Załącznik nr 1 do Uchwały nr XXVII/222/08 Rady Gminy Zabierzów z dnia 24 października 2008 r. Plan Odnowy Miejscowości Brzoskwinia na lata 2008-2014 Brzoskwinia, wrzesień 2008
SPIS TREŚCI 1. Wstęp. 3 2. Charakterystyka miejscowości... 6 2.1 PołoŜenie miejscowości. 6 2.2 Historia miejscowości 10 2.3 Określenie przestrzennej struktury miejscowości.. 10 3. Inwentaryzacja zasobów... 12 3.1 Zasoby przyrodnicze.. 12 3.2 Dziedzictwo kulturowe.. 14 3.3 Infrastruktura społeczna. 15 3.4 Infrastruktura techniczna... 16 3.5 Gospodarka i rolnictwo.. 17 3.6 Kapitał społeczny i ludzki.. 17 4. Analiza SWOT mocne i słabe strony; szanse i zagroŝenia... 19 5. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć 22 aktywizujących społeczność lokalną w okresie 7 lat... 6. Podsumowanie. 27 2
1. Wstęp Polska będąc członkiem Unii Europejskiej, kroczy drogą integracji i dostosowań do sprawdzonych zasad i regulacji wspólnotowych, stając często w obliczu trudnych wyzwań. Jednym z kluczowych jest rozwój i odnowa obszarów wiejskich, którego celem jest zmniejszenie istniejących dysproporcji i róŝnic w poziomie rozwoju wsi tak w stosunku do terenów miejskich jak i wiejskich obszarów Unii Europejskiej. Plan Odnowy Miejscowości Brzoskwinia jest dokumentem strategiczno-operacyjnym, którego opracowanie ma na celu stworzenie szczegółowej koncepcji i wizji rozwoju danej miejscowości. Odnowa i rozwój wsi jest wypadkową wielu działań, wśród których pierwsze miejsce zajmuje aktywność, zaangaŝowanie i solidarna postawa mieszkańców, z Sołtysem i Radą Sołecką na czele. Sporządzenie i przyjęcie Planu Uchwałami Zebrania Wiejskiego Sołectwa i Rady Gminy, stanowi niezbędny warunek przy aplikowaniu o środki pomocowe w ramach Działania Odnowa i rozwój wsi Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 jak równieŝ stanowi dla władz Gminy Zabierzów cenne źródło wskazań do planowania kierunków rozwoju Sołectwa Brzoskwinia. Celem nadrzędnym Działania Odnowa i rozwój wsi Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 jest wspieranie działań mających wpływ na poprawę jakości Ŝycia na obszarach wiejskich poprzez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Działanie wpłynie niewątpliwie narozwój toŝsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost ich atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej. W ramach Działania Odnowa i rozwój wsi finansowaniem mogą zostać objęte projekty z zakresu: 1) budowy, przebudowy, remontu lub wyposaŝenia obiektów publicznych, pełniących funkcje kulturalne, w szczególności świetlic i domów kultury, z wyłączeniem szkół, przedszkoli i Ŝłobków; 2) budowy, przebudowy, remontu lub wyposaŝenia obiektów małej architektury; 3) budowy, przebudowy lub remontu obiektów sportowych, ścieŝek rowerowych, szlaków pieszych, placów zabaw, miejsc rekreacji, słuŝących do uŝytku publicznego; 4) zakupu towarów słuŝących przedsięwzięciom związanym z kultywowaniem tradycji społeczności lokalnych oraz tradycyjnych zawodów; 3
5) związane z kształtowaniem obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych, ze względu na ich połoŝenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne, w szczególności poprzez odnawianie lub budowę placów, parkingów, chodników lub oświetlenia ulicznego; 6) urządzania i porządkowania terenów zielonych, parków lub innych miejsc wypoczynku; 7) budowy, przebudowy lub remontu małej infrastruktury turystycznej; 8) zagospodarowania zbiorników i cieków wodnych na rzecz rekreacji lub poprawy estetyki miejscowości; 9) rewitalizacji budynków wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków, uŝytkowanych na cele publiczne oraz obiektów małej architektury, odnawiania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych i miejsc pamięci; 10) zakupu i odnawiania obiektów charakterystycznych dla danego regionu lub tradycji budownictwa wiejskiego i ich adaptacji na cele publiczne; 11) budowy, przebudowy, remontu lub wyposaŝenia obiektów przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów i usług, w szczególności pawilonów, punktów wystawowych, sal ekspozycyjnych lub witryn; 12) odnawiania elewacji zewnętrznych i dachów w zabytkowych obiektach architektury sakralnej wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków i cmentarzy wpisanych do rejestru zabytków; 13) wyburzenia i rozbiórki zdewastowanych budynków i budowli publicznych w celu uporządkowania terenu miejscowości. 