Otoczenie prawne mające wpływ na modernizację i rozwój systemów ciepłowniczych

Transkrypt

1 Otoczenie prawne mające wpływ na modernizację i rozwój systemów ciepłowniczych Bogusław Regulski Wiceprezes Zarządu XI Konferencja Techniczna Warszawa 2015

2 Otoczenie krajowe Ustawa z dnia 20 lutego 2015 o odnawialnych o odnawialnych źródłach energii Projekt ustawy o efektywności energetycznej Obszar Prawa budowlanego Ochrona środowiska

3 Ustawa o odnawialnych źródłach energii a ciepłownictwo systemowe (art. 116) Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się w obszarze danej sieci ciepłowniczej obrotem ciepłem lub wytwarzaniem ciepła i jego sprzedażą odbiorcom końcowym dokonuje zakupu oferowanego mu ciepła wytworzonego w przyłączonych do tej sieci instalacjach: 1) termicznego przekształcania odpadów, 2) odnawialnego źródła energii, innych niż instalacja termicznego przekształcania odpadów, wytworzonego z odnawialnych źródeł energii z wyłączeniem ciepła wytworzonego w instalacjach spalania wielopaliwowego innego niż ciepło użytkowe wytworzone w wysokosprawnej kogeneracji w ilości nie większej niż zapotrzebowanie odbiorców końcowych tego przedsiębiorstwa, przyłączonych do tej sieci. Obowiązek uznaje się za spełniony w przypadku, gdy oferowane do sprzedaży ciepło zakupiono w ilości, w jakiej je oferowano, lub w ilości równej zapotrzebowaniu odbiorców końcowych przedsiębiorstwa energetycznego realizującego ten obowiązek, proporcjonalnie do udziału mocy osiągalnej cieplnej tej instalacji w całkowitej mocy zamówionej przez odbiorców, z uwzględnieniem charakterystyki odbioru oraz możliwości przesyłania ciepła wytworzonego w tej instalacji.

4 Ustawa o odnawialnych źródłach energii a ciepłownictwo systemowe ( art. 116 cd) Obowiązek powstaje w przypadku, gdy są spełnione łącznie następujące warunki: 1) istnieją techniczne warunki przesyłania, dystrybucji i odbioru ciepła; 2) ciepło zostanie zakupione po cenie nie wyższej niż średnia cena ciepła dostarczonego do tej sieci w poprzednim roku kalendarzowym, powiększona o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym 3) koszty zakupu tego ciepła nie spowodują wzrostu cen ciepła lub stawek opłat za ciepło dostarczone odbiorcom końcowym w danym roku o więcej niż wartość tego wskaźnika; 4) w sieci ciepłowniczej, do której miałoby zostać dostarczone ciepło z OZE, mniej niż 50% ciepła w skali roku kalendarzowego poprzedzającego rok złożenia oferty stanowi ciepło wytworzone z odnawialnych źródeł energii, z instalacji termicznego przekształcania odpadów, lub ciepło odpadowe z instalacji przemysłowych; 5) oferowane ciepło zostanie wytworzone w całości z odnawialnych źródeł energii, a w przypadku, gdy zostanie wytworzone w jednostce wytwórczej, w procesie współspalania, zaoferowana będzie jedynie część wytworzonego ciepła, odpowiadająca udziałowi energii chemicznej OZE w energii chemicznej paliwa zużywanego do wytworzenia ciepła,

5 Ustawa o odnawialnych źródłach energii a ciepłownictwo systemowe ( art. 116 cd) Przedsiębiorstwo energetyczne podlegające obowiązkowi, badając wzrost cen i stawek opłat wynikający z zakupu takiego ciepła, uwzględnia ceny oferowanego ciepła oraz koszty związane z koniecznością utrzymywania zdolności urządzeń, instalacji i sieci do realizacji zaopatrzenia w ciepło w sposób ciągły, przy zachowaniu obowiązujących wymagań jakościowych. Ciepło oferuje się w ilości wyrażonej w GJ dla danego roku kalendarzowego. W przypadku gdy więcej niż jedno przedsiębiorstwo energetyczne wytwarza ciepło podlegające obowiązkowi, a oferowana przez te przedsiębiorstwa łączna ilość ciepła z tych instalacji jest większa niż zapotrzebowanie na ciepło odbiorców końcowych przedsiębiorstwa zobowiązanego, zakup realizowany jest od wszystkich przedsiębiorstw w ilości proporcjonalnej do udziału mocy oferowanej z każdej z tych instalacji w łącznej oferowanej mocy tych instalacji. W przypadku gdy ciepło wytworzone w instalacjach jest dostarczane do więcej niż jednego przedsiębiorstwa zobowiązanego, każde z tych przedsiębiorstw dokonuje zakupu oferowanego ciepła w ilości proporcjonalnej do udziału mocy zamówionej przez odbiorców końcowych tego przedsiębiorstwa w łącznej mocy zamówionej przez odbiorców końcowych wszystkich tych przedsiębiorstw, z uwzględnieniem charakterystyki odbioru ciepła z tej sieci oraz możliwości przesyłania ciepła wytworzonego w tych instalacjach.

