ZARZĄD POWIATU SPRAWOZDANIE. z realizacji Powiatowego Planu Gospodarowania Odpadami powiat Tomaszów Lubelski za lata 2004-2005

Sprawozdanie z realizacji Powiatowego Planu Gospodarowania Odpadami powiat Tomaszów Lub. za lata 2004-2005 2/2008 ZARZĄD POWIATU SPRAWOZDANIE z realizacji Powiatowego Planu Gospodarowania Odpadami powiat Tomaszów Lubelski za lata 2004-2005 Tomaszów Lub. sierpień 2006 r. SPIS TREŚCI 1. Podstawa opracowania planu powiatowego 2. Wymagane opinie oraz uchwały 3. Cel i zakres opracowania powiatowego planu gospodarki odpadami oraz gminnych planów zadania oraz realizacja sprawozdawczości

3.1. Cel i zakres opracowania planów gospodarowania odpadami 3.2. Zadania i kompetencje powiatu 3.3. Zadania i kompetencje gmin 3.4. Sprawozdawczość z realizacji planu powiatowego 4. Dokumenty i materiały wykorzystane do sporządzenia sprawozdawczości 5. Sprawozdanie z realizacji zadań w zakresie gospodarowania odpadami za lata 2004 2005 5.1. Odpady komunalne 5.1.1. Informacje wstępne 5.1.2. Charakterystyka oraz stan techniczny oraz wymagania gospodarowania odpadami na składowiskach 5.1.3. Sposób prowadzenia gospodarki odpadami w poszczególnych gminach 5.1.4. Wnioski końcowe najpilniejsze zadania do wdrożenia 5.2. Odpady przemysłowe 5.2.1. Informacje wstępne 5.2.2. Główni wytwórcy odpadów przemysłowych 5.2.3. Wnioski końcowe najważniejsze zadania do wdrożenia 5.3. Odpady niebezpieczne 5.4. Wskaźniki monitorowania efektywności planu 1. PODSTAWA OPRACOWANIA PLANU POWIATOWEGO Podstawą opracowania powiatowego planu gospodarki odpadami był art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.), który obligował organ wykonawczy (zarząd powiatu) do jego sporządzenia celem realizacji polityki ekologicznej państwa w zakresie gospodarowania odpadami. Termin opracowania planu powiatowego ustalono do dnia 31 grudnia 2003 r. na podstawie art. 10 ust. 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 ze zm.). Powiatowy plan gospodarki odpadami stanowi część integralną z Powiatowym Programem Ochrony Środowiska (art. 14 ust. 6 ustawy o odpadach). Zakres tematyczny planu powiatowego przyjęto na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska

z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzenia planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620 z późn. zm.). Powiatowy plan gospodarki odpadami opracowany został przez firmę ARCADIS EKOKONREM Sp. z o. o. Wrocław (firma ta opracowywała także plan dla województwa lubelskiego). Nadzór nad realizacją opracowania prowadziło Stowarzyszenie Samorządów Powiatu Tomaszowskiego. 2. WYMAGANE OPINIE ORAZ UCHWAŁY Plan powiatowy gospodarowania odpadami przed uchwaleniem przez radę powiatu został zaopiniowany przez: 1) Zarząd Województwa Lubelskiego Uchwałą z dnia 19 grudnia 2003 r. Nr LXVIII/944/03 na podstawie art. 14 ust. 7 pkt 3 i pkt 8 ustawy o odpadach. Plan ten został zaopiniowany jako powiatowy a nie jako wspólny dla gmin obejmujący zadania gminnych planów gospodarki odpadami. Z tych też względów gminy zostały zmuszone do opracowania odrębnych własnych planów, 2) Radę Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego środkowej Wisły, uchwałą z dnia 17 grudnia 2003 r. Nr 5/2003 dot. wszystkich gmin z wyjątkiem gminy Susiec, 3) Regionalny Zarząd Gospodarki wodnej w Krakowie zaopiniowano po powołaniu Rady Gospodarki Wodami Górnej Wisły, uchwała z dnia 4 listopada 2004 r. Nr 125/VI/2004 dot. tylko gminy Susiec, 4) Zarządy gmin powiatu tomaszowskiego postanowienia. Rada powiatu uchwałą Nr XI/56/2003 z dnia 29 grudnia 2003 r. uchwaliła powiatowy plan gospodarowania odpadami oraz powiatowy program ochrony środowiska. Aktualnie gminne plany gospodarowania odpadami posiadają gminy: Bełżec, Krynice, Lubycza Królewska, Susiec, Telatyn, Tomaszów Lub. i Łaszczów Ulhówek oraz miasto Tomaszów Lub. Planów nie posiadają natomiast gminy Jarczów, Rachanie, Tarnawatka i Tyszowce. Nie posiadanie zaopiniowanych i uchwalonych gminnych planów gospodarowania odpadami w aktualnie nowelizowanych przepisach skutkować będzie brakiem możliwości pozyskiwania środków finansowych ze źródeł poza budżetowych do wsparcia przewidzianych do realizacji zadań przedsięwzięć proekologicznych. 3. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA POWIATOWEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI ORAZ PLANÓW GMINNYCH, ZADANIA ORAZ REALIZACJA SPRAWOZDAWCZOŚCI 3.1. Cel i zakres opracowania planów gospodarowania odpadami Celem opracowania powiatowego planu gospodarowania odpadami jest przyjęcie jednolitej polityki gospodarowania odpadami (koncepcji) na podstawie planów wyższego rzędu; Krajowego i Wojewódzkiego planu gospodarowania odpadami. Plan powiatowy uwzględnia wszystkie gminy powiatu oraz wszystkie występujące odpady. Głównymi zadaniami wyznaczonymi w planie powiatowym jest przyjęcie strategii działania zmierzającej do: 1) zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ich ilości i ich negatywnego oddziaływania na środowisko poprzez prawidłowe postępowanie z nimi, 2) ustalenia rodzajów odpadów podlegających procesom odzysku i recyklingu i ich unieszkodliwiania, 3) rozmieszczenia instalacji i urządzeń do ich unieszkodliwiania,

