PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH a) Sylwetka absolwenta: Absolwenci studiów uzyskają wiedzę o nowych materiałach i metodach badań oraz nabędą umiejętności posługiwania się współczesnymi narzędziami wspomagania komputerowego prac inżynierskich. Poszerzą wiedzę w zakresie projektowania procesów i technologii, optymalizacji technologii wytwarzania odlewów złożonych konstrukcji, doboru materiałów i metod przy prowadzeniu procesów topienia, obróbki pozapiecowej, przygotowania form oraz wykańczania odlewów. b) Ramowe treści kształcenia dla poszczególnych przedmiotów wraz z wykazem literatury obowiązkowej i zalecanej 1) Historia, stan aktualny i tendencje rozwojowe odlewnictwa wykład 5 godz.; ćwiczenia terenowe - wycieczka po Krakowie szlakiem odlewów 3 godz.; konsultacje 1 godz. Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z historycznymi uwarunkowaniami rozwoju odlewnictwa stopów żelaza i metali nieżelaznych oraz ogólne zapoznanie z rozwojem technologii odlewniczych oraz najważniejszymi osiągnięciami technicznymi i artystycznymi w zakresie odlewnictwa na przestrzeni dziejów Wykład: Odlewnictwo starożytne. Odlewnictwo średniowieczne. Odlewnictwo renesansowe i barokowe. Odlewnictwo artystyczne XIX XXI w. Nowe technologie i prognozy rozwoju odlewnictwa. Ćwiczenia terenowe: Dawne technologie w oparciu o źródła historyczne, obiekty zabytkowe i archeologiczne. Literatura podstawowa [1] Gierdziejewski K.: Zarys dziejów odlewnictwa polskiego. Katowice, 1954 [2] Piaskowski J.: Technologia dawnych odlewów artystycznych. Kraków, 1981 Literatura zalecana [3] Sękowski K.: Odlewnictwo krakowskie w pierwszej połowie XVI wieku, Kraków 1980 [4] Odlewnictwo w Polsce: Materiały z VII Sesji Naukowej z cyklu Rzemiosło artystyczne i wzornictwo w Polsce [red. nauk. Katarzyna Kluczwajd]. Toruń,Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 2007 [5] Ludwisarstwo w Polsce: Materiały z III Sesji Naukowej z cyklu "Rzemiosło artystyczne i wzornictwo w Polsce", [red. nauk. Katarzyna Kluczwajd]. Toruń : Muzeum Okręgowe, Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 2003. [6] Dawne i nowsze odlewnictwo w Polsce wyroby żeliwne i inne, pod red. Katarzyny Kluczwajd, Toruń: Muzeum Okręgowe, Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 2011 1
2) Optymalizacja konstrukcji odlewów wykład 8 godz.; ćwiczenia 2 godz.; konsultacje 1 godz. Wykład: Wybrane metody badań właściwości tworzyw i gotowych elementów. Optymalizacja konstrukcji odlewów ze względu na ich wytrzymałość i sztywność. Kształtowanie odlewów uwzględniające wytrzymałość zmęczeniową. Kształtowanie odlewów uwzględniające specyfikę rozmaitych tworzyw odlewniczych. Ukształtowanie odlewów ze względu na niebezpieczeństwo powstawania naprężeń, odkształceń i pęknięć. Stałe materiałowe, charakteryzujące konstrukcje wolne od pęknięć. Klasyfikacja i charakterystyka naprężeń własnych. Naprężenia cieplne. Konstrukcje odlewów w kształcie belek i ram. Konstrukcje odlewów w kształcie płyt. Konstrukcje odlewów w kształcie skorup. Konstrukcje odlewów kokilowych, ciśnieniowych, precyzyjnych i wytwarzanych w formach skorupowych. Połączenia ścian. Przykłady dobrych i złych konstrukcji. Ćwiczenia: Przetwórstwo żywic - materiały elastooptyczne. Cechowanie materiałów elastooptycznych - wyznaczanie stałej modelowej. Wyznaczanie naprężeń brzegowych. Wyznaczanie własności wytrzymałościowych MTS. Badanie i analiza naprężeń cieplnych. Badanie i analiza naprężeń własnych. Połączenia ścian. Literatura podstawowa i zalecana [1] M. Skarbiński, J. Skarbiński: Technologiczność konstrukcji maszyn, WNT W-wa 1982 [2] M. Skarbiński: Konstrukcja odlewów. Ashby, PWT W-wa 1957, [3] Podstawy konstrukcji maszyn pod redakcją M. Dietricha, Wyd. NT