Gramatyka praktyczna języka rosyjskiego z ćwiczeniami
NR 151
Gramatyka praktyczna języka rosyjskiego z ćwiczeniami Jolanta Lubocha-Kruglik Oksana Małysa Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2014
Redaktor serii Językoznawstwo Słowiańskie Henryk Fontański Recenzenci Halina Chodurska Andrzej Sitarski Konsultacja naukowa Anna Zych
Spis treści Od autorek Rzeczownik Kategorie gramatyczne rzeczowników Kategoria przypadka Podział na deklinacje Odmiana nazwisk rosyjskich Odmiana nazw geograficznych Rzeczowniki nieodmienne Kategoria rodzaju Określenie rodzaju rzeczowników odmiennych Różnice w rodzaju rzeczowników Nazwy narodowości Nazwy zwierząt Kategoria liczby Tworzenie imion odojcowskich Przymiotnik Klasyfikacja przymiotników Tworzenie krótkich form przymiotników Odmiana przymiotników Przymiotniki nieodmienne Stopniowanie przymiotników Zaimek Podział zaimków ze względu na znaczenie Odmiana zaimków Użycie zaimka кто w konstrukcji те, кто Użycie zaimków какой, который Liczebnik Liczebniki główne Odmiana liczebników Liczebniki porządkowe Działania arytmetyczne Tabliczka mnożenia (przykłady) 9 11 11 12 12 16 18 19 19 20 22 23 25 25 29 30 30 31 32 36 36 39 39 40 47 48 49 49 51 55 56 57 5
Określanie wieku Konstrukcje zawierające charakterystykę ilościową Przysłówek Znaczenia przysłówków Stopniowanie przysłówków Przysłówki тоже i также Przysłówki здесь, сюда, там, туда Ważniejsze zasady pisowni przysłówków Kategoria stanu. Predykatywy, przysłówki predykatywne Czasownik Bezokolicznik Czasowniki przechodnie i nieprzechodnie Kategorie gramatyczne czasownika Koniugacja czasownika Czas Tryb Rekcja czasowników Użycie znaku miękkiego ь w formach czasownikowych Imiesłowy Imiesłowy przymiotnikowe Imiesłowy przysłówkowe Partykuły Przyimek Wybrane konstrukcje z przyimkami Spójnik Stosunki przestrzenne Oznaczanie przestrzeni, w której zachodzi działanie Wyznaczenie trasy ruchu Określanie kierunku ruchu Oznaczanie punktu wyjścia Stosunki czasowe Dokładne określanie czasu Oznaczanie czasu akcji Oznaczanie czasu trwania akcji Oznaczanie uprzedniości w czasie Oznaczanie powtarzalności w czasie Oznaczanie jednoczesności Oznaczanie czasu w przybliżeniu Bezprzyimkowe konstrukcje czasowe Konstrukcje czasowe ze słowem время 57 58 59 59 61 62 62 62 64 65 65 66 66 70 72 75 77 80 81 81 86 88 90 93 95 96 96 97 98 98 100 100 101 104 111 111 112 113 114 114 6
Oznaczanie / ustalanie daty Utarte konstrukcje wyrażające stosunki czasowe Stosunki przyczynowe Inne konstrukcje przyczynowo-skutkowe występujące głównie w stylu oficjalno- -urzędowym Stosunki celowe Wyrażenie stosunków modalnych Możliwość / brak możliwości wykonania działania przez kogoś Wyrażenie konieczności Wyrażenie zgody Wyrażenie zakazu / braku zgody Wyrażenie działań pożądanych / żądania / życzenia Pobudzenie do działania Prośba Rada, zalecenie Nakaz, wymóg, żądanie Zaproszenie Przypuszczenie Obawa Ostrzeżenie Wątpliwość Wyrażenie negacji Zdania z negacją ogólną Zdania z negacją częściową Podkreślenie kategoryczności negacji Wybrane frazeologizmy rosyjskie zawierające zaimki i przysłówki przeczące Użycie konstrukcji przeczących w wybranych formułach etykiety językowej Wyrażenie porównania i zestawienia Stopień wyższy przymiotników i przysłówków Zdania podrzędne ze spójnikami чем lub нежели Wyrażenia ze spójnikami как, как и, как бы, будто, как будто, будто бы, словно, точно, вроде Wyrażenia z przyimkami в виде / в форме oraz типа / вроде / наподобие + rzeczownik w formie dopełniacza Wyrażenia z przyimkiem под + rzeczownik w formie biernika Wyrażenia z rzeczownikiem w formie narzędnika Konstrukcje ze słowami похож, подобен, схож, напоминает Konstrukcje z przysłówkami z prefiksem по- utworzonymi od przymiotników Konstrukcje z przymiotnikami relacyjnymi (względnymi) Konstrukcje z przymiotnikami złożonymi Konstrukcje przyimkowe по сравнению, в сравнении с, сравнительно с + rzeczownik w formie narzędnika 115 116 117 119 121 125 125 127 128 129 130 131 131 132 133 134 134 134 135 135 137 137 138 138 139 140 143 143 143 144 144 145 145 145 146 146 147 147 7
Konstrukcja: mianownik rzeczownika + dopełniacz liczby mnogiej rzeczownika Konstrukcje ze spójnikami чем тем Konstrukcja przyimkowa в отличие от + dopełniacz Konstrukcja в противоположность, вопреки + celownik 148 148 149 149 Ćwiczenia Test 1 Rzeczownik Test 2 Przymiotnik Test 3 Zaimek Test 4 Liczebnik Test 5 Przysłówek Test 6 Czasownik Test 7 Stosunki czasowe Test 8 Rekcja Test 9 Zbiorczy Test 10 Zbiorczy Test 11 Zbiorczy Test 12 Zbiorczy Test 13 Zbiorczy Test 14 Zbiorczy Klucz do ćwiczeń Bibliografia 153 158 165 171 178 182 190 195 197 203 209 213 216 221 227 241
Od autorek Gramatyka praktyczna języka rosyjskiego z ćwiczeniami przygotowana została z myślą o osobach, które rozpoczynają naukę języka rosyjskiego od podstaw i będą ją kontynuować. Część teoretyczna ogranicza się do takiego zakresu materiału, który powinien zostać opanowany przez osoby chcące nauczyć się języka rosyjskiego w stopniu umożliwiającym komunikację. W związku z tym część ta obejmuje wiadomości zarówno z gramatyki funkcjonalnej, jak i z pragmatyki oraz stylistyki. Ćwiczenia uwzględniają podejście komunikacyjne, preferowane obecnie w nauczaniu języków obcych. Wiele ćwiczeń zawiera nowy materiał leksykalny, przydatny w różnych sytuacjach komunikacyjnych. Do większości ćwiczeń przygotowany został klucz, pozwalający na samodzielną weryfikację efektów pracy. Jolanta Lubocha-Kruglik Oksana Małysa
Redaktor: Olga Nowak Projekt okładki: Kamil Sarnowski Opracowanie graficzne: Magdalena Starzyk Redaktor techniczny: Małgorzata Pleśniar Korektor: Mirosława Żłobińska Łamanie: Alicja Załęcka Copyright 2014 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone ISSN 1644-0552 ISBN 978-83-226-2270-4 (wersja drukowana) ISBN 978-83-8012-123-2 (wersja elektroniczna) Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12 B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: wydawus@us.edu.pl Wydanie I. Ark. druk. 15,25. Ark. wyd. 17,5. Papier offset. kl. III, 90 g Cena 28 zł (+ VAT) Druk i oprawa: TOTEM.COM.PL Sp. z o.o. Sp.K. ul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław