Wyszukiwarki internetowe kilka praktycznych wskazówek dotyczących wykorzystania operatorów wyszukiwania zaawansowanego. Poszukiwanie informacji w internecie za pomocą wyszukiwarek internetowych bywa frustrujące i bardzo czasochłonne. A co najgorsze, bywa także nieudane. Wyniki wyszukiwania mogą nie odpowiadać naszym oczekiwaniom z różnych powodów: wyników może być zbyt dużo, ich uporządkowanie może nie odpowiadać naszym oczekiwaniom i interesujące z naszego punktu widzenia strony pojawią się na bardzo odległej pozycji, lista wyników może być niepełna. Przyczyn tego stanu rzeczy może być wiele: błędy webmastera strona nie jest odpowiednio wypozycjonowana wpisane zapytanie jest zbyt popularne lista wyników zatem jest zbyt długa w sieci są też takie informacje, do których nie dotrzemy przy zastosowaniu popularnych wyszukiwarek internetowych. Niektórych problemów możemy uniknąć dzięki szerokim możliwościom "zaawansowanego wyszukiwania", które oferują nam wyszukiwarki internetowe. Część opcji zaawansowanego wyszukiwania dostępna jest w trybie graficznym (patrz np. "Wyszukiwanie zaawansowane" Google), ale korzystanie z nich nie zawsze jest wygodne i w trybie tym nie są dostępne wszystkie możliwości wyszukiwarek. Niniejszy krótki przewodnik po opcjach wyszukiwania zaawansowanego to krótki i systematyczny przegląd różnych operatorów używanych w moim zdaniem dużo wygodniejszym trybie tekstowym. Mam nadzieję, że przynajmniej osobom początkującym pomoże w poszukiwaniach internetowych. Na rynku polskim popularne są w zasadzie jedynie wyszukiwarki Google i Netsprint oraz Onet. Dlatego informacja o dostępności funkcji wyszukiwania jest raczej ograniczona do tych wyszukiwarek. 1
Wykorzystanie tzw. operatorów matematycznych Istnieje kilka podstawowych operatorów, które znajdują zastosowanie w większości wyszukiwarek i przeszukiwarek różnych baz danych. Należą do nich następujące operatory: + : termin poprzedzony plusem MUSI wystąpić na stronie internetowej, która pojawi się w wynikach wyszukiwania Składnia: termin1 +termin2 lub +termin1 +termin2 termin3 itp. użycie operatora "+" da nam pewność, że termin poprzedzony znakiem "+" znajdzie się na stronach wyszukanych przez wyszukiwarkę. Operator ten znajduje zastosowanie szczególnie przy poszukiwaniu takich słów, które ze względu na popularność są pomijane przez wyszukiwarki. Na przykład w nazwach poszukiwanych produktów mogą występować terminy "a", "I", "II", "ad." itp. Operator ten może być także przydatny dlatego, że wyszukiwarki poszukiwaną listę terminów traktują jako alternatywę: z zasady powinny najpier podawać strony, na których występują wszystkie terminy (choć niestety nie zawsze tak bywa) a potem przynajmniej jeden. Używając tego operatora ograniczamy liczbę wyników wyszukiwania, dzięki czemu mamy szansę dotrzeć do stron, które z racji słabego wypozycjonowania znajdą się na liście wyników na szarym końcu. To nie jest pozbawione znaczenia, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że wyników często są tysiące. Operator "+" (podobnie jak kilka innych operatorów wymienionych na niniejszej stronie), może być stosowany w połączeniu z omówionymi niżej operatorami typu: "intitle", "inurl" i im podobnymi. Właśnie w połączeniu z nimi jest najbardziej użyteczny. Modyfikacja wyników jest widoczna najczęściej na pozycjach dość odległych od pierwszych wyników wyszukiwania. Obsługują go w zasadzie wszystkie wyszukiwarki internetowe i przeszukiwarki baz danych (także forów dyskusyjnych itp.). : termin poprzedzony minusem NIE wystąpi na stronie Składnia: termin1 termin2 lub termin1 termin2 termin3 itp. użycie operatora " " da nam pewność, że poprzedony znakiem " " termin nie pojawi się na stronach wyszukanych 2
