pujących w środowisku pracy na orzekanie o związanej zanej z wypadkami przy pracy Paweł Czarnecki

Transkrypt

1 Wpływ stresorów w występuj pujących w środowisku pracy na orzekanie o długotrwałej niezdolności do pracy związanej zanej z wypadkami przy pracy Paweł Czarnecki 1

2 Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu u wypadków w przy pracy i chorób b zawodowych z r. art. 3 ust. 1: Za wypadek przy pracy uważa a się nagłe e zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzn trzną powodujące uraz lub śmierć. art. 2 pkt 13: uraz uszkodzenie tkanek ciała a lub narządów w człowieka wskutek działania ania czynnika zewnętrznego.... uraz lub śmierć należy y więc c obecnie do zespołu u wymaganych łącznie cech wypadku przy pracy,...nie ma wypadku przy pracy, gdy nie da się ustalić urazu, między zaś czynnikiem (nagłym, zewnętrznym, związanym zanym z pracą) ) a urazem lub śmiercią musi zachodzić relacja przyczyny skutku J.Jończyk w Państw i Prawo,, 2003, 6,

3 PODSTAWOWE POJĘCIA: STRES PRZEWLEKŁY OSTRY TRAUMATYCZNY 3

4 PSYCHOSPOŁECZNE STRESORY W MIEJSCU PRACY Poczucie psychicznego obciążenia wynikającego ze złożoności pracy Brak nagród w pracy Poczucie niepewności związane z organizacją pracy Kontakty społeczne Poczucie zagrożenia Uciążliwości fizyczne Nieprzyjemne warunki pracy Brak kontroli Brak wsparcia Poczucie odpowiedzialności 4

5 ZDROWOTNE KONSEKWENCJE STRESU PRZEWLEKŁEGO Wrzody trawienne żołądka i dwunastnicy Wrzodziejące zapalenie jelita grubego Zaburzenia układu krążenia: * nadciśnienie samoistne * arytmie (niemiarowości akcji serca) * choroba Raynauda * migreny * miażdżyca naczyń krwionośnych * zawał mięśnia sercowego 5

6 ZDROWOTNE KONSEKWENCJE STRESU PRZEWLEKŁEGO Zaburzenia układu oddechowego: * alergia (uczulenia) * astma oskrzelowa Zaburzenia układu mięśniowo- kostnego: * dolegliwości w lędźwiowo-krzyżowym odcinku kręgosłupa * napięciowy ból głowy * reumatoidalne zapalenie stawów Choroby skóry: egzema, pokrzywka,łuszczyca, trądzik Wpływ immunosupresyjny 6

7 STRES TRAUMATYCZNY Normalna reakcja na zdarzenie zagrażające życiu lub zdrowiu, przejawiająca się w bardzo silnym pobudzeniu psychofizjologicznym, uczuciem przerażenia w trakcie zdarzenia i w krótkim czasie po nim. ZDARZENIA TRAUMATYCZNE W PRACY: Uczestnictwo w wypadku zagrażającemu życiu lub zdrowiu, Bycie świadkiem takiego wypadku, Bycie ofiarą katastrof technologicznych, Udzielanie pomocy ofiarom klęsk żywiołowych, katastrof, wypadków i przemocy, Bycie ofiarą lub świadkiem napadu. 7

8 ZABURZENIE STRESU OSTREGO A. Osoba była narażona na zdarzenie traumatyczne spełniające poniższe kryteria: (1) doświadczyła, była świadkiem zdarzenia, w którym ktoś poniósł śmierć, doznał poważnych obrażeń, lub była tego groźba (2) reakcję osoby na to zdarzenie charakteryzuje intensywny strach, bezradność lub przerażenie, odraza B. W trakcie przeżywania zdarzenia i po nim pojawiają się symptomy dysocjacyjne. C. Zdarzenie traumatyczne jest ponownie przeżywane. D. Występuje znaczące unikanie bodźców związanych ze zdarzeniem. E. Znaczące symptomy lęku lub wzmożonego pobudzenia. F. Występuje klinicznie istotny dystres. G. Zaburzenie trwa min. 2 dni, max. 4 tygodnie i pojawia się po zdarzeniu. 8

9 ZABURZENIE PO STRESIE TRAUMATYCZNYM A. Osoba była narażona na zdarzenie traumatyczne spełniające poniższe kryteria: (1) doświadczyła, była świadkiem zdarzenia, w którym ktoś poniósł śmierć, doznał poważnych obrażeń, lub była tego groźba, (2) reakcję osoby na to zdarzenie charakteryzuje intensywny strach, bezradność lub przerażenie, odraza. B. Zdarzenie traumatyczne uporczywie powraca i jest ponownie przeżywane. C. Uporczywe unikanie bodźców związanych ze zdarzeniem i ogólne odrętwienie psychiczne. D. Utrzymujące się symptomy wzmożonego pobudzenia. E. Czas trwania zaburzenia jest dłuższy niż 1 miesiąc. F. Zaburzenie powoduje klinicznie istotny dystres lub załamanie w życiu społecznym, zawodowym lub innych istotnych obszarach funkcjonowania. 9

10 Zaburzenia stanu zdrowia psychicznego: Zespół lęku uogólnionego Depresje reaktywne Zaburzenia osobowości 10

11 Liczba i % orzeczeń o niezdolności do pracy w związku z wypadkami przy pracy w odniesieniu do wszystkich wydanych orzeczeń RAZEM M K RAZEM M K Liczba / % wydanych orzeczeń o niezdolności do pracy Liczba / % wydanych orzeczeń o niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy ,2% ,1% 200 0,8% ,5% ,5% 200 0,8% 11

12 Liczba i % wydanych orzeczeń o niezdolności do pracy ogółem i w związku z wypadkami przy pracy a płeć RAZEM M K RAZEM M K Liczba / % wydanych orzeczeń o niezdolności do pracy % % % % Liczba / % wydanych orzeczeń o niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy % % % % 12

13 Liczba i % orzeczeń o niezdolności do pracy w związku z wypadkami przy pracy w zależności od rodzaju naruszenia sprawności i płci RAZEM M K RAZEM M K Liczba / % wydanych orzeczeń o niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy % % % % 200 W TYM: Nerwice ,3% 1,2% 2,5% 0,9% 0,6% 3% Choroby układu krążenia 58 3,9% 53 4% 5 2,5% 52 3,2% 50 3,6% 2 1% 13

14 Liczba i % wydanych orzeczeń o niezdolności do pracy ogółem i w związku z wypadkiem przy pracy w zależności od wieku ubezpieczonych. Liczba i % orzeczeń o niezdolności do pracy: 2004 Ogółem lat lat lat Ogółem ,7% 32,6% 41,4% W związku z wypadkiem przy pracy ,3% ,9% % 2005 Ogółem ,5% ,7% ,7% W związku z wypadkiem przy pracy ,7% ,5% ,4% 14

15 Liczba i % wydanych orzeczeń o niezdolności do pracy ogółem i w związku z wypadkiem przy pracy w zależności od przyczyny naruszenia sprawności i płci Razem M K Razem M K Orzeczenia o niezdolności do pracy z powodów zaburzeń nerwicowych -OGÓŁEM W tym: w związku z wypadkiem przy pracy 20 0,6% 15 1,4% 5 0,2% 15 0,5% 9 0,9% 6 0,3% Orzeczenia o niezdolności do pracy z powodów zaburzeń układu krążenia - OGÓŁEM W tym: w związku z wypadkiem przy pracy 58 0,3% 53 1% 5 0,5% 52 0,9% 50 1% ,2%

16 PODSUMOWANIE Stres uznawany jest jako jedna z ważnych przyczyn niezdolności do pracy. Nie można w sposób wiarygodny i pewny stwierdzić na ile diagnozowane choroby i dolegliwości są skutkiem przewlekłego stresu zawodowego. Orzecznictwo w tym zakresie jest bardzo trudne. Jedynym dotychczas opracowanym i skutecznym sposobem ograniczania negatywnych skutków takiego stresu jest prewencja. W przeciwieństwie do stresu przewlekłego, skutki zdrowotne stresu traumatycznego są stosunkowo łatwo diagnozowalne i opracowano metodykę ich oceny. Zatem jeśli zdarzenie traumatyczne miało miejsce w pracy, daje to możliwość uzyskania należnych świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego na podstawie ustawy r. (uszczerbku na zdrowiu, renty wypadkowej. 16

17 PODSUMOWANIE (c.d.) Niezdolność do pracy spowodowana wypadkami przy pracy stanowi ok. 2% wydanych w orzeczeń, występuje znacznie częściej u mężczyzn (63-87%) niż u kobiet i najczęściej dotyczy osób w wieku powyżej 40 lat. Zaburzenia nerwicowe w następstwie stresu związanego z wypadkiem przy pracy stanowią ok. 1% wszystkich orzeczonych w latach niezdolności do pracy pozostających w związku z wypadkami przy pracy a naruszenie sprawności układu krążenia niecałe 4%. Niezdolność do pracy spowodowana następstwami wypadków przy pracy w postaci naruszenia sprawności układu krążenia występują u mężczyzn 4-6 razy częściej niż zaburzenia nerwicowe. U kobiet częstość występowania tych zaburzeń jest podobna. 17

18 18