Technik elektryk Egzamin zawodowy Testy i zadania z rozwiązaniami J. Janicki, Z. Bereś, K. Brus, A. Drwal, P. Kurant, W. Załucki i in.
Autorzy: Janusz Janicki, Zbigniew Bereś, Krzysztof Brus, Andrzej Drwal, Piotr Kurant, Wacław Załucki, Sylwester Gregorczyk, Piotr Wachowiak Projekt okładki i strony tytułowej: Przemysław Dębowski Rysunki komputerowe: Brunon Nowicki Redaktor inicjujący: Elżbieta Faron-Lewandowska Redaktor merytoryczny: Lech Oleksiak, Elżbieta Faron-Lewandowska Redaktor techniczny: Marzenna Kiedrowska Konsultacja językowa: Justyna Krawczyk-Ulatowska Recenzent: dr hab. Bogdan Moeschke Autorami zadań zamieszczonych w części I etapu pisemnego i zadań praktycznych są: Janusz Janicki (koordynator zespołu autorskiego), Zbigniewa Bereś, Krzysztof Brus, Andrzej Drwal, Piotr Kurant, Wacław Załucki. Autorami zadań z części II etapu pisemnego egzaminu są: Sylwester Gregorczyk, Piotr Wachowiak. Zadania egzaminacyjne opracowane zgodnie ze standardem wymagań egzaminacyjnych dla zawodu technik elektryk i strukturą zewnętrznego egzaminu zawodowego. Zadania nie były standaryzowane. Publikacja zawiera 5 zestawów egzaminacyjnych. Każdy zestaw ma 50 zadań testowych z zakresu wymaganego dla zawodu, 20 zadań testowych z zakresu wiadomości i umiejętności związanych z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą oraz 1 zadanie praktyczne. W dalszej części zbioru są zamieszczone odpowiedzi do zadań testowych. Do niektórych zadań zamieszczono komentarz wyjaśniający. Zadania zawierające ten komentarz oznaczono *. Do wszystkich zadań praktycznych zamieszczono przykładowe rozwiązania. ISBN 978-83-02-11566-0 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna Warszawa 2009 Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna 02-305 Warszawa, Al. Jerozolimskie 136 Adres do korespondencji: 00-965 Warszawa P. poczt. 9 Wydanie pierwsze Ark. druk. 12,0 Skład i łamanie: Wojciech Magierowski
SPIS TREŚCI Wst p............................................................ 5 Zestaw 1.......................................................... 7 Cz I................................................... 7 Cz II.................................................. 19 Zadanie praktyczne 1....................................... 26 Zestaw 2.......................................................... 33 Cz I................................................... 33 Cz II.................................................. 44 Zadanie praktyczne 2....................................... 51 Zestaw 3.......................................................... 56 Cz I................................................... 56 Cz II.................................................. 71 Zadanie praktyczne 3....................................... 78 Zestaw 4.......................................................... 81 Cz I................................................... 81 Cz II.................................................. 96 Zadanie praktyczne 4....................................... 103 Zestaw 5.......................................................... 106 Cz I................................................... 106 Cz II.................................................. 120 Zadanie praktyczne 5....................................... 128 Rozwi zania....................................................... 137 Odpowiedzi do testu z zestawu 1 oraz komentarze do wybranych zada 137 Odpowiedzi do testu z zestawu 2 oraz komentarze do wybranych zada 142 Odpowiedzi do testu z zestawu 3 oraz komentarze do wybranych zada 146 Odpowiedzi do testu z zestawu 4 oraz komentarze do wybranych zada 149 Odpowiedzi do testu z zestawu 5 oraz komentarze do wybranych zada 153 Przyk adowe rozwi zanie zadania praktycznego 1................... 156 Przyk adowe rozwi zanie zadania praktycznego 2................... 160 Przyk adowe rozwi zanie zadania praktycznego 3................... 163 Przyk adowe rozwi zanie zadania praktycznego 4................... 168 Przyk adowe rozwi zanie zadania praktycznego 5................... 176 Za cznik 1. Standard wymaga egzaminacyjnych dla zawodu technik elektryk 181 Za cznik 2. Instrukcja dla zdaj cego zamieszczona na pierwszej stronie ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO przyk ad........... 183 3