W-wa 1999 r, [4] Kryteria i metody optymalizacji konstrukcji, PWN, W-wa 1977r, [5] H. Shercliff, D. Cebob: Inżynieria Materiałowa t.1 i 2, Wyd. Galaktyka, Łódź 2011 3) Wybrane zagadnienia z inżynierii projektowania odlewni wykład 10 godz; konsultacje 1 godz. Wykład: Metodogiczne podstawy projektowania systemowego. Proces formułowania zadania projektowego. Zintegrowane rozwiązania systemu odlewni. Metodyka rozwiązywania zadań projektowych na tle struktury funkcjonalnej odlewni, w tym projektowanie struktury technologicznej, przestrzennej, organizacyjnej. Wprowadzenie do problematyki rekonstrukcji odlewni. Literatura podstawowa i zalecana [1] Wrona. R.: Projektoznawstwo - Projektowanie odlewni. Wyd. AGH, Kraków, 1996 [2] Wrona R., Stawowy A., Macioł A.: Podstawy inżynierii projektowania odlewni, Wyd. Pandit, Kraków, 2006 2
4) Wybrane zagadnienia z mechanizacji procesów odlewniczych wykład 6 godz., ćwiczenia 4 godz., konsultacje 1 godz. Mechanizacja Procesów Odlewniczych obejmuje tematykę związaną z systemami produkcyjnymi w odlewniach. Systemowe ujęcie zagadnień dotyczy podstawowej wiedzy o organizacji produkcji i eksploatacji. Wykład: Cel, metody i uwarunkowania wprowadzenia mechanizacji. Kryteria oceny rozwiązań. Systemy mechanizacji procesów technologicznych: charakterystyka struktur, i wyposażenia zmechanizowanych stanowisk, gniazd i linii. Mechanizacja transportu wewnętrznego. Podstawy eksploatacji i zagadnienia utrzymania ruchu. Ćwiczenia: Ocena wpływu parametrów techniczno-eksploatacyjnych na efekty realizowanych procesów. 5) Zintegrowane Systemy Zarządzania wykład 6 godz. Wykład: Normalizacja. Cele normalizacji i rola norm. Działalność normalizacyjna w odlewnictwie. Normalizacja europejska i międzynarodowa. Organizacje normalizacyjne. Polityka normalizacyjna w UE. Dyrektywy i normy zharmonizowane. Oznaczenie CE, PN i inne. Zarządzanie środowiskowe. Normy ISO serii 14000 i EMAS. Wdrażanie systemu zarządzania środowiskowego. Ocena cyklu życia produktów. Eko-wskaźniki. Zarządzanie jakością. Charakterystyka zasad, metod i narzędzi zarządzania jakością. Sterowanie jakością w kolejnych fazach cyklu istnienia produktów. Ocena zdolności jakościowej procesu (maszyny). Koszty jakości. Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy. Podstawy prawne. Normy OHAS i PN-N serii 18000. Analiza zagrożeń. Ocena ryzyka zawodowego. Literatura podstawowa [1] Fedoryszyn A.: Zintegrowane Systemy Zarządzania. Centrum Szkolenia i Organizacji Systemów Jakości. Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Kraków, 2010 Literatura zalecana [2] Hamrol A.: Zarządzanie Jakością z przykładami. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 2007 [3] Tabor A., Rączka M. i in.: Nowoczesne zarządzanie jakością. Tom I, Systemy zarządzania, dokumentacja, procesy, audit. Tom II, Metody i narzędzia jakości, normalizacja, akredytacja, certyfikacja. Tom III, Planowanie, wdrażanie, utrzymywanie i doskonalenie systemu zarządzania jakością. Tom IV, System zarządzania jakością w praktyce. Centrum Szkolenia i Organizacji Systemów Jakości Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki. Kraków, 2004 6) Oddziaływanie przemysłu odlewniczego na środowisko wykład 10 godz.; ćwiczenia 2 godz., konsultacje 1 godz. Wykład: Dyrektywa IPPC pozwolenia zintegrowane. Dyrektywa o emisjach przemysłowych. Najlepsze Dostępne Techniki (NDT) dla przemysłu odlewniczego. Odpady 3
z przemysłu odlewniczego i zagospodarowanie. Ocena szkodliwości mas formierskich i rdzeniowych. Technologie energo- i materiało- oszczędne w przemyśle odlewniczym. Ćwiczenia: Ocena szkodliwości mas [1] Metody ograniczenia odpadów z procesów odlewniczych oraz sposoby ich zagospodarowania. Pod red. J. Dańko i M. Holtzera. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akapit, 2010. [2] M. Holtzer, B. Grabowska: Podstawy ochrony środowiska z elementami zarządzania środowiskowego. Wydawnictwo Naukowe AGH, 2010. [3] Holtzer M.: Gospodarka odpadami i produktami ubocznymi w odlewniach. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH. Kraków 2001. [4] Dokument referencyjny Najlepsze dostępne techniki w kuźnictwie i przemyśle odlewniczym. Maj 2005 (tłumaczenie na j. polski). www.gov.mos.pl [5] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 96/61/WE Dyrektywa IPPC. www.gov.mos.pl [6] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych. www.gov.mos.pl 7) Stopy odlewnicze, obróbka cieplna i metody badań wykład 8 godz.; ćwiczenia 5 godz., konsultacje 1 godz.; pkt. ETCS 4 Wykład: Metale - budowa, właściwości. Struktura rzeczywista metali - defekty strukturalne. Stopy metalowe, otrzymywanie, właściwości w porównaniu do czystych metali, składniki mikrostruktury i ich rola w kształtowaniu właściwości stopów. Mechanizm umocnienia metali przez: roztwór stały, obce fazy, odkształcenie plastyczne i granice ziaren. Wymagania stawiane stopom odlewniczym. Rodzaje stopów odlewniczych. - skład chemiczny, mikrostruktura, właściwości i główne zastosowanie. Podstawowe metody badań metali i stopów: makroskopowe, mikroskopowe, twardości, udarności, wytrzymałościowe, dylatometryczne, defektoskopowe, rentgenograficzne. Podstawy obróbki cieplnej. Przemiany strukturalne i wpływ na właściwości. Atmosfery ochronne w obróbce ciepłem. Kontrola jakości cieplnej. Zasady doboru stopów na odlewy o różnym przeznaczeniu. Ćwiczenia: Badania mikroskopowe odlewniczych stopów, badania właściwości mechanicznych metali i stopów. Literatura obowiązkowa [1] Dobrzański L.: Podstawy metodologii projektowania materiałowego. Gliwice 2009 [2] Blicharski M.: Inżynieria Powierzchni. Warszawa 2009 [3] Kosowski A.: Metaloznawstwo i obróbka cieplna stopów odlewniczych. Kraków 2003 [4] Skrzypek S.J, Przybyłowicz K.: Inżynieria metali i ich stopów. Wyd. AGH, Kraków 2012 [5] Górny Z.,Sobczak J.: Nowoczesne tworzywa odlewnicze na bazie metali nieżelaznych. ZA-PIS, Kraków 2005 4
Literatura zalecana [6] Prowans S.: Metaloznawstwo. Warszawa 1988 [7] Blicharski M.: Wstęp do inżynierii materiałowej. Warszawa 1998 [8] Przybyłowicz K.: Metaloznawstwo. Warszawa 2007 8) Topienie i uszlachetnianie stopów, w tym stopów na osnowie aluminium, cynku i magnezu wykład 8 godz.; ćwiczenia 4 godz., konsultacje 1 godz.; pkt. ECTS 2 Wykład: Technologia topienia i odlewania stopów na osnowie miedzi, aluminium, cynku i magnezu. Nowe stopy metali nieżelaznych o specjalnych wymaganiach. Kierunki rozwoju rafinacji metali i stopów. Metoda rafinacji aluminium i jego stopów za pomocą wirującej dyszy. Techniki modyfikacji metali i stopów. Procesy modyfikacji przez przechłodzenie. Modyfikacja metali i stopów przez sztuczne zarodkowanie. Procesy odtleniania metali i stopów. Ćwiczenia: Wpływ gazów na właściwości stopów Literatura obowiązkowa [1] Adamski Cz., Piwowarczyk T.: Metalurgia i odlewnictwo metali nieżelaznych, część I, AGH, 1988 [2] Adamski Cz.,Rzadkosz St.: Metalurgia i odlewnictwo metali nieżelaznych, część II, AGH, 1992 [3] Adamski Cz., Bonderek Z.- Piwowarczyk T.: Mikrostruktury odlewów stopów miedzi oraz cynku. Śląsk, 1972 [4] Górny Z.: Odlewnicze stopy metali nieżelaznych. WNT, [5] Górny Z., Sobczak J.: Nowoczesne tworzywa odlewnicze na bazie metali nieżelaznych. Wyd. ZA-PIS. Kraków, 2006. [6] Skrzypek S.J, Przybyłowicz K.: Inżynieria metali i ich stopów. Wyd. AGH, Kraków, 2012 Literatura zalecana [7] Poniewierski Z.: Krystalizacja, struktura i właściwości siluminów. WNT 1989 [8] Fraś E.: Krystalizacja metali i stopów. PWN, 1992 [9] Kosowski A.: Metaloznawstwo stopów odlewniczych. AGH, 1996 [10] Adamski Cz.,Bonderek Z. i inni.: Instrukcje topienia: stopy miedzi, stopy aluminium, stopy cynku. STOP. Kraków, 1975 [11] Romankiewicz F.: Modyfikacja miedzi i jej stopów. KNM.PAN. Poznań 1999 [12] Adamski C., Górski A., Kobyliński S.: Systematyka wad odlewów z metali nieżelaznych. PWN, 1956 5
