PLANOWANE ZADANIA DO REALIZACJI W WIELKOPOLSKIM PARKU NARODOWYM Z WYSZCZEGÓLNIENIEM PRAC W OBWODACH OCHRONNYCH WPN CZERWIEC 2015 ROK Dyrektor Wielkopolskiego Parku Narodowego jest zobowiązany do wykonywania zadań na terenie Parku zgodnie z następującymi aktami prawnymi: 1. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody. 2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 kwietnia 1957 roku w sprawie utworzenia Wielkopolskiego Parku Narodowego. 3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 października 1996 roku w sprawie Wielkopolskiego Parku Narodowego. 4. Zarządzenie nr 57 Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2013 roku w sprawie zadań ochronnych dla Wielkopolskiego Parku Narodowego (na lata 2014 2015). I. OBWÓD OCHRONNY PUSZCZYKOWO leśniczy mgr inż. Krzysztof Jastrząb 1. Udostępnianie Parku dla turystyki prace porządkowe, zbieranie oraz wywóz odpadów, remont urządzeń turystycznych. 2. Ochrona ekosystemów leśnych przed czynnikami abiotycznymi i biotycznymi wykładanie pułapek feromonowych na brudnicę mniszkę (Lymantria monacha). 3. Hodowla lasu wykaszanie upraw na powierzchni 5,87 ha. 4. Monitoring przyrodniczy obserwacje przyrodnicze flory i fauny ze szczególnym uwzględnieniem gatunków chronionych. 5. Ochrona nieleśnych ekosystemów lądowych koszenie trawników, wykaszanie powierzchni sadów, przycięcie obniżenie wysokości oraz zwężenie szerokości żywopłotów. 6. Ochrona p.poż. naprawa drogi pożarowej poprzez nawiezienie kruszywa, wyrównanie, wałowanie, wykaszanie poboczy drogi pożarowej (powierzchnia 0,30 ha). 7. Regulacja stanu posiadania konserwacja kamieni oddziałowych (20 szt.) oraz granicznych (20 szt.). 8. Kontrola i ochrona mienia WPN przed zniszczeniami i kradzieżami działania prewencyjne w celu zabezpieczenia terenu Parku przed kłusownictwem na zwierzynę, ryby, kradzież drewna przed zniszczeniem urządzeń turystycznych zamontowanych w terenie. II. OBWÓD OCHRONNY WIRY leśniczy mgr inż. Dariusz Krupiński 1. Udostępnianie Parku dla turystyki prace porządkowe, zbieranie porzuconych odpadów, drobne naprawy urządzeń turystycznych. 2. Ochrona ekosystemów leśnych przed czynnikami abiotycznymi i biotycznymi wywieszanie pułapek na brudnicę mniszkę (Lymantria monacha). 3. Hodowla lasu pielęgnacja gleby (6 ha, oddział 33d, 106f,i). 4. Ochrona roślin i zwierząt monitoring gniazda bociana czarnego (Ciconia nigra). 5. Ochrona przed pożarami naprawa starych rogatek (3 szt.), w oddziałach: 97k,60b, 95a. 6. Monitoring terenu przed szkodnictwem i defraudacjami. 1
III. OBWÓD OCHRONNY WYPALANKI leśniczy mgr inż. Dariusz Jaskólski 1. Udostępnianie Parku dla turystyki prace porządkowe na szlakach turystycznych i przy drogach publicznych oraz usuwanie dzikich zrzutów odpadów. Organizacja ognisk na polu biwakowym. Wykaszanie trawy na polu namiotowym. 2. Ochrona ekosystemów leśnych przed czynnikami abiotycznymi i biotycznymi systematyczny przegląd i naprawa ogrodzeń młodego lasu uszkadzanych przez zwierzynę. 3. Hodowla lasu pielęgnacja upraw (wykaszanie chwastów na powierzchni około 9 ha). 4. Monitoring przejścia dla zwierząt przegląd i ewidencjonowanie zdarzeń zarejestrowanych przez system kamer zamontowanych na przejściu dla zwierząt. 5. Monitoring przyrodniczy obserwacje przyrodnicze flory i fauny ze szczególnym uwzględnieniem gatunków chronionych. Wykaszanie roślinności w zasięgu działania kamery. 