14) Zakupu materiału siewnego lub nasadzeniowego roślin wieloletnich; Plan Odnowy Miejscowości Brzoskwinia jest zgodny ze Strategią Rozwoju Gminy Zabierzów na lata 2007-2013 oraz innymi dokumentami strategicznymi o charakterze, regionalnym i krajowym tj. Strategią Rozwoju Województwa Małopolskiego 2007-2013, Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia oraz Strategię Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa na lata 2007-2013. Niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości Brzoskwinia, inwentaryzację zasobów słuŝących odnowie miejscowości, analizę SWOT, czyli mocne i słabe strony oraz szanse i zagroŝenia, planowane kierunki rozwoju i przedsięwzięcia 4
wraz z kosztorysem oraz harmonogramem ich realizacji, określonym w horyzoncie czasowym na lata 2008-2014. Niniejszy Plan Odnowy Miejscowości będzie realizowany na terenie sołectwa Brzoskwinia umoŝliwi planowe realizowanie działań ukierunkowanych na tworzenie jak najkorzystniejszych warunków rozwoju wsi i Ŝycia jej mieszkańców. Doinwestowana i oŝywiona kulturowo wieś podniesie swoją atrakcyjność jako miejsce zamieszkania, zapewni swoim mieszkańcom godziwy standard i jakość Ŝycia, przy zachowaniu wiejskiego charakteru i kulturowej specyfiki. Świadomość nie tylko lokalnych szans i potencjału, ale równieŝ wewnętrznych słabości i zewnętrznych zagroŝeń jest podstawą niniejszego Planu Odnowy. Gwarantem szybkiego rozwoju lokalnego naszej miejscowości będzie racjonalne gospodarowanie dostępnymi zasobami: środowiskowymi, społecznymi, infrastrukturalnymi i finansowymi. Propozycje wprowadzonych do Planu zadań powstały w oparciu o wytyczne środowiska lokalnego i konsultacji społecznych. 5
2. Charakterystyka miejscowości 2.1. PołoŜenie miejscowości W podziale administracyjnym Gminy Zabierzów, połoŝonej w północno-zachodniej części województwa małopolskiego i zachodniej części powiatu krakowskiego, graniczącej z: - miastem Kraków (od południowego wschodu), - gminą Liszki (od południa), - gminą Krzeszowice (od zachodu), - gminą Jerzmanowice (od północy), - gminą Wielka Wieś (od północy i wschodu), wyodrębnia się 23 miejscowości. Przez gminę przebiega droga krajowa nr 79, linia kolejowa Kraków Katowice, a w południowej części autostrada A-4 Kraków Katowice. W południowej części gminy, w miejscowości Balice zlokalizowany jest Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków Balice. Mapa gminy Zabierzów Oprac. Firma Compass 6
Mapa gminy Zabierzów Oprac. Firma Compass Jedną z miejscowości jest sołectwo Brzoskwinia, połoŝone w odległości ok. 13 km odkrakowa i ok. 6 km od Zabierzowa (siedziby władz samorządowych), zlokalizowane w południowo-zachodniej części Gminy, sąsiadujące z sołectwami: Nielepice, Kleszczów, Aleksandrowice. Teren sołectwa, leŝący w zlewni rzeki Sanki, jest częścią prowincji fizycznogeograficznej WyŜyny Małopolskiej i podprowincji WyŜyny Śląsko Krakowskiej. Wchodzi on w skład makroregionu WyŜyny Krakowsko Częstochowskiej i leŝy w jej południowej części oraz w południowej części Rowu Krzeszowickiego. Sołectwo Brzoskwinia zajmuje powierzchnię 697 ha, co stanowi 7 % obszaru całej Gminy (9936 ha) i jest zamieszkiwane przez 845 mieszkańców, co stanowi 3,78 % ludności Gminy, z gęstością zaludnienia na poziomie 121,23 osób/km 2, nieznacznie niŝszą od średniej dla Gminy 224, 76 osób/km 2. 7
Mapa Sołectwa Brzoskwinia Oprac. Firma Compass 8
Tabela nr 1 Powierzchnia i ludność w poszczególnych sołectwach Gminy Zabierzów Sołectwo Powierzchnia [ha] Udział w powierzchni Gminy Zabierzów [%] Liczba mieszkańców Procentowy udział ludności w ogólnej liczbie mieszkańców [%] Gęstość zaludnienia [osoba/km2] Aleksandrowice 371 4 747 3,34 201,35 Balice 1005 10 1207 5,40 120,10 Bolechowice 640 6 1712 7,67 267,50 Brzezie 437 4 921 4,12 210,76 Brzezinka 297 3 627 2,81 211,11 Brzoskwinia 697 7 845 3,78 121,23 Burów 315 3 385 1,72 122,22 Karniowice 478 5 812 3,64 169,87 Kleszczów 310 3 310 1,39 100,00 Kobylany 853 9 776 3,47 90,97 Kochanów 77 1 330 1,48 428,57 Młynka 130 1 247 1,11 190,00 Niegoszowice 239 2 483 2,16 202,09 Nielepice 456 5 725 3,25 158,99 Pisary 371 4 565 2,53 152,29 Radwanowice 405 4 604 2,70 149,14 Rudawa 605 6 1714 7,67 283,31 Rząska 469 5 2220 9,94 473,35 Szczyglice 211 2 615 2,75 291,47 Ujazd 82 1 346 1,55 421,95 Więckowice 272 3 625 2,80 229,78 Zabierzów 803 8 4870 21,81 606,48 Zelków 415 4 648 2,90 156,14 Powierzchnia Gminy [ha] Liczba mieszkańców Gminy Średnia gęstość zaludnienia w Gminie [osoba/km2] 9937 22334 224,76 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Zabierzów wg danych z 2008 r. 9
2.2. Historia miejscowości Brzoskwinia choć wzmiankowana dopiero w 1325 r., wymieniona pod nazwą Woskyne, istniała, jak wskazują badania archeologiczne juŝ XII w. Miejscowość była własnością szlachecką. W latach 1414-1437 dziedzicem wsi był Andrzej Rup, zwany Brzoskwiński lub Wrzoskiński. Od końca XV w. stała się własnością rodu Tenczyńskich, pozostając w składzie dóbr Zamku Tenczynskiego (w Rudnie pod Krzeszowicami) aŝ do ich nacjonalizacji w 1945 r. Wzmianki o istniejącej w Brzoskwini Szkole Podstawowej, pochodzą z roku 1880. W tym czasie miejscowość liczyła 65 domów i 419 mieszkańców. Warto wspomnieć, Ŝe Brzoskwinia jest jednym z czołowych stanowisk archeologicznych z okresu późnego paleolitu, tj. 13-11 tys. lat p.n.e. Na jej obszarze w latach 1974-80 odkryto kopalnie krzemienia wraz zespołem pracowni jego wstępnej obróbki do dalszego eksportu. 2.3. Określenie przestrzennej struktury miejscowości Układ przestrzenny Brzoskwini związany jest głównie z ukształtowaniem rzeźby terenu jak równieŝ z uwarunkowaniami historycznymi i układem komunikacyjnym. Atrakcyjności dla lokalizacji zabudowy sprzyja korzystne połoŝenie, dogodne zewnętrzne połączenia komunikacyjne i liczne walory przyrodnicze. Na terenie Brzoskwini dominuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Strukturę zabudowy na większości obszaru tworzą budynki jedno- oraz dwukondygnacyjne, z dachami spadzistymi w układzie wolnostojącym. Zabudowa nawiązuje swoim charakterem do form architektury tradycyjnej poprzez wysokość, kształt dachów jak równieŝ wkomponowanie w otoczenie, przy uwzględnieniu ukształtowania terenu. Podkreślić naleŝy, Ŝe powstająca zabudowa jest obwarowana wieloma ograniczeniami wynikającymi m.in. z połoŝenia obszaru Gminy w większości na terenie podlegającym ochronie - Jurajskich Parkach Krajobrazowych. Obostrzenia dla zabudowy mają na celu ochronę przyrody i kultury w powiązaniu z racjonalnym wykorzystaniem dla potrzeb społecznych i turystycznych Jury Krakowsko- Częstochowskiej, w której skład wchodzi Gmina Zabierzów. 10
Widok na Brzoskwinię Fot. A. Stachel Zwarta zabudowa w układzie ulicowym Brzoskwini, koncentruje się wzdłuŝ dróg: gminnych i ruchliwej drogi powiatowej nr 18103. Rozproszona zabudowa Brzoskwini Fot. A. Stachel 11
W układzie przestrzennym miejscowości, wykształciło się centrum, które tworzy duŝy plac, przy którym usytuowane są: Kaplica, budynek Domu Ludowego, sklep. W pobliŝu centrum, znajduje się równieŝ budynek Szkoły Podstawowej. Obok głównego centrum wsi moŝna wyróŝnić przysiółki: Na Kamyku, Koziary. Aktualnie Brzoskwinia, stanowiąca atrakcyjne krajobrazowo i komunikacyjnie miejsce, podlega silnym procesom inwestycji mieszkaniowych. 3. Inwentaryzacja zasobów, słuŝących odnowie miejscowości 3.1. Zasoby przyrodnicze Większa część Gminy Zabierzów znajduje się w obszarze Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych, z czego w: Tenczyńskim Parku Krajobrazowym 4383,2 ha (44,0% powierzchni Gminy) Parku Krajobrazowym Dolinki Krakowskie 1867,5 ha (18,8% powierzchni Gminy) Sołectwo Brzoskwinia połoŝone jest na obszarze WyŜyny Krakowsko- Częstochowskiej w mezoregionie geograficznym zwanym Garbem Tenczyńskim. PołoŜenie Brzoskwini sprawia, Ŝe jest wygodnym punktem do zwiedzana Doliny Brzoskwini. Dolina Brzoskwinki (Dolina Brzoskwini) połoŝona jest pomiędzy miejscowościami Brzoskwinia, Chrosna i Morawica w górnej części potoku Brzoskwinki. Ma długość ok. 4 km, połoŝona jest na W 2005 r. dokonano rewitalizacji zachodniego zbocza dolinki i zostało ono przygotowane do turystyki; wycięto część drzew odsłaniając skały wapienne, wyznakowano ścieŝkę dydaktyczną, przygotowano dla turystów ławeczki, miejsca biwakowe i tablice z opisami doliny, parking dla samochodów. Dzięki tym staraniom Dolina Brzoskwinki jest jednym z bardziej atrakcyjnych miejsc rekreacyjnych w okolicach Krakowa. Swoiste piękno dolince nadają skaliste wapienie ukryte wśród drzew i krzewów oraz płynący potok. Maja one swoiste nazwy takie jak Skała Wodna z grotą, Skała Cygańska, Kazalnica, Skała Obchodnia, Mysiura, Brzuszna Skała Ich wiek datuje się na około 140 mln lat. 12
Dolina Brzoskwinki Fot. A. Stachel Z Wielkiego Brzegu roztacza się interesujący i poruszający widok. Od południa ciągnie się wąska dolina Brzoskwinki, wcięta na głębokość ok. 60 m w kierunku południowym. Stąd widoczna jest północna część Garbu Terczyńskiego z Ŝelaznym krzyŝem nad Nielepicami, obniŝenie Rowu Krzeszowickiego i PłaskowyŜ Ojcowski (nazywany równieŝ WyŜyną Olkuską). W bliskim sąsiedztwie szczytu Wielkiego Brzegu. Dolina Brzoskwinki rozcina południową część Grzbietu Tenczyńskiego. Górny jej odcinek ma łagodne stoki i szerokie dno (100-250 m), dolny natomiast, w okolicach Chrosnej to skalisty wąwóz o dnie szerokości ok. 50 m. Na obu jego stromych ścianach liczne skały wapienne. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu zachodnie zbocze doliny, przez które przebiega obecnie szlak turystyczny było uŝytkowane rolniczo były tu pastwiska i łąki. Po zaprzestaniu jego uŝytkowania zarosło lasem typu grąd, w którym dominuje grab, poza nim liczniej występuje dąb, brzoza, jesion, olcha czarna. Skały wapienne porośnięte są murawami kserotermicznymi. Dzięki częściowemu wycięciu drzew występujące na nich gatunki roślin (niektóre z nich są chronione prawnie) znalazły dobre warunki do rozwoju. Przez dolinę wytyczono zataczającą zamkniętą pętlę ścieŝkę dydaktyczną Chrośnianeczka. Ma ona długość 4,4 km (czas przejścia 1.30-2 godz.). Prowadzi pomiędzy malowniczymi skałami o fantastycznych kształtach. W jednym miejscu w skale zwanej Obchodnią ścieŝka prowadzi długim korytarzem skalnym. Na szczycie innej, zwanej Wielkim Brzegiem, przy Ŝelaznym krzyŝu znajduje się punkt widokowy ok. 60 m nad dnem doliny. Nieco powyŝej tej skały z krzyŝem znajduje się mniejsza, a w niej jaskinia Ducha Gór, który według opowiadań mieszkańców pilnował wypasanego tu bydła, gdy pastuszkowie zajęli się zabawą. ŚcieŜka wyprowadza z niego polną drogą na 13
grzbiet Garbu Tenczyńskiego. Rozciągają się stąd szerokie widoki, przy dobrej widoczności moŝna zobaczyć nawet Tatry. Skały wapienne budujące ściany doliny powstały w okresie górnej jury na dnie płytkiego morza, które wówczas znajdowało się na tym terenie. Zawierają one nieliczne tylko skamieniałości, występują za to na ich powierzchni liczne Ŝebra, nisze skalne i wgłębienia oraz pęknięcia, które powstały w wyniku osuwanie się i osiadania zewnętrznych części skał. PowyŜej doliny znajduje się wzgórze Góra Popówka. W bliskim sąsiedztwie Doliny Brzoskwinki znajdują się dwie inne bardzo atrakcyjne doliny: Dolina Mnikowska i Zimny Dół, w obydwu utworzono rezerwaty przyrody. Przez sołectwo przechodzi niebieski szlak pieszy z Mnikowa przez Dolinę Mnikowską, Wąwóz Półrzeczki, Dolinę Brzoskwinki, Brzoskwinię, Las Zabierzowski do Zabierzowa. Okolice Brzoskwini charakteryzują się niespotykanymi walorami turystycznymi, które jednak często pozostają niedostępne dla turystów, z uwagi na brak podstawowej infrastruktury turystycznej. Lepszemu wykorzystaniu istniejącego potencjału słuŝyć moŝe turystyczne zagospodarowanie terenu, które wpłynie niewątpliwie na ekspozycję naturalnych walorów. 