PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO ZS IM. H. SIENKIEWICZA W KONOPISKACH, Gimnazjum Przedmiotowe zasady oceniania z języka polskiego są zgodne z: Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83 poz.562) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Statutem szkoły- aktualizacja z dn. 01.09.2015r. Z JĘZYKA POLSKIEGO OCENIE PODLEGAJĄ NASTĘPUJĄCE FORMY AKTYWNOŚCI UCZNIA: 1. Wypowiedzi pisemne: prace klasowe (wiedza o literaturze), sprawdziany ze znajomości treści lektur, sprawdziany gramatyczne ( wiedza o języku), ortografia i interpunkcja, dłuższe formy wypowiedzi. 2. Wypowiedzi ustne: odpowiedź dłuższa kilkuzdaniowa (treści literackie i językowe), kartkówki (traktowane jako odpowiedzi ustne), kultura żywego słowa (recytacja, scenki, dramy, prezentacje teatralne). 3. Aktywność, inwencja twórcza ucznia. 4. Formy dodatkowe (prace nadobowiązkowe): projekty, 1
udział w konkursach polonistycznych, artystycznych, udział w zajęciach pozalekcyjnych, prezentacje/referaty. W ramach autonomii nauczyciela w zależności od specyfiki zespołu klasowego, poziomu klasy zastrzega się możliwość zmiany ilości ocen z poszczególnych form aktywności ucznia. Nauczyciel podpisuje kontrakt z uczniami dotyczący zasad PZO oraz zachowania podczas zajęć. KONTROLA I OCENA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW: 2 1.Prace klasowe, sprawdziany, testy i prace ortograficzne są obowiązkowe. W razie absencji uczeń musi napisać je w ciągu dwóch tygodni od powrotu do szkoły. 2. Wypowiedzi pisemne są zapowiadane co najmniej tydzień przed ich terminem (nie dotyczy to dyktand i słówek ). 3. Prace pisemne są sprawdzane i oddawane w ciągu dwóch tygodni, natomiast ocena z kartkówki powinna być przekazana na najbliższych lekcjach. 4. Uczeń może poprawić niezadawalającą go ocenę z wypowiedzi pisemnej. Poprawa jest jednorazowa, odbywa się w terminie i miejscu ustalonym przez nauczyciela (nieprzekraczającym jednak dwóch tygodni). Jeśli uczeń nie uzyska wyższej oceny, traci możliwość poprawy następnych prac w danym semestrze. 5. Kartkówki traktuje się jako odpowiedź ustną, organizowane są one bez zapowiedzi i nie podlegają poprawie. 6. Nie ocenia się ucznia po dłuższej (więcej niż tydzień) usprawiedliwionej nieobecności w szkole (sam uczeń zgłasza taką sytuację). Dostaje określony czas na nadrobienie zaległego materiału. 7. Uczeń ma obowiązek uzupełnienia notatek (także zadań domowych) za czas swojej nieobecności jak najszybciej po powrocie do szkoły (w uzasadnionych przypadkach nauczyciel ma prawo zwolnić go z tego obowiązku lub określić, które partie notatek mogą być pominięte).
8. Uczeń (tylko na początku lekcji) może zgłosić bez żadnych konsekwencji: - nieprzygotowanie do zajęć dwa razy w semestrze, - brak pracy domowej trzy razy w semestrze: nie dotyczy to wypowiedzi pisemnych (zapowiadanych wcześniej), długoterminowych prac domowych oraz recytacji, prezentacji/referatów, lekcji powtórzeniowych). Po wykorzystaniu limitu określonego powyżej uczeń otrzymuje za każde nieprzygotowanie i brak zadania - ocenę niedostateczną. 9. Za aktywność oraz pracę podczas lekcji (w zależności od zaangażowania i trudności zadań) uczeń otrzymuje oceny, na które składają się zdobywane systematycznie plusy i minusy. 10. Zeszyt przedmiotowy jest obowiązkowy: może podlegać ocenie, na którą wpływają: kompletność notatek, zadań, estetyka prowadzenia. 11. Czynnikiem wpływającym na podniesienie oceny śródrocznej i rocznej jest wykonywanie dodatkowych zadań, szczególna aktywność na lekcji, osiągnięcia w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, starannie prowadzony zeszyt przedmiotowy. 12. Ocenę semestralną/roczną ustala nauczyciel na podstawie ocen uzyskanych przez ucznia w ciągu semestru/roku; nie jest to jednak średnia arytmetyczna. 13. Na koniec semestru/roku nie przewiduje się zaliczania materiału. KRYTERIA OCENIANIA Kryteria oceniania dłuższych wypowiedzi pisemnych: ROZPRAWKA CHARAKTERYSTYKA OPOWIADANIE 1.Treść (0-4) Praca zgodna z tematem; odniesienie do problemu sformułowanego w temacie; stanowisko autora wobec problemu (sąd 3 Treść (0-4) Realizacja tematu: zachowanie spójności, przedstawienie postaci, prezentacja cech zewnętrznych i wewnętrznych, ocena postaci, uzasadnienie Treść (0-4) Opowiadanie na temat, prezentacja świata przedstawionego, tworzenie akcji, układ wydarzeń w logicznym porządku, dynamizowanie akcji,
wyrażony bezpośrednio lub pośrednio: teza lub hipoteza); logika wywodu; błąd rzeczowy powoduje obniżenie punktów o 1 poziom. 2.Segmentacja 0 1 pkt. opinii. Segmentacja 0 1pkt. konsekwentne stosowanie form czasu przeszłego. Segmentacja 0 1pkt. 3.Styl 0 1 pkt. Styl 0 1 pkt. Styl 0 1 pkt. 4.Język 0 2 pkt. (do 5 błędów językowych- 2 pkt.,6-1pkt, powyżej- 0) Język 0 2 pkt. Język 0 2 pkt. 5.Ortografia 0 1 pkt (uczeń może zrobić 2 błędy) Ortografia 0 1 pkt Ortografia 0 1 pkt Interpunkcja 0 1 pkt. (uczeń może zrobić 3 błędy) Interpunkcja 0 1 pkt. (uczeń może zrobić 3 bł błędy) Interpunkcja 0 1 pkt. (uczeń może zrobić 3 błędy) Przeliczenie punktów na ocenę: 3p. niedostateczny 5p. dopuszczający 7p. dostateczny 9p. dobry bardzo dobry UWAGA! Uczeń, który uzyskał maksymalną ilość punktów, jego praca jest bezbłędna (dopuszczalna jedna usterka), charakteryzuje się oryginalnością treści i formy, otrzymuje ocenę celującą. 4
UWAGA! 1. Przy sprawdzaniu prac pisemnych uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (dysleksją), gdy stwierdzono dysortografię przyznaje się: -u, rz- ż, ch-h, wielka litera na początku zdania) 2. Jeżeli praca zajmuje mniej niż połowę wyznaczonego miejsca, uczeń otrzymuje punkty tylko za pierwsze kryterium. Przyjmuje się, że praca nie może być krótsza niż strona papieru podaniowego, chyba że nauczyciel poda inne warunki. 3. Jeżeli praca nie jest zgodna z tematem, uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. Krótkie formy wypowiedzi (np. ogłoszenie prasowe, zaproszenie, notatka) będą oceniane według szczegółowych kryteriów podawanych uczniom przed napisaniem konkretnej pracy. Kryteria oceniania testów i prac klasowych: 0-30% - niedostateczny 31% - 50% - dopuszczający 51% - 74%- dostateczny 75% - 89%- dobry 90% - 99%- bardzo dobry 100% - celujący Dyktanda nie muszą być zapowiadane, a kryteria ich oceniania wyglądają następująco: 0 błędów ocena celująca 1 błąd II stopnia ocena bardzo dobra 2 rażące błędy ocena dobra 3-4 rażące błędy ocena dostateczna 5-6 rażących błędów ocena dopuszczająca powyżej 6 błędów ocena niedostateczna. Przez rażące błędy rozumie się pisownię: - ó, u, rz, ż, ch, h; 5
