PRZYRODA WYMAGANIA PROGRAMOWE KLASA IV PODSTAWOWE Obejmują oceny: dopuszczającą, dostateczną, dobrą UCZEŃ POTRAFI: *korzystać z różnych źródeł informacji, *wymienić, opisać i posłużyć się prostymi przyrządami służącymi do obserwacji i badania świata przyrody, *określić kierunki geograficzne na widnokręgu przy użyciu kompasu, gnomonu obserwacji przyrodniczych, *omówić zmiany w pozornej wędrówce Słońca nad widnokręgiem ciągu roku, wymienić astronomiczne pory roku, *wymienić składniki niezbędne do życia i znać ich rolę, stosować zasady higieny, wyjaśnić na czym polega zdrowy styl życia, *wymienić budowe i funkcje układów budujących organizm człowieka, *obserwować, pielęgnować i rozpoznawać rośliny w różnych środowisk oraz je klasyfikować, *obserwować i rozpoznawać zwierzęta w różnych środowiskach oraz je klasyfikować, *tworzyć proste łańcuchy pokarmowe, *obserwować składniki środowiska, składniki pogody, podać przykłady wpływu codziennych działań ludzi na środowisko, *wymienić składniki przyrody ożywionej i nieożywionej, *omówić rolę zmysłów w poznawaniu świata, *przeprowadzić obserwację, *wymienić rodzaje oddziaływań w środowisku, *znać zasady bezpiecznego korzystania z urządzeń zasilanych elektrycznie *odczytywać symbole umieszczone na etykietach produktów PONADPODSTAWOWYM Obejmują oceny: bardzo dobrą, celującą UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA PODSTAWOWE, A PONADTO POTRAFI: *planować i proponować ciekawe i zdrowe formy wypoczynku swojej rodziny, *odczytywać, weryfikować i interpretować informacje z różnych źródeł przyrodniczych (m.in. atlasy, albumy, itp.) *porównywać cechy budowy organizmów, wyjaśniać znaczenie czynności życiowych, porównać układy i narządy, uzasadnić na czym polega zdrowy i higieniczny styl życia, klasyfikować organizmy, *przedstawić informacje na temat roślin leczniczych, łąkowych, leśnych i uprawianych na polu, *przygotować informacje na temat pasożytnictwa w środowisku, *omówić przyczyny, objawy i sposób postępowania w przypadku chorób zakaźnych, *charakteryzować rodzaje zagrożeń występujących w domu i poza domem, *podać przykłady wpływu czynników środowiska na działalność ludzi, *wyznaczyć kierunki pośrednie, wykorzystać w praktyce umiejętność wyznaczania kierunków geograficznych, *orientować mapę za pomocą obiektów w terenie, *zmierzyć składniki pogody, określić stany pogody, określić stany skupienia substancji, wyjaśnić oddziaływania w środowisku, *wymienić i podać przyczyny fenologicznych pór roku, *odczytywać mapy turystyczne i hipsometryczne, *wyjaśnić procesy zachodzące w pogodzie, *odczytywać treści zapisu słownego i graficznego (tabele, wykresy, schematy)
żywnościowych i na opakowaniach substancji niebezpiecznych, *odczytywać informacje z map i planów miast, orientować mapy i plany, *założyć hodowlę roślin, formułować wnioski z prowadzonej obserwacji, dokonać podziału roślin, założyć zielnik *opiekować się zwierzęta hodowlanymi i roślinami, *wymienić stany skupienia wody, podać warunki zmian stanu skupienia, *podać nazwy organizmów i wymienić ich cechy budowy ułatwiające poruszanie się i życie w środowisku wodnym oraz lądowym, *klasyfikować skały, *określić położenie narządów człowieka i ich określić ich funkcje, *wyznaczyć kierunki główne i pośrednie w terenie oraz obliczyć odległości, *podać przykłady i skutki wzajemnych oddziaływań między środowiskiem a ciałami, *dostosować swoje zachowanie do zasad zdrowego i bezpiecznego trybu życia, *wymienić składniki pokarmowe, *wymienić choroby zakaźne i pasożytnicze, omówić przyczyny i objawy. *projektować i omawiać doświadczenia, obserwacje, ilustracje, schematy, *dokumentować doświadczenia i obserwacje *samodzielnie wykonać prosty preparat mikroskopowy, *zaprojektować trasę wycieczki, marszu, *opisywać zjawiska i procesy przyrodnicze oraz przewidywać niektóre zmiany w środowisku i wskazywać przyczyny tych zmian *przygotować informacje (ciekawostki) na temat najważniejszych rzek, jezior i innych obiektów, *podać przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu rzek i jezior na życie i działalność człowieka, *wyjaśnić występowanie charakterystycznego świata roślin i zwierząt w poszczególnych strefach wód stojących i biegach rzeki, *opisać i rozpoznać wybrane minerały, skały i typy gleb, *przyporządkować rodzaj lasu do typu gleby, na której rośnie, *przedstawić rozbudowane zależności pokarmowe w lesie, na polu i łące, *wykonać zielnik do danego ekosystemu, * wyjaśnić współdziałanie układów budujących ciało człowieka, *pracować metodą projektu, * odszukiwać informacji ze źródeł pozapodręcznikowych, *uczestniczyć w konkursach o tematyce przyrodniczej, *uczestniczyć lub i inicjować akcje dotyczące ochrony środowiska przyrodniczego, *wykonać zadania dodatkowe proponowane przez nauczyciela, *dzielić się swoją wiedzą i umiejętnościami z rówieśnikami.
