53
2) Palenie tytoniu zabronione - znak stosowany w miejscach gdzie palenie tytoniu moŝe być przyczyną zagroŝenia poŝarowego, 3) Zakaz uŝywania otwartego ognia - Palenie tytoniu zabronione - znak stosowany w miejscach gdzie palenie tytoniu lub otwarty ogień mogą być przyczyną zagroŝenia poŝarowego 4) Rejony (obszary) niebezpieczne powinny być oznakowane. Znaki ewakuacyjne (PN-92/N-01256-02 Kierunek drogi Ewakuacyjnej Drzwi ewakuacyjne Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej schodami w dół Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej schodami w górę Wyjście ewakuacyjne Pchać, aby otworzyć Ciągnąć, aby otworzyć Stłuc, aby uzyskać dostęp 52
Załącznik nr 6 Oznakowanie bezpieczeństwa Obszary materiały szczególnego zagroŝenia (PN-92/N-01256-01) Niebezpieczeństwo PoŜaru Materiały Łatwo palne Niebezpieczeństwo PoŜaru Materiały utleniające Niebezpieczeństwo PoŜaru materiały wybuchowe Zakaz Gaszenia woda Palenia tytoniu Zabronione Zakaz uŝywania Otwartego ognia palenie Tytoniu zakazane Oznakowanie bezpieczeństwa (2) PN-92/N-01256-01 Obszary i materiały szczególnego zagroŝenia Znaki bezpieczeństwa są stosowane do informowania o: Niebezpieczeństwie poŝaru: 1) Niebezpieczeństwo poŝaru - materiały łatwo palne, 2) Niebezpieczeństwo poŝaru - materiały utleniające, 3) Niebezpieczeństwo wybuchu - materiały wybuchowe, znak ten stosowany jest do wskazywania moŝliwości występowania atmosfery wybuchowej, gazów palnych lub materiałów wybuchowych. Szczególnym zagroŝeniu: 1) Zakaz gaszenia wodą - znak stosowany we wszystkich przypadkach, kiedy uŝycie wody do gaszenia poŝaru jest zabronione, 51
Załącznik nr 4 Metody gaszenia poŝarów W jaki sposób moŝna przerwać proces palenia (ugasić poŝar)? Chłodzenie Usuniecie materiału palnego Odcięcie dopływu tlenu Działanie antykatalityczne 50
Prowadzącego badania Upr. badania KONSERWACJA PODRĘCZNEGO SPRZĘTU GAŚNICZEGO Lp. Data badania Imię i nazwisko Prowadzącego konserw. Nr Upr. Data nast. Konserwacji KONSERWACJA INSTALACJI HYDRANTOWEJ Lp. Data badania Imię i nazwisko Prowadzącego konserw. Nr Upr. Data nast. Konserwacji 49
Załącznik nr 3 PROWADZENIE PRAC KONSERWACYJNYCH NA BUDYNKU INSTALACJA ELEKTROENERGETYCZNA Lp. Data badania Imię i nazwisko Prowadzącego badania Nr Upr. Data nast. badania INSTALACJA ODGROMOWA Lp. Data badania Imię i nazwisko Prowadzącego badania Nr Upr. Data nast. badania INSTALACJA KOMINOWA / WENTYLACYJNA / Lp. Data badania Imię i nazwisko Nr Data nast. 48
ZAŁĄCZNIK nr 2 Potwierdzam zapoznanie się z instrukcją bezpieczeństwa poŝarowego oraz przyjęcie do stosowania zasad w niej zawartych. Lp. Data Imię i nazwisko Podpis 47
a) przygotowanie miejsca prac, środków zabezpieczających i zabezpieczenia toku prac: podpis /... wykonano... / imię i nazwisko / / b) wyłączenie dopływu prądu, wyłączenie maszyn i urządzeń: podpis /... wykonano... / imię i nazwisko / / 9. Stosowanie środków zabezpieczających, określoną organizację oraz zabezpieczenie miejsca i instruktaŝ przyjąłem do wykonania: podpis /...... / imię i nazwisko / / ZEZWALAM NA ROZPOCZĘCIE PRAC podpis /...... / imię i nazwisko / / 10. Prace zakończono dnia... o godz.... 11. Miejsce wykonania prac i jego otoczenie sprawdzono i nie stwierdzono zaniedbań mogących spowodować poŝar. podpis /...... / imię i nazwisko / / 46
ZAŁĄCZNIK nr 1...dnia...... m.p. ZEZWOLENIE na prowadzenie prac niebezpiecznych poŝarowo 1. Miejsce prac... 2. Rodzaj prac... 3. Czas wykonywania prac, dnia...od godz....do godz... 4. ZagroŜenie poŝarowe w miejscu wykonywania prac......... 5. Sposoby zabezpieczenia miejsca prac przed moŝliwością powstania poŝaru...... 6. Środki zabezpieczenia prac: a) przeciwpoŝarowe... b) bhp... c) inne... 7. Sposób wykonania prac...... 8. Odpowiedzialni za: 45
ZAŁĄCZNIKI 44
ZAZNAJAMIANIE UśYTKOWNIKÓW OBIEKTU Z INSTRUKCJĄ BEZPIECZEŃSTWA POśAROWEGO I PRZEPISAMI Obowiązek zaznajomienia pracowników z przepisami przeciwpoŝarowymi wynika bezpośrednio z przepisu. W zaleŝności od rotacji pracowników jak równieŝ dla zapewnienia aktualnej znajomości przepisów szkolenia naleŝy okresowo ponawiać Zapoznania pracownika na stanowisku pracy dokonuje przełoŝony w zakresie szkolenia wstępnego. Zaznajomienia pracownika z przepisami przeciwpoŝarowymi, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji moŝe dokonać jedynie osoba posiadająca kwalifikacje określone w ww rozporządzeniu. Oprócz szkolenia przy przyjmowaniu do pracy zasadnym wydaje się jednak przeprowadzenie co pewien okres szkoleń przeciwpoŝarowych wszystkich pracowników. Czasokresy szkoleń określa wg potrzeb właściciel. Szkolenia te moŝna połączyć np. ze szkoleniami w zakresie bhp. Zakres zaznajomienia pracowników powinien obejmować: - obowiązki zawarte w ustawie o ochronie przeciwpoŝarowej - przyczyny i potencjalne moŝliwości powstania poŝaru i sposoby zapobiegania moŝliwości powstania poŝaru - zasady i sposoby prowadzenia ewakuacji - postępowanie w przypadku powstania poŝaru - zasady uŝycia podręcznego sprzętu gaśniczego do gaszenia poŝaru w zarodku Zapoznanie się pracownika z instrukcją bezpieczeństwa poŝarowego i przyjęcie jej do stosowania powinno być potwierdzone podpisem pracownika na oświadczeniu wg wzoru określonego w załączniku. Celem szkolenia przeciwpoŝarowego jest wdroŝenie u pracowników umiejętności: - przestrzegania zasad profilaktyki przeciwpoŝarowej, - obsługi podręcznego sprzętu gaśniczego, - zachowania odpowiednich warunków ewakuacji np. nie zastawiania wyjść i przejść ewakuacyjnych, - postępowania w przypadku powstania poŝaru, - postępowania na wypadek konieczności przeprowadzenia ewakuacji, 43
V SPOSOBY ZAZNAJAMIANIA UśYTKOWNIKÓW OBIEKTU Z TREŚCIĄ PRZEDMIOTOWEJ INSTRUKCJI ORAZ PRZEPISAMI PRZECIWPOśAROWYMI 42
ORGANIZACJA EWAKUACJI Z OBIEKTU Wszystkie wyjścia i przejścia na drogach ewakuacyjny są oznakowane tablicami bezpieczeństwa i ewakuacyjnymi wskazującymi wyjścia i kierunki ewakuacji. Ogólne zasady ewakuacji : Na drogach ewakuacyjnych / korytarzach, klatkach schodowych / mogą występować : zadymienie i gazy poŝarowe. Prowadząc ewakuację w utrudnionych warunkach naleŝy pamiętać, Ŝe : - poruszać się naleŝy przy ścianach - utrzymywać w grupie kontakt dotykowy pomiędzy członkami grupy - poruszać się w pozycji schylonej / przy podłodze występuje najwięcej czystego powietrza / - przed wejściem w strefę dymów i gazów poŝarowych przygotować, jeśli jest to moŝliwe, zmoczone materiały np. husteczki i chronić nimi drogi oddechowe / nos, usta / W przypadku wystąpienia duŝego zadymienia na korytarzu i braku moŝliwości wyjścia z pomieszczenia naleŝy uszczelnić drzwi i przez okno wzywać pomocy lub się przez nie ewakuować. 41
