Co obejmuje sprzęt elektryczny o napięciu 50 1000 VAC oraz 75 1500 VDC

Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych Politechniki Łódzkiej Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC Prawne aspekty projektowania i realizacji urządzeń elektronicznych dr inż. Piotr Pietrzak pietrzak@dmcs.pl pok. 54, tel. 631 26 20 www.dmcs.p.lodz.pl Co obejmuje sprzęt elektryczny o napięciu 50 1000 VAC oraz 75 1500 VDC Co nie podlega (Załącznik II) - sprzęt elektryczny do Ex, - sprzęt elektryczny radiologiczny i medyczny, - części elektryczne dźwigów, - liczniki elektryczne, - zakłócenia radioelektryczne, - wtyczki i gniazda do użytku domowego, - urządzenia zasilania ogrodzeń pod napięciem, - specjalistyczny sprzęt elektryczny przeznaczony na statki, samoloty oraz kolej. 2 Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC zakres szczegółowy Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC definicja wymagań Art.3 1. Państwa członkowskie podejmą wszelkie odpowiednie środki aby zapewnić, że sprzęt elektryczny może być umieszczony na rynku tylko wówczas, gdy po skonstruowaniu go zgodnie z zasadami dobrej praktyki inżynierskiej w zakresie zagadnień bezpieczeństwa obowiązującymi na terenie wspólnoty, nie zagraża bezpieczeństwu osób, zwierząt domowych i mienia, jeżeli jest właściwie zainstalowany, utrzymywany i użytkowany zgodnie z przeznaczeniem 2. Podstawowe elementy celów związanych z bezpieczeństwem, októrych mowa w ust. 1 zostały wyszczególnione w Załączniku I. www.newapproach.org 3 4 Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC Załącznik I: 1. Warunki ogólne a) Podstawowe cechy, których znajomośći stosowanie zapewnią, że wyposażenie elektryczne będzie użytkowane bezpiecznie i zgodnie z jego przeznaczeniem, zostanąuwidocznione na wyposażeniu elektrycznym, a w przypadku braku takiej możliwości, zostaną podane w dokumentacji towarzyszącej. b) Nazwa producenta, nazwa firmowa towaru, znak towarowy powinny zostać wyraźnie wydrukowane na wyposażeniu elektrycznym lub, w przypadku braku takiej możliwości, na opakowaniu. c) Sprzęt elektryczny łącznie z jego częściami składowymi, powinien być wykonany w taki sposób, aby zapewniać jego bezpieczny i prawidłowy montaż i przyłączenie. d) Sprzętelektrycznypowinienbyćzaprojektowanyi wyprodukowanyw sposób zapewniający jego zgodnośćz zasadami ochrony przed zagrożeniem, wymienionymi w pkt. 2 i 3 niniejszego załącznika, pod warunkiem że sprzęt ten jest użytkowany w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i jest odpowiednio utrzymany. 5 Załącznik I: 2. Ochrona przed zagrożeniem stwarzanym przez sprzęt elektryczny Zgodnie z pkt. 1 należy określić środki techniczne w celu zapewnienia, że: a) osoby oraz zwierzęta domowe sąodpowiednio chronione przed niebezpieczeństwem urazu fizycznego lub inną krzywdą mogącą powstać w wyniku bezpośredniego lub pośredniego kontaktu z elektrycznością; b) nie dojdzie do wytworzenia temperatury, łuków lub promieniowania, które mogłyby spowodowaćniebezpieczeństwo; c) osoby, zwierzęta domowe oraz mienie sąodpowiednio chronione przed niebezpieczeństwem nieelektrycznym, które, jak wynika z doświadczenia, może być spowodowane przez wyposażenie elektryczne; d) izolacja musi być odpowiednia do przewidywanych warunków. 6 1

Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC moduł oceny Załącznik I: 3. Ochrona przed zagrożeniem mogącym powstać wskutek oddziaływania na sprzęt elektryczny czynników zewnętrznych Zgodnie z pkt. 1 należy określić środki techniczne w celu zapewnienia, że: a) Sprzęt elektrycznyspełnia przewidywane wymagania mechaniczne w taki sposób, że osoby, zwierzęta domowe oraz mienie nie będą narażone na niebezpieczeństwo; b) Sprzęt elektrycznybędzie odpornyna wpływy nie mechaniczne w przewidywalnych warunkach otoczenia w taki sposób, aby nie narazić na niebezpieczeństwo osób, zwierząt domowych oraz mienia; Zał. IV. Wewnętrzna kontrola produkcji moduł A Dokumentacja - opis ogólny sprzętu elektrycznego - projekt koncepcyjny oraz rysunki wykonawcze i schematy elementów składowych, podzespołów, obwodów, itp. - opisy i objaśnienia niezbędne do zrozumienia tychże oraz działania sprzętu -wykaz norm zastosowanych w całości lub w części oraz opisy rozwiązań przyjętych w celu spełnienia wymagań - wyniki wykonanych obliczeń projektowych oraz badań - sprawozdania z badań c) Sprzęt elektrycznynie narazi na niebezpieczeństwo osób, zwierząt domowych oraz mienia w przewidywanych warunkach przeciążenia. 7 8 Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC normy EN 41003 Szczególne wymagania bezpieczeństwa dotyczące urządzeń przeznaczonych do podłączania do sieci telekomunikacyjnych EN 50060 Spawalnicze źródła energii do ręcznego spawania łukowego o ograniczonym czasie obciążenia Producent Dokumentacja techniczna wg Załącznika IV.3 Deklaracja zgodności, Wewnętrzna kontrola produkcji, Moduł A EN 50063 Wymagania bezpieczeństwa dotyczące budowy i instalowania urządzeń do zgrzewania rezystancyjnego i procesów pokrewnych EN 50065 Transmisja sygnałów w sieciach elektrycznych niskiego napięcia od 3kHz do 148,5kHz EN 50078 Uchwyty do spawania łukowego EN 50083 Kable sieci rozprowadzające sygnały telewizyjne i radiofoniczne EN 50084 Bezpieczeństwo elektrycznych przyrządów do użytku domowego i podobnego EN 50085 Systemy listew instalacyjnych otwieranych i listew instalacyjnych zamkniętych do instalacji elektrycznych 9 10 Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC normy Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC normy EN 50086 Systemy rur kablowych do instalacji elektrycznych EN 50087 Bezpieczeństwo elektrycznych przyrządów do użytku domowego i podobnego EN 50090 Elektroniczne systemy przeznaczone do użytku domowego i w budownictwie (HBES) EN 50091 Bezprzerwowe systemy zasilania (UPS) EN 50106 Bezpieczeństwo elektrycznych przyrządów do użytku domowego i podobnego EN 50132 Systemy alarmowe - Systemy monitorowania CCTV do stosowania w układach zabezpieczających EN 50146 Łączenia kabli stosowane w instalacjach