6 Ustawa o odnawialnych źródłach energii a ciepłownictwo systemowe ( art. 116 cd) Koszty uzasadnione do taryfy - koszty zakupu ciepła, które nie spowodują w danym roku wzrostu cen lub stawek opłat za ciepło dostarczane odbiorcom przez przedsiębiorstwo zobowiązane, o więcej niż wartość średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych; Koszty zakupu ciepła ponoszone w związku z realizacją obowiązku uwzględnia się w kalkulacji cen lub stawek opłat za ciepło dostarczone odbiorcom końcowym lub stawek opłat za usługi przesyłowe ustalanych w taryfach przedsiębiorstw zobowiązanych, przyjmując, że każda jednostka ciepła sprzedawanego jest w tej samej wysokości obciążona tymi kosztami. Obowiązek publikacji - przedsiębiorstwo zobowiązane publikuje na swojej stronie internetowej informację dotyczącą procentowego udziału ciepła podlegającego obowiązkowi zakupu w przednim roku kalendarzowym. Przepisy dotyczące obowiązku zakupu stosuje się odpowiednio do ciepła z OZE i termicznej utylizacji odpadów, które jest wytwarzane przez przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się w obszarze danej sieci ciepłowniczej obrotem ciepłem lub wytwarzaniem ciepła i jego sprzedażą odbiorcom końcowym przyłączonym do tej sieci.

7 Projekt ustawy o efektywności energetycznej Obecny system białych certyfikatów obowiązuje jeszcze w roku 2015 obowiązek umorzenia lub uiszczenia opłaty zastępczej do marca 2016 r. Nowy system opiera się na rozliczeniu z oszczędności energii w postaci energii finalnej (czyli zużywanej przez obiekt, urządzenie itp. u odbiorcy końcowego: art. 3 punkt 8) energia finalna - energię lub paliwa w rozumieniu art. 3 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, zużyte przez odbiorcę końcowego; Wytyczne kierunkowe powinny znaleźć się w Krajowym Planie działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej (Rozdział 2) tu się nic nie zmienia; Wiodącą rolę w poprawianiu efektywności powinny mieć obiekty użyteczności publicznej (Rozdział 3) tu też się nic nie zmienia nadal brak konkretów co do ścieżki realizacji celu i konsekwencji za niedotrzymanie zobowiązań;

8 Projekt ustawy o efektywności energetycznej a ciepłownictwo systemowe (art. 9) Art. 9 ust 1 : Podmioty wskazane w ust. 2, są obowiązane: 1) zrealizować przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej u odbiorcy końcowego, w wyniku którego uzyskuje się oszczędności energii finalnej w wysokości określonej w ust. 7 lub 2) uzyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, zwanemu dalej Prezesem URE, świadectwo efektywności energetycznej, Ust 2. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, wykonują: a) przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, ciepłem lub gazem ziemnym i sprzedające energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (.), Ust 3. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy przedsiębiorstw energetycznych sprzedających ciepło odbiorcom końcowym, jeżeli łączna wielkość zamówionej mocy cieplnej przez tych odbiorców nie przekracza 5 MW w danym roku kalendarzowym.

9 Projekt ustawy o efektywności energetycznej a ciepłownictwo systemowe ( art. 9) Ust 7. Podmioty, o których mowa w ust. 2, wykonują obowiązek określony w ust. 1 uzyskując w każdym roku oszczędności energii finalnej w wysokości 1,5 %: 1) całkowitej ilości energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego sprzedanych w danym roku odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wyrażonej w tonach oleju ekwiwalentnego, pomniejszonej o ilość energii zaoszczędzonej przez odbiorców, o których mowa w art. 11 ust. 1( odbiorcy energochłonni energii elektrycznej ) Ust 9. Oszczędności energii finalnej, o których mowa w ust. 7, mogą być zgłaszane Prezesowi URE do rozliczenia w okresie trzyletnim. Oszczędność energii finalnej uzyskana w wyniku realizacji obowiązku powinna do 31 grudnia 2020 roku wynieść nie mniej niż Mtoe

10 Projekt ustawy o efektywności energetycznej a ciepłownictwo systemowe ( art.10) Obowiązek może być częściowo rozliczony opłatą zastępczą: - Za rok 2016 do 30% obowiązku; - Za rok 2017 do 20% obowiązku; - Za rok 2018 do 10% obowiązku; Jednostkowa opłata zastępcza na poszczególne lata: zł/toe zł/toe zł/toe - Wnoszenie opłat jak poprzednio do NFOŚiGW