9) Metody minimalizacji kosztów wsadu oraz poboru energii wykład 8 godz.; ćwiczenia 2 godz., konsultacje 1 godz. Wykład i ćwiczenia: Metodyka modelowania namiarów wsadu dla różnych typów pieców odlewniczych oraz techniki optymalizacji tych namiarów dla przyjętych kryteriów jakościowych. Metody optymalizacji z ograniczeniami oraz zagadnienia dodatkowe z zakresu programowania matematycznego liniowego i nieliniowego wraz z ich zastosowaniami w obliczeniach namiaru wsadu stałego, wsadu uzupełniającego z ciekłym metalem znajdującym się w piecu oraz w obliczeniach namiaru wsadu korygującego nieprawidłowy skład chemiczny ciekłego metalu po wytopie. Metody obliczania kosztów zużycia energii dla różnych stosowanych w odlewniach mediów (energia elektryczna, gazy techniczne, paliwa stałe i ciekłe). Sposoby obniżania kosztów zużycia energii elektrycznej dla takich odbiorników występujących w odlewni jak piece elektryczne różnych typów, dmuchawy i wentylatory i inne urządzenia cieplne. Zasady minimalizacji poboru energii biernej (kompensacja współczynnika mocy) oraz systemy ograniczania zużycia energii w odlewniach. [1] Materiały wykładowe [2] Podrzucki C., Szopa J.: Piece i urządzenia metalurgiczne stosowane w odlewnictwie. Wyd. Śląsk, Katowice 1982. [3] Taryfy opłat za pobór energii elektrycznej i gazów technicznych wybranych dostawców [4] Materiały prospektowe i strony internetowe wybranych firm oferujących systemy kompensacji mocy biernej [5] Materiały prospektowe i strony internetowe wybranych firm oferujących systemy ograniczania zużycia energii elektrycznej w zakładach przemysłowych 10) Maszyny i urządzenia do odlewania kokilowego i ciśnieniowego; charakterystyka, zespoły i parametry wykład 10 godz.; ćwiczenia 2 godz., konsultacje 1 godz. Celem przedmiotu jest z innowacjami w technologii wytwarzania odlewów w formach trwałych, metodą ciśnieniową klasyczną oraz jej odmianami: prasowania metalu w stanie ciekło-krystalicznym, niskociśnieniową i do odlewania z przeciwciśnieniem oraz w kokilach. Wykład: Charakterystyka maszyn do odlewania pod ciśnieniem. Konstrukcja zespołów mechanicznych maszyn ciśnieniowych. Podstawowe zespoły napędu hydraulicznego maszyn ciśnieniowych. Eksploatacja maszyn ciśnieniowych. Automatyzacja procesu odlewania pod ciśnieniem. Wybrane zagadnienia projektowania i organizacji produkcji w odlewni ciśnieniowej. Technologia prasowania metalu w stanie ciekło-ad Rozwiązania konstrukcyjne kokilarek i maszyn do odlewnia pod niskim ciśnieniem. 6
Ćwiczenia: Badania modelowe procesu odlewania ciśnieniowego i niskociśnieniowego. Przykłady zagadnień projektowych z zakresu mechaniki i budowy maszyn ciśnieniowych lub kokilarek. Omówienie w oparciu o materiały źródłowe technologii i maszyny Vacural Literatura obowiązkowa [1] Dańko J.: Maszyny i urządzenia do odlewania pod ciśnieniem. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, Kraków 2000. [2] Górny Z.: Odlewanie ciśnieniowe. Poradnik inżyniera. Odlewnictwo. Warszawa WNT, 1972. [3] Waszkiewicz S., Fic M., Perzyk M., Szczepanik J.: Kokile i formy ciśnieniowe. Warszawa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1983. Literatura zalecana [4] Ragan E. i inni: Litie kovov pod tlakom. ISBN 978-80-8073-979-9, Presom 2007. [5] Górny Z. i inni: Kokilowe odlewanie stopów żelaza [6] Białobrzeski A.; Odlewnictwo ciśnieniowe. Warszawa, Wydawnictwa Naukowo- Techniczne, 1992. 