- nie z czasownikami, rzeczownikami, przymiotnikami, przysłówkami, imiesłowami, zaimkami; - wielką i małą literą; - wyrazów z en, em, on, om, ą, ę; - cząstki by z różnymi częściami mowy; - zakończeń typu ii, -ji. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE NA POSZCZEGÓLNĄ OCENĘ Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia wszystkie wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto wykazuje się wiedzą i umiejętnościami znacznie wykraczającymi poza program nauczania. 1. Słuchanie i mówienie: Uczeń potrafi w trakcie zajęć zbudować i wygłosić kilkuminutową wypowiedź poprawną językowo i charakteryzującą się wysokim poziomem merytorycznym. Celnie argumentuje, wykazując się erudycją interdyscyplinarną. Jest laureatem szkolnych konkursów recytatorskich. Wykazuje się umiejętnością głosowej interpretacji tekstu w ramach konkursów zewnętrznych. Podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach szkolnych, prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny. Dba o kulturę języka. 2. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury. Samodzielnie i krytycznie analizuje i interpretuje teksty pozaprogramowe, dzieła ikonograficzne, muzyczne. Bezbłędnie odczytuje symbole kulturowe i aluzje literackie wpisane w teksty pozaprogramowe. 6
Bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych. 3. Tworzenie własnego tekstu. Podejmuje próby tworzenia wyżej zorganizowanych form wypowiedzi: eseju, recenzji. Tworzy własne teksty i publikuje je na np. stronach internetowych Potrafi opracować projekt monograficzny lub badawczy. Tworzy własne teksty w ramach ogłaszanych konkursów zewnętrznych. 4. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku. Tworzy i dokonuje korekty artykułów zamieszczanych na szkolnej stronie internetowej. Samodzielnie przygotowuje zadania konkursowe lub ciekawe ćwiczenia utrwalające kształcone umiejętności. 5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. Zna zasady ortografii i interpunkcji i dokumentuje je bezbłędnym zapisem. Jest laureatem szkolnych konkursów ortograficznych. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który w zakresie kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: 1. Słuchanie i mówienie: Buduje logiczne, spójne i poprawne merytorycznie wypowiedzi na określone tematy. Dyskutuje, polemizuje, przytacza trafne argumenty na uzasadnienie własnego stanowiska Dostrzega problem, zgłasza propozycje rozwiązania, wyciąga wnioski. 7
Wykazuje się bardzo dobrą znajomością wszystkich lektur programowych. Wygłasza z pamięci fragmenty prozy lub poezji, dokonując głosowej interpretacji poprzez odpowiednią barwę głosu i intonację. Jest uczestnikiem szkolnych oraz pozaszkolnych konkursów recytatorskich. Samodzielnie i krytycznie analizuje i interpretuje teksty, posługując się terminologią z zakresu teorii literatury. Sprawnie posługuje się wymaganymi programowo formami wypowiedzi: opis, opowiadanie, charakterystyka, streszczenie, sprawozdanie, głos w dyskusji, rozprawka Wygłasza przemówienia, stosując figury retoryczne. Stosownie do sytuacji buduje wypowiedzenia mające charakter: perswazji, parafrazy, komentarza. Dba o kulturę języka. 2. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury. Płynnie i bezbłędnie czyta, interpretując tekst poprzez właściwą intonację. Zna środki wyrazu typowe dla różnych dziedzin sztuki i umie odczytać ich funkcje. Potrafi krytycznie odczytać treść przekazów medialnych, w tym reklam. Sprawnie odczytuje informacje zawarte w aktach normatywnych, mapach, tabelach, wykresach. Bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych. 3. Tworzenie własnego tekstu. Sprawnie redaguje pisemne formy wypowiedzi: notatka, opis, charakterystyka, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, list, dziennik, pamiętnik, streszczenie, rozprawka, wywiad. 8
Podejmuje próby tworzenia własnego tekstu w ramach ogłaszanych konkursów zewnętrznych. Wprowadza cytaty i poprawnie je zapisuje. Tworzy wzorcowe teksty użytkowe: ogłoszenia, instrukcje, zawiadomienia, regulaminy, CV, list motywacyjny, podanie. Dokonuje oryginalnego przekładu intersemiotycznego dzieła literackiego, plastycznego i malarskiego. Sprawnie dokonuje różnorodnych operacji na tekście: streszcza, rozwija, dokonuje adaptacji, stylizacji, parafrazy. 4. Posługiwanie się wiedzą z nauki o języku. Uczeń, tworząc teksty mówione i pisane, sprawnie i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę z zakresu: fleksji (części mowy odmienne i nieodmienne, osobliwości w odmianie, funkcje części mowy), składni (zdania, równoważniki, zdania pojedyncze, złożone, wielokrotnie złożone), słowotwórstwa (budowa słowotwórcza wyrazu, złożenia, zestawienia, zrosty, wulgaryzmy, neologizmy, zapożyczenia), frazeologii (rozumie znaczenie związków frazeologicznych, stosuje je w różnych formach wypowiedzi), fonetyki; 5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. o o Uczeń zna zasady ortograficzne i interpunkcyjne i potwierdza to bezbłędnym zapisem. Jest w gronie zwycięzców lub uczestniczy w szkolnych konkursach ortograficznych. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który w zakresie kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: 1. Słuchanie i mówienie. 9