11 Projekt ustawy o efektywności energetycznej a ciepłownictwo systemowe - katalog przedsięwzięć Art. 13. Poprawie efektywności energetycznej służą następujące rodzaje przedsięwzięć: 1) izolacja instalacji przemysłowych; 2) przebudowa lub remont budynków; 3) modernizacja: a) oświetlenia, b) urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych, c) lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła; 4) odzyskiwanie energii w procesach przemysłowych; 5) ograniczenie strat: a) związanych z poborem energii biernej, b) sieciowych związanych z przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej lub gazu ziemnego, c) na transformacji w transformatorach, d) w sieciach ciepłowniczych; 6) stosowanie do ogrzewania lub chłodzenia obiektów energii wytwarzanej we własnych lub przyłączonych do sieci odnawialnych źródłach energii, ciepła użytkowego w wysokosprawnej kogeneracji w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, lub ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych.

12 Projekt ustawy o efektywności energetycznej (świadectwa) Potwierdzeniem deklarowanej ilości energii finalnej jest świadectwo efektywności energetycznej. Świadectwo efektywności energetycznej nie przysługuje dla przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej, jeżeli: 1) na realizację tego przedsięwzięcia przyznano premię termomodernizacyjną albo uzyskano środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej lub z budżetu państwa; 2) w wyniku realizacji tego przedsięwzięcia uzyskuje się oszczędność energii w ilości mniejszej niż 10 ton oleju ekwiwalentnego średnio w ciągu roku. Świadectwo efektywności energetycznej wydaje Prezes URE na wniosek podmiotu u którego zostanie zrealizowane przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej lub podmiotu upoważnionego przez ten podmiot. Wartość świadectwa efektywności energetycznej dla przedsięwzięć w wyniku których uzyskuje się oszczędności energii pierwotnej przelicza się na energię finalną współczynnikami określonymi w przepisach wykonawczych. Świadectwa efektywności są papierem wartościowym!

13 Projekt ustawy o efektywności energetycznej (procedury) Podmiot, który otrzymał świadectwo efektywności energetycznej jest obowiązany, po zrealizowaniu przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej, do sporządzenia audytu efektywności energetycznej potwierdzającego zadeklarowaną oszczędność energii finalnej uzyskaną w wyniku realizacji tego przedsięwzięcia. Nie sporządza się takiego audytu jeżeli dla tego przedsięwzięcia zadeklarowano osiągnięcie oszczędności energii finalnej w ilości nieprzekraczającej równowartości 100 ton oleju ekwiwalentnego średnio w ciągu roku. Audyty efektywności energetycznej przedsięwzięcia i audyty potwierdzające nie mogą być sporządzane przez tą sama osobę. Podmiot, który otrzymał świadectwo efektywności energetycznej zawiadamia Prezesa URE o zakończeniu przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej, w terminie 45 dni od dnia ich zakończenia. Prezes URE wyrywkowo weryfikuje audyty efektywności energetycznej (mogą to być podmioty wskazane przez Prezesa URE) i zgodność ilości zaoszczędzonej energii z wielkością zadeklarowaną we wniosku o wydanie świadectw.

14 Projekt ustawy o efektywności energetycznej (audyty) Podstawą wszelkich działań w obszarze efektywności energetycznej jest audyt efektywności energetycznej, który stanowi podstawę do rozliczenia się z oszczędności u odbiorców końcowych oraz uzyskania świadectw efektywności energetycznej; Dotyczy również dostarczania ciepła z systemów ciepłowniczych Audyt jest również narzędziem do ustalania wewnętrznej polityki energetycznej przedsiębiorstw: Przedsiębiorca, z wyjątkiem mikro przedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy co 4 lata, przeprowadza, audyt energetyczny przedsiębiorstwa lub zleca jego przeprowadzenie. Obowiązek ten nie dotyczy przedsiębiorcy: 1) posiadającego system zarządzania energią lub system zarządzania środowiskiem określony w odpowiednich normach europejskich (np. ISO 50001); 2) wpisanego do rejestru EMAS,

15 Projekt ustawy o efektywności energetycznej (kary) Karze pieniężnej podlega ten, kto: 1) niedopełnia obowiązku świadectwowego ; 2) nie przedstawia w wyznaczonym terminie dokumentów lub informacji, (..) (dotyczących rozliczenia się z obowiązku); 3) nie zawiadomił Prezesa URE o zakończeniu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej w terminie, (.) lub zawiadamiając udzielił nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji; 4) nie dopełnia obowiązku, ( ) (zwrot nadmiaru świadectw). 5) nie przeprowadził audytu przedsiębiorstwa Wysokość kary pieniężnej: 1) pkt 1 3 nie może być wyższa niż 10 % przychodu ukaranego przedsiębiorstwa energetycznego lub odbiorcy końcowego osiągniętego w poprzednim roku podatkowym; 2) pkt 4 nie może przekroczyć zł. 3) Pkt 5 nie może być wyższa niż 5% obrotu przedsiębiorstwa; 2. Ustalając wysokość kar pieniężnych, (.)Prezes URE uwzględnia zakres naruszeń, powtarzalność naruszeń lub korzyści finansowe możliwe do uzyskania z tytułu naruszenia. Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli zakres naruszeń jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek zanim Prezes URE powziął o tym wiadomość