PRZYRODA WYMAGANIA PROGRAMOWE KLASA V PODSTAWOWE Obejmują oceny: dopuszczającą, dostateczną, dobrą UCZEŃ POTRAFI: *wykonać pomiar przedmiotu i narysować go w skali, *czytać skale i obliczać wymiary rzeczywiste, *obliczyć odległość na mapie za pomocą podziałki liniowej przy użyciu cyrkla, linijki, nitki, *szacować odległość w terenie, *czytać wartość wysokości względnej i bezwzględnej, wyjaśnić te pojęcia, *wyjaśnić pojęcie poziomica, *przyporządkować na podstawie legendy - barwy hipsometryczne do odpowiednich form ukształtowania powierzchni, *wskazać na mapie ogólnogeograficznej obiekty wymienione w legendzie, *wymienić siły kształtujące powierzchnię ziemi *wymienić, scharakteryzować i wskazać na mapie pasy ukształtowania Polski, *wskazać na mapie fizycznej obiekty geograficzne wymienione w podstawie programowej, *wymienić jednostki podziału administracyjnego, *określić (administracyjnie) położenie swojej miejscowości, *wskazać na mapie Europy i świata Polskę i wymienić sąsiadów Polski, *wymienić nazwy stolic wybranych krajów europejskich, *wyjaśnić znaczenie UE i znać państwa należące do tej organizacji, *rozpoznać kilka gatunków organizmów w różnych ekosystemach, przedstawić wpływ działalności człowieka na różne ekosystemy, *chronić środowisko najbliższej okolicy, PONADPODSTAWOWYM Obejmują oceny: bardzo dobrą, celującą UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA PODSTAWOWE, A PONADTO POTRAFI: *przeliczać i porównywać skale planów i map, *sporządzić legendę do planu, *obliczyć rzeczywistą odległość między obiektami z planu i z mapy, *obliczyć różnicę wysokości względnej, *czytać informacje z mapy poziomicowej i hipsometrycznej, *wyjaśnić siły zewnętrzne i wewnętrzne, *wykonać proste obserwacje i doświadczenia na podstawie instrukcji, *przedstawić procesy przyrodnicze za pomocą schematów, *odszukać informacje ze źródeł pozapodręcznikowych, *umiejscowić na mapie Polski krajobrazy, obliczyć odległość w terenie posługując się skalą, *wyjaśnić przyczyny i skutki zanieczyszczenia środowiska oraz zagrożeń dla zdrowia człowieka, *przygotować informację na temat obszarów chronionych w Polsce i świecie, *porównywać: wybrane organizmy, ich przystosowanie do trybu życia, składniki środowiska, właściwości substancji, *omówić zasadność podziału administracyjnego, *odczytywać treści zapisu słownego i graficznego (tabele, wykresy, schematy) *przygotować prezentacje krajów UE i sąsiadów Polski (porównać te kraje) *wykorzystać w życiu codziennym zasady właściwego trybu życia, *wykorzystać w życiu codziennym własności substancji, *wykazać doświadczalnie przebieg niektórych procesów
*rozróżnić ochronę całkowitą od ochrony częściowej, *wymienić źródła i skutki zanieczyszczenia środowiska, *podać przykłady obiektów chronionych w Polsce, *obserwować składniki krajobrazu, rozpoznać je na rycinie, porównać typy krajobrazów, przedstawić zmiany w krajobrazie spowodowane działalnością człowieka, *wyjaśnić pojęcia z podstawy programowej, *odczytywać informacje z map, wykonywać zadanie wg instrukcji, *sporządzać mieszaniny i rozdzielać ich składniki, *samodzielnie sformułować cel obserwacji, odczytywać i przedstawiać schematy, *umiejscawiać na mapie obiekty o walorach krajobrazowych i kulturowych, *omówić budowę roślin i grzybów i ich przystosowanie do warunków w jakich żyją, *wskazywać różnice między organizmami, znać ich budowę, czynności życiowe i omówić ich przystosowanie do warunków środowiska, *oceniać stan środowiska na podstawie obserwacji, *rozpoznać w najbliższym otoczeniu różnorodne substancje i ich