Protokół z 54 posiedzenia Rady do Spraw Zwalczania Chorób Nowotworowych z dnia 8 stycznia 2015 r. Posiedzenie Rady odbyło się w dniu 8 stycznia 2015 r. w Sali Mauretańskiej w Ministerstwie Zdrowia. W spotkaniu wzięli udział: Członkowie Rady: Pan Igor Radziewicz - Winnicki Ministerstwie Zdrowia - Przewodniczący Rady, Podsekretarz Stanu w Prof. dr hab. Marek Krawczyk Rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przedstawiciel uczelni medycznych Prof. dr hab. Tadeusz Orłowski Członek Rady Prof. dr hab. Rafał Dziadziuszko - Konsultant Krajowy w dziedzinie radioterapii onkologicznej Prof. dr hab. n. med. Maria Małgorzata Sąsiadek - Konsultant Krajowy w dziedzinie genetyki klinicznej Zaproszeni Goście: Pan Rafał Muchacki Przewodniczący Senackiej Komisji Zdrowia Pan Leszek Szalak Zastępca Dyrektora Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej, Narodowy Fundusz Zdrowia Pani Iwona Kasprzak Narodowy Fundusz Zdrowia Przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia: Pani Joanna Kilkowska - Dyrektor Departamentu Polityki Zdrowotnej Pani Magdalena Klimek naczelnik w Departamencie Polityki Zdrowotnej Pani Beata Ładno radca ministra w Departamencie Polityki Zdrowotnej Pani Dagmara Kopińska główny specjalista w Departamencie Polityki Zdrowotnej
Porządek obrad: 1. Omówienie i zatwierdzenie zadań przewidzianych do realizacji w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych w 2015 r.; a) omówienie zakresu realizacji zakupów sprzętu do radioterapii w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych w 2015 r.; b) omówienie zasadności realizacji i ewentualnego zakresu zakupów sprzętu diagnostycznego w ramach zadania Zakup aparatury diagnostycznej dla wczesnego wykrywania nowotworów ; c) omówienie zasadności rozszerzenia pilotażu dotyczącego wykonywania testu podwójnego - badania cytologicznego i oznaczenia DNA HPV HR na kolejne województwa w ramach Populacyjnego programu profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy; d) omówienie zasadności realizacji w 2015 r. zadań edukacyjnych Szkolenie lekarzy specjalistów w dziedzinie chirurgii ogólnej z zakresu diagnostyki nowotworów, postępowania terapeutycznego oraz opieki nad chorymi po leczeniu onkologicznym, Szkolenie lekarzy patomorfologów w zakresie histopatologii onkologicznej, Szkolenie lekarzy w zakresie nowoczesnych technik obrazowania w onkologii. 2. Omówienie i zatwierdzenie zmiany harmonogramu zadań Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych na rok 2015. 3. Sprawy różne. Posiedzenie Rady otworzył oraz prowadził Przewodniczący Rady, Podsekretarz Stanu Pan Igor Radziewicz - Winnicki. W ramach punktu 1 porządku obrad omówiono i przyjęto zadania przewidziane do realizacji w 2015 r. Prewencja pierwotna nowotworów Populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi Populacyjny program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy Program badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego Program opieki nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe 2
Zakup aparatury diagnostycznej dla wczesnego wykrywania nowotworów Poprawa standardów leczenia operacyjnego i skojarzonego raka płuca doposażenie i modernizacja klinik i oddziałów torakochirurgii Kontynuacja programu kontroli jakości w diagnostyce ostrej białaczki u dzieci Ograniczenie niepełnosprawności u dzieci leczonych z powodu nowotworów złośliwych kości Kontynuacja programu kontroli jakości w diagnostyce guzów litych u dzieci Kontynuacja programu kontroli jakości w diagnostyce chłoniaków złośliwych u dzieci Kontynuacja i modyfikacja ujednoliconego programu diagnostyki i kompleksowego leczenia nowotworów ośrodkowego układu nerwowego u dzieci Kontynuacja programu oceny jakości życia i stanu zdrowia dzieci i młodzieży po zakończonym leczeniu przeciwnowotworowym Poprawa działania systemu zbierania i rejestrowania danych o nowotworach Zakup aparatury diagnostycznej dla wczesnego wykrywania nowotworów W zakresie zadania Zakup aparatury diagnostycznej dla wczesnego wykrywania nowotworów Przewodniczący Rady zaproponował dokonywanie zakupów tomografów komputerowych i rezonansów magnetycznych. Podczas dyskusji Członkowie Rady i zaproszeni goście zwrócili uwagę na fakt, że w zakresie diagnostyki nowotworów potrzeby są nadal bardzo duże, tym bardziej ze względu na wejście w życie tzw. pakietu onkologicznego. W wyniku dyskusji Członkowie Rady potwierdzili zasadność dalszej kontynuacji zadania Zakup aparatury diagnostycznej dla wczesnego wykrywania nowotworów i dokonanie zakupu tomografów komputerowych i rezonansów magnetycznych w 2015 r. wraz z zaplanowaną kwotą. Poprawa działania systemu radioterapii onkologicznej w Polsce doposażenie i modernizacja zakładów radioterapii W ramach zadania pn. Poprawa działania systemu radioterapii onkologicznej w Polsce doposażenie i modernizacja zakładów radioterapii omawiano zakres sprzętu do radioterapii przewidzianego do zakupu. W trakcie dyskusji Członkowie Rady i zaproszeni goście zwrócił uwagę na fakt, że należałoby przede wszystkim przeprowadzić analizę dotyczącą liczby akceleratorów w Polsce w poszczególnych województwach, w tym które są wyeksploatowane i wymagają wymiany. Prof. 3
Rafał Dziadziuszko Konsultant Krajowy w dziedzinie radioterapii onkologicznej przedstawił ogólną charakterystykę liczbową pracujących akceleratorów i ich wiek. Przedstawiono również wskaźniki europejskie dotyczące liczby akceleratorów przypadających na liczbę ludności. Zalecenia Europejskiego Towarzystwa Radioterapii Onkologicznej wskazują potrzebę posiadania 1 aparatu megawoltowego na 200 000 mieszkańców i taka liczba aparatów jest obecnie w użyciu w większości krajów Europy Zachodniej. Zgodnie z informacją zawartą w Raporcie na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień 31 grudnia 2013 r. przygotowanym przez Konsultanta Krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej, zbliżony wskaźnik osiągnięto w województwie śląskim, warmińskomazurskim, małopolskim i zachodniopomorskim. Natomiast największa liczba ludności na 1 akcelerator przypada w województwie podkarpackim, pomorskim, łódzkim i lubelskim. W opinii Konsultanta Krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej kraje Europy Zachodniej osiągnęły 1 akcelerator na 200 tys. mieszkańców. Jakkolwiek poprawa w dostępności do radioterapii jest znacząca, to w wielu województwach w Polsce są jeszcze duże braki w tym zakresie. Prof. Dziadziuszko poinformował, że jest na etapie końcowego przygotowywania raportu konsultanta krajowego dotyczącego wyposażenia i dostępności sprzętu do radioterapii w Polsce według stanu na dzień 31 grudnia 2014 r. Zobowiązał się do przekazania aktualnych map obrazujących liczbę akceleratorów w poszczególnych województwach i zestawienia wyposażenia ośrodków w sprzęt do radioterapii. Ponadto wskazał, że chciałby opracować mapę potrzeb zdrowotnych w zakresie radioterapii w Polsce, uwzględniających również inne aspekty niż akceleratory. Wersja skrócona raportu mogłaby trafić do Ministerstwa Zdrowia najpóźniej pod koniec stycznia. Zdaniem Pana Igora Radziewicza-Winnickiego Przewodniczącego Rady należałoby zastanowić się nad zakupem jeszcze ok. 40 akceleratorów, aby w pełni osiągnąć wskaźnik europejski w Polsce. W opinii Przewodniczącego Rady należałoby ograniczyć zakupy nowego sprzętu do radioterapii do województw, ewentualnie powiatów, gdzie występuje najwyższy wskaźnik liczby ludności na 1 akcelerator, biorąc pod uwagę zakres terytorialny i odległość do danego ośrodka, natomiast w pozostałych województwach przeznaczyć środki na aparaturę uzupełniającą i odnawiającą. Zdaniem Pana Rafała Muchackiego należy również pamiętać o kształceniu lekarzy radioterapeutów oraz o zakresie terytorialnym, poszczególnych ośrodków zajmujących się radioterapią. Jako przykład podał województwo śląskie, które ma dobry wskaźnik w zakresie liczby akceleratorów, ale może również leczyć pacjentów z województw ościennych, gdzie 4