4) przyjęcia systemu gospodarowania odpadami. W planach gminnych określa się ponadto: 1) rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć i zadań do selektywnej zbiórki odpadów wraz z prowadzeniem edukacji ekologicznej, 2) organizowanie gminnych punktów odbioru odpadów wielkogabarytowych oraz elektrycznych i elektronicznych, 3) harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródeł. Plany gospodarki odpadami obejmują wszystkie rodzaje odpadów powstających na terenie poszczególnych gmin, a także przywożonych na jej teren, a w szczególności odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpadów opakowaniowych, odpadów budowlanych, wraków pojazdów, opon oraz odpadów niebezpiecznych m. in.: medycznych i weterynaryjnych, olejów odpadowych i akumulatorów. 3.2. Zadania i kompetencje powiatu Kompetencje w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi a w ich strumieniu innymi (opakowaniowymi) i niebezpiecznymi przypisane są gminom głównie na podstawie ustawy o odpadach i ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Powiat w tym zakresie może inspirować i koordynować rozwiązania problemów związanych z gospodarką odpadami komunalnymi poprzez podejmowanie zadań związanych z unieszkodliwianiem odpadów (budowa zakładu unieszkodliwiania odpadów) przy współdziałaniu z organizacjami samorządowymi o charakterze ponadgminnym. Na terenie powiatu działa Stowarzyszenie Samorządów Powiatu Tomaszowskiego, które w swoim statucie posiada działalność w zakresie gospodarowania odpadami. Zadania dla powiatu w zakresie gospodarki odpadami to głównie wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach gospodarowania odpadami innymi niż komunalne tj.: 1) wydawanie na wniosek podmiotów gospodarczych pozwoleń na wytwarzanie odpadów powstających w związku z prowadzeniem przez wytwórcę odpadów instalacji jeżeli wytwarza powyżej 1 tony odpadów niebezpiecznych rocznie lub powyżej 5000 ton rocznie odpadów innych niż niebezpieczne, 2) zatwierdzanie na wniosek podmiotów gospodarczych programów gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli wytwórca wytwarza powyżej 100 kg odpadów niebezpiecznych rocznie, 3) przyjmowanie informacji o wytwarzanych odpadach oraz sposobie gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 100 kg odpadów rocznie albo powyżej 5 ton odpadów innych niż niebezpiecznie w roku, 4) wydawanie na wniosek zezwoleń na transport i/lub zbieranie, odzysk i/lub unieszkodliwianie odpadów po zasięgnięciu opinii wójta, burmistrza właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwienia, 5) zatwierdzenie instrukcji eksploatacji składowiska odpadów, 6) udzielanie zgody na zamknięcie składowiska lub jego części. 3.3. Zadania i kompetencje gmin Zadania dla gmin w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi to głównie: 1) zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym systemem odbierania wszystkich rodzajów odpadów komunalnych, 2) zapewnienie warunków funkcjonowania systemu selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych w sposób aby było możliwe:

a) ograniczanie składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, b) wydzielania odpadów niebezpiecznych z odpadów komunalnych, c) osiągnięcie poziomu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. 3) zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych albo przez przedsiębiorców 4) zapewnienie warunków ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania do dnia 31.12.2010 r. do nie więcej niż 75 % wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. 3.4. Sprawozdawczość z realizacji planu powiatowego Sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami za okres dwóch lat sporządza zarząd powiatu i przedkłada radzie powiatu i zarządowi województwa w terminie do 30 czerwca po upływie okresu sprawozdawczego na podstawie art. 14 ust. 12b pkt 3 i ust. 13 pkt 2 ustawy o odpadach. Organy wykonawcze gmin sprawozdania z realizacji planu przedkłada zarządowi powiatu do 31 marca po upływie okresu sprawozdawczego. Wykonanie sprawozdania przedkłada się po terminie w związku z brakiem informacji otrzymanych z poszczególnych gmin. 4. DOKUMENTY I MATERIAŁY WYKORZYSTANE DO SPORZĄDZENIA SPRAWOZDAWCZOŚCI Do sporządzenia sprawozdania wykorzystywano następujące dokumenty i materiały: 1. Powiatowy plan gospodarowania odpadami, 2. Sprawozdania z realizacji zadań planu gospodarowania odpadami otrzymane z gmin, 3. Raport o stanie środowiska woj. lubelskiego za 2004 r. 4. Informacja o stanie środowiska za 2005 r. WIOŚ Lublin Delegatura w Zamościu, 5. Materiały własne wydane pozwolenia zezwolenia w zakresie gospodarki odpadami. 5. SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ W ZAKRESIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI ZA LATA 2004 2005 5.1. Odpady komunalne 5.1.1. Informacje wstępne W ostatnich latach wprowadzono wiele zmian w przepisach prawnych w zakresie gospodarowania odpadami szczególnie w ustawach o odpadach, o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz ustawie prawo ochrony środowiska. Dostosowanie gospodarki do zmieniającego się prawodawstwa w sferze gospodarki odpadami w tym szczególnie komunalnymi wymaga posiadania zatwierdzonych przez właściwe rady i zaopiniowanych programów ochrony środowiska i planów gospodarki odpadami oraz uchwalonych regulaminów w sprawie zasad utrzymania czystości i porządku w gminach. Brak tych opracowań skutkować będzie pozbawieniem się szansy o ubieganie się o środki finansowe z UE oraz aktualnie funkcjonujących funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Efektem wprowadzonych zmian ma być osiągnięcie następujących celów: 1) zapewnienia ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów, 2) zbieranie wytwarzanych odpadów w sposób selektywny (zorganizowany w/g przyjętego sytemu),