Słucha uważnie wypowiedzi i potrafi dokonać selekcji przekazywanych informacji. Tworzy poprawne składniowo i merytorycznie wypowiedzi wielozdaniowe. Bierze udział w dyskusji, popierając własne zdanie trafnie dobranymi argumentami. Poprawnie posługuje się wymaganymi programowo formami wypowiedzi. Dobrze zna treści lektur, wykorzystuje konteksty niezbędne do ich interpretacji. Bezbłędnie wygłasza z pamięci wiersze i fragmenty prozy. Bierze udział w szkolnych konkursach recytatorskich. Dba o kulturę języka. 2. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury. Uczeń czyta płynnie i bezbłędnie, ze zrozumieniem. Zna środki wyrazu literatury, teatru, filmu, mediów i umie odczytać ich funkcje. Czyta teksty kultury na poziomie dosłownym, symbolicznym i przenośnym. Dostrzega konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury. Dostrzega wartości wpisane w teksty kultury. 3. Tworzenie własnego tekstu. Poprawnie redaguje pisemne formy wypowiedzi: opis, opowiadanie, streszczenie, rozprawka, sprawozdanie, charakterystyka, pamiętnik, wywiad. Tworzy teksty użytkowe: regulamin, list motywacyjny, list otwarty. Umiejętnie dokonuje operacji przekształcenia tekstu: streszcza, rozwija, dokonuje adaptacji i stylizacji. Dokonuje przekładu intersemiotycznego dzieła literackiego plastycznego i muzycznego. Świadomie i sprawnie posługuje się groteską, absurdem, komizmem, patosem tworząc własne teksty. 4. Posługiwanie się wiedzą z nauki o języku. Uczeń, tworząc własne teksty, sprawnie posługuje się wiedzą z zakresu: 10
fleksji (zna odmienne i nieodmienne części mowy i ich funkcje w zdaniu. składni (stosuje różne rodzaje wypowiedzeń i umie je nazwać). słowotwórstwa (złożenia, zrosty, zestawienia, neologizmy, zapożyczenia). frazeologii (zna znaczenie powszechnie przyjętych frazeologizmów i poprawnie je stosuje w wypowiedziach ustnych i pisemnych). 5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. Zna reguły ortograficzne i interpunkcyjne, dopuszcza się dwa rażące błędy ortograficzne w tekście dyktanda. Zna mechanizm procesów fonetycznych (upodobnienia, uproszczenia, utrata dźwięczności w wygłosie wyrazu) i dokumentuje to bezbłędnym zapisem. Bierze udział w szkolnych konkursach ortograficznych. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który w zakresie kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: 1. Słuchanie i mówienie: Słucha uważnie wypowiedzi i dokumentuje to, wskazując główną myśl i odpowiadając na pytania Zna treść lektur, umie omówić świat przedstawiony oraz odtworzyć plan wydarzeń. Buduje krótkie, logiczne wypowiedzi na temat lektury, filmu, różnych problemów codziennego życia, posługując się pojęciami literackimi i kulturowymi. Potrafi określić swoje stanowisko i uzasadnić je. Wygłasza z pamięci fragmenty prozy i poezji. Umie zadawać pytania, znając wartość pytań otwartych i zamkniętych. Odróżnia fakty od opinii. Mówi w sposób zgodny z ogólnopolską normą wymowy. Dba o kulturę języka 2. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury. 11
Potrafi odczytać znaczenie dosłowne i przenośne związków i wyrażeń wpisanych w teksty kultury. Czyta płynnie, ze zrozumieniem. Zauważa i prawidłowo odczytuje intencje nadawcy (manipulację, perswazję). Dostrzega konteksty: biograficzny, historyczny i aksjologiczny i potrafi je wykorzystać do interpretacji tekstów kultury. Zna środki wyrazu właściwe różnym tekstom kultury i umie je nazwać. Odczytuje bliskie mu wartości wpisane w teksty. 3. Tworzenie własnego tekstu. Redaguje dłuższe wypowiedzi w formach wypowiedzi określonych w podstawie programowej. Przestrzega zasad organizacji tekstu (wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity). Potrafi przekształcić tekst streszczając, rozwijając lub zapisując go w formie planu. Tworzy teksty użytkowe: instrukcje, zawiadomienia, ogłoszenia o pracę, ogłoszenia drobne, podanie, telegram, CV, list prywatny, tekst życzeń. Podejmuje próby przekładu intersemiotycznego dzieł literackich, malarskich i muzycznych. 4. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku. Uczeń, tworząc różne formy wypowiedzi, posługuje się wiedzą z zakresu: fleksji ( części mowy odmienne i nieodmienne), składni ( zdania pytające, oznajmujące, rozkazujące, złożone, równoważniki zdania, wypowiedzenia wielokrotnie złożone), słowotwórstwa (wyrazy podstawowe, pochodne, budowa słowotwórcza wyrazu, zapożyczenia, wulgaryzmy, synonimy, antonimy, homonimy), frazeologii (zna znaczenie popularnych mitologizmów, wyrażeń i zwrotów zaczerpniętych z Biblii i świadomie stosuje je w swoich wypowiedziach). 5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. 12
Zna zasady ortograficzne i interpunkcyjne, dopuszcza się cztery rażące błędy ortograficzne w tekście dyktanda. Poprawnie przenosi wyrazy. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który w zakresie kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: 1. Słuchanie i mówienie. Słucha uważnie krótkiej wypowiedzi i dokumentuje to odpowiedzią na pytanie. Rozumie mowę ciała (język niewerbalny). Samodzielnie buduje jedno lub dwuzdaniowe wypowiedzenia na temat lektur, zjawisk kulturowych, zainteresowań. Wygłasza z pamięci krótkie teksty poetyckie i fragmenty prozy. Zna problematykę lektur i dokumentuje to odpowiadając na pytania. Przy pomocy nauczyciela tworzy wypowiedzenia wielozdaniowe. Dba o kulturę języka. 2. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury. Czyta płynnie, aczkolwiek zdarzają się nieliczne błędy. Potrafi odczytać znaczenie dosłowne i symboliczne niektórych wyrażeń i zwrotów. Rozróżnia rodzaje literackie oraz cechy poznanych gatunków literackich. Odczytuje treści przekazów medialnych i innych tekstów kultury. W prostych przykładach wskazuje apostrofę, porównanie, przenośnię, epitet, rymy, pytania retoryczne. Zna pojęcie podmiotu lirycznego. 3. Tworzenie własnego tekstu. Podejmuje próby redagowania tekstów w nowych formach wypowiedzi określonych w podstawie programowej. Redaguje dłuższe wypowiedzi w formach wypowiedzi określonych w podstawie programowej na poziomie szkoły podstawowej (opis, 13