elektrycznych EN 50165 Osprzęt elektryczny urządzeń nieelektrycznych stosowanych w gospodarstwach domowych i podobnych zastosowaniach EN 50178 Urządzenia elektryczne stosowane w instalacjach zasilających EN 50192 Urządzenia do spawania łukowego EN 50194 Aparatura elektryczna do wykrywania gazów palnych w domostwach EN 50214 Przewody dźwigowe giętkie EN 50265 Wspólne metody badań palności kabli i przewodów EN 50267 Wspólne metody badań palności kabli i przewodów EN 50268 Pomiar gęstości dymów powstałych podczas spalania kabli i przewodów w zdefiniowanych warunkach EN 50298 Obudowy puste do niskonapięciowych zespołów aparatury łączeniowej i sterowniczej EN 50319 Urządzenia zbliżeniowe EN 60034 Maszyny elektryczne wirujące EN 60051 Elektryczne przyrządy pomiarowe wskazujące analogowe o działaniu bezpośrednim i ich przybory EN 60061 Trzonki i oprawki lampowe wraz ze sprawdzianami zamienności i bezpieczeństwa 11 12 2

Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC normy Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC normy EN 60065 Wymagania bezpieczeństwa dotyczące urządzeń elektronicznych zasilanych z sieci do stosowania w gospodarstwach domowych i podobnego ogólnego użytku EN 60065 Elektroniczne urządzenia foniczne, wizyjne i podobne EN 60110 Kondensatory elektromagnetyczne w instalacjach ogrzewania indukcyjnego EN 60127 Bezpieczniki topikowe miniaturowe EN 60143 Kondensatory szeregowe w systemach zasilania EN 60155 Zapłonniki do świetlówek EN 60188 Lampy rtęciowe wysokociśnieniowe EN 60192 Lampy sodowe niskociśnieniowe EN 60204 Bezpieczeństwo maszyn. Wyposażenie elektryczne maszyn. EN 60215 Wymagania bezpieczeństwa dotyczące radiowych urządzeń przekaźnikowych EN 60238 Oprawki z gwintem Edisona 13 EN 60252 Kondensatory silników prądu przemiennego EN 60269 Bezpieczniki topikowe niskonapięciowe EN 60309 Wtyczki, gniazda wyjściowe i złączki do zastosowań przemysłowych EN 60320 Wtyki i nasadki do użytku domowego i podobnego EN 60335 Bezpieczeństwo elektrycznych przyrządów do użytku domowego i podobnego EN 60357 Żarówki halogenowe EN 60360 Znormalizowana metoda pomiaru wzrostu temperatury w nasadce żarówki EN 60399 Znormalizowane arkusze na gwint baryłkowy do oprawek E14 i E27 EN 60400 Oprawki do świetlówek rurowych i zapłonników EN 60432 Żarówki - Wymagania bezpieczeństwa EN 60439 Niskonapięciowe zespoły aparatury łączeniowej i sterowniczej EN 60477 Oporniki laboratoryjne EN 60491 Wymagania bezpieczeństwa użytkowania elektronicznych urządzeń błyskowych stosowanych w fotografii 14 Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC normy Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC normy EN 60519 Bezpieczeństwo urządzeń elektrotermicznych EN 60523 Potencjometry prądu stałego EN 60524 Dzielniki napięciowo- oporowe prądu stałego EN 60529 Stopnie ochrony zapewniane przez obudowy (kod IP) EN 60564 Mostki prądu stałego do pomiaru rezystancji EN 60570 Elektryczne systemy szyno-przewodowe zasilające do opraw oświetleniowych EN 60598 Oprawy oświetleniowe EN 60618 Dzielniki napięcia indukcyjnego EN 60645 Audiometry EN 60651 Mierniki poziomu głośności EN 60662 Lampy sodowe wysokoprężne EN 60669 Łączniki do stałych instalacji elektrycznych domowych i podobnych EN 60691 Złączki termiczne EN 60695 Badanie zagrożenia ogniowego 15 EN 60719 Obliczanie dolnej i górnej granicy dla średnich wymiarów zewnętrznych kabli z przewodami miedzianymi obwodowymi i napięć znamionowych nie większych niż 450/750V EN 60730 Sterowniki elektryczne automatyczne do użytku domowego i podobnego EN 60742 Transformatory izolujące i transformatory izolujące bezpieczeństwa EN 60799 Zestawy przewodów przyłączowych EN 60804 Mierniki poziomu głośności integrująco - uśredniające EN 60811 Wspólne metody badania materiałów stosowanych na izolacje i powłoki przewodów i kabli elektrycznych EN 60825 Bezpieczeństwo urządzeń laserowych EN 60831 Kondensatory samoregenerującedo równoległej kompensacji mocy biernej w sieciach elektroenergetycznych prądu przemiennego o napięciu znamionowym do 1kV włącznie EN 60838 Różne oprawki do żarówek EN 60898 Wyłączniki ochrony przed przetężeniem w instalacjach domowych i podobnych EN 60920 Stabilizatory świetlówek rurowych 16 Dyrektywa niskonapięciowa 73/23/EEC normy EN 60922 Stabilizatory lamp wyładowczych (z wyjątkiem świetlówek rurowych) EN 60924 Elektroniczne stabilizatory świetlówek rurowych zasilane prądem stałym EN 60926 Osprzęt do żarówek Urządzenia zapłonowe (inne niż zapłonniki) EN 60928 Osprzęt do żarówek Elektroniczne stabilizatory świetlówek rurowych zasilane prądem przemiennym EN 60931 Kondensatory niesamoregenerującedo równoległej kompensacji mocy biernej w sieciach elektroenergetycznych prądu przemiennego o napięciu znamionowym do 1kV włącznie EN 60934 Wyłączniki urządzeń EN 60947 Aparatura rozdzielcza i sterownicza niskonapięciowa EN 60950 Bezpieczeństwo urządzeń techniki informatycznej EN 60967 Bezpieczeństwo elektrycznie ogrzewanych koców, poduszek oraz podobnych giętkich urządzeń ogrzewających użytku domowego EN 60968 Lampy samostatecznikowe do ogólnych celów oświetleniowych EN 60974 Sprzęt do spawania łukowego EN 60998 Osprzęt połączeniowy do obwodów niskiego napięcia doużytku domowego i podobnego 17 Ogółem norm EN i HD zharmonizowanych z dyrektywą niskonapięciową jest 173 18 3