11) Automatyzacja procesów odlewania; systemy sterowania i wizualizacji wykład 10 godz.; ćwiczenia 4 godz., konsultacje 1 godz. Wykład: Wybrane zagadnienia z zakresu podstaw automatyki: klasyfikacja układów; metody opisu; analiza układów liniowych i nieliniowych; układy logiczne: współczesne rozwiązania podstawowych elementów i układów automatycznego sterowania (elementy: elektryczne, pneumatyczne, hydrauliczne, hybrydowe) automatyzacja procesów technologicznych: klasyfikacja procesów, zapis zautomatyzowanych procesów technologicznych. analiza współczesnych układów sterowania hydraulicznymi systemami napędowymi. analiza systemów automatyzacji na przykładzie wybranych procesów odlewniczych: automatyzacja procesów odlewania do form trwałych (odlewanie: ciśnieniowe, odśrodkowe, kokilowe), robotyzacja stanowisk, gniazd odlewania do form trwałych, automatyzacja procesu zalewania form, automatyzacja wybranych procesów w odlewniach stosujących formy jednorazowe. zarys zagadnień z zakresu kompleksowej automatyzacji odlewni. współczesne systemy wizualizacji procesów technologicznych. Ćwiczenia: Badanie i analiza wybranych parametrów układów sterowania hydraulicznego i pneumatycznego stosowanych w napędach maszyn i urządzeń odlewniczych (z wykorzystaniem wielokanałowego systemu pomiarowego oraz programów symulacyjnych). Badanie i analiza układu sterowania obiektem cieplnym z wykorzystaniem mikroprocesorowego, programowalnego regulatora przemysłowego; symulacja pracy układu. Literatura obowiązkowa [1] Kowal J. : Podstawy automatyki T. I i II. Wyd. AGH, 2006, 2007 7
[2] Samsonowicz Z. :Automatyzacja procesów odlewniczych. Warszawa, WNT, 1985 [3] Buratowski T.: Podstawy robotyki. UWND AGH, Kraków, 2006 [4] Dańko J.: Maszyny i urządzenia do odlewania pod ciśnieniem. UWN-D AGH, Kraków, 2000 [5] Stryczek S.: Napęd Hydrostatyczny, tom I - Elementy. Warszawa, WNT, 1990 [6] Stryczek S.: Napęd Hydrostatyczny, tom II - Układy. Warszawa WNT 1990 Literatura zalecana [7] Sokół M.: Podstawy automatyki. Materiały pomocnicze do ćwiczeń laboratoryjnych. UWND AGH, Kraków 2005 [8] Klimasara W.J., Piłat Z.: Podstawy automatyki i robotyki. WSiP, Warszawa 2006 [9] Chudzikiewicz R.: Mechanizacja i automatyzacja odlewni. Warszawa, WNT, 1980 [10] Pr.zb.: Automatyzacja w przemyśle maszynowym. Poradnik. WNT, Warszawa 1970 [11] Jędrzykiewicz Z.: Elementy i układy hydrauliczne; Kraków 1981 [12] Buratowski T.: Teoria robotyki. (Portal Robotyka.com http://www.robotyka.com/teoria_spis.php) [13] Praca zbiorowa: Podstawy robotyki. Teoria i elementy manipulatorów i robotów. WNT, Warszawa 1995 [14] Praca zbiorowa (red. M. Olszewski): Manipulatory i roboty przemysłowe. Automatyczne maszyny manipulacyjne. WNT, Warszawa, 1992 [15] Portal internetowy: www.par.pl 12) Technologiczne aspekty procesu odlewania kokilowego i ciśnieniowego wykład 10 godz.; ćwiczenia 4 godz., konsultacje 1 godz. Wykład: Rodzaje technologii odlewania do form metalowych (grawitacyjne, ciśnieniowe, niskociśnieniowe, odśrodkowe, półciągłe i ciągłe, elektrożużlowe). Nagrzewanie i chłodzenie form zasady eksploatacji. Zasady projektowania form metalowych, budowa układów wlewowych, systemów chłodzenie i odpowietrzania. Kinetyka wypełniania form ciekłym metalem i wizualizacja procesu. Zasady doboru materiałów na formy metalowe, rola zmęczenia cieplnego w procesie zużywania się form. Powłoki ochronne i ich rola. Kształtowanie struktury w odlewach wykonywanych w formach metalowych. Nowoczesne odmiany odlewania ciśnieniowego (Squeeze Casting, Rheodi Casting). Technologie wykonywania form metalowych. Dokładność wymiarowa odlewów. Wady odlewów z form metalowych zapobieganie. Ćwiczenia: Nagrzewanie form metalowych wykonanych z różnych materiałów. Formy metalowe po eksploatacji obraz zużycia i metody oceny stopnia wyeksploatowania form. [1] Bonderek Z.: Odlewnictwo ciśnieniowe metali i formowanie wtryskowe tworzyw sztucznych. Wydawnictwo Naukowe AKAPIT, Kraków (2006) [2] Górny Z.: Odlewanie kokilowe stopów żelaza. WNT, Warszawa (1972) [3] Górny Z.: Odlewanie kokilowe stopów metali nieżelaznych. WNT, Warszawa (1974) [4] Białobrzeski A.: Odlewnictwo ciśnieniowe- maszyny i urządzenia. WNT. Warszawa, (1992) 8
