RYNEK TURYSTYCZNY MONACO

RYNEK TURYSTYCZNY MONACO Teresa Pyka Gr. T2 I rok SUM niestacjonarne nr indeksu: 38178 1

Spis treści Wstęp...3 1 Monaco informacje ogólne...3 1.1 Położenie...3 1.2 Historia...4 1.3 Podział administracyjny...4 1.4 Demografia...5 1.5 Gospodarka...6 1.6 Turystyka...6 1.7 Komunikacja...6 1.8 Warunki wjazdu i pobytu na terytorium Księstwa...7 1.9 Atrakcje turystyczne...8 2 Rynak recepcji turystycznej...12 2.1 Przyjazdy tutystów...13 2.2 Turystyka biznesowa...15 2.3 Baza Noclegowa i gastronomiczna...16 2.4 Cele przyjazdów turystów...19 2.5 Turystyka a państwo...19 3 Rynek emisji turystycznej...21 Podsumowanie...23 Słowniczek...24 Bibliografia...24 Spis tabel...24 Spis wykresów...25 2

Wstęp Tematem mojej pracy jest rynek turstyczny Księstwa Monaco. Zazwyczaj pomijany jest ten kraj ze względu na swoją wielkość. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy jakie bogadztwo i różnorodność kryje się na tak niewielkim skrawku ziemi. Dlatego starałam się ująć wszystkie aspekty tego tematu. Rozpoczęłam od przedstawienia ogólnych informacji dotyczących położenia, demograf,i a także historii przedstawiaanego przeze mnie kraju. Zagadnienia dotyczące gospodarki, turystyki i najciekawszych atrakcji oferowanych każdemu turyście, zarówno zabytków jak i wydarzeń, których jest wiele jak na tak małe państwo. W kolejnych rozdziałach starałam się zobrazować główne zagadnienie jakim jest rynek turystyczny. Ukazałam rynek recepcji, w którym starałam się wyłonić głowne kierunki z których pochodzą turyści odwiedzający Monaco. Bazę noclegową oraz gastronomiczną którą posiada Księstwo, a także jak ważna rolę odgrywa turystyka w życiu państwa. W swojej pracy opierałam się na wielu źródłach między innymi: Wielkim Encyklopedycznym Atlasie Świata PWN oraz Europa-geografia turystyczna Z. Kruczka, a także stronach internetowych poświęconych interesującym mnie zagadnieniom. 1. Monaco informacje ogólne 1.1. Położenie Monaco jest niezależnym i suwerennym państwem położonym u podnóża Południowych Alp i basenu Morza Śródziemego. Jego jedynym sąsiadem jest Francja. Źródło: http://www.theodora.com/maps/new9/monaco_map.gif 3

1.2.Historia Monaco jest księstwem monarchią konstytucyjną. Książę jest samodzielnym władcą i głową państwa. Wszyscy książęta Monaco pochodzili z dynastii Grimaldi. Obecnie na tronie zasiada Książę Albret II. Początki osadnictwa na terenach Monaco datuje się już na II tysiąclecie p.n.e. czyli z czasów pobytu plemion Ligurów. Osada pełniła wtedy rolę portu. Ok roku 600 p.n.e. zamieszkiwali tamte ziemie Fenicjanie i Grecy, którzy wybudowali świątynie Herkulesa. Nazwa osady brzmiała wtedy Monakos albo Port Herkulesa, nazwa ta pochodzi od greckiego Monoikos oznaczającego Herkulesa mającego tylko jedną świątynię lub od imienia fenickiego boga Melkarta. W czasach rzymskich kolejny raz rozbudowano port a osadę nazwano Portus Herculis Monoeci. Przez kolejne stulecia tereny te zamieszkiwane były przez plemiona barbarzyńskie, a następnie Saracenów, których wyparto w 975 roku. W XI należały do Genueńczyków. Założyciel dzisiejszego państwa Monaco to Francesco Grimaldi, który należał do gwelfów i musiał opóścić rodzinną Genuę. Był on znany jako Malizia (Przebiegły) i tak w 1297 roku w przebraniu zakonnika zakradł się do twierdzy i wraz z towarzyszami odebrał Monaco panujacej rodzinie genueńskiej. Rozina Grimaldich należąła do najznakomitszych familii Genui. Była znana na kartach historii Republiki od 1133 roku, a za załóżyciela Księstwa uważą się Charlesa I Grimaldi który w 1331 roku zajął Skałę, a w 1346 kupił Menton i w 1355 Roquebrune, które wchodziły w skład Księstwa. W 1793 roku Francja objęła kontrolę nad Monaco aż do 1861 roku sprawowała ją. Aby Monaco mogło ponownie uzyskać suwerenność musiało odstąpić Francji dwa miasta co stanowiło ok 95% kraju. Do 1910 roku Książęta sprawowali władzę absolutną. W 1911 roku przyjęta została konstytucja, a w 1918 podpisano Taktat wersalski i ustalono politykę międzynarodową dostosowaną do franciszkańskich interesów politycznych, wojskowych i gospodarczych. W 1943 roku wojska włoskie zaatakowały i zajęły Monaco. Po wojnie na tron powtócili Książęta z rodu Grimaldi. W 1993 Księstwo zostało członkiem ONZ, z pełnym prawem głosu. 1.3. Podział administracyjny Powierzchnia państwa Monaco to 1,95 km2. Monaco jest drugim, co do wielkości najmniejszym państwem na świecie, zaraz po Watykanie. 4

