ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYH, 311706 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 22.06.2012 Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: przedmiotowy... 3 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy... 3 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 3 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 4 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM... 5 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYH Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 5 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYH... 5 9. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYH... 7 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYH Z INNYMI ZAWODAMI... 7 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYH... 8 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYH... 10 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 14 1. Język obcy zawodowy w przeróbce kopalin stałych... 15 2. odstawy geologii i górnictwa w przeróbce kopalin stałych... 20 3. odstawy techniki i konstrukcji maszyn... 24 4. Technologia przeróbki kopalin stałych... 33 5. rzepisy prawa i BH w górnictwie... 42 6. Działalność gospodarcza w górnictwie... 57 7. Organizacja przeróbki kopalin stałych... 62 8. Techniki przeróbki kopalin stałych... 73 9. Maszyny i urządzenia przeróbcze... 81 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
10. Analiza techniczna kopalin stałych... 86 11. Wspomaganie komputerowe zawodu w przeróbce kopalin stałych... 89 12. raktyki zawodowe... 96 ZAŁĄZNIKI... 103 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
TY SZKOŁY: technikum 1. TY ROGRAMU: przedmiotowy 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Wojciech ebo, mgr inż. aweł Drzazga Recenzenci: Konsultanci: mgr inż. Teresa Jaszczyk 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzeniem MEN z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (projekt) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
rawo geologiczne i górnicze; rawo ochrony środowiska; Ustawa o odpadach wydobywczych; Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie kwalifikacji w zakresie górnictwa i ratownictwa górniczego; Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w zakładach górnictwa podziemnego; Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie ratownictwa górniczego; Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach; 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru W programie nauczania dla zawodu technik przeróbki kopalin stałych uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: fizykę i matematykę, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYHZ ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik przeróbki kopalin stałych uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno - komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik przeróbki kopalin stałych uwzględniono korelację treści z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących, stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: fizyka i matematyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYH Technik przeróbki kopalin stałych jest zawodem związanym z eksploatacją kopalin stałych metodą podziemną i odkrywkową. Zadaniem zawodu jest nadanie własności użytkowych wydobytej kopalinie surowej stosując mechaniczne metody przeróbki i przygotowanie ich do dalszego zastosowania. Wydobyta ze złoża kopalina użyteczna wymaga odpowiedniego przygotowania, polegającego na maksymalnym zwiększeniu zawartości składnika użytecznego. Jest to jedna z najstarszych dyscyplin i umiejętności zawodowych sięgająca swoimi początkami epoki kamienia, gdzie służyła przede wszystkim produkcji narzędzi i broni poprzez epokę brązu i żelaza, słynną gorączkę złota aż po dzień dzisiejszy gdzie umożliwia rozdział cennych kopalin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
nawet przy stosunkowo znikomym udziale minerałów użytecznych. Najczęściej technologia przeróbki kopalin stałych jest stosowana, jako element zamykający ciągu technologicznego podziemnych i odkrywkowych zakładów górniczych wydobywających węgiel kamienny, brunatny, rudy metali, kruszywa i piaski, sole i pozostałe surowce chemiczne i skalne. Absolwent w zawodzie technik przeróbki kopalin stałych organizuje i kontroluje przebieg procesów przeróbki kopalin stałych (węgla brunatnego, węgla kamiennego, rud metali, surowców chemicznych i skalnych), kontroluje i ocenia stan techniczny maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych(w tym miedzy innymi kruszarek, przesiewaczy, młynów, osadzarek, hydrocyklonów, wzbogacalników, flotowników).sprawuje nadzór i kontrolę nad jakością produktów procesu przeróbki kopalin stałych, a także organizuje i nadzoruje pracę podległego zespołu pracowników. Technik przeróbki kopalin stałych może być zatrudniony: na