Osoba ogłaszająca niebezpieczeństwo i konieczność ewakuacji powinna zachować daleko idący spokój. NaleŜy wystrzegać się histerycznych krzyków, podając jednakŝe wiadomości donośnie i zdecydowanie z jednoczesnymi informacjami i rzeczowymi poleceniami do wykonania w kontekście dalszych działań związanych z alarmowaniem pozostałych osób jak równieŝ podjęciem akcji ratunkowej. W obiekcie zarządza się ewakuację w przypadku poŝaru jak równieŝ innych zagroŝeń mogących wystąpić w obiekcie. NaleŜy pamiętać takŝe o tym iŝ nawet w przypadku małych zdarzeń często nie groźnych moŝe wśród osób przebywających w obiekcie nastąpić wzrost niepokoju i panika doprowadzające do samorzutnej i niekontrolowanej ucieczki i w takich przypadkach zarządzenie zorganizowanej ewakuacji jest elementem przeciwdziałającym temu zagroŝeniu. Ewakuację z obiektu przeprowadza się takŝe w przypadku wystąpienia innego zagroŝenia jak np. awarii budowlanej, awarii występującej w instalacjach uŝytkowych i innych. Informację o zagroŝeniu i konieczności opuszczenia obiektu naleŝy podać głosem lub uŝywając sprzętu nagłaśniającego / wskazane jest posiadanie przenośnego sprzętu nagłaśniającego /. Powinna być ona przekazana spokojnie i często powtarzana. Ewakuacją powinien kierować właściciel lub osoba przez niego wyznaczona, której naleŝy się podporządkować. W przypadku wystąpienia zagroŝenia naleŝy powiadomić wszystkie osoby znajdujące się w danej chwili w obiekcie / personel powinien orientować się na bieŝąco co do ilości osób znajdujących się w obiekcie i miejscu ich przebywania/. W przypadku wątpliwości co do opuszczenia obiektu przez wszystkie osoby, informację tę naleŝy przekazać dowódcy pierwszej przybyłej jednostki ratowniczo-gaśniczej. Ewakuację naleŝy przeprowadzać z uŝyciem istniejących w obiekcie wyjść i klatki schodowej. Po ogłoszeniu alarmu w bezpośredniej strefie zagroŝenia naleŝy jak najszybciej powiadomić właścicieli lub personel obiektu, które jest zobowiązane podjąć dalsze działanie oraz straŝ poŝarną. Ogłoszenie alarmu naleŝy zakończyć w momencie całkowitej pewności o dotarciu informacji do wszystkich osób mogących przebywać w obiekcie. 40
ORGANIZACJA I WARUNKI PROWADZENIA EWAKUACJI W przypadku powstania poŝaru, bezpieczeństwo ludzi przebywających w obiekcie jest w znacznym stopniu uzaleŝnione od ogólnych warunków ewakuacji panujących w obiekcie. Pod pojęciem warunków ewakuacji rozumie się zespół przedsięwzięć oraz środków techniczno-organizacyjnych zapewniających szybkie i bezpieczne opuszczenie strefy zagroŝonej lub objętej poŝarem. Polegają one w szczególności na: - zapewnieniu odpowiedniej szerokości i ilości wyjść, - zachowaniu dopuszczalnych długości dojść ewakuacyjnych, - zabezpieczeniu dróg ewakuacyjnych przed przedostaniem się ognia, Obiekty i pomieszczenia znajdujące się na terenie obiektu w których mogą przebywać ludzie posiadają warunki ewakuacji uwzględniające liczbę przebywających w nich osób tj. : 1. Posiadają odpowiednią ilość i szerokość wyjść 2. Zachowane są długości dojść i dróg ewakuacyjnych. 3. Zapewnione są odpowiednie obudowy dróg ewakuacyjnych. 4. Wyjścia i kierunki ewakuacji oznakowane są odpowiednimi znakami. DLA ZAPEWNIENIA BEZPIECZNEJ EWAKUACJI NALEśY PRZESTRZEGAĆ NASTĘPUJĄCYCH ZASAD : 1. Nie składować materiałów palnych oraz jakichkolwiek przedmiotów na drogach ewakuacyjnych 2. Przestrzegać zakazu zamykania drzwi w sposób uniemoŝliwiający ich natychmiastowe otwarcie 3. Nie ograniczać dostępu do wyjść ewakuacyjnych znajdujących się w pomieszczeniach. 4. Zapewniać w obiektach pełną informację, dla osób w nich przebywających, na temat wyjść i kierunków ewakuacji za pomocą znaków ewakuacyjnych zgodnych z obowiązującą Polska Normą. OGÓLNE ZASADY W PROCESIE OGŁASZANIA ALARMU Ogłoszenie alarmu w związku z wystąpieniem zagroŝenia na terenie obiektu odbywa się przez uŝycie głosu ludzkiego przez osoby, które zauwaŝyły poŝar. Obowiązek powiadomienia innych o zauwaŝonym zagroŝeniu ciąŝy na kaŝdej osobie. Zgodnie z zapisem Ustawy o ochronie przeciwpoŝarowej kaŝdy kto zauwaŝy poŝar, klęskę Ŝywiołową lub inne miejscowe zagroŝenie obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagroŝenia oraz jednostkę ochrony przeciwpoŝarowej, bądź policję... 39
V SPOSOBY, ORGANIZACJA I WARUNKI EWAKUACJI 38
5. Prace mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby do tego upowaŝnione posiadające odpowiednie kwalifikacje 6. Właściciel, zarządca lub uŝytkownik obiektu jest obowiązany przed rozpoczęciem prac zapoznać wyznaczone osoby z zagroŝeniami poŝarowymi występującymi w rejonie wykonywania prac oraz rodzajem przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania poŝaru lub wybuchu. 7. Sprzęt uŝywany do wykonywania prac powinien być sprawny technicznie i zabezpieczony przed moŝliwością wywołania poŝaru. 37
Prace niebezpieczne poŝarowo Prace, które mogą spowodować bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania poŝaru lub wybuchu Przed rozpoczęciem prac niebezpiecznych poŝarowo naleŝy Ocenić zagroŝenie arowe w rejonie, w którym prace wykonywane Ustalić rodzaj ęwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania i rozprzestrzeniania się poŝaru lub Wskazać osoby odpowiedzialne za zabezpieczenie miejsca pracy Uzyskać wymagane enie zgodnie z zakładowym regulaminem. Prace niebezpieczne poŝarowo, są to prace nie przewidziane instrukcją technologiczną lub prowadzone poza wyznaczonym na stale do tego celu miejscem, jak prace remontowobudowlane związane z uŝyciem otwartego ognia, prowadzone wewnątrz obiektów, na przyległych do nich terenach oraz placach składowych, a takŝe wszelkie prace remontowo-budowlane wykonywane w strefach zagroŝonych wybuchem, naleŝy prowadzić w sposób uniemoŝliwiający powstanie poŝaru lub wybuchu. Podczas wykonywania prac naleŝy przestrzegać następujących zasad : 1. Wszelkie materiały palne występujące w miejscu wykonywania prac oraz rejonach przyległych, w tym równieŝ elementy konstrukcji budynku i znajdujących się w nim instalacji technicznych, naleŝy zabezpieczyć przed zapaleniem. 2. W pomieszczeniach zagroŝonych wybuchem lub w pomieszczeniach w których wcześniej wykonywano inne prace związane z uŝyciem cieczy łatwo zapalnych lub palnych gazów, mogą być prowadzone wyłącznie wtedy gdy stęŝenie par cieczy lub gazów nie przekracza 10 % ich dolnej granicy wybuchowości. 3. W miejscu prowadzenia prac powinien znajdować się sprzęt umoŝliwiający likwidację wszelkich źródeł poŝaru 4. Po zakończeniu prac naleŝy poddać kontroli miejsce, w którym prace były wykonywane oraz rejony przyległe 36
SPOSOBY WYKONYWANIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POD WZGLĘDEM POśAROWYM Prace niebezpieczne poŝarowo na terenie obiektu mogą być wykonywane jedynie na podstawie zezwolenia właściciela lub osoby przez niego upowaŝnionej. W przypadku konieczności prowadzenie takich prac, do których zalicza się między innymi : spawanie, cięcie lub podgrzewanie z uŝyciem palników, naleŝy zachować warunki bezpieczeństwa uniemoŝliwiające powstanie poŝaru lub wybuchu. Przed rozpoczęciem prac niebezpiecznych poŝarowo właściciel lub upowaŝniona przez niego osoba zobowiązane są do : 1. Określenia stopnia zagroŝenia poŝarowego w rejonie w którym prace będą wykonywane. 2. Ustalenia rodzaju przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania i rozprzestrzeniania się poŝaru. 3. Wskazania osób odpowiedzialnych za zabezpieczenie miejsca prowadzenia prac oraz za przebieg i zabezpieczenie miejsca po ich zakończeniu. 35
IV SPOSOBY WYKONYWANIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POD WZGLĘDEM POśAROWYM 34
PoŜary powierzchniowe gasić zaczynając od przodu zawijając" Bezsensowne jest kierowanie strumienia środka gaśniczego do środka poŝaru, bo powoduje to jego rozszerzanie. PoŜary kropli i cieczy spadających gasić od góry do dołu! Płonące ciecze spadają na podłoŝe i powodują drugi poŝar. Zanim nie ugasi się kropli spadających nie moŝna ugasić poŝaru na podłodze. PoŜary ścian gasić od dołu do góry. Wznoszące się pionowo do góry ciepło powoduje rozprzestrzenianie się palenia materiału. Ograniczenie rozwoju poŝaru do góry moŝe być ograniczone po uprzednim ugaszeniu źródła poŝaru. Wystarczającą liczbę gaśnic do ugaszenia poŝaru uŝywać jednocześnie, nie pojedynczo! Wcześniej, szybko zgromadzić potrzebną ilość środków gaśniczych w pobliŝu źródła ognia. WaŜne jest to wtedy, gdy wiemy, iŝ jedna gaśnica nie wystarczy. UwaŜać na wtórny zapłon. Palne pary mogą się ponownie zapalić w przypadku zetknięcia się z nagrzanymi przedmiotami. NaleŜy, dlatego pozostać w gotowości przy powierzchni, która była objęta poŝarem. Nie na niej, ale obok. Po uŝyciu gaśnicy nie wieszać na dotychczasowym stanowisku, lecz oddać do napełnienia środkiem gaśniczym. Gaśnice nie mogą być uŝywane wielokrotnie lub dowolną ilość razy. Nawet wtedy, gdy raz niewielką ilość środka gaśniczego zuŝyto, musi się gaśnicę skierować do warsztatu. 33
b) miejsce zdarzenia / dokładny adres / c) gdzie się pali np. na parterze, piętrze, ilość kondygnacji budynku itp. d) czy istnieje zagroŝenia dla ludzi e) nazwisko i numer telefonu z którego się dzwoni / po odłoŝeniu słuchawki naleŝy chwilę odczekać przy aparacie, dyspozytor moŝe sprawdzić odwrotnie prawdziwość zdarzenia / Podstawowe zasady gaszenie poŝaru przy pomocy gaśnic 1. ZbliŜyć się do poŝaru zgodnie z kierunkiem wiatru (wiatr w plecy) 2. Uruchomić gaśnice (zgodnie z nstrukcją) i skierować strumień środka niczego na źródło ognia a. W przypadku płonących poziomych powierzchni kierować, strumień gaśniczy na powierzchnię płonąca zaczynając od Ŝszego brzegu, strumień kierować prawie równolegle do powierzchni płonącej. b. Płonące spadające z góry na dół krople lub cieknąca ciecz palną gasić kierując ń gaśniczy od góry do dołu. c. Powierzchnie pionowe gasić od dołu do góry 3. W przypadku konieczności gaszenia poŝaru większą liczbą gaśnic, naleŝy zastosować je jednocześnie 4. Po ugaszeniu dopilnować, aby nie doszło do wtórnego zapłonu 5. Gaśnice po ich uŝyciu skierować do warsztatu Podstawowe zasady gaszenia poŝaru przy pomocy gaśnic Znalazłeś się jako pierwszy w miejscu gdzie wybuchł poŝar i masz do dyspozycji gaśnicę. Jak naleŝy się nią posłuŝyć? ZbliŜyć się do poŝaru zgodnie z kierunkiem wiatru (wiatr w plecy). Środek gaśniczy skierować do źródła ognia zgodnie z kierunkiem wiatru. Gaszący nie powinien naraŝać się na działanie dymu i promieniowania cieplnego. 32
ZASADY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POWSTANIA POśARU I INNEGO ZAGROśENIA KaŜda osoba zobowiązana jest w przypadku zauwaŝenia poŝaru do niezwłocznego powiadomienia osób mogących znaleźć się w strefie zagroŝenia, jednostki STRAśY POśARNEJ lub policji. Konieczne jest takŝe powiadomienie właściciela obiektu lub osoby z personelu. Osoby z personelu obiektu zobowiązane są do podjęcia działań gaśniczych z uŝyciem podręcznego sprzętu gaśniczego, będącego na wyposaŝeniu obiektów / o ile sytuacja jeszcze na to pozwala /. Po przybyciu pierwszej jednostki STRAśY POśARNEJ naleŝy udzielić informacji o podjętych dotychczas działaniach oraz innych informacji mogących mieć wpływ na prowadzenie akcji oraz podporządkować się poleceniom kierującego działaniami. Do czasu przybycia pierwszej jednostki STRAśY POśARNEJ kierujący działaniami powinien dokonać : - ewakuacji ludzi z obiektu - wstępnego rozpoznania sytuacji oraz podjąć w miarę moŝliwości działania zapewniające bezpieczeństwo ludzi, a takŝe działania ograniczające rozprzestrzenianie się poŝaru /jednymi z działań ograniczającym proces palenia jest usuwanie wszelkich materiałów ze strefy poŝaru i jej sąsiedztwa oraz ograniczanie dopływu tlenu do ogniska poŝaru poprzez zamknięcie wszelkich otworów w obiekcie, przy całkowitej pewności, Ŝe wszyscy opuścili obiekt /. NaleŜy na terenie akcji zachowywać spokój i nie wywoływać paniki. Kierowaniem działaniami przed przybyciem STRAśY POśARNEJ powinna zajmować się osoba energiczna, znająca obiekt i potrafiąca podejmować odpowiednie decyzje. Wszelkie osoby nie związane z akcją powinny oddalić się ze strefy zagroŝenia i podejmować działania jedynie na polecenie kierującego akcją. Powiadomić naleŝy : POWIATOWE STANOWISKO KIEROWANIA PAŃSTWOWEJ STRAZY POśARNEJ W GŁOGOWIE tel. 998 Przekazując informację o zdarzeniu STRAśY POśARNEJ naleŝy podać: a) co się pali 31
III SPOSOBY POSTEPOWANIA NA WYPADEK POśARU I INNEGO ZAGROśENIA 30
