spis treści WARUNKI ŻYCIA W MIEŚCIE Własna sytuacja życiowa 5 Prognoza zmiany własnej sytuacji życiowej 7 Warunki i możliwości stwarzane przez miasto 9 KOMUNIKACJA Komunikacja miejska 11 Komunikacja samochodowa 13 Komunikacja rowerowa 15 BEZPIECZEŃSTWO Poczucie bezpieczeństwa w dzień 17 Poczucie bezpieczeństwa wieczorem i w nocy 19 Sytuacje zagrażające bezpieczeństwu 21 Działanie straży miejskiej 23 Działanie policji 25 Zaangażowanie się w poprawę bezpieczeństwa 27 ŚRODOWISKO Czystość powietrza 29 Poziom hałasu 31 Czystość i porządek 33 Czystość wód 35 Zaangażowanie się w ochronę środowiska 37 POZIOM ŻYCIA Własne możliwości finansowe 39 Własna sytuacja materialna 41 Możliwość otrzymania pomocy materialnej 43 Zaangażowanie się w pomoc osobom potrzebującym 45 Stan techniczny i wyposażenie mieszkania 47 Sąsiedztwo 49 ZDROWIE Własny stan zdrowia 51 Własna sprawność fizyczna 53 Własna sprawność psychofizyczna 55 Wpływ stanu zdrowia na funkcjonowanie 57 Dostępność usług medycznych 59 Jakość usług medycznych 61 CZAS WOLNY Spędzanie czasu wolnego 63 Aktywność fizyczna 65 Aktywność kulturalna i rekreacyjna 67 PRACA Warunki pracy 69 EDUKACJA Poziom edukacji w szkołach 71 Infrastruktura i wyposażenie w szkołach podstawowych 73 Infrastruktura i wyposażenie w szkołach gimnazjalnych 75 Infrastruktura i wyposażenie w szkołach ponadgimnazjalnych 77 OBYWATELSKI POZNAŃ Działalność informacyjna lokalnych mediów 79 Działalność informacyjna Urzędu Miasta Poznania 81 Działalność prezydenta Poznania 83 Poczucie związku z Poznaniem 85 Gotowość do wyprowadzenia się z Poznania 87 Zaangażowanie się w akcje i działania na rzecz miasta 89 Instytucjonalny udział w życiu publicznym, podejmowanie działań obywatelskich 91 Szanowni Państwo Dzięki współpracy Urzędu Miasta Poznania i Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, już od ośmiu lat prowadzone są badania socjologiczne wśród poznaniaków. Celem projektu jest monitorowanie wielu aspektów funkcjonowania miasta, stanowiących o jakości życia jego mieszkańców. Badania te poszerzają kontakty władz miejskich z mieszkańcami oraz umożliwiają uzyskanie lepszego, zobiektywizowanego obrazu życia w mieście, służąc w efekcie usprawnieniu działalności władz samorządowych. Dzięki kompleksowej wiedzy obejmującej obiektywne dane statystyczne oraz opinię mieszkańców, możemy zdefiniować nasze silne i słabe strony oraz ocenić kluczowe zjawiska decydujące o warunkach życia poznaniaków. Wyniki prowadzonych systematycznie badań pozwalają nam uwzględniać oczekiwania mieszkańców w zarządzaniu i planowaniu strategicznym rozwoju miasta, w dziedzinach decydujących o lepszej jakości życia. Ryszard Grobelny Prezydent Miasta Poznania Wysoka jakość życia mieszkańców Poznania, to jeden z najważniejszych priorytetów strategicznych rozwoju Poznania. Urząd Miasta Poznania uznał, że programom ukierunkowanym na podnoszenie jakości życia mieszkańców powinny towarzyszyć badania naukowe opisujące stan jakości życia mieszkańców w różnych dziedzinach i kierunki zmian. Zadaniem Centrum Badania Jakości Życia, utworzonego wspólnie przez Miasto Poznań i Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, jest prowadzenie systematycznych badań nad stanem i zmianami jakości życia. W niniejszej publikacji zostały przedstawione wyniki badań socjologicznych realizowanych w Poznaniu od 02 roku. Dzięki wielokrotnie powtarzanym badaniom władze miasta uzyskują obszerne informacje niezbędne dla kierowania procesami rozwoju miasta. Mieszkańcy mają możliwość stworzenia własnego obrazu miasta i zachodzących w nim przemian w oparciu o obszerny zestaw wskaźników mierzonych w sposób niezależny w oparciu o naukowe metody badań społecznych. Dzięki zgromadzonym informacjom, obejmującym z jednej strony obiektywne dane statystyczne, a z drugiej opinie mieszkańców, uzyskujemy możliwość samodzielnej oceny stanu miasta, funkcjonowania najważniejszych instytucji i struktur miasta, warunków życia mieszkańców oraz kierunków zmian jakości życia w naszym mieście. Prof. dr hab. Ryszard Cichocki Dyrektor Centrum Badania Jakości Życia
metodyka badań metodyka badań JAK CZYTAĆ WSKAŻNIKI Oceny subiektywnych wskaźników zintegrowanych z 10 r. przedstawiają ikony: jów i autobusów, ocena wygody jazdy, ocena cen biletów. Na podstawie ocen wskaźników prostych (cząstkowych) obliczono średnie wskaźniki zintegrowane (syntetyczne), stanowiące ogólną ocenę badanego aspektu, np.: ogólną ocenę komunikacji miejskiej. Wartości wskaźników zintegrowanych przedstawiono na wykresach słupkowych, które umownie wyrażają temperaturę opinii mieszkańców w badanych aspektach. Graficznie ilustruje to ikona termometru ze skalą zróżnicowaną kolorystycznie od barw zimnych do gorących. Skala przyjęta przez autorów badań obejmuje pięć przedziałów wartości wskaźników przekładających się na następujące oceny: W ramach programu Wskaźniki jakości życia mieszkańców Poznania zrealizowano sześć edycji badań w latach: 02, 03, 04, 06, 08 i 10. Z opinią poznaniaków zapoznawano się dzięki wywiadom bezpośrednim, przeprowadzonym na reprezentatywnej próbie mieszkańców miasta między 16. a 70. rokiem życia. Odpowiadając na pytania ankieterów, mieszkańcy wyrażali swoją opinię i stopień zadowolenia z poszczególnych aspektów funkcjonowania miasta i warunków stanowiących o poziomie życia w Poznaniu. Do badania opinii mieszkańców wykorzystano pięciostopniową skalę Likerta: pewnym sformułowaniom przypisywano wartości od 1 do 5. W omawianych badaniach wartości 5 przyporządkowano odpowiedź zdecydowanie tak (bardzo zadowolony), 4 raczej tak (raczej zadowolony), 3 trudno powiedzieć, 2 raczej nie (raczej niezadowolony), a wartości 1 zdecydowanie nie (bardzo niezadowolony). Odpowiedzi mieszkańców na poszczególne pytania posłużyły do wyliczenia wskaźników prostych. Ich wartości przedstawione zostały na wykresach liniowych, np.: ocena punktualności komunikacji miejskiej, ocena częstotliwości kursowania pojazdów, ocena czystości tramwapowyżej ocena bardzo dobra od 3,26 do ocena raczej dobra od 2,76 do ocena przeciętna (neutralna) od do ocena raczej zła poniżej ocena bardzo zła rok Ocena bardzo dobra lub raczej dobra Ocena neutralna (przeciętna) Ocena raczej zła lub bardzo zła Kierunki zmian wartości subiektywnych wskaźników zintegrowanych w stosunku do poprzedniej edycji badań z 08 r. ilustrują ikony: Wzrost oceny (istotny statystycznie wzrost wartości wskaźnika zintegrowanego) Bez zmian (brak istotnej statystycznie zmiany wartości wskaźnika zintegrowanego) Spadek oceny (istotny statystycznie spadek wartości wskaźnika zintegrowanego) W komentarzach do wyników badań w niektórych przypadkach wykorzystano procentowe rozkłady odpowiedzi respondentów. Pozyskane w trakcie badań opinii mieszkańców wskaźniki subiektywne (opinia) uzupełniono przykładami obiektywnych wskaźników statystycznych (fakty). Ułatwia to ocenę i analizę zmian poszczególnych aspektów. UŻYTE SKRÓTY: CBA Centrum Badań Akustycznych w Poznaniu, CBJŻ Centrum Badania Jakości Życia, GUS Główny Urząd Statystyczny, IS w Poznaniu Izba Skarbowa w Poznaniu, KMP Komenda Miejska Policji w Poznaniu, MOPR Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Poznaniu, MPK Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu Sp. z o.o., OKE Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu, PKW Państwowa Komisja Wyborcza, PUP Powiatowy Urząd Pracy w Poznaniu, SMMP Straż Miejska Miasta Poznania, UMP Urząd Miasta Poznania, US w Poznaniu Urząd Statystyczny w Poznaniu, WIOŚ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, WUW Wielkopolski Urząd Wojewódzki, ZDM Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu, ZKiDP Związek Kontroli i Dystrybucji Prasy, ZZO Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu.