Za cznik 3. Instrukcja kodowania KARTY ODPOWIEDZI (koduje zdaj cy) przyk ad............................................ 184 Za cznik 4. Instrukcja dla zdaj cego zamieszczona na pierwszej stronie ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO dla zawodów, w których zadanie egzaminacyjne polega na opracowaniu projektu realizacji prac przyk ad........................................ 185 Za cznik 5. Instrukcja dla zdaj cego zamieszczona na pierwszej stronie ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO dla zawodów, w których zadanie egzaminacyjne polega na opracowaniu projektu realizacji prac i wykonaniu okre lonych prac przyk ad.............. 186 Za cznik 6. KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ dla zawodów, w których zdaj cy wykonuj prac w formie opracowania projektu realizacji prac przyk ad........................................ 187 Za cznik 7. KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ dla zawodów, w których zdaj cy wykonuj prac przy u yciu maszyn, sprz tu i narz dzi przyk ad............................................ 188 Za cznik 8. KARTA ODPOWIEDZI do wykorzystania przy rozwi zywaniu testów................................................ 189 Wykaz róde...................................................... 190
ZESTAW 1 CZĘŚĆ I 1. Przedstawione poni ej symbole oznaczaj odpowiednio Symbol 1 Symbol 2 Symbol 1 Symbol 2 A. wy cznik ród o napi cia B. od cznik ród o napi cia C. wy cznik kondensator D. od cznik kondensator 2. Na rysunku przedstawiono izolator A. stacyjny przepustowy. B. stacyjny wsporczy. C. liniowy wisz cy D. liniowy stoj cy. 3. Element elektroniczny ma trzy elektrody. Poprzez polaryzacj potencja em jednej z nich mo emy wp ywa na impedancj mi dzy pozosta ymi dwiema elektrodami. Opis ten dotyczy A. tranzystora. B. termistora. C. tyrystora. D. triaka. 7
Zestaw 1 4.* 1) Przedstawiona na rysunku charakterystyka temperaturowa R f(t) elementu jest typowa dla A. termistora PTC. B. termistora NTC. C. tyrystora. D. rezystora. 5. Element oznaczony symbolem UCY7400 to A. scalony wzmacniacz mocy. B. wzmacniacz operacyjny. C. scalony uk ad logiczny. D. tranzystor bipolarny. 6.* Jakie oznaczenie ma przewód p aski, o y ach miedzianych jednodrutowych, w izolacji i pow oce polwinitowej? A. DYYp B. PPYp C. LYp D. YDYp 7. Kuchni elektryczn na planach aran acji wn trz oznacza si symbolem A. B. C. D. 8. Urz dzenie przetwarzaj ce napi cie sta e na napi cie przemienne to A. transformator. B. akumulator. C. prostownik. D. falownik. 1) Do zada oznaczonych gwiazdk, prócz poprawnej odpowiedzi na ko cu tego zbioru, jest komentarz wyja niaj cy. 8
Część I 9.* Rysunek przedstawia schematyczn budow silnika A. asynchronicznego. B. synchronicznego. C. komutatorowego. D. reluktancyjnego. Rysunek do zada : 10 i 11 10.* Na schemacie (rysunek do zada : 10 i 11) przedstawiono A. pr dnic bocznikow pr du sta ego, nap dzan silnikiem indukcyjnym. B. silnik bocznikowy pr du sta ego, nap dzaj cy pr dnic indukcyjn. C. pr dnic szeregow pr du sta ego. D. wa elektryczny. 11. Zmiana warto ci rezystora R W, w uk adzie przedstawionym na rysunku (rysunek do zada : 10 i 11), ma bezpo redni wp yw na A. napi cie wskazywane przez woltomierz. B. pr dko obrotow zestawu maszyn. C. pr d znamionowy pr dnicy. D. rozruch zestawu maszyn. 9