3.2. Dziedzictwo kulturowe Na terenie Gminy Zabierzów znajduje się 17 zespołów obiektów wpisanych do rejestru zabytków,150 obiektów wpisanych do ewidencji obiektów zabytkowych oraz 18 stanowisk archeologicznych. Większość z obiektów zabytkowych znajduje się pod ochroną Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie, z czego na terenie sołectwa Brzoskwinia znajduje się jeden obiekt znajdujący się w ewidencji obiektów zabytkowych, stanowiący własność prywatną, zaś wśród stanowisk archeologicznych zlokalizowanych na tym terenie wyróŝnić moŝna: cmentarzysko, datowane na kulturę łuŝycką, V okres epoki brązu schronisko, datowane na epokę kamienia pracownię kamieniarską, datowaną na paleolit, schyłkowy neolit kompleks pracowni kamieniarskich, datowane na paleolit, neolit ślady osadnictwa z epoki kamienia pracownię kamieniarską, datowaną na paleolit schyłkowy ślady osadnictwa z epoki kamienia, brązu, kultury łuŝyckiej, epoki Ŝelaza, średniowiecza osadę z kultury lendzielskiej, neolit 14
Spośród 53 pomników przyrody, występujących na terenie Gminy Zabierzów, będących bardzo cennymi elementami środowiska przyrodniczego, wzbogacającymi róŝnorodność biologiczną, na terenie sołectwa Brzoskwinia zlokalizowane jest: źródło Brzoskwinki. 3.3. Infrastruktura społeczna Bardzo istotne znaczenie w infrastrukturze społecznej sołectwa Brzoskwinia odgrywa wielofunkcyjny Dom Ludowy, zlokalizowany w centrum wsi, w którym znajduje się remiza OSP z zapleczem oraz duŝa sala wiejska wraz z pomieszczeniami sanitarno-gospodrczymi. Budynek komunalny słuŝy jako baza lokalowa na działalność społeczną. Jednak obiekt, wybudowany w latach 90. wymaga pilnego remontu. Dom Ludowy z remizą OSP Fot. A. Stachel W centrum wsi, obok domu ludowego, dzięki staraniom sołtysa i rady sołeckiej, utworzono skromny plac zabaw dla dzieci. Mieszkańcy wsi planują jego rozbudowę i wzbogacenie o kolejne elementy małej architektury. Na terenie sołectwa funkcjonuje Szkoła Podstawowa, działająca jako szkoła społeczna. Brak boiska szkolnego oraz Sali gimnastycznej w znacznym stopniu utrudnia prowadzenie zajęć i uprawianie sportu. Odczuwalnym brakiem w infrastrukturze społecznej jest niewątpliwie boisko sportowe, dlatego teŝ kilku lat trwają poszukiwania terenów, na których będzie moŝna prowadzić podobną inwestycję. Ze względu na trudności z pozyskaniem gruntów z rąk prywatnych, 15
boisko zostanie zrealizowane na gruntach komunalnych, połoŝonych poza centrum Brzoskwini. Plac zabaw Fot. A. Stachel DuŜym i nierozwiązanym problem miejscowości, w sytuacji wzrostu społecznego popytu na usługi publiczne, jest brak przestrzeni publicznej sprzyjającej integracji i rekreacji mieszkańców. Społeczność Brzoskwini postuluje stworzenie na terenie miejscowości strefy, będącej naturalnym miejscem spotkań mieszkańców. 3.4. Infrastruktura techniczna Infrastruktura techniczna, to stosunkowo wydajna sieć wodociągowa, gazowa i energetyczna. Wodociąg zasilany jest z lokalnego ujęcia, co zapewnia mieszkańcom odpowiednią ilość wody. Kanalizacja sanitarna została rozpoczęta w bieŝącym roku a jej zakończenie planowane jest na 2010 rok. Podobnie jak w pozostałych miejscowościach, brak kanalizacji opadowej. Sieć telekomunikacyjna ma niskie parametry i stąd dostęp do usług teleinformatycznych jest bardzo ograniczony. Mimo, Ŝe większość dróg przebiegających przez sołectwo posiada nawierzchnię asfaltową, ich parametry są stosunkowo niskie. Ich cechą charakterystyczną jest to, iŝ są stosunkowo wąskie i pozbawione chodników, co przy wzroście natęŝenia ruchu kołowego, obniŝa bezpieczeństwo uczestników ruchu pieszego i kołowego. 16
Istotnym problemem dla lokalnej społeczności jest bliskie sąsiedztwo autostrady A4 i lotniska, generujące duŝe natęŝenie hałasu. Stan ten, w sytuacji braku ekranów i rozwoju MPL Kraków-Balice, znacznie obniŝa komfort Ŝycia mieszkańców. 3.5. Gospodarka i rolnictwo Jeszcze stosunkowo niedawno, głównym źródłem utrzymania mieszkańców Brzoskwini, było rolnictwo. Dzisiaj zdecydowana większość mieszkańców to osoby utrzymujące się ze źródeł pozarolniczych. Znajdują one miejsca pracy na terenie m. Krakowa i w firmach działających na terenie gminy Zabierzów. Stosunkowo niewielka grupa ludzi zajmuje się uprawą roli, przy czym brak jest tutaj wyraźniej specjalizacji. Zasadniczo brak jest zakładów prowadzących działalność gospodarczą, ale wśród istniejących warto wymienić te specjalizujące się w drobnym handlu i usługach. 