stanowisku dozoru w zakładach mechanicznej przeróbki w podziemnych i odkrywkowych zakładach górniczych zgodnie z obowiązującymi przepisami, w zakładach obróbki kamienia; w biurach projektów na stanowisku konstruktora; instytutach naukowo-badawczych; przetwarzających odpady oraz prowadzących rekultywację technologiami przeróbki kopalin stałych; na stanowiskach pracy związanych z procesami obiegów wodno mułowych, oczyszczania wód, przerobu osadów; na stanowiskach pracy związanych z kontrola parametrów czystości wód; zakładach produkujących i przetwarzających kruszywa; na stanowiskach pracy związanych z badaniami technicznymi i kontrolą jakości w procesach przeróbki kopalin stałych; oraz na wszystkich pozostałych stanowiskach pracy związanych z prowadzeniem procesów właściwych dla zakresu przeróbki kopalin stałych. Technik przeróbki kopalin stałych może poszukiwać pracy w zakładach górniczych eksploatujących węgiel kamienny, węgiel brunatny, rudy metali, surowce chemiczne, skalne oraz w zakładach wytwarzających kruszywa na potrzeby chemii budowlanej, budownictwa drogowego oraz rynku betonów, może również podjąć działalność gospodarczą w zakresie przeróbki kopalin stałych(zgodnie z obowiązującymi standardami prawnymi). Absolwent w zawodzie technik przeróbki kopalin stałych zgodnie z posiadaną wiedzą i umiejętnościami przygotowany będzie do podejmowania pracy w przedsiębiorstwach górniczych stosujących w zakresie swojej działalności technologie przeróbcze, prowadzenia własnej działalności gospodarczej w zakresie przeróbki kopalin stałych (zgodnie z obowiązującymi standardami prawnymi), kierowaniem zespołami ludzkimi oraz kierowaniem ruchem zmiany produkcyjnej (zgodnie z obowiązującymi branżowymi standardami prawnymi), kierowaniem ruchem zakładu przeróbczego (po ukończeniu studiów w specjalności branżowej oraz potwierdzeniu kwalifikacji zgodnie z obowiązującymi branżowymi przepisami prawnymi), wykonywania czynności zawodowych wymagających specjalnych kwalifikacji (po potwierdzeniu tych kwalifikacji zgodnie z obowiązującymi branżowymi przepisami prawnymi) oraz w szkolnictwie zawodowym (po ukończeniu studiów i specjalności nauczycielskiej zgodnie z obowiązującymi standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela). rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
9. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYH Zapotrzebowanie na surowce mineralne i energetyczne stale wzrasta. Wzrastają też wymagania związane z ochroną środowiska w zakresie przeróbki kopalin stałych. oraz częściej sięga się po surowce mineralne, których udział czynnika użytecznego jest znikomy, ale stanowi niezbędny surowiec dla gospodarki kraju. Konieczność zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju, a jednocześnie spełnienie coraz wyższych wymagań jakościowych w stosunku do paliw stałych sprawia, że wydobytą kopalinę należy poddać bardzo precyzyjnej przeróbce. Jednocześnie pozostałość po przerobionym wydobytym surowcu musi zostać również przygotowana do zagospodarowania zgodnie z obowiązującymi wymogami ochrony środowiska i pozostałych obowiązujących przepisów. Działalność górnicza oraz związana z nią działalność przeróbcza kopalin stałych są czynnikami oddziałującymi na środowisko, dlatego istnieje uzasadniona konieczność bardzo głębokiego przetwarzania metodami przeróbki kopalin stałych wydobytych surowych kopalin w celu ich pełnego wykorzystania. rowadzenie przeróbki kopalin stałych, a co za tym idzie kształcenie w tym zawodzie umożliwia funkcjonowanie całej gałęzi gospodarki jaką jest górnictwo. rzeróbka kopalin stałych umożliwia efektywne pozyskanie i zastosowanie wydobywanych kopalin stałych oraz spełnianie przez nie coraz wyższych wymagań jakościowych tak odbiorców jak i formalno-prawnych. Szczególnie następuje wzrost wymagań jakościowych związanych z paliwami stałymi i ich przetwarzaniu w energię w elektrociepłowniach. Konieczność ograniczenia emisji O 2 oraz pozostałych gazów cieplarnianych i szkodliwych wymusza stosowanie coraz bardziej wydajnych urządzeń energetycznych, a to z kolei wymusza konieczność produkcji coraz lepszych jakościowo węgli energetycznych o stabilnych parametrach. Odpowiednie parametry jakościowe wydobytym paliwom stałym nadawane są w procesach przeróbki, ponieważ wydobyte surowe paliwo stałe (węgiel kamienny) zupełnie nie nadaje się do bezpośredniego zastosowania. Jeszcze co najmniej przez kilka dziesięcioleci węgiel będzie podstawą bezpieczeństwa energetycznego kraju. Niemożliwa jest również produkcja węgla koksującego a następnie koksu będącego podstawą funkcjonowania hutnictwa żelaza bez uprzedniego przerobienia wydobytego węgla surowego o odpowiednich własnościach. oraz wyższe koszty pozyskania kopalin stałych na drodze górniczej oraz rosnące wymagania środowiskowe wymuszają stosowanie technologii przeróbki kopalin stałych w celu uzyskania efektywnego i zrównoważonego wykorzystania kopalin stałych poprzez nadawanie im własności użytkowych stosując technologie przeróbki kopalin stałych. 