opowiadanie, charakterystyka, list, sprawozdanie, pamiętnik i dziennik), a popełnione błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne nie przekreślają całkowicie wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie Zna zasady organizacji tekstu pisanego i stara się je stosować. Potrafi zredagować niektóre teksty użytkowe. 4. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku. Uczeń, tworząc własne teksty, posługuje się wiedzą z zakresu: fleksji (stosuje poprawne formy wyrazów, rozwija tekst, dodając do rzeczowników i czasowników właściwe określenia), składni ( potrafi rozpoznawać odmienne i nieodmienne części mowy i znaleźć je w tekście, wyodrębnia w zdaniu podmiot, orzeczenie, wskazuje ich określenia bez nazywania; przekształca tekst, tworząc ze zdań pojedynczych złożone, z równoważników zdania, z konstrukcji czynnych bierne; rozróżnia zdanie pojedyncze i złożone, równoważnik zdania, zdanie pytające, wykrzyknikowe, oznajmujące; na prostych przykładach rozróżnia zdania współrzędnie złożone i podrzędnie złożone fonetyki - odróżnia litery i głoski, samogłoski od spółgłosek, głoski twarde i miękkie oraz dźwięczne i bezdźwięczne słowotwórstwa (tworzy rodzinę wyrazów, wskazuje wyraz podstawowy i pochodny stosuje synonimy, wyrazy nacechowane emocjonalnie). 5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. Zna zasady ortograficzne i interpunkcyjne, dopuszcza się sześć rażących błędów ortograficznych w tekście dyktanda. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który w zakresie kompetencji polonistycznych nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą 14
ZASADY INFORMOWANIA O WYMAGANIACH I POSTĘPACH W NAUCE 1. Wszystkie oceny są jawne i podawane uczniom na bieżąco, a rodzicom podczas zebrań, wywiadówek i konsultacji. Na lekcjach nauczyciel udziela uczniowi informacji zwrotnej o tym, co uczeń zrobił dobrze, co i jak powinien poprawić. 2. Nauczyciel przekazuje uczniowi komentarz do każdej wystawionej oceny: pisemnie na pracach klasowych i kartkówkach, ustnie po wypowiedzi na lekcji. 3. Z wynikami prac pisemnych uczeń zapoznaje się na lekcji, a rodzice tylko w kontaktach indywidualnych podczas dni otwartych, dyżuru konsultacyjnego nauczyciela lub po uprzednim umówieniu się z nauczycielem. 4. W razie zastrzeżeń rodziców (opiekunów prawnych) do oceny rocznej obowiązuje procedura określona przez statut szkoły. Odwołanie od oceny nie powoduje, że ta ocena jest ustalana administracyjnie. SYSTEM MOTYWACYJNY I NAPRAWCZY: Uczeń mający trudności w nauce ma możliwość uzupełnia i wyrównywania braków poprzez pomoc nauczyciela przedmiotu, pomoc koleżeńską, uczestnictwo w dodatkowych zajęciach. KRYTERIA OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE I 1. NIEDOSTATECZNY Otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą (nie opanował minimum programowego, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy) ponadto nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych). 2. DOPUSZCZAJĄCY Kształcenie literackie: - wykazuje się ogólną znajomością fragmentów lektur; czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając w logiczny sposób na podstawowe pytania 15
dotyczące treści; rozpoznaje utwór epicki, liryczny i dramatyczny; potrafi wskazać głównego bohatera i najważniejsze wydarzenia w lekturze; podejmuje próby redagowania takich form wypowiedzi, jak: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu; opowiadanie; charakterystyka; sprawozdanie (recenzja) z lektury filmu, spektaklu, zdarzenia; list prywatny i oficjalny; redaguje: zaproszenie, ogłoszenie, dedykację, streszczenie, plan wydarzeń. Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone; zna i określa części zdania pojedynczego; potrafi wymienić części mowy; odmienia rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki; zna podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rzż, ch- h, ó- u, wielka i mała litera); ponadto uczeń podejmuje starania w celu uzyskania oceny pozytywnej. 3. DOSTATECZNY Kształcenie literackie: wykazuje się ogólną znajomością lektur; czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając logicznie na większość pytań o jego treść; rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe (szczególnie osobę mówiącą w utworze) i wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego; umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego, lirycznego i dramatycznego z autorem; zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, wyrazy dźwiękonaśladowcze, powtórzenie, wyliczenie; redaguje formy wypowiedzi: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu; próbuje redagować: opis dzieła sztuki; opowiadanie; charakterystykę, (także charakterystykę porównawczą); sprawozdanie (recenzję) z lektury filmu, spektaklu, zdarzenia; list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń. Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone; potrafi wymienić odmienne i nieodmienne części mowy; rozpoznaje w tekście części mowy: rzeczownik, czasownik (strony czasownika), przymiotnik, przysłówek, liczebnik, przyimek, zaimek, spójnik; zna zasady odmiany i potrafi odmienić rzeczownik, czasownik, 16
