Warszawa, 07.07.2015 Sz. P. Premier Ewa Kopacz Sz. P. Minister Zdrowia Prof. Marian Zembala Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Sz.P. Beata Małecka- Libera Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Otyłości Sz. P. Poseł Rajmund Miller Apel konsultantów krajowych, ekspertów, lekarzy, pielęgniarek, dietetyków i rodziców w sprawie udostępnienia kobietom w ciąży i rodzicom dzieci do 36 m- ca życia porad żywieniowych finansowanych przez NFZ Szanowna Pani Premier, Szanowny Panie Ministrze, Szanowna Pani Minister, Szanowny Panie Pośle, Występujemy do Państwa z apelem o umożliwienie kobietom w ciąży i rodzicom małych dzieci dostępu do rzetelnych informacji dotyczących zasad żywienia kobiet w ciąży oraz dzieci do 3go roku życia, pod postacią porady żywieniowej dostępnej w POZ i AOS, finansowanej przez NFZ. Problem otyłości został przez Państwa zidentyfikowany i ujęty jako pilny priorytet i umieszczony w procedowanej obecnie ustawie o zdrowiu publicznym. Nasz apel jest konkretną propozycją, którą można zrealizować już dziś, nie czekając na wejście w życie tej ustawy, oferując wysokiej jakości edukację tam, gdzie ona jest najbardziej potrzebna i najwięcej może zmienić w okresie prenatalnym i wczesnym dzieciństwie. W dniu 23.06.2015 zebrała się grupa konsultantów krajowych z różnych dziedzin, ekspertów, towarzystw naukowych i pozarządowych, lekarzy, pielęgniarek, położnych, dietetyków oraz rodziców skupionych wokół inicjatywy Głodni Zmian (www.facebook.pl/glodnizmian), która uznała, że jedynie wyodrębnienie w koszyku świadczeń porady żywieniowej oraz jej osobna wycena sprawi, że świadczenie to będzie dla rodziców dostępne, będą mieli wpływ na jego jakość i odniosą z niego praktyczną korzyść. Fundacja MY Pacjenci wraz z partnerami w sierpniu 2014 roku zebrała opinie 1611 rodziców na temat jakości opieki profilaktycznej oferowanej przez POZ (raport z badania dostępny jest na stronie: www.mypacjenci.org) Nie były one niestety budujące. POZ w natłoku zadań nie jest w stanie wywiązać się z edukacji zdrowotnej, wspierania i współpracy z rodzicami w dbaniu o zdrowie dzieci. Aż ¼ rodziców nie przestrzega kalendarza wizyt profilaktycznych a POZ przyjmuje bierną postawę, nie
przypominając rodzicom o zbliżających się terminach wizyt czy szczepień. Odpowiedzi respondentów wskazują na niedostateczny poziom prowadzonej edukacji zdrowotnej, szczególnie w zakresie prawidłowego żywienia dzieci, a także istotne braki w obszarze komunikacji pomiędzy rodzicami a placówkami oraz personelem medycznym POZ. Wydaje się, że rola pielęgniarki pediatrycznej i dietetyka w POZ nie jest właściwie określona w obecnym systemie, co powoduje, że potencjał tych grup zawodowych w zakresie wspomagania działań profilaktycznych i edukacyjnych pozostaje niewykorzystany. Badanie rodziców wykazało także istotne braki i potrzeby w dostępie do dobrej jakości informacji dotyczących karmienia piersią, żywienia dzieci i szczepień ochronnych. Brak tych informacji sprawia, że młodzi ludzie, poszukujący informacji w Internecie, nie otrzymują właściwej wiedzy, co skutkuje rozwojem ruchów antyszczepionkowych, radykalizmów żywieniowych czy powszechnym stosowaniem diet eliminacyjnych (Raport z badania www.1000dni.pl). Zaspokojenie zgłaszanej przez rodziców potrzeby rzetelnej wiedzy na temat zasad prawidłowego żywienia dziecka wymaga wprowadzenia dodatkowego świadczenia w formie porady żywieniowej. Jest to szczególnie ważne z perspektywy zdrowia publicznego, w kontekście narastającej epidemii otyłości wśród dzieci i młodzieży. W standardzie opieki profilaktycznej w Polsce, odmiennie niż w innych krajach, nie jest w ogóle ujęta profilaktyka otyłości (Healthy Child Programme UK). Uważamy, że wobec finansowania POZ w mechanizmie stawki kapitacyjnej, jedynie wyodrębnienie, dokładne określenie standardu i