42 firmy, ludzie, produkty Wykonywanie instalacji pod³ogowych Stanis³aw Sarnecki W artykule zawarto opis systemu oraz informacje projektowe dotyczπce wykonywania instalacji pod ogowych. Jako przyk ad wykorzystane zosta y elementy systemu oferowanego przez firmí Electraplan. Wnowoczesnych budynkach biurowych powstaje wiele duøych, otwartych powierzchni, ktûre naleøy zaaranøowaê zgodnie z øyczeniami ich przysz ych uøytkownikûw. Do kaødego stanowiska pracy musi byê doprowadzone okablowanie o zrûønicowanym przeznaczeniu (zasilajπce, komputerowe, telefoniczne itp). Stosuje sií w tym celu wiele rozwiπzaò. WúrÛd nich naleøy wyrûøniê systemy kana owe, wzajemnie sií uzupe niajπce (naúcienne, podsufitowe i pod ogowe). Zapewniajπ one prostotí i atwoúê w czasie montaøu oraz umoøliwiajπ wszelkie zmiany w istniejπcych instalacjach w trakcie eksploatacji budynku (np. szybkπ zmianí kategorii okablowania). Przedmiotem poniøszych rozwaøaò jest pod ogowy system kablowy, na przyk adzie najbardziej popularnej i najtaòszej jego wersji ñ instalacji kana owej, zalewanej w wylewce betonowej. Pomimo czístego preferowania systemûw w pod ogach technicznych (podwûjnych) wersja w wylewce jest nadal bardzo popularna. Opis takiej wersji pozwala ponadto atwo zrozumieê pozosta e wykonania systemûw pod ogowych. Naleøy pamiítaê, iø zawsze bardzo waønym aspektem jest dobrze zaprojektowana i wykonana aranøacja pomieszczeò. Instalacje kana owe w wylewkach betonowych (jastrychu) Kana y pod ogowe zalane sπ warstwπ wylewki. Brak jest bezpoúredniego kontaktu z kana em. DostÍp do kana u realizowany jest poprzez puszkí pod ogowπ ñ rewizyjnπ lub osprzítowπ. Na rysunku nr 1 przedstawiono podstawowe elementy tego typu konstrukcji: 1. UK. Kana pod ogowy z blachy stalowej ocynkowanej 2- lub 3-komorowy. Szerokoúci kana Ûw wynoszπ 190, 240 lub 340 mm. Wysokoúci: 28, 38 lub 48 mm. D ugoúê standardowa odcinka kana u: 2 m. Wed ug norm budowlanych minimalna warstwa jastrychu na kanale wynosi 35 mm. Minimalna gruboúê wylewki stanowi sumí wysokoúci kana u (28, 38 lub 48 mm) plus 35 mm (warstwa na kanale). 2. UKB. Obejma kana u, do przymocowania kana u do pod oøa betonowego (stropu). Przyjmuje sií zainstalowanie jednej obejmy co 1 metr. Dodatkowo naleøy przewidzieê jednπ obejmí UKB przy wprowadzeniu kana u do puszki pod ogowej (przyciúniíciu folii os onowej). SzerokoúÊ obejmy wynosi 59 mm. 3. UKS. Uchwyt mocujπcy kana y na ich z πczeniu. Jest to obejma UKB, z blachπ dociskowπ od spodu kana u. SzerokoúÊ uchwytu jak dla UKB. 4. UKK. Wyjúcie kπtowe (kolano) kana u z warstwy pod ogowej na úcianí. Zaleca sií mocowanie kolana z kana em za pomocπ uchwytu UKS. 5. UDH (lub UDB). Puszka pod ogowa, stosowana jako rewizja lub wyposaøona w osprzít elektryczny, teleinformatyczny itd. Jest to rama noúna dla pokrywy uchylnej lub úlepej, z aluminium, z bocznπ foliπ os onowπ. Folia uniemoøliwia wnikanie betonu do wnítrza puszki. W otworze puszki pod ogowej montuje sií pûüniej (przed po oøeniem wyk adziny) pokrywí uchylnπ (lub úlepπ). Puszka pod ogowa jest elementem poziomowanym ñ gûrna krawídü puszki jest wspû pozioma z powierzchniπ wylewki betonowej. Powyøej jest tylko wyk adzina pod ogowa. Przy doborze puszki pod ogowej naleøy najpierw ustaliê gruboúê (wysokoúê) wylewki oraz przyjπê (po obliczeniach) szerokoúê i wysokoúê kana u. PrzekrÛj wylewki z systemem kana owym 42 Podstawowe elementy instalacji kana owej w wylewkach betonowych luty 2003