Monaco dzieli się na 10 obwodów: 1. Monaco Ville: w tym obwodzie znajduje się stara część miasta wraz z pałeacem. 2. Monte Carlo: dzielnica uzdrowiskowa i kasyna. 3. La Rousse. 4. Larvotto: leży we wschodniej części plaży. 5. Saint Michel: dzielnica mieszkalna. 6. La Condamine: znajduje się tu port. 7. La Colle. 8. Les Revoires. 9. Moneghetti. 10. Fontvieille. Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/file:monaco-wards.svg 1.4. Demografia Populacja Monaco to 32965 osób. Gęstość zaludnienia wynosi 16818 os/km2. Ewenemantem na skalę światową jest to, że rdzennych mieszkańców Monaco tj. Monegasques jest tylko 16% w stosunku do ogółu. Francuzi stanowią 47 % mieszkańców, 16% to Włosi, natomiast pozostałe 21% należy do jednaj ze 125 narodowości stanowiących międzynarodową miesznkę zamieszkującą Monaco. Językiem urzędowym jest francuski. W powszechnym używaniu są również język angielski i włoski, a w szkołach nauczany jest tradycyjny język monegu. Religią państwową jest katolicyzm, wyznaje go ponad 83% mieszkańców. Pozostałe mniejszości wyznanowe to: protestantyzm ok 4%, judaizm 1.7%, islam 0,5%, prawosławie 0,24%. Występuje klimat śródziemnomorski, charakteryzujący się łagodnymi zimami o 5

średniej temperaturze ok. 10 st.c i ciepłym latem 24 st.c. Opady występują głównie zimą a ich ilość to ok 750 mm rocznie. 1.5. Gospodarka Dochód narodowy brutto Monaco w 2000 roku wynosił: 27 000 USD na jednego mieszkańca. Jednym z głównych źródeł dochodów jest turystyka. Każdego roku przyciągają wielu kasyna oraz wiele atrakcji, a sprzyja temu wszystkiemu klimat. Monaco zachowuje w wielu sektorach monopol, m.in. na tytoń czy usługi pocztowe, a także telekomunikację. Mimo iż nie jest członkiem Uni Europejskiej jest z nią ściśle powiązane poprzez unię celną z Francją, przez co posiada tę samą walutę. Od 2002 roku nabyło prawo bicia monety euro z wzorów obowiązujących w Monaco na stronie narodowej. Przemysł Monaco opiera się na produkcji żywności, przyrządów precyzyjnych, wyrobów farmaceutycznych, sprzedaży znaczków pocztowych i turystyki. Ponadtto Monaco jest rajem podatkowym, ponieważ nie obowiązuje tam podatek dochodowy co powoduje, że przciąga to wielu zamożnych mieszkańców krajów europejskich, którzy czerpią większość swoich dochodów z działalności poza Księstwem. 1.6. Turystyka Monaco śmiało można nazwać rajem dla turystów. Na tak małym obszarze znajduje się niebywała ilość atrakcji. Nic dziwnego, że kraj ten stawia głównie na turystykę. Położenie sprawia, że ma idealne warunki klimatyczno topograficzne. Przepiękne widoki, cudowne plaże, słońce, a niebywała oferta kulturalna przyciągają rzesze turystów z całego świata. 1.7. Komunikacja: Przybycie jak i poruszanie się po Monaco jest bardzo proste. Dla przybywających udostępnione są wszystkie środki transportu. Lotnisko znajduje się 22 km. od Monaco. Nicea Lazurowe Wybrzeże International Airport ma bezpośrednie połaczenia lotnicze z większością miast na świecie. Z lotniska do centrum Monaco można dostać się na kilka sposobów. Jednym z nich jest transfer helikopterem. Podróż trwa ok 7 min. podczas której można podziwiać piękno Lazurowego Wybrzeża. Natomiast jeżeli ktoś woli drogę lądową to do dyspozycji ma: taxi (koszt podróży to ok 90 euro, a przejad trwa 30-45 min.), pociąg ( koszt jest mniejszy, ale czas dojazdu jest wydłużony) czy autobus (podróż trwa ok 45 min.). 6