16 Projekt ustawy o efektywności energetycznej a ciepłownictwo systemowe Zmiany w Prawie Energetycznym: Zmiana treści art. 7b poprzez wskazanie, że obowiązek przyłączenia do sieci dotyczy efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych Definicja efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego : Przez efektywny energetycznie system ciepłowniczy lub chłodniczy rozumie się system ciepłowniczy lub chłodniczy, w którym do produkcji ciepła lub chłodu wykorzystuje się co najmniej w: 1) 50 % energię ze źródeł odnawialnych, lub 2) 50 % ciepło odpadowe, lub 3) 75 % ciepło pochodzące z kogeneracji, lub 4) 50 % połączenie energii i ciepła, o których mowa w pkt 1 3.

17 Projekt ustawy o efektywności energetycznej a ciepłownictwo systemowe Zmiany w Prawie Energetycznym analiza kosztów i korzyści : Art. 10a. 1. Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepła, przesyłaniem i dystrybucją ciepła oraz przedsiębiorcy planujący budowę lub znaczną modernizację po dniu 5 czerwca 2014 r. jednostki wytwórczej o mocy nominalnej cieplnej powyżej 20 MW lub sieci ciepłowniczej, lub chłodniczej sporządzają analizę kosztów i korzyści budowy lub modernizacji tej jednostki lub sieci ciepłowniczej lub chłodniczej, mającą na celu określenie najbardziej efektywnych pod względem zasobów oraz opłacalnych rozwiązań umożliwiających spełnienie wymogów w zakresie ogrzewania i chłodzenia, zwaną dalej analizą kosztów i korzyści. znaczna modernizacja modernizacja, której koszt przekracza 50% wartości nowej jednostki lub sieci ciepłowniczej

18 Projekt ustawy o efektywności energetycznej a ciepłownictwo systemowe Analiza kosztów i korzyści więcej szczegółów: Przedsiębiorstwa energetyczne oraz przedsiębiorcy, planujące: 1) budowę lub przebudowę jednostki wytwórczej o nominalnej* mocy cieplnej przekraczającej 20 MW - sporządzają analizę kosztów i korzyści budowy lub przebudowy jednostki kogeneracji w miejsce tej jednostki wytwórczej; 2) budowę lub przebudowę elektrowni lub elektrociepłowni przemysłowej, (.) o nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW lub wytwarzającej ciepło odpadowe z instalacji przemysłowej - sporządzają analizę kosztów i korzyści wykorzystania tego ciepła, w tym w wysokosprawnej kogeneracji oraz przyłączenia tej elektrowni lub elektrociepłowni przemysłowej do sieci ciepłowniczej lub chłodniczej; 4) budowę sieci ciepłowniczej lub chłodniczej, lub przyłączenie do tej sieci jednostki wytwórczej o nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW, lub przebudowę tej jednostki wytwórczej - sporządzają analizę kosztów i korzyści wykorzystania ciepła odpadowego. Analiza kosztów i korzyści nie obowiązuje w przypadku budowy źródeł szczytowych czyli takich, których czas pracy nie będzie przekraczał w roku 1500 godzin, licząc średnią z kolejnych 5 lat * nominalna moc cieplna w paliwie wprowadzonym do jednostki

19 Projekt ustawy o efektywności energetycznej a ciepłownictwo systemowe Zmiany w Prawie Energetycznym Tzw Mapa ciepła Art. 10c. 1. Minister właściwy do spraw gospodarki sporządza ocenę potencjału wytwarzania energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji oraz efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych lub chłodniczych, i o jej sporządzeniu powiadamia Komisję Europejską. 2. W celu sporządzenia oceny, o której mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw gospodarki przeprowadza analizę wprowadzenia określonych wariantów wytwarzania energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji oraz efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych i chłodniczych, w tym możliwości techniczne oraz opłacalność ekonomiczną wprowadzenia tych wariantów. Analizę tę przeprowadza się dla terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Efekty: w przypadku potwierdzenia istnienia takiego potencjału można podjąć odpowiednie działania wspierające np. mechanizmy wsparcia dla wysokosprawnej kogeneracji jak i wykorzystywania do produkcji ciepła energii ze źródeł odnawialnych lub ciepła odpadowego, a także dla rozwoju systemów ciepłowniczych.