Zestaw 1 12. Do zmniejszenia mocy zwarciowej w sieci elektroenergetycznej stosujemy A. przek adniki. B. odgromniki. C. wy czniki. D. d awiki. 13.* Wy cznik ró nicowopr dowy s u y do zabezpieczenia instalacji w przypadku A. zwarcia mi dzy przewodem fazowym a neutralnym. B. komutacyjnego skoku napi cia. C. nadmiernego pr du roboczego. D. zwarcia doziemnego. 14. Podstawowym zadaniem rdzenia transformatorowego jest A. zapewnienie sztywno ci konstrukcji maszyny. B. przeniesienie strumienia magnetycznego. C. wzbudzenie pola magnetycznego. D. skuteczne odprowadzanie ciep a. 15. W instalacji elektrycznej przewód w kolorze zielono- ó tym pe ni funkcj przewodu A. wyrównawczego. B. neutralnego. C. ochronnego. D. fazowego. 16. W przedstawionym uk adzie prostownika sterowanego czas mi dzy za czeniem tyrystora GTO1 i GTO2 powinien wynosi A. 0 B. T/4 C. T/2 D. T T okres przebiegu przemiennego 10
Część I 17.* Przedstawiony na rysunku uk ad energoelektroniczny jest A. bezpo rednim przemiennikiem cz stotliwo ci. B. po rednim przemiennikiem cz stotliwo ci. C. sterownikiem pr du przemiennego. D. sterownikiem pr du sta ego. Rysunek do zada : 18, 19, 20. Schemat elektryczny automatu pralniczego 18.* Po za czeniu wy cznika g ównego i wy cznika drzwi (rysunek do zada : 18, 19, 20), pralka zacznie nabiera wod obydwoma zaworami, je eli b d zamkni te styki A. 1-20; 15-20; 1-2 Hydrostat. B. 8-N; 9-N; 1-3 Hydrostat. C. 15-20; 8-N; 1-3 Hydrostat. D. 1-11; 11-22; 1-2 Hydrostat. 11
Zestaw 1 ZADANIE PRAKTYCZNE 1 Pracujesz w rmie zajmuj cej si naprawami urz dze elektrycznych w siedzibie klienta. Otrzyma e zlecenie z nast puj cym opisem: Stolarz uruchomi pilark tarczow (za pomoc przycisku S2). Po pewnym czasie podczas ci cia drewna maszyna wy czy a si samoczynnie. Natychmiastowe naci ni cie przycisku S2 nie spowodowa o uruchomienia urz dzenia. Jednak po oko o 10 minutach pilark mo na by o znowu uruchomi. Cykl si powtarza. Opracuj projekt realizacji prac prowadz cych do lokalizacji i usuni cia uszkodzenia w obwodzie elektrycznym pilarki tarczowej. Sporz d dokumentacj z wykonania prac. Projekt realizacji prac powinien zawiera : 1. Tytu pracy egzaminacyjnej wynikaj cy z tre ci zadania. 2. Za o enia do opracowania projektu wynikaj ce z tre ci zadania i za czników. 3. Wykaz prawdopodobnych przyczyn wyst pienia uszkodzenia w obwodzie elektrycznym. 4. Wykaz prac prowadz cych do lokalizacji i usuni cia uszkodzenia. 5. Wykaz mierzonych wielko ci elektrycznych oraz u ytych przyrz dów kontrolnych i pomiarowych. 6. Wskazania eksploatacyjne dotycz ce bezpiecznego korzystania z urz dzenia. Dokumentacja z wykonania prac powinna zawiera : 1. Wnioski wynikaj ce z analizy za czników oraz opisu objawów niepoprawnego dzia ania pilarki tarczowej (wykorzystaj tabel zamieszczon w za czniku 4). 2. Wykaz narz dzi, materia ów oraz cz ci zamiennych potrzebnych do usuni cia uszkodzenia. 3. Opis sposobu usuni cia uszkodzenia w obwodzie elektrycznym. Do wykonania zadania wykorzystaj: Schemat obwodu elektrycznego pilarki tarczowej Za cznik 1. Dokumentacj techniczn przeka nika termicznego, parametry silnika Za cznik 2. Wyniki przeprowadzonych pomiarów Za cznik 3. Tabel do wpisania wniosków dotycz cych parametrów i stanu elementów uk adu elektrycznego pilarki tarczowej Za cznik 4. Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut. 26
ZA CZNIK 1. Schemat obwodu elektrycznego pilarki tarczowej Zadanie praktyczne 1 Wykaz elementów Oznaczenie Nazwa elementu Szt. 3P + N + Z Wtyczka trójfazowa 16 A; 230/400 V 1 F1 Wy cznik nadpr dowy S303 C16; 230/400 V 1 K1 Stycznik TSM 1 230 V; 50 Hz + (NO; NC), 1 F2 Wy cznik nadpr dowy S301 B6 230/400 V 1 F3 Przeka nik termiczny P16; U n 500 V; 4-5,6 A 1 S1 Przycisk sterowniczy LP 322 (NC); 230/400 V 1 S2 Przycisk sterowniczy LP 322 (NO); 230/400 V 1 M1 Silnik indukcyjny 3-fazowy Sg 100L-4A, 2,2 kw; 400/230 V 1 Przewody typu DY 2,5 mm 2 i DY 1,2 mm 2 300/500 V Przewód zasilaj cy OWY 300/500 V; 5 2,5 mm 2 1 27