żadnych przekroczeń dla tych substancji, a ich zawartość w wodach kształtowała się na poziomie poniżej granicy oznaczalności. Ocenę stanu JCWP dla wszystkich badanych JCWP w 2011 r. przedstawiono w tabeli 3. Szczegółowe tabele zwierające całkowitą ocenę poszczególnych rodzajów monitoringu dostępne są na stronie internetowej WIOŚ w zakładce - Ocena jakości wód rzek. Tabela 3. Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych płynących w województwie lubelskim w roku 2011 (źródło: WIOŚ) Lp. azwa JCWP Kod JCWP azwa punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna JCWP (T/) Klasa elementów biologicznych Klasa elementów hydromorfologicznych Klasa elementów fizykochemicznych Klasa elementów fizykochemicznych - specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne STA / POTECJAŁ EKOLO- GICZY (wg MD, MO lub MB) Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych STA CHEMICZY (wg MD) STA JCWP Wyżnica od źródeł do Urzędówki bez Urzędówki PLRW Urzędówka PLRW Wrzelowianka PLRW Chodelka do dopł. spod Wronowa PLRW Chodelka od dopł. spod Wronowa do ujścia Urzędówka - Bęczyn Wrzelowianka - Kolczyn Chodelka - Ruda Maciejowska 6 I I 6 I I Wyżnica - Dzierzkowice 6 I DOBRY T 6 I DOBRY PLRW Chodelka - Podgórz 9 I I DOBRY 50