właściwości, *wykonać wybrane czynności (zadania) zgodnie z instrukcją, *wykonać z plasteliny (lub innego materiału) modele ciał stałych, ciekłych i gazowych, *porównać właściwości ciał stałych, ciekłych i gazowych. przyrodniczych, *modelować niektóre procesy, zaplanować i zademonstrować sposoby wykorzystania właściwości ciał, *opisać związki między zjawiskami fizycznymi/chemicznymi a składnikami środowiska, *ocenić ekologiczne znaczenie obiegu materii w ekosystemie, dbać o ochronę środowiska, inicjować akcje ekologiczne, *przygotować informacje na temat obszarów i gatunków chronionych oraz wybranych krain geograficznych, *wyjaśniać zjawiska przyrodnicze w wybranych krainach geograficznych, *przygotować prezentacje lub film na temat krain geograficznych (porównywać je), atrakcyjność turystyczna wybranych krain geograficznych, *analizować skutki ingerencji człowieka w środowisko, rozpoznawać przejawy skażeń środowiska, *wykazać związek między działaniem czynników zewnętrznych i wewnętrznych a formami rzeźby terenu, *planować wycieczkę *rozróżnić rośliny nago- i okrytonasienne (m. in. typy kwiatostanów, procesy rozmnażania, itp.) *wymienić różnice między grzybami i roślinami, *poszukać informacji o zatruciach grzybami i sporządzić spis zasad obowiązujących podczas grzybobrania, *uczestniczyć w konkursach o tematyce przyrodniczej, *uczestniczyć lub i inicjować akcje dotyczące ochrony środowiska przyrodniczego, *wykonać zadania dodatkowe proponowane przez nauczyciela, *dzielić się swoją wiedzą i umiejętnościami z rówieśnikami.
PRZYRODA WYMAGANIA PROGRAMOWE KLASA VI PODSTAWOWE Obejmują oceny: dopuszczającą, dostateczną, dobrą Uczeń potrafi: *omówić teorię geocentryczna i heliocentryczną (zna twórców teorii), *podać różnice między gwiazdą a planetą, *wymienić ciała niebieskie w Układzie Słonecznym, *omówić skutki ruchu obrotowego i obiegowego Ziemi i je zademonstrować, *wskazywać i odczytywać na mapie i globusie południki i równoleżniki, kierunki geograficzne, półkule, strefy oświetlenia Ziemi, kontynenty i oceany, *charakteryzować strefy oświetlenia Ziemi, *omówić znaczenie oceanu jako magazynu żywności i minerałów, *omówić przebieg wyprawy Kolumba, Magellana, Cooka, *wyjaśnić, czym jest ruch ciał i podać przykłady ruchu ciał, *wyjaśnić pojęcia i omówić znaczenie siły tarcia i siły oporu, * odróżniać zmiany położenia ciał i ich kształty stanowiące duży i mały opór, *omówić wzajemne oddziaływanie ładunków elektrycznych, *rysuje prosty obwód elektryczny, *znać budowę oka, *podać przykłady wykorzystania przewodników i izolatorów, *wymienić źródła i cechy dźwięków, *rozpoznawać przedstawicieli zwierząt i ich przystosowanie do warunków krajobrazu /środowiska w jakim żyją, *uczeń potrafi dokonać selekcji informacji, *odczytywać mapy krajobrazowe, PONADPODSTAWOWYM Obejmują oceny: bardzo dobrą, celującą UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA PODSTAWOWE, A PONADTO POTRAFI: *przygotować dodatkowe informacje o Wszechświecie, Układzie Słonecznym, badaniach kosmosu, budowie wnętrza Ziemi, *wykonać model Ziemi, *odczytać długość i szerokość geograficzną wybranych obiektów na mapie i globusie, *omówić różnicę między południkami a równoleżnikami oraz miedzy długością i szerokością geograficzną, *omówić wpływ zróżnicowanego oświetlenia Ziemi przez Słońce na gospodarkę człowieka, *czytać i wykonywać wykresy, *charakteryzować kontynenty i oceany, *wskazać różnice miedzy podróżami odkrywczymi z XVII-XX wieku a podróżami z epoki wielkich odkryć geograficznych, * wyjaśnić związek między budową a właściwościami ciał, zachowanie się ciał pod wpływem sił, *wyjaśnić warunki załamania się światła, wykorzystanie światła i dźwięku do przekazywania informacji, *porównać prędkość światła i dźwięku (błyskawica, grzmot), *przekazać informacje na temat wad wzroku i sposobu ich korekty, *wyjaśnić czym jest prąd elektryczny i omówić zasadę działania