Dojazd samochodem również nie stanowi żadnej przeszkody, gdyż Księstwo związane jest z Francją i innymi państwami europejskimi doskonale rozwiniętą siecią autostrad. Wszystkie pociągi zatrzymują się na międzynarodowej stacji kolejowej MonacoMonte-Carlo. Najpopularniejsze połączenia to: Ligure, który łączy Marsylię i Mediolan; blue pociąg łączący Paryż i Ventimiglie; oraz TGV między Niceą a Paryżem, a także regionalne pociągi ekspresowe łączące miasta na Lazurowym Wybrzeżu. Do Monaco można dostać się również drogą morską. Księstwo posiada dwa porty mogące przyjmować nawet bardzo duże jednostki. Porty te stały się miejscem wyjścia i zakończenia wielu rejsów wycieczkowych po Morzu Śródziemnym. 1.8.Warunki wjazdu i pobytu na terytorium Księstwa: Każdy kto chce przyjechać do Monaco na okres nie dłuższy niż trzy miesiące obowiązany jest posiadać dokument wymagany przy wjeździe na terytorium Francji ( paszport, dokument podróży lub tożsamości). Każdy cudzoziemiec poza obywatelami Francji, który chce pozostać w Księstwie dłużej niż na okres trzech miesięcy zobowiązany jest do spełnienia następujących postanowień: Obywatele Uni Europejskiej są zwolnieni z obowiązku starania się o wizę, ale muszą zgłosić się do Rezydenta w Sekcji Dyrekcji Bezpieczeństwa Publicznego i tam złożyć wymagane dokumenty: Wyciąg z rejestru prawnego lub oświadczenie lub dokumentrównoważny, Złożone pod przysięgą oświadczenie o niekaralności, Dokument pracy, zatwierdzony przez Departament Pracy Księstwa lub wniosek o zezwolenie na założenie firmy, lub informacje bankowe potwierdzające posiadanie wystarczających środków utrzymania, Dwa aktualne zdjęcia, Zaświadczenie lekarskie, Umowę najmu lub zaświadczenie o azkwaterowaniu,lub akt własności, Paszport, Obywatele z poza Uni Europejskiej zobowiązani są do posiadania wizy i złożenia następujących dokumentów: Wyciąg z rejestru prawnego lub oświadczenie lub dokumentrównoważny, Złożone pod przysięgą oświadczenie o niekaralności, Dokument pracy, zatwierdzony przez Departament Pracy Księstwa lub wniosek o 7

