Dowiedz się, jakie uprawnienia ma inspektor WIOŚ w trakcie kontroli

Transkrypt

1 Dowiedz się, jakie uprawnienia ma inspektor WIOŚ w trakcie kontroli Działalność inspekcyjna wojewódzkiego inspektoratu ochrony środowiska obejmuje w szczególności kontrolę przedsiębiorców. Niemniej jednak kontrola może dotyczyć również innych podmiotów jednostek organizacyjnych lub osób fizycznych, które pomimo że nie są przedsiębiorcami, korzystają ze środowiska w zakresie wymagającym uzyskania pozwolenia (np. pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza czy też pozwolenia wodnoprawnego). Warto też mieć na uwadze, że kontrolę przestrzegania niektórych przepisów z zakresu ochrony środowiska, np. ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, sprawuje Inspekcja Handlowa. W e-booku m.in.: Kontrola WIOŚ zakres Czego WIOŚ nie może skontrolować Przebieg kontroli Koszty za wykonane badania Autor: Natalia Springer specjalista ds. ochrony środowiska, pracownik administracji publicznej

2 Kontrola WIOŚ zakres Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska ma uprawnienia do kontrolowania podmiotów korzystających ze środowiska w szerokim zakresie, w tym: 1) przestrzegania decyzji ustalających warunki korzystania ze środowiska oraz przestrzegania zakresu, częstotliwości i sposobu prowadzenia pomiarów wielkości emisji i jej wpływu na stan środowiska, 2) eksploatacji instalacji i urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem, 3) przestrzegania przepisów o ochronie środowiska, recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, bateriach i akumulatorach, obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, gospodarce opakowaniami oraz odpadami opakowaniowymi, 4) postępowania z substancjami zubożającymi warstwę ozonową, 5) przestrzegania przepisów ustawy o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych. Czego WIOŚ nie może skontrolować Inspektor WIOŚ nie ma uprawnień do kontrolowania przestrzegania niektórych przepisów ustawy o: zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym oraz bateriach i akumulatorach. Kontrolę przestrzegania przez sprzedawców detalicznych i sprzedawców hurtowych niektórych przepisów ustawy o bateriach i akumulatorach oraz przestrzegania przez dystrybutorów przepisów art. 37 i art. 39 ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym sprawuje Inspekcja Handlowa.

3 Tabela 1. Co może skontrolować Inspekcja Handlowa, a nie ma uprawnień WIOŚ Ustawa z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. z 2015 r. poz z późn. zm.) Podstawa prawna Obowiązek, którego nie może skontrolować Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Art. 37 dystrybutor ma obowiązek nieodpłatnie odebrać zużyty sprzęt pochodzący z gospodarstw domowych w punkcie sprzedaży (jeżeli jest to sprzęt tego samego rodzaju i pełni te same funkcje co sprzęt sprzedawany); dystrybutor, dostarczając nabywcy sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych, zobowiązany jest do nieodpłatnego odbioru zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych w miejscu dostawy tego sprzętu, o ile zużyty sprzęt jest tego samego rodzaju i pełnił te same funkcje co sprzęt dostarczony; dystrybutor prowadzący jednostkę handlu detalicznego o powierzchni sprzedaży wynoszącej co najmniej 400 m 2 poświęconej sprzedaży sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych jest zobowiązany do nieodpłatnego przyjęcia w tej jednostce lub w jej bezpośredniej bliskości zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych, którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 25 cm, bez konieczności zakupu nowego sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych; dystrybutor sprzętu ma obowiązek umieścić w widocznym miejscu w punkcie sprzedaży informację o tym, że podejmuje powyższe działania. Jeżeli działalność polega np. na sprzedaży internetowej, informacja ta może mieć postać np. komunikatu na stronie internetowej. Art. 39 Dystrybutor jest zobowiązany do: udostępniania na rynku wyłącznie sprzętu wprowadzonego do obrotu przez wprowadzającego sprzęt wpisanego do rejestru lub pochodzącego od

