RYNEK PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2011 ROKU

RYNEK PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2011 ROKU Toruń, kwiecień 2012 r.

SPIS TREŚCI WSTĘP... 1 PODSUMOWANIE... 3 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM... 5 1.1. Obsługa instytucjonalna i uwarunkowania prawne... 5 1.2. Charakterystyka zmian w bezrobociu w 2011 roku... 10 1.3. Fundusz Pracy... 17 1.3.1. Środki Funduszu Pracy przyznane według algorytmu... 17 1.3.2. Dodatkowe środki Funduszu Pracy przyznane z rezerwy Ministra Pracy i Polityki Społecznej... 17 1.3.3. Wydatki z Funduszu Pracy... 20 2. PROBLEMATYKA WSPÓŁTWORZENIA I REALIZACJI POLITYKI RYNKU PRACY... 21 2.1. Sejmik i Zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego... 21 2.2. Regionalny Plan Działań na Rzecz Zatrudnienia... 23 2.3. Wojewódzka Rada Zatrudnienia... 23 2.4. Realizacja programów rynku pracy... 25 2.4.1. Program Operacyjny Kapitał Ludzki... 25 2.4.1.1. Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspierania aktywności zawodowej w regionie (Działanie 6.1)... 25 2.4.1.2. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia (Działanie 6.2)... 28 2.4.1.3. Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na terenach wiejskich (Działanie 6.3)... 29 2.4.1.4. Projekt własny WUP Rynek Pracy pod Lupą... 30 2.4.1.5. Pomoc Techniczna PO KL... 36 2.4.1.6. Granty na tworzenie sieci współpracy w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki... 36 2.4.1.7. Podsumowanie i ocena realizacji Priorytetu VI PO KL 37 2.5 Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego... 39 3. INNE PROGRAMY REALIZOWANE PRZEZ WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W TORUNIU... 40 3.1. Działalność promocyjno informacyjna... 40 3.2. Badania i analizy rynku pracy... 42 3.2.1. Trwałość podmiotów gospodarczych powstałych dzięki dotacjom udzielonym osobom bezrobotnym na rozpoczęcie działalności gospodarczej w województwie kujawsko-pomorskim w 2009 roku... 43 3.3. Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej... 44 3.4. Zagraniczne i krajowe pośrednictwo pracy... 47 3.4.1. Zatrudnienie obywateli polskich za granicą... 47 3.4.2. EURES Europejskie Służby Zatrudnienia... 48 3.4.3. Krajowe pośrednictwo pracy... 49 3.4.4. Agencje zatrudnienia... 50 3.4.5. Zatrudnianie cudzoziemców według uproszczonych zasad (obywateli Białorusi, Rosji, Ukrainy, Mołdowy i Gruzji)... 51

3.4.6. Podsumowanie i ocena zadań związanych z pośrednictwem pracy... 51 3.5. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego... 52 4. AKTYWIZACJA BEZROBOTNYCH W POWIATOWYCH URZĘDACH PRACY... 54 4.1. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej... 54 4.1.1. Wolne miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej... 59 4.1.2. Wolne miejsca aktywizacji zawodowej... 62 4.2. Podjęcia pracy... 63 4.3. Szkolenie bezrobotnych... 68 4.4. Staż... 69 4.5. Przygotowanie zawodowe dorosłych... 71 4.6. Prace społecznie użyteczne... 72 4.7. Realizacja indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisanie kontraktu socjalnego... 74 4.8. Bezrobotni objęci Indywidualnym Planem Działania... 74 4.9. Poradnictwo zawodowe, pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy... 76 5. STRUKTURA I BILANS BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM... 80 5.1. Bezrobotne kobiety... 80 5.2. Bezrobocie na wsi... 87 5.3. Osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki... 94 5.4. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn zakładu pracy... 97 5.5. Bezrobotni z prawem do zasiłku... 100 5.6. Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy ogółem... 102 5.7. Bezrobotni do 25 roku życia... 106 5.8. Bezrobotni powyżej 50 roku życia... 111 5.9. Długotrwale bezrobotni... 117 5.10. Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych... 122 5.11. Bezrobotni bez doświadczenia zawodowego... 125 5.12. Bezrobotni bez wykształcenia średniego... 127 5.13. Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka... 130 5.14. Bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia... 133 5.15. Bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia... 136 5.16. Bezrobotni niepełnosprawni... 138 5.17. Bezrobotni po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego... 142 5.18. Bezrobotni według wieku i wykształcenia... 142 5.19. Bezrobotni według stażu pracy i czasu pozostawania bez pracy... 145 5.20. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy... 147 5.21. Bezrobotni według zawodów i specjalności... 147 6. POSZUKUJĄCY PRACY... 149 TABELE... 151 ANEKS Wskaźniki aktywizacji wybranych grup bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2010 2011... 247 SUMMARY IN ENGLISH... 262

SPIS TABEL 1. Stan i struktura bezrobocia... 151 2. Bezrobotni zarejestrowani w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego według płci... 152 3. Bezrobotni zarejestrowani oraz stopa bezrobocia... 153 4. Bezrobotni zarejestrowani napływ i wyrejestrowani odpływ w 2011 roku... 154 5. Bilans bezrobotnych w kolejnych miesiącach 2011 roku... 155 6. Bilans bezrobotnych ogółem w 2011 r. według powiatów... 156 7. Bilans bezrobotnych kobiet w 2011 r. według powiatów... 158 8. Bezrobotni posiadający prawo do zasiłku... 160 9. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn zakładu pracy i zapowiedzi zwolnień oraz zwolnienia monitorowane w 2011 roku... 161 10. Zgłoszenia zwolnień z przyczyn dotyczących zakładu pracy według sekcji PKD 2007 w latach 2010 2011 roku... 162 11. Bezrobotni zamieszkali na wsi... 163 12. Bezrobotni zamieszkali na wsi według płci... 164 13. Bilans bezrobotnych zamieszkałych na wsi w 2011 r. według powiatów... 165 14. Bezrobotni zamieszkali na wsi według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 167 15. Bezrobotni zamieszkali na wsi będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy ogółem według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 168 16. Bezrobotne kobiety zamieszkałe na wsi będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 169 17. Wybrane kategorie bezrobotnych... 170 18. Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy... 171 19. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy według powiatów... 172 20. Dynamika zmian wśród osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy w 2011 roku według powiatów... 173 21. Bezrobotni do 25 roku życia według powiatów... 174 22. Bilans bezrobotnych do 25 roku życia w 2011 r. według powiatów... 175 23. Osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w 2011 roku wg powiatów. 177 24. Bezrobotni, którzy ukończyli szkołę wyższą, do 27 roku życia w 2011 roku według powiatów... 178 25. Bezrobotni powyżej 50 roku życia według powiatów... 179 26. Bilans bezrobotnych powyżej 50 roku życia w 2011 r. według powiatów... 180 27. Długotrwale bezrobotni według powiatów... 182 28. Bilans długotrwale bezrobotnych w 2011 r. według powiatów... 183 29. Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych według powiatów... 184 30. Dynamika zmian wśród bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych w 2011 roku według powiatów... 186 31. Bezrobotni bez doświadczenia zawodowego według powiatów... 187 32. Dynamika zmian wśród bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego w 2011 roku według powiatów... 188 33. Bezrobotni bez wykształcenia średniego według powiatów... 189 34. Dynamika zmian wśród bezrobotnych bez wykształcenia średniego w 2011 roku według powiatów... 190

35. Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka według powiatów... 191 36. Dynamika zmian wśród bezrobotnych kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka w 2011 roku według powiatów... 192 37. Bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia... 193 38. Dynamika zmian wśród bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia w 2011 roku według powiatów... 194 39. Bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia... 195 40. Dynamika zmian wśród bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia w 2011 roku według powiatów... 196 41. Bezrobotni niepełnosprawni według powiatów... 197 42. Niepełnosprawni bezrobotni i poszukujący pracy w 2011 roku według powiatów... 198 43. Bezrobotni po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego... 199 44. Dynamika zmian wśród bezrobotnych po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego w 2011 roku według powiatów... 200 45. Bezrobotni cudzoziemcy w 2011 roku według powiatów... 201 46. Dynamika zmian wśród bezrobotnych cudzoziemców w 2011 roku według powiatów.. 202 47. Osoby, które nabyły uprawnienia do dodatku aktywizacyjnego w wyniku podjęcia zatrudnienia w 2011 roku... 203 48. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w 2011 roku według powiatów... 204 49. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej najczęściej zgłaszane do PUP w 2011 roku... 205 50. Szkolenie bezrobotnych, poszukujących pracy oraz pracowników w wieku 45 lat i powyżej w 2011 roku... 206 51. Szkolenia bezrobotnych według powiatów w 2011 roku... 207 52. Obszary zawodowe szkoleń w 2011 roku... 208 53. Staże bezrobotnych według powiatów w 2011 roku... 209 54. Obszary zawodowe, w których bezrobotni odbyli program stażu w 2011 roku... 210 55. Przygotowanie zawodowe dorosłych według powiatów w 2011 roku... 211 56. Obszary zawodowe, w których bezrobotni odbyli program przygotowania zawodowego w 2011 roku... 212 57. Prace społecznie użyteczne według powiatów w 2011 roku... 213 58. Bezrobotni, którzy rozpoczęli realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisali kontrakt socjalny według powiatów w 2011 roku... 214 59. Usługi poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej w 2011 roku... 215 60. Osoby (z wyjątkiem młodzieży uczącej się do ukończenia 18 lat) korzystające z usług poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej w 2011 roku według powiatów... 216 61. Organizatorzy i uczestnicy szkoleń oraz zajęć aktywizacyjnych w zakresie aktywnego poszukiwania pracy (kluby pracy) w 2011 roku według powiatów... 217 62. Uczestnictwo w działaniach realizowanych w ramach projektów współfinansowanych z EFS w 2011 roku... 218 63. Bezrobotni objęci Indywidualnym Planem Działania w 2011 roku... 219 64. Bezrobotni według wieku... 220 65. Bezrobotni w powiatach według wieku... 221 66. Bezrobotni według poziomu wykształcenia... 222 67. Bezrobotni w powiatach według poziomu wykształcenia... 223

68. Bezrobotni według stażu pracy... 224 69. Bezrobotni w powiatach według stażu pracy... 225 70. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 226 71. Bezrobotni w powiatach według czasu pozostawania bez pracy... 227 72. Bezrobotni oraz poszukujący pracy według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 228 73. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy ogółem według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 229 74. Bezrobotne kobiety będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 230 75. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy... 231 76. Bezrobotni w powiatach wg Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007)... 232 77. Bezrobotni województwa kujawsko-pomorskiego według wielkich grup zawodów... 234 78. Zawody najczęściej spotykane wśród bezrobotnych... 235 79. Poszukujący pracy w województwie kujawsko-pomorskim według powiatów... 236 80. Napływ i odpływ poszukujących pracy w 2011 roku... 237 81. Poszukujący pracy objęci Indywidualnym Planem Działania w 2011 roku... 238 82. Zarejestrowani poszukujący pracy w powiatach według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007)... 239 83. Środki Funduszu Pracy na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej (w tys. zł)... 241 84. Struktura wydatków Funduszu Pracy ogółem w 2011 roku wg powiatów (w tys. zł)... 242 85. Struktura wydatków Funduszu Pracy na programy na rzecz promocji zatrudnienia w 2011 roku według powiatów (w tys. zł)... 244

STOPA BEZROBOCIA STAN W KOŃCU GRUDNIA 2011 ROKU Zachodniopomorskie 17,5% Pomorskie 12,4% Kujawsko- Pomorskie Warmińsko- Mazurskie 20,1% Podlaskie 14,1% 16,9% Mazowieckie Lubuskie 15,4% Wielkopolskie 9,2% 9,9% Dolnośląskie 12,5% 10,0 i mniej (2) 10,1-14,9 (8) 15,0 i więcej (6) Opolskie 13,3% Łódzkie 12,7% Lubelskie 13,3% Świętokrzyskie Śląskie 15,3% 10,1% Podkarpackie Małopolskie 15,7% 10,5% Polska - 12,5% TUCHOLSKI 19,6% ŚWIECKI GRUDZIĄDZKI SĘPOLEŃSKI 18,1% 27,7% GRUDZIĄDZ 25,8% 22,2% BYDGOSKI 12,9% CHEŁMIŃSKI 22,9% WĄBRZES KI BRODNICKI 21,6% 14,8% NAKIELSKI 22,5% BYD GOSZCZ 7,9% TORUŃSKI 17,6% TORUŃ 8,0% GOLUBSKO -DOBRZYŃSKI 22,2% RYPIŃSKI 19,2% ŻNIŃSKI 22,4% INOWROCŁAWSK I ALEKSANDROWSKI 21,8% 21,1% LIPNOWSKI 28,5% w procentach: 12,0 i mniej (2) 12,1-16,0 (2) MOGILEŃSKI 20,1% RA DZIEJO WSKI 23,7% WŁOCŁAWEK 19,7% WŁOCŁAWSKI 16,1-20,0 (5) 27,0% 20,1 i więcej (14) Podregion bydgosko-toruński - 9,5% Podregion grudziądzki - 20,8% Podregion włocławski - 22,5% Źródło: Opracowanie własne WUP w Toruniu na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego

1 WSTĘP Opracowanie pt. Rynek pracy w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 roku charakteryzuje najważniejsze cechy wojewódzkiego rynku pracy oraz przedstawia dynamikę zmian dokonujących się w tej dziedzinie. Analiza zawiera także informacje o realizacji programów samorządu województwa oraz inicjatywach partnerów społecznych zmierzających do poprawy sytuacji na lokalnych rynkach pracy. W zakresie informacji o strukturze i aktywizacji bezrobotnych wykorzystano dane ze sprawozdawczości sporządzanej przez powiatowe urzędy pracy w ramach realizacji Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2011. Wykorzystano również informacje przygotowane przez odpowiednie wydziały WUP. Opracowanie zawiera część opisową oraz zestawienie danych w ujęciu tabelarycznym. Źródłem wszystkich tabel i wykresów w części tabelarycznej są: MPiPS-01 Sprawozdanie o rynku pracy (wraz z załącznikami), MPiPS-02 Sprawozdanie o przychodach i wydatkach Funduszu Pracy oraz zestawienia własne Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu. Tablice i wykresy zostały przygotowane metodą komputerowych zestawień i agregacji danych. Ze względu na elektroniczną technikę zaokrągleń, dane mogą nie sumować się do 100%. Analiza przygotowana została w Wydziale Badań i Analiz Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu. ADMITTANCE The publication Labour Market in Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2011 characterises major factors of regional labour market and shows a dynamic of changes achieving in this field. The analysis contains also information about realisation programmes of voivodship self government and initiatives of social partners tending to improve a situation on the local labour markets. In range of information about structure and activation unemployed were used data from Powiat Labour Offices reports done within realisation decree of the Council of Ministers concern statistic research of public statistics on year 2011. Also information prepared by relevant departments of Voivodship Labour Office (WUP) was used. The publication contains written parts and combination of data in tables. The source of all tables and graphs in tables are: MPiPS-01 Report of labour market (with appendix), MPiPS-02 Report of incomes and expenditures from Labour Fund and Voivodship s Labour Office in Toruń own data. Tables and diagrams were made by computer s combinations and adding of data. With regard for adaptation computer calculation data can t be added to 100 per cent. The analysis was prepared by Department of Research and Analyses of Voivodship Labour Office in Toruń. Przy publikacji danych WUP prosimy o podanie źródła When publishing the WUP data please indicate the source

2 250 000 BEZROBOTNI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 1999-2011 STAN W KOŃCU OKRESU 211 593 212 066 205 232 199 566 200 000 188 021 181 230 156 309 160 061 150 000 139 401 139 622 134 127 128 192 123 243 110 256 100 000 50 000 0 1998 rok 1999 rok 2000 rok 2001 rok 2002 rok 2003 rok 2004 rok 2005 rok 2006 rok 2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok Źródło: opracowanie własne WUP w Toruniu na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy

3 PODSUMOWANIE 1. W 2011 roku w województwie kujawsko-pomorskim odnotowano w skali roku: wzrost przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw (o 4,2%, przed rokiem odnotowano w tym zakresie wzrost o 2,9%) i równocześnie spadek (o 0,9%) liczby podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON (przed rokiem wystąpił w tym zakresie wzrost o 2,2%). 2. Według stanu w dniu 31 grudnia 2011 roku w województwie kujawskopomorskim zarejestrowanych pozostawało 139 622 bezrobotnych. Było to o 0,2% (221 osób) więcej niż w końcu roku poprzedniego (w tym samym czasie w Polsce liczba bezrobotnych wzrosła o 1,4%). Wzrost liczby bezrobotnych odnotowano w 11 powiatach: największy względny wzrost wystąpił w powiecie golubsko-dobrzyńskim (6,5%), najmniejszy w powiecie inowrocławskim (1,7%). W 12 powiatach odnotowano spadek liczby bezrobotnych: od 0,1% w powiecie sępoleńskim do 10,9% w powiecie świeckim. 3. Wskaźnik stopy bezrobocia (charakteryzujący udział bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo) wyniósł w grudniu 2011 roku 16,9%. W porównaniu z końcem poprzedniego roku stopa bezrobocia w województwie zmniejszyła się o 0,1 pkt. proc. (w tym samym czasie w Polsce wskaźnik ten wzrósł o 0,1 pkt. proc. i wyniósł 12,5%). W dalszym ciągu utrzymuje się duże zróżnicowanie w poziomie bezrobocia pomiędzy powiatami województwa: najniższy poziom stopy bezrobocia występuje w Bydgoszczy (7,9%) i Toruniu (8,0%), najwyższy powiecie lipnowskim (28,5%). 4. W 2011 roku województwo kujawsko-pomorskie otrzymało z Funduszu Pracy kwotę w wysokości 153 680,4 tys. zł przeznaczoną na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej. Było to o 58,8% mniej, niż kwota przyznana w roku poprzednim. 5. Pomimo znacznego ograniczenia kwoty środków Funduszu Pracy przyznanych dla województwa na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej (a co za tym idzie zmniejszenia liczby bezrobotnych objętych aktywnymi formami), liczba bezrobotnych, którzy w 2011 roku podjęli pracę zmniejszyła się tylko o 5,5%. Spadek dotyczył zatrudnienia subsydiowanego, które zmniejszyło się o 53,1% (z 19 638 osób w roku 2010 do 9215 osób w roku 2011), natomiast liczba bezrobotnych podejmujących zatrudnienie niesubsydiowane wzrosła o 9,5% (z 62 549 do 68 492 osób). W 2011 roku pracę podjęło łącznie 77 707 bezrobotnych (wobec 82 187 osób w roku 2010). 6. W 2011 roku wydatki Funduszu Pracy w województwie kujawsko-pomorskim wyniosły 415 241,6 tys. zł (o 36,4% mniej, niż w roku poprzednim). Wydatki na zasiłki i świadczenia dla bezrobotnych zmniejszyły się o 5,3%, natomiast wydatki na programy na rzecz promocji zatrudnienia uległy zmniejszeniu o 58,8%. 7. Od początku wdrażania Priorytetu VI PO KL do końca 2011 r. podpisano łącznie 311 umów (w tym 20 z PUP) o wartości ponad 444 332 668,08 zł. Alokacja przyznana na realizację Priorytetu VI z uwzględnieniem Krajowej Rezerwy Wykonania została wykorzystana w 73%. Od początku realizacji