3) wyselekcjonowanie odpadów niebezpiecznych ze strumienia komunalnych, 4) zapewnienie warunków do zbierania odpadów AGD i innych odpadów elektrycznych i elektronicznych oraz wielkogabarytowych, 5) maksymalny odzysk i recykling wytworzonych odpadów w/g zakładanych wskaźników wynikających z przepisów i planów gospodarowania odpadami, 6) składowanie na składowiskach tylko odpadów tzw. balastowych realizując uprzednio segregację pierwotną u źródła ich powstawania oraz wtórną na składowisku. 5.1.2. Charakterystyka oraz stan techniczny oraz wymagania gospodarowania odpadami na składowiskach Na terenie powiatu funkcjonuje 11 składowisk odpadów dla których w 2002 r. opracowano przeglądy ekologiczne. Przeglądy te zostały zatwierdzone przez Starostę Tomaszowskiego z jednoczesnym zobowiązaniem użytkowników do podjęcia prac rekultywacyjnych oraz załatwienia strony formalno prawnej dotyczącej ich funkcjonowania, a także wykonania piezometrów do monitorowania jakości wód w rejonie składowisk. Użytkowników zobowiązano także do opracowania instrukcji eksploatacji składowisk. Wszystkie składowiska na terenie powiatu posiadają zatwierdzone decyzją instrukcje eksploatacji. Prace rekultywacyjne i modernizacyjne przeprowadzono na składowiskach w m. Dęby, Grodysławice, Susiec, Tarnawatka, Wierszczyca, Zaboreczno i Klątwy a ostatnio w 2005 r. w Ulikowie. W miejscowościach Zimno i Telatyn wybudowano nowe składowiska. Charakterystykę składowisk podstawowe dane przedstawia poniższa tabela Lp. gmina nazwa użytkownika miejscowość składowisko pow. [ha] ilość odpadów zdeponowanych poj. 2004 2005 [m 3] ilość odpadów nagromadzonych do końca 2005 r. w Mg stopień wypełnienia [%] monitoring badań - komponent 1 Tomaszów Lub. PGKiM Tomaszów Lub Tomaszów Lub. 3,80 175000 3904 3973 238207 rekultywacja kwatery C WPD* 2 Tyszowce PUK Sp. z o.o. Tyszowce Klątwy 0,80 12500 522 567 5178 90 brak 3 Jarczów UG Jarczów Wierszczyca 1,40 13400 61 74 205 5 WPD 4 Krynice UG Krynice Zaboreczno 1,03 29952 80 139 1807 42 WPD 5 Lubycza Król UG Lubycza Królewska Dęby 1,20 19730 426 640 5946 65 WPD 6. Łaszczów ZUK Łaszczów Zimno 1,30 12000 202 362 1302 22 WPD 7. Rachanie UG Rachanie Grodysławice 1,00 30203 260 229 1809 18 WPD

8. Susiec ZUK Susiec Susiec 0,49 15670 596 730 3208 42 WPD 9. Tarnawatka UG Tarnawatka Tarnawatka 1,60 12700 292 300 1376 23 WPD 10. Telatyn ZUK Tyszowce Telatyn 0,50 18000 265 203 1038 24 WPD 11. Ulhówek ZUK Ulhówek Dyniska (Ulików) 2,00 40000 500 998 5946 48 WPD POWIAT 7108 8215 *WPD wody podziemne W/w składowiska odpadów zalicza się do typu innych niż niebezpieczne i obojętne. W oparciu o wskaźniki wytwarzania odpadów komunalnych zawarte w PGO dla powiatu oszacowano, że na terenie powiatu wytworzono w 2005 r. 28895 ton odpadów komunalnych. Zgodnie z informacjami uzyskanymi od zarządzających składowiskami w 2005 r. na składowiska dowieziono 9128 Mg odpadów. Różnica pomiędzy ilością wytworzonych odpadów ustaloną na podstawie wskaźników szacowania, a zdeponowaną na składowiskach wynika przypuszczalnie z następujących przyczyn: a. niskiego procentu objęcia mieszkańców (posesji) zbiórką odpadów w zakresie ich zbierania i usuwania, b. wywożenia odpadów w miejsca nie przeznaczone do ich lokowania, c. braku pomiarów masy odpadów dostarczanych na składowiska oraz prowadzenie nierzetelnej ewidencji, d. braku stałej obsługi na składowiskach (dowóz poza ewidencją). Z prezentowanych danych zawartych w tabeli dotyczących rocznej ilości deponowanych odpadów na poszczególnych składowiskach wynika, że gmina Jarczów składuje rocznie tylko 74 Mg odpadów, a gmina Krynice 139 Mg przy wskaźnikach wytwarzania odpadów dla tych gmin wynoszących ponad 1000 Mg odpadów rocznie. Największym obiektem unieszkodliwiania odpadów (składowanie) jest składowisko w m. Tomaszów Lub. przy ul. Łaszczowieckiej. Roczna ilość deponowanych na tym składowisku odpadów w 2004 r. wynosiła 3904 Mg a w 2005r 3973 Mg przy ilości nagromadzonych odpadów w wysokości 238207 Mg od początku eksploatacji składowiska. Funkcjonowanie części tego składowiska aktualnie znajduje się na etapie rekultywacji odpadami z docelowym terminem jego zamknięcia do 30 czerwca 2007 r. (decyzja Starosty Tomaszowskiego). Zamknięcie składowiska powinno nastąpić do 13 kwietnia 2007 r., gdyż po tym terminie wykorzystanie odpadów do celów rekultywacji będzie zabronione (zmiana przepisów ustawowe wygaśnięcie wydanych decyzji). Pozostałe składowiska powinny być dostosowane do końca 2009 r. do aktualnych wymogów lub zamknięte zgodnie z obowiązującymi procedurami. Żadne ze składowisk nie jest wyposażone w wagę co jest niezbędne do prawidłowego prowadzenia ewidencji oraz wiarygodnego rozliczania się z obowiązków gospodarowania odpadami (stan ten narusza wymogi wynikające z obowiązujących przepisów). Przeprowadzone kontrole wykazały, że w niewłaściwy sposób wypełniane są obowiązki wynikające z zatwierdzonych instrukcji eksploatacji tych obiektów oraz wynikające ze stosowania przepisów, dotyczy to m. in.:

1) przyjmowania i deponowania na składowiskach odpadów nie poddanych segregacji, 2) braku wdrożenia systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych z uwzględnieniem ograniczania składowanych odpadów ulegających biodegradacji, wydzielenia odpadów niebezpiecznych i odzysku odpadów opakowaniowych. Ze struktury jakościowej odpadów komunalnych wynika, że w ich składzie znajduje się ok. 50% składników nadających się do recyklingu lub odzysku w tym ok. 22% odpadów organicznych nadających się do odzysku w drodze kompostowania. Wskaźniki te skłaniają do jak najszybszego wdrożenia segregacji odpadów w celu osiągnięcia priorytetów w gospodarowaniu odpadami jakimi są zakładane wskaźniki recyklingu odpadów i zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowiskach. Część gmin w dość zaawansowanym stopniu realizuje już działania w zakresie segregacji odpadów nadających się do odzysku i recyklingu jednak efekty w skali powiatu są jeszcze niewielkie. Pozytywne efekty zbiorki odpadów należy zauważyć w gminach Susiec, Lubycza Królewska i Krynice. W wyniku kontroli stwierdza się, że zarządzający składowiskami nie w pełni realizują obowiązki wynikające z monitoringu prowadzenia badań jakości wody podziemnej w piezometrach. Wyniki tych badań, jeżeli już są prowadzone nie przesyła się do właściwych organów zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9.12.2002 r. w sprawie zakresu, czasu i sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. Nr 220, poz. 1858). Zgodnie z w/w rozporządzeniem od początku 2005 r. składowiska powinny być wyposażone w conajmniej 3 punkty badawcze (piezometry), a większość składowisk posiada tylko dwa punkty. Składowisko w Klątwach gm. Tyszowce nie posiada w ogóle piezometrów. Zgodnie z polityką określoną w wojewódzkim i powiatowym planie gospodarki odpadami niezbędna jest realizacja Zakładu Zagospodarowania Odpadów w m. Rogóźno obsługującego cały powiat. Opóźnienia w realizacji tej inwestycji wynikły z trudności uzyskania decyzji lokalizacyjnej (protesty mieszkańców). W wyniku prowadzonego postępowania Wójt Gminy Tomaszów Lub. wydał decyzję lokalizacyjną dla inwestycji celu publicznego jakim jest budowa ZZO z dnia 22.03.2006 r. Nr GPK.7331/1/1/05/06 decyzja ta została utrzymana w mocy przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Zamościu (decyzja z dnia 10.05.2006 r. Nr SKO.503/06). Mając powyższe na uwadze przygotowano wszystkie niezbędne dokumenty i uruchomiono procedurę przetargową na wykonanie dokumentacji technicznej dla tej inwestycji. 5.1.3. Sposób prowadzenia gospodarki odpadami w poszczególnych gminach 1) Miasto Tomaszów Lubelski zbieranie odpadów na terenie miasta odbywa się do kontenerów KP-7 oraz do pojemników ustawianych na terenach nieruchomości. Wywozem odpadów zajmuje się PGKiM oraz firma ECLER, odpady wywożone są na składowisko przy ul. Łaszczowieckiej. Składowisko nie spełnia wymagań technicznych w zakresie ochrony środowiska. Brak jest uszczelnienia podłoża i ujęcia odcieków. Obiekt jest w fazie rekultywacji z terminem docelowym zamknięcia do 2009 r. Na jego eksploatację po 31.04.2007 r. wymagane jest pozwolenie zintegrowane, którego obowiązek ciąży na użytkowniku obiektu. W terminie od 13.04.2007 r. do rekultywacji składowiska nie będą mogły być użyte odpady. Na terenie miasta wprowadzana jest selektywna zbiórka odpadów. 2) Gmina Bełżec odpady komunalne zbierane są do pojemników na zasadzie zawierania umów z firmami wykonującymi usługi tj. PGKiM oraz ECLER w Tomaszowie Lub. Dotychczas nie wprowadzono selektywnej zbiórki odpadów. Zabezpieczone warunki do prawidłowej gospodarki odpadami są nie wystarczające. 3) Gmina Jarczów usługi w zakresie zbierania odpadów z posesji wykonuje firma ECLER Tomaszów Lub. Zorganizowanym systemem odbierania odpadów objętych jest ok. 30 % mieszkańców, część mieszkańców dowozi odpady na składowisko we własnym zakresie. Selektywne zbieranie odpadów jest na etapie początkowym. Odpady wymieszane wywożone są na gminne składowisko w m. Wierszczyca. Obiekt jest w dobrym stanie technicznym, lecz wymaga dostosowania do wymogów ochrony środowiska w zakresie wyposażenia w wagę oraz wykonania dodatkowo jednego punktu monitoringu wód podziemnych. Do prowadzenia monitoringu wykonano dwa piezometry, natomiast przepisy