Dyrektywa EMC 2004/108/WE Dyrektywa EMC 2004/108/WE Co obejmuje dotyczy aparatury, która może wywoływać zaburzenia elektromagnetyczne lub zaburzenia takie mogą mieć wpływ na jej działanie Aparatura Każde urządzenie elektryczne i elektroniczne zawierające podzespoły elektryczne i/lub elektroniczne a także instalacje i osprzęt Urządzenie oznacza jakakolwiek aparaturę lub stacjonarna instalacje. Aparatura oznacza każde gotowe urządzenie lub ich kombinacje ogólnodostępne na rynku jako pojedyncze jednostki funkcjonalne przeznaczone dla użytkownika końcowego i które mogą wytwarzać zaburzenia elektromagnetyczne, lub na których działanie takie zaburzenia mogą mieć wpływ. Instalacja stacjonarna oznacza szczególna kombinacje kilku rodzajów aparatury oraz, w stosownych przypadkach, innych urzadzen, które są montowane, instalowane i których przeznaczeniem jest stale użytkowanie w z góry określonym miejscu są uważane za aparaturę. 19 Instalacje ruchome określone jako połączenie kilku aparatur, a i w stosownych przypadkach, innych urzadzeńprzeznaczonych do przenoszenia i użytkowania w wielu miejscach. 20 EMC 2004/108/WE wymagania w zakresie ochrony EMC 2004/108/WE wymagania dla instalacji stacjonarnych Urządzenia są projektowane i produkowane w taki sposób, by, przy uwzględnieniu stanu techniki, zapewnić, żeby: wytwarzane zaburzenia elektromagnetyczne nie przekraczały poziomu, powyżej którego urządzenia radiowe i telekomunikacyjne lub inne urządzenia nie mogą działać zgodnie z przeznaczeniem; poziom odporności tych urządzeń na zaburzenia elektromagnetyczne jakich należy spodziewać się podczas użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, pozwalał na działanie urządzenia bez niedopuszczalnego pogorszenia jakości jego użytkowania zgodnego z przeznaczeniem. Instalacja i zamierzone wykorzystanie komponentów: Instalacja stacjonarna jest instalowana przy użyciu profesjonalnych metod inżynierskich i z uwzględnieniem informacji dotyczących użycia komponentów zgodnie z przeznaczeniem, mając na celu spełnienie wymagań w zakresie ochrony, o których mowa w pkt. 1. Zastosowane metody są udokumentowane, a dokumentacja ta jest przechowywana, przez odpowiedzialną osobę lub osoby, do wglądu odpowiednich władz krajowych do celów kontrolnych, tak długo jak instalacja stacjonarna pozostaje w użyciu. 21 22 Dyrektywa 2004/108/WE Dyrektywa 2004/108/WE Nie podlega sprzęt radioamatorów o ile nie jest dostępny handlowo wszelka aparatura, dla której istnieją dyrektywy szczegółowe, w których zawarto wymagania EMC np.pojazdy silnikowe, aktywne implanty medyczne, urządzenia medyczne, urządzenia medyczne do diagnostyki in vitro, wyposażenie morskie wszelka aparatura pasywna elektromagnetycznie czyli taka, która nie wywołuje oscylacji prądu lub napięcia ani nie wykonuje operacji przełączania (kable, obciążenia rezystancyjne, baterie, akumulatory, wentylatory bez automatyki) wszelka aparatura, która z natury rzeczy lub cech fizycznych ma poziom emisji daleko poniżej progów podanych w normach wszelka aparatura, o której na bazie doświadczeń wiadomo, że jest odporna na zakłócenia o poziomie znacznie przekraczającym podane w normach 23 Nie podlega sprzęt, który powoduje tylko krótkotrwałe (<<1s) i rzadkie zakłócenia (bezpieczniki, wyłączniki bez modułów elektronicznych aktywnych elektromagnetycznie) włączniki urządzeń, domowe, budowlane, bierne elektromagnetycznie urządzenia wysokiego napięcia, które są źródłem zakłócenia jeśli występuje przebicie izolacji i które nie są wyposażone w podzespoły aktywne elektromagnetycznie, np. induktory i transformatory wysokiego napięcia kondensatory, silniki indukcyjne, żarówki, kwarce 24 4

Dyrektywa 2004/108/WE PODZESPOŁY Dyrektywa 2004/108/WE Podzespoły bez funkcji bezpośredniej Z funkcją bezpośrednią Bez funkcji bezpośredniej (nie ma EMC) Oporniki, tranzystory, cewki, kondensatory, tyrystory, triaki, obwody scalone, proste przekaźniki, kable, wtyczki, gniazda, LED, wyświetlacze ciekłokrystaliczne, it.p. Funkcja jest realizowana bez dalszych regulacji, podłączeń innych niż proste; urządzenie może być użyte prze osobę nie W pełni świadomą w zakresie EMC Taki podzespół może znaleźć się w obrocie Funkcja nie może być realizowana bez dalszych regulacji, podłączeń innych niż proste; urządzenie może być użyte prze osobę nie w pełni świadomą w zakresie EMC Takiego podzespołu nie wolno wprowadzać do obrotu Taki podzespół to urządzenie i podlega dyrektywie EMC. Producent musi dostarczyć pełną instrukcję obsługi jak dla urządzenia finalnego Jedynym wymaganiem dla podzespołu tego typu jest instrukcja obsługi dla potrzeb montażu fabrycznego. Na jej bazie producent finalnego urządzenia powinien móc rozwiązać wszelkie problemy wynikające dla tego podzespołu z EMC. 25 Podzespoły z funkcją bezpośrednią Karty komputerowe, karty poczty elektronicznej, karty mikroprocesorowe, moduły wejścia / wyjścia, płyty główne, modemy, napędy dysków komputerowych, sterowniki programowalne (PLC), sterowniki dźwigów, elektroniczne regulatory parametrów, zasilacze (samodzielne), silniki (inne niż indukcyjne), kontrolery temperatury 26 Dyrektywa 2004/108/WE Zgodność systemów w świetle EMC Produkty finalne jeśli wprowadzane na rynek i z funkcją bezpośrednią to EMC jeśli przeznaczone dla producenta do instalacji w urządzeniu to nie EMC ale instrukcja i informacja o zachowaniu wobec zakłóceń Systemy złożone przez producenta z części, z których każda nosi znak CE wymagają jedynie deklaracji zgodności z wykazem części i ewentualnych wariantów oraz sprecyzowania zakresu użycia (środowiska, itp.) Systemy, w których skład wchodzą elementy z CE i bez podlegają pełnej ocenie zgodności z dyrektywą EMC Systemy wariantowe: doświadczona osoba wybiera wariant najgorszy pod względem EMC i tylko on podlega ocenie. 27 28 Dyrektywa 2004/108/WE EMC 2004/108/WE kwalifikowalnośćurządzenia Dyrektywa dotyczy w szczególności (w zakresie i emisji) domowe odbiorniki radiowe i telewizyjne, przemysłowe urządzenia produkcyjne, urządzenia radiokomunikacji ruchowej i radiotelefonii, aparatura medyczna i naukowa, urządzenia informatyczne, urządzenia i sprzęt elektroniczny domowe, morska i lotnicza aparatura radiowa, urządzenia elektroniczne do nauczania, sieci i aparatura telekomunikacyjna, nadajniki radiowe i telewizyjne, oprawy oświetleniowe fluorescencyjne i inne źródła światła, radioamatorskie urządzenia radiowe przeznaczone do handlu, aparatura i stacje objęte dyrektywami 91/263/EEC i 93/97/EEC 29 30 5