20 Efektywne systemy ciepłownicze w Polsce

21 Efektywne systemy ciepłownicze na naszym podwórku Obowiązek przyłączania się do sieci ciepłowniczych - art. 7b ustawy PE - ograniczenie, w obrębie działania systemów ciepłowniczych o wysokim poziomem jakości ciepła w sieci ciepłowniczej, możliwości stosowania indywidualnych form wytwarzania ciepła poprzez wskazanie właściwych tych najbardziej efektywnych. Warunek obowiązku - udział procentowy ciepła w sieci pochodzącego z kogeneracji, odnawialnych źródeł energii lub ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych - dla tych wszystkich form pozyskiwania ciepła wynosi co najmniej 75%.. W połowie roku 2013 Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej wydał rozporządzenie z dnia 21 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego w którym przeniósł na grunt polski unijne obligo dotyczące wykorzystywania w budynkach wysokoefektywnych systemów alternatywnych zaopatrzenia w energię i ciepło.

22 Efektywne systemy ciepłownicze a charakterystyka energetyczna budynku Nowe podejście do spraw jakości energetycznej obiektów budowlanych poprzez zmianę podejścia do charakterystyki energetycznej budynku, które zaowocowało nową ustawą o charakterystyce energetycznej budynków, w tym również ustanowieniem nowych kryteriów ich oceny oraz koniecznością ustalenia minimalnych wymogów energetycznych! Minimalne wymagania dotyczące ich charakterystyki energetycznej jak na razie dla budynków nowych oraz podlegających ważniejszej renowacji - co oznacza ograniczenia zarówno co do ilości energii zużywanej przez nie jak też jej jakości; Efektywny system ciepłowniczy (chłodniczy) ma dla charakterystyki energetycznej budynków istotne miejsce według prostej zasady: im bardziej efektywny tym łatwiej budynkom spełnić wymagania energetyczne.

23 Efektywne systemy ciepłownicze a charakterystyka energetyczna budynku Klucz do zrozumienia problemu: 1. Określenie zapotrzebowania na energię końcową EK, czyli zużywaną przez budynek, np. w zakresie ogrzewania, przygotowania ciepłej wody czy też chłodzenia. Ta jest zależna między innymi od technologii samego budynku, użytych materiałów budowlanych, sprawności instalacji itp. 2. Odnosimy tę energię do momentu jej pozyskania, przechodząc na energię pierwotną EP, uwzględniając tzw współczynnik nieodnawialnej energii pierwotnej wi, który jest tym niższy im lepsze jest ciepło, według zasady: EP=EK*wi Uzyskana w ten sposób wartość EP informuje o stanie energetycznym budynku i jest wykorzystana w dalszych procedurach zawiązanych np. z wydaniem świadectwa charakterystyki energetycznej.

24 Efektywne systemy ciepłownicze charakterystyka energetyczna budynku Generalnie, wartość współczynnika nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie nośnika energii lub energii wi przyjmuje się w oparciu o dane udostępnione przez dostawcę tego nośnika energii lub energii. Wyznaczanie tego wskaźnika odbywa się na podstawie metodologii opisanej w Załączniku nr 4 do Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 10 sierpnia 2012 roku w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej. W przypadku braku takich danych przyjmuje się standardowe wartości współczynnika wi, które poniżej zostały przytoczone: - miejscowe wytwarzanie energii z wykorzystaniem oleju opałowego, gazu ziemnego i węgla kamiennego i brunatnego - 1,10 - dostarczanie ciepła z systemu ciepłowniczego, gdzie ciepło pochodzi z kogeneracji węglowej lub gazowej - 0,80 a w przypadku biomasy lub biogazu 0,15; - dostarczanie ciepła z systemu ciepłowniczego, gdzie ciepło pochodzi z ciepłowni węglowej 1,3 a w przypadku oleju opałowego lub gazu 1,2; - dla energii elektrycznej z systemu energetycznego - 3,0; - dla lokalne odnawialnego źródła energii jakim jest energia słoneczna, wiatrowa i geotermalna 0,0 natomiast dla biomasy - 0,20 a dla biogazu - 0,50;

25 Efektywne systemy ciepłownicze charakterystyka energetyczna budynku Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie minimalne wymagania budynków: Rodzaj budynku Wskaźnik EP* H+w kwh/m 2 rok Od 2014 Od d 2021 Budynek mieszkalny jednorodzinny wielorodzinny budynek zbiorowego zamieszkania Budynek użyteczności publicznej opieki zdrowotnej pozostałe *EP H+W wskaźnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej dla potrzeb ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody

26 Efektywne systemy ciepłownicze na naszym podwórku - wniosek Aby posiadany system ciepłowniczy mógł znaleźć się w kręgu zainteresowania projektantów i inwestorów w najbliższym już czasie musi dawać gwarancje wmieszczenia się w wyznaczonych normach wskaźnika EP. A to jest możliwe dopiero wtedy, gdy wskaźnik wi będzie atrakcyjny generalnie znacznie mniejszy od 1. W przeciwnym razie, ciepło z systemu ciepłowniczego może być jedynie jakimś uzupełnienie bilansu energetycznego budynku w takiej części w jakiej pozwoli na to dopuszczalny poziom wskaźnika EP. Pozostała część zapotrzebowania będzie musiała zostać pokryta z energii odnawialnej. Stąd też takie duże zainteresowanie np. kolektorami słonecznymi.