zobowiązują do posiadania 3 piezometrów. 4) Gmina Krynice zbieranie odpadów odbywa się w wiejskich punktach gromadzenia odpadów w Dąbrowie, Dzierążni, Krynicach, Polanach, i Źwiartowie. Zbieranie odpadów na terenie gminy prowadzi PGKiM w Tomaszowie Lub. na zasadzie umów z poszczególnymi właścicielami do pojemników ustawionych na prywatnych posesjach. W niewielkim zakresie prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów. Gmina posiada własne składowisko w m. Zaboreczno. Obiekt nie spełnia wymagań ochrony środowiska i jest na etapie rekultywacji. W zakresie monitoringu wód gruntowych wykonano dwa piezometry, niezbędne jest wykonanie trzeciego. 5) Gmina Lubycza Królewska zbieranie odpadów odbywa się do kontenerów i pojemników 110 l. Wywozem odpadów z kontenerów zajmuje się gmina we własnym zakresie, natomiast część mieszkańców posiada pojemniki i umowy indywidualne na odbiór z PGKiM w Tomaszowie Lub. Gmina posiada własne składowisko w m. Dęby. Obiekt nie spełnia wymagań ochrony środowiska i jest na etapie rekultywacji. 6) Gmina Łaszczów zbieranie odpadów komunalnych odbywa się do kontenerów i pojemników 110 l. Wywozem odpadów z kontenerów zajmuje się Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Tyszowcach. Odpady wymieszane wywożone są na gminne składowisko odpadów w m. Zimno. Obiekt wymaga dostosowania do wymogów ochrony środowiska w zakresie wyposażenia w wagę. Selektywną zbiórkę odpadów prowadzi się w niewielkim zakresie. 7) Gmina Rachanie posiada kontenery KP-7 w ilości 20 szt., odpady wywożone są na składowisko gminne w m. Grodysławice. Obiekt wymaga dostosowania do wymogów ochrony środowiska w zakresie wyposażenia w wagę. Dotychczas nie wprowadzono stałej selektywnej zbiórki odpadów. 8) Gmina Susiec warunki do zbierania odpadów są zapewnione, gmina posiada 60 szt. kontenerów KP-7, odpady wywożone są na gminne składowisko w m. Susiec przez firmę DRAKO. Obiekt jest w dobrym stanie technicznym, lecz wymaga dostosowania do wymogów ochrony środowiska w zakresie wyposażenia w wagę oraz wykonania dodatkowo jednego punktu monitoringu wód podziemnych. Do prowadzenia monitoringu wykonano dwa piezometry. Segregację odpadów wykonywano dotychczas na terenie składowiska. W 2005 r. wprowadzono selektywną zbiórkę odpadów metodą workową. 9) Gmina Tarnawatka odpady komunalne z posesji zbierane są do kontenerów KP-7 oraz pojemników ustawionych w części posesji. Selektywne zbieranie odpadów jest na etapie początkowym. Raz w roku prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów metodą objazdową. Wywozem odpadów z kontenerów zajmuje się PGKiM Tomaszów Lub. Odpady wymieszane wywożone są na gminne składowisko odpadów w m. Tarnawatka. Obiekt jest w dobrym stanie technicznym, lecz również wymaga dostosowania do wymogów ochrony środowiska w zakresie wyposażenia w wagę oraz wykonania dodatkowo jednego punktu monitoringu wód podziemnych. Do prowadzenia monitoringu wykonano dwa piezometry. 10) Gmina Telatyn zbieranie odpadów komunalnych odbywa się do kontenerów i pojemników 110 l. Wywozem odpadów z kontenerów i pojemników zajmuje się Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Tyszowcach. Odpady wymieszane wywożone są na gminne składowisko w m. Telatyn. Eksploatacją składowiska zajmuje się PUK Tyszowce. Na terenie gminy wprowadzana jest selektywna zbiórka odpadów stanowiących surowce wtórne poprzez wyposażenie posesji w worki foliowe. Obiekt jest w dobrym stanie technicznym. 11) Gmina Tyszowce - zbieranie odpadów komunalnych odbywa się do kontenerów i pojemników 110 l. Wywozem odpadów z kontenerów i pojemników zajmuje się Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Tyszowcach. Odpady wymieszane wywożone są na gminne składowisko w m. Klątwy. Eksploatacją składowiska zajmuje się PUK Tyszowce. Na terenie gminy wprowadzana jest selektywna zbiórka odpadów stanowiących surowce wtórne poprzez wyposażenie posesji w worki foliowe. Obiekt nie spełnia wymagań w zakresie ochrony środowiska, jest na etapie rekultywacji. 12) Gmina Tomaszów Lubelski zbieranie odpadów odbywa się do kontenerów KP-7, które ustawiono we wszystkich