opinia własna sytuacja życiowa własna sytuacja życiowa fakty Małżeństwa i rozwody na 1000 mieszkańców Struktura wykształcenia mieszkańców 3,66 3,62 3,66 3,59 3,83 3,87 4,5 4,0 3,5 3,0 Pozycja społeczna Poziom wykształcenia Stan zdrowia Sytuacja rodzinna Warunki mieszkaniowe Koledzy i przyjaciele Sytuacja materialna Bezpieczeństwo osobiste Spędzanie czasu wolnego Miasto 9 7 5 3 1 Małżeństwa Rozwody 19 21,1 19,6 40,3 Wyższe Średnie i policealne Zasadnicze zawodowe Podstawowe i poniżej Źródło: US w Poznaniu Relacja przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w Poznaniu do przeciętnego wynagrodzenia brutto w Polsce Poznaniacy bardzo dobrze oceniają własną sytuację życiową. Od 04 r. obserwo- 114 5 wany jest wzrost ogólnej oceny zadowolenia, a wartość z 10 r. jest najwyższą spośród dotąd odnotowanych. Na bardzo dobre postrzeganie własnej sytuacji życiowej największy wpływ miało zadowolenie ze swojego miasta (średnia ocena 4,21), które pozytywnie oceniło dziewięciu na dziesięciu mieszkańców, a także zadowolenie z kolegów i przyjaciół (4,21) oraz sytuacji rodzinnej (4,08). Na bardzo wysokim poziomie kształtowały się również oceny: zadowolenia z warunków mieszkaniowych (3,93), poziomu wykształcenia (3,86), bezpieczeństwa osobistego (3,84) oraz spędzania wolnego czasu (3,81). Najsłabiej, choć na poziomie raczej dobrym, oceniono zadowolenie z własnej sytuacji materialnej (3,32) oraz stanu zdrowia (3,70). 112 110 108 106 6
opinia prognoza zmiany własnej sytuacji życiowej prognoza zmiany własnej sytuacji życiowej fakty Struktura gospodarstw domowych wg grupy społeczno-ekonomicznej Podatnicy (osoby fizyczne) wg skali podatkowej w 3,42 3,44 3,26 3,21 3,23 3,8 3,4 3,0 Pozycja społeczna Poziom wykształcenia Stan zdrowia Sytuacja rodzinna Warunki mieszkaniowe Koledzy i przyjaciele Sytuacja materialna Bezpieczeństwo osobiste Spędzanie czasu wolnego Miasto 11 3 4 62 Pracownicy Pracujący na własny rachunek Emeryci Renciści Utrzymujący się z innych niezarobkowych źródeł Źródło: US w Poznaniu 03 04 05 06 07 08 I skala 89,2 89,1 89,7 89,3 88,1 87,1 II skala 8,4 8,4 8,2 8,5 9,5 10,3 III skala 2,4 2,5 2,1 2,2 2,4 2,7 Źródło: IS w Poznaniu zł Przeciętny miesięczny dochód brutto uzyskany przez podatnika wg skali podatkowej Poznaniacy, zapytani o perspektywy zmiany własnej sytuacji życiowej, w większości przyznali, że nie oczekują większych zmian (średnia ocena 3,23). Ich oczekiwania dotyczą przede wszystkim poprawy sytuacji w mieście (38 wskazań; 13,5 10,5 I skala 3,39) oraz w obszarach spędzania czasu wolnego (ponad 1/3 wskazań; 3,34) i poziomu wykształcenia (blisko wskazań; 3,39). Najgorzej pod tym wzglę- 7,5 II skala 7 dem oceniono perspektywy zmiany w zakresie stanu zdrowia (2,94). W perspektywie pięciu lat blisko co piąty ankietowany przewiduje pogorszenie stanu zdrowia, co ósmy jego poprawę. Od 06 r. poziom optymizmu poznaniaków utrzymuje się na zbliżonym, przeciętnym poziomie. 4,5 1,5 03 04 05 06 07 08 III skala Źródło: IS w Poznaniu 8
opinia warunki i możliwości stwarzane przez miasto warunki i możliwości stwarzane przez miasto fakty Struktura wydatków budżetu miasta w 09 r. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw 3,27 3,41 3,41 3,45 3,64 3,67 4,2 3,8 3,4 3,0 2,6 Życie w czystym środowisku Życie w bezpiecznym otoczeniu Znalezienie dobrej pracy Zarabianie pieniędzy Spędzanie wolnego czasu Korzystanie z kin, teatrów, muzeów Kształcenie siebie i dzieci Korzystanie z usług służby zdrowia Poruszanie się po mieście Wygodne robienie zakupów 2,9 5,2 9,5 19,3 1,8 3,1 1,6 22,8 28,6 3,3 1,9 Transport i łączność Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Gospodarka mieszkaniowa Oświata i wychowanie Edukacyjna opieka wychowawcza Ochrona zdrowia Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Opieka społeczna Administracja publiczna Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa Inne Źródło: US w Poznaniu zł 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 Podmioty gospodarcze Mieszkańcy Poznania pozytywnie oceniają warunki i możliwości stwarzane 100 Ogółem przez miasto (średnia ocena 3,67). Szczególnie wysoko oceniono możliwość korzystania z ofert kin, teatrów, muzeów (4,26), wygodnego robienia zakupów 90 W tym osoby fizyczne (4,), kształcenia (4,18) oraz spędzania wolnego czasu (3,91). Najgorzej oceniono możliwość korzystania z usług medycznych, znalezienia dobrej pracy (3,14) 80 i zarabiania pieniędzy (3,21). Porównanie wyników badań przeprowadzonych na przestrzeni ośmiu lat, pokazuje stały wzrost pozytywnych ocen warunków i moż- 70 9 liwości stwarzanych przez miasto, a wartość wskaźnika z 10 r. jest najwyższą spośród dotąd odnotowanych. 60 10
opinia komunikacja miejska komunikacja miejska fakty Obiektywne wskaźniki oceny MPK Pasażerowie komunikacji miejskiej Punktualność mln osób 3,26 3,43 3,33 3,42 3,50 3,47 3,8 3,4 3,0 2,6 Punktualność Częstotliwość kursowania Ceny biletów Czystość wewnątrz pojazdów Wygoda jazdy Sieć połączeń 95 90 85 80 Gotowość techniczna Stan taboru Stan przystanków Źródło: MPK 2 210 0 190 Źródło: MPK Średnia prędkość komunikacyjna Poznaniacy raczej dobrze wypowiadają się o transporcie publicznym (średnia oce- km/h Autobusy na 3,47). Wyjątkowo korzystną opinię mają na temat sieci połączeń (3,84), które ocenia dobrze ponad ¾ mieszkańców miasta. Dobrze oceniane są także: częstotliwość kursowania pojazdów MPK (3,67), punktualność przejazdów (3,62) i wygoda 26 23 Tramwaje jazdy (3,51). Nieco gorsze noty mieszkańcy Poznania przyznali czystości wewnątrz pojazdów (3,32) i cenom biletów (2,83). Warunki transportu publicznego najgorzej 11 oceniono w 02 r. (3,26). Wartość uzyskana w 10 r. jest tylko nieznacznie niższa od wskaźnika z 08 r. 17 Źródło: MPK 12
opinia komunikacja samochodowa komunikacja samochodowa fakty Wypadki i kolizje drogowe Stan nawierzchni dróg i skrzyżowań 2,62 2,51 2,65 2,72 2,82 4,0 3,0 Jakość i stan nawierzchni Czas przejazdu przez miasto Działanie świateł 8 6 Liczba kolizji Liczba wypadków 28,3 15,1 Stan dobry Stan zadowalający Stan niezadowalający Stan zły 2,0 Łatwość dojazdu do celu 4 8,6 48 Znaki i oznakowania drogowe 2 Źródło: KMP Źródło: ZDM Wskaźnik motoryzacji liczba samochodów osobowych na 1000 mieszkańców Poznaniacy nie najlepiej oceniają warunki transportu samochodowego (średnia 500 ocena ). Ocenę raczej dobrą przyznają jedynie znakom i oznakowaniom drogowym (3,56). Działanie świateł (3,03) oraz łatwość dojazdu do celu oceniają prze- 450 ciętnie (3,03), a czas przejazdu przez miasto negatywnie (2,05). Niewiele lepiej oceniane są jakość i stan nawierzchni (2,10). Obserwowany od 03 r. wzrost zado- 400 13 wolenia z warunków transportu indywidualnego się ustabilizował. Wartość wskaźnika w 10 r. jest nieco niższa niż w 08 r., ale wyższa niż w latach 02-06. 350 0 Źródło: UMP 14