27 Efektywne systemy ciepłownicze na naszym podwórku - wniosek Wartości pokazane w tabeli Załącznika do rozporządzenia MIR są obowiązujące, ale w sytuacji braku informacji o wartościach rzeczywistych wg zasady: wartość współczynnika nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie nośnika energii lub energii dla systemów technicznych wi przyjmuje się w oparciu o dane udostępnione przez dostawcę. Szczegóły kalkulacji własnej wskaźnika wi znajdują się w przepisach wspomnianego już Załącznika nr 4 do Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 10 sierpnia 2012 roku w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej Kluczowy dla procedury określania paramentów efektywności jest Załącznik 4 tego rozporządzenia zatytułowany : Sposób wyznaczania procentowego udziału ciepła wytworzonego w odnawialnych źródłach energii, ciepła użytkowego w kogeneracji lub ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych oraz wskaźników nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej.

28 Jak sprawdzić, czy nasz system ciepłowniczy jest efektywny? Trzeba to sprawdzić w oparciu o wzór: α DH = n Q i,kogen n i=1 + i=1 Q i,oze + i=1 Q i,odp n i=1 Q i,dsc n 100% Q i,kogen ilość ciepła użytkowego w kogeneracji dostarczonego w ciągu roku kalendarzowego ze źródeł ciepła do danej sieci ciepłowniczej, z wyjątkiem odnawialnych źródeł energii, wyrażonego w [GJ], Q i,oze ilość ciepła z odnawialnych źródeł energii dostarczonego w ciągu roku kalendarzowego do danej sieci ciepłowniczej, wyrażonego w [GJ], Q i,odp ilość ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych dostarczonego w ciągu roku kalendarzowego do danej sieci ciepłowniczej, wyrażonego w [GJ], Q i,dsc ilość ciepła dostarczonego w ciągu roku kalendarzowego do danej sieci ciepłowniczej ze wszystkich źródeł dostarczających ciepło do tej sieci, wyrażonego w [GJ], n liczba źródeł ciepła dostarczających do danej sieci ciepłowniczej odpowiednio ciepło użytkowe w kogeneracji, ciepło z odnawialnych źródeł energii lub ciepło odpadowe z instalacji przemysłowych I porównać z kryteriami definicji energetycznie efektywnego systemu ciepłowniczego

29 Jak ustalić własny wskaźnik w i? Oznaczony w rozporządzeniu MG wskaźnik, oznaczony w Pc to dokładnie ten sam, który opisany jest w przepisach rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej pod nazwą współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie nośnika energii lub energii W i

30 Jak ustalić własny wskaźnik w i? W Pc = n (w P,i m i=1 ) i=1 H ch,i ) (w el E l r i=1 Q Kc,i W P,i współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej, stosownie do wykorzystywanego paliwa lub źródła energii, H ch,i ilość energii wprowadzonej w paliwie do źródła ciepła, a także ilość ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych lub ilość ciepła z odnawialnych źródeł energii, z wyjątkiem źródeł wykorzystujących w procesie przetwarzania energię pozyskaną z biomasy lub biogazu, dostarczoną w ciągu roku do tej sieci ciepłowniczej, w roku kalendarzowym poprzedzającym rok, w którym sporządzana jest ocena efektywności energetycznej dostarczania ciepła, wyrażoną w [MWh/rok]. W przypadku, gdy przedsiębiorstwa wytwarzające i dostarczające ciepło do danej sieci ciepłowniczej dostarczają je również do odbiorcy końcowego nieprzyłączonego do tej sieci, ilość energii wprowadzonej w paliwie do źródeł ciepła tych przedsiębiorstw ustala się proporcjonalnie do ilości ciepła dostarczonego do sieci ciepłowniczej.

31 Jak ustalić własny wskaźnik w i? n ilość rodzajów paliw lub źródeł energii, w el współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej dla energii elektrycznej z produkcji mieszanej, określony w tabeli, E l ilość energii elektrycznej brutto, mierzoną na zaciskach generatorów, wytworzoną w ciągu roku z układu kogeneracyjnego, w roku kalendarzowym poprzedzającym rok, w którym sporządzana jest ocena efektywności energetycznej dostarczania ciepła, wyrażoną w [MWh/rok], m liczba układów kogeneracyjnych, Q Kc,i ilość ciepła dostarczoną w ciągu roku z sieci ciepłowniczej do odbiorców końcowych przyłączonych do tej sieci bezpośrednio lub za pośrednictwem węzła cieplnego, w roku kalendarzowym poprzedzającym rok, w którym jest sporządzana ocena efektywności energetycznej dostarczania ciepła, wyrażoną w [MWh/rok], r liczba odbiorców końcowych przyłączonych do sieci ciepłowniczej.