zezwolenie na założenie firmy, lub informacje bankowe potwierdzające posiadanie wystarczających środków utrzymania, Dziewieciu aktualnych zdjęć, Zaświadczenie lekarskie, Umowę najmu lub zaświadczenie o azkwaterowaniu,lub akt własności, Paszport, Dziewięciu egzemplaży formularza wniosku o wizę długoterminową, 1.9. Atrakcje turystyczne Jak na tak mały kraj Monaco może pochwalić się wieloma atrakcjami turystycznymi. Każdy znajdzie coś dla siebie. Zabytki historyczne, muzea i wystawy przeplatają się wydarzeniami kulturalnymi i sportowymi. Niebywale rozwinięta infrastruktura turystyczna pozwala na luksusowe i wygodne spędzenie czasu. Oto niektóre z atrakcji świadczące o różnorodności oferty turystycznej Księstwa: Pałac Książęcy Źródło: http://www.wired-destinations.com/images/guides/france/monaco/monaco_princier_08-04-27_prince%27s%20palace.jpg Początków Pałacu doszukiwać się można już w 1215 roku, kiedy to rodzina Grimaldich wzniosła twierdzę obronną. W XIII wieku została zamieniona na Pałac. W pałacu można zwiedzać m.in. Salę Oficerów zawierającą dzieła malarza J. Bressana, Salę Czerwoną, Komnatę Jork, w której 14 września 1767r. zmarł brat Jerzego III króla Anglii i w której znajduje się kolekcja obrazów, przede wszystkim H. Rigauda; Komnatę Ludwika XV, zawierającą meble z XVIII w.; oraz Salę Ludwika XV, zwaną inaczej Salą niebieską, oraz Salę Tronową, w której odbywają się oficjalne uroczystości, z których bardzo szczególną jest uroczystość z okazji Święta Narodowego. Właśnie w tej Sali, 18 kwietnia 1956r., miał miejsce ślub cywilny pomiędzy księciem Rainierem II i księżniczką Grace. Na baldachimie, zawieszonym nad tronem, wypisana jest dewiza 8

rodziny Garibaldich: "Deo Juvante", czyli "Z pomocą bożą". W pałacu zwiedzić możną także Muzeum Pamiątek Napoleońskich Archiwów Pałacu Książęcego, które mieszczą ważną kolekcję przedmiotów związanych z Cesarzem, pełną kolekcję monet monakijskich oraz liczne dokumenty filatelistyczne związane z Księstwem. Osiemnaście armat i stosy kul znajdujących się na murach pałacu i na placu stanowią dzisiaj już tylko dodatkową atrakcję turystyczną. Każdego dnia, o 11.55 odbywa się tradycyjną zmiana warty, w której biorą udział karabinierzy ubrani latem w białe mundury a zimą w czarnych. Katedra w Monaco Źródło: http://mandysroyalty.org/royal_rep/wp-content/uploads/2009/07/cathedral1.jpg Została dedykowana Niepokalanemu Poczęciu. Wzniesiona została na miejscu dawnego kościoła Saint Nicolas. Wznoszenie Katedry rozpoczęto w 1875 roku a ukończono w 1884 roku. Zbudowana została z białego piaskowcaw, w stylu rzymsko-bizantyjskim. Wejście do Katedry wiedzie przez Wielką Bramę. Ołtarz główny wykonano z marmuru z Carrary. Dookoła nawy głównej umiejscowione są groby książęce, m.in. Grace i Rainiera III. 27 stycznia każdego roku obchodzone jest święto patronki Księstwa Świętej Devote- której relikwie znajdują się w świątyni. 9

Fort Antoin Źródło: http://www.monacoauction.com/media/uploads/page_ Zbudowany w XVIII wieku. Przerobiony przez Raniera III na teatr. Obecnie teatr ten oferuje 356 miejsc i w sezonie letnim wystawiane są tam przedstawienia pod gołym niebem. Przepiękna sceneria oraz wysokiej jakości spektakle przyciągają wielu odwiedzających. Kościół Sant Charles Źródło: http://www.visitmonaco.com/var/fr/storage/images/media/images/monuments_ Zbudowany w XIX wieku, w stylu renesansowym, z dzwonnicą znajdującą się na 10

wysokości 30 m. Nawę główną rozjaśnia dziewięć witraży i znajduje się pozłacany żyrandol. Casino Monte-Carlo Opera House Źródło: http://www.google.pl/imgres? Został zbudowany w 1893 roku przez Charlesa Graniera. Ma marmurowo-betonowe Atrium, otoczone 28 kolumnami jońskimi wykonanymi z onyksu. Urządzone jest całkowicie w kolorze czerwonym i złotym. Znajduje się tam wiele płaskorzeźb i rzeźb. Pokoje gier są wspaniale zdobione witrażami, rzeźbami i obrazami alegorycznymi. Prawie wszystkie sale gier są prywatne i wstęp mają do niej osoby ze specjalnymi zaproszeniami, ewentulanie posiadacze odpowiedniej ilości pieniędzy. Jedyną salą gdzie może wejść każdy jest tzw. sala amerykańska znajdująca się po prawej stronie od wejścia. Muzeum Oceanograficzne Źródło: http://przewodnik.onet.pl/_i/reportaz/monako_48/muzeum.jpg 11