osobne finansowanie porad żywieniowych zagwarantuje, że będą one realizowane a zróżnicowanie wysokości finansowania w oparciu o opinię rodzica sprawi, że będą realizowane rzetelnie. Porady takie powinny być realizowane przede wszystkim przez pielęgniarki, położne, dietetyków lub edukatorów zdrowotnych. Dostępność porad żywieniowych jako element wczesnej edukacji kobiet w ciąży oraz rodziców małych dzieci jest interwencją znajdującą się w koszyku działań, które składają się na skuteczne sposoby walki z otyłością (wg raportu McKinsey Global Institute dostępnego na stronie www.mckinsey.com). Wczesna edukacja jest uznana za najskuteczniejsze i efektywne kosztowo narzędzie. Wprowadzenie takiego rozwiązania jest jednocześnie elementem wdrażania programu zwalczania problemu nadwagi i otyłości wśród kobiet i dzieci, ujętym jako priorytet w projekcie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 (www.legislacja.rcl.gov.pl). Na profilaktykę otyłości przeznaczono w procedowanej obecnie ustawie o zdrowiu publicznym kwotę 60 mln PLN. Z naszych obliczeń wynika, że koszt dwu porad żywieniowych, wycenionych obecnie w koszyku świadczeń na 3,5 pkt w ramach AOS, dostępnych dla kobiet w ciąży i rodziców dzieci w okresie pierwszych trzech lat życia nie przekroczy kwoty 26 mln PLN rocznie (35 PLN x 370.000 urodzeń/rok x 2 porady = 25,9 mln PLN). Gdyby finansowanie tego narzędzia walki z otyłością okazało się z perspektywy budżetu NFZ trudne, należy szukać dodatkowych źródeł finansowania tego i innych rozwiązań z obszaru walki z otyłością w środkach pochodzących z opodatkowania niezdrowej żywności. Prawie 80% respondentów przeprowadzonych przez Fundację MY Pacjenci konsultacji społecznych ustawy o zdrowiu publicznym opowiedziało się za wdrożeniem takiego rozwiązania (raport z konsultacji społecznych ustawy o zdrowiu publicznym dostępny na stronie http://mypacjenci.org).
Działanie to bardzo dobrze wpisałoby się w kierunki zmian, którymi powinien podążać unowocześniany system opieki zdrowotnej w Polsce: lepszy dostęp do rzetelnych, publicznych źródeł informacji o zdrowiu, większe wykorzystanie średniego personelu medycznego, inwestowanie w profilaktykę i wczesną edukację, wprowadzanie rozwiązań o charakterze płacenia za efekt i dążenie do poprawy jakości opieki medycznej nad dziećmi. Powszechnie dostępne porady dietetyczne zostały także ujęte w uzasadnieniu do procedowanej obecnie ustawy o zdrowiu publicznym. Widzimy też potrzebę stworzenia Poradni Dietetycznych przy szpitalach. Apelujemy o wprowadzenie wskazanych zmian w koszyku świadczeń na wniosek wszystkich podpisanych pod apelem stron. Nie mamy wątpliwości, że udostępnienie odrębnie wycenionych porad żywieniowych finansowanych przez NFZ kobietom w ciąży i rodzicom dzieci do 3 roku życia zostanie dobrze przyjęte przez wszystkie środowiska w ochronie zdrowia: grupę konsultantów krajowych, ekspertów, lekarzy, pielęgniarki, położne, dietetyków, towarzystwa naukowe i organizacje pozarządowe a przede wszystkim przez młodych rodziców. Piśmiennictwo: Borek, Ewa i inni. 2014. Profilaktyka pediatryczna w Polsce z perspektywy rodziców małych dzieci. Warszawa: Fundacja MY Pacjenci, dostępny na: http://mypacjenci.org/images/raporty/raport_profilaktyka_pediatryczna_rodzice_dla_zdrowia.pdf. Dobbs, Richard i inni. 2014. Overcoming obesity: An initial economic analysis. McKinsey Global Institute, dostępny na: http://www.mckinsey.com/insights/economic_studies/how_the_world_could_better_fight_obesity. Gajewska, Danuta i Barbara Królak- Olejnik. 2015. Raport z badania Ocena sposobu żywienia i stan odżywiania matek karmiących piersią dzieci w wieku powyżej 2 miesięcy. Warszawa: Fundacja NUTRICIA, dostępny na: http://www.1000dni.pl/up/images/w11inbzzcn1urf6r/raport- z- badania- odzywianie- kobiet- karmiacych- piersia.pdf. Shribman, Sheila i Kate Billingham. 