Przez urządzenia przeciwpoŝarowe rozumie się urządzenia ( stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie ) słuŝące do wykrywania i zwalczania poŝaru lub ograniczenia jego skutków w obiektach, w których lub przy których są zainstalowane, a w szczególności : stałe i półstałe urzadzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia wchodzące w skład systemu sygnalizacji poŝarowej i dźwiękowego systemu ostrzegawczego, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty, zawory hydrantowe, pompy w pompowniach przeciwpoŝarowych, przeciwpoŝarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające oraz drzwi i bramy przeciwpoŝarowe, o ile są wyposaŝone w systemy sterowania Hydranty : Poddawać je naleŝy badaniom i konserwacji w okresach corocznych. Zakres badań po pierwszym protokole potwierdzającym wykonanie instalacji zgodnie z Polską Normą obejmuje m.in. : - badanie odpowiednimi urządzeniami ciśnienia - badanie odpowiednimi urządzeniami wydajności - sprawdzenie zaworów i uszczelnień - sprawdzanie prawidłowości wyposaŝenia Co 5 lat naleŝy poddawać badaniu na maksymalne ciśnienie robocze, zgodnie z Polską Normą dotyczacą konserwacji hydrantów wewnętrznych, węŝe stanowiące wyposaŝenie hydrantów. Gaśnice : Poddawać naleŝy badaniom i konserwacji w okresach corocznych oraz kaŝdorazowo po jego uŝyciu powinny być na nowo załadowane. Producent zgodnie z Polską Normą w tym zakresie moŝe skrócić czasookres badań i konserwacji wyprodukowanego sprzętu. Przy jego zakupie naleŝy szczegółowo zapoznać się z zasadami eksploatacji gaśnic. Zbiorniki gaśnic o wielkościach przekraczających 4 kg w okresach 5 letnich naleŝy dodatkowo poddawać badaniom ciśnieniowym dokonywanych przez organa Dozoru Technicznego. 29
II SPOSOBY PODDAWANIA PRZEGLĄDOM TECHNICZNYM I CZYNNOŚCIOM KONSERWACYJNYM STOSOWANYCH W OBIEKCIE URZĄDZEŃ PRZECIWPOśAROWYCH I GAŚNIC 28
C. PoŜary cieczy i substancji stałych topiących się wskutek ciepła wytwarzającego się przy D. PoŜary metali Np. magnez sód, uran, Np. benzyna, alkohole, aceton, oleje, lakiery, tłuszcze, parafina, stearyna, pak, naftalen, smoła Wprowadzenie grup poŝarów pozwala na przyporządkowanie środków gaśniczych do gaszenia poŝarów i dzięki temu pozwala uŝytkownikom na łatwe zorientowanie się, jakie materiały mogą być gaszone danym środkiem. Na gaśnicy, którą moŝna gasić palące się drewno nie trzeba pisać, Ŝe gaśnica przeznaczona jest do gaszenia m.in. drewna, ale moŝe być napisane, Ŝe gaśnica ta jest przeznaczona do gaszenia poŝarów grupy A i odpowiedni znak (przyporządkowany tej grupie). Dopuszczenie środka gaśniczego do gaszenia poŝarów określonej grupy oznacza, Ŝe moŝna go stosować do wszystkich substancji zaliczonych do tej grupy. Przykładowo : jeśli zastosujemy gaśnice 6 kg powinno ich być 3 sztuki W kotłowni naleŝy zapewnić 4 kg środka gaśniczego. Zastosowanie gaśnic uniwersalnych przeznaczonych do gaszenia grup poŝarów A,B,C jest w tym przypadku rozwiązaniem optymalnym. Dodatkowym parametrem przy doborze ilości gaśnic jest odległość pomiędzy sprzętem gaśniczym, która nie moŝe przekroczyć 30 m. Wskazane jest zastosowanie na wyposaŝenie obiektu gaśnic o masie środka 6 kg co podniesie skuteczność prowadzenia działań w przypadku jego uŝycia. Podane ilości są ilościami minimalnymi jakie określa przepis. Szpital Miejski w Głogowie powinien być wyposaŝony w podręczny sprzęt gaśniczy. Przy rozmieszczaniu oraz ustalaniu rodzaju podręcznego sprzętu gaśniczego naleŝy stosować następujące zasady : Normami, 1. sprzęt powinien być umieszczony w miejscach widocznych i łatwo dostępnych, 2. oznakowanie miejsc usytuowania sprzętu powinno być zgodne z Polskimi 3. do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m, 4. sprzęt naleŝy umieszczać w miejscach nie naraŝonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła, większa niŝ 30 m, 5. odległość dojścia do sprzętu z dowolnego miejsca w obiekcie nie powinna być 27
Dla obiektu Szpitala jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm 3 ) zawartego w gaśnicach powinna przypadać na kaŝde 100 m 2 powierzchni strefy poŝarowej. Przy ustalaniu rodzaju podręcznego sprzętu gaśniczego jaki powinien być na wyposaŝeniu budynku naleŝy wziąć pod uwagę występujące w obiekcie rodzaje materiałów palnych oraz kierować się właściwościami środka gaśniczego. Ogólnie moŝna przyjąć, Ŝe : 1. Do gaszenia poŝarów grupy A (poŝary ciał stałych pochodzenia organicznego, przy spalaniu których występuje zjawisko Ŝarzenia np. drewno, papier, węgiel) stosuje się gaśnice płynowe lub pianowe. 2. Do gaszenia poŝarów grupy B (poŝary cieczy palnych i substancji stałych topiących się np. rozpuszczalniki, tłuszcze, smoła) stosuje się gaśnice płynowe, pianowe, śniegowe, proszkowe. 3. Do gaszenia poŝarów grupy C (poŝary gazów palnych np. metan, wodór) stosuje się gaśnice proszkowe, śniegowe. 4. Do gaszenia poŝarów grupy D (poŝary metali lekkich np. magnez, sód) stosuje się gaśnice proszkowe specjalnie do tego przeznaczone. 5. Do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem oraz materiałów znajdujących się w pobliŝu tych urządzeń stosuje się gaśnice śniegowe, proszkowe. Grupy poŝarów Podział materiałów palnych na grupy poŝarowe: A. PoŜary ciał stałych pochodzenia organicznego, przy spalaniu, których obok innych zjawisk powstaje Ŝarzenia Np. drewno, papier, węgiel tworzywa sztuczne, tkaniny, słoma B. PoŜary gazów Np. metan, acetylen, propan, wodór, gaz miejski 26
- lokalizacji przeciwpoŝarowych włączników prądu, głównych zaworów gazu oraz materiałów niebezpiecznych poŝarowo, - pomieszczeń, w których występują materiały niebezpieczne poŝarowo - miejsc usytuowania podręcznego sprzętu gaśniczego, Kontrole stanu technicznego instalacji elektrycznych i piorunochronnych powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru lub usług w zakresie naprawy lub konserwacji odpowiednich urządzeń energetycznych, określone w przepisach szczególnych. Kontrole stanu technicznego przewodów wentylacyjnych powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje zawodowe stwierdzone przez izbę rzemieślniczą. Ponadto naleŝy : - stosować urządzenia i instalacje sprawne technicznie, - prowadzić zgodną z zaleceniami producenta lub wykonawcy eksploatację urządzeń i instalacji, - stosować właściwe zabezpieczenia w elektrycznych tablicach rozdzielczych, - stosować w pomieszczeniach naraŝonych na działanie wilgoci, zagroŝonych wybuchem oraz w strefach zagroŝenia wybuchem właściwie wykonaną instalację elektryczną oraz urządzenia elektryczne wykonane w odpowiednim stopniu ochrony, - właściwie zabezpieczać prace poŝarowo - niebezpieczne, - respektować zakaz składowania materiałów na drogach komunikacji ogólnej słuŝących celom ewakuacji, - przeszkolić nowoprzyjętych pracowników, ROZMIESZCZENIE PODRĘCZNEGO SPRZĘTU GAŚNICZEGO Przepis uzaleŝnia ilość podręcznego sprzętu gaśniczego jaka musi znajdować się na wyposaŝeniu obiektu od występowania zagroŝenia wybuchem, wielkości obciąŝenia ogniowego lub kategorii zagroŝenia ludzi. 25
7. Nie stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów palnych za wyjątkiem trudno zapalnych umieszczonych w odległości co najmniej 5 cm od Ŝarówki. ZABRANIA SIĘ : 9. UŜytkowania przenośnych urządzeń grzejnych bezpośrednio na podłoŝu palnym / zgodę na eksploatację urządzenia wydaje kaŝdorazowo właściciel /. 10. Naprawy bezpieczników prądu i innych elementów instalacji elektrycznych / o wszelkich usterkach występujących w instalacjach naleŝy powiadamiać natychmiast/. 11. Przechowywania materiałów palnych w odległości mniejszej niŝ 0,5 m od : urządzeń i instalacji, których powierzchnie mogą nagrzewać się do temp. przekraczającej 100 0 C linii kablowych o napięciu powyŝej 1 kv przewodów uziemiających oraz przewodów odprowadzających instalacji odgromowej 12. Ograniczania dostępu do wyłączników prądu oraz osprzętu instalacji elektrycznej jak gniazda i włączniki. 13. Przechowywania cieczy o temperaturze zapłonu poniŝej 55 0 C w ilościach przekraczających : - 10 dm 3 cieczy o temp. zapłonu poniŝej 21 0 C - 50 dm 3 cieczy o temp. zapłonu 21-55 0 C 14. Przechowywania w obiekcie materiałów łatwo zapalnych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych. 15. Rozgrzewania za pomocą ognia otwartego smoły i innych materiałów w odległości mniejszej niŝ 5 m od obiektu, przyległego do niego składowiska lub placu składowego z materiałami palnymi, przy czym dopuszczalne jest wykonywanie tych czynności na dachach o konstrukcji i pokryciu niepalnym, w budowanych obiektach, a w pozostałych jeŝeli zostaną zastosowane odpowiednie, przystosowane do tego celu podgrze - wacze. Ponadto właściciel, zarządzający lub uŝytkownik budynku oraz placu składowego i wiat, z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych jest zobowiązany do : 1) umieszczenia w miejscu widocznym wykazu telefonów alarmowych oraz instrukcji postępowania na wypadek poŝaru 2) oznakowania zgodnie z Polskimi Normami : - dróg ewakuacyjnych, - miejsc usytuowania urządzeń przeciwpoŝarowych, 24
- mogą spowodować poŝar, - jego rozprzestrzenienie się, - utrudnienie prowadzenia akcji ratowniczej lub ewakuacji W celu zapobieŝenia moŝliwości powstania poŝaru na terenie obiektów naleŝy przestrzegać podstawowych zasad bezpieczeństwa poŝarowego ( podanych poniŝej) przez osoby przebywające w obiekcie, personel oraz osoby odpowiedzialne za stan techniczny obiektów i instalacji. W obiekcie i na jego terenie zabrania się wykonywać czynności mogące spowodować poŝar, jego rozprzestrzenianie się oraz mogące stwarzać utrudnienia w prowadzeniu akcji ratowniczej. NaleŜy im zapobiegać poprzez : 1. Sprawowanie nadzoru nad sprawnością sieci elektroenergetycznej w trakcie jej eksploatacji poprzez dokonywanie okresowych badań, oględzin i napraw, a mianowicie 1 raz w roku dokonywać badań instalacji w zakresie prawidłowej oporności izolacji. 2. Nadzorowanie i przestrzeganie zasad prawidłowej eksploatacji urządzeń elektrycznych i sieci elektrycznej m.in. poprzez nie dopuszczanie do przyłączania nadmiernej ilości odbiorników niŝ jest to przewidziane dla danej instalacji czy obwodu. 3. UŜywanie i eksploatację ogrzewaczy wnętrzowych zgodnie z instrukcjami producenta, a w przypadku ich braku przestrzegania następujących zasad : - ustawiania ich co najmniej 0,5 m od materiałów palnych - ustawiania ich na podłoŝu niepalnym - nie kierowanie źródeł ciepła bezpośrednio na materiał palny Zabronione jest uŝywanie urządzeń wykazujących uszkodzenia. 4. UŜywanie ognia otwartego i palenie tytoniu w miejscach wyznaczonych do tego celu. W miejscach występowania materiałów palnych i łatwozapalnych określonych i oznakowanych przez uŝytkownika obiektu obowiązuje zakaz palenia i uŝywania ognia otwartego. 5. Przestrzeganie zasad bezpiecznego uŝywania cieczy łatwo zapalnych w przypadku ich stosowania, a w szczególności nie podgrzewania ich powyŝej temperatury zapalenia oraz nie stosowanie ich w obrębie ognisk mogących spowodować ich zapalenie. 6. Sprawowanie nadzoru nad sprawnością instalacji odgromowej poprzez dokonywanie stosownych okresowych badań i oględzin. Badania instalacji naleŝy przeprowadzać w co najmniej 5 letnich okresach. 23
Instalacje elektryczne 1. Uszkodzone elementy instalacji elektrycznej lub niesprawne urządzenia zasilane energią elektryczną. 2. Iskry elektryczne powstające - na skutek gwałtownych zmian obciąŝenia, - podczas włączania i wyłączania silników elektrycznych, przekaźników wyłączników - podczas rozdzielania przeciąŝonych przewodów - w czasie krótkich zwarć Wyładowania atmosferyczne 6. Wyładowania atmosferyczne : - w wyniku wyładowań elektrycznych towarzyszących burzom, które zachodzą pomiędzy chmurami, a powierzchnią ziemi wyzwala się energia wartości ok. 5000 kwh i natęŝeniu wyładowania ok. 20000 A. Energia ta zdolna jest do zapalenia wszelkich materiałów palnych w chwili zetknięcia z nią. 7. Porządek w obiekcie : - nadmierne przechowywanie na zapleczach i w pomieszczeniach pomocniczych niepotrzebnych materiałów palnych powoduje zwiększenie moŝliwości ich zapalenia od jakiegokolwiek źródła ciepła jak np. papieros czy zwarcie instalacji elektrycznej w ich pobliŝu. ZASADY ZAPOBIEGANIA MOśLIWOŚCI POWSTANIA POśARU Właściciel, zarządca lub uŝytkownik budynku, obiektu lub terenu, zapewniając jego ochronę przeciwpoŝarową, obowiązany jest w szczególności : 1. przestrzegać przeciwpoŝarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych. 2. wyposaŝyć budynek, obiekt lub teren w sprzęt poŝarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach. 3. zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub na terenie bezpieczeństwo i moŝliwość ewakuacji. 4. przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej 5. ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania poŝaru, klęski Ŝywiołowej lub innego miejscowego zagroŝenia. W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronione wykonywanie czynności, które : 22