firmy, ludzie, produkty 43 Uwagi projektowe 1. Kana y zalewane w wylewce betonowej powinny tworzyê generalnie siatkí prostokπtnπ (skrzyøowania pod kπtem prostym). Ewentualne odchy ki od kπta prostego nie mogπ byê duøe i zaleøπ od wymiarûw zastosowanej puszki pod ogowej i kana Ûw. Na rysunku 5 przedstawiono maksymalne kπty skosûw kana Ûw dla najwiíkszej (uniwersalnej) puszki pod ogowej UDH 3 (UDB 3) - 503. Odchy ki te utrudniajπ jednak uk adanie przewodûw w kana ach. 2. Nie stosuje sií kszta tek kana Ûw (kπty, naroøa, rozga Ízienia itp.) zalanych w wylewce. Kaøde skrzyøowanie czy odga Ízienie kana u realizuje sií za pomocπ puszek pod- ogowych rozga Íünych czyli rewizji. Puszki rewizyjne moøna w kaødej chwili wyposaøyê w gniazda instalacyjne. 3. Uk ad puszek pod ogowych powinien uwzglídniaê z jednej strony potrzeby uøytkownika, a wiíc ich usytuowanie w pomieszczeniu, z drugiej zaú spe niaê wymogi i standardy okablowania (odleg oúci miídzy puszkami, odleg oúci miídzy rodzajami kabli itp.). 4. DobÛr kana Ûw i puszek pod ogowych nie zaleøy w zasadzie od rodzaju zastosowanych pûüniej wyk adzin. Zasadπ bowiem jest, øe gûrna krawídü puszki pod ogowej stanowi rûwnoczeúnie poziom pod przysz π wyk adziní. W zaleønoúci od zastosowanej wyk adziny dobiera sií natomiast pokrywy uchylne (úlepe). 5. Zalany betonem kana owy system kablowy (puszki i kana y pod ogowe) jest przygotowany do wykonywania instalacji. Po πczenie puszki pod ogowej i kana u Montaø systemu kana owego w wylewce betonowej( jastrychu) 1. Kana y i puszki pod ogowe uk ada sií na surowym stropie, zgodnie z wyznaczonymi wed ug projektu (i zaznaczonymi kredπ) liniami. Kana y πczy sií na styk, przegrody poszczegûlnych odcinkûw kana u muszπ tworzyê jednπ linií. Naleøy zostawiê przerwy w linii kana- Ûw (oko o 15 ñ 20 cm) w miejscu ustawienia puszek pod ogowych. 2. Na z πczeniu kana Ûw stosuje sií uchwyt UKS (lub obejmí UKB), ktûre montuje sií do pod oøa betonowego dyblami. 3. MiÍdzy z πczeniami kana Ûw stosowaê (wg potrzeb) obejmy UKB. Montaø obejm dyblami jw. 4. UstawiÊ wed ug planu puszki pod ogowe na pod oøu betonowym, mocujπc je ko kami rozporowymi do pod oøa w czterech naroøach puszki. Do zamocowania s uøπ apy, kaøda z dwoma otworami pod dyble. 5. SprawdziÊ wymaganπ wysokoúê poziomowania puszki. W razie potrzeby wymieniê úruby poziomujπce (sπ na wyposaøeniu puszki). 6. DokonaÊ poziomowania puszek pod ogowych na øπdanπ rzídnπ za pomocπ czterech naroønych úrub poziomujπcych. Poziomowanie puszki pod ogowej 7. Po πczyê puszki pod ogowe i kana y, poprzez naciície bocznej folii os onowej puszki (rys. 2) na szerokoúê kana u. NadciÍtπ folií u oøyê na kanale i docisnπê obejmπ UKB. 8. Naroøa folii naleøy pospinaê ze sobπ zwyk ym biurowym zszywaczem. Ewentualne przeúwity w po πczeniach folii zakleiê taúmπ samoprzylepnπ. Uniemoøliwi to wnikniície betonu do wnítrza puszki. 44 Kana y przed i po zalaniu wylewkπ R E K L A M A