4 producenta, który wyznaczył autoryzowanego przedstawiciela wpisanego do rejestru oraz odpowiednio oznakowanego; umieszczenia w widocznym miejscu w punkcie sprzedaży informacji o punktach zbierania zużytego sprzętu (informacja może zostać także umieszczona na stronie internetowej, w przypadku sprzedaży wysyłkowej); w przypadku sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych: udostępniania na rynku sprzętu wraz z dołączoną do niego informacją o: zakazie umieszczania zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami (wprowadzający sprzęt jest obowiązany do oznakowania sprzętu symbolem selektywnego zbierania, konieczne jest wyjaśnienie znaczenia oznakowania), potencjalnych skutkach dla środowiska i zdrowia ludzi wynikających z obecności w sprzęcie niebezpiecznych: substancji, mieszanin oraz części składowych. Ustawa z 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz.U. z 2016 r. poz. 180 z późn. zm.) Podstawa prawna Obowiązek, którego nie może skontrolować Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Art. 8 Wprowadzane do obrotu baterie i akumulatory, w tym baterie i akumulatory zamontowane w sprzęcie, nie mogą zawierać więcej niż 0,0005% wagowo rtęci; Art. 9 Wprowadzane do obrotu baterie przenośne i akumulatory przenośne, w tym zamontowane w sprzęcie, nie mogą zawierać więcej niż 0,002% wagowo kadmu (nie dotyczy baterii przenośnych i akumulatorów przenośnych przeznaczonych do użytku w: systemach awaryjnych i alarmowych, w tym w oświetleniu awaryjnym, urządzeniach medycznych i elektronarzędziach bezprzewodowych). Zgodnie z art. 9 wprowadzane do obrotu baterie i akumulatory, w tym zestawy oraz ogniwa guzikowe, powinny być oznakowane symbolem selektywnego zbierania.

5 Wprowadzane do obrotu: baterie i akumulatory, w tym zestawy, powinny być oznakowane: symbolem chemicznym Cd, jeżeli zawierają powyżej 0,002% wagowo kadmu, symbolem chemicznym Pb, jeżeli zawierają powyżej 0,004% wagowo ołowiu; ogniwa guzikowe powinny być oznakowane symbolem chemicznym Hg, jeżeli zawierają powyżej 0,0005% wagowo rtęci. Wprowadzane do obrotu baterie przenośne i akumulatory przenośne oraz baterie samochodowe i akumulatory samochodowe powinny być zaopatrzone w informację o ich pojemności. Wszystkie wymagane symbole i informacje muszą być umieszczone w sposób widoczny, czytelny i trwały. Art. 10 ust. 1 Art. 11 Zakazuje się wprowadzania do obrotu oraz dystrybucji baterii i akumulatorów niespełniających wymagań określonych w art. 8 i 9 (opisane powyżej). Zgodnie z art. 11 produkowany i wprowadzany do obrotu sprzęt powinien być zaprojektowany w sposób umożliwiający łatwe usunięcie z niego zużytych baterii i zużytych akumulatorów. Jeżeli zużyte baterie i zużyte akumulatory nie mogą zostać łatwo usunięte przez użytkownika końcowego, wprowadzający baterie lub akumulatory musi zapewnić, że urządzenia zostaną zaprojektowane w taki sposób, aby zużyte baterie i zużyte akumulatory mogły być łatwo usunięte przez niezależne od wprowadzającego baterie lub akumulatory podmioty profesjonalne zajmujące się serwisowaniem lub naprawą urządzeń. Ponadto do wprowadzanego do obrotu i dystrybuowanego sprzętu, w którym są zamontowane baterie lub akumulatory, powinna być dołączona instrukcja zawierająca informację o sposobie bezpiecznego usunięcia baterii lub akumulatorów z tego sprzętu oraz rodzaju zamontowanych baterii lub akumulatorów.