przez wyszukiwarkę, której zadaliśmy pytanie. Zastosowanie tego operatora pozwala znacząco ograniczyć ilość wyników wyszukiwania i szybciej odnaleźć poszukiwany produkt lub stronę na przykład wtedy, gdy: szukany produkt często pojawia się na aukcjach internetowych a nie interesuje nas kupowanie go na aukcji (wpisujemy wtedy na przykład: nazwa produktu ebay allegro) szukamy dość popularnego terminu: obserwacja kilku pierwszych wyników wyszukiwania pozwoli nam być może stwierdzić, że dobrze byłoby wyeliminować trochę zupełnie nam nieprzydatnych a często powtarzających się propozycji wyszukiwarki najłatwiej jest to zrobić właśnie przez użycie operatora " ". wśród wyników wyszukiwania (nawet już od samego początku listy) często pojawiają się katalogi internetowe, z których nie zamierzamy korzystać najczęściej pojawiające się nazwy katalogów wklejamy do okna zapytania i poprzedzamy minusem. Operator " " (podobnie jak kilka innych operatorów wymienionych na niniejszej stronie), może być stosowany w połączeniu z omówionymi niżej operatorami typu: "intitle", "inurl" i im podobnymi. Obsługują go w zasadzie wszystkie wyszukiwarki internetowe i przeszukiwarki baz danych. : JEDEN Z terminów oddzielonych tym znakiem wystąpi na stronie Składnia: termin1 termin2 lub termin1 termin2 termin3. Dzięki użyciu tego operatora uzyskamy strony, na których znajdzie się jeden z terminów między którymi postawimy znak " ". UWAGA: wyszukiwarki raczej nie będą w takiej sytuacji szukać stron, na których pojawi się zarówno jeden jak i drugi termin. Równorzędnie będą traktowane strony z jednym lub drugim i dlatego wyniki będą się znacząco różniły od wyników wyszukiwania zapytania bez użycia żadnych operatorów. Operator " " znajduje zastosowanie przede wszystkim w złożonych zapytaniach. Jeśli na przykład chcemy odnaleźć sklep internetowy sprzedający określony produkt, możemy wpisać "nazwa produktu inurl:shop store". Wyszukiwarka będzie wtedy poszukiwać stron, na których pojawi się nazwa naszego produktu a w adresie www strony pojawi się słowo shop albo store. Wyniki wyszukiwania będą bardziej trafne niż wtedy, gdy nie użyjemy operatora " ". Oczywiście operator ten przyda się też wtedy, gdy nie jesteśmy na przykład pewni np. imienia osoby szukanej (jan piotr kowalski), lub gdy nie jesteśmy do końca pewni, która wersja nazwy szukanego produktu jest tą właściwą. 3
Operator " " może być stosowany w połączeniu z omówionymi niżej operatorami typu: "intitle", "inurl" i im podobnymi. Przede wszystkim w połączeniu z nimi jest chyba najbardziej użyteczny. Należy używać go dość ostrożnie. Obsługują go w zasadzie wszystkie wyszukiwarki internetowe i przeszukiwarki baz danych. Jego odpowiednikiem w przeglądarce NetSprint jest "or": termin1 or:termin2 or:termin3. " " : CAŁA FRAZA umieszczona w cudzysłowie wystąpi na stronie Składnia: "temin1 termin2" lub "termin1 termin2" termin3 itp. Użycie cudzysłowa sprawia, że wyszukiwarka potraktuje szereg oddzielonych spacją terminów jako jedno szukane wyrażenie, a nie jako listę słów do wyszukania. Operator ten znajdzie zastosowanie wszędzie tam, gdzie chcemy wyszukać nazwę własną (osoby lub produktu) składającą się z kilku członów. Możemy też poszukiwać całych fraz, gdy szukamy tytułu książki, filmu itp. Jest to także dosyć wygodny sposób sprawdzenia poprawności jakiegoś złożonego wyrażenia w języku obcym: jeśli w wynikach wyszukiwania całego zwrotu dostaniemy całkiem sporo stron z szukanym wyrażeniem, możemy przecież uznać, że jest ono używane, zatem prawdopodobnie poprawne. UWAGA 1: operatory "~", " " mogą występować wewnątrz wyrażenia wziętego w cudzysłów. Jeśli np. nie jesteśmy pewni imienia osoby, której szukamy, możemy wpisać: "jan piotr kowalski". W wynikach otrzymamy wtedy strony, na których wystąpi albo Jan, albo Piotr Kowalski. UWAGA 2: wyrażenie wzięte w cudzysłów może być poprzedzone operatorami "+", " ", lub występować jako człon alternatywy ze znakiem " " (np: "jan kowalski" "piotr nowak"). UWAGA 3: większość wyszukiwarek internetowych (w tym najpopularniejsza: Google) abstrahuje od różnic gramatycznych wyrażeń: wyniki wyszukiwania dla terminu "uwaga" będą też obejmowały strony, na której znajdują się słowa "uwagi", "uwagę", "uwagami" itd. Jeśli bierzemy wyrażenie w cudzysłów, nie pozwalamy wyszukiwarce abstrahować od formy gramatycznej wyrażenia! UWAGA 4: Google zazwyczaj nie interpretują tzw. znaków maskujących "?" oraz "*" jako znaków zastępujących dowolny znak albo szereg znaków. Wyszukując jakąś frazę, możemy jednak w miejsce jednego ze słów wpisać "*", oznaczający dowolne słowo. Warto użyć tego znaku, gdy w zasadzie znany jest nam np. tytuł, którego szukamy, ale nie jesteśmy pewni jednego ze słów, jego pisowni itp. 4
Cudzysłów może być stosowany w połączeniu z niektórymi z omówionych niżej operatorami typu: "intitle", "intext" i im podobnymi. Obsługują go w zasadzie wszystkie wyszukiwarki internetowe i przeszukiwarki baz danych. NEAR : terminy oddzielone tym zwrotem wystąpią na stronie W ODLEGŁOŚCI NIE WIĘKSZEJ NIŻ 10 słów Składnia: termin1 NEAR termin2: użycie operatora "NEAR" daje listę stron, na których termin1 i termin2 występują w odległości nie większej niż 10 słów. Zastosowanie tego operatora pozwoliłoby często znacząco ograniczyć ilość wyników do stron, na których użyte terminy występują w jakimkolwiek związku. Często bowiem jest tak, że w wynikach wyszukiwania pojawiają się strony, na których dwa (lub więcej szukanych terminów) gdzieś się co prawda jednocześnie pojawiają, ale w tak dużym oddaleniu, że nie mają ze sobą nic wspólnego. Zakłada się, że jeśli odległość między szukanymi terminami nie jest zbyt duża, pozostają one ze sobą w jakimś związku. Niestety ten wydawałoby się bardzo przydatny operator nie jest dziś obsługiwany przez żadną z popularnych wyszukiwarek internetowych. Do niedawna operatora tego można było używać w AltaVista i AOL. Jedyną znaną mi wyszukiwarką wykorzystującą ten operator jest metawyszukiwarka Kartoo (www.kartoo.com). Jednak istnieje wiele wyszukiwarek dla konkretnych baz danych, w których funkcjonuje operator NEAR. ~ : na stronie znajdzie się wpisany termin lub jego SYNONIM Składnia: ~termin1 użycie tego operatora zaowocuje wynikami obejmującymi strony z użytym terminem i wyrażeniami bliskoznacznymi. Rzadko używam tego operatora i uważam go za mało przydatny. Sądzę, że mógłby znaleźć zastosowanie przy poszukiwaniach prowadzonych w językach obcych, jednak jego zasadniczą wadą jest duża ilość zwracanych wyników. 5