W wielu zakładach zabronione jest surowo uŝywanie prywatnych urządzeń elektrycznych. Jest to niejednokrotnie przyczyną uŝywania takich urządzeń w ukryciu to jest pod stołem, pod biurkiem lub w innym niewidocznym miejscu. Praktyka taka jest bardzo niebezpieczna. NaleŜy stosować elektryczne urządzenia atestowane. Naprawy powinny być dokonywane tylko przez fachowców. Urządzenia elektryczne mogą w wielu sytuacjach być przyczyną poŝaru. ZagroŜenie poŝarowe powodowane przez nieosłonięte Ŝarówki. Temperatura szkła Ŝarówki zaleŝy przede wszystkim od jej mocy. Nagrzewanie materiału przez ę zaleŝy od Mocy Ŝarówki Odległości od Ŝarówki Czasu działania Uwaga: NaleŜy uŝywać Ŝarówek o takiej mocy, dla jakiej dopuszczony jest korpus Nie słaniać Ŝarówek zbyt blisko palnych materiałami Nie uŝywać Ŝarówek zbyt blisko palnych materiałów Lampy podręczne uŝywać tylko z osłoną ochronną i ochroną szkła Ŝarówki W określonych warunkach nieodpowiednio uŝywane Ŝarówki mogą być przyczyną poŝaru. Im wyŝsza jest moc Ŝarów i im mniejsza jest odległość materiału palnego od Ŝarówki tym większe jest prawdopodobieństwo zapalenia, powstania poŝaru. śarówki, które dla podniesienia intymności lub poprawy efektów świetlnych przysłania się łatwo zapalnymi materiałami, lub stosuje nieodpowiednie klosze w zbyt małej odległości - mogą spowodować ich zapalenie. Nie zawsze wiadomo jest o tym, Ŝe zapalenie nie musi zaraz nastąpić, moŝe do niego dojść po dłuŝszym czasie oddziaływania ciepła z Ŝarówki na materiał palny. * U w a g a : śarówka jest nie tylko źródłem światła, ale takŝe wydziela ciepło. Łatwopalne materiały nie mogą znajdować się w zbyt małej odległości. 21
3. Wady elektrycznych urządzeń grzewczych oraz ich nieprawidłowa eksploatacja np.: - eksploatacja elektrycznych urządzeń grzewczych niesprawnych technicznie lub wykonywanych prowizorycznie samodzielnie - pozostawienie bez dozoru przenośnych urządzeń grzejnych takich jak grzałki, czajniki, grzejniki, Ŝelazka itp. - eksploatacja urządzenia grzejnego bez odpowiedniego zabezpieczenia na palnym podłoŝu lub w pobliŝu materiału palnego ZagroŜenie poŝarowe ze strony urządzeń elektrycznych. 1. Urządzenia elektryczne pozostawione bez dozoru stanowią duŝe Ŝenie poŝarowe 2. Podstawowe zasady uŝywania ń elektrycznych Nie pozostawiać czonych urządzeń bez nadzoru Przed opuszczeniem pomieszczenia wyłączyć urządzenie Przed zakończeniem pracy skontrolować wszystkie pomieszczenia Prywatne urządzenia elektryczne stosować tylko za odpowiednim zezwoleniem Stosować tylko odpowiednie i sprawdzone oraz sprawne dzenia elektryczne! Nieprawidłowo eksploatowane urządzenia elektryczne (ekspresy do kawy, kuchenki elektryczne, podgrzewacze itp.) mogą spowodować poŝar. Wiele sprzętu elektrycznego, szczególnie starszego, nie ma termostatów, które w razie osiągnięcia zbyt wysokiej temperatury wyłączają je. Dlatego urządzenia elektryczne nie powinny pracować bez dozoru ludzi. Po zakończeniu pracy wyznaczony pracownik powinien sprawdzić, czy nie pozostawiono gdzieś urządzenia elektrycznego pod napięciem. 20
PrzeciąŜenie przewodów instalacji elektrycznej, zgniecenie lub uszkodzenie izolacji lub luźne połączenia prowadzić mogą do poŝaru. PrzeciąŜenia powodują wydzielanie ciepła w miejscach połączeń lub samych przewodów. Ma to miejsce szczególnie, gdy jednocześnie podłączonych jest zbyt duŝo róŝnych odbiorników (np. grzejnik, płyta kuchenna, telewizor). Jeśli w jakimś miejscu przekrój przewodu zostanie zmniejszony, to wzrasta w tym miejscu ilość wydzielanego ciepła na skutek wzrostu oporu tego miejsca. MoŜe wtedy dojść do miejscowego nagrzania prowadzącego do poŝaru. Jeśli dojdzie do obluzowania połączenia elektrycznego następuje wzrost oporności przejścia i wydzielania ciepła powodujące miejscowe nagrzewanie do zapalenia włącznie. MoŜe teŝ dojść do wystąpienia luku elektrycznego (zwarcie). Temperatura wtedy przekracza 3000 C. Izolacja kabli elektrycznych moŝe na skutek starzenia się, uszkodzeń mechanicznych lub szkodliwego działania agresywnych gazów lub par stać się krucha i utracić potrzebną izolacyjność. W miejscu uszkodzenia mogą występować tzw. prądy upływu powodujące miejscowe nagrzewanie do zapalenia materiałów palnych włącznie. osoby. Uwaga: Uszkodzenia w instalacjach elektrycznych muszą być usuwane przez uprawnione 19
uŝywania przenośnych urządzeń grzejnych i dzbanków elektrycznych bez zezwolenia wydanego przez kierownika, lub osoby przez niego upowaŝnionej. ustawiania grzejnych urządzeń elektrycznych na przedmiotach i materiałach palnych bez naleŝytego zabezpieczenia podłoŝa przed zapaleniem oraz w odległości mniejszej niŝ 60 cm od palnych przedmiotów i materiałów. włączanie do sieci jednocześnie urządzeń elektrycznych w takiej ilości, Ŝe pobór energii elektrycznej moŝe wywołać przeciąŝenie sieci. pozostawiania bez dozoru włączonych do sieci odbiorników energii elektrycznej jak np.: grzejników, termo wentylatorów, dzbanków itp. urządzeń nie przystosowanych do ciągłej eksploatacji. opuszczenia pomieszczeń przed sprawdzeniem, czy urządzenia elektryczne zostały wyłączone spod napięcia (za wyjątkiem przystosowanych do ciągłej eksploatacji). przechowywania materiałów palnych bliŝej niŝ 50 cm od punktów świetlnych. ZagroŜenie poŝarowe powodowane przez przewody instalacji elektrycznych lub podłączenia 18
W budynku zabronione jest dokonywanie wszelkich czynności, które mogą spowodować powstanie lub rozprzestrzenianie się poŝaru, w szczególności: uŝywania otwartego ognia oraz palenie tytoniu w pomieszczeniach gospodarczych, magazynowych i innych, w których znajdują się materiały i ciecze łatwo zapalne oraz tam gdzie są tablice (napisy) zabraniające palenia lub uŝywania otwartego ognia. porzucania niedopałków papierosów w miejscach, w których znajdują się materiały palne, na podłogi i do koszy. prania lub czyszczenia tkanin w benzynie i w innych łatwo zapalnych rozpuszczalnikach oraz zmywania podłóg tymi rozpuszczalnikami. przechowywania płynów łatwo zapalnych w naczyniach nieszczelnych i w miejscach na ten cel nie przeznaczonych. przechowywania w bezpośrednim sąsiedztwie bez naleŝytego zabezpieczenia substancji, których wzajemne oddziaływanie moŝe spowodować zapalenie się. wykonywanie prac spawalniczych w miejscach, z których nie usunięto materiałów palnych lub nie zabezpieczono ich przed działaniem rozprysków spawalniczych. ustawiania jakichkolwiek przedmiotów w korytarzach i przejściach. zastawiania dostępu do urządzeń i sprzętu gaśniczego oraz wyjść ewakuacyjnych. zawieszania wszelkiej dekoracji na Ŝarówkach i lampach. zastawiania dojść do tablic rozdzielczych, wyłączników itp. urządzeń energetycznych, gazowych i wodnych. 2. Urządzenia elektryczne. UŜytkownikom urządzeń elektrycznych zasilanych energią elektryczną z sieci zabrania się: korzystania z uszkodzonych urządzeń i instalacji elektrycznych. naprawiania uszkodzonych bezpieczników oraz dokonywania przeróbek instalacji elektrycznych przez osoby nie posiadające uprawnień. 17