miejscowościach. Wywozem odpadów z kontenerów zajmuje się PGKiM w Tomaszowie Lub. wywóz prowadzony jest na miejskie składowisko odpadów w Tomaszowie Lub. Do chwili obecnej nie wdrożono selektywnej zbiórki odpadów. 13) Gmina Ulhówek zbieranie odpadów odbywa się do kontenerów KP-7, wywozem odpadów zajmuje się Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Ulhówku. Odpady wywożone są na składowisko gminne w m. Dyniska. Obiekt jest zrekultywowany, posiada wydzieloną kwaterę do składowania odpadów, wykonany drenaż i zbiorniki na odcieki jak też brodzik. Nie posiada wagi, wymaga wykonania jednego piezometru. 5.1.4. Wnioski końcowe najpilniejsze zadania do wykonania Najpilniejszym zadaniem jest jak najszybsze przystąpienie do budowy Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Rogóźnie. Zadania najważniejsze dla poszczególnych gmin powiatu to: 1) objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem zbierania i usuwania odpadów, 2) wprowadzenie segregacji odpadów w kierunku wyodrębnienia składników nadających się do recyklingu i odzysku, zwiększenie stopnia recyklingu i odzysku odpadów, 3) wdrażanie odzysku odpadów organicznych poprzez kompostowanie w ramach własnych gospodarstw rolnych, 4) selekcja odpadów niebezpiecznych znajdujących się w odpadach komunalnych, 5) eliminowanie zagrożenia ze strony odpadów niebezpiecznych (np. odpady azbestowe), 6) zapewnienie właściwego magazynowania i odbioru wysegregowanych odpadów, 7) zapewnienie właściwych warunków do deponowania na składowiskach tylko odpadów balastowych, 8) modernizacja lub rekultywacja składowisk gminnych celem spełnienia wymogów, 9) włączenie małych podmiotów gospodarczych w system gminnych planów gospodarki odpadami, 10) szeroka edukacja mieszkańców i rozpoczynających działalność gospodarczą o obowiązkach w zakresie gospodarowania odpadami. 5.2. Odpady przemysłowe 5.2.1. Informacje wstępne Z prowadzonej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie bazy danych SIGOP wynika, że na terenie powiatu tomaszowskiego wytworzono w 2004 r. 162877 Mg, a w 2005 r. 142234 Mg odpadów przemysłowych odpadów niebezpiecznych w 2004 r. 118 Mg i w 2005 r. 103 Mg. Sposób gospodarowania wytworzonymi odpadami uwzględnia wymogi obowiązujących przepisów zgodnie, z którymi należy dążyć do maksymalizacji gospodarczego wykorzystania wytwarzanych odpadów i minimalizacji unieszkodliwiania odpadów poprzez składowanie. Biorąc pod uwagę właściwości wytwarzanych odpadów w 2005 r. wykorzystano gospodarczo odzyskano 93,6 %, wytworzonych odpadów, unieszkodliwiono na składowiskach 0,3% unieszkodliwiono w inny sposób niż składowanie 5,7%. Pozostała część odpadów ok. 0,5% została zmagazynowana i po zebraniu odpowiedniej ilości zostanie zagospodarowana zgodnie z posiadanymi właściwościami. 5.2.2. Główni wytwórcy odpadów przemysłowych Do głównych wytwórców na terenie powiatu tomaszowskiego zalicza się: 1) Zakłady przemysłu rolno spożywczego: Cukrownia Wożuczyn SA. w Wożuczynie, Tomaszowska Spółdzielnia Mleczarska, SVZ Poland w Tomaszowie Lub., Zakład Mleczarski w Łaszczowie, Zakład Przetwórstwa Mięsnego w Tomaszowie Lub. W zakładach tych wytworzono 115 273 Mg odpadów tj. ok. 81% całkowitej ilości wytworzonych

odpadów, 2) Natura Sp. Jawna w Bełżcu w zakładzie wytworzono 18003 Mg odpadów tj. ok. 12,7 % całkowitej ilości wytworzonych odpadów, 3) Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o. o. w Tomaszowie Lub. w zakładzie tym wytworzono 8120 Mg odpadów tj. ok. 5,7% całkowitej ilości wytworzonych odpadów. Ilość wytworzonych w 2005 roku odpadów [w Mg] i sposób gospodarowania nimi przedstawia poniższa tabela dotyczy głównych wytwórców Nazwa zakładu Odpady wytworzone Odpady odzyskane Odpady unieszkodliwione Odpady magazynowane Odpady składowane Cukrownia Wożuczyn 101590 101584 -- 6 -- Tomaszowska Spółdzielnia Mleczarska 6240 6185 -- 0,5 55 SVZ Poland w Tomaszowie Lub. 4993 4804 0,9 59 129 Zakład Mleczarski w Łaszczowie 1558 1308 0,3 250 -- Zakład Przetwórstwa Mięsnego w Tomaszowie L. H. Wrębiak, M. Witkowski 892 817 0,3 0,16 -- Natura Sp. J. w Bełżcu 18003 18000 -- 3,1 -- PGKiM Sp. z o.o. w Tomaszowie L. 8120 45 8009 0,9 65 Jak wynika z tabeli wśród największych wytwórców dominują zakłady przetwórstwa rolno spożywczego, przetwórstwa drewna oraz zakłady gospodarki komunalnej. Wymienione w tabeli zakłady wytworzyły 141396 Mg tj. ponad 90% całkowitej ilości uwzględnionych w bazie SIGOP odpadów. Odpady wytworzone w zakładach przetwórstwa rolno spożywczego są wykorzystywane w rolnictwie oraz do produkcji pasz, wskaźnik ich wykorzystania wynosi 99,5 %. Wytwarzane w związku z produkcją okien i przetwórstwem drzewnym odpady są odzyskiwane w postaci energii, a nadmiar przekazywany jest do produkcji płyt wiórowych. Jak widać z tabeli również i w tym przypadku nie występują problemy z ich zagospodarowaniem, wskaźnik ich wykorzystania wynosi 100 %. 5.2.3. Wnioski końcowe najważniejsze zadania do wdrożenia Najważniejsze zadania do wdrożenia w sektorze gospodarki odpadami przemysłowymi to: 1) wprowadzenie i doskonalenie segregacji odpadów w kierunku wyodrębnienia składników nadających się do recyklingu i

odzysku, 2) zapewnienie właściwych warunków do magazynowania odpadów oraz przekazywania ich tylko podmiotom posiadającym właściwe pozwolenia na ich zagospodarowanie, 3) włączenie małych podmiotów gospodarczych w system gminnych planów gospodarki odpadami, 4) informowanie prowadzących działalność gospodarczą o obowiązkach w zakresie gospodarowania odpadami. 5.3. Odpady niebezpieczne oraz inne niż niebezpieczne Regulowanie wszystkich spraw w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi oraz innymi niż niebezpieczne należy do kompetencji Starosty (kompetencje te wyszczególniono w pkt 3.2. sprawozdania). Regulacja tych zagadnień dotyczy wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Podmioty te mają obowiązek uzyskania stosownych zezwoleń na wytwarzanie odpadów. W/w zezwolenia są wydawane na wniosek podmiotu prowadzącego działalność. Dotyczy to następujących najważniejszych rodzajów odpadów m.in. Odpady niebezpieczne: oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe, szlamy z odwadniania olejów w separatorach, sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi, baterie i akumulatory ołowiowe, transformatory i kondensatory zawierające PCB, zużyte źródła światła zawierające rtęć (lampy fluorescencyjne), materiały izolacyjne zawierające azbest materiały konstrukcyjne zawierające azbest i inne. Odpady inne niż niebezpieczne: wytłoki, osady i inne odpady z przetwórstwa produktów roślinnych, odpady z toczenia żelaza i jego stopów, odpady z toczenia i piłowania metali, odpady betonu, oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów odpady opakowaniowe z papieru i tektury, odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych, odpady metali żelazo i stal, wióry i trociny, zużyte opony, skratki, komunalny osad ściekowy i inne. Decyzje wydawane przez Starostę w tym zakresie przekazywane są do marszałka województwa, wójta/burmistrza miasta