6. Kontrola i ochrona mienia WPN przed zniszczeniami i kradzieżami działania prewencyjne w celu zabezpieczenia terenu WPN przed kłusownictwem na zwierzynę, ryby oraz zapobieganiem kradzieży drewna i zabezpieczaniem przed niszczeniem urządzeń turystycznych zamontowanych w terenie. IV. OBWÓD OCHRONNY JEZIORY leśniczy mgr inż. Marek Słowikowski 1. Udostępnianie Parku dla turystyki zbiór odpadów z doniesieniem do miejsca zbiorczego na szlakach turystycznych i komunikacyjnych. 2. Ochrona ekosystemów leśnych przed czynnikami abiotycznymi i biotycznymi wyłożenie pułapek na brudnicę mniszkę (Lymantria monacha), kontrola pułapek na drwalnika paskowanego (Trypodendron lineatum). 3. Cięcia przebudowy, pielęgnacyjne i sanitarne: cięcia trzebieżowe w oddziale 79a,b,f, pielęgnacja młodników czyszczenia późne w oddziale 118Dc, wykaszanie chwastów w oddziałach: 82k, 118Ad,g,h,i, 73k, 75k, 121j, pielęgnacja sadzonek na szkółce. V. OBWÓD OCHRONNY OSOWA GÓRA leśniczy inż. Dariusz Węclewski 1. Udostępnianie Parku dla turystyki prace porządkowe na szlakach turystycznych, w bazie turystycznej, bieżące naprawy urządzeń turystycznych, organizacja ognisk w Stacji Turystycznej Osowa Góra. 2. Ochrona ekosystemów leśnych przed czynnikami abiotycznymi i biotycznymi ocena stanu defoliacji drzewostanów liściastych, kontrola i bieżąca naprawa ogrodzeń siatkowych, kontrola pułapek feromonowych. 3. Cięcia przebudowy, pielęgnacyjne i sanitarne: wykonywanie cięć pielęgnacyjnych (120 m 3 ). 4. Ochrona nieleśnych ekosystemów leśnych pielęgnacja zieleni niskiej, pielęgnacja sadu i żywopłotów, koszenie wraz ze zbiorem biomasy na Ozie Budzyńskim. 5. Administracja budynków utrzymanie porządku w osadzie służbowej, czyszczenie rynien. 6. Ochrona przed szkodnictwem patrolowanie terenu, kontrola stanów drewna, kontrola brzegów jezior. 2
VI. OBWÓD OCHRONNY GÓRKA leśniczy mgr inż. Kamil Karaśkiewicz 1. Udostępnianie Parku dla turystyki prace porządkowe na szlakach turystycznych, zbiór odpadów z dowozem do miejsca zbiorczego, przegląd urządzeń turystycznych i szlaków, drobne naprawy urządzeń turystycznych. 2. Cięcia przebudowy, pielęgnacyjne i sanitarne pozyskanie 92 m 3. 3. Hodowla lasu: pielęgnacja upraw leśnych poprzez wykaszanie chwastów (powierzchnia 2,5 ha), melioracje agrotechniczne wycinanie przy użyciu pilarki odrostów akacjowych, zagłuszających wzrost rodzimych gatunków roślin. 4. Monitoring przyrodniczy obserwacje fauny i flory ze szczególnym uwzględnieniem gatunków chronionych. 5. Ochrona roślin utrzymanie łąk trzęślicowych w oddziale 208 t poprzez wykaszanie i wyrywanie ekspansywnych gatunków roślin. 6. Ochrona przed szkodnictwem patrolowanie terenu, kontrola brzegów jezior. Awifauna lęgowa Jeziora Łódzko-Dymaczewskiego Tekst i zdjęcia leśniczy Obwodu Ochronnego Górka mgr inż. Kamil Karaśkiewicz Jezioro Łódzko-Dymaczewskie jest największym jeziorem Wielkopolskiego Parku Narodowego o powierzchni niespełna 140 hektarów i maksymalnej głębokości 12,69 m. Położone jest w Rynnie Witobelsko-Dymaczewskiej między wsiami Łódź i Stare Dymaczewo. Z sąsiednim Jeziorem Witobelskim, połączone jest 600-metrowym odcinkiem Samicy, wpadającej od północnego wschodu. Brzegi od północnego zachodu, zachodu i wschodu są wysokie, od południa zaś zupełnie płaskie i przechodzą w dno Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej. Od strony wschodniej schodzi do brzegów prawie na całej długości las. Jest to jezioro eutroficzne (obfitożywne), a spływ biogenów z pól i zabudowań zachodniego brzegu jeziora potęguje procesy użyźniania wód jeziora i całorocznych zakwitów glonów. Pomimo tych niekorzystnych tendencji jest to jezioro o bogatej florze i faunie. W pierwszej połowie maja wykonaliśmy inwentaryzację ptaków gniazdujących i żerujących na jeziorze. Spośród 22 gatunków ptaków stwierdzonych podczas inwentaryzacji najliczniejsza była kaczka krzyżówka, którą można było spotkać wzdłuż całego brzegu jeziora. 3