4 Programu wsparciem objęto 63 tys. osób, w tym ponad 12 tys. w 2011 r. Udział w projektach zakończyło ponad 53 tys. osób, w tym w 2011 r. ponad 11 tys. Projekty realizowane w ramach Priorytetu VI PO KL ukierunkowane są na kompleksową pomoc dla osób poprzez zastosowanie kilku instrumentów wsparcia w odniesieniu do każdego uczestnika projektu oraz wspieranie osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy. 8. Najważniejsze zjawiska zachodzące na regionalnym rynku pracy w 2011 roku, w odniesieniu do roku poprzedniego, to: większy napływ niż odpływ z bezrobocia: w urzędach pracy zarejestrowało się 170 811 bezrobotnych (o 32 355 osób, czyli 15,9% mniej niż w roku poprzednim); w tym samym czasie z rejestrów wyłączono 170 590 bezrobotnych (o 27 617 osób, czyli 13,9% mniej); utrzymującą się struktura bezrobotnych pod względem cech społecznodemograficznych: w ciągu 2011 roku najbardziej wzrósł udział długotrwale bezrobotnych, którzy stanowią obecnie 53,9% ogółu (o 3,9 pkt. proc. więcej niż przed rokiem), natomiast zmiany udziałów pozostałych grup nie były znaczące: kobiety stanowią 56,0% ogółu (wzrost o 1,7 pkt. proc.), mieszkańcy wsi 45,2% (wzrost o 0,2 pkt. proc.), osoby powyżej 50 roku życia 20,0% (wzrost o 0,6 pkt. proc.), osoby do 25 roku życia 21,8% (spadek o 0,6 pkt. proc.), niepełnosprawni 4,6% (wzrost o 0,1 pkt. proc.); wśród bezrobotnych 92,6% (129 334 osoby) stanowiły osoby posiadające status będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy (tak samo jak przed rokiem); spadek liczby bezrobotnych objętych aktywizacją: z innych niż zatrudnienie form aktywizacji skorzystało w 2011 roku 15 611 bezrobotnych (o 23 950 osób, czyli 60,5% mniej niż w roku 2010); spadek liczby wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej powiatowe urzędy pracy pozyskały 47 310 takich miejsc pracy. Było to o 29,5% ofert mniej niż w roku poprzednim. Spadek dotyczył wszystkich form subsydiowanych zarówno zatrudnienia (o 54,0%), jak i miejsc aktywizacji zawodowej (o 59,7%), wzrost odnotowano natomiast w zgłoszonych propozycjach zatrudnienia niesubsydiowanego (o 18,9%); utrzymująca się na podobnym poziomie liczba zapowiedzi zwolnień z przyczyn zakładów pracy: pracodawcy przekazali do powiatowych urzędów pracy 95 zgłoszeń zamiaru zwolnienia łącznie 2586 pracowników (w 2010 roku było to odpowiednio: 105 zgłoszeń i 2127 osób); wzrost (o 5,0%) liczby klientów zainteresowanych korzystaniem z pomocy Centrów Informacji i Planowania Kariery Zawodowej (23 579 osób, wobec 22 449 osób w 2010 r.); spadek (o 6,7%) liczby osób, które powróciły z zagranicy i zwróciły się do WUP z wnioskiem o zasiłek dla bezrobotnych (1270 osób, wobec 1361 osób w 2010 r.); spadek (o 3,0%) liczby rejestrowanych oświadczeń pracodawców o zamiarze powierzenia wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (1804 oświadczenia, wobec 1859 w 2010 r.).

5 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM 1.1. OBSŁUGA INSTYTUCJONALNA I UWARUNKOWANIA PRAWNE Instytucjonalną obsługą rynku pracy w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 roku zajmowały się: Wojewódzki Urząd Pracy oraz 20 Powiatowych Urzędów Pracy. Wojewódzki Urząd Pracy wykonuje zadania samorządu województwa w zakresie realizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zadania samorządów powiatowych w tym zakresie realizują Powiatowe Urzędy Pracy. Trzy z nich: w Bydgoszczy, Grudziądzu i Włocławku obejmują swym działaniem po dwa powiaty tzw. grodzki i ziemski. W Toruniu funkcjonują dwa PUP: osobno dla miasta Torunia i osobno dla powiatu toruńskiego. Według stanu w końcu 2011 r. w Powiatowych Urzędach Pracy województwa kujawsko pomorskiego było zatrudnionych 1247 pracowników, w tym 1002 kobiety (w 2010 r. 1266 pracowników, w tym 1018 kobiet): * PUP w Aleksandrowie Kujawskim 41 pracowników, w tym 31 kobiet, PUP w Brodnicy 48 pracowników, w tym 41 kobiet, PUP w Bydgoszczy 147 pracowników, w tym 105 kobiet, PUP w Chełmnie 39 pracowników, w tym 28 kobiet, PUP dla Powiatu Toruńskiego 68 pracowników, w tym 61 kobiet, PUP w Golubiu-Dobrzyniu 33 pracowników, w tym 29 kobiet, PUP w Grudziądzu 122 pracowników, w tym 95 kobiet, PUP w Inowrocławiu 107 pracowników, w tym 91 kobiet, PUP w Lipnie 49 pracowników, w tym 40 kobiet, PUP w Mogilnie 43 pracowników, w tym 34 kobiety, PUP w Nakle nad Notecią 58 pracowników, w tym 50 kobiet, PUP w Radziejowie 37 pracowników, w tym 31 kobiet, PUP w Rypinie 40 pracowników, w tym 35 kobiet, PUP w Sępólnie Krajeńskim PUP w Świeciu nad Wisłą 43 pracowników, w tym 30 kobiet, 49 pracowników, w tym 41 kobiet, PUP dla Miasta Torunia 79 pracowników, w tym 67 kobiet, PUP w Tucholi 37 pracowników, w tym 31 kobiet, PUP w Wąbrzeź nie 34 pracowników, w tym 27 kobiet, PUP we Włocławku 120 pracowników, w tym 90 kobiet, PUP w Żninie 48 pracowników, w tym 40 kobiet. Według stanu w dniu 31 grudnia 2011 r. w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Toruniu pracowały 172 osoby, w tym 131 kobiet (w analogicznym okresie roku poprzedniego 176 osób, w tym 131 kobiet): w Toruniu 146 osób w Oddziale Zamiejscowym w Bydgoszczy 14 osób w Oddziale Zamiejscowym we Włocławku 12 osób. * Źródłem informacji o strukturze zatrudnienia w urzędach pracy jest Sprawozdanie MPiPS-06 o instytucjonalnej obsłudze rynku pracy.