oraz do WIOŚ celem dokonania kontroli realizacji obowiązków nałożonych w decyzjach. Rozpatrywanie spraw w zakresie gospodarowania odpadami prowadzone jest od roku 1999 od momentu utworzenia Starostwa. W 1999 r. rozpatrzono 30 spraw, w 2000 r. 38 spraw, w 2001-96 spraw, w 2002 r. - 48. spraw, w 2003 r. - 34 sprawy, w 2004 r. 44 sprawy, a w 2005 r. 50 spraw. W wydanych decyzjach nakłada się obowiązek przekazywania odpadów jednostkom posiadającym zezwolenia na ich odbiór, odzysk i unieszkodliwianie. W związku z tym problem ten jest rozwiązany. Z wydanych w 2004 i 2005 r. decyzji wynika, że mamy do czynienia z następującą ilością najważniejszych rodzajów odpadów (decyzje wydaje się na czas określony): Rodzaj odpadów Ilość wytworzonych odpadów w latach [w Mg] 2004 2005 Odpady niebezpieczne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 7,28 4,8 szlamy z odwadniania olejów w separatorach 102 nie wydano decyzji sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi, 2,20 0,38 baterie i akumulatory ołowiowe 8,46 62,5 zużyte źródła światła zawierające rtęć (lampy fluorescencyjne) 1,27 0,26 materiały izolacyjne zawierające azbest 5 6450 materiały konstrukcyjne zawierające azbest i inne 300 11880 igły strzykawki, materiały opatrunkowe 1,5 45 opakowania zawierające substancje niebezpieczne 5,0 0,7

transformatory i kondensatory zawierające PCB 9,0 nie wydano decyzji zwierzęta padłe lub ubite z konieczności wykazujące własc. niebezpieczne 4,7 12 Odpady inne niż niebezpieczne wytłoki, osady i inne odpady z przetwórstwa produktów roślinnych zmieniono decyzję w 2005 r. rozszerzono ilość odpadów 5000 odpady z toczenia żelaza i jego stopów 40 nie wydano decyzji odpady z toczenia i piłowania metali 10 nie wydano decyzji odpady betonu, oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 38 125 odpady opakowaniowe z papieru i tektury, 100,5 4,5 odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych 57,6 4,3 odpady metali żelazo i stal, 139 47 zużyte opony 3,4 3 skratki 0,15 20 komunalny osad ściekowy 1,0 203 odpadowa tkanka zwierzęca 172 652 trociny wióry -- 1000 żużel, popioły, odp. paleniskowe 150 50

5.4. Wskaźniki monitorowania efektywności planu Wskaźniki efektywności monitorowania planu oparto o dane zawarte w planie (ilość wytworzonych odpadów) oraz dane z ankietyzacji gmin i w raportach o stanie środowiska woj. lubelskiego za 2004 i 2005 r. oraz informacje WIOŚ w Lublinie Delegatura w Zamościu (ilość odpadów deponowanych na składowiskach). 1) Szacowana masa odpadów wytworzonych z sektora komunalnego do ilości odpadów zdeponowanych na składowiskach Lp. Gmina Masa odpadów wytworzonych w Mg Ilość odpadów zdeponowanych na składowisku w Mg Miejsce deponowania składowisko 2004 r 2005 r. 2004 r. 2005 r. 1. Bełżec 754,9 770,5 281 250 Narol-Józefów 2. Jarczów 926,6 945,7 61 74 Wierszczyca 3. Krynice 926,6 945,7 80 139 Zaboreczno 4. Lubycza Król. 1933,7 1973,7 426 640 Dęby 5. Łaszczów 1631,4 1665,1 202 362 Zimno 6. Rachanie 1443,8 1473,7 260 229 Grodysławice 7. Susiec 1898,6 1937,8 596 730 Susiec 8. Tarnawatka 1001,6 1022,3 292 300 Tarnawatka 9. Telatyn 1091,5 1114,1 265 203 Telatyn 10. Tomaszów L. miasto 10424,7 10825,2 3904 3973 składowisko rekultywacja Tomaszów L ul. Łaszczowiecka 11. Tomaszów L. gmina 2578,9 2632,2 588 663 Tomaszów L. jak w poz. 10 12. Tyszowce 2199,0 2265,4 522 567 Klątwy