wskaźnik jest gorszy, podkreślił że często ze względu na bliską odległość (granica województwa) pacjent ma bliżej do tych ośrodków, niż do placówek na terenie województwa w którym mieszka. Prof. Rafał Dziadziuszko wyjaśnił, że jest wiele zmian w zakresie kształcenia lekarzy radioterapeutów, jest nowy program specjalizacji, zapewniający wysoki poziom kształcenia, w Polce jest ok. 450 specjalistów z radioterapii onkologicznej, docelowo powinno być ok. 600. Prof. Marek Krawczyk stwierdził, że dotychczasowy zakup sprzętu do radioterapii był potrzebny, ale nadal zbyt mało jest akademickich ośrodków radioterapii. Pani Dyrektor Joanna Kilkowska przedstawiła decyzję z 2014 r. Pana Cezarego Rzemka ówczesnego Podsekretarza Stanu odnośnie zakupu linii radioterapeutycznych w trybie zakupu wspólnego za pośrednictwem Zakładu Zamówień Publicznych przy Ministrze Zdrowia, informując, że przeprowadzono analizę dotyczącą kosztów całej linii radioterapeutycznej jak również potrzeb ośrodków w Polsce w tym zakresie przy pomocy konsultanta krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej Przewodniczący Rady poinformował obecnych, że rozważano różne sposoby alokacji środków przeznaczonych zakup linii radioterapeutycznych w trybie zakupu wspólnego za pośrednictwem Zakładu Zamówień Publicznych przy Ministrze Zdrowia (ZZP przy MZ) rozważając opcje kierowania środków wyłącznie na nowe, pełne linie bądź na równoległe zakupy uzupełniające wyeksploatowanego sprzętu do radioterapii. Skupienie się wyłącznie na zakupie całych nowych linii skutkowałoby tworzeniem nowych ośrodków radioterapii albo filii, przy niepełnym wykorzystaniu istniejących zasobów. Prof. Rafał Dziadziuszko podkreślił, że ważne jest także spełnienie zaleceń pokontrolnych NIK i maksymalne wykorzystanie środków zaplanowanych na realizację zadania dotyczącego zakupu sprzętu do radioterapii, w tym wynegocjowania cen za sprzęt w zakupie centralnym. Jednocześnie Prof. Rafał Dziadziuszko podkreślił, że nie jest przekonany aby zakup tylko całych linii terapeutycznych był racjonalny, może być możliwy tylko wtedy gdy ośrodki będą musiały wymienić całą linię, a nie tylko wymianę pojedynczych sprzętów. Poinformowano Członków Rady, że z informacji zebranych od ośrodków radioterapii w Polsce wynika, że potrzeby skupiają się przede wszystkim na wymianie pojedynczych elementów linii radioterapeutycznej. 5
Prof. Dziadziuszko podkreślił, że należałoby opracować rozwiązanie kompromisowe, aby racjonalnie wykorzystać środki finansowe zaplanowane na realizację zadania i jednocześnie utrzymać funkcjonalność istniejącego zaplecza infrastrukturalnego. Przewodniczący podkreślił, że analizy wymaga określenie potrzeb sprzętowych w Polsce, określenie amortyzacji sprzętu posiadanego przez ośrodki. Pani Dyrektor Joanna Kilkowska wyjaśniła, że Ministerstwo Zdrowia podjęto już działania we współpracy z Zakładem Zamówień Publicznych przy Ministrze Zdrowia w zakresie procedury przeprowadzenia przetargu wspólnego (wstępne ogłoszenie o zamówieniu w roku 2014, które jest ogłoszeniem niezobowiązującym). Ostatecznie Rada zaakceptowała realizację zadania w 2015 r. wraz z zaplanowaną kwotą dopuszczając zarówno zakup całych linii terapeutycznych oraz kontynuację działań modernizacyjnych. Na obecnym etapie odrzucono propozycję zakupu tylko całych linii radioterapeutycznych, kwestię rodzaju sprzętu i sposobu jego zakupu w 2015 r. pozostawiono do decyzji po przedstawieniu analiz i map potrzeb przez Prof. Rafała Dziadziuszko. Pani Dyrektor podkreśliła, że kwestia zakupu centralnego musi zostać podjęta możliwie szybko z uwagi na czas trwania zarówno procedury konkursowej ogłaszanej przez Ministra Zdrowia na wybór realizatorów zadania, jak i ewentualną procedurę przetargową prowadzoną przez ZZP przy MZ. W zakresie dalszego rozszerzania pilotażu dotyczącego wykonywania testu podwójnego - badania cytologicznego i oznaczenia DNA HPV HR na kolejne województwa w ramach Populacyjnego programu profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy, zaproponowano aby zadanie było nadal realizowane przez dotychczasowe wojewódzkie ośrodki koordynujące (WOK) z 2 województw (mazowieckiego i wielkopolskiego). Pilotaż ma na celu porównanie efektywności dwóch alternatywnych technologii przesiewowych. W opinii Członków Rady program pilotażowy po jego zakończeniu należałoby ocenić w zakresie porównania efektywności metody serologicznej i cytologicznej oraz sformułować wnioski w zakresie wyboru preferowanej metody skriningu w przyszłych latach. Rada podjęła decyzję by nie poszerzać zasięgu terytorialnego programu pilotażowego. 6