6 PRACOWNICY KLUCZOWI W URZĘDACH PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM. STAN W KOŃCU ROKU 2011 rok 2010 rok Pracownicy zmiana osoby w % Pośrednicy pracy - razem 248 247-1 -0,4 1. z liczby pośredników pracy realizujący w PUP zadania EURES 21 23 2 9,5 2. Doradcy zawodowi - razem 132 141 9 6,8 3. Specjalisci ds. programów - razem 80 83 3 3,8 4. Specjaliści ds. rozwoju zawodowego - razem 51 62 11 21,6 5. Doradcy Eures w WUP 4 3-1 -25,0 6. Liderzy klubów pracy - razem 42 40-2 -4,8 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-06 o instytucjonalnej obsłudze rynku pracy Podobnie jak w latach poprzednich pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Pracy uczestniczyli w różnorodnych formach podnoszących ich kwalifikacje (łącznie 982 dni szkoleniowe). WUP w Toruniu był także organizatorem szkoleń dla pracowników powiatowych urzędów pracy (łącznie 24 dni szkoleniowe). Szkolenia dotyczyły m. in. takich zagadnień, jak: komunikacja interpersonalna z trudnym klientem, zatrudnienie cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą, kodeks postępowania administracyjnego z uwzględnieniem nowelizacji, praca z klientem trudnym oraz przejawiającym zaburzenia psychiczne, trening kreatywności w rozwoju osobistym, coaching - jako skuteczne narzędzie aktywizacji w pracy z klientem urzędu pracy, logoterapia motywacyjna, kontrola zamówień publicznych w 2011r., stosowanie przepisów o zamówieniach publicznych w realizacji i kontroli projektów dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej ujęcie praktyczne, korzystanie z zasobów statystyki publicznej w tym publikacji elektronicznych i Banku Danych Lokalnych, zasady ochrony danych osobowych przetwarzanych w projektach PO KL, zasady zatrudniania i rozliczania kosztów personelu oraz zasady naliczania świadczeń dla uczestników projektów w ramach PO KL. W 2011 roku Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu na szkolenia dla pracowników publicznych służb zatrudnienia wydał z Funduszu Pracy 68 883,90 zł, natomiast ze środków na utrzymanie jednostki 28 364,28 zł W 2011 roku 1 pracownik WUP ukończył studia inżynierskie, a 4 osoby studia podyplomowe. W 2011 r. wielokrotnie zmieniana była ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. W omawianym okresie weszły w życie zmiany wprowadzone następującymi ustawami: 1. ustawą z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578 z późn. zm.),

7 2. ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. Nr 254, poz. 1700), 3. ustawą z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1725), 4. ustawą z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. Nr 45, poz. 235), 5. ustawą z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 106, poz. 622 z późn. zm.), 6. ustawą z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 171, poz. 1016), 7. ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 205, poz. 1211), 8. ustawą z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707). Od dnia 1 lutego 2011 r. osoba bezrobotna, która nie stawiła się w powiatowym urzędzie pracy w wyznaczonym terminie i nie powiadomiła w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa, zostaje pozbawiona statusu osoby bezrobotnej od dnia niestawienia się w powiatowym urzędzie pracy odpowiednio na okresy wskazane poniżej w zależności od liczby niestawiennictw, tj: 120 dni w przypadku pierwszego niestawiennictwa, 180 dni w przypadku drugiego niestawiennictwa, 270 dni w przypadku trzeciego i każdego kolejnego. Do wejścia w życie zmiany tego przepisu osoba bezrobotna była pozbawiana statusu na okres 3 miesięcy od dnia niestawienia się w powiatowym urzędzie pracy. Nowe brzmienie otrzymał również art. 33 ust. 4 pkt 9 ustawy, zgodnie z którym osoba bezrobotna pozostająca niezdolna do pracy wskutek choroby lub przebywania w zakładzie lecznictwa odwykowego przez nieprzerwany okres 90 dni, przy czym za okres nieprzerwany uważa się również okresy niezdolności do pracy wskutek choroby oraz przebywania w zakładzie lecznictwa odwykowego w sytuacji, gdy każda kolejna przerwa między okresami niezdolności do pracy wynosi mniej niż 30 dni kalendarzowych, zostanie pozbawiona statusu osoby bezrobotnej z upływem ostatniego dnia wskazanego okresu 90 dniowego. Zmianie uległ także przepis dotyczący obowiązku przedstawienia zaświadczenia o niezdolności do pracy wskutek choroby. Od dnia 1 lutego 2011 r. osoby bezrobotne, z wyjątkiem odbywających leczenie w zakładzie lecznictwa odwykowego obowiązani są do przedstawienia zaświadczeń o niezdolności do pracy wskutek choroby, a także opieki nad chorym członkiem rodziny na druku określonym odrębnymi przepisami, tj: ZUS ZLA. Nieprzedstawienie zaświadczenia w wymaganej formie będzie skutkować pozbawieniem statusu osoby bezrobotnego z pierwszym dniem niezdolności do pracy. Z dniem 1 lutego 2011 r. bezrobotny, który w okresie nie dłuższym niż 10 dni przebywa za granicą lub pozostaje w innej sytuacji powodującej brak gotowości do

8 podjęcia zatrudnienia, nie zostaje pozbawiony statusu, jeżeli o zamierzonym pobycie za granicą lub pozostawaniu w sytuacji powodującej brak gotowości do podjęcia zatrudnienia zawiadomił powiatowy urząd pracy. Zasiłek za ten okres nie przysługuje. Całkowity okres zgłoszenia pobytu za granicą oraz braku gotowości do pracy z innego powodu nie może przekroczyć łącznie 10 dni w okresie jednego roku kalendarzowego. Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 106, poz. 622 z późn. zm.) wprowadziła z dniem 1 lipca 2011 r. zmianę art. 18 h ustawy o promocji zatrudnienia. Po zmianie tego przepisu, przed dokonaniem wpisu do rejestru marszałek województwa może wezwać podmiot do dostarczenia, w wyznaczonym terminie: a) dokumentów potwierdzających dane, o których mowa w art. 18e ust. 1 pkt 1 i 3, b) zaświadczenia albo oświadczenia potwierdzającego dane, o których mowa w art. 18e ust. 1 pkt 4 i 5, oraz c) dokumentów poświadczających, że spełnia on warunki określone w art. 19 - w celu stwierdzenia, czy podmiot spełnia warunki prowadzenia działalności agencji zatrudnienia. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1 w pkt 2 lit. b, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Z dniem 1 września 2011 r. uległ zmianie przepis art 18e ust. 1 pkt 4 ustawy. Zmiana ta zostaje wprowadzona ustawą z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 171, poz. 1016) i polega na usunięciu zapisu stanowiącego o tym, że numer identyfikacji podatkowej winien być podany we wniosku o wpis do rejestru agencji zatrudnienia o tyle, o ile został nadany podmiotowi ubiegającemu się o wpis. Zastrzeżenie o ile został nadany przeniesione zostało do art. 3a ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681 z późn. zm.), która reguluje obowiązek posiadania NIP. Z dniem 1 stycznia 2012 r. znosi się numer identyfikacji podatkowej nadany osobom fizycznym objętym rejestrem PESEL, nieprowadzącym działalności gospodarczej lub niebędącym zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług. Od dnia 1 stycznia 2012 r. jedynym identyfikatorem podatkowym osób nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędącym zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług będzie numer PESEL. W okresie od dnia 1 września 2011 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. nie można było żądać numeru identyfikacji podatkowej od osób fizycznych od tych osób, jeżeli obowiązek jego przedstawienia nie wynika z przepisu prawa. W dniu 6 września 2011 r. w Dzienniku Ustaw nr 185 pod poz. 1095 została opublikowana ustawa z dnia 28 lipca 2011 r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy Prawo bankowe oraz ustawę o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw. Ustawa w art. 2 uchyla art. 9 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych

9 ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1725), zgodnie z którym wniosek o umorzenie należności Funduszu Pracy z tytułu składek na ten Fundusz na podstawie art. 4 ust. 5 ustawy zmienianej w art. 8, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, można było złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. W dniu 28 czerwca 2011 r. w Dzienniku Ustaw Nr 133 pod poz. 775 opublikowane zostało rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 13 czerwca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie programów specjalnych. Rozporządzenie weszło w życie 13 lipca 2011 r. Od dnia 1 stycznia 2011 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosiło 1.386 zł (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 października 2010 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2011 r. (Dz. U. Nr 194, poz. 1288). W dniu 14 września 2011 r. w Dzienniku Ustaw Nr 192 pod poz. 1141 zostało opublikowane rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2012 r. Od 1 stycznia 2012 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1.500,00 zł. 23 listopada 2011 r. w Monitorze Polskim Nr 103 pod poz. 1042 opublikowany został Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 10 listopada 2011 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2011 r., który stanowi, iż przeciętne wynagrodzenie w trzecim kwartale 2011 r. wyniosło 3416,00 zł w porównaniu do poprzedniego nastąpił wzrost o 50 zł. W związku z powyższym, w umowach zawieranych przez starostów dotyczących usług i instrumentów rynku pracy od 1 grudnia 2011 r. ma zastosowanie przeciętne wynagrodzenie z III kwartału 2011 r. w wysokości 3.416,00 zł, co oznacza, że trzykrotność tej kwoty w przypadku wydatkowania środków na szkolenia lub studia podyplomowe wynosi 10.248,00 zł, a w przypadku dotacji na działalność lub utworzenie stanowiska pracy sześciokrotność tego wynagrodzenia tj. 20.496,00 zł. W dniu 6 września 2011 r. w Dzienniku Ustaw Nr 186 pod poz. 1100 opublikowana została ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy Ordynacja podatkowa. W dziale II kodeksu postępowania administracyjnego dokonano następujących zmian: 1) tytuł rozdziału 2 otrzymuje brzmienie: Metryki, protokoły i adnotacje ; 2) w rozdziale 2 po art. 66 dodaje się art. 66a w brzmieniu: Art. 66a. 1. W aktach sprawy zakłada się metrykę sprawy w formie pisemnej lub elektronicznej. 2. W treści metryki sprawy wskazuje się wszystkie osoby, które uczestniczyły w podejmowaniu czynności w postępowaniu administracyjnym oraz określa się wszystkie podejmowane przez te osoby czynności wraz z odpowiednim odesłaniem do dokumentów zachowanych w formie pisemnej lub elektronicznej określających te czynności. 3. Metryka sprawy, wraz z dokumentami do których odsyła, stanowi obowiązkową część akt sprawy i jest na bieżąco aktualizowana. 4. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określa, w drodze rozporządzenia, wzór i sposób prowadzenia metryki sprawy, uwzględniając treść

10 i formę metryki określoną w 1 i 2 oraz obowiązek bieżącej aktualizacji metryki, a także, aby w oparciu o treść metryki było możliwe ustalenie treści czynności w postępowaniu administracyjnym podejmowanych w sprawie przez poszczególne osoby. 5. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określa, w drodze rozporządzenia, rodzaje spraw, w których obowiązek prowadzenia metryki sprawy jest wyłączony ze względu na nieproporcjonalność nakładu środków koniecznych do prowadzenia metryki w stosunku do prostego i powtarzalnego charakteru tych spraw.. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. od 7 marca 2012 r. i oczekujemy na przepisy wykonawcze. Nowelizacja jest istotna dla większości pracowników WUP i PUP, w szczególności prowadzących postępowania w sprawach indywidualnych. Od 30 października 2011 r. starosta z Funduszu Pracy może, absolwentom centrum integracji społecznej oraz absolwentom klubów integracji społecznej, o których mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym, przyznać jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związane z podjęciem tej działalności, w wysokości określonej w umowie, nie wyższej jednak niż 6-krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia, a w przypadku, gdy działalność jest podejmowana na zasadach określonych dla spółdzielni socjalnych, wysokość przyznanych bezrobotnemu środków nie może przekraczać 4-krotnego przeciętnego wynagrodzenia na jednego członka założyciela spółdzielni oraz 3-krotnego przeciętnego wynagrodzenia na jednego członka przystępującego do spółdzielni socjalnej po jej założeniu. Ustawą z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707) dodano do art. 108 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ust. 1d, zgodnie z którym od 1 stycznia 2012 r. ze środków Funduszu Pracy w 2012 r. są finansowane: 1) staże podyplomowe oraz szkolenia specjalizacyjne lekarzy i lekarzy dentystów, o których mowa w przepisach o zawodach lekarza i lekarza dentysty; 2) staże podyplomowe oraz specjalizacje pielęgniarek i położnych, o których mowa w przepisach o zawodach pielęgniarki i położnej. 1.2. CHARAKTERYSTYKA ZMIAN W BEZROBOCIU W 2011 ROKU * Jak podaje Urząd Statystyczny w Bydgoszczy rok 2011 charakteryzował się w województwie kujawsko-pomorskim wzrostem przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw: ukształtowało się ono na poziomie 247,2 tys. osób i było wyższe niż w roku poprzednim o 4,2% (w skali kraju wzrost wyniósł 3,2%). W sektorze publicznym zatrudnionych było 21,5 tys. osób (tak samo jak w roku poprzednim), a w sektorze prywatnym 225,7 tys. osób (wzrost o 4,6%). Udział zatrudnionych w sektorze prywatnym w ogólnej liczbie zatrudnionych wyniósł 91,3% (wobec 90,9% w roku poprzednim). W rejestrze REGON w województwie kujawsko-pomorskim w końcu 2011 roku zarejestrowanych pozostawało 184,4 tys. podmiotów gospodarczych (bez * Źródło: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/bydgosz/assets_komunikat_1211.pdf