Otwarte zostało w 1910 roku. Ufundował je książę Albert I. Jest to wyjątkowe muzeum arcydzieło architektury monumentalnej z widokiem na morze ze szczytu 85 metrowej przepaści. Odwiedzający mogą obejrzeć m.in. akwaria z różnorodnymi gatunkami flory i fauny morskiej. Znajduje się też sala w której wyświetlane są filmy o charakterze naukowym, a także sala w której zgromadzono pamiątki z wypraw Alberta I i wystawa na temat ziemi. Grand-Prix Monaco Jest to wyścig zaliczany do mistrzostw świata Formuły 1. Jeden z najstarszych i prestiżowych imprez tego typu. Pierwszą edycję w 1929 roku zorganizował Antony Noghes, producent papierosów i mieszkaniec Monte Carlo. Tor wyścigu stanowią ulice miasta. Podczas wyścigu zawodnicy wykonują 78 okrążeń i rozwijają prędkość do 270 km/h. Główną nagrodę wręcz książę, a nazwisko zwycięzcy wpisywane jest do prestiżowego Klubu Automobilowego Monaco. Do ciekawostek należy fakt, że jest to jedyny wyścig Formuły 1, który można oglądać bez zakupienia biletów na żywo z okien budynów i hoteli, stojacych przy ulicach, na których rozgrywany jest wyścig. Międzynarodowe imprezy kulturalne w Monaco Międzynarodowy Festiwal Cyrkowy odbywa się zawsze w pierwszym tygodniu lutego już od 1974 roku. Międzynarodowy Festiwal Telewizyjny odbywa się w drugim tygodniu lutego i jest przeprowadzany od 1961 roku. Międzynarodowy Festiwal Sztucznych Ogni - odbywa się latem, pierwszy Festiwal miał miejsce w 1966 roku. Międzynarodowy Festiwal Teatrów Amatorskich - odbywa się co 4 lata. 2. Rynek recepcji turystycznej Monaco mimo iż jest bardzo niewielkim krajem przyjmuje u siebie wielu turystów. Jest nastawiony na turystykę, czemu sprzyja klimat. Położone nad Morzem Śródziemnym niewielkie Kisięstwo przyjmuje u siebie ponad 300 tyś odwiedzających rocznie, czemu sprzyja dobrze rozwinięta infrastruktura turystyczna. Polityka państwa nastawiona jest na turystykę i tak duża część PKB pochodzi właśnie z turystyki. Obecny Książę Albert II stara się by Monaco stało się jednym z najatrakcyjniejszych miejsc odwiedzin turystów z całego świata. 12

2.1. Przyjazdy turystów Tab.1. Liczba przyjazdów i noclegów w latach 2004-2008 Lata Odwiedzający Noclegi 2004 250159 695265 2005 285675 812714 2006 313070 915646 2007 327985 943921 2008 323705 943509 Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.gouv.mc/ Z powyższej tabeli dowiadujemy się, że w latach 2004-2007 liczba turystów i noclegów wzrastała. Nie obserwujemy tego jednak w roku 2008, kiedy nastąpił spadek o 1120 odwiedzających i 412 noclegów. Stosunek odwiedzających do ilości noclegów w poszczególnych latach wynosi: 2004 roku 2,8 2005 roku 2,8 2006 roku 2,9 2007 roku 2,9 2008 roku 2,9 Wynika z tego, że średnia długość pobytu w Monaco wynosi ok 2,9 dnia. Tab.2. Liczba odwiedzających według narodowości w latach 2004-2008 Źródło: http://www.gouv.mc/ Z powyższej tabeli wynika, że najchętniej Monako odwiedzają turyści z Włoch. Liczba ich w 2008 roku wyniosła 65 414 i było ich więcej o 3371 więcej niż z Francji. Na 13