*odróżnić rodzaje krajobrazów, wskazywać przystosowania organizmów do danych krajobrazów, *uczeń potrafi wykonać obserwację wg instrukcji słownej i graficznej, dokumentować obserwacje, odczytywać wykresy, tabele, mapy, posługiwać się informacją umieszczoną w rozkładach jazdy, *wykonać wykres, diagram, tabelę dla ilustracji zjawisk geograficznych, *podać przykłady wpływu działalności człowieka na składniki krajobrazu, *przyporządkować poznane zwierzęta do kręgowców i bezkręgowców, *opisać sposoby zdobywania pokarmu, oddychania i rozmnażania kręgowców (ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki) i bezkręgowców (płazińce, nicienie, pierścienice, stawonogi, mięczaki), *wymienić cechy budowy zwierząt kręgowych i bezkręgowych, *wymienić składniki pogody i opisać pogodę, *czytać mapy i wykresy klimatyczne, *wskazywać na mapach krajobrazy strefowe i astrefowe *wyjaśnić czynniki wpływające na rozmieszczenie stref klimatycznych (klimat strefowy), *rozpoznać na ilustracjach krajobrazy strefowe i astrefowe, *wymienić charakterystyczne elementy każdego krajobrazu strefowego i astrefowego, *podać przykłady mieszanin jednorodnych i niejednorodnych, przeprowadzić proste doświadczenia z tworzenia mieszanin i sposobów ich rozdzielania, formułować wnioski, *wyjaśnić pojęcia zasoby odnawialne i nieodnawialne i podać przykłady tych zasobów, *omówić przyczyny i skutki powstawania kwaśnego deszczu, dziury ozonowej i efektu cieplarnianego. bezpieczników, *zaplanować doświadczenie dla określonego problemu, obliczyć drogę i czas opisujące ruch, ocenić wiarygodność wyników, zaprojektować tabelę do zapisów pomiarów, wykorzystać literaturę popularnonaukową, zinterpretować dane przedstawione na wykresach i diagramach, *porównać treści różnych zapisów, wykorzystać różne materiały źródłowe do poszerzania wiedzy, *porównać budowę komórki roślinnej i zwierzęcej (znać funkcje organelli w komórce), *omówić i porównać różnorodność świata zwierząt bezkręgowych, *omówić rozwój owadów *porównać budowę i sposób rozmnażania gadów i płazów, *wskazać różnice w budowie poszczególnych grup mięczaków/gatunków mięczaków, *znać czynniki wpływające na stan środowiska, wskazać prawidłowości kształtujące zmienność krajobrazów, * na podstawie analizy wykresów porównywać klimat w różnych rejonach Ziemi, * wskazać zależności miedzy warunkami klimatycznymi a typem roślinności na ziemi w krajobrazach strefowych, *omówić przystosowania zwierząt do życia w różnych strefach klimatycznych (krajobrazowych), *opisać życie mieszkańców w krajobrazach strefowych i astrefowych, *przygotować prezentację/folder na temat trudno dostępnych rejonów Ziemi (reklama obszaru pod katem turystycznym), *wyjaśnić pojęcie mieszanina jednorodna i niejednorodna i omówić sposoby rozdzielania mieszanin,
*podać przykłady przemiany nieodwracalnej, *klasyfikować zasoby Ziemi, *przygotować informację na temat lokalnych i globalnych działań służących ochronie środowiska, *uczestniczyć w konkursach o tematyce przyrodniczej, *uczestniczyć lub i inicjować akcje dotyczące ochrony środowiska przyrodniczego, *wykonać zadania dodatkowe proponowane przez nauczyciela, *dzielić się swoją wiedzą i umiejętnościami z rówieśnikami, *realizować, prezentować projekty przyrodnicze.