11 rolników indywidualnych). W sektorze publicznym działało 5,9 tys. podmiotów (3,2% ogółu), natomiast w sektorze prywatnym 178,5 tys. (96,8% ogółu podmiotów w województwie). W odniesieniu do grudnia 2010 roku liczba podmiotów gospodarczych zmniejszyła się o 0,9% (1,6 tys., przy czym wzrost odnotowano w sektorze publicznym 85 jednostek, natomiast w sektorze prywatnym spadek wyniósł 1,7 tys. podmiotów). Według stanu w dniu 31 grudnia 2011 roku w województwie kujawskopomorskim zarejestrowanych pozostawało 139 622 bezrobotnych. W porównaniu z końcem roku poprzedniego liczba bezrobotnych wzrosła o 221 osób (0,2%). W tym samym czasie w Polsce liczba bezrobotnych wzrosła o 1,4% **. Rok 2011 był trzecim z kolei, w którym odnotowano wzrost liczby bezrobotnych, jednakże skala tego wzrostu była znaczni e mniejsza niż w latach poprzednich. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim Stan w końcu roku Liczba bezrobotnych Rok zmiana do poprzedniego roku osoby w % 2006 160 061-27 960-14,9 2007 123 243-36 818-23,0 2008 110 256-12 987-10,5 2009 134 127 23 871 21,7 2010 139 401 5 274 3,9 2011 139 622 221 0,2 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy Wzrost liczby bezrobotnych wystąpił w styczniu, lutym oraz w miesiącach: od września do grudnia. W okresie wiosenno letnim poziom bezrobocia w województwie kujawsko-pomorskim zmniejszał się. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 roku Stan w końcu miesiąca Miesiąc Liczba bezrobotnych Zmiana do poprzedniego miesiąca osoby w % styczeń 149 274 9 873 11,3 luty 152 180 2 906 1,9 marzec 150 515-1 665-1,1 kwiecień 144 484-6 031-4,0 maj 139 724-4 760-3,3 czerwiec 133 583-6 141-4,4 lipiec 131 428-2 155-1,6 sierpień 129 820-1 608-1,2 wrzesień 130 393 573 0,4 październik 130 712 319 0,2 listopad 134 295 3 583 2,7 grudzień 139 622 5 327 4,0 Ź ródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy ** Źródło: http://www.mpips.gov.pl/aktualnosci-wszystkie/zatrudnienie-i-przeciwdzialaniebezrobociu/art,5665,sytuacja-na-rynku-pracy-w-grudniu-2011-r-.html

12 W 2011 roku wzrost liczby bezrobotnych odnotowano w 11 powiatach: największy względny wzrost wystąpił w powiecie golubsko-dobrzyńskim (6,5%), najmniejszy w powiecie inowrocławskim (1,7%). W 12 powiatach odnotowano spadek liczby bezrobotnych: od 0,1% w powiecie sępoleńskim do 10,9% w powiecie świeckim. Bezrobotni zarejestrowani oraz stopa bezrobocia Stan w końcu okresu Bezrobotni zarejestrowani Stopa bezrobocia 2011 rok 2011 rok Powiaty 2010 rok 2010 rok zmiana zmiana (w pkt. osoby % proc.) Polska 1 954 706 1 982 676 27 970 12,4 12,5 0,1 Województwo razem 139 401 139 622 221 17,0 16,9-0,1 Bydgoszcz powiat grodzki 13 043 12 886-157 8,0 7,9-0,1 Bydgoszcz powiat ziemski 4 677 4 781 104 12,7 12,9 0,2 Grudziądz powiat grodzki 8 178 8 135-43 22,5 22,2-0,3 Grudziądz powiat ziemski 3 811 3 948 137 27,1 27,7 0,6 Toruń powiat grodzki 7 481 7 380-101 8,2 8,0-0,2 Toruń powiat ziemski 6 103 6 063-40 17,8 17,6-0,2 Włocławek powiat grodzki 10 226 10 425 199 19,5 19,7 0,2 Włocławek powiat ziemski 8 453 8 863 410 26,2 27,0 0,8 Aleksandrów Kujawski 4 242 4 402 160 20,6 21,1 0,5 Brodnica 4 739 4 397-342 15,9 14,8-1,1 Chełmno 3 814 4 045 231 22,0 22,9 0,9 Golub-Dobrzyń 3 535 3 765 230 21,2 22,2 1,0 Inowrocław 13 927 14 168 241 21,7 21,8 0,1 Lipno 7 266 7 152-114 28,9 28,5-0,4 Mogilno 3 793 3 514-279 21,5 20,1-1,4 Nakło nad Notecią 6 454 6 370-84 22,9 22,5-0,4 Radziejów 3 637 3 810 173 22,9 23,7 0,8 Rypin 3 367 3 230-137 19,9 19,2-0,7 Sępólno Krajeńskie 3 608 3 603-5 25,9 25,8-0,1 Świecie 7 300 6 505-795 20,0 18,1-1,9 Tuchola 3 505 3 482-23 19,8 19,6-0,2 Wąbrzeźno 2 816 2 945 129 21,0 21,6 0,6 Żnin 5 426 5 753 327 21,5 22,4 0,9 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy oraz dane GUS Stopa bezrobocia, charakteryzująca udział bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo, w województwie kujawsko-pomorskim wyniosła w końcu 2011 roku 16,9% i była o 0,1 pkt. proc. niższa, niż w końcu poprzedniego roku (w tym samym czasie w Polsce wskaźnik stopy bezrobocia wzrósł o 0,1 pkt. proc i w końcu grudnia 11 wyniósł 12,5%).

13 W 2011 roku o 3,4% (2558 osób) zwiększyła się liczba bezrobotnych kobiet, natomiast o 3,7% (2337 osób) zmniejszyła się liczba bezrobotnych mężczyzn. Znaczny względny wzrost (21,6%, czyli 539 osób) wystąpił w kategorii osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy. O 3,2% wzrosła liczba osób będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (ale w kategorii osób, które ukończyły szkołę wyższą do 27 roku życia wystąpił spadek o 8,0%). Wśród bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy znaczący wzrost odnotowano w populacji osób bez kwalifikacji zawodowych (o 10,9%), najmniejszy zaś wśród osób niepełnosprawnych (o 2,2%). O 205,3% wzrosła również liczba osób powracających do rejestracji po zakończeniu kontraktu socjalnego, ale wzrost ten wyniósł tylko 39 osób. Spadek liczby bezrobotnych dotyczył osób do 25 roku życia (o 2,5% czyli 768 osób), bez wykształcenia średniego (o 1,7%, czyli 1491 osób) oraz bez doświadczenia zawodowego (o 1,0%, czyli 314 osób). W dalszym ciągu utrzymuje się struktura bezrobotnych pod względem cech społeczno-demograficznych: w ciągu 2011 roku najbardziej wzrósł udział długotrwale bezrobotnych, którzy stanowią obecnie 53,9% ogółu (o 3,9 pkt. proc. więcej niż przed rokiem), natomiast zmiany udziałów pozostałych grup nie były znaczące: kobiety stanowią 56,0% ogółu (wzrost o 1,7 pkt. proc.), mieszkańcy wsi 45,2% (wzrost o 0,2 pkt. proc.), osoby powyżej 50 roku życia 20,0% (wzrost o 0,6 pkt. proc.), natomiast osoby do 25 roku życia 21,8% (spadek o 0,6 pkt. proc.). Prawo do zasiłku posiada 18,3% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 18,9%). W 2011 roku w powiatowych urzędach pracy w województwie kujawskopomorskim zarejestrowało się 170 811 nowych bezrobotnych (o 15,9% mniej niż w roku poprzednim). W porównaniu z rokiem 2010 o 13,7% zmniejszyła się liczba osób rejestrujących się po raz pierwszy, natomiast o 16,4% liczba osób, które do rejestrów PUP powróciły po raz kolejny. Wskaźnik napływu do bezrobocia (liczony jako stosunek liczby nowozarejestrowanych bezrobotnych do liczby bezrobotnych według stanu w końcu poprzedniego okresu sprawozdawczego) wyniósł w 2011 roku 122,5% (w roku 2010 było to 151,1%). Najwyższą wartość wskaźnik ten osiągnął w Toruniu (172,0%), najniższą zaś w powiecie włocławskim (92,9%). W 2011 roku z rejestrów wyłączono 170 590 bezrobotnych (o 13,9% mniej niż w roku poprzednim). Wskaźnik odpływu z bezrobocia (liczony jako stosunek liczby bezrobotnych wyrejestrowanych do liczby bezrobotnych według stanu w końcu poprzedniego okresu sprawozdawczego) wyniósł w 2011 roku 122,4% (wobec 147,4% w roku 2010). Najwyższą wartość wskaźnika tego odnotowano w Toruniu (173,3%), najniższą w powiecie włocławskim (88,1%). Najważniejszą przyczyną wyłączeń (77 707 osób, czyli 45,6%) było podjęcie pracy (w roku poprzednim było to odpowiednio: 82 187 osób i 41,5%), przede wszystkim niesubsydiowanej (88,1% wszystkich podjęć pracy; w roku poprzednim 76,1% ). Wśród bezrobotnych podejmujących pracę w 2011 roku przewagę mieli mężczyźni, którzy stanowili 52,6% tej populacji (w roku poprzednim było to 54,4%).