opinia komunikacja rowerowa komunikacja rowerowa fakty Długość ścieżek rowerowych Wypadki z udziałem rowerzystów km liczba wypadków 2,40 1,96 2,45 2,68 2,77 3,0 2,6 2,2 1,8 Jakość i stan nawierzchni Czas przejazdu przez miasto Działanie świateł Łatwość dojazdu do celu Znaki i oznakowania drogowe 80 70 60 50 80 70 60 50 1,4 40 Źródło: ZDM 40 Źródło: KMP Ring rowerowy w Poznaniu Aleje Solidarności Mimo wielu negatywnych opinii widoczny jest stopniowy wzrost oceny warunków jazdy rowerem po Poznaniu. Wartość uzyskana w 10 r. (średnia ocenia 2,77) jest Witosa Witosa Piątkowska Serbska Naramowicka Serbska most Lecha 15 najwyższą spośród dotąd obserwowanych. Najlepsze oceny wśród wyróżnionych elementów przyznano łatwości dojazdu do celu (3,) oraz czasowi przejazdu przez miasto (3,04). Problemy zdaniem poznańskich rowerzystów stanowią natomiast działanie świateł (), jakość i stan nawierzchni dróg rowerowych (2,72), złe oznakowanie (2,14). Niestachowska Przybyszewskiego Arciszewskiego Reymonta Bukowska Dąbrowskiego Grunwaldzka Głogowska Hetmańska POZNAŃ Hetmańska Starołęcka Zamenhofa Jana Pawła II Warta Zawady rondo Starołęka Prymasa A. Hlonda rondo Śródka Warszawska J. Maltańskie rondo Rataje Bolesława Krzywoustego Źródło: ZDM 16
opinia poczucie bezpieczeństwa w dzień poczucie bezpieczeństwa w dzień fakty Wskaźnik przestępczości Wskaźnik przestępczości nieletnich 4,2 3,80 3,61 3,63 3,67 3,39 3,47 3,8 3,4 We własnym mieszkaniu W sąsiedztwie miejsca zamieszkania Na dworcach PKP, PKS oraz przystankach MPK liczba przestępstw w na 10 000 mieszkańców 8 7 6 liczba przestępstw na 10 000 mieszkańców 50 40 3,0 W centrum miasta W parkach miejskich i terenach spacerowych Na osiedlach mieszkaniowych z tzw. wielkiej płyty 5 4 Źródło: KMP 10 Źródło: KMP Przestępczość Od 02 r. systematycznie rośnie poczucie bezpieczeństwa poznaniaków w ciągu dnia. Badania przeprowadzone w 10 r. pokazują, że mieszkańcy miasta dobrze oceniają swoje bezpieczeństwo (wartość wskaźnika zintegrowanego 3,80). Przestępstwa kryminalne 36 323 34 522 711 28 845 24 699 21 1 21 079 23 486 Bardzo dobrze postrzegają swoje bezpieczeństwo we własnym mieszkaniu (4,22) oraz w sąsiedztwie swojego mieszkania (4,15), w którym dziewięciu na dziesięciu badanych czuło się bezpiecznie. Pozytywnie oceniają także centrum miasta (3,88), w którym bezpiecznie czuło się ośmiu na dziewięciu mieszkańców. Za miejsca Przestępstwa gospodarcze 3340 5368 4670 3662 2697 2392 23 2248 17 bardziej niebezpieczne (choć poziom bezpieczeństwa wciąż oceniano wysoko) uznają osiedla z tzw. dużej płyty (3,48), parki miejskie (3,50) oraz dworce PKP, PKS oraz przystanki MPK (3,57). Niepokój odczuwa tam co szósty poznaniak. Przestępstwa drogowe 1071 1217 1639 1645 14 1036 12 1352 Źródło: KMP 18
opinia poczucie bezpieczeństwa wieczorem i w nocy poczucie bezpieczeństwa wieczorem i w nocy fakty Zabezpieczenia domów i mieszkań Przestępczość nieletnich 2,92 2,61 2,76 2,76 2,49 2,41 3,4 3,0 2,6 2,2 1,8 We własnym mieszkaniu W sąsiedztwie miejsca zamieszkania Na dworcach PKP, PKS oraz przystankach MPK W centrum miasta W parkach miejskich i terenach spacerowych Na osiedlach mieszkaniowych z tzw. wielkiej płyty 0 10 40 50 60 70 80 Domofon / interkom Lampy z czujnikami ruchu System alarmowy Oznakowanie ostrzegawcze, np. zły pies Monitoring Brak bezpośredniego dostępu do budynku Kraty w oknach Inne Źródło: CBJŻ liczba 400 350 0 250 0 150 100 50 02 03 04 05 06 07 08 09 Kradzieże Kradzieże z włamaniem Rabunki, kradzieże rozbójnicze Uszkodzenia ciała Bójki i pobicia Źródło: KMP Przestępczość nieletnich W 10 r., w porównaniu z 08 r., wzrosło poczucie bezpieczeństwa poznaniaków wieczorem i w nocy. Wartość wskaźnika w 10 r. jest najwyższą spośród dotąd notowanych. Mimo tego, poczucie bezpieczeństwa wieczorem i w nocy nadal jest oceniane przeciętnie (wskaźnik zintegrowany 2,76). Po zmroku we własnych domach bezpiecznie czuje się ponad połowa mieszkańców Poznania (średnia ocena 3,59), a wskaźnik ten z roku na rok rośnie. W centrum miasta bezpiecznie czuje się co trzeci poznaniak, a niepokój odczuwa czterech na dziesięciu badanych (2,77). Największe poczucie zagrożenia w nocy dotyczy parków miejskich i terenów spacerowych (2,37). 19 liczba 12 10 8 6 4 2 02 03 04 05 06 07 08 09 Kradzieże samochodów Zgwałcenia Zabójstwa Źródło: KMP
opinia sytuacje zagrażające bezpieczeństwu sytuacje zagrażające bezpieczeństwu fakty Deklarowana wiktymizacja bezpośrednia i pośrednia - odpowiedzi Tak Przestępczość Przestępczość narkotykowa 4,2 Kradzieże i włamania do mieszkań Kradzieże i włamania do piwnic Kradzieże 4,0 3,8 3,4 3,0 Kradzieże samochodów i wyposażenia Kradzieże kieszonkowe, torebek itp. Hałaśliwi, awanturujący się sąsiedzi Chuligani, agresywna młodzież Napady i rozboje 12 10 8 6 4 Wiktymizacja bezpośrednia Wiktymizacja pośrednia 8,1 6,1 4,1 Kradzieże z włamaniem Kradzieże samochodów Rabunki, kradzieże rozbójnicze 3,5 3,0 2,5 2,6 Wandalizm i niszczenie mienia Pijacy Narkomani 2 2,1 Źródło: KMP 2,0 05 06 07 08 09 Źródło: KMP Przestępczość 21 Od 02 r. systematycznie spada odsetek mieszkańców, którzy deklarują, iż w minionym roku oni sami lub członkowie ich rodziny padli ofiarą przestępstwa. W 10 r. zaobserwowano najniższy od 8 lat poziom wiktymizacji, zarówno bezpośredniej, jak i pośredniej. Tylko jeden na czterdziestu mieszkańców Poznania padł ofiarą przestępstwa w ostatnim roku i tylko jeden na dwudziestu pięciu zadeklarował, że spotkało to kogoś z jego rodziny. Ankietowani poznaniacy do największych problemów z zakresu bezpieczeństwa zaliczyli: kradzieże aut i ich wyposażenia, wandalizm i niszczenie mienia oraz sytuacje stwarzane przez pijanych. Liczba wskazań na zagrożenia tego typu spadła (z wyjątkiem sytuacji związanych z nietrzeźwymi), choć wskazała je niemal połowa badanych. Za najmniejsze zagrożenia mieszkańcy uznali napady i rozboje oraz narkomanów. Problemy te wskazał odpowiednio co dziewiąty i co ósmy poznaniak. liczba 360 270 180 90 Uszkodzenia ciała Bójki i pobicia Źródło: KMP 22
opinia działanie straży miejskiej działanie straży miejskiej fakty Upomnienia pouczenia udzielone przez straż miejską Blokady założone na koła niewłaściwie zaparkowanych samochodów 2,91 2,78 3,23 3,24 3,8 3,4 3,0 2,6 Dostępność, łatwość kontaktu ze strażnikami Skuteczność załatwiania spraw Szybkość załatwiania spraw Przygotowanie i kompetencja strażników Uprzejmość strażników 55 45 35 25 Źródło: SMMP Źródło: SMMP Ukarani mandatami karnymi Poznaniacy, którzy mieli kontakt ze strażą miejską w ostatnim roku, ocenili jej dzia- 48 łalność przeciętnie, choć z wyraźnym wskazaniem na ocenę dobrą (średnia ocena 3,24). Najkorzystniej oceniono uprzejmość strażników (3,54) oraz dostępność 44 i łatwość kontaktu ze strażnikami (3,44). Pozytywnie oceniła pod tym względem strażników miejskich ponad połowa poznaniaków. Najgorzej oceniono szybkość 40 23 i skuteczność załatwiania spraw (odpowiednio 3,00 i 3,04), a niezadowolenie z tych aspektów wyraził co trzeci poznaniak. Przełożyło się to na przeciętną ocenę działania straży miejskiej, a wartość wskaźnika była w 10 r. niemal identyczna jak w 08 r. 36 32 Źródło: SMMP 24
opinia działanie policji działanie policji fakty Wykrywalność sprawców przestępstw w Interwencje policji 3,21 3,12 3,39 3,27 3,8 3,4 Dostępność, łatwość kontaktu z policjantami Skuteczność załatwiania spraw Szybkość załatwiania spraw Bójki i pobicia 59,7 75,1 79,6 81 84,4 82,6 84,6 87,1 Przestępstwa rozbójnicze 38,7 42,7 53,2 55,2 58,3 69,3 76,9 75,8 75 60 45 3,0 Przygotowanie i kompetencja policjantów Włamania 9,4 7,9 9,5 11,3 13,2 19,3 17,6 16,8 Uprzejmość policjantów Kradzież cudzej rzeczy Kradzieże samochodów 10,8 10 12,2 13,3 13,1 15,9 16,6 15,9 4,2 2,3 5,4 6 5,8 9,3 11,1 11,2 Źródło: KMP 15 08 09 Źródło: KMP Monitoring wizyjny liczba kamer Po okresie kilkuletniego wzrostu, w 10 r. odnotowano pogorszenie oceny dzia- 1 łalności policji. Uznano ją za raczej dobrą, ze wskazaniem na dostateczną (średnia ocena 3,27). Liczba osób wypowiadających się o działalności policji pozytywnie 100 była o prawie 1/4 wyższa od liczby osób wyrażających opinię negatywną. Najlepiej oceniono uprzejmość policjantów (3,52) oraz ich dostępność lub łatwość kontaktu 70 25 z nimi (3,45). Na brak uprzejmości ze strony funkcjonariuszy policji wskazał zaledwie co siódmy ankietowany, który w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy miał kontakt z policjantem. Najgorzej respondenci ocenili szybkość oraz skuteczność załatwiania spraw (odpowiednio 2,94 i 3,13). 40 10 Źródło: UMP 26
opinia zaangażowanie się w poprawę bezpieczeństwa zaangażowanie się w poprawę bezpieczeństwa fakty Włamania do mieszkań w 09 r. Kradzieże samochodów w 09 r. 4,25 4,04 3,93 3,91 3,92 4,12 4,12 4,5 4,1 3,7 3,3 Powiadomienie policji jako świadek przestępstwa Pomoc sąsiadowi w sytuacji zagrożenia Udział w społecznym programie ochrony osiedla/ulicy przed przestępcami Liczba przestępstw na 1000 mieszkańców poniżej 1 1 2 2 i powyżej Liczba przestępstw na 1000 mieszkańców poniżej 1 1 3 4 5 6 10 10 i powyżej 27 2,9 Od ośmiu lat gotowość poznaniaków do zaangażowania się na rzecz poprawy bezpieczeństwa kształtuje się na bardzo wysokim poziomie. Na bardzo wysoką wartość wskaźnika zintegrowanego (4,12) złożyły się bardzo wysokie odsetki osób zdecydowanych podjąć działanie w trzech wyróżnionych sytuacjach. Aż dziewiętnastu na dwudziestu respondentów deklarowało gotowość do powiadomienia policji w sytuacji bycia świadkiem przestępstwa lub udzielenia pomocy sąsiadowi w sytuacji zagrożenia. Ponad połowa poznaniaków wyraziła chęć wzięcia udziału w społecznym programie ochrony swojego osiedla lub ulicy. Ocena tego wskaźnika kształtuje się na raczej wysokim poziomie (3,49). Przestępstwa narkotykowe w 09 r. Liczba przestępstw na 1000 mieszkańców poniżej 1 1 3 4 5 5 i powyżej Źródło: KMP Źródło: KMP Źródło: KMP 28
opinia czystość powietrza czystość powietrza fakty Średnioroczne stężenie zanieczyszczeń powietrza w aglomeracji poznańskiej Średnioroczne stężenie tlenku węgla w aglomeracji poznańskiej µg/m3 Benzen µg/m3 3,8 Czystość powietrza w sąsiedztwie 40 Dwutlenek siarki 460 2,88 2,92 2,88 3,01 3,10 3,18 3,4 3,0 2,6 Czystość powietrza w centrum 10 Dwutlenek azotu Pył zawieszony (PM10) 4 400 370 05 06 07 08 09 Liczba dni w roku o przekroczonej normie PM10 Ogólną ocenę czystości powietrza, na którą składa się ocena czystości powietrza 05 06 07 08 09 w sąsiedztwie oraz w centrum miasta, uznać należy za przeciętną (wskaźnik zintegrowany 3,18). Z czystości powietrza w pobliżu swojego miejsca zamieszkania Poznań, ul. Polanki 42 62 55 43 67 zadowolonych jest niemal 60 mieszkańców Poznania (średnia ocena 3,50). Czystość powietrza w centrum miasta poznaniacy oceniają dostatecznie (2,83). Nega- Poznań, ul. Dąbrowskiego 51 53 42 40 69 tywnie ocenia ją co trzeci, a pozytywnie co czwarty mieszkaniec miasta. W 10 r. 29 utrzymany został zapoczątkowany w 06 r. trend wzrostu zadowolenia z czystości powietrza w mieście. Wartość wskaźnika w 10 r. jest najwyższą w historii wszystkich pomiarów jakości życia wśród mieszkańców Poznania. Poznań, ul. Szymanowskiego 40 41 25 41 - Poznań, ul. 28 Czerwca 1956 r. 34 63 37 29 32 Źródło: WIOŚ
opinia poziom hałasu poziom hałasu fakty Poziom hałasu. Pora dzienna Poziom hałasu. Pora nocna 3,8 Hałas w mieszkaniu 2 Odsetek punktów w mieście w poszczególnych 3 przedziałach wartości poziomu hałasu w db 4 Odsetek punktów w mieście w poszczególnych przedziałach wartości poziomu hałasu w db 3,08 2,99 2,99 2,94 3,09 3,18 3,4 Hałas w sąsiedztwie 22 14 15 12 3,0 2,6 Hałas w centrum 58 60,1 65 65,1 70 70,1 75 75,1 80 80,1 85 Źródło: CBA. Fundacja UAM 27 43 50,1 55 55,1 60 60,1 65 65,1 70 70,1 75 Źródło: CBA. Fundacja UAM Poziom hałasu w db (wzdłuż trasy: ul. Bukowska, ul. Zeylanda, ul. Zwierzyniecka). Pora dzienna Ogólna ocena hałasu w Poznaniu kształtuje się na poziomie wartości przeciętnej 1969 1977 1985 1999 07 (wskaźnik zintegrowany 3,18). Poznaniacy raczej dobrze oceniają poziom hałasu 31 w mieszkaniu (średnia ocena 3,61), nieco gorzej (choć także raczej dobrze) poziom hałasu w sąsiedztwie (3,36), najgorzej (raczej źle) poziom hałasu w centrum miasta (2,56). Blisko połowa badanych źle oceniła hałas w centrum Poznania, sześciu na dziesięciu poznaniaków wyraziło zadowolenie z poziomu hałasu w sąsiedztwie, a siedmiu na dziesięciu w mieszkaniu. Wartość wskaźnika zadowolenia z poziomu hałasu ulicznego w najnowszym pomiarze jest najwyższa w historii wszystkich pomiarów jakości życia mieszkańców Poznania. Maksymalny 78,5 79 77,7 74,6 74,4 Średni 71,9 75,8 76,5 74,4 74 Minimalny 64,6 74 75,3 74,3 73,6 Źródło: CBA. Fundacja UAM 32