3.6. Kapitał społeczny i ludzki W Brzoskwini mieszka 845 osób, co stanowi około 3,8 % mieszkańców Gminy. Ta stosunkowo liczna społeczność, wykazuje duŝą aktywność i zaangaŝowanie w Ŝycie społeczne, co w znaczący sposób wpływa tak na rozwój lokalny miejscowości jak i budowę społeczeństwa obywatelskiego. Samorząd wsi Sołtys Rada Sołecka Tadeusz Jojczyk Marek Burowski, Mirosław Kruk, Jarosław Kołodziejczyk, Waldemar Brzoskwinia, Wiesław Janus, Zdzisław Janus. Aktywność społeczna mieszkańców Brzoskwini przejawia się nie tylko w działalności samorządu wsi, ale równieŝ w Szkoły Podstawowej, Ochotniczej StraŜy PoŜarnej oraz Zespołu Suliko. Szkoła Podstawowa w Brzoskwini DuŜą rolę w Ŝyciu wsi odgrywa Społeczna Szkoła Podstawowa, kierowana przez dyrektor Bogusławę Mysiorską-Wolny. Szkoła prowadzi nie tylko działalność dydaktyczną, ale równieŝ działa aktywnie na rzecz społeczności lokalnej. Ochotnicza StraŜ PoŜarna Aktywną działalność prowadzi Ochotnicza StraŜ PoŜarna, z prezesem Romanem Wiśniowem na czele. StraŜ dysponuje lekkim samochodem poŝarniczym marki mercedes 17
i prowadzi aktywne działania na rzecz wsi, angaŝując się we wszelkie społeczne inicjatywy. Zespół Suliko Zespół powstał w czerwcu 2004 r. Nazwa pochodzi od tytułu gruzińskiej piosenki. Specjalizuje się w pieśniach, przyśpiewkach, melodiach tańcach regionalnych. Tworzą go dzieci z Balic, Brzoskwini i okolic a jego załoŝycielką jest Pani Bogumiła Nędzka W prowadzeniu zespołu pomagają jej dwie córki. Teksty piosenek i przyśpiewek czerpią z literatury. W zespole występują dzieci w wieku 6-17 lat 18
4. Analiza SWOT mocne i słabe strony, szanse i zagroŝenia Kierując się zasadami strategii postanowiono równieŝ w tym przypadku posłuŝyć się narzędziem planistycznym jakim jest analiza SWOT. Jest to analiza mająca na celu przeprowadzenie inwentaryzacji zasobów ora ustalenia słabych i mocnych stron miejscowości oraz najbliŝszego otoczenia społeczno-gospodarczego, infrastrukturalnego i przyrodniczego, które przekłada się bezpośrednio na szanse i/lub zagroŝenia wsi w okresie perspektywicznym. Na podstawie analizy zasobów, opracowano korzystne i niekorzystne cechy wewnętrzne sołectwa, jak i potencjalne szanse i zagroŝenia występujące w otoczeniu, które mogą mieć wpływ na przyszłość sołectwa i jego mieszkańców. 19
SILNE STRONY SŁABE STRONY Wysokie walory krajobrazowe Czyste otoczenie i środowisko naturalne DuŜo terenów zielonych i lasów Cenne zasoby historyczne Atrakcyjne połoŝenie w sąsiedztwie duŝej, dynamicznie się rozwijającej aglomeracji krakowskiej i śląskiej Dobra dostępność komunikacyjna Dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna (wodociągi, sieć energetyczna, gazowa) DuŜa liczba działających podmiotów gospodarczych oraz ich zróŝnicowanie Przedsiębiorczość mieszkańców Posiadanie atrakcyjnych terenów pod rekreację i wypoczynek Aktywna społeczność lokalna Brak strefy aktywnego wypoczynku i rekreacji oraz integracji społecznej, przeznaczonej do uŝytku publicznego Brak wyodrębnionego centrum/rynku w miejscowości gdzie mogłoby się skupiać Ŝycie mieszkańców, odbywać się spotkania mieszkańców wsi. Brak infrastruktury słuŝącej rozwojowi ruchu turystycznego i rekreacji Niski stan bezpieczeństwa publicznego Małe zasoby gruntów komunalnych, przydatnych dla rozwoju usług i przedsiębiorczości Brak sieci kanalizacyjnej 20