44 firmy, ludzie, produkty Rodzaje ramek pokryw 43 Maksymalne kπty skosûw kana Ûw 9. Po πczyê elementy uziemieò puszki pod- ogowej z koòcûwkami kana Ûw wprowadzonych do wnítrza puszki. 44 Pokrywy uchylne (úlepe) systemu pod ogowego RÛøne typy pokryw uchylnych Mocowanie pokryw Pokrywy stanowiπ istotny element systemu pod ogowego. W nich montowane sπ gniazda, do ktûrych pod πczane sπ nastípnie urzπdzenia typowego stanowiska pracy (komputery, drukarki, faxy, telefony itd.). Wyboru pokrywy dokonuje sií na samym poczπtku (przed doborem puszek i kana- Ûw), biorπc pod uwagí: iloúê(i rodzaj) gniazd, rodzaj zastosowanych wyk adzin pod ogowych, kolor wyk adziny, itp. Ksza t i wymiary, materia WystÍpujπ trzy rodzaje pokryw: okrπg e, kwadratowe i prostokπtne. Naleøy odrûøniaê wymiary montaøowe pokrywy (otwûr montaøowy w puszce pod ogowej, kanale wspû poziomym lub p ycie pod ogi podwûjnej) od wymiarûw zewnítrznych ramki pokrywy. Podstawowym materia em stosowanym przy wykonywaniu pokryw uchylnych jest tworzywo sztuczne o nazwie poliamid. Przy stosowaniu grubych wyk adzin twardych (kamieò naturalny lub parkiet) pokrywy sπ w postaci metalowej ramy o odpowiedniej wysokoúci. Mocowanie pokrywy W puszce pod ogowej, kanale wspû poziomym lub w p ycie pod ogi podwûjnej mocowanie realizuje sií za pomocπ uchwytûw (zespo Ûw mocujπcych). Typowe przedzia y mocowania wynoszπ: 5-15 mm (dla puszek pod ogowych i kana Ûw wspû poziomych), 15-35 mm (dla pod ogi podwûjnej o gruboúci p yty: 2-3 cm.), 35-50 mm (dla pod ogi podwûjnej o gruboúci p yty : 4-5 cm). Rodzaje ramek pokryw W zaleønoúci od rodzaju i gruboúci oraz koloru wyk adziny pod ogowej dobiera sií odpowiednie ramki pokryw uchylnych. Dla wyk adzin miíkkich (dywan lub cienkie pcv) ramka ma kszta t pû grzybka (pazur), dociskajπcego przyciítπ i przyklejonπ do pod oøa wyk adziní. Dla twardych wyk adzin typu: lastrico, gres, mozaika drewniana itp. ramka ma kszta t pionowej krawídzi. Dla grubych wyk adzin twardych typu kamieò naturalny lub parkiet, stosowanie tych ramek nie jest zalecane. Istnieje bowiem niebezpieczeòstwo zakleszczania sií uchylnej klapy w ramce pokrywy, po obrobieniu pokrywy wyk adzinπ twardπ np. grubym parkietem. Dla takich wyk adzin istniejπ specjalne puszki z ramami metalowymi (aluminium, mosiπdz lub stal nierdzewna) tzw. kasetonowe. Zag Íbienie pokryw uchylnych G ÍbokoúÊ wpuszczenia pokrywy uchylnej zaleøy przede wszystkim od rodzaju oraz sposobu mocowania zastosowanego osprzítu elektrycznego. Pokrywy ÑElectraplanî pozwalajπ na stosowanie dowolnego rodzaju gniazd. CzÍsto stosowanym w Polsce standardem gniazd jest Mosaic, umoøliwiajπcy zatrzaskowy montaø poszczegûlnych gniazd w pokrywie. Minimalne zag ebienie pokryw dla gniazd Mosaic wynosi 55 mm. Przy Uwagi dla projektantûw ï Podstawowπ sprawπ przy doborze pokrywy jest okreúlenie iloúci oraz rodzaju gniazd instalacyjnych. Naleøy pamiítaê o pozostawieniu rezerwy (min. 2 ñ 3 szt.) gniazd w pokrywie. ï Drugim waønym elementem jest rodzaj i kolor zastosowanej wyk adziny. Od tego zaleøy dobûr ramek, ich wysokoúê, kolorystyka itd. ï Normalnie w systemie funkcjonujπ nierozdzielne pary: pokrywa uchylna ñ puszka pod- ogowa, ktûre stanowiπ wzajemnie uzupe niajπcπ sií ca oúê. Znajπc typ pokrywy dobiera sií niejako automatycznie puszkí pod- ogowπ. Problem pojawia sií wtedy, gdy do wybranej puszki pod ogowej nie pasuje uprzednio dobrany kana pod ogowy. Naleøy wtedy zastosowaê puszki pod ogowe uniwersalne, pasujπce do rûønych pokryw oraz odpowiedniπ ramí dopasowujπcπ. Rama ta (z grubej blachy ocynkowanej) stanowi redukcjí otworu puszki pod ogowej uniwersalnej na otwûr montaøowy danej pokrywy uchylnej. luty 2003