opinia czystość i porządek czystość i porządek fakty Odpady stałe wywożone na składowisko komunalne Interwencje Pogotowia Czystości 2,93 2,99 2,92 3,11 3,26 3,24 4,4 4,0 3,6 3,2 2,8 Czystość w sąsiedztwie Czystość ulic, chodników, placów Czystość parków i lasów kg/mieszkańca 800 640 480 3 160 Źródło: ZZO Usunięcie skutków kolizji drogowych Usunięcie padłych zwierząt i ptaków w Wywóz odpadów z uprzątniętych terenów w tonach 04 05 06 07 08 09 782 941 727 739 552 514 1,3 3,2 2,3 1,4 1,3 1,4 231 177 98 88 73 79 Źródło: ZZO Czystość terenu wokół domów Niemal 2/3 poznaniaków bardzo dobrze lub raczej dobrze ocenia czystość i po- 1,0 Bardzo czysto rządek w pobliżu swojego miejsca zamieszkania (średnia ocena 3,61). Jedynie niespełna 13 badanych uznaje poziom czystości i porządku w sąsiedztwie za zły. 7,1 11,9 Dość czysto Przeciętnie Czystość ulic, chodników i placów w mieście poznaniacy oceniają jako przeciętne Dość brudno 33 (3,09). Podobnie postrzegają czystość w parkach i lasach (3,03), którą pozytywnie ocenił co trzeci badany. Ogólna ocena czystości i porządku w mieście oscyluje wokół poziomu przeciętnego (ze wskazaniem na raczej dobry).,4 49,5 Bardzo brudno Źródło: CBJŻ 34
opinia czystość wód czystość wód fakty Zrzut ścieków kanalizacją miejską Zużycie wody w gospodarstwach domowych 2,54 2,71 2,56 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 Czystość wody w jeziorach poznańskich Czystość wody w Warcie m3/dobę 110 100 90 80 70 60 50 40 Ogółem W tym gospodarstwa domowe m3/mieszkańca 47 45 43 41 Źródło: AQUANET S.A. Zanieczyszczenia dopływające i wypływające z COŚ w µg/m 3 Mieszkańcy Poznania nie najlepiej oceniają czystość wód powierzchniowych w Po- 35 znaniu (wskaźnik zintegrowany 2,56). Raczej nisko oceniają czystość wody w poznańskich jeziorach (średnia ocena 2,69). Niezadowolonych z jej stanu było blisko 40 badanych. Jeszcze gorzej poznaniacy oceniają czystość wody w Warcie (2,44). Tylko jeden na siedmiu badanych wystawił jej pozytywną notę, a ponad połowa oceniła ją raczej źle i bardzo źle. Przez ostatnie dwa lata zanotowano znaczący spadek poziomu zadowolenia z czystości wody w mieście. Zanieczyszczenia dopływające - BZT5 w µg/m3 Zanieczyszczenia wypływające - BZT5 w µg/m3 Zanieczyszczenia dopływające - zawiesina w µg/m3 Zanieczyszczenia wypływające - zawiesina w µg/m3 429 459 422 467 464 409 484 369 9,7 14 4 4 4 4,5 4 3 324 406 405 479 440 377 555 650 12 19 11 5 8 7 6 5 Źródło: AQUANET SA 36
opinia zaangażowanie się w ochronę środowiska zaangażowanie się w ochronę środowiska fakty Mieszkańcy uczestniczący w akcjach ekologicznych Odpady zebrane w akcjach ekologicznych 3,68 3,60 3,43 3,92 3,92 3,90 4,4 4,0 3,6 3,2 Segregacja odpadów Wspieranie organizacji Udział w proteście 35 25 Wiosenne porządki Sprzątanie świata tony 500 400 0 0 Wiosenne porządki Sprzątanie świata 2,8 Źródło: UMP 100 Źródło: UMP Mieszkańcy segregujący odpady Odzysk surowców wtórnych przez ZZO 37 80 75 70 65 60 55 50 06 08 10 Papier Szkło Plastik i opakowania Baterie W porównaniu z wynikami przedostatniej edycji badań w 10 r. zaobserwowano wzrost odsetka poznaniaków segregujących plastik i opakowania (do 80) oraz baterie (do 72). Średnio 3/4 mieszkańców Poznania segreguje również papier i szkło. W przypadku segregacji szkła obserwowany odsetek jest taki sam jak w 08 r., a w przypadku segregacji papieru wskaźnik obniżył się o blisko pięć punktów. Bardzo wysoka jest także gotowość poznaniaków do wspierania działań organizacji zajmujących się ochroną środowiska (średnia ocena 3,88). Udział w zorganizowanym proteście przeciwko budowie zakładu zanieczyszczającego środowisko deklaruje blisko połowa mieszkańców (3,28). tony 800 700 600 500 400 0 0 100 Makulatura Stłuczka szklana Tworzywa sztuczne Źródło: ZZO 38
opinia własne możliwości finansowe własne możliwości finansowe fakty Powierzchnia mieszkania 2-pokojowego w obrocie wolnorynkowym, które można nabyć za średnie miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw Relacja przeciętnej emerytury/renty do przeciętnego wynagrodzenia brutto 2,93 2,90 2,68 2,67 2,63 2,46 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 Wnoszenie opłat związanych z mieszkaniem (czynsz, energia) Kupowanie niezbędnych produktów żywnościowych Kupowanie niezbędnej odzieży i obuwia Kupowanie drogiego wyposażenia (meble, sprzęt RTV, AGD) Kupowanie luksusowych towarów (samochód, wycieczki) Oszczędzanie i inwestowanie m2 1,25 1,0 0,75 0,50, obliczenia własne 47 45 43 41 Mimo iż mieszkańcy Poznania oceniają swoje możliwości finansowe jako przeciętne (średnia ocena 2,90), wartość wskaźnika zintegrowanego dla tego aspektu w 10 r. jest jedną z najwyższych od początku prowadzonych badań. Najlepiej ( raczej dobrze ) mieszkańcy Poznania oceniają zdolność do kupowania niezbędnych produktów żywnościowych (3,70). Ponad 2/3 badanych dobrze ocenia swoje możliwości finansowe związane z kupowaniem tego typu towarów. Najgorzej ( bardzo źle ) mieszkańcy Poznania oceniają swoje możliwości oszczędzania i inwestowania oraz zdolność do kupowania luksusowych towarów. Pozytywnie swoje możliwości oszczędzania i inwestowania ocenia 15, a zdolność do kupowania luksusowych towarów 12 badanych. Przeciętne miesięczne wydatki na osobę w gospodarstwie domowym w zł brutto w 09 r. Ogółem 1160,9 Żywność i napoje 337,6 Użytkowanie mieszkania i nośniki energii 292,6 Transport i telekomunikacja 211,4 Odzież i obuwie 55,5 Zdrowie 75,1 Higiena osobista 50,7 Edukacja 36,5 Turystyka i rekreacja 61,3 Kultura 33,3 Opieka nad dziećmi 6,8 39 40 Źródło: US w Poznaniu