W ramach zadań edukacyjnych omówiono zasadność realizacji 3 zadań edukacyjnych z uwagi na fakt, że w 2014 r. mimo ogłoszenia dwukrotnych procedur konkursowych nie udało się wyłonić realizatora. Prof. Marek Krawczyk, mimo swojej wcześniejszej opinii przekazanej do Ministerstwa Zdrowia dotyczącej rezygnacji z realizacji w 2015 r., z uwagi na fakt, że mimo dwukrotnej procedury konkursowej brak było zainteresowania podmiotów szkoleniem, zadania pn. Szkolenie lekarzy specjalistów w dziedzinie chirurgii ogólnej z zakresu diagnostyki nowotworów, postępowania terapeutycznego oraz opieki nad chorymi po leczeniu onkologicznym, zwrócił się z wnioskiem o utrzymanie zadania w 2015 r. Członkowie Rady zaopiniowali pozytywnie kontynuację przedmiotowego zadania w 2015 r. W związku z powyższym Członkowie Rady zatwierdzili realizację następujących 5 zadań edukacyjnych wraz z kosztorysami: Szkolenie lekarzy specjalistów w dziedzinie chirurgii ogólnej z zakresu diagnostyki nowotworów, postępowania terapeutycznego oraz opieki nad chorymi po leczeniu onkologicznym, Szkolenie lekarzy patomorfologów w zakresie histopatologii onkologicznej, Szkolenie lekarzy w zakresie nowoczesnych technik obrazowania w onkologii, Szkolenie personelu medycznego w zakresie psychoonkologii. Rada zaproponowała zmniejszenie środków finansowych zaplanowanych na realizację szkolenia lekarzy patomorfologów na szkolenie personelu medycznego z zakresu psychoonkologii do wysokości zaproponowanej przez koordynatora zadania. Szkolenie z zakresu onkologii dla lekarzy POZ. W zakresie szkolenia lekarzy POZ poinformowano zebranych, że w 2014 r. odbywało się szkolenie dla lekarzy POZ w ramach Porozumienia zawartego pomiędzy Ministrem Zdrowia a Centrum Onkologii Instytutem w Warszawie (nie były one realizowane w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych). Zaplanowano szkolenie dla ok. 1 700 lekarzy, udział wzięło 1 200 lekarzy. W ocenie Prof. Rafała Dziadziuszko szkolenie powinno zawierać moduł e-learningowy, natomiast zdaniem Prof. Marii Sąsiadek powinno zawierać zagadnienia dotyczące uwarunkowań genetycznych nowotworów. Prof. Tadeusz Orłowski podkreślił, że limity określone przez Ministerstwo Zdrowia w zakresie kosztów noclegu i cateringu w ramach szkoleń są zbyt niskie na przeprowadzenie zadań i powodowały konieczność dofinansowania tych kwestii przez realizatora ze środków własnych. Jednocześnie Rada podjęła decyzję, że w przypadku braku wyboru realizatorów zadań edukacyjnych w postępowaniu konkursowym, nie będzie ogłaszane kolejne postępowanie 7
konkursowe, zdaniem Członków Rady należałoby zrezygnować z takiego zadania, a środki zaplanowane na realizację danego szkolenia przesunąć na inne zadania Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych, w tym przede wszystkim na wykonywanie badań kolonoskopowych w ramach zadania pn. Program badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego. W ramach punktu 2 porządku obrad omówiono propozycję zmiany harmonogramu zadań Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych w 2015 r. Zmiana dotyczy ogłoszenia procedury konkursowej na wybór realizatorów zadania pn. Szkolenie z zakresu onkologii dla lekarzy POZ., poprzez dodanie terminu ogłoszenia procedury konkursowej w I II kwartale 2015 r. oraz termin podpisania umów na II III kwartał 2015 r. Powyższe podyktowane jest tym, że w 2014 r. nie udało się wyłonić realizatora przedmiotowego zadania, natomiast harmonogram na 2015 r. zawierał informację, że nie będzie przeprowadzana procedura konkursowa, bo realizatora już wyłoniono w 2014 r. Członkowie Rady zaakceptowali propozycję zmiany harmonogramu. Z uwagi na fakt, iż Rada dokonała zmian w programie, w tym utrzymanie zadania edukacyjnego skierowanego do lekarzy chirurgów w ramach punktu 3 porządku obrad zaproponowano przekazanie Członkom Rady drogą elektroniczną, treść programu wraz z kosztorysem (uwzględniających zmiany w przedmiotowym zakresie) do opinii Członków Rady. Na tym posiedzenie Rady zamknięto. 8