firmy, ludzie, produkty stosowaniu standardu gniazd DIN minimum stanowi zag Íbienie 70 mm. CzÍsto zachodzi niebezpieczeòstwo (przy wtyczkach prostych) nie zamykania sií klapy pokrywy uchylnej. Dlatego, poprzez stosowanie rûønych rozwiπzaò (np. wpinanie dodatkowo pierúcieni obniøajπcych), powiíksza sií zag Íbienie tego typu pokryw powyøej 85 mm. Przy ustalaniu gruboúci wylewki betonowej naleøy uwzglídniê trzy parametry: ï wysokoúê zastosowanego kana u pod ogowego (28, 38 lub 48 mm), ï warstwí wylewki na kanale, ktûra wynosi min. 35 mm, ï minimalne zag Íbienie pokrywy uchylnej (w zaleønoúci od typu pokrywy: 55 lub 85 mm). Projektant musi znaleüê kompromis. IloúÊ gniazd w pokrywie Z regu y na stanowisku potrzebne sπ co najmniej 2-3 gniazda zasilajπce (sieê ogûlna i dedykowana) oraz jedno lub dwa gniazda teleinformatyczne. Minimalna iloúê gniazd w pokrywie wynosi zatem cztery i nastípnie roúnie stopniowo, aø do 12 gniazd. Jako Ñgniazdoî naleøy rozumieê typowe gniazdko wtyczkowe elektryczne. Zamiast niego moøna stosowaê przy πcza s aboprπdowe typu RJ 45 lub inne (mikrofonowe, rtv, D- Sub itp.). Puszki pod ogowe kasetonowe Puszki kasetonowe stanowiπ odmianí standardowych puszek pod ogowych. RÛøniπ sií wymiarami oraz rodzajem zastosowanego profilu aluminiowego na ramí noúnπ puszki. Wymiary puszek sπ skorelowane z wymiarami kwadratowych pokryw (ram) kasetonowych metalowych. Wszystkie ustalenia projektowe i montaøowe, dotyczπce standardowych puszek pod ogowych (rozdzia y powyøej) obowiπzujπ rûwnieø dla puszek kasetonowych. R E K L A M A Puszka pod ogowa kasetonowa Pokrywy kasetonowe (ramy metalowe) Sπ to kwadratowe ramy metalowe, przewidziane do obrobienia ich pûüniej kamieniem naturalnym lub grubym parkietem. Dla puszek wyposaøonych przewidziany jest wypust na kabelki, zamontowany w ramie. Pokrywy kasetonowe spe niajπ przede wszystkim funkcjí rewizji. Wykonywane sπ z aluminium, mosiπdzu lub stali nierdzewnej. WysokoúÊ ram wynosi: ï dla aluminium i mosiπdzu ñ 22 mm, (umoøliwia zastosowanie wyk adzin twardych o gruboúci 20 mm), ï dla stali nierdzewnej ñ od 20 do 40 mm, stopniowana co 5 mm (umoøliwia stosowanie wyk adzin twardych o rûønej gruboúci). 46
46 firmy, ludzie, produkty gumowa, umieszczona w profilu bocznym aluminiowym kana u. Wszystkie inne ustalenia dotyczπce kana Ûw ESS odnoszπ sií rûwnieø do kana Ûw EFS. 45 Dla dwûch typûw puszek kasetonowych moøliwe jest zastosowanie ram noúnych trzech standardowych pokryw uchylnych oraz nastípnie wyposaøenie w gniazda, odpowiednio dla typu pokrywy. Puszka kasetonowa specjalna o duøym obciπøeniu Jest to specjalne wykonanie puszki kasetonowej ze stali nierdzewnej, bazujπcej na puszce standardowej UDH. Wzmocnienie puszki osiπgniíto dziíki zastosowaniu specjalnej ramy stalowej. Obciπøenie punktowe wynosi do 5000 N. Stosowana pokrywa kasetonowa to UFKK w wersji úlepej BL lub wyposaøonej LA, rûwnieø wzmocniona grubπ (10 mm) blachπ stalowπ ocynkowanπ. Kana y pod ogowe wspû poziome ñ otwierane Kana y wspû poziome ESS do wyk adzin miíkkich Jest to kana specjalny montowany na surowym stropie, poziomowany na ca ej d ugoúci, zalewany wylewkπ po bokach kana u. Kana na ca ej d ugoúci jest pokryty grubπ (3 mm) stalowπ pokrywπ. Podzia wzd uø pokrywy umoøliwia jej zdejmowanie w dowolnym punkcie i dokonywanie prac montaøowych oraz zmian w instalacjach bezpoúrednio w kanale (np. uk adanie kabli od gûry lub wymianí przewodûw). ZespÛ do skrzyøowaò PrzekrÛj kana u wspû poziomego Na przekroju kana u ESS widaê boczny profil aluminiowy, stanowiπcy podstawowy element tego kana u. Boczne profile kana u po πczone sπ trawersami (poprzeczki) i nastípnie pokryte stalowπ pokrywπ, dzielonπ na odcinki o d ugoúci 80 cm. Bok kana u stanowi elastyczna folia os onowa zabezpieczajπca przed wnikaniem betonu do wnítrza kana u. Umoøliwia ona ponadto p ynne poziomowanie kana u. Kana posadowiony jest na apach, po πczonych z profilami aluminiowymi zespo ami mocujπcopoziomujπcymi. Kana y wspû poziome EFS Jest to wykonanie kana Ûw ESS w wersji wodoszczelnej (mokre czyszczenie pod Ûg). Efekt ten zapewnia specjalna uszczelka Uwagi dla projektanta ï Odcinki kana Ûw ESS majπ d ugoúê 2,4 m, tzn. na jeden odcinek kana u ESS przypadajπ trzy pokrywy, kaøda o d ugoúci 80 cm. ï Minimalna warstwa wylewki kana u wynosi 3 cm. ï DziÍki dzielonej na odcinki pokrywie kana u ESS, moøna zag Íbione w kanale pokrywy uchylne przesuwaê wzd uø kana u, zwiíkszajπc przez to elastycznoúê instalacji. Efekt jest zbliøony do stosowania pod ogi technicznej. ï Odcinki pokrywy kana u ESS mocowane sπ do profilu noúnego úrubami. Aby u atwiê zdejmowanie odcinkûw pokrywy, moøna zamûwiê pokrywí ze specjalnymi zatrzaskami. PokrywÍ naleøy zdejmowaê wtedy ssawkami. ï Kana ESS moøe s uøyê jako magistrala. Odejúcia od niego moøna wykonywaê kana ami wspû poziomymi ESS, np. o mniejszym przekroju, zwyk ymi kana ami pod ogowymi UK, rurami instalacyjnymi. ï Kana y wspû poziome moøna uk adaê dowolnie (nie tylko linie proste). CiÍcie bocznych profili aluminiowych jest atwe, zaú πczenie proste (systemowe πczniki proste). ï Kszta tki (kπty, rozga Ízienia) kana u ESS moøna zamûwiê jako elementy fabrycznie gotowe. Moøna je rûwnieø wykonaê na budowie, stosujπc zespo y πcznikûw do skrzyøowaò i odga ÍzieÒ. Kana y wspû poziome kasetonowe Jest to kolejne wykonanie kana Ûw wspû poziomych z przeznaczeniem pod wyk adziny twarde (kamieò naturalny, parkiet). Z uwagi na rodzaj wyk adzin, konstrukcja samego kana u jest mocna i inna od kana u ESS. Konstrukcja zapewnia wodoszczelnoúê, dziíki zastosowanej w bocznym profilu aluminiowym gumowej uszczelce. Zasady funkcjonowania i montaøu kana Ûw kasetonowych sπ takie same, jak kana Ûw ESS. Istotne rûønice wymieniono poniøej: ï PokrywÍ kana u kasetonowego stanowiπ powtarzalne ramy metalowe z aluminium lub mosiπdzu o d ugoúci 60 cm. WysokoúÊ Opcja kana u z wannπ ï Opcjonalnie zamiast folii bocznej os onowej moøna zaprojektowaê kana ESS z wannπ blaszanπ, wpinanπ w profil aluminiowy. Naleøy pamiítaê jednak, øe efektywna wysokoúê kana u w úwietle jest mniejsza od gruboúci wylewki (zag Íbienia kana u z wannπ) o 10,5 mm. ï Jeúli kana wspû poziomy ma byê zakoòczony w dowolnym miejscu pomieszczenia, naleøy przewidzieê systemowπ koòcûwkí kana u. ï Przy projektowaniu kana Ûw wspû poziomych naleøy uwzglídniê gruboúê wylewki (wysokoúê poziomowania). Systemowe oznaczenie kana- u (oprûcz typu i znamionowej szerokoúci) zawiera zawsze wysokoúê poziomowania. ï Kana y wspû poziome ESS sπ przewidziane tylko do pokrycia wyk adzinami miíkkimi. Mimo stosowania trawers nie uniknie sií wystípowania niewielkiej (zaleønej od szerokoúci kana u i nacisku punktowego na kanale) strza ki ugiícia pokrywy. Nie ma to wiíkszego znaczenia dla wyk adziny miíkkiej. ï Kaødy odcinek kana u naleøy uziemiaê. Przy pokryciu pokryw kana u wyk adzinπ nieprzewodzπcπ (dywan, pcv) nie ma potrzeby uziemiania pokryw. Jeúli jednak pokrywy kana u ESS nie sπ przykryte wyk adzinπ (lub wyk adzina jest przewodzπca), naleøy rûwnieø uziemiê kaødy odcinek pokrywy. 46 luty 2003
firmy, ludzie, produkty 47 Ramy metalowe ñ pokrywy kana u Kana kasetonowy ñ przekrûj ramy (kasetonu) wynosi 22 mm. Pozwala to na stosowanie wyk adzin twardych o gruboúci 20 mm (+ 2 mm na kleje). Widoczne od gûry ramki (po obrobieniu ich wyk adzinπ), majπ szerokoúê 3,5 mm. ï Rama (kaseton) moøe mieê zamontowany wypust na kable, umoøliwiajπcy wyprowadzenie przewodûw np. na biurko lub stû. ï Przy zakoòczeniu trasy kana u kasetonowego naleøy przewidzieê koòcûwkí, fabrycznie przygotowanπ, kompletnπ, o d ugoúci 625 mm. ï W kanale kasetonowym nie montuje sií standardowych pokryw, wyposaøonych w gniazda. Moøna jednak montowaê w nich rozdzielacze, listwy, przed uøacze itp. Generalnie kana y kasetonowe s uøπ jako magistrale (z moøliwoúciπ wyprowadzenia kabli z kana u). ï Standardowe szerokoúci kana Ûw kasetonowych wynoszπ 200, 300, 400 i 600 mm. Inne szerokoúci dostípne sπ na zamûwienie. Uwagi koòcowe Moøna wskazaê na wiele zalet zwiπzanych ze stosowaniem kana owego systemu pod ogowego. Przede wszystkim dotyczy to atwoúci dokonywania zmian w instalacjach (np. zmiana kategorii okablowania) bez koniecznoúci prowadzenia remontûw. Wbrew pozorom moøna osiπgnπê duøπ elastycznoúê instalacji pod ogowych, zalewanych wylewkπ. Pomocne jest przy tym πczenie rûønych typûw kana Ûw np. wspû poziomych z zalewanymi. Kana y wspû poziome s uøπ czísto jako magistrale, zasilajπce system pod ogowy. Moøna ÑodchodziÊî od nich innymi (wíøszymi) kana ami ESS (wspû poziomymi) lub kana ami zalewanymi ca kowicie typu UK. Moøna ponadto uzupe niaê (przy úcianach) system pod ogowy kana ami naúciennymi, g Ûwnie podparapetowymi. Nie bez znaczenia, obok funkcji uøytkowych, sπ efekty wizualne. Trudno bowiem wyobraziê sobie gπszcz kabli na pod odze przy stanowisku pracy, oddalonym znacznie od úcian w duøych pomieszczeniach. inø. Stanis aw Sarnecki Autor jest prezesem firmy Electraplan SMT ELECTRAPLAN SMT Sp. z o.o. 05-502 Piaseczno ul. Kordiana 35 tel./fax (22) 331 47 50 do 52 e-mail: elplan@electraplan.pol.pl www.electraplan.pol.pl R E K L A M A