EMC 2004/108/WE ocena zgodności EMC 2004/108/WE ocena zgodności (załącznik II) Artykuł 7 Zgodność aparatury z wymaganiami zasadniczymi określonymi w załączniku I wykazuje się przy zastosowaniu procedury opisanej w załączniku II (wewnętrzna kontrola produkcji). Jednakże, do producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela na terytorium Wspólnoty należy decyzja o możliwości zastosowania również procedury opisanej w załączniku III. Producent przeprowadza ocenę zgodności kompatybilności elektromagnetycznej aparatury, w oparciu o odpowiednie zjawiska, mając na celu spełnienie wymagań w zakresie ochrony, o których mowa w załączniku I pkt 1. Prawidłowe stosowanie wszystkich odpowiednich norm zharmonizowanych, do których odesłania zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej jest równoważne z przeprowadzeniem oceny kompatybilności elektromagnetycznej. 31 32 EMC 2004/108/WE ocena zgodności (załącznik II) EMC 2004/108/WE ocena zgodności (załącznik II) Ocena kompatybilności elektromagnetycznej uwzględnia wszelkie zwykłe warunki działania zgodnie z przeznaczeniem. W przypadkach, gdy aparatura może występować w różnych konfiguracjach, ocena kompatybilności elektromagnetycznej potwierdza, że aparatura taka spełnia wymagania w zakresie ochrony, o których mowa w załączniku I pkt l we wszystkich możliwych konfiguracjach wskazanych przez producenta jako reprezentatywne przykłady wykorzystania aparatury zgodnie z jej przeznaczeniem. Zgodnie z przepisami zawartymi w załączniku IV, producent sporządza dokumentację techniczną przedstawiającą dowody zgodności aparatury z wymaganiami zasadniczymi niniejszej dyrektywy. Jeżeli producent ani jego upoważniony przedstawiciel nie mają siedziby na terytorium Wspólnoty, powyższy obowiązek przechowywania deklaracji zgodności WE oraz dokumentacji technicznej do dyspozycji właściwych władz spoczywa na osobie wprowadzającej aparaturę do obrotu na terytorium Wspólnoty. Producent musi podjąć wszelkie środki niezbędne w celu zapewnienia aby produkty były wyprodukowane w sposób zapewniający zgodność z dokumentacją techniczną, o której mowa w pkt. 3 oraz z przepisami niniejszej dyrektywy, które stosuje się w odniesieniu do tych produktów. Dokumentacja techniczna i deklaracja zgodności WE są sporządzone zgodnie z przepisami zawartymi w załączniku IV. 33 34 EMC 2004/108/WE ocena zgodności (załącznik III) EMC 2004/108/WE ocena zgodności (załącznik III) Procedura ta obejmuje zastosowanie załącznika II, oraz jest uzupełniona w następujący sposób: Producent lub jego upoważniony przedstawiciel mający siedzibę na terenie Wspólnoty przedstawia jednostce notyfikowanej dokumentację techniczną produktów, o której mowa w art. 12 oraz zwraca się do jednostki notyfikowanej o dokonanie oceny. Producent lub jego upoważniony przedstawiciel mający siedzibę na terenie Wspólnoty podaje jednostce notyfikowanej dokładne informacje dotyczące tych elementów wymagań zasadniczych, które jednostka taka powinna ocenić. Jednostka notyfikowana poddaje dokumentację techniczną analizie i ocenia czy dokumentacja ta w sposób prawidłowy wykazuje, że wymagania dyrektywy, które ma ona ocenić zostały spełnione. Jeżeli zgodność aparatury zostaje potwierdzona, jednostka notyfikowana wydaje oświadczenie potwierdzające zgodność aparatury i przekazuje je producentowi lub jego upoważnionemu przedstawicielowi mającemu siedzibę na terenie Wspólnoty. Oświadczenie to ogranicza się do tych elementów wymagań zasadniczych, które zostały poddane ocenie przez jednostkę notyfikowaną. Producent dołącza oświadczenie jednostki notyfikowanej do dokumentacji technicznej. 35 36 6

EMC 2004/108/WE ocena zgodności EMC 2004/108/WE normy zharmonizowane Jaki moduł oceny? Inne niż radionadajniki Typ Producent produktu radio - nadajniki pełne Moduł A normy zharm. Bez norm lub częściowo Dokumentacja techniczna Badanie typu i certyfikat CE moduł B Deklaracja zgodności Raport techniczny lub certyfikat jednostki kompetentnej Deklaracja zgodności z typem moduł C 37 EN50065 Transmisja sygnałów w sieciach elektrycznych nn w zakresie f 3kHz 148,5kHz EN50081 Kompatybilność elektromagnetyczna Wymagania ogólne dotyczące emisyjności EN50082 Kompatybilność elektromagnetyczna Wymagania ogólne dotyczące odporności na zaburzenia EN50083-2Kablowe systemy rozpowszechniania sygnałów RiTV Kompatybilność elektromagnetyczna podzespołów i systemów EN50090-2Domowe i budynkowe systemy elektroniczne (HBES) Przegląd systemu EN50091-2 Systemy bezprzerwowego zasilania (UPS) Wymagania dotyczące kompatybilności EN50130 Systemy alarmowe Kompatybilność elektromagnetyczna EN50148 Taksometry elektroniczne EN50199 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) Wymagania dotyczące urządzeń do spawania łukowego EN50227 Aparaty sterownicze i czujniki zbliżeniowe łączników sterowniczych, interfejs prądu stałego czujników zbliżeniowych i wzmacniacze 38 łączeniowe EMC 2004/108/WE normy zharmonizowane EMC 2004/108/WE normy zharmonizowane EN50263 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) Norma wyrobu dotycząca przekaźników pomiarowych i urządzeń zabezpieczających EN50270 Kompatybilność elektromagnetyczna Elektryczne przyrządy do wykrywania i pomiaru gazów palnych, toksycznych lub tlenu EN50293 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) Systemy sygnalizacji ruchu drogowego EN50295 Aparatura rozdzielcza i sterownicza niskonapięciowa Sterowniki i urządzenia systemów interfejsu EN55011 Przemysłowe, medyczne i naukowe (PMN) urządzenia o częstotliwości radiowej Charakterystyki zaburzeń radioelektrycznych EN55012 Pojazdy, łodzie i inne urządzenia napędzane silnikami o spalaniu wewnętrznym Charakterystyki zaburzeń radiowych EN55013 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) Dopuszczalne poziomy i metody pomiarów zaburzeń elektromagnetycznych odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz ich urządzeń dodatkowych EN55014 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) Wymagania dotyczące przyrządów powszechnego użytku, narzędzi elektrycznych i podobnych urządzeń 39 EN55015 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) Poziomy dopuszczalne i metody pomiarów zaburzeń radioelektrycznych wytwarzanych przez elektryczne urządzenia oświetleniowe i urządzenia podobne EN55020 Kompatybilność elektromagnetyczna