6 Art. 31 ust. 3 Art. 48 Zgodnie z art. 31 ust. 3 wprowadzający baterie samochodowe kwasowoołowiowe, akumulatory samochodowe kwasowo-ołowiowe, baterie przemysłowe kwasowo-ołowiowe lub akumulatory przemysłowe kwasowoołowiowe jest obowiązany do dołączenia do nich informacji o warunkach i trybie ich zwrotu oraz o zorganizowanych dla nich punktach zbierania. Artykuł 48 mówi o tym, że sprzedawca detaliczny baterii przenośnych lub akumulatorów przenośnych, którego powierzchnia sprzedaży przekracza 25 m 2, jest zobowiązany do: przyjęcia selektywnie zebranych zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych od użytkownika końcowego przez udostępnienie pojemnika na zużyte baterie przenośne i zużyte akumulatory przenośne, bez możliwości żądania od niego zapłaty za ich przyjęcie; przekazania ich sprzedawcy hurtowemu lub zbierającemu zużyte baterie lub zużyte akumulatory. Art. 49 Zgodnie z art. 48 sprzedawca hurtowy baterii przenośnych lub akumulatorów przenośnych jest zobowiązany do: przyjęcia zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych od użytkownika końcowego oraz od sprzedawcy detalicznego, któremu przekazał baterie przenośne lub akumulatory przenośne, bez możliwości żądania od niego zapłaty za ich przyjęcie; przekazania ich zbierającemu zużytych baterii lub zużytych akumulatorów. Art. 50 Zgodnie z art. 50 przedsiębiorca świadczący usługi w zakresie wymiany zużytych baterii lub zużytych akumulatorów jest zobowiązany do: przyjęcia selektywnie zebranych zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych od użytkownika końcowego, bez możliwości żądania od niego zapłaty za ich przyjęcie; przekazania ich zbierającemu zużytych baterii lub zużytych akumulatorów lub prowadzącemu zakład przetwarzania zużytych

7 baterii lub zużytych akumulatorów. Art. 53 Artykuł ten dotyczy obowiązków sprzedawców detalicznych baterii kwasowoołowiowych lub akumulatorów kwasowo-ołowiowych: Sprzedawca detaliczny baterii samochodowych kwasowo-ołowiowych lub akumulatorów samochodowych kwasowo-ołowiowych jest zobowiązany do przyjęcia zużytych baterii samochodowych kwasowoołowiowych oraz zużytych akumulatorów samochodowych kwasowoołowiowych od użytkownika końcowego (nie dotyczy to sprzedawcy detalicznego baterii samochodowych kwasowo-ołowiowych oraz akumulatorów samochodowych kwasowo-ołowiowych udostępnianych jako przynależność albo część składowa innych urządzeń). Sprzedawca detaliczny, o którym mowa w ust. 1, jest zobowiązany do umieszczenia w punkcie sprzedaży, w widocznym miejscu, informacji o: Art. 54 ust. 1 i 2 warunkach i trybie zwrotu zużytych baterii i zużytych akumulatorów oraz możliwości zwrotu pobranej opłaty depozytowej w punkcie sprzedaży; punktach zbierania zużytych baterii i zużytych akumulatorów zorganizowanych przez wprowadzającego baterie lub akumulatory, którego baterie lub akumulatory sprzedaje. Sprzedawca detaliczny baterii samochodowych kwasowo-ołowiowych lub akumulatorów samochodowych kwasowo-ołowiowych jest zobowiązany do pobrania od kupującego niebędącego przedsiębiorcą opłaty depozytowej oraz do potwierdzenia jej pobrania, jeżeli przy sprzedaży tych baterii lub akumulatorów kupujący nie przekazał mu zużytych baterii lub zużytych akumulatorów (nie dotyczy sprzedawcy detalicznego baterii samochodowych kwasowo-ołowiowych oraz akumulatorów samochodowych kwasowoołowiowych udostępnianych jako przynależność albo część składowa innych

8 urządzeń). Sprzedawca detaliczny jest obowiązany, w terminie 30 dni od dnia pobrania opłaty depozytowej, do przyjęcia zużytych baterii samochodowych kwasowoołowiowych lub zużytych akumulatorów samochodowych kwasowoołowiowych oraz do zwrotu pobranej opłaty depozytowej i potwierdzenia jej zwrotu. Przebieg kontroli Kontrola w przedsiębiorstwie zawsze wiąże się z przeprowadzeniem wizji lokalnej przez inspektora WIOŚ. W czasie wizji inspektor zapoznaje się z procesem produkcyjnym oraz stosowanymi technologiami, w tym technologiami służącymi ochronie środowiska. Kierownik zakładu ma obowiązek umożliwić inspektorowi przeprowadzenie wszystkich czynności kontrolnych. Przy wykonywaniu kontroli przestrzegania wymagań ochrony środowiska inspektor ma prawo: 1) wstępu z niezbędnym sprzętem na teren, na którym prowadzona jest działalność gospodarcza oraz do środków transportu; 2) jeżeli zaistnieje taka potrzeba, inspektor jest upoważniony do wstępu, wraz z niezbędnym sprzętem, przez całą dobę, również na teren niezwiązany z prowadzeniem działalności gospodarczej; 3) przeprowadzania niezbędnych pomiarów lub badań, w tym pobierania próbek, lub wykonywania innych czynności kontrolnych w celu ustalenia na terenie objętym kontrolą stanu środowiska i oceny tego stanu; 4) oceniając stan środowiska na terenie objętym kontrolą, inspektor odnosi się do przepisów ochrony środowiska oraz do warunków wykonywania działalności określonych indywidualnie w decyzjach administracyjnych posiadanych przez kontrolowany zakład; 5) jeżeli jest to konieczne do pobrania próbek lub przeprowadzenia badań czy pomiarów, inspektor ma prawo zażądać wstrzymania ruchu instalacji lub

