GEOMETRIA GWINTÓW Pracę wykonał Mateusz Szatkowski 1h.
Gwint to śrubowe nacięcie na powierzchni walcowej lub stożkowej, zewnętrznej lub wewnętrznej. Komplementarne gwinty wewnętrzny i zewnętrzny mają tak dobrany kształt, że pasują do siebie. Ruch obrotowy elementu z gwintem zewnętrznym powoduje przesuwanie się tego elementu względem elementu z gwintem wewnętrznym. Gwint może być interpretowany jako równia pochyła nawinięta na powierzchnię walcową. W związku z tym mechanika gwintu jest identyczna jak równi pochyłej, dlatego też śrubę zalicza się wraz z równią pochyłą do maszyn prostych. Klasyfikacja gwintów: Ze względu na przeznaczenie: gwint złączny gwint pociągowy Ze wzgledu na kształt: gwint metryczny gwint trapezowy niesymetryczny gwint trapezowy symetryczny gwint prostokątny gwint okrągły gwint stożkowy gwint toczny gwint trójkątny gwint do drewna gwint walcowy Ze względu na umiejscowienie: gwint zewnętrzny gwint wewnętrzny Ze względu na krotność: gwint pojedynczy gwinty dwukrotne (wielokrotne) Ze względu na skok: gwint normalny gwint drobnozwojny gwint grubozwojowy Ze wzgledu na sposób skręcania: gwint prawy
gwint lewy Do nacinania gwintów zewnętrznych używa się narzynek, głowic gwinciarskich lub specjalnych frezów.gwinty zewnętrzne wykonuje się również metodą walcowania. Do wykonywania gwintów wewnętrznych służą gwintowniki. Gwinty można także wykonywać metodami obróbki plastycznej i odlewniczymi. Gwinty zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne o różnych średnicach nacina się również na tokarkach. Parametry gwintów: d - średnica gwintu śruby D - średnica dna wrębów nakrętki d1 - średnica rdzenia śruby D1 - średnica otworu nakrętki d2 - średnica podziałowa śruby D2 - średnica podziałowa nakrętki (D2 =d2) P - podziałka (skok) gwintu Ph - podziałka (skok) gwintu w gwintach wielokrotnych (Ph=n*P, gdzie n - krotność gwintu) α - kąt zarysu γ- kąt pochylenia linii śrubowej na średnicy podziałowej Kierunek nacięcia. Gwinty prawe: obrót śruby zgodnie ze wskazówkami zegara powoduje jej wkręcanie, w przeciwną stronę odkręcanie (zdecydowana większość gwintów) Zastosowanie: Gwint prawy jest najbardziej rozpowszechnionym rodzajem gwintów. Stosuje się go wszędzie tam gdzie nie istnieje ryzyko samoodkręcenia, lub przypadkowego odkręcenia. W połączeniu z gwintem lewym tworzy śrubę rzymska Gwinty lewe: obrót zgodnie ze wskazówkami zegara powoduje jej odkręcanie, w przeciwną stronę wkręcanie. Zastosowanie: Gwint lewy jest stosowany: w połączeniu z gwintem prawym w śrubie rzymskiej, a także (w połączeniu z gwintem prawym) w nyplu grzejnikowym dla zabezpieczenia odkręcaniu lewego pedału od korby w rowerze, dla zabezpieczenia zablokowaniu łożysk w prawym kole samochodu, w butlach z gazem. przy zamknięciach pieców kaflowych - do dociśnięcia drzwiczek pieca do okucia. jako zabezpieczenie ewentualnej pomyłki przy odkręcaniu zaworów gazowych w nakrętce mocującej nóż w kosie spalinowej w korkach grzejnikowych (tzw nabach) - w zależności od kierunku stosowane są zarówno gwinty prawe, jak i lewe
Gwint metryczny jest podstawowym znormalizowanym gwintem złącznym. Do jego zalet należy duża wytrzymałość ze względu na duży kąt gwintu. Natomiast wadami gwintu są niedokładne osiowanie oraz niska sprawność. Gwinty metryczne mogą być: trapezowe stożkowe okrągłe trójkątne Przykłady gwintów metrycznych zwykłych: M1 - d=1, P=0,25; M3 - d=3, P=0,5; M6 - d=6, P=1; M10 - d=10, P=1,5 Gwint trapezowy niesymetryczny - gwint pociągowy o zarysie trapezowym. Gwint niesymetryczny charakteryzuje się dużą wytrzymałością i może być obciążony tylko w jednym kierunku. Gwint trapezowy metryczny, dawniejsza nazwa gwint trapezowy symetryczny gwint o zarysie
trapezowym, stosowany w mechanizmach przenoszących duże obciążenia w obu kierunkach oraz w urządzeniach o małych prędkościach obrotowych i rzadko pracujacych. Gwint prostokątny - najstarszy rodzaj gwintu stosowany w połączeniach ruchomych. Cechuje się największą sprawnością, ale i najmniejszą wytrzymałoscią. Gwinty te nie zostały znormalizowane. Podziałkę P i średnicę nominalną d wyznacza się na podstawie normy gwintów trapezowych symetrycznych. Gwint okrągły (gwint o zarysie kołowym) posiada zaokrąglony zarys przez co charakteryzuje się dużą wytrzymałością zmęczeniową i statyczną. Jest stosowany w połączeniach spoczynkowych często rozłącznych oraz narażonych na zanieczyszczenia i korozję, m.in. w złączach wagonowych, hakach żurawi, przewodach pożarniczych, elektrotechnice. Gwinty o zarysie kołowym określa norma PN-84/M02035 (w zakresie średnic od 8 do 200mm).
Gwint stożkowy powstaje podobnie jak gwint walcowy z tą różnicą, że jest nacinany na powierzchni stożka. Gwinty stożkowe są stosowane do łączenia przewodów rurowych wodnych, paliwowych, smarowych itd. Zapewniają one szczelność połączenia bez stosowania dodatkowych uszczelnień. Gwint toczny - rodzaj gwintu, w którym między śrubą a nakrętką znajdują się kulki. Poruszają się one w obiegu zamkniętym.
Gwinty trójkątne zdecydowana większo ść gwintów, stosowana we wszystkich śrubach, nakrę tkach i wkrętach w połączeniach gwintowych. Gwint walcowy -(oznaczenie: G)- rodzaj gwintu nacinany na rurach i elementach je łączących. Gwinty te opisano w normie PN-79/M-02030. Średnice podaje się w calach według powyższej normy. Gwint złączny - to rodzaj gwintu stosowany do łączenia elementów, którego sprawność wynosi 0 < n < 0,5. Gwint pociągowy - to rodzaj gwintu stosowany do realizacji ruchu postępowego. Sprawność takiego gwintu powinna mieścić się w zakresie 0,5 <n < 1. Do takich gwintów można zaliczyć: gwint trapezowy symetryczny gwint trapezowy niesymetryczny gwint prostokątny gwint toczny