Odporność elektromagnetyczna odbiorników i urządzeń dodatkowych EN55022 Kompatybilność elektromagnetyczna -Dopuszczalne poziomy i metody pomiaru zakłóceń radioelektrycznych wytwarzanych przez urządzenia informatyczne (CISPR 22) EN55024 Kompatybilność elektromagnetyczna -urządzenia informatyczne EN55103 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) Profesjonalne urządzenia akustyczne, wizyjne, audiowizualne i sterowania oświetleniem estradowym EN60204 Bezpieczeństwo maszyn - Wyposażenie elektryczne maszyn EN60439 Rozdzielnice i sterownice niskonapięciowe EN60521 Liczniki energii czynnej prądu przemiennego klasy 0,5; 1 i 2 EN60669 Łączniki do stałych instalacji elektrycznych domowych i podobnych EN60687 Liczniki statyczne energii elektrycznej prądu przemiennego (klasy 40 0,2S i 0,5S) EMC 2004/108/WE normy zharmonizowane EMC 2004/108/WE normy zharmonizowane EN60730 Automatyczne regulatory elektryczne do użytku domowego i podobnego EN60870 Urządzenia i systemy telesterowania EN60945 Urządzenia i systemy nawigacji i radiokomunikacji morskiej EN60947 Aparatura rozdzielcza i sterownicza niskonapięciowa EN61000-3 Kompatybilność elektromagnetyczna - Dopuszczalne poziomy EN61000-6 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC)- Normy ogólne EN61008 Sprzęt elektroinstalacyjny EN61009 Sprzęt elektroinstalacyjny EN61036 Liczniki statycznej energii elektrycznej prądu przemien. (klasy 1 i 2) EN61037 Pomiary energii elektrycznej - Sterowanie taryfami i obciążeniem EN61038 Pomiary energii elektrycznej - Sterowanie taryfami i obciążeniem EN61131 Sterowniki programowalne EN61204 Zasilacze niskonapięciowe prądu stałego -Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) EN61268 Liczniki statycznej energii biernej prądu przemiennego (klasy 2 i 3) 41 EN61326 Sprzęt elektryczny do pomiarów, kontroli i do użytku laboratoryjnego EN61543 Urządzenia ochronne różnicowoprądowe do użytku domowego i podobnych zastosowań - Kompatybilność elektromagnetyczna EN61547 Sprzęt do ogólnych celów oświetleniowych -Wymagania kompatybilności elektromagnetycznej EN61800 Elektryczne układy napędowe mocy o regulowanej prędkości - Kompatybilność elektromagnetyczna z uwzględnieniem specjalnych metod badań EN61812 Przekaźniki czasowe nastawne do zastosowań przemysłowych EN12015 Kompatybilność elektromagnetyczna -Dźwigi, schody i chodniki ruchome EN12016 Kompatybilność elektromagnetyczna -Dźwigi, schody i chodniki ruchome EN12895 Wózki przemysłowe - Kompatybilność elektromagnetyczna EN13309 Maszyny budowlane -Kompatybilność elektromagnetyczna maszyn z wewnętrznym elektrycznym źródłem zasilania EN ISO 14982 Maszyny rolnicze - Kompatybilność elektromagnetyczna EN300 386 Kompatybilność elektromagnetyczna i zagadnienia widma 42 radiowego 7

EMC 2004/108/WE normy zharmonizowane EMC 2004/108/WE najistotniejsze normy zharmonizowane EN50081 Kompatybilność elektromagnetyczna Wymagania ogólne dotyczące emisyjności Ogółem norm EN zharmonizowanych z dyrektywą EMC jest 56 EN50082 Kompatybilność elektromagnetyczna Wymagania ogólne dotyczące odporności na zaburzenia EN61000-6-2 Kompatybilność elektromagnetyczna Część 6-2: Normy ogólne Wymagania dotyczące odporności w środowisku przemysłowym EN61000-6-4 Kompatybilność elektromagnetyczna Część 6-4: Normy ogólne Wymagania dotyczące emisyjności w środowisku przemysłowym 43 44 Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE Dyrektywa 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn, zmieniająca dyrektywę 98/37/WE (przekształcenie) została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 9 czerwca 2006 r. Państwa członkowskie zobowiązane do przyjęcia i opublikowania przepisów niezbędnych do jej przestrzegania nie później do29czerwca2008r. Krajowe wdrożenie nastąpiło na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn wydane na podstawie art. 9 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie zgodności (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1228) Państwa członkowskie zostały zobowiązane do stosowania przepisów 2006/42/WE ze skutkiem od dnia 29 grudnia 2009 r. 45 Z doświadczeń stosowania dyrektywy 98/37/WE wynikały wątpliwości odnoszące się do przyporządkowania niektórych wyrobów do zakresu jej stosowania. Z tego powodu w dyrektywie 2006/42/WE: wyszczególniono grupy wyrobów, do których ma ona zastosowanie zmodyfikowano, uzupełniono i doprecyzowano definicje tych wyrobów bardziej jednoznacznie określono wyroby wyłączone z zakresu jej stosowania. Dyrektywa 2006/42/WE ma zastosowanie do następujących wyrobów: maszyn wyposażenia wymiennego elementów bezpieczeństwa osprzętu do podnoszenia łańcuchów, lin, pasów odłączalnych urządzeń do mechanicznego przenoszenia napędu maszyn nieukończonych 46 2006/42/WE wyłączenia 2006/42/WE wyłączenia 1. Elementy bezpieczeństwa przeznaczone do użytku jako części zamienne identycznych elementów i dostarczonych przez producenta oryginalnej maszyny 2. Urządzenia specjalne przeznaczone do użytku na terenie wesołych miasteczek lub parków rozrywki 3. Maszyn specjalnie zaprojektowanych lub oddanych do użytku w celach związanych z wykorzystaniem energii Jądrowej, które w przypadku uszkodzenia mogą spowodować emisję radioaktywną 4. Broni, w tym broni palnej 5. Środków transportu (ciągników rolniczych i leśnych ( ), pojazdów silnikowych i ich przyczep ( ), pojazdów dwu- lub trzykołowych oraz niektórych pojazdów mających cztery koła( ) środków transportu lotniczego, wodnego oraz kolejowego wszystkie powyższe z wyłączeniem maszyn zamocowanych na tych pojazdach, pojazdów silnikowych przeznaczonych wyłącznie do udziału w wyścigach) 6. Statków pełnomorskich i pływających jednostek przybrzeżnych oraz maszyn na nich zainstalowanych 7. Maszyn specjalnie zaprojektowanych i wykonanych do celów obronności i bezpieczeństwa państwa 8. Maszyn zaprojektowanych i wykonanych specjalnie dla celów badawczych, do doraźnego użytku w laboratoriach 9. Górniczych urządzeń wyciągowych 10. Maszyn przeznaczonych do przemieszczania artystów podczas przedstawień artystycznych 48 8

