Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Nr 3 (72) marzec 2018
Sprawy Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego XLIV Olimpiada Geograficzna w Legnicy W dniach 10 11 lutego 2018 r. w II Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Wyspiańskiego w Legnicy odbyły się zawody okręgowe XLIV Olimpiady Geograficznej. W Olimpiadzie wzięli udział pracownicy IGRR, członkowie Komitetu Okręgowego OG i Komisji Jury: prof. Zdzisław Jary przewodniczący Komitetu Okręgowego Olimpiady Geograficznej, mgr Barbara Bierońska sekretarz Komitetu Okręgowego i jury, odpowiedzialna za organizację finałów okręgowych z ramienia PTG, koordynatorka prac komisji jury na etapie kwalifikacji do zawodów okręgowych i wszelkich działań związanych z udziałem finalistów okręgowych w olimpiadzie centralnej i międzynarodowej, dr hab. Piotr Owczarek, dr Małgorzata Wieczorek, dr Paweł Brezdeń, dr Janusz Łach i dr Waldemar Spallek oraz dr Janusz Kida członkowie Komitetu Okręgowego i członkowie jury. Zawody w Legnicy z wielkim zaangażowaniem przygotował mgr Waldemar Małek wieloletni działacz Komitetu Okręgowego, wychowawca wielu pokoleń geograficznych olimpijczyków. Do zawodów pisemnych w sobotę 10 lutego przystąpiło 79 uczniów. Po sprawdzeniu ich prac z 3 podejść, do zawodów ustnych zakwalifikowano 22 uczniów, którzy uzyskali 73 i więcej punktów. W niedzielę 11 lutego w godzinach 8:30 do 12:00 przeprowadzono druga część finałów okręgowych, składająca się z pisemnego kwizu i ustnych odpowiedzi na wylosowane pytanie. O godzinie 13:00 nastąpiło uroczyste zakończenie zawodów na którym uczniom wręczono nagrody i upominki oraz podziękowano organizatorom i sponsorom imprezy. I miejsce zdobył Wojciech Piątek, uczeń kl. III Liceum Ogólnokształcącego Nr III we Wrocławiu, z wynikiem 135 punktów. II miejsce, Mateusz Kiczak, uczeń kl. III, Liceum Ogólnokształcącego nr II w Wałbrzychu, z wynikiem 128 punktów; zeszłoroczny zwycięzca finałów okręgowych XLIII OG. III miejsce, Patrycja Łukasik, uczennica kl. III, Liceum Ogólnokształcącego nr II w Wałbrzychu, z wynikiem 119 punktów. Po wersyfikacji wyników przez Komitet Główny Olimpiady Geograficznej, spośród 22 finalistów okręgowych do finałów krajowych zakwalifikowano 13 osób, co plasuje nasz okręg (województwo dolnośląskie i opolskie) w czołówce krajowej. Podczas zawodów okręgowych ogłoszono także wyniki konkursu zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Gleboznawcze na najlepszą pracę I etapu z tematu B Znaczenie gleb dla rozwoju wybranej gminy, w którym uczeń z okręgu wrocławskiego, Jakub Soja z I Liceum Ogólnokształcącego w Oleśnicy, zajął I miejsce. Na kolejnych stronach zamieszczamy fotorelację z opisywanego zdarzenia. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 2
Prof. Zdzisław Jary otwiera zawody okręgowe Olimpiady Geograficznej (fot. W. Spallek). sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 3
Uczniowie zgromadzeni na sali, na której zaraz zacznie się pierwszy etap finałów okręgowych (fot. W. Spallek). Przygotowanie finalistów zawodów okręgowych do kwizu (fot. W. Spallek). sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 4
Ostatni etap konkursu odpowiedzi ustne przed komisją jury (fot. W. Spallek). Zdjęcie grupowe finalistów zawodów okręgowych Olimpiady Geograficznej z Liceum Ogólnokształcącego nr XIV we Wrocławiu (fot. W. Spallek). sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 5
Ogłoszenie wyników konkursu na najlepsza pracę dotyczącą gleb (fot. W. Spallek). Wręczenie nagrody PTGleb Jakubowi Soi za pracę o poetyckim, ale jakże trafnym tytule Gmina Dobroszyce urodzajny raj czy jałowy nieużytek? (fot. W. Spallek). sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 6