32 Jak ustalić własny wskaźnik w i? Wartości wskaźnika w dla poszczególnych nośników energii: - olej opałowy, gaz ziemny, gaz płynny, węgiel kamienny i brunatny 1,1; - biomasa 0,2; - kolektor słoneczny termiczny 0,0; - ciepło odpadowe z przemysłu 0,05; - energia elektryczna z sieci 3,0; - energia elektryczna z systemu PV 0,7. Jak widać : wskaźnik w dla sieci ciepłowniczej będzie tym niższy, im więcej energii elektrycznej zostanie wyprodukowanej w kogeneracji w źródłach ciepła dostarczających ciepło do systemu ciepłowniczego lub gdy więcej ciepła pochodzić będzie z nośników energii o niskim wskaźniku nakładu ( czyli np. ze źródeł OZE). Uwaga przepisy MG nie widzą wśród nośników energii biogazu i geotermii, dla których wartość wskaźnika określa natomiast rozporządzenie MIR. Z drugiej strony, rozporządzenie MIR nie widzi ciepła odpadowego z przemysłu, które jest w przepisach MG

33 Przykład teoretyczny Do obliczeń przyjęto teoretyczny system ciepłowniczy o takiej samej rocznej sprzedaży ciepła do odbiorców, posiadający teoretyczna sprawność przesyłania i dystrybucji ciepła na poziomie 88% i średnioroczną sprawność produkcji ciepła w źródłach klasycznych na poziomie 86% (obie wielkości mają potwierdzenie w informacjach URE na temat branży ciepłowniczej. Ponadto przyjęto wskaźniki skojarzenia dla kogeneracji węglowej ok 0,3 a dla gazowej ok 1. Lp Rodzaj systemu ciepłowniczego w p 1. Klasyczna ciepłownia - 100% węgiel lub gaz 1,45 Systemy efektywne energetycznie 2. Klasyczna ciepłownia - 100% biomasa 0,26 3. Klasyczna ciepłownia - biomasa 50% - węgiel lub gaz 50% 0,74 4. Kogeneracja węglowa 75% - reszta ciepłownia węgiel lub gaz 0,97 5. Kogeneracja gazowa 75% - reszta ciepłownia węgiel lub gaz 0,15 6. Kogeneracja gazowa 20%+30% solary reszta ciepłownia węgiel lub gaz 0,64 7. Kogeneracja biomasa 50% reszta ciepłownia węgiel lub gaz 0,34 8. Kogeneracja węglowa 100% 0,81 9. Kogeneracja gazowa 100% - 0, Kogeneracja biomasa 100% -0,78

34 Efektywne systemy ciepłownicze na naszym podwórku - pieniądze Posiadanie efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego stało się kluczowe dla stworzenia mechanizmów pomocowych dla sektora ciepłowniczego w ramach nowej perspektywy finansowej. W przypadku udzielania pomocy publicznej na modernizacje systemów ciepłowniczych, warunek efektywności systemu ciepłowniczego stał się wymagany dla uzyskania jakiegokolwiek wsparcia inwestycyjnego, nawet jeżeli dotyczyłoby ono normalnej wymiany sieci lub węzłów. Trwają jeszcze działania Izby na rzecz zracjonalizowania podejścia do tego zakresu przedsięwzięć. Mamy nadzieję na częściowe chociaż odwrócenie niekorzystnych mechanizmów aby poprawa efektywności energetycznej w systemach ciepłowniczych stała się możliwa.

35 Efektywny system ciepłowniczy a ETS Chłodny rachunek pokazuje, że im lepsza, bardziej efektywna i mniej emisyjna jest i będzie produkcja ciepła, tym lepsza będzie pozycja tego produktu na rynku i tym lepsza będzie jego akceptowalność przez odbiorców. W tych warunkach, aby zagwarantować korzystne warunki dostawy ciepła odbiorcom w przyszłości trzeba stworzyć taki model działalności, który zminimalizuje koszty zakupywanych uprawnień do emisji. Dla zrealizowania tego celu wymagane będą nie tylko przedsięwzięcia związane z poprawą sprawności i jakości produkcji ciepła, do czego przyczynić się mogą nowe instalacje kogeneracyjne czy też wykorzystujące energię odnawialną, Uzyskanie statusu efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego na pewno będzie narzędziem do uzyskania korzystnej relacji pomiędzy kosztami uczestnictwa w systemie ETS a stabilizacją struktury kosztów produkcji ciepła dla potrzeb systemu ciepłowniczego.