2006/42/WE wyłączenia 2006/42/WE defnicje 10. Sprzętu elektrycznego i elektronicznego w stopniu, w jakim jest on objęty przepisami dotyczącymi zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego przewidzianego do stosowania w określonych granicach napięcia: urządzeń gospodarstwa domowego przeznaczonych do użytku domowego, sprzętuaudiowizualnego, sprzętuinformatycznego, maszyn biurowych powszechnego użytku, aparatury rozdzielczej i aparatury sterowniczej niskiego napięcia, silnikówelektrycznych 11. Sprzętu elektrycznego wysokiego napięcia: aparatury rozdzielczej i aparatury sterowniczej, transformatorów 49 Maszyna zespół, wyposażony lub przeznaczony do wyposażenia w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość mającą określone zastosowanie zespół określony w tiret pierwsze*, jedynie z pominięciem elementów przeznaczonych do jego podłączenia (zespolenia) wmiejscupracyubdopodłączeniadoźródełenergiiinapędu zespół określony w tiret pierwsze i drugie, gotowy do zainstalowania i zdolny do funkcjonowania w danym stanie jedynie w przypadku, gdy jest zamontowany na środkach transportu lub zainstalowany w jakimś budynku lub na konstrukcji 50 2006/42/WE defnicje 2006/42/WE defnicje Maszyna zespoły maszyn określone w tiret pierwsze, drugie i trzecie lub maszyny nieukończone określone w literze g, które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego, zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako zintegrowana całość Wyposażenie wymienne to urządzenie, które po oddaniu do użytku maszyny lub ciągnika jest zamontowane do tej maszyny lub ciągnika przez samego operatora, w celu zmiany funkcji maszyny lub ciągnika lub przyporządkowania nowej funkcji, o ile wyposażenie to nie jest narzędziem] w dyrektywie 98/37/WE wyposażenie wymienne ujęte było w definicji maszyny" zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, a którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły ludzkich mięśni 51 52 2006/42/WE defnicje 2006/42/WE defnicje Element bezpieczeństwa to element: który służy do spełnienia funkcji bezpieczeństwa, oraz który jest wprowadzany do obrotu niezależnie, oraz którego uszkodzenie lub nieprawidłowe działanie zagraża bezpieczeństwu osób, oraz który nie jest niezbędny do działania maszyny, lub który można zastąpić zwykłymi elementami tak, aby maszyna mogła działać. Orientacyjny wykaz elementów bezpieczeństwa zawiera załącznik V do nowej dyrektywy. Jest on otwarty i może być aktualizowany zgodniezart.8ust.1lit.a)dyrektywy2006/42/we. Osprzęt do podnoszenia to element lub wyposażenie (osprzęt) niezwiązane z maszyną podnoszącą, umożliwiające utrzymanie ładunku, umieszczone pomiędzy maszyną a ładunkiem lub na samym ładunku, lub mogące stanowić integralną część ładunku i które jest wprowadzane do obrotu niezależnie; zawiesia i ich elementy również są uznawane za osprzęt do podnoszenia Łańcuchy, liny i pasy to łańcuchy, liny i pasy zaprojektowane i wykonane do podnoszenia jako część maszyny podnoszącej lub osprzętu do podnoszenia 53 54 9

2006/42/WE defnicje 2006/42/WE defnicje Odłączalne urządzenie do mechanicznego przenoszenia napędu to odłączalny element do przenoszenia mocy pomiędzy maszynami samobieżnymi lub ciągnikami a innymi maszynami poprzez połączenie ich na pierwszym stałym łożysku. W przypadku gdy urządzenie zostało wprowadzone do obrotu z osłoną, należy je traktować jako jeden wyrób; Maszyna nieukończona to zespół, który jest prawie maszyną, ale nie może samodzielnie służyć do określonego zastosowania; układ napędowy jest maszyną nieukończona; jedynym przeznaczeniem maszyny nieukończonej jest włączenie (wbudowanie) do lub połączenie z inną maszyną lub inną maszyną nieukończoną lub wyposażeniem, tworząc w ten sposób maszynę, do której ma zastosowanie niniejsza dyrektywa. Zagrożenie to potencjalne źródło urazów lub uszczerbku na zdrowiu Strefa niebezpieczna to strefa w obrębie lub wokół maszyny, w której występuje zagrożenie bezpieczeństwa lub zdrowia osób Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem to użytkowanie maszyny zgodnie z informacjami zawartymi w instrukcji; Możliwe do przewidzenia niewłaściwe użycie to użytkowanie maszyny w sposób niezgodny z informacją zawartą w instrukcji, które może wynikać z dających się łatwo przewidzieć ludzkich zachowań 55 56 2006/42/WE defnicje Dyrektywa definiuje ponadto: osoba narażona operator ryzyko osłona urządzenie ochronne maszyna, która ze względu na jej przemieszczanie się może stwarzać zagrożenie kierowca podnoszenie ładunek prowadzony współczynnik bezpieczeństwa współczynnik przeciążenia próba statyczna próba dynamiczna podstawa ładunkowa 2006/42/WE treść Artykuł 5 Maszyny mogą być wprowadzane do obrotu lub oddawane do użytku, jeżeli przy prawidłowym zainstalowaniu i konserwacji oraz zastosowaniu zgodnym z przeznaczeniem lub w warunkach, które można przewidzieć, nie stwarzają zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia osób oraz zwierząt domowych lub mienia oraz spełniają przepisy rozporządzenia. 57 58 2006/42/WE treść Artykuł 6.1 Przed wprowadzeniem maszyny do obrotu lub oddaniem do użytku producent lub jego upoważniony przedstawiciel: zapewnia, że maszyna spełnia odpowiednie zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa określone w rozporządzeniu; zapewnia, że dostępna jest dokumentacja techniczna, o której mowa w załączniku nr 2 do rozporządzenia; dostarcza niezbędnych informacji, w szczególności instrukcji; przeprowadza właściwe procedury oceny zgodności, o których mowaw 127; sporządza deklarację zgodności WE, o której mowa w pkt 1 załącznika nr 3 do rozporządzenia, i zapewnia, że została dołączona do maszyny; umieszcza oznakowanie CE, zgodnie z zasadami określonymi w załączniku nr 4 do rozporządzenia. 2006/42/WE treść Artykuł 7 Dopuszcza się możliwość prezentacji na targach, wystawach i innych pokazach maszyn lub maszyn nieukończonych Artykuł 9 Producent maszyny lub jego upoważniony przedstawiciel powinien zapewnić przeprowadzenie oceny ryzyka w celu określenia, mających zastosowanie do tej maszyny, zasadniczych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Maszyna powinna być zaprojektowana i wykonana z uwzględnieniem wyników tej oceny. 10