kolejnych miejscach uplasowali się turyści z takich krajów jak: Wielka Brytania, USA, Niemcy, Szwajcaria. Tab.3. Liczba noclegów według miejsca pochodzenia odwiedzających w latach 2004-2008 Źródło: http://www.gouv.mc/ Tutaj sytuacja przedstawia się następująco: Najwięcej noclegów spędzają goście z Włoch, następnie z Francji, Wielkiej Brytani, USA, Szwajcaria i Japonia. Zauważyć możemy również, że w 2008 roku w większości przypadków ilość noclegów wzrosła w stosunku do roku 2007. Jedynym wyjatkiem jest USA, gdyż w tym przypadku ilość noclegów spadła o 13809. Tab.4. Licznba przyjazdów w poszczególnych miesiącach Miesiące Lata 2007 2008 Styczeń 23120 20525 Luty 18141 19979 Marzec 26259 23873 Kwiecień 28168 29940 Maj 31857 32373 Czerwiec 35968 34848 Lipiec 31119 32016 Sierpień 30117 30516 Wrzesień 29960 30532 Październik 29321 29517 14

Listopad 24229 21732 Grudzień 19726 17854 327985 323705 Razem Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.gouv.mc/ Wykres1. Przedstawiający liczbę przyjazdów w poszczególnych miesiącach w latach 2007-2008 Zróżnicowanie w liczbie przyjazdów w poszczególnych miesiącach nie jest niczym dziwnym. Z wykresu widzimy, że miesiące letnie górują jeśli chodzi o liczbę przyjazdów, związane jest to naturalnie z pogodą. Najwięcej odwiedzin Monaco rejestruje w czerwcu. Obserwujemy róznice w ilości przyjazdów w poszczególnych miesiacach na przestrzeni dwóch lat. Widoczny jest niewielki spadek przyjazdów w miesiącu, kiedy jest ich najwięcej tj. czerwcu 2008 roku w stosunku do roku 2007, który wyniósł 1120 przyjazdów. Taki spadek widoczny jest także w styczniu, marcu, listopadzie i grudniu. Natomiast obserwujemy wzrost przyjazdów w takich miesiącach jak luty, kwiecień, maj, lipiec, sierpień, wrzesień, październik. 2.2.Turystyka biznesowa Jedną z najlepiej rozwiniętych form turystyki w Monaco jest turystyka biznesowa. Bogata oferta dla tego typu wyjazdów sprzyja rozwojowi tej gałęzi turystyki. Poniżej przedstawione zostaną zestawienia na temat przyjazdów turystów w celach biznesowych. 15

Tab.5. Liczba kongresów, uczestników, noclegów i średnia długość pobytów w latach 1998-2007 Źródło: http://www.gouv.mc/ Tabela ta obrazuje jak przedstawia się w Monaco turystyka biznesowa. W zależności do ilości przeprowadzonych kongresów zmienia się liczba uczestników, a co za tym idzie ilość noclegów. W poszczególnych latach obserwujemy różną ilość kongresów jak i średnią długość pobytów uczestników na tego typu spotkaniach. Trudno zaobserwować jakiekolwiek tendencje jak i prognozować ilość przyjazdów biznesowych w przyszłości. 2.3. Baza Noclegowa i gastronomiczna Tab.6. Przedstawia liczbę hoteli, łóżek i pokoi Źródło: http://www.gouv.mc/ 16