.. : na stronie znajdą się liczby z PRZEDZIAŁU wyznaczonego przez liczby oddzielone tym znakiem Składnia: liczba1..liczba2 wstawienie dwóch kropek między dwie liczby sprawia, że wyszukiwarka poszukuje stron, na których znajdą się liczby większe lub równe liczbie1 i mniejsze lub równe liczbie2. Operator ten może znaleźć zastosowanie na przykład przy próbie wyszukania produktu w odpowiednim przedziale cenowym, albo gdy próbujemy odnaleźć informację dotyczącą określonego przedziału czasowego (różnego rodzaju raportów, czy artykułów). Operator ten funkcjonuje w większości przeglądarek. * Wymienione powyżej operatory nie wyczerpują oczywiście wszystkich możliwości przeglądarek. Należy też pamiętać o tym, że część z nich szczególnie przydatna okazuje się w połączeniu z innymi, opisanymi niżej. Inne popularne operatory Wyszukiwarki internetowe umozliwiają także ograniczenie prowadzonych poszukiwań do: określonych miejsc na stronie internetowej stron w określonych przez szukającego domenach różnego rodzaju informacji o stronie inurl, allinurl : poszukiwania będą ograniczone do adresów url stron internetowych Składnia: termin1 inurl:termin2 poszukiwane będą strony z terminem1 mające w adresie url 6
termin2 inurl:termin1 termin2 poszukiwane będą w pierwszej kolejności strony z terminem1 i terminem2 w adresie url a następnie strony z terminem1 w adresie i terminem2 w dowolnym miejscu strony allinurl:termin1 termin2 poszukiwane będą strony, w adresie których znajduje się zarówno termin1 jak i termin2 Zastosowanie operator ten znajdzie na przykład wtedy, gdy szukamy strony internetowej jakiejś firmy (przede wszystkim wtedy, gdy firma ta ma nazwę jednowyrazową lub popularny używany skrót, w przeciwnym razie lepiej jest zastosować operator "intitle"), produktu, marki itp. Operator ten, z wyszukiwarek popularnych w Polsce, obsługuje wyszukiwarka Google. W wyszukiwarce Netsprint opcja ta jest dostępna w trybie graficznym lub przez użycie operatora url:. Serwis Interia umożliwia użycie tego operatora, ponieważ wyszukiwarką tego serwisu jest Google. intitle, allintitle : poszukiwania będą ograniczone do tytułów stron internetowych Składnia: termin1 intitle:termin2 poszukiwane będą strony z terminem1 mające w tytule termin2 intitle:termin1 termin2 poszukiwane będą w pierwszej kolejności strony z terminem1 i terminem2 w tytule a następnie strony z terminem1 w tytule i terminem2 w dowolnym miejscu strony allintitle:termin1 termin2 poszukiwane będą strony, w tytule których znajduje się zarówno termin1 jak i termin2 Operator ten znajdzie zastosowanie na przykład wtedy, gdy poszukujemy składającej się z kilku członów nazwy firmy (adres url może wtedy być takim skrótem tej nazwy, którego nie jesteśmy w stanie samodzielnie odkryć, albo może być zupełnie niezwiązany z nazwą firmy prawdopodobnie jednak przynajmniej w tytule strony głównej webmaster nie zapomni umieścić pełnej nazwy firmy). Tytuł strony zazwyczaj dość dobrze oddaje tematykę strony, więc operator ten może przydać się w każdej sytuacji. Wyszukiwana może być oczywiście cała fraza, czyli kilka terminów ujętych w cudzysłów. Operator ten jest obsługiwany przez wyszukiwarkę Google, w Netsprint ten wariant wyszukiwania dostępny jest w trybie graficznym lub przez użycie operatora title:. 7
intext oraz allintext: wyszukiwania będą ograniczone do tekstów zawartych na stronach internetowych Składnia: termin1 intext:termin2 poszukiwane będą strony z terminem1 w dowolnym miejscu strony i terminem2 w tekście strony intext:termin1 termin2 poszukiwane będą w pierwszej kolejności strony z terminem1 i terminem2 w tekście a następnie strony z terminem1 w tekście i terminem2 w dowolnym miejscu strony allintext:termin1 termin2 poszukiwane będą strony, w tekście których znajduje się zarówno termin1 jak i termin2 Zastosowanie tego operatora jest wskazane, gdy na przykład szukamy źródła jakiegoś tekstu (możemy wtedy wkleić jako frazę czyli wzięty w cudzysłów fragment tekstu). Przyda się także, gdy chcemy wpisać dużą ilość słów kluczowych w postaci np. zdania, licząc na to, że na stronie jakiegoś