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYHZ INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum. Technik przeróbki kopalin stałych nie posiada wspólnych kwalifikacji z innymi zawodami. osiada wspólne efekty kształcenia stanowiące podbudowę dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego KZ(M.a): mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optykmechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler oraz efekty kształcenia stanowiące podbudowę w zawodzie technik przeróbki kopalin stałych KZ(M.l). 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYH Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik przeróbki kopalin stałych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) prowadzenia procesu klasyfikacji i rozdrabniania kopalin stałych; 2) prowadzenia procesu wzbogacania kopalin stałych; 3) przygotowywania koncentratów do procesów przetwórczych; 4) oczyszczania wód obiegowych, zagęszczania i odwadniania mułów oraz suszenia i przeróbki osadów; 5) oznaczania parametrów techniczno-technologicznych w procesach przeróbki kopalin stałych. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik przeróbki kopalin stałych: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS i OMZ); efekty kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach KZ(M.a): mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler; efekty stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie technik przeróbki kopalin stałych KZ(M.l); rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji: M.35. rowadzenie procesu przeróbki kopalin stałych oraz M.36. Organizacja procesu przeróbki kopalin stałych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK RZERÓBKI KOALIN STAŁYH Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w 4-letnim technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik przeróbki kopalin stałych minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: na kształcenie w ramach kwalifikacji M.35. rowadzenie procesu przeróbki kopalin stałych przeznaczono minimum 430 godzin, na kształcenie w ramach kwalifikacji M.36. Organizacja procesu przeróbki kopalin stałych przeznaczono minimum 440 godzin. na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 480 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Klasa Liczba godzin w okresie nauczania Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne I II III IV I II I II I II I II tygodniowo łącznie Kształcenie zawodowe teoretyczne 1. Język obcy zawodowy w przeróbce kopalin stałych 1 1 1 30 2. odstawy geologii i górnictwa w przeróbce kopalin stałych 1 1 1 1 2 60 3. odstawy techniki i konstrukcji maszyn 3 3 3 1 5 150 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
4. Technologia przeróbki kopalin stałych 4 4 4 120 5. rzepisy prawa i BH w górnictwie 4 4 4 120 6. Działalność gospodarcza w przeróbce kopalin stałych 2 2 2 60 7. Organizacja przeróbki kopalin stałych 1 5 4 4 7 210 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe teoretyczne 4 4 12 12 8 6 4 0 25 750 Kształcenie zawodowe praktyczne* 8. Techniki przeróbki kopalin stałych 6 6 6 6 12 360 9. Maszyny i urządzenia przeróbcze 2 2 2 60 10. Analizy techniczne kopalin stałych 4 5 3 6 180 11. Wspomaganie komputerowe zawodu w przeróbce kopalin stałych 2 5 3 5 150 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 6 6 8 8 6 10 6 0 25 750 raktyki zawodowe 2 tyg. 2 tyg. 160 *zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikacjęm.35. odbywa się pod koniec klasy drugiej. Egzamin potwierdzający trzecią kwalifikacjęm.36. odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
Wykaz działów programowych dla zawodu technik przeróbki kopalin stałych Nazwa przedmiotu 1. Język obcy zawodowy w przeróbce kopalin stałych 2. odstawy geologii i górnictwa w przeróbce kopalin stałych 3. odstawy techniki i konstrukcji maszyn 4. Technologia przeróbki kopalin stałych 5. rzepisy prawa i BH w górnictwie 6. Działalność gospodarcza w przeróbce kopalin stałych Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1.1. orozumiewanie się w języku obcym w realizacji zadań 20 zawodowych 1.2. Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach 10 zawodowych 2.1. Zarys geologii 40 2.2. odstawy górnictwa 20 3.1. Rysunek techniczny maszynowy 50 3.2. Materiałoznawstwo oraz części maszyn i urządzeń 20 3.3. Budowa maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych 20 3.4. Mechatronika w przeróbce kopalin stałych 60 4.1. Technologie klasyfikacji, rozdrabniania, transportu i 30 magazynowania kopalin stałych 4.2. Technologie wzbogacania kopalin stałych 40 4.3. Technologie wodno - mułowe 30 4.4. Technologie utylizacji odpadów technologicznych 20 5.1. rawo w górnictwie 20 5.2. rawna ochrona pracy 10 5.3. rawo z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 10 5.4. Ergonomia, psychofizyka pracy i ocena ryzyka zawodowego 20 5.5. Zagrożenia naturalne w zakładach górniczych i ratownictwo 30 górnicze 5.6. Wypadki przy pracy oraz choroby zawodowe, postępowanie 20 powypadkowe 5.7. Zintegrowane systemy zarządzania bezpieczeństwem 10 6.1. odstawy formalno-prawne działalności gospodarczej w 20 górnictwie 6.2. rowadzenie przedsiębiorstwa przeróbki kopalin stałych 40 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
7. Organizacja przeróbki kopalin stałych 8. Techniki przeróbki kopalin stałych 9. Maszyny i urządzenia przeróbcze 10. Analizy techniczne kopalin stałych 11. Wspomaganie komputerowe zawodu w przeróbce kopalin stałych 12. raktyki zawodowe 7.1. Organizacja procesów głównych kopalin stałych 90 7.2. Organizacja procesów logistycznych w przeróbce 30 7.3. Organizacja gospodarki wodno-mułowej 60 7.4. Organizacja zagospodarowania odpadów technologicznych 30 8.1. Techniki klasyfikacji, rozdrabniania i magazynowania kopalin stałych 100 8.2. Techniki wzbogacania kopalin stałych 140 8.3. Techniki wodno-mułowe 90 8.4. Techniki utylizacji odpadów technologicznych 30 9.1. Użytkowanie maszyn i urządzeń 40 9.2. Zastosowanie maszyn i urządzeń w przeróbki kopalin stałych 20 10.1. obieranie i przygotowanie próbek do badań 120 10.2. Analizy próbek 60 11.1. odstawy baz danych 45 11.2. odstawy statystyki i grafiki komputerowej 60 11.3. Komputerowe wspomaganie zarządzania w przedsiębiorstwie 45 górniczym 12.1. obieranie i przygotowanie próbek do badań 20 12.2. Użytkowanie maszyn i urządzeń przeróbczych 60 12.3. Stosowanie wspomagania komputerowego w przeróbce kopalin 80 stałych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW 1. Język obcy zawodowy w przeróbce kopalin stałych 30 godzin 2. odstawy geologii i górnictwa w przeróbce kopalin stałych 60 godzin 3. odstawy techniki i konstrukcji maszyn 150 godzin 4. Technologia przeróbki kopalin stałych 120 godzin 5. rzepisy prawa i BH w górnictwie 120 godzin 6. Działalność gospodarcza w przeróbce kopalin stałych 60 godzin 7. Organizacja przeróbki kopalin stałych 210 godzin 8. Techniki przeróbki kopalin stałych 360 godzin 9. Maszyny i urządzenia przeróbcze 60 godzin 10. Analizy techniczne kopalin stałych 180 godzin 11. Wspomaganie komputerowe zawodu w przeróbce kopalin stałych 150 godzin 12. raktyka zawodowa 160 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
1. Język obcy zawodowy w przeróbce kopalin stałych 1.1. orozumiewanie się w języku obcym w realizacji zadań zawodowych 1.2. Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych 1.1. orozumiewanie się w języku obcym w realizacji zadań zawodowych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania JOZ(1)1.zrozumieć kontekst wypowiedzi z użyciem specjalistycznego słownictwa stosowanego podczas wykonywania zadań zawodowych technika przeróbki kopalin stałych; JOZ(1)2.zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu dotyczącego wykonywania zadań zawodowych technika przeróbki kopalin stałych; JOZ(1)3.przeczytać i przetłumaczyć prawidłowo otrzymaną dokumentację związaną z wykonywanymi zadaniami zawodowymi; JOZ(1)4. przeczytać i przetłumaczyć korespondencję otrzymywaną za pomocą poczty elektronicznej, JOZ(2)1.określić w języku obcym czynności związane z wykonywaniem typowych zadań technika przeróbki kopalin stałych; B Specjalistyczne słownictwo stosowane podczas wykonywania zadań zawodowych technika przeróbki kopalin stałych; Dokumentacja techniczna dotycząca przeróbki kopalin w języku obcym. Zwroty grzecznościowych. Terminologia oraz zasady gramatyki w rozwiązywaniu problemów technicznych i organizacyjnych związanych z bezpiecznym wykonywaniem czynności zawodowych; JOZ(2)2.zaplanować rozmowę z pracownikiem lub pracodawcą w języku obcym zawodowym z uwzględnieniem wypowiedzi pracownika służb technicznoruchowych podziemnego zakładu górniczego; JOZ(2)3.przeprowadzić szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie wykonywanych zadań zawodowych w języku obcym; JOZ(2)4.zastosować zwroty grzecznościowe w rozmowach z pracownikami lub pracodawcą, przełożonym, zgodnie z zasadami gramatyki; D D rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