opinia własna sytuacja materialna własna sytuacja materialna fakty Niekorzystny wpływ sytuacji materialnej na funkcjonowanie odpowiedzi Tak Ocena własnej sytuacji materialnej Rodziny emerytów i rencistów w ogólnej liczbie rodzin korzystających z pomocy społecznej Gospodarstwa domowe korzystające z pomocy społecznej z powodu ubóstwa 10 02 03 04 06 08 10 Obowiązki zawodowe, szkolne lub domowe Normalne funkcjonowanie z najbliższymi osobami (małżonek, dzieci) Kontakt z innymi bliskimi osobami (wizyty u przyjaciół i znajomych) Wykonywanie innych ważnych zajęć (hobby, spędzanie czasu wolnego) Kontrola nad ważnymi życiowymi sprawami 70 60 50 40 10 02 03 04 06 08 10 Żyjemy bardzo biednie Żyjemy skromnie Żyjemy średnio Żyjemy dobrze Żyjemy bardzo dobrze 32 29 26 23 Źródło: WUW 6 5 4 3 2 Źródło: MOPR Mieszkańcy objęci pomocą społeczną MOPR W 10 r. odnotowano nieznaczny wzrost odsetka poznaniaków, którzy ocenili, iż żyje im się biednie lub skromnie (łącznie 1/4 badanych). Liczba osób deklarujących średnie lub dobre warunki materialne zmniejszyła się nieznacznie. Minimalnie wzrosła liczba badanych, którzy stwierdzili, że żyje im się bardzo dobrze 7 6 i że mogą sobie pozwolić na pewien luksus (ponad 3). Najliczniejszą kategorią mieszkańców pozostały osoby, które swój poziom materialny określiły jako prze- 5 41 ciętny. W porównaniu z 08 r. wzrósł odsetek osób, którym problemy finansowe utrudniały funkcjonowanie. Trudności materialne odbiły się głównie na ograniczeniu aktywnego spędzania czasu wolnego (16 badanych) oraz kontaktach z przyjaciółmi i znajomymi (12 badanych). 4 Źródło: MOPR 42
opinia możliwość otrzymania pomocy materialnej możliwość otrzymania pomocy materialnej fakty Powody przyznawania pomocy społecznej MOPR w 09 r. Dzieci korzystające z pomocy w formie posiłków w szkołach 2,61 2,70 2,76 2,85 2,87 2,33 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 Ze strony kogoś z rodziny Ze strony kogoś z przyjaciół Ze strony instytucji miejskich Ze strony organizacji społecznych Ze strony społeczności parafialnej 0 10 40 50 Narkomania Sieroctwo Trudność w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego i placówki opiekuńczo-wychowawczej. Bezdomność Alkoholizm Potrzeba ochrony macierzyństwa Niepełnosprawność Bezrobocie Bezradność w sprawach opiekuńczo- -wychowawczych i prowadzenia gosp. domowego Długotrwała lub ciężka choroba Ubóstwo Źródło: MOPR 4,5 4,0 3,5 3,0 Źródło: MOPR Beneficjenci pomocy społecznej MOPR Dwóch na trzech ankietowanych poznaniaków stwierdziło, że w trudnej sytuacji może liczyć na pomoc materialną kogoś z rodziny (średnia ocena 3,63). Bli- 35 sko połowa pozytywnie oceniła możliwość uzyskania wsparcia finansowego ze strony przyjaciół (3,31). Na raczej niskim poziomie mieszkańcy ocenili możliwość uzyskania pomocy od społeczności parafialnej (2,50), instytucji miejskich (2,41) oraz organizacji społecznych (2,47). Mimo iż ogólna ocena możliwości uzyskania 25 43 wsparcia materialnego kształtuje się na poziomie przeciętnym, wartość wskaźnika zintegrowanego dla tego aspektu jest w 10 r. najwyższą spośród dotąd obserwowanych (2,87). Źródło: MOPR 44
opinia zaangażowanie się w pomoc osobom potrzebującym zaangażowanie się w pomoc osobom potrzebującym fakty Gospodarstwa domowe objęte pomocą społeczną przypadające na 1 pracownika socjalnego Środki z budżetu miasta przeznaczone dla organizacji pozarządowych działających w obszarze pomocy społecznej w mln zł 3,14 3,12 2,93 2,80 2,63 2,90 3,3 3,1 2,9 2,7 2,5 Uczestnictwo w pracach organizacji społecznej pomagającej niepełnosprawnym Wpieranie pracą i finansowo działań fundacji pomagającej ubogim i bezdomnym Pomaganie w świetlicy osiedlowej zajmującej się dziećmi zaniedbanymi liczba 150 1 90 60 Źródło: MPiPS 05 06 07 08 09 Profilaktyka i pomoc społeczna 9,3 12,5 21,2 28,9 33,0 Działania na rzecz osób niepełnosprawnych Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii 1,5 1,8 2,3 2,2 3,5 2,8 2,6 2,6 3,2 3,9 - - 0,4 0,5 0,4 Krwiodawcy Od 08 r. wzrosła chęć zaangażowania się mieszkańców Poznania w akacje i programy na rzecz osób potrzebujących. W 10 r. ogólna ocena gotowości zaangażowania się poznaniaków w udzielanie pomocy potrzebującym kształtuje 40 35 Ogółem W tym honorowi się na poziomie przeciętnym (średnia ocena 3,12). Najwyżej oceniono gotowość 45 do wsparcia pracą i pomocą finansową działań organizacji pomagających osobom niepełnosprawnym (3,21) oraz ubogim i bezdomnym (3,19). Zadeklarowało ją około 45 mieszkańców. Najmniejszą chęć pomocy poznaniacy zadeklarowali w stosunku do wsparcia świetlicy osiedlowej zajmującej się dziećmi zaniedbanymi (2,96). 25 15 10 46
opinia stan techniczny i wyposażenie mieszkania stan techniczny i wyposażenie mieszkania fakty Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania Przeciętna liczba osób na mieszkanie 4,25 3,69 3,73 3,84 3,83 3,91 4,0 3,9 3,8 3,7 Wielkość mieszkania Stan techniczny Wyposażenie mieszkania m2 64 liczba 63 2,7 2,6 2,5 3,6 62 2,4 Wyposażenie mieszkań Poznaniacy bardzo dobrze ocenili stan techniczny i wyposażenie swoich mieszkań (wskaźnik zintegrowany 3,91). Na bardzo dobrą ocenę złożyły się wysokie noty wystawione przez mieszkańców Poznania wszystkim wyróżnionym elementom, tj. wielkości, stanowi technicznemu i wyposażeniu mieszkania. Pozytywnie oceniło je od 75 do 85 mieszkańców. Od sześciu lat ogólna ocena zadowolenia ze stanu technicznego i wyposażenia mieszkania kształtuje się na bardzo dobrym pozio- 100 95 90 Wodociąg Ustęp spłukiwany Łazienka Centralne ogrzewanie Gaz sieciowy mie, a wartość wskaźnika uzyskana w 10 r. jest najwyższą spośród wszystkich 85 47 sześciu edycji badań. 80 48
opinia sąsiedztwo sąsiedztwo fakty Troska mieszkańców o okolice ich miejsca zamieszkania (posadzona zieleń, kwiaty, itp.) Personalizowanie klatki schodowej w miejscu zamieszkania (kwiaty, ozdoby, firanki) 4,25 3,22 3,40 3,51 3,6 3,4 3,2 3,0 Dbałość mieszkańców o otoczenie domu Wzajemna pomoc sąsiadów Warunki zabawy dla dzieci 21,5 5,4 29,6 9,3 34,3 Zdecydowanie tak Raczej tak Sporadycznie Raczej nie Zdecydowanie nie 15,8 33,2 5,1 21,1 24,8 Zdecydowanie tak Raczej tak Sporadycznie Raczej nie Zdecydowanie nie 2,8 Źródło: CBJŻ Źródło: CBJŻ Troska o przestrzeń wspólną przed domem (ławki, teren zielony, plac zabaw dla dzieci, itp.) Poznaniacy dobrze oceniają swoje sąsiedztwo (wskaźnik zintegrowany 3,51). Blisko Zdecydowanie tak 2/3 ankietowanych mieszkańców zadeklarowało zadowolenie z wzajemnej pomocy 13 Raczej tak sąsiedzkiej (średnia ocena 3,62). Niewiele ponad 2/3 badanych pozytywnie oceniło 24,4 Sporadycznie dbałość o otoczenie domu (3,62), a średnio co drugi badany wyraził zadowolenie z warunków zabawy dla dzieci (3,29). W 10 r. zanotowano wzrost zadowolenia 26,5 Raczej nie Zdecydowanie nie z sąsiedztwa, a tendencja wzrostowa utrzymuje się od czterech lat.,2 49 15,9 Źródło: CBJŻ 50