[5] Dańko J.: Maszyny i urządzenia do odlewania pod ciśnieniem.wydawnictwo Naukowe AGH. Kraków, (2001) [6] Kanikuła Z.: Konstrukcje Form Ciśnieniowych. Instytut Odlewnictwa, Kraków, 1983 13) Konstrukcja form i jej elementów wykład 8 godz.; ćwiczenia 2 godz., konsultacje 1 godz. Wykład: Zasady rysunku technologicznego, stosowanego w tworzeniu dokumentacji technologii odlewniczych, rysunek surowego odlewu, rysunek koncepcji wykonania, rysunki oprzyrządowania i rysunki form, karty technologiczne, karty prób, itp. Przykłady projektu technologii odlewniczej, utworzenia pełnej dokumentacja niezbędnej przy uruchomienia produkcji tzw. omodelowania, a w dalszej kolejności uruchomienia produkcji odlewów żeliwnych w formach piaskowych. Opracowanie dokumentacji technologicznej dla projektu wykonania odlewu z żeliwa wysokojakościowego, modyfikowanego lub sferoidalnego. Wykorzystanie komputerowych programów użytkowych dla obliczenia układów wlewowo - zasilających. Dobór materiałów i określenia optymalnych parametrów technologicznych wykonania form, obciążenia form przed zalaniem, przygotowania metalu, zalania form, wyznaczenie czasu stygnięcia, itp. Przykład opracowanie dokumentacji technologicznej dla technologii wykonania odlewu w formach z pionowa płaszczyzną podziału. Zasady projektowania form dla technologii precyzyjnych i specjalnych: technologia wytapianych modeli, technologia pełnej formy, formy gipsowe, formy skorupowe, formy metalowe, inne technologie. Projektowanie rdzennic zasady, materiały, technologie, technologia Inmold Ćwiczenia: Zastosowanie wspomagania komputerowego do projektowania układów wlewowo zasilających odlewów z żeliwa szarego i sferoidalnego. Wykonanie obliczeń dla przykładowej technologii. [1] Skarbiński M.: Uruchomienie produkcji odlewów. Warszawa, WNT, 1974 [2] Skarbiński M.: Dokładność wymiarowa odlewów. W wa, WNT, 1966 [3] Perzyk M i in.: Materiały do projektowania procesów odlewniczych. PWN, Warszawa,1990 [4] Perzyk M. i in.: Materiały do projektowania oprzyrządowania odlewniczego. PWN, Warszawa, 1988 [5] Rączka J. Tabor A.: Projektowanie technologii odlewniczych. Fotobit, Kraków, 1998 [6] Zych J.: Projektowanie technologii dla odlewów z żeliwa sferoidalnego materiały wykładów (niepublikowane); Pracownia Technologii Form Wydziału Odlewnictwa AGH [7] Instrukcje do projektowania technologii; Pracownia technologii Form Wydziału Odlewnictwa AGH [8] Pr. Zbiorowa.: Poradnik Inżyniera Odlewnika (dostępne wydanie) 9
[9] Piwoński T.: Poradnik modelarza, formierza i rdzeniarza 14) Wady odlewów; przyczyny, zapobieganie i naprawa wykład 10 godz.; ćwiczenia 4 godz., konsultacje 1 godz. Wykład: Klasyfikacja wad odlewniczych. Diagnozowanie wad ze wspomaganiem komputerowym. Przyczyny i mechanizm powstawania wad w odlewach stopów: żelaza i metali nieżelaznych. Wpływ technologii form na skłonność do powstawania wad odlewów. Wpływ jakości metalu i jego pozapiecowej obróbki na powstawanie wad w odlewach. Analiza powstawania wad: kształtu, powierzchni surowej, przerw ciągłości, wad wewnętrznych, wad strukturalnych. Nowoczesne metody wykrywania wad; technika ultradźwiękowa w diagnostyce wad. Metody zapobiegania wad poszczególnych grup dla stosowanych stopów odlewniczych. Działania technologiczne dla ograniczenia prawdopodobieństwa powstawania wad. Naprawa wad metody, zastosowanie. Normy: polskie, europejskie i światowe w zakresie kwalifikacji wad i diagnozowania przyczyn, internetowe strony w zakresie analizy wad odlewów Ćwiczenia: Identyfikacja wad wybranych odlewów i ustalanie przyczyn ich powstawania, sposoby zapobiegania. Defektoskopia ultradźwiękowa w wykrywaniu wad. Naprawa wad powierzchniowych [1] Falęcki Z.: Analiza wad odlewów. AGH, Kraków(1997), ISSN 0239-6114 [2] Zych J.: Analiza wad odlewów-wybrane zagadnienia-laboratorium. AGH (2001), SU 623 [3] BalerJ., Köppen M.: Podręcznik wad odlewniczych. Wyd. IKO -Erblöh, (wyd. polskie wg przekładu J.Zych, M.Buczko, 2000) [4] Elbel T. i in.: Vady Odlitku ze Slitin Żeleza. Brno, 1992 [5] Kluska Nawarecka S.: Metody komputerowe wspomagania diagnostyki odlewów. Inst. Odl. Kraków, 1999 15) Komputerowe wspomaganie systemów zapewnienia jakości wykład 6 godz.; ćwiczenia 5 godz., konsultacje 1 godz. Wykład: Sterowanie jakością w kolejnych fazach cyklu istnienia produktów, w tym analiza QFD (rozwinięcia funkcji jakości) oraz FMEA (analiza przyczyn i skutków wad). Zastosowanie statystyki technicznej. Statystyczne sterowanie procesem; gromadzenie, porządkowanie oraz prezentowanie danych opisujących zmienność warunków i charakterystyk przebiegu procesu. Karty kontrolne cech dyskretnych i ciągłych. Koszty jakości. Ćwiczenia: Możliwości wykorzystania arkusza kalkulacyjnego Excel oraz pakietu statystycznego Statistica 10. Analiza niezgodności (błędów wykonania). Cechy jakości. Pomiary błędy pomiaru i niepewność. Karty kontrolne cech ciągłych i dyskretnych. Na- 10
rzędzia do kojarzenia i grupowania. Diagramy. Metody wspomagania zarządzania jakości. Literatura obowiązkowa [1] Dietrich E., Schulze A.: Metody statystyczne w kwalifikacji środków pomiarowych maszyn i procesów produkcyjnych. Notika System. Warszawa, 2000 [2] Hamrol A.: Zarządzanie jakością z przykładami. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 2007 [3] Maliński M.: Wybrane zagadnienia statystyki matematycznej w Excelu i pakiecie Statistica. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. Gliwice, 2010 Literatura zalecana [4] Dwiliński L., Zarządzanie jakością i niezawodnością wyrobów. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa, 2000 [5] Fedoryszyn A., Smyksy K., Ziółkowski E.: Maszynoznawstwo Odlewnicze. laboratorium. SU AGH 1703. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo Dydaktyczne. Kraków, 2008 [6] Fedoryszyn A.: Zintegrowane systemy zarządzania. Centrum Szkolenia i Organizacji Systemów Jakości. Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Kraków, 2010 [7] Gonet M.: Excel w obliczeniach naukowych i technicznych. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2010. Pliki pomocy wchodzące w skład pakietu Excel oraz dostępne na stronie Microsoftu, http://office.microsoft.com/pl-pl/excel/default.aspx [8] Hamrol A., Mantura W.: Zarządzanie jakością. Teoria i Praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 2002 [9] Tabor A., Rączka M. i in.: Nowoczesne zarządzanie jakością. Tom I, Systemy zarządzania, dokumentacja, procesy, audit. Tom II, Metody i narzędzia jakości, normalizacja, akredytacja, certyfikacja. Tom III, Planowanie, wdrażanie, utrzymywanie i doskonalenie systemu zarządzania jakością. Tom IV, System zarządzania jakością w praktyce. Centrum Szkolenia i Organizacji Systemów Jakości Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki. Kraków, 2004 [10] Kluska-Nawarecka S.: Metody komputerowe wspomagania diagnostyki wad odlewniczych. Instytut Odlewnictwa. Kraków, 1999 16) Obliczenia i programy symulacyjne wykład 10 godz.; ćwiczenia 5 godz., konsultacje 1 godz. Wykład: Obliczenia inżynierskie w odlewnictwie. Podstawy metod numerycznych. Symulacja krzepnięcia odlewów. Obliczanie i programy symulacyjne. Ćwiczenia: Struktura oprogramowania inżynierskiego; Preprocesor, Siatka przestrzenna, Parametry do symulacji; Postprocesor, Analiza wyników [1] B. Mochnacki, J. S. Suchy. Modelowanie i symulacja krzepnięcia odlewów. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1993. 11