Samiec ( kaczor) kaczki krzyzówki odpoczywający na drzewie Liczebnością nie ustępuje jej tutaj perkoz dwuczuby, którego na tym jeziorze zinwentaryzowaliśmy łącznie 23 pary lęgowe. Perkoz dwuczuby w trakcie konsumpcji złapanej rybki Niestety liczebność tego gatunku w ostatnich dwóch dekadach spada za sprawą zwiększonej presji drapieżników, szczególnie ze strony inwazyjnej norki amerykańskiej, która nierzadko ucieka z licznie powstałych ferm norek w zachodniej Polsce. Przypuszcza się również, że jest to powodem zmniejszania się liczebności większości ptaków wodnych w naszym kraju. Również liczebność niegdyś bardzo popularnej łyski spada. 4
Łyska Łącznie na Jeziorze Łódzko-Dymaczewskim zinwentaryzowaliśmy 7 par lęgowych łyski. Spotkaliśmy również jednego samca kaczki czernicy oraz 2 pary łabędzi niemych. Kaczor czernicy 5
Para łabędzi niemych na Jeziorze Łódzko-Dymaczewskim Z trzcin dobiegał nas charakterystyczny odgłos tajemniczego bąka. Odgłos samca przypomina dźwięk wydawany podczas dmuchania w butelkę, a z daleka można go pomylić z porykiwaniem krowy. Naszym poczynaniom na jeziorze z zaciekawieniem przyglądała się wrona siwa. Wrona siwa 6
Przez długi czas towarzyszyła nam kukułka umilając pracę charakterystycznym kukaniem. Jej nazwa ludowa to gżegżółka Samiec kukułki Jest to słowo, które spędza sen z powiek wszystkim, którzy nie lubią ortografii. W dawnej Polsce nazywano ją także zazulą. Sama nie zakłada gniazd a jaj podrzuca innym ptakom, które wykarmiają jej pisklęta. Z ptaków szponiastych w trzcinowiskach przylegających do jeziorach gniazdują 3 pary błotniaka stawowego. Samiec błotniaka stawowego w pobliżu gniazda 7
Jest to najliczniejszy spośród trzech gatunków błotniaków, które lęgną się w naszym kraju. Polującego błotniaka najczęściej można spotkać nisko lecącego chwiejnym lotem nad polami.jest on pożytecznym gatunkiem szczególnie dla rolników, ponieważ żywi się przede wszystkim gryzoniami. W pewnym momencie wśród ptactwa wodnego powstał popłoch. Perkozy i łyski schowały się w trzciny. Jak się okazało, przyczyną popłochu był bielik, dla którego jezioro jest ważnym miejscem polowań. Bielik nie ma tutaj łatwego życia, gdyż często przeganiany jest tutaj przez lęgnące się tutaj kruki. Bielik przeganiany przez kruka nad Jeziorem Łódzko-Dymaczewskim Do ciekawszych gatunków najprawdopodobniej również lęgowych należy zaliczyć bodźca piskliwego, którego cztery osobniki zinwentaryzowaliśmy. Odzywa się on charakterystycznym, piskliwym głosem, od którego powstała polska nazwa tego ptaka. 8
Brodziec piskliwy Jezioro Łódzko-Dymaczewskie jest ważnym miejscem żerowiskowym kormorana oraz czapli siwej, która ma kolonie lęgową w lasku niedalekiego Będlewa. Oba gatunki są pod ochroną gatunkową częściową. Czapla siwa i cztery kormorany na gałęzi uschłej topoli Natrafiliśmy tutaj również na zimorodka, charakterystycznego, drobnego łowcę rybek o turkusowym zabarwieniu. Odbywa on lęgi na zachodnim zboczu jeziora. Wśród trzcin stwierdziliśmy gniazdowanie mniej spektakularnych, drobnych ptaków wróblowych, ale charakterystycznych dla tego typu biotopów: potrzosa, brzęczki, rokitniczki, świerszczaka, trzciniaka, trzcinniczka, cierniówki. Przeprowadzona inwentaryzacja potwierdziła ważna rolę jaka pełni jezioro wśród miejsc lęgowych ptactwa wodnego w Wielkopolskim Parku Narodowym. 9