36 Ochrona środowiska nowy pakiet klimatyczny Dalsza redukcja emisji CO 2 Dotychczasowy cel redukcyjny % Nowy cel redukcyjny % Narzędzia: Zwiększanie udziału energii odnawialnej Poprawa efektywności energetycznej Bliższe szczegóły dotyczące sektora ciepłowniczego na razie nieznane. Obecna burza informacyjna skupia się na sektorze elektroenergetycznym

37 Ochrona środowiska nowy pakiet klimatyczny

38 Ochrona środowiska zaostrzanie standardów emisyjnych z instalacji dużych Dyrektywa 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych (IED) Nowe standardy emisyjne z instalacji Mechanizmy elastyczne - derogacje dla instalacji Mechanizmy wdrażania rozwiązań BAT Kontynuacja mechanizmów kontroli - pozwolenia zintegrowane; Wdrożenie w Polsce - ustawa z dnia 11 lipca 2014 r o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska;

39 Ochrona środowiska stosowanie najlepszych możliwych technik (BAT) Projekt nowych konkluzji BAT kończą się prace Dotyczą instalacji nowych i istniejących Rewidują dotychczasowe standardy technologiczne Rozszerzają zakres standardów na inne niż dotychczas zanieczyszczenia przykład rtęć, chlor, Wejście w życie po Najnowsze działania : realizacja opracowania dot. oceny wpływu konkluzji BAT na sektor energetyczny w Polsce, interpretacji zapisów oraz propozycji wytycznych dotyczących udzielania odstępstw od granicznych wielkości emisyjnych;

40 Ochrona środowiska zaostrzanie standardów emisyjnych z instalacji średnich i małych Projekt Dyrektywy w sprawie emisji ze średnich źródeł spalania paliw (MCP) Obejmuje instalacje spalania paliw o mocy od 1 do 50 MW Ustala dla nich standardy emisyjne Określa zasady rejestracji i kontroli Ustala relacje pomiędzy obszarami IED i MCP Wejście w życie nowych standardów dla instalacji istniejących pow 5 MW 2025 a dla mniejszych niż 5 MW od 2030.

41 Wartość standardów emisyjnych* dla spalania węgla wg ostatniej wersji Dyrektywy MCP Moc źródła MWt SO 2 NO x Pył dla instalacji pomiędzy 5 a 20 MW 2 50 dla instalacji pomiędzy 5 a 20 MW *Stężenia podano w mg/m 3 w przeliczeniu na warunki normalne 41

42 Ochrona środowiska zaostrzanie standardów emisyjnych z instalacji średnich i małych Agregacja mocy nowych pojedynczych obiektów w kominie dla ustalenia wielkości instalacji z wyłączeniem pojedynczych kotłów o mocy poniżej 1 MW; Dopuszczenie pracy obiektów szczytowych do 500 godzin rocznie, a w szczególnych przypadkach nawet do 1000 godzin, bez konieczności dostosowania się do standardów siarki i NOx. Należy dotrzymać jedynie standardu pyłów 200 dla istniejących i 100 dla nowych; Derogacja dla instalacji ciepłowniczych - Do dnia 1 stycznia 2030 r. można zwolnić istniejące średnie obiekty energetycznego spalania o nominalnej mocy cieplnej powyżej 5 MW z obowiązku przestrzegania dopuszczalnych wartości emisji, pod warunkiem że co najmniej 50 % ciepła użytkowego wytwarzanego w tych obiektach, podanego jako średnia krocząca z pięciu lat, jest dostarczane do publicznej miejskiej sieci ciepłowniczej. W przypadku takiego zwolnienia, dopuszczalne wartości emisji nie przekraczają 1100 mg/nm3 w przypadku SO2 i 150 mg/nm³ w przypadku pyłu.

43 Wnioski Chłodny rachunek pokazuje, że im lepsza, bardziej efektywna i mniej emisyjna jest i będzie produkcja ciepła, tym lepsza będzie pozycja tego produktu na rynku i tym lepsza będzie jego akceptowalność przez odbiorców. Dla zrealizowania tego celu wymagane będą nie tylko przedsięwzięcia związane z poprawą sprawności i jakości produkcji ciepła, w tym redukcji zanieczyszczeń do powietrza, do czego przyczynić się mogą nowe instalacje kogeneracyjne czy też wykorzystujące energię odnawialną, Uzyskanie statusu efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego na pewno będzie narzędziem do uzyskania korzystnej relacji pomiędzy kosztami uczestnictwa w systemie ETS a stabilizacją struktury kosztów produkcji ciepła dla potrzeb systemu ciepłowniczego. To także baza dla budowania stabilnego rynku ciepła systemowego gwarantującego uzyskiwanie odpowiednich poziomów efektywności energetycznej przyłączonych obiektów budowlanych.

44 Dziękuję za uwagę