2009. Health Child Programme. Pregnancy and the first five years of life. Londyn: Partnership for Children, Families abd Maternity, dostępny na: https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/167998/health_ch ild_programme.pdf. Narodowy Program Zdrowia na lata 2016-2020, dostępny na: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs/2/12270850/12281779/12281780/dokument164277.pdf. Maria Libura i inni, 2015, Raport z konsultacji społecznych projektu ustawy o zdrowiu publicznym, dostępny na: http://mypacjenci.org/images/raporty/raport- zdrowie- publiczne.pdf
Uczestnicy debaty i sygnatariusze apelu: LP. Funkcja 1. 2. 3. 4. Imię i nazwisko Konsultant krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego mgr Alicja Szewczyk Konsultant krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego dr n. med. Krystyna Piskorz- Ogórek Pieczęć i podpis Konsultant krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego mgr Beata Ostrzycka Konsultant wojewódzki w dziedzinie pediatrii Dr Anna Zdanowska- Ruskań 5. Instytut Matki i Dziecka 6. Instytut Matki i Dziecka, Zakład Żywienia dr n. med. Tomasz Maciejewski prof. dr hab. n. med. Halina Weker 7. Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii WUM Prof. Tomasz Bednarczuk 8. 9. 10. Polskie Towarzystwo Dietetyki; Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, SGGW Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom Chorym z Zespołem Prader- Williego Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci 11. Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych dr inż. Danuta Gajewska Maria Libura Prof. Piotr Socha dr Jolanta Pęgiel - Kamrat Fundacja MY Pacjenci, ul. Łabędzia 61, 04-806 Warszawa, tel./fax +48 22 615 57 10, info@mypacjenci.org, www.mypacjenci.org KRS 0000420212, NIP 952119578, REGON 146134960, Nr konta 84175000120000000020829729
12. Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Pediatrycznych mgr Elżbieta Dróżdż - Kubicka 13. Polski Związek Niewidomych mgr Anna Woźniak- Szymańska 14. Retina AMD Polska 15. Małgorzata Pacholec Fundacja Nutricia Marta Szulc 16. Fundacja My Pacjenci Ewa Borek 17. Stowarzyszenie Centrum Inicjatyw Obywatelskich 18. Przedstawiciele rodziców, skupieni wokół inicjatywy Głodni Zmian Anna Sitek Agnieszka Czaja http://www.mylifestyle.com.pl/ Fundacja MY Pacjenci, ul. Łabędzia 61, 04-806 Warszawa, tel./fax +48 22 615 57 10, info@mypacjenci.org, www.mypacjenci.org KRS 0000420212, NIP 952119578, REGON 146134960, Nr konta 84175000120000000020829729
19. Przedstawiciele rodziców, skupieni wokół inicjatywy Głodni Zmian Bożena Jędral http://www.mama- trojki.pl/ 20. Przedstawiciele rodziców, skupieni wokół inicjatywy Głodni Zmian Magdalena Burek http://madziusiowo.blogspot.com/ 21. Fundacja Pomocy Rodzinie i Chorym na Mukowiscydozę MATIO Paweł Wójtowicz 22. Przedstawiciele rodziców, skupieni wokół inicjatywy Głodni Zmian Marta Kusiak 23. Przedstawiciele rodziców, skupieni wokół inicjatywy Głodni Zmian Magdalena Makowiec http://mamao.pl 24. Przedstawiciele rodziców, skupieni wokół inicjatywy Głodni Zmian Anna Warzybok http://vikisiezna.blogspot.com/ 25. Przedstawiciele rodziców, skupieni wokół inicjatywy Głodni Zmian Karolina Romanowska http://www.ja- matka.pl/ 26. Centrum Zdrowia Dziecka Klinika Endokrynologii i Diabetologii dr hab. n. med. prof. UJK Mieczysław Szalecki 27. Przedstawiciele rodziców, skupieni wokół inicjatywy Głodni Zmian Alicja Leszczyńska http://www.poliszmamidzieciole.p l/ Fundacja MY Pacjenci, ul. Łabędzia 61, 04-806 Warszawa, tel./fax +48 22 615 57 10, info@mypacjenci.org, www.mypacjenci.org KRS 0000420212, NIP 952119578, REGON 146134960, Nr konta 84175000120000000020829729
28. Opolskie Stowarzyszenie Chorych na Reumatyzm Milenium Brygida Widera 39. Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny Krystyna Kacpura