SZANSE ZAGROśENIA MoŜliwość uzyskania środków z funduszy Unii Europejskiej Sprzyjająca polityka regionalna, w tym adresowana do rozwoju obszarów wiejskich ze strony rządu i władz wojewódzkich Nowy plan zagospodarowania przestrzennego, pozwalający określić nowe tereny pod budownictwo mieszkaniowe oraz pod tereny szeroko pojętych usług publicznych (sport, rekreacja, turystyka) Moda na mieszkanie za miastem Atrakcyjne połoŝenie (walory przyrodnicze) Rozwój lotniska Kraków-Balice Rozbudowa węzłów autostradowych i obwodnic Krakowa (w kierunku Tarnowa i drogi Olkuskiej) Potrzeby turystyczne mieszkańców Krakowa Moda na turystykę weekendową Współpraca władz samorządowych z organizacjami pozarządowymi Łatwy dostęp do oferty kulturalnej Krakowa Dobra współpraca z władzami samorządowymi na poziomie Gminy. Niestabilność polityczna i gospodarcza państwa Bezrobocie w regionie Rosnące patologie społeczne (alkoholizm, narkomania), wzrost świadczeniobiorców korzystających z usług Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Zbyt mało środków finansowych przeznaczonych z budŝetu Gminy na inwestycje. Postępujące rozwarstwienie ekonomiczne społeczeństwa Niebezpieczeństwo niepełnego wykorzystania lub nie uzyskanie środków UE Rosnąca konkurencja innych Sołectw, Gmin, miasta Krakowa. 21
5. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną w okresie co najmniej 7 lat Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną w okresie co najmniej 7 lat od dnia przyjęcia planu odnowy miejscowości, w kolejności wynikającej z przyjętych priorytetów rozwoju miejscowości Brzoskwinia z podaniem szacunkowych kosztów ich realizacji. 1. Stworzenie strefy aktywnego wypoczynku i rekreacji oraz integracji społecznej, przeznaczonej do uŝytku publicznego. 2. Budowa kanalizacji sanitarnej na terenie miejscowości Brzoskwinia 3. Remont budynku komunalnego 4. Remont i budowa infrastruktury drogowej. Wszystkie wyŝej wymienione zadania moŝliwe będą do realizacji głównie przy duŝej aktywności mieszkańców, w tym miejscowych liderów, przy odpowiednim zrozumieniu i współpracy ze strony władz samorządowych. Warunkiem koniecznym realizacji zadań jest zapewnienie odpowiedniego poziomu finansowania ze strony władz gminnych, a w miarę moŝliwości pozyskanie środków zewnętrznych z budŝetu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego wyŝszego szczebla oraz instytucji dysponujących środkami unijnymi. O ilości uzyskanych środków zaleŝy przy tym nie tylko wykonane zadań, ale i terminy ich realizacji. 22
Nr zadania -priorytetu 1 Nazwa zadania Stworzenie strefy aktywnego wypoczynku i rekreacji oraz integracji społecznej, przeznaczonej do uŝytku publicznego. Zakres zadania wykonanie planu sytuacyjnego oraz rysunków charakterystycznych wraz z kosztorysem inwestorskim ukształtowanie i zagospodarowanie terenu zakup i montaŝ urządzeń oraz wyposaŝenia słuŝących aktywnemu wypoczynkowi, rekreacji i integracji społecznej, a w tym: - huśtawki, zjeŝdŝalnie itp. - altanki, zadaszenia - ławeczki - stoliki (np. do gry w szachy) - betonowy stół do ping-ponga - mini boisko (wielofunkcyjne) - połączenia komunikacyjne na w obrębie strefy - ogrodzenie terenu - nasadzenie zieleni montaŝ koszy na śmieci Cel zadania Stworzenie miejsca spotkań, aktywnego wypoczynku oraz podniesienie walorów estetycznych wsi. Zwiększenie konkurencyjności wsi w stosunku do miasta, zmniejszenie róŝnic pomiędzy wsią a miastem, wyrównywanie poziomu i stylu Ŝycia poprzez zaspakajanie podstawowych potrzeb jakimi są wypoczynek i rekreacja. Stworzenie miejsca umoŝliwiającego w sposób zorganizowany i kompleksowy spędzanie czasu wolnego. Poprawa jakości Ŝycia mieszkańców poprzez zaspokojenie potrzeb kulturalno-rekreacyjnych. UmoŜliwienie integracji społecznej poprzez rozwój rekreacji i sportu dzieci, młodzieŝy i dorosłych. Wzrost atrakcyjności turystycznej miejscowości. Przeznaczenie Przeznaczenie jakie będzie miało zadanie po jego realizacji to zapewnienie moŝliwości czynnego spędzania czasu wolnego przez mieszkańców wsi, gości i turystów odwiedzających miejscowość, poprzez wypoczynek i rekreację w miejscu do tego przystosowanym, bezpiecznym, spełniającym wysokie standardy. Miejsce to będzie miało równieŝ przeznaczenie strefy integracji społecznej oraz miejsca organizowania róŝnych spotkań o znaczeniu kulturalnym dla wsi. Harmonogram realizacji 2008- wykonanie planu sytuacyjnego, rysunków, kosztorysów 2009 - realizacja Kwota końcowa i wskazanie źródła finansowania. 45 000 zł. Źródła finansowania: budŝet Gminy Zabierzów, w tym fundusz sołecki PROW lub inne dostępne krajowe i zagraniczne środki zewnętrzne. 23