Wykres 2. Przedstawia ilość łóżekw w hotelach danej katedorii Z powyższych danych wynika, że najwięcej łóżek, a tym samym miejsc noclegowych oferują nam hotele o najwyższym standardzie. Najmniej miejsc noclegowych posiadają hotele o dwugwiazdkowe. Tab.7. Przyjazdy i noclegi w hotelach wg klas w latach 2003-2007 Źródło: http://www.gouv.mc/ Powyższe dane przedstawiają jak zmieniła się w latach 2003-2007 liczba najczęściej wybieranych holeli. I tak od roku 2005 zauważamy że ilość przyjazdów jak i noclegów w hotelach dwu i trzygwiazdkowych zmniejszyła się. W roku 2006 w stosunku do roku różnica ta wyniosła w liczbie przyjazdów -12%, a liczbie noclegów prawie -15% w hotelach dwugwiazdkowych. Natomiast obserwowaliśmy wzrost liczby przyjazdów i noclegów w hotelach czterogwiazdkowych. Wzrost ten wyniósł w roku 2006 w stosunku do roku 2005 w liczbie przyjazdów prawie 43%, a liczbie noclegów ponad 50%. W sumie wzrosła zarówno liczba przyjazdów jak i liczba noclegów i wyniosła w 2007 roku 327 985 przyjazdów i 943 021 noclegów. 17

Tab.8. Klasyfikacja restauracji Źródło: http://www.gouv.mc/ W tabeli przedstwawiono wykaz restauracji wraz z ich kategoruzacją. Możemy zauważyć, że mamy wiele restauracji pierwszej i drugiej kategori, natomiast tych bardzo luksusowych jest dużo mniej. Wykres 3. Udział poszczególnych środków transportu w turystyce przyjazdowej Źródło: http://www.gouv.mc/ Jak widać z wykresu największy udział ma transport samochodowy, aż 56% na drugim miejscu plasuje się transport lotniczy, a następnie kolej oraz 3% udział ma transport morski. 18

2.4. Cele przyjazdów turystów Wykres 4. Główne cele przyjazdów turystów Na powyższym wykresie przedstawiono wyniki przeprowadzonej ankiety na temat celu przyjazdów. Wyniki przedstawiaja się następująco: najwięcej osób wskazało jako swój cel podróży zwiedzanie oraz uczestnictwo w festiwalach, a także imprezy okolicznościowe. 2.5. Turystyka a państwo Wykres 5. Waga poszczególnych sektorów w wytwarzaniu PKB w 2007 roku Źródło: http://www.gouv.mc/ 19

Z wykresu wynika, że branża hotelarska bierze udział w 8,9% w wytwarzaniu PKB. Stawia ją to na czwartym miejscu wśród reszty sektorów. Wykres 6. Udział poszczególnych segmentów w handlu detalicznym w latach 2007-2008 Źródło: http://www.gouv.mc/ Udział hotelarstwa i restauracji w handlu detalicznym zajmuje najwyższe miejsce i na przestrzeni dwuch lat jest prawie stały z niewielkim wzrostem w 2008 roku. Dla turystyki wartość przedstawiają również takie branże jak rozrywka kultura i sport które mają ponad 8% udział w handlu detalicznym. Na tym wykresie widać jak ważną rolę odgrywa turystyka w gospodarce Monaco. 20

Tab.9. Wskaźnik aktywności w latach 2008-2009 Źródło: http://www.gouv.mc/ Z powyższej tabeli wynika, że stopień wykorzystania bazy noclegowej w zmniejszył się o -10,64% ; liczba przyjazdów również w tych latach spadła o -18,28%; podobnie było z liczbą noclegów, ilością wynajmowanych pokoi, liczbą kongresów, czy liczbie połączeń statków pasażerskich. Natomiast obserwujemy wzrost średniej długości pobytu i liczby pasażerów statków pasażerskich. 3. Rynek emisji turystycznej Niestety nie udało mi się odnaleść danych na temat wyjazdów mieszkańców Księstwa Monaco. Podejrzewam, że Księstwo nie prowadzi takich badań, ze względu na utrudnioną dostępność takich informacji. Światowa Organizacja Turystyczna również ich nie prowadzi. Naturalnym wydaje się przypuszczać, że skoro Monaco graniczy z Francją i jest niewiele oddalone od Włoch to często odwiedzają te kraje. Innym kierunkiem, który mogą wybierać obywatele tego kraju są miejsca często odwiedzane przez bogatych przedstawicieli innych krajów, świadczyć o tym może to iż mieszkańcy Monako są stosunkow bogaci, gdyż PKB tego kraju jest bardzo wysokie. Poniższe dane przedstawiają miedzynarodowy rynek recepcji. 21