[2] B. Mochnacki, J. Suchy. Numerical Methods in Computations of Foundry Processes. PFTA. Kraków, 1995. [3] E. Majchrzak, B. Mochnacki. Metody numeryczne, podstawy teoretyczne, aspekty praktyczne i algorytmy. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2004. [4] Z. Ignaszak. Virtual Prototyping w Odlewnictwie. Bazy Danych i Walidacja. Poznań : Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, 2002. 17) Nowoczesne odmiany technologii odlewania wykład 8 godz. Wykład: Nowoczesność w zakresie odlewania obejmuje obszary przygotowania stopów odlewniczych (technologie topienia i obróbki pozapiecowej ciekłego metalu), technologie wykonywania małych i średnich form piaskowych oraz form wielkogabarytowych (w tym technologie pełnej formy), technologii odlewanie pod ciśnieniem, odlewanie pod niskim ciśnieniem do form metalowych i form piaskowych, odlewanie elektrożużlowe, nowoczesne odmiany technologii wytapianych modeli, form gipsowych. Filtracja metalu i jego rola. Odlewanie w stanie półstałym (tiksotropowe), odlewanie z zachowaniem kierunkowego krzepnięcia (monokryształy) - odmiany technologii. [1] Nogowzin B.: Theorie und Praxis des Druckgusses. Schiele & Schon, Berlin, 2011 [2] Kaufmann H., Uggowitzer P.: Metallurgy and Processing of High Intergrity Light Metal Presuure Castings. Schiele & Schon, Berlin, 2007 [3] Giesserei Leksykon. Schiele & Schon. Berlin, 2007 18) Praca końcowa 5 godz. Praca końcowa jest realizowana w czasie trwania III semestru. Praca jest referowana podczas zajęć. Tematyka pracy końcowej obejmuje zagadnienia przedmiotów studiów podyplomowych. Propozycje tematów podają słuchacze zainteresowani konkretnym zagadnieniem lub wykładowcy. 12
c) Określenie spójnych efektów kształcenia Słuchacze uzyskają zasób wiedzy pozwalający na zastosowanie i wykorzystanie w praktyce odlewniczej innowacyjnych technologii i rozwiązań. Posiądą umiejętności i kompetencje społeczne niezbędne przy pracy w zespole. Posiądą zdolność do odpowiedzialnego wykonywania powierzonych zadań. Nabiorą przekonania co do konieczności bieżącego śledzenia efektów prac badawczych, innowacyjnych oraz ciągłego podnoszenia kwalifikacji. Słuchacze po studiach podyplomowych: potrafią prawidłowo identyfikować problemy inżynierskie, potrafią i są przygotowani do tego, aby zorganizować działalność gospodarczą, potrafią zaplanować proces wytworzenia odlewów oraz oszacować jego koszty, potrafią ocenić i przeciwdziałać wadom odlewów, znają tendencje rozwojowe technologii, stopów i wyposażenia maszynowego, potrafią posługiwać się narzędziami systemu zarządzania jakością, potrafią ocenić wpływ działalności na środowisko naturalne. d) Sposób weryfikacji i dokumentacji efektów kształcenia Efekty kształcenia będą weryfikowane poprzez ocenę stopnia przyswojenia tematyki zajęć oraz indywidualne rozmowy konsultacje przewidziane w ramach realizacji każdego przedmiotu. Temu celowi również służy praca końcowa, której opiekunem naukowym jest wykładowca. W ramach zajęć, których tematyka obejmuje całość zagadnień związanych z wytwarzaniem dobrych jakościowo odlewów, przewidziano omawianie bieżących problemów występujących w przedsiębiorstwach słuchaczy. Efekty kształcenia będą dokumentowane w listach obecności i arkuszach ocen. Niezależnie od weryfikacji i dokumentacji prowadzonej przez wykładowców oceniana jest praca końcowa sposób jej opracowania, treść i ocena przygotowanej prezentacji. 13