Nr zadania -priorytetu 2 Nazwa zadania Budowa kanalizacji sanitarnej na terenie miejscowości Brzoskwinia Zakres zadania Budowa kanalizacji sanitarnej w Brzoskwini. Budowa kolektorów głównych, orz sieci rozprowadzającej system kanalizacyjny po całej miejscowości. Przyłączenie się wszystkich gospodarstw domowych i firm do sieci kanalizacyjnej Cel zadania Poprawa stanu środowiska naturalnego. Wyrównywanie róŝnic pomiędzy wsią a miastem, Zaspokajanie potrzeb mieszkańców, poprawa warunków Ŝycia i pracy. Przeznaczenie Budowa kanalizacji sanitarnej podniesie jakość Ŝycia na terenie Brzoskwini, doprowadzi do wzrostu atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej całej miejscowości. Harmonogram realizacji 2008-2009r Kwota końcowa i wskazanie źródła finansowania. 5 600 000 zł. Źródła finansowania: budŝet Gminy Zabierzów, w tym fundusz sołecki MRPO lub inne dostępne krajowe i zagraniczne środki zewnętrzne. 24
Nr zadania -priorytetu 3 Nazwa zadania Remont budynku komunalnego Zakres zadania Cel zadania Remont budynku polegający na: - modernizacji pomieszczeń wewnątrz budynku - urządzenie otoczenia budynku Poprawa stanu technicznego budynku, który ściśle wpisuje się w tradycję Brzoskwini. Stworzenie miejsca do spotkań sołeckich, umoŝliwienie działania świetlicy środowiskowej oraz stworzenie miejsca spotkań społeczno - kulturalnych. Przeznaczenie Po remoncie budynek będzie słuŝył mieszkańcom Brzoskwini jako miejsce spotkań, organizowania zebrań wiejskich, spotkań okolicznościowych (np. spotkanie wigilijne, wielkanocne itp.), umoŝliwi rozwój juŝ istniejącej świetlicy środowiskowej, zostaną stworzone warunki do rozwoju działalności zespołu Suliko. Harmonogram realizacji 2009-2012 Kwota końcowa i wskazanie źródła finansowania. 50 000 zł. Źródła finansowania: budŝet Gminy Zabierzów, w tym fundusz sołecki PROW lub inne dostępne krajowe i zagraniczne środki zewnętrzne. 25
Nr zadania -priorytetu 4 Nazwa zadania Remont i budowa infrastruktury drogowej Zakres zadania Remont nawierzchni dróg na terenie Brzoskwini. Budowa chodników. Cel zadania Poprawa stanu bezpieczeństwa ruchu pieszego i kołowego. Poprawa Ŝycia i pracy mieszkańców. Poprawa estetyki miejscowości Zaspokojenie potrzeb społecznych. Przeznaczenie Projekt będzie słuŝył mieszkańcom Brzoskwini, turystom, przedsiębiorstwom zlokalizowanym na terenie sołectwa. Przyczyni się do zwiększenia atrakcyjności i konkurencyjności Brzoskwini. Harmonogram realizacji 2009-2014 Kwota końcowa i wskazanie źródła finansowania 100 000 zł. Źródła finansowania: budŝet Gminy Zabierzów, w tym fundusz sołecki PROW lub inne dostępne krajowe i zagraniczne środki zewnętrzne. 26
6. Podsumowanie Opracowany Plan Odnowy Miejscowości zakłada w przeciągu najbliŝszych lat realizacje kilku zadań, których celem jest zaspokojenie potrzeb społecznych, kulturalnych oraz rekreacyjnych mieszkańców wsi. Realizacja tych działań stworzy warunki dla rozwoju społeczno-ekonomicznego obszarów wiejskich i aktywizacji ludności wiejskiej. Działania będą wpływać na poprawę jakości Ŝycia na obszarach wiejskich przez zaspokajanie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. UmoŜliwi rozwój toŝsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz wpłynie na wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich. Realizacja Planu Rozwoju wsi ma takŝe słuŝyć integracji społeczności lokalnej, większemu zaangaŝowaniu w sprawy wsi, zagospodarowania wolnego czasu dzieci i młodzieŝy. 27
Bibliografia: 1. Maria Kwaśnik BALICE NASZE DZIEDZICTWO, Wydawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Świętej Rodziny w Balicach Balice 2005 2. Gmina Zabierzów mapa turystyczna Wydawnictwo Compass, Wydanie II Kraków 2008 Teksty: K. Pucek 3. Zabierzów Gmina bez tajemnic, Przewodnik 2007-2008, Wydawca: OMEGA, Wydanie I Kraków 2007 4. Gmina Zabierzów Zabierzowska Ziemia, (Folder), Urząd Gminy Zabierzów, Teksty: K. Pucek 5. Gmina Zabierzów Zabierzowska Ziemia, (Folder), Urząd Gminy Zabierzów, Teksty: K. Pucek 6. Strategia Rozwoju Gminy Zabierzów na lata 2007-2013 7. W opracowaniu uŝyto mapy przygotowane i opracowane przez firmę Compass, ul. PodchorąŜych 3, 30-084 Kraków 28