JOZ(2)5.posłużyć się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywane zadań zawodowych technika przeróbki kopalin stałych z zastosowaniem poprawnej terminologii; JOZ(2)6.wydać polecenia w języku obcym dotyczące realizacji prac w zawodzie technika przeróbki kopalin stałych; JOZ(2)7. zastosować odpowiednią terminologię oraz zasady gramatyki w rozwiązywaniu problemów technicznych i organizacyjnych związanych z bezpiecznym wykonywaniem czynności zawodowych; JOZ(4)1. porozumieć się z uczestnikami procesu pracy wykorzystując słownictwo zawodowe, JOZ(4)2. przekazać w języku obcym informacje dotyczące wykonywanych prac zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(4)3. wysłuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym współpracowników oraz przełożonych zgodnie z zasadami aktywnego słuchania; JOZ(4)4. dokonać analizy informacji zamieszczonych na opakowaniach, tabliczkach znamionowych materiałów, maszyn i urządzeń w języku obcym; JOZ(4)5. przygotować w formie pisemnej, w języku obcym opis sytuacji zawodowej zgodnie z zasadami gramatyki; lanowane zadania rzygotujcie w parach dialog do scenki: wydawanie poleceń dotyczących rozdzielenia zadań przy wykonywaniu prac zawodowych. ary losują różne rodzaje zadań przygotowane przez nauczyciela. Dialog zaprezentujcie na forum grupy (5 minut). rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: komputery z dostępem do Internetu, jedno stanowisko dla jednego ucznia. Urządzenia multimedialne i audiowizualne tj. drukarka, skaner, projektor multimedialny, magnetofon. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń językowych, pakiety edukacyjne dla uczniów. zasopisma branżowe obcojęzyczne, katalogi, foldery, obcojęzyczne wydawnictwa techniczne z zakresu zawodu, Zalecane metody dydaktyczne referowaną metodą nauczania powinna być metoda ćwiczeń ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń w tłumaczeniu tekstów i porozumiewaniu się w języku obcym gdyż tylko w ten sposób uczeń w sposób dostateczny opanuje zagadnienia wymienione w dziele orozumiewanie się w języku obcym w realizacji zadań zawodowych. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu przeróbki kopalin, porozumiewania się w języku obcym z przełożonymi i pracownikami. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Ocena osiągnięć edukacyjnych powinna odbywać się na bieżąco w ramach wykonywanych ćwiczeń i wypowiedzi ustnych. odczas wykonywania ćwiczeń i zadań należy również uwzględnić efekt ich wykonania, a także aktywność, zaangażowanie i dokładność ucznia w trakcie wykonywanie poszczególnych zadań. Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się również przeprowadzenie testu (np. wielokrotnego wyboru). Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
1.2 Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania JOZ(3)1. przetłumaczyć na język obcy z zachowaniem zasad gramatyki i Regulaminy i instrukcje stanowiskowe w ortografii, teksty zawodowe napisane w języku polskim; języku obcym. JOZ(3)2. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną dokumentację z zakresu Dokumentacja oraz analiza techniczna i przeróbki kopalin stałych; technologiczna w języku obcym. JOZ(3)3. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną dokumentację niezbędną do Instrukcje obsługi urządzeń mechanicznych, projektowania i korygowania procesu przeróbczego; elektrycznych dotyczące zasad bezpiecznej JOZ(3)4. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące zasad pracy przy ich wykorzystaniu. obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w procesie przeróbki kopalin stałych; Źródła informacji z zakresu bezpieczeństwa JOZ(3)5. zredagować notatkę w języku obcym z tekstu zawodowego słuchanego i i higieny pracy oraz bezpiecznego p D czytanego, prowadzenia ruchu w zakładach JOZ(4)6. przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje obsługi urządzeń przeróbczych. D stosowanych na stanowiskach pracy; Wiedza z zakresu przeróbki kopaliny JOZ(5)1.skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu związanych z tematyką w zasobach internetowych. zawodową; Materiały szkoleniowe z technik i technologii JOZ(5)2.dokonać analizy informacji zawartych w materiałach popularyzujących przeróbki kopalin stałych oraz zasad problematykę górnictwa podziemnego w języku obcym; projektowania, budowy i eksploatacji JOZ(5)3. wyszukać w różnych źródłach informacje z zakresu przeróbki kopaliny; procesów technologicznych. JOZ(5)4. skorzystać z obcojęzycznych portali internetowych przy opracowywaniu D materiałów popularyzujących tematykę przeróbki kopalin; JOZ(5)5. zgromadzić i przetłumaczyć poprawnie materiały popularyzujące tematykę bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie przeróbczym; lanowane zadania Wykonaj w języku obcym opis robót związanych z procesem klasyfikacji wydobytej kopaliny. Swoje opracowanie zaprezentuj na forum grupy (5 minut). rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: komputery z dostępem do Internetu, jedno stanowisko dla jednego ucznia. Urządzenia multimedialne i audiowizualne tj. drukarka, skaner, projektor multimedialny, magnetofon. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń językowych, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. zasopisma branżowe obcojęzyczne,katalogi, foldery, obcojęzyczne wydawnictwa techniczne z zakresu zawodu. Zalecane metody dydaktyczne referowaną metodą nauczania powinna być metoda ćwiczeń ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń w leksykalno-gramatycznych, gdyż tylko w ten sposób uczeń w sposób dostateczny opanuje zagadnienia wymienione w dziele Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu gramatyki i zasobu słownictwa zawodowego związanego z przeróbką kopalin stałych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się: ocenę wypowiedzi słownych i pisemnych, ocenę merytorycznej wartości zadania w zakresie poprawności językowej, sposób prezentacji zadania, oceny posiadanego zasobu słownictwa specjalistycznego, test diagnostyczny, aktywność na zajęciach. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
2. odstawy geologii i górnictwa w przeróbce kopalin stałych 2.1. Zarys geologii 2.2. odstawy górnictwa 2.1. Zarys geologii Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.l)(1)1. określić budowę Ziemi i scharakteryzować sfery Ziemi; B Budowa Ziemi. Zarys tektoniki i neotektoniki. KZ(M.l)(1)2. scharakteryzować i przedstawić na rysunku formy tektoniczne skorupy ziemskiej; Minerały i skały. KZ(M.l)(1)3. scharakteryzować okresy geologiczne i rozwój życia na Ziemi; Historia Ziemi. Budowa geologiczna olski. KZ(M.l)(1)4. omówić budowę geologiczna olski; Nauka o złożach. KZ(M.l)(1)5. określić zasoby i miejsca lokalizacji złóż najważniejszych kopalin; B odstawowe zasady badań geologicznych. Minerały i ich własności KZ(M.l)(2)1. wymienić podstawowe grupy minerałów i scharakteryzować A rocesy skałotwórcze podstawowe minerały danej grupy; Klasyfikacja skał oraz właściwości skał KZ(M.l)(2)2. określić cechy i własności minerałów; Złoża surowców w olsce KZ(M.l)(2)3. scharakteryzować procesy skałotwórcze; KZ(M.l)(2)4. rozpoznać makroskopowo skały osadowe, magmowe i B metamorficzne; KZ(M.l)(2)5. scharakteryzować procesy złożotwórcze i podstawowe kopaliny tworzące złoża surowców użytecznych w olsce; KZ(M.l)(2)6. scharakteryzować formy występowania złóż; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
lanowane zadania Makroskopowe rozpoznawanie skał. Uczniowie zostają podzieleni na czteroosobowe grupy. Każda grupa ma przygotować zestaw 8 skał o różnym pochodzeniu genetycznym tj. osadowe, magmowe i metamorficzne. Uczniowie szukają skał w zasobach zgromadzonych w klasopracowni geologii. Każda grupa pracuje 10 minut, wybiera okazy i opisuje je. Nauczyciel kontroluje poprawność wykonania zadania i ocenia aktywność pracy poszczególnych uczniów. o skończonej pracy uczniowie wymieniają się zestawami i rozpoznają makroskopowo skał zgromadzone przez kolegów. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne działu programowego Zarys geologii. powinny być prowadzone w pracowni analiz techniczno-chemicznych wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z projektorem multimedialnym, stanowiska geologiczne (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w: próbki skał, minerałów i węgli, przyrządy do rozpoznawania minerałów i skał, modele krystalograficzne minerałów, atlas mineralogiczny i petrograficzny. Środki dydaktyczne róbki skał i minerałów, rdzenie wiertnicze i plansze lub dokumenty multimedialne przedstawiające budowę Ziemi, formy tektoniczne i mikroskopowe obrazy skał i minerałów. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy Zarys geologii wymaga stosowania podających i praktycznych metod kształcenia. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do rozpoznawania minerałów i skał oraz ich rozmieszczenia w skorupie ziemskiej oraz do analizy procesów geologicznych zachodzących współcześnie i w minionych epokach geologicznych. Zalecaną metodą jest pokaz z objaśnieniem i ćwiczenie przedmiotowe. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę ćwiczeń wykonywanych na lekcji i opracowań artykułów z czasopism branżowych, dotyczących rozpoznania warunków złożowych eksploatowanych złóż w olsce. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczną, sposób prezentacji (układ, czytelność, czas). Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
2.2. odstawy górnictwa Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.l)(3)1. omówić znaczenie i rozwój górnictwa w olsce; B Rozwój górnictwa w olsce odział górnictwa i technologii KZ(M.l)(3)2. wymienić rodzaje górniczych technologii wydobywczych; A wydobywczych KZ(M.l)(3)3. scharakteryzować rodzaje górniczych technologii wydobywczych; Budowa maszyn i urządzeń górniczych KZ(M.l)(3)4. opisać budowę i podzespoły charakterystycznych dla B Kategorie rozpoznania złóż poszczególnych rodzajów górnictwa maszyn i urządzeń; arametry jakościowe kopalin M.35.2(3)1. zidentyfikować kategorię rozpoznania geologicznego złoża; M.35.2(3)2. zweryfikować trafność szacowania parametrów jakościowych w zależności od kategorii rozpoznania złoża; M.35.2(3)3. zastosować dane monitoringu jakości kopaliny w złożu; lanowane zadania Zadaniem uczniów będzie wykonanie opisu maszyny lub urządzenia stosowanego w