Publikacje W najnowszym numerze Tree-Ring Research (IF 1.769, 40 pkt. MNiSW), flagowym czasopiśmie Tree-ring Society (University of Arizona, Tucson), ukazał się artykuł The First Dendrochronological Dating of Timber from Tajikistan Potential for Developing a Millennial Tree-Ring Record, którego współautorem jest dr hab. Piotr Owczarek. W artykule przedstawione wyniki badań drewna historycznego budynków wiejskich prowadzonych w latach 2014 2015 pod kierunkiem dr M. Opały-Owczarek i prof. T. Niedźwiedzia (Uniwersytet Śląski) w północno-zachodnim Tadżykistanie w miejscowości Artuch w pobliżu starożytnego Pandżykentu (Góry Pamiro- Ałajskie, Zachodni Pamir). Badany obszar znajdował się pod silnym oddziaływaniem Jedwabnego Szlaku, zarówno w czasie istnienie starożytnej Sogdiany jak i w późniejszym okresie po podbojach arabskich. Badania wykazały, że drewno użyte w budownictwie wiejskim często pochodzi z VIII IX w n.e. Ponadto uzyskano dane dendrochronologiczne z drzew żywych, z tzw. Świętych Gajów, znajdujących się w pobliżu świątyń. Pozwoliło to na wydłużenie skali dendrochronlogicznej do pierwszego tysiąclecia n.e. Uzyskane wyniki badań mają duże znaczenie aplikacyjne, ponieważ dzięki nim nie tylko jest możliwe datowanie starych obiektów architektonicznych, często będących w bardzo złej kondycji technicznej, ale również rekonstrukcja warunków środowiskowych, np. warunków klimatycznych, częstotliwości trzęsień ziemi, ruchów masowych, warunków hydrologicznych. Inne publikacje w czasopismach znajdujących się na ministerialnej liście A: sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 7
Różycka M., Migoń P., 2017. Tectonic geomorphology of the Sudetes review and re-appraisal. Annales Societatis Geologorum Poloniae, vol. 87, s. 275 300. https://doi.org/10.14241/asgp.2017.016 Migoń P., Różycka M., Michniewicz A., 2018. Conservation and geotourism perspectives at granite geoheritage sites of Lower Austria. Geoheritage, vol. 10, s. 11 21. DOI 10.1007/s12371-017-0219-2 Różycka M., Migoń P., 2018. Customer-oriented evaluation of geoheritage on the example of volcanic geosites in the West Sudetes, SW Poland. Geoheritage, vol. 10, s. 23 37. DOI 10.1007/s12371-017-0217-4 Pozostałe publikacje Migoń P., 2018. Geoheritage and World Heritage. [in:] E. Reynard, J. Brilha (eds.), Geoheritage. Assessment, protection and management, Elsevier, Amsterdam, s. 237 249. Sprawy Zakładowe Zakład Geografii Fizycznej Fotorelacja nawiązująca do anonsowanego wcześniej artykułu, dotycząca prowadzonych w latach 2014 2015 badań drewna historycznego budynków wiejskich prowadzonych w północnozachodnim Tadżykistanie w miejscowości Artuch w pobliżu starożytnego Pandżykentu (Góry Pamiro- Ałajskie, Zachodni Pamir). Prace te prowadzili dr M. Opała-Owczarek, prof. T. Niedźwiedź (Uniwersytet Śląski) i dr hab. Piotr Owczarek. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 8
Dolina rzeki Artuch, w tle jedno z pasm Zerafszańskiego Grzbietu w masywie Czimtargi (5489 m n.p.m) Góry Pamiro-Ałajskie. Ogólny widok miejscowości Artuch. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 9
Budynki mieszkalne w miejscowości Artuch, z których pozyskano materiał do badań dendrochronologicznych. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 10
Pobieranie prób z tzw. Świętach Drzew. Pobór materiału był możliwy po uzyskaniu zgody od rady mieszkańców miejscowości oraz miejscowego Mułły. Pobór materiału z górskich świątyń, w których przeplatają się tradycje Zaratustriańskie i Muzułmańskie. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 11
Grupa prowadząca badania terenowe w Górach Pamiro-Ałajskich. Na targowisku w Pendżykencie. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 12
Pendżykent (starożytny Penjikant) dawna stolica starożytnej Sogdiany i jedno z najważniejszych miast Jedwabnego Szlaku w Azji Centralnej, obecnie jeden z najważniejszych ośrodków miejskich północnozachodniego Tadżykistanu. Zakład Geomorfologii W dniach 21 23 lutego 2018 r. Zakład Geomorfologii gościł swoich dwóch przyjaciół z Instytutu struktury i mechaniki skał Czeskiej Akademii Nauk w Pradze (Ústav struktury a mechaniky hornin AV ČR): zastępcę instytutu RNDr. dr. Filipa Hartvicha oraz RNDr. dr. Petra Táboříka. Wymienieni naukowcy specjalizują się z geofizyce stosowanej i jej aplikacji w badaniach geologicznych i geomorfologicznych. Od lat spotykają się z pracownikami Zakładu Geomorfologii w terenie oraz na międzynarodowych konferencjach. W ramach współpracy działali wspólnie na Spitsbergenie, w Karkonoszach i Górach Izerskich, realizując zadania finansowane ze środków statutowych, ale