2. Oznakować zgodnie z Polskimi Normami : miejsca ustawienia sprzętu gaśniczego ; lokalizację przeciwpoŝarowego wyłącznika prądu ; lokalizacje miejsc składowania materiałów niebezpiecznych poŝarowo; Uwaga! Zabrania się ograniczania dostępu do urządzeń przeciwpoŝarowych tj. gaśnic, itp. oraz wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego. 3. Instalacje i urządzenia techniczne uŝytkować i utrzymywać w stanie zgodnym z warunkami technicznymi i wymaganiami ustalonymi przez producenta, a w szczególności naleŝy poddawać je okresowym przeglądom i konserwacji : przeprowadzać pomiary instalacji elektrycznej w zakresie odporności izolacji przewodów roboczych co najmniej raz w roku. Stwierdzenie nieprawidłowości naleŝy bezzwłocznie usunąć ; usuwać zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych co najmniej raz w roku, jeŝeli większa częstotliwość nie wynika z warunków uŝytkowych. 4. Urządzenia elektryczne ustawiać na podłoŝu niepalnym. 5. Na osłony punktów świetlnych stosować materiały niepalne lub trudno zapalne, jeŝeli są umieszczone w odległości co najmniej 0,05 m od powierzchni Ŝarówki. 6. Zapewnić prawidłowe warunki magazynowania materiałów palnych i niebezpiecznych poŝarowo. 7. Osoby zamykające pomieszczenia na czas przerw zobowiązane są : dokładnie sprawdzić czy nie został zaprószony ogień ; wyłączyć wszystkie urządzenia elektryczne, które nie są przeznaczone do pracy w systemie ciągłym. 1. Budynki i pomieszczenia szpitala. 16
3. usuwać usterki mogące być przyczyna poŝaru lub informować o ich wystąpieniu przełoŝonego ; 4. po zakończeniu pracy dopilnować sprzątnięcia i zabezpieczenia pomieszczeń, wyłączenia spod napięcia wszystkich urządzeń elektrycznych i wygaszenia zbędnego oświetlenia ; 5. przestrzegać zasad właściwego przechowywania i stosowania materiałów łatwo zapalnych ; 6. przestrzegać zakazu palenia tytoniu i uŝywania otwartego ognia poza miejscami specjalnie do tego celu przeznaczonymi ; 7. nie uŝywać podręcznego sprzętu gaśniczego do celów nie związanych z gaszeniem poŝarów, dbać o właściwy stan i łatwość dostępu do nich ; 8. znać i przestrzegać : przepisy przeciwpoŝarowe oraz uczestniczyć w szkoleniach ; postanowienia zawarte w Instrukcji Bezpieczeństwa PoŜarowego ; sposoby alarmowania współpracowników i Państwowej StraŜy PoŜarnej ; sposoby uŝycia podręcznego sprzętu gaśniczego; zasady zachowania się podczas poŝaru. Zabrania się! : składowania materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej słuŝących celom ewakuacji ; ustawiania na schodach, korytarzach i w przejściach jakichkolwiek przedmiotów utrudniających ewakuację ; zamykania drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemoŝliwiających ich natychmiastowe uŝycie ; ograniczania dostępu do wyjść ewakuacyjnych. 1. Wywiesić w widocznym miejscu instrukcje postępowania na wypadek powstania poŝaru oraz wykaz telefonów alarmowych. 15
7. realizowanie przedsięwzięć zmierzających do poprawy stanu bezpieczeństwa poŝarowego. 8. dopilnowanie utrzymania czystości i porządku w pomieszczeniach, budynkach i na terenie przyległym. 9. zaznajomienie podległych pracowników z zagroŝeniami poŝarowymi występującymi w miejscu ich pracy oraz sposobami zapobiegania poŝarom, postępowaniem w razie poŝaru, a w szczególności z organizacja i prowadzeniem ewakuacji. 10. zapewnienie stałej konserwacji urządzeń i instalacji elektrycznych, wentylacyjnych i ogrzewczych, 11. wyposaŝenie obiektów w określone przepisami ilości i rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego, a takŝe zapewnienie terminowej ich konserwacji. 12. wyposaŝenie budynków i pomieszczeń w instrukcje alarmowe, tablice informacyjne i znaki bezpieczeństwa ( oznakowania dróg ewakuacyjnych, urządzeń elektrycznych, zakazu uŝywania otwartego ognia itp. ). 13. dopilnowanie, aby na drogach komunikacji stanowiących drogi ewakuacyjne nie występowały jakiekolwiek przedmioty mogące utrudniać przejście lub spowodować zastawianie wyjść zapasowych. 14. prowadzenie dokumentacji spraw związanych z ochroną przeciwpoŝarową. 15. czuwanie nad przestrzeganiem przez pracowników przepisów ochrony przeciwpoŝarowej oraz stosowanie odpowiednich sankcji w stosunku do pracowników winnych zaniedbań, w wyniku których mogłoby dojść do powstania poŝaru. Wszyscy pracownicy zatrudnieni w szpitalu ponoszą odpowiedzialność za stan zabezpieczenia przeciwpoŝarowego powierzonego im mienia, a w szczególności obowiązani są : 1. dbać o właściwy stan zabezpieczenia przeciwpoŝarowego oraz utrzymywać czystość i porządek w pomieszczeniach i stanowiskach pracy ; 2. przestrzegać ustalonych reŝimów technologicznych i utrzymywać swoje stanowisko pracy w wymaganym stanie technicznym ; 14
Do zapoznania się z niniejszą instrukcją zobowiązani są wszyscy pracownicy, którzy fakt przyjęcia do wiadomości postanowień instrukcji potwierdzają własnoręcznym podpisem na oświadczeniu. Oświadczenie takie powinno być umieszczone w aktach osobowych pracownika. Bezpośrednią odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa poŝarowego wszystkich obiektów i pomieszczeń szpitala ponosi jego kierownictwo. : Do obowiązków kierowników jednostek organizacyjnych naleŝy w szczególności 1. zapewnienie właściwej eksploatacji budynków, instalacji i urządzeń znajdujących się na zarządzanym terenie. 2. zapewnienie moŝliwości ewakuacji osób oraz mienia znajdującego się na zarządzanym terenie. 3. zapewnienie właściwego przeszkolenia przeciwpoŝarowego podległych pracowników. 4. zapewnienie warunków do sprawnego prowadzenia akcji ratowniczogaśniczej. 5. przestrzeganie oraz nadzorowanie przestrzegania przez pracowników postanowień zawartych w niniejszej Instrukcji oraz w przepisach ogólnych. 6. prowadzenie okresowych analiz stanu zabezpieczenia przeciwpoŝarowego obiektów zakładu. 13
palnych - brak właściwego nadzoru nad procesem spawalniczym - prowadzenie prac remontowo-budowlanych z uŝyciem ognia w pobliŝu materiałów 4. Wady urządzeń i instalacji elektrycznych oraz ich nieprawidłowa eksploatacja np.: - nieprawidłowo dobrana lub wykonana instalacja elektryczna - przeciąŝenie instalacji elektrycznej - wady i uszkodzenia instalacji jak i urządzeń - nie usuwanie wad mających wpływ na awarie w instalacji elektrycznej - eksploatacja prowizorycznych urządzeń elektrycznych - eksploatacja punktów świetlnych ( Ŝarówek) w bliskiej odległości od materiału palnego - samowolna, niefachowa naprawa instalacji i urządzeń - naprawa bezpieczników drutem - stosowanie palnych osłon na punkty świetlne - zewnętrzne mechaniczne uszkodzenia instalacji Instrukcja Bezpieczeństwa PoŜarowego dotyczy zasad ochrony przeciwpoŝarowej w obiektach uŝyteczności publicznej a swoim zakresem obejmuje przede wszystkim : - zasady zapobiegania poŝarom ; - zasady wyposaŝania w podręczny sprzęt gaśniczy ; - zasady postępowania na wypadek powstania poŝaru ; - zasady prowadzenia ewakuacji ; - zasady prowadzenia szkolenia w zakresie ochrony przeciwpoŝarowej. W przypadku jednostek organizacyjnych resortu zdrowia i opieki społecznej w związku z ustaleniami rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 maja 1992 r. w sprawie zasad nadzoru nad ochroną przeciwpoŝarową w gospodarce narodowej ( Dz.U.1992 nr 47,poz.216) w drodze delegacji prawnej zawartej w ustawie o ochronie przeciwpoŝarowej określono prawne uregulowanie spraw ochrony przeciwpoŝarowej decyzją kierownika tego resortu. Jest to decyzja z dnia 17.09.1993 r. Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie organizacji ochrony przeciwpoŝarowej oraz zabezpieczenia przeciwpoŝarowego w jednostkach organizacyjnych resortu zdrowia. Decyzja określa formy nadzoru nad ochrona przeciwpoŝarową na poszczególnych szczeblach oraz zadania i obowiązki w tym zakresie. W pkt. 6.1. kierownicy jednostek organizacyjnych resortu zdrowia zostali zobowiązani do opracowania i wprowadzenia w Ŝycie instrukcji bezpieczeństwa poŝarowego dotyczącej zajmowanych budynków. 12
CHARAKTERYSTYCZNE POTENCJALNE śródła POWSTA - NIA POśARU I DROGI JEGO ROZPRZESTRZENIANIA PoŜarem określa się niekontrolowany, powstały w miejscu do tego nieprzewidzianym proces spalania się materiału palnego. Podstawowy cel ochrony przeciwpoŝarowej obiektu to ratowanie Ŝycia ludzi w nim się znajdujących, np. poprzez umoŝliwienie im sprawnej ewakuacji, ale równieŝ zminimalizowanie strat materialnych. Statystyki poŝarowe wskazują, Ŝe najczęstszą przyczyną śmierci podczas poŝaru nie są płomienie powodujące poparzenia a zatrucie gazami poŝarowymi. Obecnie wykorzystywane do wystroju wnętrz i wyrobu przedmiotów codziennego uŝytku materiały palne zawierają znaczne ilości skomplikowanych związków chemicznych, które w procesie spalania lub podczas termicznego rozkładu tworzą silnie toksyczne substancje. W świetle tych informacji kaŝdy poŝar - nawet ten ugaszony w zarodku naraŝa Ŝycie ludzi, a właściciela na straty materialne. Najczęstsze przyczyny powstawania poŝarów : 1. NieostroŜność osób dorosłych i dzieci przy posługiwaniu się ogniem otwartym np. płomieniem, zapałkami papierosami itp. Przejawy nieostroŝności to : - porzucanie nie wygaszonych papierosów i zapałek w otoczeniu materiałów palnych - palenie tytoniu w miejscach podatnych na zapalenie i wybuch - stosowanie ognia w otoczeniu par cieczy i gazów palnych 2. NieostroŜność osób dorosłych i dzieci przy posługiwaniu się substancjami łatwopalnymi np. : - stosowanie płynów łatwo zapalnych do zmywania róŝnego rodzaju nieczystości ( zmywanie podłóg) - pranie odzieŝy w benzynie lub innym rozpuszczalniku - nieostroŝne przelewanie cieczy łatwo zapalnej np. w pobliŝu źródła ognia i promieniowania cieplnego 3. NieostroŜność osób dorosłych przy prowadzeniu prac poŝarowo niebezpiecznych np.: - niewłaściwe przygotowanie stanowiska pracy do prowadzenia prac spawalniczych, a w tym nieprzestrzeganie reŝimu przewidzianego w instrukcji 11
Wyznaczony personel szpitala posiada stosowne przeszkolenie do sprawowania nadzoru nad instalacją sygnalizacyjno-alarmową oraz jej bieŝącej obsługi. W budynku brak jest systemu oddymiania klatek schodowych uruchamianego automatycznie i ręcznie. Budynek szpitala posiada sprawną sieć hydrantów wewnętrznych, rozmieszczonych na wszystkich kondygnacjach budynków. Cały budynek posiada zasilanie awaryjne. Zasilanie to obejmuje takŝe punkty oświetlenia ewakuacyjnego. Zaopatrzenie wodne do zewnętrznego gaszenia poŝaru Na terenie przyległym do budynku szpitala znajdują się rozmieszczone hydranty zewnętrzne (4 szt.), przystosowane do poboru wody do celów gaśniczych przez jednostki straŝy poŝarne. 10
10. Korytarze naleŝy dzielić na odcinki nie dłuŝsze niŝ 50 m za pomocą drzwi dymo szczelnych zaopatrzonych w urządzenia zapewniające ich zamknięcie w razie poŝaru, z zapewnieniem moŝliwości ręcznego ich otwierania, lub innych urządzeń technicznych zapobiegających rozprzestrzenianiu się dymu. 11. Przestrzeń nad sufitami podwieszonymi naleŝy przedzielić w płaszczyźnie drzwi za pomocą przegrody z materiałów niepalnych. 12. Stosowanie drzwi obrotowych i podnoszonych na drogach ewakuacyjnych jest zabronione. 13. Stosowanie na drogach ewakuacyjnych drzwi rozsuwanych, jeŝeli słuŝą one wyłącznie do ewakuacji, jest zabronione. Analizując stan faktyczny dojazdów i dróg poŝarowych do szpitala i przychodni naleŝy stwierdzić, Ŝe spełniają one wymagania stawiane przez przepisy w tym zakresie. Dojazd do szpitala i przychodni jest bezkolizyjny, ulicą dostosowaną do ruchu róŝnych pojazdów. Drogi poŝarowe w obrębie budynków zapewniają moŝliwość ustawienia samochodów poŝarniczych. NaleŜy jednak zwrócić uwagę na wymóg porządkowy zapewnienia ciągłego dojazdu do budynku od wewnętrznej strony, gdzie rozmieszczono miejsca do parkowania pojazdów. Instalacje przeciwpoŝarowe w budynku W budynku szpitala zamontowano Instalację sygnalizacyjno alarmową do wykrywania i przekazywania informacji o poŝarze. Stanowią ją adresowalny system sygnalizacji poŝarowej TELSAP 2100 sterowany z centrali sygnalizacji poŝaru, słuŝący do wykrywania poŝarów, powiadamiania o nim najbliŝszych i/lub dalszych słuŝb interwencyjnych, gdy trzeba sterujących urządzeniami wykonawczymi takimi jak klapy dymowe, oddzielenia przeciwpoŝarowe oraz rejestrującymi wszelkie występujące w systemie wydarzenia. Jednak podłączono do niej jedynie Izbę przyjęć, oddział Pediatryczny oraz Blok Operacyjny. NaleŜy dąŝyć do ułoŝenia tej instalacji w całym budynku, system jest podłączony do centrali monitoringu w Komendzie Powiatowej PSP w Głogowie. 9