13. Ulhówek 1297,4 1324,2 500 998 Dyniska (Ulików) 14. Powiat 28108,7 28895,6 7977 9128 -- W planie powiatowym gospodarki odpadami założono zgodnie z Krajowym planem gospodarki odpadami (2002 r.) systematyczny wzrost ilości wytwarzanych odpadów komunalnych. Taka tendencja ma się utrzymywać pomimo działań mających na celu ograniczanie ilości odpadów. Przeprowadzone analizy różnicy pomiędzy ilością odpadów wytwarzanych a deponowanych na składowiskach jest trudna do wyjaśnienia. Niemniej jednak wydaje się że: 1) przyjęte w Krajowym planie gospodarki odpadami (2002 r.) wskaźniki emisji odpadów są zawyżone i w związku z tym należy zweryfikować prognozę wytwarzanych odpadów, 2) stopień objęcia mieszkańców zorganizowaną zbiórką odpadów w poszczególnych gminach jest zróżnicowany co ma bezpośredni wpływ na ilość deponowanych odpadów na poszczególnych składowiskach, 3) znaczna ilość odpadów w strumieniu poddawane są odzyskowi (karmienie zwierząt, kompostowanie), które ma miejsce na terenach wiejskich oraz miejskich z zabudową jednorodzinną, 4) pewna część odpadów trafia do środowiska w sposób niekontrolowany. Wyniki zbiórki selektywnej w poszczególnych gminach przedstawia poniższa tabela (dane z ankiet). 2) Masa odpadów wytworzonych - poddawanych procesom selektywnej zbiórki Masa odpadów wytworzonych Wyniki zbiórki selektywnej Lp. Gmina w Mg rok 2004 rok 2005 2004 r. 2005 r. Mg % Mg % 1. Bełżec 754,9 770,5 0 0 0 0 2. Jarczów 926,6 945,7 0 0 0 0 3. Krynice 926,6 945,7 0 0 0 0 4. Lubycza Król. 1933,7 1973,7 30 1,6 31 1,7 5. Łaszczów 1631,4 1665,1 0 0 0 0 6. Rachanie 1443,8 1473,7 0 0 0 0 7. Susiec 1898,6 1937,8 95 5 95 5 8. Tarnawatka 1001,6 1022,3 0 0 0 0

9. Telatyn 1091,5 1114,1 0 0 0 0 10. Tomaszów L. m. 10424,7 10825,2 70 0,7 75 0,8 11. Tomaszów L. gm. 2578,9 2632,2 0 0 0 0 12. Tyszowce 2199,0 2265,4 0 0 0 0 13. Ulhówek 1297,4 1324,2 0 0 0 0 Analizując zestawienie tabelaryczne widać, że selektywną zbiórkę odpadów wprowadzają tylko trzy gminy: Lubycza Król., Susiec i Tomaszów Lub. Pod pojęciem selektywnej zbiórki odpadów należy rozumieć wprowadzanie jej do poszczególnych wytwórców w gospodarstwach domowych na zasadzie zbiórki u źródła lub też selekcja wtórna na składowiskach oraz rozstawianie pojemników do selektywnej zbiórki odpadów donoszonych przez mieszkańców. Najważniejszym z elementów zbiórki selektywnej jest zbiórka u źródła, którą wprowadza gm. Susiec metodą workową i częściowo gm. Lubycza Królewska. Miasto Tomaszów Lub. prowadzi selektywną zbiórkę odpadów (odzysk) na zasadzie ich donoszenia do wydzielonych pojemników na poszczególne rodzaje odpadów. 3) stopień pokrycia mieszkańców zorganizowaną zbiórką (odbiorem) odpadów (w/g ankietyzacji gmin) Lp. Gmina % mieszkańców gminy objętych zorganizowaną zbiórką odpadów 1. Bełżec 99 2. Jarczów 60 3. Krynice 100 4. Lubycza Król. -- 5. Łaszczów 78 6. Rachanie 90 7. Susiec 100 8. Tarnawatka 100 9. Telatyn 40

10. Tomaszów L. m. 100 11. Tomaszów L. gm. nie podano 12. Tyszowce nie otrzymano ankiety 13. Ulhówek 50 4) osiągnięty procent odzysku i recyklingu odpadów odniesionych do zakładanej masy odzysku w poszczególnych gminach za 2005 r w % Lp. Gmina papier i tektura szkło tworzywa opakowania metali odpady wielko gabarytowe odpady budowl. niebezp. z grupy komunal. 1 Bełżec 0 0 0 0 0 0 0 2 Jarczów 0 0,02 0,04 0,001 0 0 0 3 Krynice 1,25 61,4 6 0 0 0 0 4 Lubycza Król. 2,9 26,6 13 35 0 0 0 5 Łaszczów 0 0 0 0 0 0 0 6 Rachanie 0 0 0 0 0 0 0 7 Susiec 1,3 54,3 13,0 13,0 0 0 0 8 Tarnawatka 3,3 11,6 21,6 25,0 0 0 0 9 Telatyn 0 0 0 0 0 0 0

10 Tomaszów L. miasto 29,4 20,7 0,42 b.d b.d. b.d. b.d. 11 Tomaszów L. gmina 0 0 0 0 0 0 0 12 Tyszowce b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 13 Ulhówek 0 0 0 0 0 0 0 Z danych zawartych w ankietach otrzymanych z poszczególnych gmin wynika, że na terenie powiatu w wyniku prowadzonego odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych zebrano: 159,6 Mg papieru i tektury, 128,7 Mg szkła, 4,0 Mg tworzyw sztucznych, 3,2 Mg opakowań metalowych. W/w masa odpadów z odzysku i recyklingu stanowi następujący procent zakładanej masy do pozyskania [w tys. Mg/rok]. Wyszczególnienie Zakładana masa do pozyskania w skali powiatu w 2005 r. Pozyskana masa odpadów w 2005 r. % wykonania opakowania papieru i tektury 1,056 0,1596 15,1 opakowania ze szkła 0,648 0,1287 19,9 opakowania z tworzyw sztucznych 0,178 0,004 2,25 opakowania z metali 0,034 0,0032 9,4 Wnioski końcowe do realizacji to: 1) jak najszybsze wdrożenie pełnego systemu selekcji odpadów u źródła w gospodarstwach domowych 2) prowadzenie na terenie składowisk selekcji wtórnej, 3) składowanie na składowiskach tylko odpadów balastowych resztkowych, 4) dalsza kontynuacja rekultywacji i modernizacji składowisk wraz z wyposażeniem ich w niezbędny sprzęt i urządzenia (wagi, spychacze, kompaktory itp.),

5) uzupełnienie wykonania urządzeń do prowadzenia monitoringu składowisk (wykonanie 3-ich piezometrów), 6) podjęcie edukacji w zakresie gospodarowania odpadami w ramach form i środków ujętych w gminnych planach gospodarowania odpadami.