RDW, czyli RAMOWA DYREKTYWA WODNA "...woda nie jest produktem handlowym takim jak każdy inny, ale raczej dziedziczonym dobrem, które musi być chronione, bronione i traktowane jako takie..." Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60/WE jest odpowiedzią na wieloletnie wysiłki Wspólnoty zmierzające w kierunku lepszej ochrony wód poprzez ustalenie zintegrowanej europejskiej polityki wodnej opartej na przejrzystych, efektywnych i spójnych ramach legislacyjnych. RDW porządkuje i koordynuje istniejące europejskie ustawodawstwo wodne. Wprowadza ekologiczne, holistyczne podejście do oceny stanu wód i planowania gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz pomocniczości. Ustanawia ramy działań na rzecz ochrony śródlądowych wód powierzchniowych, wód przejściowych, wód przybrzeżnych oraz wód podziemnych. Traktowanie wody jako surowca przyczyniło się nie tylko do degradacji zasobów wodnych, ale również do zaniku niezwykle cennych przyrodniczo ekosystemów wodnych i lądowych związanych ze środowiskiem wodnym. Dlatego współczesne podejście do problematyki gospodarki wodnej wymaga działań na terenie całej zlewni lub dorzecza. Krokiem milowym wprowadzonym w RDW jest właśnie uwzględnienie zasobów wodnych nie tylko jako części systemu wodno-gospodarczego, lecz również jako czynnika tworzącego siedliska, których stan zależy od wypadkowej kierunków działań na terenie całej zlewni. Żaden z dotychczasowych aktów prawnych krajów Unii Europejskiej nie podchodził do zagadnień ochrony zasobów wodnych tak kompleksowo z uwzględnieniem ochrony ekosystemów wodnych, lądowych i bagiennych, oraz społeczno-gospodarczych efektów susz i powodzi. Operacyjnym celem RDW jest osiągnięcie dobrego stanu wszystkich części wód, poprzez określenie i wdrożenie koniecznych działań w ramach zintegrowanych programów działań w państwach członkowskich do 2015 roku. Punktem wyjścia dla nowej polityki wodnej jest wykonanie analizy charakterystyki dorzeczy oraz wpływu działalności człowieka, jak również analizy ekonomicznej korzystania z wód, szczególnie w kontekście zwrotu kosztów za usługi wodne w celu zrównoważonego korzystania z wody. Zgodnie z RDW wspólnotowa polityka wodna powinna być oparta na podejściu łączonym polegającym na ograniczaniu zanieczyszczeń u źródła ich powstawania, poprzez ustanowienie dopuszczalnych wartości emisji oraz środowiskowych norm jakości. Konieczne jest zatem ustalenie listy substancji priorytetowych oraz uzgodnienie działań, jakie powinny zostać podjęte dla przeciwdziałania zanieczyszczaniu wód tymi substancjami. Biorąc pod uwagę różnorodne uwarunkowania i potrzeby na terytorium Wspólnoty oraz zasadę odpowiedzialności poszczególnych państw członkowskich programy działań powinny być dostosowane do warunków lokalnych. Osiągnięcie celów niniejszej dyrektywy jest zatem uzależnione od ścisłej współpracy i spójnych działań na poziomie wspólnotowym, państw członkowskich oraz lokalnym, jak również od informacji, konsultacji i udziału społeczeństwa. Elementy kluczowe RDW: ochrona wszystkich wód, powierzchniowych oraz podziemnych w aspekcie całościowym, osiągnięcie dobrego stanu wód do roku 2015, zintegrowane gospodarowanie wodami w oparciu o obszary dorzeczy, łączne podejście dotyczące regulacji emisji i standardów jakościowych wody oraz stopniowe eliminowanie substancji szczególnie niebezpiecznych, instrumenty ekonomiczne: analiza ekonomiczna oraz zwrot kosztów za usługi wodne w celu zrównoważonego użytkowania wody, zaangażowanie społeczeństwa oraz użytkowników wody. 1
Szczególną rolę w RDW odgrywa monitoring stanu wód jako narzędzie w określaniu kierunku działań na obszarze dorzecza i gospodarowania zasobami wodnymi. Transpozycja Ramowej Dyrektywy Wodnej do polskiego prawa: RDW jest transponowana przez Ustawę z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne, wraz z Ustawą z dnia 23 listopada 2002 roku o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska i ustawy Prawo wodne (Dz. U. z 2002 roku Nr 233, poz. 1957) oraz szeregiem aktów wykonawczych. Harmonogram wdrażania RDW: 2003 - transpozycja do prawa polskiego, 2003 - zidentyfikowanie obszarów dorzeczy, 2004 - identyfikacja i ocena oddziaływania antropogenicznych, analiza ekonomiczna korzystania z wód, rejestr obszarów chronionych, 2006 - programy monitoringu operacyjnego, 2006 - rozpoczęcie konsultacji społecznych, 2009 - plan gospodarowania wodami w dorzeczu, 2010 - polityka opłat, 2012 - operacyjne programy działań, 2015 - cele środowiskowe. Za główne cele postawiono w RDW: Ochronę i poprawę warunków, a gdy to niemożliwe utrzymanie stanu obecnego ekosystemów wodnych, a także lądowych i podmokłych, bezpośrednio uzależnionych od ekosystemów wodnych (w odniesieniu do potrzeb wodnych). Propagowanie zrównoważonego korzystania z wody opartego na długoterminowej ochronie dostępnych zasobów wodnych. Podejmowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu czystości środowiska wodnego. Przedsięwzięcia te powinny prowadzić do ograniczania zrzutów, emisji i strat priorytetowych substancji niebezpiecznych, a w dalszej perspektywie do zaprzestania lub stopniowego eliminowania tego typu działalności. Stopniowe ograniczenie zanieczyszczenia wód podziemnych i zapobieganie ich dalszej degradacji. Dążenie do zmniejszania skutków powodzi i suszy, przez co osiągnięte zostaną wymierne korzyści: a)zapewnione zostanie odpowiednie zaopatrzenie w dobrej jakości wodę powierzchniową i podziemną, co jest niezbędne dla zrównoważonego, i sprawiedliwego korzystania z wód. b)ulegnie redukcji ilość zanieczyszczenia wód podziemnych. c)zapewniona będzie ochrona wód terytorialnych i morskich. d)wypełnione zostaną odpowiednie umowy międzynarodowe, w tym te traktujące o ochronie środowiska morskiego i zapobiegające jego zanieczyszczaniu. RDW określa też ramy przestrzenne, będące podstawowymi obszarami prowadzonych działań. Stworzona została jednostka administracyjna, zwana obszarem dorzecza, której terytorium pokrywa się z 2
obszarem zlewni lub grupy zlewni. Dyrektywa zawiera szczegółowe wytyczne dotyczące wyznaczania ww. jednostek i kwalifikowania warstw wodonośnych. Duży nacisk został położony na zlewnie międzynarodowe, w gospodarowaniu którymi należy skoordynować działania wszystkich zainteresowanych państw sąsiadujących. Wszystkie te zadania niezbędne do wprowadzenia w życie dyrektywy należało wdrożyć do 22.12.2003 roku. Dyrektywa precyzuje efekty i terminy ich osiągnięcia: dla wód powierzchniowych okres w jakim należy osiągnąć najlepszy z możliwych stan ekologiczny oraz chemiczny wynosi 15 lat - na działania te składają się ochrona, poprawa i przywracanie przekształconych charakterystyk hydromorfologicznych; dla wód podziemnych okres 15 lat został wyznaczony na osiągnięcie dobrego stanu zarówno jakościowego jak i ilościowego. Taki sam okres został wyznaczony na wprowadzenie w życie norm i zobowiązań dotyczących obszarów chronionych. W przypadku gdy odtwarzanie pożądanych charakterystyk hydromorfologicznych części wód, konieczne dla osiągnięcia dobrego stanu ekologicznego, mają zdecydowanie niekorzystny wpływ na środowisko w szerszym znaczeniu, żeglugę, działalność, do celów której woda jest magazynowana, regulację wód, zapobieganie powodzi, odwadnianie ziemi lub inne równie ważne czynności człowieka związane ze zrównoważonym rozwojem, i gdy dobry stan ekologiczny nie może być osiągnięty na innej drodze ze względu na nieproporcjonalne koszty, Państwo może uznać takie wody za sztuczne lub silnie zmienione. W przypadku takich systemów, za cel postawiono sobie osiągnięcie dobrego stanu chemicznego i potencjału ekologicznego, bez konieczności renaturyzacji. Całość warunków oraz opis ustalania różnych stanów znajdują się w załączniku V dyrektywy. Dyrektywa przewiduje także możliwość odstępstwa od osiągnięcia wyznaczonych celów. Wymienia się powody zarówno ekonomiczne jak i techniczne, przy zaistnieniu których Państwo nie ponosi odpowiedzialności za niewdrożenie założeń Dyrektywy. Na Każde Państwo Członkowskie nałożony został obowiązek dokonywania analizy charakterystyk, przeglądu wpływu działalności człowieka na stan wód powierzchniowych i podziemnych oraz analizy ekonomicznej wykorzystywania wody. Wszystkie powyżej wymienione działania zostały uszczegółowione w załącznikach II oraz III. Dodatkowo dyrektywa nakazuje prowadzenie rejestru obszarów chronionych, powoływanych dla ochrony znajdujących się tam wód powierzchniowych i podziemnych oraz tych wyznaczonych w celu zachowania siedlisk i gatunków bezpośrednio uzależnionych od wody. Szczególną uwagę poświęcono warunkom poboru wód dla zaopatrzenia ludności i monitoringowi tych wód. Państwa Członkowskie muszą zapewnić w ciągu 6 lat opracowanie programów monitoringu stanu wód oraz ich ujęć, w celu ustanowienia spójnego i kompleksowego przeglądu stanu wód na każdym obszarze dorzecza. Prócz monitoringu dyrektywa nakłada obowiązek do wprowadzenia programu działań dla wszystkich obszarów dorzeczy i planów gospodarowania wodami w dorzeczu. Wszelkie wytyczne i procedury dotyczące monitoringu zawarto w art. 21 oraz w załączniku V Dyrektywy. Poza tym ustalono kierunki polityki opłat za wodę w celu zachęcenia użytkowników do efektywniejszego wykorzystywania zasobów wodnych i wprowadzenia w życie zasady "zanieczyszczający płaci". Nacisk położono na kompleksowe podejście do działań związanych z emisją substancji do środowiska i normami tych emisji oraz kontrolę (która powinna opierać się na najlepszych dostępnych technikach - BAT). Akty prawne i programy związane z wprowadzaniem w życie na obszarze RP postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej: Ustawa Prawo Ochrony Środwiska z późniejszymi zmianami Ustawa prawo wodne z późniejszymi zmianami Ustawa o odpadach z późniejszymi zmianami Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych Programy ochrony wód przed azotanami pochodzenia rolniczego 3
Programy poprawy jakości wód przeznaczonych do zaopatrzenia ludności w wodę do picia Programy działań ujęte w planach gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy dla osiągnięcia celów środowiskowych Programy monitoringu wód w obszarach dorzeczy Mokradła a RDW Ramowa Dyrektywa wśród swoich celów jasno podaje ochronę, odtworzenie oraz poprawę zaopatrzenia w wodę mokradeł. W artykule 1 (a) czytamy: Celem niniejszej dyrektywy jest ustalenie ram dla działań na rzecz ochrony śródlądowych wód powierzchniowych, wód przejściowych, wód przybrzeżnych oraz wód podziemnych, polegających na: (a) zapobieganiu dalszemu pogarszaniu się ekosystemów wodnych oraz ochronie i poprawie stanu tych ekosystemów wodnych, a także, w odniesieniu do potrzeb wodnych, stanu ekosystemów lądowych i terenów podmokłych bezpośrednio uzależnionych od ekosystemów wodnych; Ochrona i poprawa wód powierzchniowych oraz podziemnych będzie osiągnięta poprzez zastosowanie celów ekologicznych Dyrektywy oraz, gdzie stosowne, poprzez wykorzystanie ochrony i odbudowy mokradeł by osiągnąć te cele w ekonomiczny i podtrzymywalny sposób. Jednym z najważniejszych osiągnięć dyrektywy w tworzeniu nowych ram dla gospodarowania wodami w dorzeczu jest uwaga, jaką poświęca się w niej kluczowym zależnościom, jakie zachodzą między podstawowymi elementami sieci wodnej. Rola obszarów podmokłych w tym względzie może okazać się przydatna. Mimo że dyrektywa odnosi się do obszarów podmokłych, nie definiuje ich, ani nie precyzuje ich maksymalnej i minimalnej wielkości. Dyrektywa nie zawiera również wymogów ani zaleceń dla obszarów podmokłych lub innych ekosystemów lądowych jako takich. Niemniej jednak, cele środowiskowe RDW należy podejmować i monitorować za pośrednictwem części wód. Jest zatem ważne, aby Państwa Członkowskie miały jasne rozumienie zależności zachodzących między częściami wód (podziemnych oraz powierzchniowych) a obszarami podmokłymi w celu zrozumienia w jaki sposób systemy te mogą być włączone do cyklu planowania gospodarowania wodami w dorzeczu. Mokradła maja swoją rolę w osiągnięciu celów RDW oraz pomagają w wypełnieniu programu działań, oraz w jego dostosowaniu do warunków regionalnych i miejscowych. Państwa Członkowskie mogą zdecydować się na zastosowanie zarządzania mokradłami, aby zapewnić najbardziej ekologiczne i ekonomiczne podejście. Jak RDW chroni wody? RDW wyznacza dla wszystkich typów wód powierzchniowych cele dotyczące ich jakości, które zawierają wymagania opisane parametrami chemicznymi, biologicznymi i hydromorfologicznymi. Dla wód podziemnych wytyczono cele sparametryzowane pod kątem chemicznym i ilościowym. Państwa Członkowskie muszą osiągnąć te cele do 2015 r. Wszelkie odstępstwa np. czasowe (przesuniecie termin osiągnięcia celów na 2027r.) i wyjątki, np. obniżenie wymagań dla niektórych części wód, podlegają ścisłym regulacjom i kontroli i musi być uzasadnione względami technicznymi, ekonomicznymi, ekologicznymi i społecznymi. W jaki sposób kontrolowane będzie wdrażanie RDW? Państwa Członkowskie mają obowiązek przygotować dla wszystkich obszarów dorzeczy, znajdujących się na terytorium Wspólnoty, programy działań i plany gospodarowania wodami. Programy i 4
plany muszą zostać przedłożone Komisji Europejskiej do 2009 r., a ich wdrożenie ma nastąpić do 2015 r. Ich aktualizacja odbywać się musi co 6 lat. Państwa Członkowskie przedkładają Komisji podsumowujące sprawozdania z przeprowadzenia analiz ekonomicznych oraz presji i oddziaływań, charakterystyki obszarów dorzecza, a także programów monitoringu. Ile kosztuje wdrażanie RDW, kto ponosi koszty? Koszty zależą od tego, jak dalece aktualny stan wód odbiega od stanu docelowego. Aby koszty nie były zbyt wysokie, RDW wymaga zbadania najbardziej efektywnych ekonomiczne programów działań. Największe koszty ochrony wód wynikają jednakże nie z postanowień RDW, ale z postanowień innych dyrektyw kontrolujących zanieczyszczenia wód, np. dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Zasada zanieczyszczający płaci powinna znaleźć odzwierciedlenie w odpowiednich krajowych instrumentach prawno finansowych. Instytucje odpowiedzialne i zaangażowane we wdrożenie RDW Wdrażanie Ramowej Dyrektywy Wodnej wymaga działań zarówno na poziomie krajowym (na obszarach dorzeczy), na poziomie regionalnym (na obszarach ośmiu regionów wodnych), jak i w skali zlewni czy też jednolitych części wód, o ile zachodzi taka konieczność. Na poziomie krajowym organem koordynującym i odpowiedzialnym za wdrożenie dyrektywy jest Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, którego funkcję pełni obecnie Minister Środowiska. Na poziomie regionów wodnych instytucjami odpowiedzialnymi za działania wdrożeniowe są regionalne zarządy gospodarki wodnej. Ponadto we wdrażaniu RDW uczestniczą także: Ministerstwo Rolnictwa, Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Gospodarki oraz Ministerstwo Zdrowia. Zaangażowane we wdrażanie RDW są wszystkie instytucje, których działalność wiąże się w sposób bezpośredni lub pośredni z gospodarką wodną, a więc m.in.: Inspekcja Ochrony Środowiska (GIOŚ, WIOŚ),Główny Inspektorat Sanitarny, SANEPiD Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, Urzędy Wojewódzkie, Urzędy Marszałkowskie, wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych, Starostwa powiatowe, Gminy, Państwowy Instytut Geologiczny (PIG), pełniący zadania państwowej służby hydrogeologicznej, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMiGW), pełniący zadania państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej, Instytut Ochrony Środowiska (IOŚ), Instytut Morski. Instytucje odpowiedzialne i zaangażowane winny ze sobą współpracować przy wdrażaniu RDW. Z inicjatywą nawiązywania tej współpracy powinny występować instytucje odpowiedzialne. Udział społeczeństwa Udział społeczeństwa w procesie podejmowania decyzji w Polsce nie ma długiej tradycji. Społeczeństwo nie jest przyzwyczajone do wyrażania swoich opinii i punktów widzenia na publiczne tematy. Często przyczyną tego jest słaby dostęp do informacji. 5
W świadomości społecznej dość długo funkcjonował stereotyp, że ochrona przyrody to sprawa przyrodników i władz. W czasach, kiedy każdy ma prawo do decydowania o tym, co dzieje się w jego najbliższym otoczeniu, okazało się, że ochrona przyrody dotyczy wielu osób, a nawet większych grup społecznych. Kształtowanie poczucia aktywnego uczestnika w procesie decyzyjnym jest bardzo ważnym i zarazem trudnym zadaniem. Aktywny udział społeczeństwa to proces, który daje możliwość wpływania na podejmowanie decyzji poprzez dyskutowanie poszczególnych problemów oraz proponowanie własnych rozwiązań. Aktywne uczestnictwo społeczeństwa może również obejmować wspólne podejmowanie decyzji. Wdrażanie RDW wymaga zintensyfikowania działań na rzecz uspołeczniania procesu podejmowania decyzji. Zapewnienie realizacji tego celu wymaga aktywnego włączenia społeczeństwa do procesu podejmowania decyzji poprzez informowanie i konsultowanie z nimi wszelkich przedsięwzięć z zakresu gospodarowania wodami. Wszelkie informacje powinny być opublikowane i podawane do publicznej wiadomości. Ważne jest zdobycie społecznego poparcia dla podejmowanych działań poprzez uświadomienie indywidualnego wpływu i odpowiedzialności za środowisko wodne. Udział społeczeństwa według RDW Udział społeczeństwa odgrywa w Ramowej Dyrektywie Wodnej ważna rolę. Już w preambule tego dokumentu podkreślono, że osiągnięcie celów niniejszej dyrektywy jest uzależnione od ścisłej współpracy i spójnych działań na poziomie wspólnotowym, Państw Członkowskich oraz lokalnym, jak również od informacji, konsultacji i zaangażowania społeczeństwa, w tym użytkowników wody. RDW przewiduje trzy formy udziału społeczeństwa: dostarczanie informacji konsultacje społeczne czynne zaangażowanie. Zgodnie z przepisami dyrektywy, należy zapewnić