2006/42/WE treść Artykuł 56 Oznaczenia maszyn powinny być widoczne, czytelne i trwałe. Powinny one zawierać co najmniej: nazwę i adres producenta oraz jego upoważnione go przedstawiciela, jeżeli taki występuje; określenie maszyny; oznakowanie CE; oznaczenie serii lub typu maszyny; numer seryjny, jeżeli taki występuje; rok budowy maszyny, rozumiany jako rok zakończenia procesu produkcji. 2006/42/WE procedura oceny zgodności (Rozdział 8) 1. W celu poświadczenia zgodności maszyny z przepisami rozporządzenia, producent lub jego upoważniony przedstawiciel stosuje jedną z procedur oceny zgodności, o których mowa w ust. 2-4. 2. Jeżeli maszyna nie jest wymieniona w załączniku nr 5 do rozporządzenia, producent lub jego upoważniony przedstawiciel stosuje procedurę oceny zgodności połączoną z kontrolą wewnętrzną na etapie wykonania maszyny, o której mowawpkt1załącznikanr6dorozporządzenia. 2006/42/WE procedura oceny zgodności (Rozdział 8) 3. W przypadku gdy maszyna jest wymieniona w załączniku nr 5 do rozporządzenia i została wyprodukowana zgodnie z normami zharmonizowanymi oraz pod warunkiem, że normy te obejmują wszystkie odpowiednie zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, producent lub jego upoważniony przedstawiciel stosuje jedną z następujących procedur: procedurę oceny zgodności połączoną z kontrolą wewnętrzną na etapiewykonaniamaszyny,októrejmowawpkt1załącznikanr6 do rozporządzenia; procedurę badania typu WE, o której mowa w pkt 2 załącznika nr 6 do rozporządzenia, wraz z kontrolą wewnętrzną na etapie wykonaniamaszyny,októrejmowawpkt1.3załącznikanr6do rozporządzenia; procedurę pełnego zapewnienia jakości, o której mowa w pkt 3 załącznika nr 6 do rozporządzenia. 2006/42/WE procedura oceny zgodności (Rozdział 8) 4. Wprzypadkugdymaszynajestwymienionawzałącznikunr5do rozporządzenia i nie została wyprodukowana zgodnie z normami zharmonizowanymi lub została wyprodukowana jedynie częściowo zgodnie z takimi normami, lub normy zharmonizowane nie obejmują wszystkich istotnych zasadniczych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, lub nie istnieją normy zharmonizowane dla danej maszyny, producent lub jego upoważniony przedstawiciel stosuje jedną z następujących procedur: procedurę badania typu WE, o której mowa w pkt2 załącznika nr 6 do rozporządzenia, wraz z kontrolą wewnętrzną na etapie wykonania maszyny, o której mowa w pkt1.3 załącznika nr 6 do rozporządzenia; procedurę pełnego zapewnienia jakości, o której mowa w pkt3 załącznika nr 6 do rozporządzenia. 2006/42/WE załączniki 2006/42/WE załączniki Załącznik nr 1 ORIENTACYJNY WYKAZ ELEMENTÓW BEZPIECZEŃSTWA Załącznik nr 2 DOKUMENTACJA TECHNICZNA Załącznik nr 3 DEKLARACJE Załącznik nr 4 WZÓR ZNAKU CE 11

2006/42/WE załączniki Załącznik nr 5 KATEGORIE MASZYN, DO KTÓRYCH MA ZASTOSOWANIE JEDNA Z PROCEDUR OCENY ZGODNOŚCI OKREŚLONYCH W 127 UST. 3 l 4 ROZPORZĄDZENIA Załącznik nr 6 PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI 2006/42/WE Domniemanie zgodności i normy zharmonizowane Domniemywa się, że maszyny wyprodukowane zgodnie z normą zharmonizowaną, do której odniesienia zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, spełniają zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa objęte taką normą zharmonizowaną. Domniemanie zgodności może być obalone przez wykazanie niezgodności. Państwa członkowskie podejmują odpowiednie środki w celu umożliwienia partnerom społecznym wpływu na szczeblu krajowym na proces opracowywania i monitorowania norm zharmonizowanych. 68 2006/42/WE normy zharmonizowane 2006/42/WE normy zharmonizowane W sektorze maszyn normy opracowują: CEN Europejski Komitet Normalizacyjny (www.cen.eu) CENELEC Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki (www.cenelec.eu) na podstawie mandatu Komisji Europejskiej. Do zadań CEN i CENELEC należy przejrzenie wszystkich norm oraz opracowanie nowych, gdy zaistnieje taka potrzeba lub zastąpienie i nowelizacja istniejących, tak aby cały zakres dyrektywy został objęty normami zharmonizowanymi Normy zharmonizowane są publikowane w serii C Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, w formie Komunikatu Komisji Europejskiej. 69 Opublikowano 485 norm zharmonizowanych z dyrektywą maszynową 2006/42/WE (24 Cenelec, 461 CEN). W większości wykaz ten obejmuje normy zharmonizowane do zastąpionej dyrektywy maszynowej (98/37/WE), uzupełnione zmianą A1 z 2009 r., w której zawarto zaktualizowane załączniki. W Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (2011/C 214/01) z 20 lipca 2011 r. opublikowany został nowy wykaz norm zharmonizowanych z dyrektywą maszynową 2006/42/WE. Wykaz zawiera 53 strony i zastępuje wszystkie poprzednie wykazy. Ponad 60 norm przedstawionych w wykazie zostało opublikowanych porazpierwszywtymrokuogłoszeniawykazu,aponad10znichpo raz pierwszy w tym właśnie dzienniku urzędowym. 70 2006/42/WE normy zharmonizowane 2006/42/WE normy zharmonizowane Normy dla dyrektywy maszynowej zostały podzielone na typy: A, B, C (na podstawie propozycji Grupy Roboczej Maszyny, wspieranej przez KE, wprowadzenie do normy PN EN 12100-1:2003/A1:2009 r.) Normy typu A(podstawowe normy dotyczące bezpieczeństwa) Zawierają terminy podstawowe, zasady projektowania oraz aspekty ogólne odnoszące się do wszystkich maszyn. Są konieczne, ale nie są wystarczające dla domniemania zgodności. Normy typu B (tematyczne normy bezpieczeństwa) Dotyczą jednego aspektu bezpieczeństwa lub jednego rodzaju urządzeń ochronnych, które mogą być stosowane w wielu różnych maszynach. Mogą dawać domniemanie zgodności w zakresie typu lub aspektu, jeżeli norma typu C nie stanowi inaczej: normy typu B1 odnoszące się do określonych aspektów bezpieczeństwa (na przykład, odległości bezpieczeństwa, temperatur powierzchni, hałasu); normy typu B2 odnoszące się do urządzeń ochronnych (na przykład, urządzenia oburęcznego sterowania, urządzenia blokujące, urządzenia czułe na nacisk, osłony). Normy typu C (normy dotyczące bezpieczeństwa maszyn) Zawierają szczegółowe wymagania dotyczące bezpieczeństwa jednej maszyny lub grupy maszyn. Dają domniemanie zgodności w zakresie uwzględnionych zagrożeń. 71 72 12