przymiotnik; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne ( pisownia rz- ż, ó- u, ch- h, mała i wielka litera). 4. DOBRY Kształcenie literackie: - czyta wszystkie lektury; określa temat utworu, wyodrębnia fazy akcji w dziele literackim, analizuje świat przedstawiony, odróżnia fikcję literacką od prawdy historycznej, świat fantastyczny od realistycznego; potrafi wskazać wartości uniwersalne omawianych dzieł, dokonywać uogólnień, wnioskować na podstawie przeczytanego tekstu; umie wskazać cechy gatunkowe: fraszki, bajki, ballady, przypowieści, noweli, powieści historycznej; zna i analizuje środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię (animizację, personifikację), dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, apostrofę, alegorię, zna pojęcia: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, didaskalia, kontrast; poprawnie redaguje formy wypowiedzi: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki; opowiadanie z dialogiem; charakterystykę (w tym porównawczą); sprawozdanie (recenzję) z lektury filmu, spektaklu, zdarzenia; list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń. Kształcenie językowe: - potrafi wymienić odmienne i nieodmienne części mowy; rozpoznaje w tekście części mowy: rzeczownik, czasownik (używa konstrukcji czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, przysłówek, liczebnik, przyimek, spójnik, zaimek, wykrzyknik, partykułę; zna zasady odmiany i potrafi odmienić rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek; rozróżnia temat i końcówkę; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy, -by z czasownikami); potrafi korzystać ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego. 5. BARDZO DOBRY Kształcenie literackie: - zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur; samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od 17
realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych i gatunkowych dzieła literackiego; rozpoznaje odmiany gatunkowe literatury popularnej: powieść lub opowiadanie obyczajowe, przygodowe, rozpoznaje czytany utwór jako: przypowieść, balladę, nowelę, hymn, powieść historyczną, dramat; wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, próbuje samodzielnie określać dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; analizuje język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, onomatopeja, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, didaskalia, symbol, ironia, archaizm, frazeologizm; bezbłędnie redaguje formy wypowiedzi: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki; opowiadanie z dialogiem; charakterystykę (w tym porównawczą); sprawozdanie (recenzję) z lektury filmu, spektaklu, zdarzenia; list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń, w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu. Kształcenie językowe: - rozpoznaje w tekście wszystkie części mowy i zna zasady ich odmiany (także osobliwości w odmianie); rozróżnia temat i końcówkę, wskazuje oboczności; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne; korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny. 6. CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązkowy materiał oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy. Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia, wkład pracy i zaangażowanie. KRYTERIA OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE II 1. NIEDOSTATECZNY 18
Otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą (nie opanował minimum programowego, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy) ponadto nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych). 2. DOPUSZCZAJĄCY Kształcenie literackie: - wykazuje się ogólną znajomością fragmentów lektur, czyta ze zrozumieniem tekst literacki; rozpoznaje utwór epicki, liryczny i dramatyczny; próbuje połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; potrafi wskazać elementy świata przedstawionego w utworze literackim; podejmuje próby redagowania takich form wypowiedzi, jak: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki, opis sytuacji i przeżyć wewnętrznych; opowiadanie z dialogiem; charakterystyka (różne rodzaje); sprawozdanie; rozprawka; redaguje: list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/dziennika. Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone, zdanie złożone współrzędne i podrzędne; zna i określa części zdania pojedynczego; potrafi rozpoznać imiesłowy w wypowiedzeniu; odmienia rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki; zna budowę słowotwórczą prostych wyrazów; zna podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ch- h, ó- u, wielka i mała litera); ponadto uczeń podejmuje starania w celu uzyskania oceny pozytywnej. 3. DOSTATECZNY Kształcenie literackie: - wykazuje się ogólną znajomością lektur; czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając logicznie na większość pytań o jego treść; rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe (szczególnie osobę mówiącą w utworze) i wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego i fikcję literacką od prawdy historycznej; umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, onomatopeję, powtórzenie, wyliczenie, pytanie 19
retoryczne, wykrzyknienie; zna pojęcia: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim ; umie wskazać cechy gatunkowe: przypowieści, noweli, powieści, komedii, trenu; redaguje formy wypowiedzi: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki, opis sytuacji i przeżyć wewnętrznych; opowiadanie z dialogiem i elementami innych form wypowiedzi; charakterystykę (różne rodzaje); sprawozdanie; rozprawkę; list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/dziennika. Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie; zna rodzaje zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych i ich wykresy; dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania pojedynczego; zna imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe i potrafi je wskazać w tekście; zna i rozumie podstawowe pojęcia słowotwórcze: wyraz podstawowy, pokrewny, formant, podstawa słowotwórcza, próbuje dokonywać analizy słowotwórczej wyrazu pochodnego; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne. 4. DOBRY Kształcenie literackie: - czyta wszystkie lektury; określa temat utworu, wyodrębnia fazy akcji w dziele literackim, analizuje świat przedstawiony, odróżnia fikcję literacką od prawdy historycznej, świat fantastyczny od realistycznego; potrafi wskazać wartości uniwersalne omawianych dzieł, dokonywać uogólnień, wnioskować na podstawie przeczytanego tekstu; umie wskazać cechy gatunkowe: przypowieści, noweli, powieści, komedii, trenu, hymnu, pieśni, pamiętnika; zna i analizuje środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię (animizację, personifikację), onomatopeję, powtórzenie, wyliczenie, apostrofę, alegorię, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, zdrobnienie, zgrubienie; zna i posługuje się pojęciami: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, związek frazeologiczny, teza, hipoteza, argument, fakt, opinia, 20