opinia własny stan zdrowia własny stan zdrowia fakty Umieralność mieszkańców Poznania ze względu na przyczynę na 100 000 mieszkańców Urodzenia żywe i zgony 4,25 3,71 3,83 3,88 3,76 3,70 3,73 4,0 3,9 3,8 3,7 Podatność na zachorowania Znoszenie dużego wysiłku fizycznego Znoszenie stresu i obciążeń psychicznych Częstotliwość bólu i dolegliwości 02 03 04 05 06 07 08 Choroby układu krążenia 464 463 458 435 4 447 448 Nowotwory 270 282 283 268 295 286 291 Choroby układu trawiennego 43 45 48 44 44 43 46 Choroby układu oddechowego 31 32 29 32 40 42 38 Zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany metabolicznej 25 22 21 24 33 28 Choroby układu nerwowego i narządów zmysłów 12 13 13 18 18 18 21 Choroby zakaźne i pasożytnicze 5 4 6 7 8 6 8 Stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym 3 4 3 3 4 5 5 na 1000 mieszkańców 11 9 7 5 3 1 Urodzenia żywe Zgony Zgony niemowląt na 1000 urodzeń żywych Ogólna ocena stanu zdrowia poznaniaków kształtuje się na poziomie dobrym 8 (średnia ocena 3,73). Co ważne, liczba ankietowanych, którzy dobrze oceniają swój stan zdrowia, jest ponad dwukrotnie większa od liczby tych, którzy wypowiadają 7 się o nim negatywnie. Mieszkańcy Poznania deklarują wysoką odporność na zachorowania (), dobrą odporność na wysiłek fizyczny oraz obciążenie psychicz- 6 ne (odpowiednio 3,72 i 3,66). Jednocześnie badani mieszkańcy nie czują się podatni na ból i dolegliwości (3,80). Około trzech na czterech poznaniaków nie zauważa 5 51 u siebie tego typu symptomów, a na problemy ze zdrowiem narzeka zaledwie co szósty lub co siódmy badany. 4 52
opinia własna sprawność fizyczna własna sprawność fizyczna fakty Przeciętne dalsze trwanie życia Mieszkańcy korzystający z usług opiekuńczych (w ramach zadań własnych gminy) 4,75 4,25 4,63 4,65 4,63 4,8 4,7 4,6 4,5 4,4 Poruszanie się w domu i poza domem Pokonywanie stopni (schody, komunikacja) Mycie i ubieranie Zaspokajanie potrzeb fizjologicznych Wykonywanie czynności w pochyleniu lata 80 78 76 74 72 Kobiety Mężczyźni 2,7 2,5 2,3 2,1 1,9 1,7 1,5 Źródło: MOPR 53 Mieszkańcy Poznania bardzo dobrze oceniają swoją sprawność fizyczną (wskaźnik zintegrowany 4,63). Ankietowani najlepiej ocenili stopień samodzielności przy myciu i ubieraniu się (średnia ocena 4,75) oraz w zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych (4,76). Tylko mniej niż jeden na stu poznaniaków uznał, że źle lub raczej źle radzi sobie z tymi czynnościami. Relatywnie najniżej, jednak nadal bardzo dobrze, oceniono sprawność przy wykonywaniu czynności w pochyleniu (4,50) i przy pokonywaniu stopni (4,54). Odsetek osób mających trudności z tymi czynnościami był bardzo niski i wyniósł odpowiednio 6 i 5. We wszystkich trzech edycjach badań, podczas których mierzono ogólną ocenę własnej sprawności fizycznej (w latach 02, 08 i 10), wartość wskaźnika zintegrowanego była bardzo zbliżona i kształtowała się na poziomie oceny bardzo dobrej. 54
opinia własna sprawność psychofizyczna własna sprawność psychofizyczna fakty Udział zgonów osób w wieku poniżej 65 roku życia w zgonach ogółem Zgony w wyniku chorób układu nerwowego i narządów zmysłów 4,75 4,25 4,46 4,50 4,51 4,9 4,7 4,5 4,3 4,1 Jasność i dokładność widzenia Dokładność słyszenia Możliwość mówienia i porozumiewania się Możliwość zapamiętywania Orientacja w otoczeniu (kierunki, miejsca, kolory) 29 28 27 26 liczba 125 115 105 95 85 75 65 02 03 04 05 06 07 08 55 Poznaniacy bardzo dobrze oceniają własną sprawność psychofizyczną. Przewaga osób, które pozytywnie oceniają swoją sprawność, nad tymi, którzy oceniają ją negatywnie, wynosi aż osiemdziesiąt dziewięć punktów procentowych. Mieszkańcy Poznania najlepiej oceniają u siebie możliwość mówienia i porozumiewania się (średnia ocena 4,72). Aż 98 poznaniaków nie deklaruje problemów związanych z tym aspektem. Na problemy z dokładnością słyszenia oraz z zapamiętywaniem wskazuje jeden na sześćdziesięciu badanych. Relatywnie wyższy odsetek osób ma natomiast problemy okulistyczne. Pewne trudności w jasności i dokładności widzenia zadeklarował co jedenasty badany. Zarówno w 10 r., jak i we wcześniejszych pomiarach z lat 02 i 08, wartość ogólnej oceny sprawności psychofizycznej kształtuje się na bardzo wysokim poziomie. 56
opinia wpływ stanu zdrowia na funkcjonowanie wpływ stanu zdrowia na funkcjonowanie fakty Niekorzystny wpływ stanu zdrowia na funkcjonowanie odpowiedzi Tak" Częstotliwość występowania niekorzystnych stanów zdrowotnych odpowiedzi Co najmniej 2 3 razy w tygodniu Osoby leczone w szpitalach Przeciętny czas pobytu chorego w szpitalu 10 02 03 04 06 08 10 Wykonywanie obowiązków zawodowych, szkolnych lub domowych Normalne funkcjonowanie z najbliższymi osobami (małżonek, dzieci) Kontakt z innymi bliskimi osobami (wizyty u przyjaciół i znajomych) Wykonywanie innych ważnych dla Pana(i) zajęć (hobby, spędzanie czasu wolnego) Kontrola nad ważnymi życiowymi sprawami 10 02 03 04 06 08 10 Fizyczne wyczerpanie, brak energii Odczuwanie dolegliwości bólowych Przeziębienie, pozbawienie chęci do życia Silne lub długie zdenerwowanie Stres, wyczerpanie psychiczne 260 240 2 0 dni 8 7 6 5 Źródło: WCZP 57 Co szósty mieszkaniec deklaruje, że kłopoty ze zdrowiem zakłóciły mu w ostatnim miesiącu wykonywanie obowiązków zawodowych, szkolnych lub domowych. Co siódmemu poznaniakowi problemy zdrowotne uniemożliwiły uprawianie hobby, co dziesiątemu kontakty z przyjaciółmi. Co jedenasty mieszkaniec wskazuje na dolegliwości związane ze zdrowiem jako przyczynę zakłócenia kontaktów z najbliższą rodziną, co dwudziesty jako powód utraty kontroli nad ważnymi życiowymi sprawami. Mieszkańcy Poznania dość często narzekają na dolegliwości bólowe i fizyczne wyczerpanie. Codziennie lub prawie codziennie odczuwa je odpowiednio 6 i 5,5 mieszkańców, a dwa bądź trzy razy w tygodniu odpowiednio 13 i 16. Dużo mniej problemów sprawiają respondentom stres i psychiczne wyczerpanie oraz problemy związane z przeziębieniami czy z brakiem chęci do życia. Tylko mniej niż jeden na pięćdziesięciu mieszkańców odczuwa je codziennie lub prawie codziennie. 58