9 urządzeń, a także wstrzymania wykonywania innych prac wykonywanych w zakładzie; 6) inspektor ma również prawo zażądać pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania różnych osób pracujących np. w przedsiębiorstwie, jeżeli jest to konieczne do ustalenia stanu faktycznego; 7) może zażądać okazania wszystkich dokumentów i udostępnienia wszelkich danych, które mają związek z problematyką kontroli; 8) inspektor może również ocenić sposób wykonywania pomiarów emisji, ilości pobranej wody oraz odprowadzanych ścieków przez jednostkę prowadzącą pomiary, w tym poprawności sposobu pobierania i analizy próbek. Ponadto przedsiębiorca ma obowiązek okazać inspektorowi dokumenty niezbędne do wymierzenia mandatu lub kary grzywny. W sytuacji, gdy przeprowadzenie niezbędnych pomiarów, w tym pobieranie próbek lub wykonanie innych czynności kontrolnych, wymaga specjalistycznej wiedzy lub umiejętności, WIOŚ może upoważnić do udziału w kontroli osobę, która nie jest inspektorem, ale posiada potrzebną wiedzę i umiejętności. Upoważniony do kontroli inspektor jest uprawniony do poruszania się po terenie kontrolowanego obiektu bez potrzeby uzyskiwania przepustki. Nie podlega również rewizji osobistej przewidzianej w regulaminie wewnętrznym kontrolowanej jednostki organizacyjnej. Podlega natomiast przepisom bhp obowiązującym w kontrolowanej jednostce organizacyjnej. Jeżeli inspektor napotka utrudnienia uniemożliwiające mu przeprowadzenie kontroli, może zwrócić się o pomoc do miejscowego komendanta policji. Po zakończonej kontroli inspektor sporządza protokół z przebiegu czynności kontrolnych. Jeden egzemplarz protokołu otrzymuje kierownik zakładu. Protokół podpisują inspektor i kierownik zakładu. Mogą oni wnieść do protokołu swoje zastrzeżenia i uwagi, jeśli są odpowiednio uargumentowane. Kierownik kontrolowanego zakładu może odmówić podpisania protokołu. Wtedy inspektor odnotowuje to, a odmawiający podpisu może w terminie siedmiu dni przedstawić swoje stanowisko w tej sprawie na piśmie skierowanym do WIOŚ.

10 Uprawienia po kontroli Jeśli inspektor WIOŚ w czasie kontroli stwierdzi nieprawidłowości dotyczące spełniania wymagań ochrony środowiska, podejmuje działania kontrolne o charakterze dyscyplinującym, takie jak: 1) zarządzenia pokontrolne, 2) kary grzywny, 3) wnioski o ukaranie do organów ścigania, 4) wnioski do sądów, 5) wystąpienia kierowane do organów administracji rządowej i samorządowej. W zarządzeniu pokontrolnym określone jest, jakie działania i w jakim terminie ma podjąć zarządzający przedsiębiorstwem w celu wyeliminowania wskazanych naruszeń. Kierownik kontrolowanego zakładu ma obowiązek poinformowania WIOŚ o zakresie podjętych i zrealizowanych działań, w terminie wyznaczonym w zarządzeniu pokontrolnym. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska może zażądać od kierownika zakładu przeprowadzenia postępowania służbowego przeciwko osobom winnym dopuszczenia uchybień. W takim przypadku należy poinformować WIOŚ o wynikach tego postępowania i o podjętych działaniach. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska może upoważnić inspektora do wydania w trakcie kontroli decyzji o wstrzymaniu działalności powodującej naruszenie wymagań ochrony środowiska. Jest to możliwe jednak wyłącznie w sytuacji, kiedy zachodzi bezpośrednie zagrożenie zniszczenia środowiska w znacznych rozmiarach. Inspektor może także wydać decyzję o wstrzymaniu oddania do użytku obiektu budowlanego lub instalacji, które nie spełniają wymagań ochrony środowiska. W przypadku stwierdzenia w czasie kontroli, że zaniechanie, jakiego dopuścił się kierownik przedsiębiorstwa lub jego pracownik, ma znamiona przestępstwa przeciwko środowisku, WIOŚ może skierować do prokuratury zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. WIOŚ a inne organy

11 Inspektor WIOŚ może zwrócić się do każdego innego organu administracji państwowej czy organu samorządu terytorialnego (np. urzędu gminy, starostwa powiatowego, urzędu marszałkowskiego) o udzielenie informacji lub udostępnienie dokumentów i danych związanych z ochroną środowiska. Ponadto, Inspekcja Ochrony Środowiska współdziała w wykonywaniu czynności kontrolnych z innymi organami kontroli, np. z: Państwową Inspekcją Sanitarną, organami administracji państwowej i rządowej, organami samorządu terytorialnego, organami obrony cywilnej oraz organizacjami społecznymi. Współdziałanie to polegać może m.in. na: przekazywaniu i wymianie z innymi organami informacji o wynikach kontroli; wymianie z organami celnymi i Strażą Graniczną informacji związanych ze sprowadzaniem do kraju towarów, których wwóz jest zakazany lub ograniczony ze względu na ochronę środowiska; współpracy ze Strażą Graniczną w wykonywaniu kontroli w strefie nadgranicznej; współpracy z organami Państwowej Straży Pożarnej w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom. Ponadto Inspekcja Ochrony Środowiska ma ustawowy obowiązek udzielania pomocy organom samorządu terytorialnego w realizacji ich zadań kontrolnych w zakresie ochrony środowiska. Koszty za wykonane badania Koszty analiz i wykonania pomiarów, na podstawie których stwierdzono naruszenie wymagań ochrony środowiska, ponosi przedsiębiorca, którego działalność jest źródłem naruszania tych wymagań. Wysokość tych kosztów ustala WIOŚ na drodze decyzji. Warunki i sposób ustalania kosztów ponoszonych w związku z prowadzeniem kontroli przestrzegania wymagań ochrony środowiska zostały określone w rozporządzeniu ministra

12 środowiska z 21 lipca 2016 r. w sprawie warunków i sposobu ustalania kosztów kontroli i szacowania wielkości emisji z instalacji albo z operacji lotniczej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1180).

13 PODSTAWA PRAWNA Ustawa z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.). Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2017 r. poz. 519 ze zm.). Ustawa z 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.). Ustawa z 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.). Ustawa z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.). Rozporządzeniu ministra środowiska z 21 lipca 2016 r. w sprawie warunków i sposobu ustalania kosztów kontroli i szacowania wielkości emisji z instalacji albo z operacji lotniczej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1180).

14 Redaktor: Agnieszka Bisiorek Menedżer produktu: Mariusz Miętusiewicz Kierownik grupy wydawniczej: Julita Lewandowska-Tomasiuk Korekta: Zespół Numer produktowy: 2BL0031 ISBN: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z.o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a Tel , faks , ochronasrodowiska@wip.pl NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2017 Dowiedz się, jakie uprawnienia ma inspektor WIOŚ w trakcie kontroli wraz z przysługującymi Czytelnikom innymi elementami dostępnymi w subskrypcji (e-letter, strona www i inne) chronione są prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w Dowiedz się, jakie uprawnienia ma inspektor WIOŚ w trakcie kontroli oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. 1BL001 Publikacja została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w publikacji oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówki, porady i interpretacje nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Dowiedz się, jakie uprawnienia ma inspektor WIOŚ w trakcie kontroli lub w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przykładów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonej reklamy; ma prawo odmówić zamieszczenia reklamy, jeżeli jej treść lub forma są sprzeczne z linią programową bądź charakterem publikacji oraz interesem Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Centrum Obsługi Klienta: Tel: BL0031