także grantu Narodowego Centrum Nauki. Goście wygłosili odczyt dla pracowników i studentów naszego Instytutu poświęcony ostatnim swoim badaniom z zastosowaniem różnych metod geofizycznych (metody elektrooporowej, elektromagnetycznej, georadarowej, sejsmicznej). Mieli okazję zwiedzić gmach główny Uniwersytetu oraz spotkać się z Dziekanem Wydziału Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska. Intencją wizyty jest podpisanie oficjalnej umowy o współpracę między naszymi wydziałami, otwierając drogę do finansowania wspólnych przedsięwzięć badawczych. Organizatorem spotkania na Uniwersytecie Wrocławskim był dr Marek Kasprzak. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 13
Filipa Hartvich i Petr Tábořík w Auli Leopoldina. Zakład Zagospodarowania Przestrzennego Jak powinna wyglądać miejska demokracja i jak chcemy ją budować we Wrocławiu? Pytanie to towarzyszyło uczestnikom spotkania w Centrum Historii Zajezdnia 17 listopada 2017 r. W debacie na zaproszenie Dyrektora Departamentu Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego Wrocławia uczestniczył mgr Sławomir Czerwiński. Podsumowaniem dyskusji jest publikacja, którą można pobrać ze strony Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego w wersji elektronicznej (klik na obrazek). W publikacji znajdują się wypowiedzi uczestników dyskusji m.in. prof. Marcina Króla, Prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza, Dyrektora Departamentu Spraw Społecznych UM Wrocław Jacka Sutryka, Dyrektora Biura Partycypacji Społecznej Bartłomieja Świerczewskiego, Przewodniczącego Rady Miejskiej Wrocławia Jacka Ossowskiego, Łukasza Medekszy, Karoliny Mróz (Wrocławska Rada Działalności Pożytku Publicznego), Jacka Pluty (Uniwer- sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 14
sytet Wrocławski), Agnieszki Imiela-Sikory (Rada Osiedla Przedmieście Oławskie), Michała Kwiatkowskiego (Wrocławskie Forum Osiedlowe, Rada Osiedla Powstańców Śląskich), Jerzego Dyjakona (Rada Osiedla Wojszyce), Sławomira Czerwińskiego (Uniwersytet Wrocławski, Rada Osiedla Maślice), Krzysztofa Nowaka (Fundacja na Rzecz Studiów Europejskich), Dawida Krysińskiego (Uniwersytet Wrocławski), Wojciecha Kurzyjamskiego (Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia), Agaty Bulicz (Dolnośląska Federacja Organizacji Pozarządowych) oraz Agaty Pacholskiej (Rada Osiedla Brochów). Na internetowym serwisie Gazety Wrocławskiej ukazał się wywiad dr hab. Andrzeja Raczyka odnośnie kolei miejskiej we Wrocławiu. Pełna treść wywiadu po kliknięciu na poniższy zrzut ekranu lub TUTAJ. Pracownia Badań Krajobrazu Na zaproszenie redakcji Przystanek Dolny Śląsk (magazyn poświęcony krajoznawstwu i historii regionalnej) dr hab. Agnieszka Latocha wzięła udział w dwudniowej wizycie studyjnej po pograniczu polsko-czeskim (22 23.02.2018). Wizyta studyjna została zorganizowana w ramach transgra- sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 15
nicznego projektu I małe jest piękne realizowanego przez Gminę Miasto Świdnica wspólnie z partnerami czeskimi miastem Trutnovem i Stowarzyszeniem Podzvičinsko. Celem polskoczeskiej współpracy jest promocja mniej znanych obiektów krajobrazu kulturowego po obu stronach granicy. W pierwszym dniu uczestnicy mieli okazję zapoznać się z różnorodnymi obiektami małej architektury w rejonie Trutnova i Dvoru Kralove, a w drugim dniu z detalami architektonicznymi Świdnicy w trakcie pieszego zwiedzania miasta wraz z przewodnikiem znawcą historii i architektury Świdnicy i jej okolic. Te drobne elementy dekoracji budynków są w stanie opowiedzieć niejedną historię miasta i jego dawnych mieszkańców. Efektem współpracy z Przystankiem Dolny Śląsk będą publikacje na łamach magazynu, dotyczące omawianego w czasie wizyty studyjnej krajobrazu kulturowego pogranicza polsko-czeskiego. Opracowanie: Marek Kasprzak marek.kasprzak@uwr.edu.pl Wrocław, 9 marca 2018 r. Materiały dotyczące spraw Instytutu i spraw poszczególnych Zakładów prosimy nadsyłać do końca każdego miesiąca na adres e-mail M. Kasprzaka. Fotografia na pierwszej stronie: Śnieżka w Karkonoszach, 2018 r.(fot. M. Kasprzak). sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 16