dwie pierwsze z wyżej wymienionych form udziału, zaś do ostatniej z nich należy zachęcać. Mimo że w dyrektywie nie wymaga się czynnego zaangażowania, należy jednak zaznaczyć, jak bardzo użyteczne może się ono okazać dla realizacji celów w niej określonych. Można przyjąć, że te trzy formy składają się na udział społeczeństwa, chociaż zazwyczaj obejmuje on znacznie szerszy zakres działań niż zaleca się w dyrektywie. Czym zatem jest udział społeczeństwa? Można go ogólnie określić jako proces stwarzania społeczeństwu możliwości wywierania wpływu na rezultaty opracowywanych planów, czy przebiegu prac. Dlaczego potrzebny jest udział społeczeństwa? Udział społeczeństwa jest potrzebny przede wszystkim w celu zachowania zgodności z dyrektywą i osiągnięcia celów środowiskowych. Jednak najważniejsze, nie wykluczające się wzajemnie, potencjalne korzyści, które mogą wynikać z udziału społeczeństwa są następujące: demokratyzacja procesu podejmowania decyzji, poprawa jakości podejmowanych decyzji, kształtowanie świadomości społecznej na temat problemów środowiskowych, 6
uzyskanie społecznej akceptacji dla decyzji podejmowanych w zakresie planów i programów gospodarowania wodami, zapewnienie wymogów implementacyjnych Ramowej Dyrektywy Wodnej. nadanie bardziej przejrzystego i twórczego charakteru procesowi podejmowania decyzji. dostęp do informacji niemożliwych do zdobycia w inny sposób: o problemach, potrzebach, celach, możliwych sposobach rozwiązywania i metodach wdrożenia, zwiększenie zrozumienia przez użytkowników wody problemów, zróżnicowanych potrzeb oraz kosztów ich zaspokojenia, osiągnięcie kompromisów poprzez ograniczenie konfliktów, nieporozumień w odniesieniu do zagadnień związanych z gospodarowaniem wodami, zmniejszenie opóźnień oraz bardziej skuteczne przeprowadzenie procesu wprowadzania w życie dyrektywy wodnej. Poprzez udział społeczny mogą zostać wypracowane długoterminowe, szeroko akceptowane rozwiązania w związku z planowaniem w dorzeczu. Dzięki temu będzie możliwe zminimalizowanie w długiej perspektywie czasu potencjalnych konfliktów, problemów związanych z gospodarowaniem i kosztami. Strategia udziału społeczeństwa Określenie zakresu udziału społeczeństwa przy wdrażaniu RDW wymaga sporządzenia strategii tego udziału. Musi ona obejmować wszystkie poziomy planowania tj. poziom krajowy i poziom regionów wodnych. Opracowana przez zespół ds. udziału społeczeństwa przy Departamencie Zasobów Wodnych MŚ Strategia udziału społeczeństwa we wdrażaniu Ramowej Dyrektywy Wodnej w Polsce określa wytyczne na temat organizacji procesu udziału społeczeństwa na poziomie krajowym dorzecza Odry i dorzecza Wisły oraz na poziomie regionów wodnych. Zgodnie z zapisami Strategii na poziomie krajowym funkcję koordynującą proces udział społeczeństwa spełnia Biuro Gospodarki Wodnej pod nadzorem Ministra Środowiska, w imieniu którego działa Departament Zasobów Wodnych. W celu zapewnienia udziału społeczeństwa na poziomie krajowym utworzone będzie Krajowe Forum Wodnego dorzecza Odry i Wisły. Instrument ten przyczyni się do demokratyzacji procesu podejmowania decyzji, która wiąże się z uzyskaniem społecznej akceptacji dla decyzji podejmowanych w zakresie gospodarowania wodami. Organizacje uczestniczące w Krajowym Forum Wodnym będą reprezentować pełne spektrum interesów publicznych i prywatnego użytkowania wód. Działalność Krajowego Forum Wodnego znajdzie oddźwięk w jak najszerszych kręgach społeczeństwa i zachęcić je do udziału w rozwiązywaniu istotnych zagadnień gospodarki wodnej. Na poziomie regionalnym