Tab.10. Międzynarodowy rynek recepcji Źródło: www.unwto.org/facts/eng/vision.htm Powyższa tabela przedstawia podział świata na poszczególne regiony i subregiony. Europa odnotowuje najwyższe wskaźniki przyjazdów. Tab.11. Najważniejsze rynki turystyczne w 2007 roku Źródło: www.unwto.org/facts/eng/vision.htm 22

Widzimy, że kraje europejskie są najwyżej uplasowane na tej liście górują przede wszystkim Włochy i Wielka Brytania z Irlandią, mają ponad 2,5 krotną przewagę nad innymi. Podsumowanie Rynek turystyczny Monako jest jak na tak małe państwo różnorodny. Zauważyć można, jak z roku na rok branża turystyczna rozwija się. Monako wciąż poszerza swoją ofertę o nowe atrakcje, otwiera rynek dla każdego turysty. Program dotyczący rozwoju już prężnej gałęzi jaką jest turystyka w Monaco stara się wdrożyć obecnie panujący Albert II. W całym tym przedsięwzięciu pomaga położenie nad Morzem Śródziemnym, łagodny klimat, dostępność komunikacyjna, a także otwartość mieszkańców tego malowniczego kraju. Monaco już dzisisj cieszy się wielkim prestiżem międzynarodowym. Odwiedzają go sławni ludzie, amatorzy rozrywki na najwyższym poziomie, spragnieni luksusu goście. Fani formuły 1 a takżę Festiwalu Cyrkowego Monte Carlo. Kto nie marzy by choć raz poczuć się jak gwiazda filmowa czy zaryzykować przy ruletce, albo popłynąć w rejs luksusowym jachtem Monaco wszystko to oferuje, daje szanse poczuć się jak w raju. 23

Słowniczek francusko-polski (do tabel i wykresów) Arrivées przyjazdy Nuit nocleg Nuitées noclegi Sejour - pobyt Etoiles gwiazdki Divers inne Patricipans uczestnicy Nombre de congres et des reunions - ilość kongresów i spotkań Allemagne Niemcy L Espagne Hiszpania Les Pays-Bas - Holandia L Hotellerie- hotele Restauration restauracje BIBLIOGRAFIA 1.B.Kaczorowski,Wielki Encyklopedyczny Atlas Świata tom 1,Wydawnictwo Naukowe PWN,Biblioteka Gazety Wyborczej,Warszawa, 2006 r 2. Z. Kruczek, Europa geografia turystyczna, Proksenia, Kraków 2005, s.212 Wykaz stron internetowych http://mapy.pomocnik.com/ksiestwo-monako/ http://encyklopedia.pwn.pl/ http://www.gouv.mc/ http://www.gus.pl/ http://mapy.pomocnik.com/ksiestwo-monako/ http://www.stat.gov.pl http://www.touriscope.com/ http://www.visitmonaco.com/ Spis tabel Tab.1. Liczba przyjazdów i noclegów w latach 2004-2008 Tab.2. Liczba odwiedzających według narodowości w latach 2004-2008 Tab.3. Liczba noclegów według miejsca pochodzenia odwiedzających w latach 2004-200 Tab.4. Licznba przyjazdów w poszczególnych miesiącach Tab.5. Liczba kongresów, uczestników, noclegów i średnia długość pobytów w latach 1998-2007 Tab.6. Przedstawia liczbę hoteli, łóżek i pokoi Tab.7. Przyjazdy i noclegi w hotelach wg klas w latach 2003-2007 Tab.8. Klasyfikacja restauracji Tab.9. Wskaźnik aktywności w latach 2008-2009 24

Tab.10. Międzynarodowy rynek recepcji Tab.11. Najważniejsze rynki turystyczne w 2007 roku Spis wykresów Wykres1. Przedstawiający liczbę przyjazdów w poszczególnych miesiącach w latach 2007-2008 Wykres 2. Przedstawia ilość łóżekw w hotelach danej katedorii Wykres 3. Udział poszczególnych środków transportu w turystyce przyjazdowej Wykres 4. Główne cele przyjazdów turystów Wykres 5. Waga poszczególnych sektorów w wytwarzaniu PKB w 2007 roku Wykres 6. Udział poszczególnych segmentów w handlu detalicznym w latach 2007-2008 25