opinia dostępność usług medycznych dostępność usług medycznych fakty Łóżka w szpitalach na 100 000 mieszkańców Personel medyczny na 10 000 mieszkańców 4,25 3,12 3,31 2,94 3,17 3,02 2,96 3,4 3,3 3,2 3,1 3,0 2,9 2,7 Zaspokojenie potrzeb zdrowotnych Otrzymanie pomocy medycznej w nocy Uzyskanie pomocy lekarza specjalisty Możliwość wyboru szpitala Uzyskanie badań laboratoryjnych i diagnostycznych Liczba łóżek w szpitalach ogółem 955 963 1008 966 919 975 991 999 Liczba łóżek w szpitalach klinicznych Liczba łóżek w szpitalach specjalistycznych 388 39 385 368 364 376 377 382 327 331 333 336 310 322 353 350 Źródło: WCZP Liczba lekarzy 49 49 51 39 40 42 42 41 Liczba stomatologów 6 5 5 3 4 4 5 2 Liczba pielęgniarek 69 72 74 71 71 73 73 71 Liczba położnych 10 10 11 12 11 12,5 13 13 Mieszkańcy przypadający na 1 przychodnię Poznaniacy oceniają dostępność usług medycznych w ramach ubezpieczenia 2,6 zdrowotnego jako przeciętną. Najbardziej pozytywnie ocenili możliwość wykonania niezbędnych badań laboratoryjnych i diagnostycznych. Zadowolona z niej 2,4 jest niemal połowa poznaniaków. Pozytywnie mieszkańcy Poznania ocenili także możliwość otrzymania pomocy medycznej nocą. Dobrze oceniło ją 40 badanych. 2,2 Co trzeci poznaniak był przekonany, że będzie mógł wybrać szpital, w którym będzie leczony (średnia ocena 2,96), a nieco więcej niż co trzeci jest zdania, że bez 2,0 59 problemu uzyska pomoc lekarza specjalisty (2,87). Najniżej ( raczej źle ) mieszkańcy oceniają możliwość zaspokajania potrzeb zdrowotnych. Negatywnie ocenia ją około połowa badanych (2,71). 1,8 60
opinia jakość usług medycznych jakość usług medycznych fakty Porady lekarskie Wyjazdy pogotowia ratunkowego 4,1 4,0 3,9 3,8 3,7 3,6 Leczenie przez lekarza rodzinnego Leczenia stomatologiczne Leczenie przez lekarzy specjalistów Leczenie szpitalne Badania diagnostyczne i laboratoryjne Jakość usług medycznych dostępnych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego oceniana była wyłącznie przez mieszkańców, którzy korzystali z nich w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy. W związku z tym w przypadku tego aspektu wzięto pod uwagę wyłącznie wskaźniki proste. Wśród usług wykonywanych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego najwyżej oceniono badania diagnostyczne, o których pozytywnie wyraziło się czterech na pięciu mieszkańców, a negatywnie zaledwie niespełna co dwudziesty. mln 6 5 4 3 2 Ogółem W tym specjalistyczne 70 60 50 40 02 03 04 05 06 07 08 Leczeni w szpitalach na 1 łóżko liczba osób 50 Wysoko oceniono także pozostałe badane elementy: leczenie przez lekarza rodzinnego (zaledwie 6 niezadowolonych), leczenie stomatologiczne, leczenie szpital- 45 ne, pracę lekarzy specjalistów. We wszystkich tych kategoriach trzech na czterech ankietowanych wystawiło oceny pozytywne. 40 W porównaniu z 08 r. odnotowano niewielki wzrost zadowolenia z leczenia przez lekarzy specjalistów. Mimo że w przypadku pozostałych elementów zaobserwowa- 35 61 no nieznaczne pogorszenie ocen, nie wpłynęło to na ogólny bardzo wysoki poziom ocen wystawionych przez poznaniaków korzystających z usług medycznych. 62
opinia spędzanie czasu wolnego spędzanie czasu wolnego fakty Przedstawienia i koncerty Seanse w kinach stałych 4,25 3,22 3,38 3,41 3,35 3,45 3,38 4,0 3,6 3,2 2,8 2,4 Sposób spędzania czasu wolnego w domu Rekreacja, aktywność fizyczna dla zdrowia i przyjemności Uczęszczanie do teatru, opery, muzeów lub galerii Uczęszczanie do kina, na koncerty rozrywkowe, dyskotek Życie towarzyskie Urlopy, weekendy spędzane poza Poznaniem 2,8 2,6 2,4 2,2 2,0 110 90 70 50 02 03 04 05 06 07 08 Księgozbiór bibliotek publicznych na 1000 mieszkańców 63 Ogólna ocena zadowolenia mieszkańców Poznania ze sposobów, w jaki spędzają swój czas wolny, kształtuje się na poziomie raczej dobrym (wskaźnik zintegrowany 3,38). Poznaniacy najlepiej (średnia ocena 3,76) oceniają sposoby spędzania czasu wolnego w domu (3/4 wskazań pozytywnych). Równie wysoko postrzegają swoje życie towarzyskie (3,76), z którego zadowolonych jest siedem na dziesięć osób. Relatywnie najgorzej oceniane jest zadowolenie z uczęszczania do teatru, opery, muzeum czy galerii. Widoczna jest tu znacząca przewaga osób niezadowolonych nad osobami zadowolonymi. Ocena z najnowszego pomiaru jest bardzo zbliżona do wartości uzyskiwanych w latach 03-08. 2,7 2,6 2,5 2,4 64
opinia aktywność fizyczna aktywność fizyczna fakty Częstotliwość aktywności fizycznej mieszkańców wyborów odpowiedzi Co najmniej 1 2 razy w roku Obiekty sportowe w 09 r. Ćwiczący w klubach sportowych 80 70 60 50 40 10 02 06 08 10 Odbywanie długich, pieszych wycieczek Bieganie, jeżdżenie na rowerze, pływanie, itp. Gra w piłkę nożną, siatkówkę, koszykówkę, itp. Gimnastyka, ćwiczenia, aerobik, itp. Jazda na nartach, snowboardzie, łyżwach, itp. Wiosłowanie, żeglowanie, pływanie na kajaku, itp. Mieszkańcy Poznania pytani o aktywność fizyczną deklarują, że najczęściej odbywają długie, piesze wycieczki. Średnio co czwarty mieszkaniec odbywa je raz w tygodniu. Niemal tyle samo osób uprawia raz w tygodniu gimnastykę, ćwiczenia lub aerobik. Liczba stadionów i boisk z widownią 10 Liczba pływalni krytych 14 Liczba kortów tenisowych 135 Liczba hal i sal sportowych 187 Liczba boisk 481 Źródło: UMP 10 8 6 4 2 02 04 06 08 Ogółem W tym kobiety Osoby dorosłe ćwiczące w klubach sportowych w stosunku do ogólnej liczby ćwiczących Prawie ¼ poznaniaków znajduje raz w tygodniu czas, aby pobiegać, pojeździć na w stosunku do ogólnej liczby ćwiczących rowerze lub popływać. Aktywność uprawiania sportów letnich (wiosłowania, żeglowania, pływania na kajaku, itp.) oraz zimowych (jazda na nartach, snowboar- 45 dzie, łyżwach, itp.) jest znacznie mniejsza. Sportów letnich nie uprawiało ani razu 40 84, a zimowych 76 badanych. W 10 r. wystąpił niewielki wzrost liczby osób deklarujących aktywność w zakresie gry w piłkę nożną, siatkówkę, koszykówkę, 35 65 a także uprawiania sportów zimowych, gimnastyki, ćwiczeń lub aerobiku. 02 04 06 08 66