2006/42/WE zapewnienie bezpieczeństwa maszyn 2006/42/WE przykładowe elementy bezpieczeństwa maszyn Zapewnienie zgodności maszyny z zasadniczymi wymaganiami w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dyrektywy maszynowej powinno być uwzględnione już na etapie projektu, poprzez: systematyczną identyfikację zagrożeń lub sytuacje niebezpieczne i związane z nimi ryzyko, mając na uwadze zamierzone użycie maszyny zastosowanie podstawowych norm dotyczącchbezpiecznego projektowania EN ISO 12100-1 i EN ISO 12100-2 wdrażanie odpowiednich środków bezpieczeństwa dla wyeliminowania lub zredukowania nieakceptowanego poziomu ryzyka (zalecane zastosowanie rozwiązań technicznych z norm zharmonizowanych) ocenę spełnienia zasadniczych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w zgodności z dyrektywą maszynową (zalecane zastosowanie rozwiązań technicznych z norm zharmonizowanych) przekazanie użytkownikowi informacji o innych rodzajach ryzyka, poprzez uwzględnienie ich w instrukcjach obsługi oraz (w razie potrzeby) organizację szkoleń 73 osłony i ich zamykanie ograniczniki prędkości wyłączniki awaryjne pasy bezpieczeństwa kontrola obciążenia urządzenia czuwakowe liny bezpieczeństwa, urządzenia chwytne systemy izolacji hałasu w maszynie (obudowy) systemy odciągające pył 74 2006/42/WE bezpieczeństwo sterowania maszyn 2006/42/WE bezpieczeństwo sterowania maszyn Awaria komponentów elektrycznych/elektronicznych może powodować nieregularną lub nieprawidłową pracę maszyny, mogącą stwarzać sytuacje niebezpieczne. Z tego powodu system sterowania powinien być precyzyjnie zaprojektowany i sprawdzony pod względem poprawności jego funkcjonowania. W praktyce ocena ryzyka systemu sterowania wykazuje, że stanowi on duże zagrożenie dla użytkownika. Projektant powinien zatem wybierać bardziej zaawansowane rozwiązania w zakresie systemów sterowania, zawierające dodatkowe obwody bezpieczeństwa i/lub system automatycznego monitorowana w regularnych odstępach czasu Ogólne zasady dotyczące projektowania i weryfikacji bezpieczeństwa części powiązanych z systemem sterowania(jeśli niezdefiniowane w normach typu C) są zawarte w normie EN ISO 13849-1 oraz EN ISO 13849-2. 75 PN-EN 61508:2013 Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych, elektronicznych, programowalnych elektronicznych systemów związanych z bezpieczeństwem PN-EN 62061:2008/AC:2011 Bezpieczeństwo maszyn Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych, elektronicznych i elektronicznych programowalnych systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem PN-EN ISO 13849-1:2008/AC:2009 Bezpieczeństwo maszyn Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem Część 1: Ogólne zasady projektowania EN ISO 13849-2:2008 Bezpieczeństwo maszyn Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem Część 2: Walidacja 76 2006/42/WE bezpieczeństwo sterowania maszyn PN-EN 61310-1:2009 Bezpieczeństwo maszyn -- Wskazywanie, oznaczanie i sterowanie Część 1: Wymagania dotyczące sygnałów wizualnych, akustycznych i dotykowych PN-EN 61310-2:2010 Bezpieczeństwo maszyn Wskazywanie, oznaczanie i sterowanie Część 2: Wymagania dotyczące oznaczania PN-EN 61310-3:2010 Bezpieczeństwo maszyn Wskazywanie, oznaczanie i sterowanie Część 3: Wymagania dotyczące umiejscowienia i działania elementów sterowniczych 2006/42/WE bezpieczeństwo sterowania maszyn PN-EN 61800-5-2:2007 Elektryczne układy napędowe mocy o regulowanej prędkości Część 5-2: Wymagania dotyczące bezpieczeństwa Funkcjonalne Rodzina PN-EN 60204 Bezpieczeństwo maszyn Wyposażenie elektryczne maszyn PN-EN 61784-3:2010(ze specyfikacjami uzupełniającymi) Przemysłowe sieci komunikacyjne Profile Część 3: Magistrale miejscowe bezpieczne funkcjonalnie Ogólne zasady i definicje profili 77 78 13

2006/42/WE łączność dyrektyw Jedna maszyna może być objęta regulacjami wielu dyrektyw. Często dyrektywami stosowanymi łącznie są: 2004/108/WE o kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) 97/23/WE urządzenia ciśnieniowe (PED) 2009/105/WE proste zbiorniki ciśnieniowe (SPV) 89/106/EWG wyroby budowlane (CPD) 94/9/WE sprzęt i systemy zabezpieczające przeznaczone do używania w atmosferze potencjalnego wybuchu (ATEX) 2000/14/WE emisja hałasu przez urządzenia używane na zewnątrz pomieszczeń (NOISE) 2006/42/WE instrukcja obsługi Każda maszyna wprowadzana do obrotu lub bezpośrednio do użytkowania na terenie UE powinna posiadać instrukcję w języku urzędowym kraju użytkowania oraz w języku kraju pochodzenia. Instrukcje powinny zawierać wszelkie informacje niezbędne dla bezpiecznego i właściwego użycia maszyny we wszystkich fazach jej cyklu życia: techniczne dane i informacje o dostawcy/producencie, typ lub model projektu, opis właściwego użycia i potencjalnych niewłaściwych zastosowań, opis innych zagrożeń i niezbędnych środków bezpieczeństwa, 79 80 2006/42/WE instrukcja obsługi listę środków ochrony osobistej, których trzeba używać podczas operowania maszyną (jeśli dotyczy), uwagi, ostrzeżenia i zakazy związane z bezpieczeństwem, objaśnienia piktogramów na maszynie, graficzną prezentację wyrobu z najważniejszymi częściami, opis sposobu transportu, opis (de)montażu, opis zasilania (elektryczność, woda, powietrze, gaz, inne media), opis sposobu regulacji, informacje o użytkowaniu wyrobu, optymalne parametry pracy, 2006/42/WE instrukcja obsługi opis czynności konserwacyjnych (smarowanie, czyszczenie, wymiany części szybko zużywających się), wykaz narzędzi i dodatkowego wyposażenia (jeśli dotyczy), sposoby wykrywania i usuwania usterek, dane dotyczące aspektów ochrony środowiska (odpady, emisje, hałas), listę części zamiennych (oraz adresy autoryzowanych serwisów), gwarancję, deklarację zgodności (oryginalną oraz jej tłumaczenie na oficjalny język kraju użytkowania). 14