systemie podziemnej eksploatacji kopalin. Na podstawie otrzymanego rysunku, zdjęcia, folderu, filmu rozpoznaj i opisz poszczególne elementy maszyny (urządzenia) oraz przygotuj krótką prezentacje na temat jej zastosowania. rezentację przedstaw na forum klasy. Uczniowie dokonują wspólnej analizy przedstawionej pracy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne działu programowego odstawy górnictwa powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu i projektorem multimedialnym, oraz stanowiska dla uczniów(jedno stanowisko na jednego uczniów), wyposażone w: modele maszyn i urządzeń górniczych, katalogi, normy i instrukcje dotyczące maszyn i urządzeń górniczych. Środki dydaktyczne: lansze lub dokumenty multimedialne przedstawiające maszyny i urządzenia górnicze. Zalecane metody dydaktyczne: Dział programowy odstawy górnictwa wymaga stosowania podających i praktycznych metod kształcenia. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do rozpoznawania górniczych technologii wydobywczych. Zalecaną metodą jest pokaz z objaśnieniem i ćwiczenie przedmiotowe. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę sprawdzianów pisemnych oraz ćwiczeń wykonywanych na lekcji. W ocenie wykonania ćwiczeń należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczną, sposób prezentacji (układ, czytelność, czas). Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
3. odstawy techniki i konstrukcji maszyn 3.1. Rysunek techniczny maszynowy 3.2. Materiałoznawstwo oraz części maszyn i urządzeń 3.3. Budowa maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych 3.4. Mechatronika w przeróbce kopalin stałych 3.1. Rysunek techniczny maszynowy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia Zasady wykonywania rysunku technicznego zawodowego; Zasady wymiarowania KZ(M.a)(1)1. wykorzystać z zasad wykonywania rysunki technicznego; A Zasady kreślenia pisma technicznego KZ(M.a)(1)2. dobrać rodzaje linii do rysowania i wymiarowania rysunku; B Rodzaje tabelki rysunkowej Zasady szkicowania KZ(M.a)(1)3. wyjaśnić zasadę wymiarowania rysunku technicznego; A Tolerancja i pasowanie w rysunku KZ(M.a)(1)4. wyjaśnić zasadę pisania liczb wymiarowych na rysunku; A technicznym Wykonywanie rysunków przy użyciu KZ(M.a)(1)5. dobrać rodzaj tabelki rysunkowej; B programów komputerowych KZ(M.a)(2)1. rozróżnić szkic od rysunku technicznego; A KZ(M.a)(2)2. skorzystać z zasad szkicowania; B KZ(M.a)(2)3. dobrać rodzaj uproszczeń na szkicach; B KZ(M.a)(2)4. wyjaśnić zasady wymiarowania szkiców; A KZ(M.a)(3)1. skorzystać z programów komputerowych wspomagających projektowanie; KZ(M.a)(3)2. wykonać rysunki z zastosowaniem programów komputerowych wspomagających projektowanie; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24
KZ(M.a)(6)1. uzasadnić konieczność stosowania tolerancji i pasowań; B KZ(M.a)(6)2. zastosować tolerancje i pasowania w rysowaniu elementu części B maszyn; KZ(M.a)(18)1. skorzystać z programów komputerowych typu AD; KZ(M.a)(18)2. wykonać proste rysunki z zastosowaniem programów komputerowych typy AD; lanowane zadania Na podstawie przedstawionego elementu części maszyn wykonaj rysunek techniczny i go zwymiaruj. Narysowany i zwymiarowany element części maszyn należy porównać z rysunkiem przedstawionym wizualnie na rzutniku i dokonaj samooceny prawidłowości wykonania zadania. opełnione błędy należy omówić na zasadzie dyskusji i wprowadzić poprawki. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne działu programowego Rysunek techniczny maszynowy powinny być prowadzone w pracowni maszyn i urządzeń, wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) z oprogramowaniem do wykonywania rysunku technicznego, modele brył geometrycznych, oraz normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego maszynowego, rysunki wykonawcze, złożeniowe oraz montażowe maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych, rysunki przykładowych elementów i części maszyn. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, przykładowe elementy i rysunki części maszyn, czasopisma branżowe, projekty techniczne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę ćwiczeń. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż uczeń w ten sposób łatwo zrozumie zasady wykonywania rysunków technicznych elementów części maszyn. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących proponuje się wykonanie szkicu odręcznego przykładowej części maszyny i zdjęcie wymiarów, a następnie wykonanie rysunku technicznego na podstawie przygotowanego szkicu odręcznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25
3.2. Materiałoznawstwo oraz części maszyn i urządzeń Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(4)1. scharakteryzować pojęcia łożyskowania elementów części A odstawowe metody wytwarzania maszyn; materiałów konstrukcyjnych. KZ(M.a)(4)2. przedstawić rodzaje łożysk; A Klasyfikacja i zastosowanie metali i ich stopów, oraz materiałów niemetalowych, KZ(M.a)(4)3. opisać budowę i zastosowanie sprzęgieł; A stosowanych do wytwarzania części maszyn. KZ(M.a)(4)4. wytłumaczyć zasadę działania hamulców; B Własności materiałów i metody ich określania KZ(M.a)(4)5. scharakteryzować rodzaje przekładni; A zęści maszyn KZ(M.a)(4)6. zastosować rodzaje materiałów uszczelniających i środków B Rodzaje połączeń smarowniczych części maszyn; Zastosowanie i przeznaczenie materiałów KZ(M.a)(5)1. przedstawić rodzaje połączeń rozłącznych; A konstrukcyjnych. KZ(M.a)(5)2. przedstawić rodzaje połączeń nierozłącznych; A Materiały eksploatacyjne. Ochrona przed korozją, KZ(M.a)(5)3. zastosować rodzaj połączenia w elementach maszyn; B Zastosowanie materiałów konstrukcyjnych w KZ(M.a)(7)1 rozróżnić rodzaje materiałów konstrukcyjnych; B górnictwie otworowym. Elementy mechaniki technicznej. KZ(M.a)(7)2. scharakteryzować strukturę stopów żelaza; A Obliczenia konstrukcyjne i KZ(M.a)(7)3. scharakteryzować gatunki stali; A wytrzymałościowe; Obliczenia elektryczne, hydrauliczne i KZ(M.a)(7)4. uzasadnić stosowanie materiału konstrukcyjnego na element D pneumatyczne. części maszyn; KZ(M.a)(7)5. rozróżnić rodzaje obróbki metali; A KZ(M.a)(10)1. opisać rodzaje korozji metali żelaznych i nieżelaznych; A KZ(M.a)(10)2. dobrać metody zabezpieczania metali przed korozją; B KZ(M.a)(11)1. przedstawić metody obróbki skrawaniem elementów części maszyn; A rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26
KZ(M.a)(11)2. opisać metody odlewnicze; A KZ(M.a)(11)3. scharakteryzować elementy maszyn które wykonuje się z form A odlewniczych; KZ(M.a)(11)4. przedstawić rodzaje obróbki plastycznej; A KZ(M.a)(11)5. dobrać rodzaje maszyn do obróbki plastycznej; B KZ(M.a)(12)1. scharakteryzować maszyny do obróbki metali; A KZ(M.a)(12)2. dobrać narzędzia stosowane do obróbki metali; B KZ(M.a)(13)1. wykonać pomiary części maszyn o różnych kształtach; KZ(M.a)(13)2. skorzystać z przyrządów pomiarowych podczas obróbki części A maszyn; KZ(M.a)(14)1. dobrać rodzaj przyrządu pomiarowego do przydzielonych zadań; B KZ(M.a)(14)2. odczytać wartość pomiaru z noniusza suwmiarki; A KZ(M.a)(15)1. określić harmonogram kontroli węzła technologicznego; A lanowane zadania Na podstawie otrzymanego opisu i parametrów technicznych urządzenia dobierz rodzaj materiałów, jakie można w nim zastosować. Wykonany projekt należy porównać z dokumentacją ruchową maszyny pokazanej wizualnie na rzutniku i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 27
Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne działu programowego Materiałoznawstwo oraz części maszyn i urządzeń powinny być prowadzone w pracowni maszyn i urządzeń, wyposażonej w stanowiska materiałoznawstwa (jedno stanowisko dla czterech uczniów), wyposażone w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z projektorem multimedialnym, próbki materiałów konstrukcyjnych, schematy kinematyczne i blokowe maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych, modele części maszyn, połączeń rozłącznych i nierozłącznych, napędów elektrycznych, hydraulicznych i pneumatycznych, próbki materiałów konstrukcyjnych, części maszyn, w tym części maszyn z różnymi postaciami zużycia, modele obrabiarek do metalu i drewna, modele maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych, filmy dydaktyczne dotyczące budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych, oprogramowanie do symulacji działania maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych, prezentacje multimedialne dotyczące budowy i działania maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych, modele połączeń, atlas mikrostruktur materiałów, normy dotyczące właściwości materiałów oraz w stanowiska maszynoznawstwa (jedno stanowisko dla czterech uczniów), wyposażone w: stanowisko komputerowe dokumentacje techniczne, instrukcje, modele i eksponaty pomp, sprężarek, silników stosowanych w przeróbce kopalin stałych, wraz z dostępem do środków dydaktycznych audiowizualnych, norm, dokumentacji maszyn i urządzeń oraz modeli przykładowych elementów mechanicznych oraz w warsztatach szkolnych wyposażonych w stanowiska do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, dokumentacje maszyn i urządzeń, czasopisma branżowe, modele elementów części maszyn oraz zdjęcia, filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę pokazu elementów części maszyn gdyż uczeń w łatwy sposób zrozumie jego budowę. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje wykonanie szczegółowej dokumentacji urządzenia przeróbczego, w której należy zastosować poznane rodzaje części, elementy i podzespoły maszyn z uwzględnieniem ich właściwości mechanicznych. Wykonany projekt należy omówić na zasadzie burzy mózgów i wyeliminować jego słabe punkty. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 28