forum lub poradnika ktoś zadał podobne pytanie, nie chcemy jednak wykluczyć nieco odmiennego sformułowania pytania przez wzięcie zdania w cudzysłów. Operator ten jest obsługiwany przez Google. W Netsprint ten wariant wyszukiwania jest dostępny w trybie graficznym. site : poszukiwania będą ograniczone do wskazanej domeny Przykłady: termin1 site:pl termin1 będzie poszukiwany tylko na stronach w domenie.pl termin1 site:wroclaw.pl termin1 będzie poszukiwany tylko na stronach w domenie.wroclaw.pl termin1 site:www.google.pl termin1 będzie poszukiwany tylko na stronach w domenie www.google.pl. Zastosować ten operator możemy wtedy, gdy chcemy poszukać czegoś na konkretnej witrynie internetowej a nie ma ona wbudowanej własnej wyszukiwarki, albo gdy chcemy ograniczyć poszukiwania do stron w konkretnej domenie czyli na przykład chcemy ograniczyć poszukiwania do stron polskich, które najczęściej mają domenę.pl. UWAGA1: dwukrotne użycie operatora "site" (na przykład zapytanie "termin1 site:gov.pl site:onet.pl") nie da żadnych wyników, ponieważ wyszukiwarka potraktuje oba kryteria 8
wyszukiwania wskazane po operatorach "site" łącznie będzie starała się wyszukać termin1 na stronie w domenie, nazywającej się jednocześnie gov.pl i onet.pl. Żeby ograniczyć poszukiwania do więcej niż jednej domeny należy je oddzielić znakiem " " np.: "termin1 site:gov.pl site:money.pl". UWAGA2: czasami wyeliminowanie z wyników wyszukiwania podstron różnych witryn przez użycie znaku " " przed jednym z członów ich nazw może dać niepożądany efekt: wykluczonych zostanie zbyt wiele stron, ponieważ termin poprzedzony minusem może wystąpić w różnych miejscach innych stron. Lepiej jest wpisać np. "termin1 site:www.ebay.pl". W wynikach nie otrzymamy wtedy żadnej z podstron witryny www.ebay.pl. Operatora tego możemy używać w wyszukiwarce Google i NetSprint. inanchor oraz allinanchor: poszukiwania będą ograniczone do stron, do których prowadzi link, w którego nazwie pojawi się poszukiwany termin Składnia: inanchor:termin1 w wynikach wyszukiwania otrzymamy strony, do których prowadzi link nazwany tym terminem, albo w którego nazwie pojawia się termin1 inanchor:termin1 termin2 wyszukiwane będą w pierwszej kolejności strony, do których prowadzi link z terminem1 i terminem2 w nazwie linku allinanchor:termin1 termin2 wyszukiwane będą wyłącznie strony, do których prowadzi link z terminem1 i terminem2 w nazwie linku Ten rodzaj wyszukiwania znajdzie zastosowanie szczególnie wtedy, gdy potrzebujemy różnych informacji dotyczących tego, jak wyszukiwarki widzą jakąś stronę. Jest to zatem narzędzie przydatne przede wszystkim dla webmasterów. Z punktu widzenia zwykłego użytkownika sieci wyniki wyszukiwania z użyciem tego operatora mogą być mało przydatne. Operator ten jest obsługiwany przez Google. filetype : ograniczenie poszukiwań do określonego typu pliku Przykład: temin1 filetype:rtf w wynikach otrzymamy listę stron, na których znajdzie się plik.rtf z terminem1 w nazwie. 9
Jest to bardzo wygodny operator, który może być zastosowany do wyszukiwania różnego rodzaju formularzy, tekstów itp. Operatora tego możemy używać w wyszukiwarce Google. Operatory rzadziej używane link : poszukiwania będą ograniczone do stron z linkami do wskazanej strony Składnia: link : www.google.pl w wynikach otrzymamy listę stron, które zawierają link do strony www.google.pl. Jest to jedno z narzędzi przydatnych raczej webmasterom niż zwyczajnym użytkownikom sieci. Operator ten można zastosować, żeby się dowiedzieć, na jakich stronach znajduje się link do naszej strony. Z tej opcji wyszukiwania możemy korzystać w wyszukiwarce Google i NetSprint. related : w wynikach poszukiwania otrzymamy listę stron podobnych do wskazanej Składnia: related:adres_strony_www na przykład "related:www.google.pl" da w wynikach strony polskich wyszukiwarek internetowych. info : w wynikach wyszukiwania otrzymamy listę informacji dostępnych na temat wskazanej strony internetowej Składnia: info:adres_strony_www w wynikach otrzymamy listę informacji na temat wskazanej strony, które przechowuje Google. Będzie to na przykład zachowana kopia strony z chwili ostatniej wizyty googlebota, dowiemy się, kiedy ostatnio wskazana strona była przez Google indeksowana, dowiemy się też jakie strony zawierają linki do wskazanej. Jest to kolejne narzędzie dla webmasterów. Dostępne w wyszukiwarce Google. 10
cache : wynikiem wyszukiwania będzie zachowana przez Google kopia wskazanej strony. Składnia: cache:adres_strony_www wynikiem wyszukiwania będzie zachowana przez Google kopia strony www wraz z informacją o dacie i godzinie ostatniej wizyty googlebota. define : w wynikach wyszukiwania otrzymamy definicję wskazanego terminu lub frazy Składnia: define:termin1 otrzymamy linki do różnego typu definicji słownikowych wskazanego terminu. Niestety operator ten nie jest dostępny dla każdego języka (nie działa w języku polskim), jednak stanowi nieocenioną pomoc przy czytaniu lub pisaniu tekstów obcojęzycznych, na przykład angielskich. Podsumowanie Niestety jednego uniwersalnego rozwiązania problemu "jakie mam postawić pytanie, żeby znaleźć x?" nie da się znaleźć. Czasem rzeczywiście pomaga zasada wskazania jak największej ilości słów kluczowych, czasem jest to zupełnie zbyteczne, czasem zaś nie jest w ogóle pomocne a wręcz przeciwnie. Niewątpliwie zastosowanie omówionych operatorów pomóc uzyskać optymalną z naszego punktu widzenia listę wyników. Listę, która byłaby: wyczerpująca uporządkowana w odpowiedni dla nas sposób nie zawierająca zbędnych elementów Wybór słów czy fraz do wyszukania pełni rolę zasadniczą jednak zastosowanie operatorów wyszukiwania zaawansowanego pozwala nam bardziej zbliżyć się do ideału. Należy jednak pamiętać o tym, że nic nie da nam pewności, że lista wyników jest zupełna. Istnieją olbrzymie ilości informacji dostępnych w sieci, które nie są dostępne z poziomu zwykłych wyszukiwarek internetowych. Istnieje też wysokie prawdopodobieństwo, że jeśli lista wyników obejmuje setki tysięcy pozycji, jest to lista zupełna jednak pożytku z tego mieć nie będziemy. Musimy również pamiętać o tym, że nie wszystkie informacje, na których nam zależy, muszą w ogóle być dostępne w sieci. Zabiegiem, który mógłby nam ułatwić wszelkie przyszłe poszukiwania jest sporządzenie listy tematycznych portali i baz danych, z których z racji uprawianego zawodu albo hobby korzystalibyśmy najczęściej. Oczywiście należałoby jeszcze co pewien czas sprawdzać, czy nie pojawiły się portale nowe i lepsze. Wiarygodność portali tematycznych ocenić można na 11
podstawie własnej wiedzy, ilości użytkowników i paru doświadczeń. Wiarygodność baz danych wstępnie ocenić można także na podstawie doświadczeń i ilości użytkowników. Należy jednak dbać o potwierdzenie informacji (przynajmniej z kilku różnych źródeł). Na stronach firmy infopoint.pl możecie Państwo znaleźć informacje o kilku popularnych zasadniczo bezpłatnych biznesowych katalogach internetowych. Najbardziej wartościowe informacje znajdują się jednak zazwyczaj w katalogach i bazach danych, do których dostęp związany jest z poniesieniem odpowiednich kosztów. Artur Machlarz artur.machlarz@infopoint.pl 12