archaizm; omawia budowę wiersza, rozpoznaje układ rymów, poprawnie redaguje formy wypowiedzi: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki, opis sytuacji i przeżyć wewnętrznych; opowiadanie z dialogiem i elementami innych form wypowiedzi; charakterystykę (różne rodzaje); sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/dziennika. Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie; nazywa rodzaje zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych, wykonuje ich wykresy, stosuje zasady interpunkcyjne w zdaniu złożonym; dokonuje rozbioru logicznego zdania pojedynczego; rozpoznaje imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe w tekście, potrafi je tworzyć, zna zasady odmiany, wskazuje imiesłowowy równoważnik zdania; zna i rozumie podstawowe pojęcia słowotwórcze: wyraz podstawowy, pokrewny, formant, podstawa słowotwórcza, oboczności w podstawie słowotwórczej, dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu pochodnego; zna i stosuje zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne; potrafi korzystać ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego. 5. BARDZO DOBRY Kształcenie literackie: - zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur; samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych dzieła literackiego; wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, samodzielnie określa dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; umie wskazać cechy gatunkowe: przypowieści, noweli, powieści, komedii, trenu, tragedii, hymnu, pieśni, pamiętnika, dziennika; analizuje treść i język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, onomatopeja, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, 21
synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, archaizm, frazeologizm, groteska, komentarz, opinia, fakt, autobiografia, stylizacja, parodia, karykatura, satyra; omawia budowę wiersza, rozpoznaje układ i rodzaje rymów, zna i stosuje pojęcia: wiersz wolny, sylabiczny; bezbłędnie redaguje formy wypowiedzi: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki, opis sytuacji i przeżyć wewnętrznych; opowiadanie (urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie ); charakterystykę (różne rodzaje); sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/ dziennika, w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu. Kształcenie językowe: - rozpoznaje i nazywa rodzaje wypowiedzeń: zdania i równoważniki zdań; zdania pojedyncze i złożone oraz wykonuje ich wykresy i stosuje zasady interpunkcyjne w wypowiedzeniu złożonym i pojedynczym; dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania pojedynczego; rozpoznaje imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe w tekście, potrafi je tworzyć, odmienia imiesłowy przymiotnikowe, wskazuje i tworzy imiesłowowe równoważniki zdań, dokonuje przekształceń konstrukcji składniowych; dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu pochodnego; zna rodzaje i odmianę skrótowców; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne; korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny. 6. CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązkowy materiał oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia, wkład pracy i zaangażowanie. 22
KRYTERIA OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE III 1. NIEDOSTATECZNY Otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą nie opanował minimum programowego, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy) ponadto nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych, wykazując lekceważący stosunek do przedmiotu). 2. DOPUSZCZAJĄCY Kształcenie literackie: - wykazuje się ogólną znajomością fragmentów lektur; czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając w logiczny sposób na pytania o jego treść; rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe (szczególnie osobę mówiącą w utworze) i wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego i fikcję literacką od prawdy historycznej; umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, onomatopeję, powtórzenie, wyliczenie, pytanie retoryczne, wykrzyknienie; zna pojęcia: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim; podejmuje próby redagowania takich form wypowiedzi, jak: opis (wszystkie rodzaje); opowiadanie z dialogiem i elementami innych form wypowiedzi; charakterystykę (z elementami rozprawki); redaguje: sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list otwarty, motywacyjny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/ dziennika; przemówienie; podanie; życiorys, CV; wywiad Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone, zdanie złożone współrzędne, podrzędne i wielokrotnie złożone; próbuje dokonać analizy gramatycznej i logicznej wypowiedzeń. dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery, sylaby; zna podstawowe zasady ortograficzne i interpunkcyjne; ponadto uczeń podejmuje starania w celu uzyskania oceny pozytywnej. 3. DOSTATECZNY Kształcenie literackie: 23
- wykazuje się znajomością lektur; czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając logicznie na większość pytań o jego treść; rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe i gatunkowe, wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego i fikcję literacką od prawdy historycznej; umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; próbuje wskazać cechy większości gatunków literackich; zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, onomatopeję, powtórzenie, wyliczenie, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, apostrofę; zna i posługuje się pojęciami: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, związek frazeologiczny, teza, hipoteza, argument, fakt, opinia, archaizm, neologizm; redaguje formy wypowiedzi: opis (wszystkie rodzaje); opowiadanie z dialogiem i elementami innych form wypowiedzi; charakterystykę z elementami rozprawki); sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list otwarty, motywacyjny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/dziennika; przemówienie; podanie; życiorys, CV; wywiad; próbuje redagować reportaż. Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie, podrzędnie i wielokrotnie złożone; nazywa rodzaje zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych, wykonuje ich wykresy, stosuje zasady interpunkcyjne w zdaniu złożonym; próbuje analizować wypowiedzenie wielokrotnie złożone; dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie; zna podstawowe zasady akcentowania w języku polskim; zna i stosuje zasady ortograficzne i interpunkcyjne; potrafi korzystać ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego. 4. DOBRY Kształcenie literackie: - czyta wszystkie lektury; samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych i gatunkowych dzieła literackiego; wskazuje wartości 24
uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, samodzielnie próbuje określać dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; analizuje treść i język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, onomatopeja, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, neologizm, archaizm, frazeologizm, antonim, gwara, slogan, groteska, komentarz, opinia, fakt, autobiografia, stylizacja, parodia, karykatura, satyra; wskazuje cechy gatunków literackich; 11 omawia budowę wiersza (stychiczną, stroficzną), rozpoznaje układ i rodzaje rymów, zna i stosuje pojęcia: wiersz wolny, sylabiczny; poprawnie redaguje formy wypowiedzi: opis (wszystkie rodzaje); opowiadanie (urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie); charakterystykę z elementami rozprawki); sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list otwarty, motywacyjny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/dziennika; przemówienie; podanie; życiorys CV; wywiad; reportaż, w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu. Kształcenie językowe: - rozpoznaje, tworzy i przekształca różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania, zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie, zdanie wielokrotnie złożone); stosuje i przekształca mowę zależną i niezależną; dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twardemiękkie, dostrzega procesy fonetyczne zachodzące w języku; zna podstawowe zasady akcentowania w języku polskim; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne i interpunkcyjne; korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny. 5. BARDZO DOBRY Kształcenie literackie: 25
- zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur; samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych dzieła literackiego; wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, samodzielnie określa dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; rozpoznaje czytany utwór jako: przypowieść, pamiętnik, dziennik, komedię, dramat (gatunek), tragedię, balladę, nowelę, hymn, powieść historyczną; rozpoznaje odmiany gatunkowe literatury popularnej: powieść lub opowiadanie obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne, fantastycznonaukowe, fantasy; analizuje treść i język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, onomatopeja, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, neologizm, archaizm, frazeologizm, groteska, komentarz, opinia, fakt, autobiografia, stylizacja, parodia, karykatura, satyra, parafraza, dygresja, homonim, antonim, gwara, slogan, dialektyzm, peryfraza; omawia budowę wiersza (stychiczną, stroficzną), rozpoznaje układ i rodzaje rymów, zna i stosuje pojęcia : wiersz wolny, sylabiczny, średniówka; bezbłędnie redaguje formy wypowiedzi: opis (wszystkie rodzaje); opowiadanie (urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie); charakterystykę (z elementami rozprawki); sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list otwarty, motywacyjny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/ dziennika; przemówienie; podanie; życiorys CV; wywiad; reportaż. w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu, dokonuje stylizacji i parafrazy tekstu. Kształcenie językowe: - rozpoznaje, tworzy i przekształca różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania, zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie, zdanie wielokrotnie złożone); stosuje i przekształca mowę zależną i niezależną; tworzy i odmienia nazwy miejscowe; dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, 26
dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie, nazywa i analizuje procesy fonetyczne zachodzące w języku; zna różnice między wymową a pisownią i potrafi je wykorzystać w praktyce; zna i stosuje zasady akcentowania w języku polskim ; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne i interpunkcyjne; korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny. 6. CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązkowy materiał oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy. Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia, wkład pracy i zaangażowanie. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH ZE WZGLĘDU NA OPINIE PPPP O SPECYFICZNYCH TRUDNOŚCIACH W UCZENIU SIĘ (dysleksja, dysgrafia, dysortografia): W pracy z uczniem DYSLEKTYCZNYM: 1. Nie wymaga się czytania głośnego, indywidualnego w obecności całej klasy - uczeń dyslektyczny czyta głośno wobec innych uczniów tylko taki tekst, który uprzednio nauczyciel polecił mu do opracowania w domu. 2. Nie omawia się błędów ucznia przy całej klasie, a przy omówieniu indywidualnym nie przedstawia się wszystkich błędów, jakie popełnił, a jedynie te ich rodzaje, które aktualnie są zaplanowane do korekty. 3. Nie przyspiesza się tempa czytania i pisania, nie wymaga się czytania na czas, dziecko z fragmentarycznymi zaburzeniami rozwojowymi potrzebuje więcej czasu na analizę i syntezę czytanego i pisanego tekstu, powinno więc tę czynność wykonywać powoli. 4. Nie przeciąża się dziecka większą ilością czytania i pisania. W przypadku czytania należy wyznaczyć fragment tekstu do czytania głośnego, natomiast z treścią uczeń może się zaznajomić przy pomocy czytania cichego. 27
5. Nie zwiększa się napięć emocjonalnych ucznia surowo stawianymi pytaniami, wywoływaniem do tablicy - uczeń raczej odpowiada w ławce (mobilizując do wysiłku nie trzeba posługiwać się elementami konkurencji, wzorami innych, lepszych uczniów, którym dziecko dyslektyczne nie jest w stanie dorównać). 6. Ocena z języka polskiego jest oceną ogólną, na którą składają się wszystkie przejawy sprawności i umiejętności, możliwe do zaobserwowania w ramach tego przedmiotu (np. rozwój poziomu logicznego myślenia, wnioskowania, abstrahowania, uogólniania, co może być przedstawione w postaci różnorodnych wypowiedzi, relacji słownych) z wykluczeniem jednak oceny z czytania na czas i dyktanda sprawdzającego, bardzo ostrożnie ocenia się wszelkie klasówki. 7. Stosuje się zachętę, pochwałę oraz organizowanie sytuacji zapewniających dziecku choćby niewielkie sukcesy, np. umożliwienie wykazania się co jakiś czas dobrym przygotowaniem pracy domowej. Warunkiem możliwości stosowania odrębnych kryteriów w zakresie poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej jest udokumentowanie dysfunkcji opinią z Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH ZE WZGLĘDU NA OPINIE PPPP DLA POSZCZEGÓLNYCH KLAS KLASA I UCZEŃ POTRAFI: - czytanie : przeczytać tekst ze zrozumieniem, przedstawić treść tekstu po jego cichym przeczytaniu, - kształcenie językowe i literackie :wskazać elementy świata przedstawionego w utworze, rozpoznać rodzaje literackie i niektóre gatunki, rozumieć pojęcia: strofa, wers, rym, wskazać osobę mówiącą w wierszu oraz narratora w utworze epickim, z pomocą nauczyciela dokonać analizy utworu lirycznego, pisanie: 28
ułożyć plan wydarzeń, ułożyć opowiadanie odtwórcze i twórcze, opisać wygląd przedmiotów i osób, podać ich najważniejsze cechy (elementy charakterystyki), zredagować zaproszenie, list prywatny; mówienie i słuchanie - opowiedzieć przeczytany tekst - wyciągać proste wnioski z przeczytanego tekstu - próbować formułować argumenty udowadniające jakąś tezę - wygłosić z pamięci 2 strofy wiersza, nauka o języku: rozróżniać części mowy odmienne i nieodmienne, - odmienić rzeczownik, czasownik, przymiotnik, odszukać podmiot, orzeczenie, przy pomocy nauczyciela pozostałe części zdania,rozróżniać zdania pojedyncze i złożone na podstawie liczby orzeczeń, rozróżniać zdania złożone współrzędnie i podrzędnie, rozróżniać zdania oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe. KLASA II UCZEŃ POTRAFI: - czytanie : przeczytać tekst ze zrozumieniem i przedstawić jego treść, poprawnie przeczytać tekst głośno - przeczytać i zrozumieć dłuższy utwór literacki kształcenie językowe i literackie, rozróżniać elementy świata przedstawionego w utworze, rozpoznać rodzaje literackie i cechy gatunków: powieści, noweli, tragedii, komedii, pieśni - rozumieć pojęcia: strofa, wers, rym; - wskazać osobę mówiącą w wierszu oraz narratora w utworze epickim, z pomocą nauczyciela dokonać analizy utworu lirycznego, rozróżnić podstawowe środki artystyczne; pisanie: samodzielnie napisać ramowy plan wydarzeń, redagować opis, opowiadanie, streszczenie, charakterystykę, zaproszenie, ogłoszenie, list, sprawozdanie; umotywować swoje zdanie; mówienie i słuchanie: opowiedzieć przeczytany tekst, wyciągać wnioski, określić sens czytanego i słyszanego utworu, wygłosić z pamięci 2-3 strofy wiersza: nauka o języku - rozróżniać części mowy odmienne i nieodmienne, wskazać w prostych przykładach imiesłowy, dokonać rozbioru logicznego zdania (proste przykłady), rozróżniać zdania pojedyncze i złożone na podstawie liczby orzeczeń, rozróżniać zdania oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe, rozróżniać zdania złożone współrzędnie i podrzędnie (ich rodzaje), znać budowę słowotwórczą prostych wyrazów pochodnych, - zastosować zasady ortograficzne i interpunkcyjne. KLASA III 29
UCZEŃ POTRAFI: - czytanie : przeczytać tekst poprawnie i ze zrozumieniem, przekazać jego znaczenie dosłowne i przenośne, przeczytać i zrozumieć dłuższy utwór literacki, przeczytać ze zrozumieniem proste instrukcje i artykuły prasowe; kształcenie językowe i literackie: rozróżniać elementy świata przedstawionego w utworze, rozpoznać rodzaje literackie i cechy poznanych gatunków, rozumieć pojęcia: strofa, wers, rym, rytm, identyfikować osobę mówiącą w utworze (podmiot liryczny, narrator) ; dostrzegać w utworze różne postawy bohaterów, charakteryzować ich, dokonać próby samodzielnej analizy utworu lirycznego, rozróżnić podstawowe środki artystyczne, rozróżniać rodzaje słowników i z nich korzystać ; pisanie: redagować samodzielnie proste wypracowania pisemne (opowiadanie, opis, charakterystyka postaci, list, sprawozdanie), umotywować swoje zdanie, formułować argumenty potwierdzające jakąś tezę (elementy rozprawki); redagować samodzielnie proste formy pism użytkowych; mówienie i słuchanie: konstruować wypowiedź wielozdaniową, opowiedzieć treść utworu literackiego, wygłosić z pamięci 2-3 strofy wiersza lub fragment utworu epickiego; nauka o języku : rozróżniać części mowy i określić ich formy, rozróżniać zdania złożone współrzędnie i podrzędnie, narysować wykresy tych zdań, rozpoznać i zastosować najbardziej znane frazeologizmy, zastosować zasady ortograficzne i interpunkcyjne. Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia, wkład pracy i zaangażowanie. Przedmiotowe zasady oceniania zostały opracowane przez nauczycieli języka polskiego uczących w gimnazjum, tj. 1. Renatę Gęsiarz 2. Grażynę Pasek 3. Annę Banaśkiewicz 30