instytucjami odpowiedzialnymi za zapewnienie udziału społeczeństwa są Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej. Koordynatorem procesu na poziomie regionów wodnych jest Biuro Gospodarki Wodnej. Podstawowym instrumentem wykorzystywanym na tym poziomie są Rady Gospodarki Wodnej Regionów Wodnych. Za pomocą Rad Gospodarki Wodnej Regionów Wodnych będą przekazywane zainteresowanym stronom informacje dotyczące między innymi: - Ramowej Dyrektywy Wodnej, jej celach oraz stanie zaawansowania prac wdrożeniowych na obszarze regionu wodnego, - organizacji gospodarki wodnej na terenie regionu wodnego. Rady Gospodarki Wodnej Regionów Wodnych będą również pełnić istotną rolę w procesie konsultowania działań związanych z procesem opracowywania planów gospodarowania wodami na obszarze regionu. Przy Radach Gospodarki Wodnej Regionów Wodnych utworzone zostaną stałe Komisje ds. Udziału Społeczeństwa. Na forum Komisji będą: omawiane i komentowane rezultaty raportów 7
wymaganych przez Ramową Dyrektywę Wodną, omawiane i formułowane uwagi w odniesieniu do dokumentów przedstawianych na trzech etapach konsultacji społecznych oraz formułowane uwagi. Wprowadzona w życie strategia udziału społeczeństwa ma zapewnić: udział wszystkim zainteresowanym stronom, dwukierunkową komunikację między uczestnikami a administracją, uczestnikom możliwość wpływu na decyzje we wszystkich fazach procesu planowania, dostęp do informacji, uczestnikom prawo do informacji o ich wpływie na decyzje, oraz ustalić podmioty odpowiedzialne za wdrożenie strategii i zagwarantować niezbędne środki. Proces uczestnictwa społeczeństwa nie jest łatwy. Wymaga on wypracowania wielu technik, które przysłużą się do jego sukcesu. Proces ten wymaga również zapoznania się i wykorzystania technik komunikacji społecznej. Zatem Ramowa Dyrektywa Wodna wyraźnie podkreśla, że udział społeczeństwa jest kluczem do osiągnięcia wyznaczonych celów w odniesieniu do jakości wody. W tym stwierdzeniu zawiera się wieloletnie doświadczenie zgromadzone w dziedzinie gospodarowania wodami w Europie. Ważne jest jednak, by zdawać sobie sprawę z tego, że nie istnieją rozwiązania, które dałoby się dokładnie powielać. Dla każdego obszaru dorzecza trzeba znaleźć właściwy sposób postępowania, uwzględniając warunki kulturowe, sytuację społeczno-ekonomiczną, tradycje demokratyczne i zwyczaje administracyjne. Strona internetowa Ramowej Dyrektywy Wodnej Podstawowym źródłem informacji o wdrażaniu RDW jest strona internetowa, umieszczona na portalu Biura Gospodarki Wodnej: www.bgw.gov.pl lub bezpośrednio: www.bgw.gov.pl/wfd. Strona ta jest narzędziem w przeprowadzanym procesie udziału społeczeństwa we wdrażaniu RDW. Będzie podstawowym nośnikiem informacji o RDW. Znajdzie się tam interaktywne forum służące do wymiany opinii przy przeprowadzanych konsultacjach społecznych. Lepsza jakość wody Dzięki wdrożeniu RDW zostanie zapewniony dostęp do wody o lepszej jakości. Pozwoli to osiągnąć odpowiednie warunki sanitarne i zdrowotne, stanowiące podstawę rozwoju każdej społeczności. Przestrzeganie zasady racjonalnego korzystania z zasobów wodnych oraz wprowadzenie zintegrowanej gospodarki zlewniowej pozwoli również na łączne traktowanie wód oraz środowiska przyrodniczego i społeczno-gospodarczego w skali dorzecza, co stanowi podstawę szeroko rozumianego procesu ekorozwoju. Poprawa jakości wód będzie także związana z zastosowaniem zasady "zanieczyszczający płaci", która powinna doprowadzić do zwiększenia nakładów inwestycyjnych na ochronę tego cennego zasobu. Łukasz Legutko 8