14 L.p. BILANS BEZROBOTNYCH W LATACH 2010-2011 2010 rok WYSZCZEGÓLNIENIE osoby 2011 rok zmiana w osobach w % 1. Bezrobotni według stanu w końcu roku poprzedniego 134 127 139 401 5 274 3,9 2. Bezrobotni zarejestrowani w okresie: 203 166 170 811-32 355-15,9 po raz pierwszy 35 645 30 779-4 866-13,7 po raz kolejny (od 1990 r.) 167 521 140 032-27 489-16,4 po pracach interwencyjnych 1 073 863-210 -19,6 po robotach publicznych 5 647 2 855-2 792-49,4 po stażu 18 273 12 426-5 847-32,0 po odbyciu przygotowania zawodowego dorosłych 34 39 5 14,7 po szkoleniu 13 604 4 482-9 122-67,1 po pracach społecznie użytecznych 4 618 2 918-1 700-36,8 po zakończeniu indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub kontraktu socjalnego 32 69 37 115,6 3. Osoby wyłączone z ewidencji bezrobotnych w okresie z powodu: 198 207 170 590-27 617-13,9 3a. podjęcia pracy 82 187 77 707-4 480-5,5 1) niesubsydiowanej 62 549 68 492 5 943 9,5 w tym pracy sezonowej 4 739 3 614-1 125-23,7 2) subsydiowanej 19 638 9 215-10 423-53,1 - prac interwencyjnych 2 576 1 478-1 098-42,6 - robót publicznych 8 431 3 425-5 006-59,4 - podjęcia działalności gospodarczej 3 862 1 385-2 477-64,1 - podjęcia pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego 4 605 2 783-1 822-39,6 - inne 164 144-20 -12,2 3b. rozpoczęcia szkolenia 14 314 4 513-9 801-68,5 3c. rozpoczęcia stażu 19 908 8 167-11 741-59,0 3d. rozpoczęcia przygotowania zawodowego dorosłych 83 8-75 -90,4 3e. rozpoczęcia pracy społecznie użytecznej 5 256 2 923-2 333-44,4 3f. rozpoczęcia realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego 126 219 93 73,8 3g. odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy 5 899 5 891-8 -0,1 3h. niepotwierdzenia gotowości do pracy 54 423 52 231-2 192-4,0 3i. dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego 7 609 8 624 1 015 13,3 3j. podjęcia nauki 592 483-109 -18,4 3k. ukończenia 60/65 lat 335 474 139 41,5 3l. nabycia praw emerytalnych lub rentowych 964 2 217 1 253 130,0 3m. nabycia praw do świadczenia przedemerytalnego 880 1 136 256 29,1 3n. innych 5 631 5 997 366 6,5 4. Bezrobotni według stanu w końcu okresu 139 401 139 622 221 0,2 - w tym zarejestrowani po raz pierwszy 21 754 22 946 1 192 5,5 Źródło: MPiPS-01 Sprawozdanie o rynku pracy

15 Wskaźnik płynności rynku pracy (wyrażający stosunek liczby bezrobotnych, którzy podjęli pracę do liczby bezrobotnych nowozarejestrowanych) wyniósł w 2011 roku 45,5% (w roku poprzednim 40,5%). Najlepiej pod tym względem kształtowała się sytuacja w powiecie mogileńskim (57,5%), najgorzej w powiecie toruńskim (39,7%). Zatrudnienie niesubsydiowane podjęło w 2011 roku 68 492 bezrobotnych (o 9,5% więcej niż w roku poprzednim). Z zatrudnienia subsydiowanego skorzystało 9215 bezrobotnych (o 53,1% mniej niż w roku 2010): przede wszystkim były to roboty publiczne (3425 osób, o 59,4% mniej niż w roku poprzednim) oraz podjęcie pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego (2783 osoby, o 39,6% mniej). Prace interwencyjne podjęło 1478 bezrobotnych (o 42,6% mniej niż w roku poprzednim), natomiast działalność gospodarczą rozpoczęło 1385 bezrobotnych (o 64,1% mniej niż w roku 2010). Szkolenia w 2011 roku rozpoczęło 4513 bezrobotnych (o 68,5% mniej niż w roku 2010), staże 8167 osób (o 59,0% mniej), prace społecznie użyteczne 2923 osoby (o 44,4% mniej). Przygotowanie zawodowe dorosłych rozpoczęło w 2011 roku 8 bezrobotnych (o 90,4% mniej niż w roku poprzednim). 80 000 AKTYWIZACJA BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W WYBRANYCH FORMACH W LATACH 2010-2011 70 000 68 492 62 549 60 000 50 000 osoby 40 000 30 000 20 000 19 638 14 314 19 908 10 000 0 zatrudnienie niesubsydiowane 9 215 zatrudnienie subsydiowane 4 513 8 167 szkolenie staż przygotowanie zawodowe dorosłych 83 8 5 256 2 923 prace społecznie użyteczne 2010 rok 2011 rok Źródło: opracowanie własne WUP w Toruniu na podstawie MPiPS-01 Sprawozdanie o rynku pracy Łącznie w 2011 roku z różnych form aktywizacji zawodowej (zatrudnienie subsydiowane, szkolenia, staże, przygotowanie zawodowe dorosłych, prace społecznie użyteczne) skorzystało 24 826 bezrobotnych (o 58,1% mniej niż w roku poprzednim). Mniejsza niż w poprzednim roku liczba bezrobotnych podejmujących zatrudnienie subsydiowane i inne formy aktywizacji wynika ze znacznego zmniejszenia środków Funduszu Pracy przyznanych dla województwa na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków