To nie moja wina p s y c h o l o g i a i w i a r a Henry Cloud John Townsend
To nie moja wina
To nie moja wina Jak zaakceptować siebie i zmienić swoje życie na lepsze Henry Cloud John Townsend przełożył Krzysztof Pachocki
Tytuł oryginału It s Not My Fault. The No-excuse Plan to Put You in Charge of Your Life Published by Integrity Publishers, a division of Thomas Nelson, Inc., P.O. Box 141000, Nashville, TN 37214 Copyright 2007 by Henry Cloud and John Townsend All Rights Reserved. This Licensed Work published under license Copyright for this edition by Wydawnictwo W drodze 2008 Redaktor Redaktor techniczny Justyna Nowaczyk Łamanie komputerowe Wojciech Niedzielski Opracowanie okładki i stron tytułowych Justyna Nowaczyk Zdjęcie na okładce Felipe Daniel Reis ISBN 978-83-7033-812-1 Wydanie II Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze 2012 ul. Kościuszki 99, 60 920 Poznań tel. 061 852 39 62, faks 061 850 17 82 sprzedaz@wdrodze.pl www.wdrodze.pl Druk i oprawa: Drukarnia TOTEM, Inowrocław
Książkę tę dedykujemy ludziom, którzy borykają się z problemem cudzej winy, a także tym, którzy pragną zająć się swoją własną. Obyście wreszcie znaleźli dla siebie właściwe rozwiązanie i potrafili spełnić swoje marzenia. Niech wam w tym Bóg błogosławi.
Podziękowania Autorzy pragną podziękować następującym osobom, które przyczyniły się do powstania niniejszej książki: Naszym agentkom literackim, Sealy Yates i Jeanie Ledbetter. Dostarczyłyście nam jak zwykle cennych wskazówek i uwag, wykraczając przy tym daleko poza zakres swoich obowiązków. Dziękujemy za wasze poświęcenie, dzięki któremu udało nam się skutecznie ominąć wszelkie mielizny. Byronowi Williamsonowi i Joey Paul. Dziękujemy wam obojgu za pomysł i zaangażowanie w jego realizację. Byron, twoje wizjonerstwo i kreatywność pomogły nam rozwinąć i ukształtować pierwotny zamysł tego dzieła. Joey, dzięki twojej troskliwości i twojemu profesjonalizmowi praca nad książką posuwała się gładko do przodu. Robowi Birkheadowi. To dzięki twojemu talentowi artystycznemu byliśmy w stanie przedstawić nasze idee również w formie graficznej. Tomowi Williamsowi, Anicie Palmer i Jennifer Day. Wasza troska o właściwy sens i klarowność wywodu przyczyniła się ogromnie do przystępności naszej książki. Personelowi z Cloud-Townsend Resources: Maureen Price, Steffanie Brooks, Jodi Cocker, Kevinowi Doherty, Belindzie Falk, Erinowi Kershaw, Debrze Nili, Krisowi Pattonowi, Patti Schenkel, Edrey Torres i Melanie Whittaker. Jesteśmy wam wdzięczni za waszą pilność, wysokie morale i poczucie humoru. 7
To nie moja wina John pragnie podziękować ponadto: Swojej asystentce Janet Williams. To twoja sumienność i troska uczyniły moją pracę wykonalną. Żonie Barbi i synom Ricky emu i Benny emu. Raz jeszcze dziękuję wam za to, że jesteście tak wspaniałą, troskliwą i rozwijającą się rodziną.
Wstęp Mówi się, że są na świecie dwa rodzaje ludzi: ci, którzy dostają od życia wszystko, czego pragną, i ci, którym się to nie udaje. Zwycięzcy i przegrani. Zdobywcy i bankruci. Smutne jest przy tym to, że niektórzy wierzą, iż przypadł im po prostu w udziale marny los i że są na zawsze skazani na życiową porażkę. Rzeczywistość nie przedstawia się jednak tak czarno-biało. Choć istnieją z pewnością ewidentni zwycięzcy i przegrani, to jednak częściej spotykamy ludzi, którzy odnosząc sukcesy w pewnych dziedzinach życia, w innych ponoszą porażki. Skoro już, drogi czytelniku, sięgnąłeś po tę książkę, to raczej wątpię, by twoje życie leżało całkowicie w gruzach. Prawdopodobnie są w nim po prostu takie obszary, w których istnieje przepaść pomiędzy twoimi pragnieniami a tym, co zdołałeś osiągnąć. Jeśli tak jest w istocie, to książka ta przeznaczona jest właśnie dla ciebie. Chociaż nie sposób prosto i jednoznacznie podzielić ludzi na zwycięzców i przegranych, to można z pewnością wymienić dwa typy ludzkiej osobowości. Twoja zdolność do uzyskania od życia czegoś więcej niż dotychczas zależy niewątpliwie od tego, do którego z tych typów się zaliczasz. O jakie typy chodzi? O tych, którzy biorą odpowiedzialność za swoje życie, i tych, którzy tego nie robią. 9
To nie moja wina To właśnie jest tematem naszej książki. Możemy z całą stanowczością stwierdzić, zarówno w oparciu o nasze badania, jak i osobiste doświadczenia, że informacje i wskazówki, które znajdziecie na kolejnych stronach, mogą wam pomóc w tych dziedzinach życia, w których nie potraficie ruszyć z miejsca, a nawet wyrwać was z najbardziej beznadziejnych sytuacji. Nie chodzi tu tylko o jakąś teorię. Oferujemy wam plan wzięcia życia we własne ręce, który jest skuteczny od zarania ludzkich dziejów. Zwycięzcy w kulturze poszukiwania winnych Żyjemy w kulturze wymówek. Ludzie są raczej skłonni obwiniać za swoje nieudane życie wszystko i wszystkich wokoło, aniżeli wziąć za nie odpowiedzialność i samemu uczynić je lepszym. Zrzucanie winy doczekało się obecnie swego rodzaju instytucjonalizacji w naszych sądach, ustawodawstwie i szkolnictwie. Zdominowało psychologię, nauki medyczne, a nawet moralność i życie duchowe. Jaki jest tego rezultat? Obserwujemy coraz większe rzesze coraz bardziej niezadowolonych ludzi, którzy zawsze potrafią zrzucić winę na kogoś innego. Chociaż obwinianie innych pozwala co nieco uśmierzyć wewnętrzny niepokój, poprawić samopoczucie i uniknąć odpowiedzialności, to jednak samo w sobie w żaden sposób nie rozwiązuje problemów. Dopóki nasze myśli, uczucia i działania pozostają zdominowane przez przekonanie o własnej bezsilności, dopóty wciąż będziemy tkwić w tym samym miejscu. Z pewnością znacie, lub przynajmniej znaliście kiedyś ludzi, którzy zawsze potrafią usprawiedliwić swój marny los, unikając przy tym brania się z życiem za bary. Jeśli spotkaliście kogoś takiego, to wiecie, jak frustrującym zajęciem jest próba udzielenia pomocy człowiekowi, który nie chce brać za siebie odpowiedzialności. Jako 10
Wstęp psychologowie doświadczyliśmy tego po tysiąckroć. Często już po pierwszych pięciu minutach rozmowy z kimś takim, jesteśmy w stanie stwierdzić, że proces rozwiązywania jego problemów będzie długą i mozolną wspinaczką. Nie chodzi o to, że jego problem sam w sobie jest tu nie do rozwiązania ani o to, że towarzyszą mu jakieś nadzwyczaj niesprzyjające okoliczności. Rzecz w tym, że osobie takiej brakuje najważniejszego czynnika warunkującego jakąkolwiek życiową zmianę, a mianowicie chęci wzięcia odpowiedzialności za swój los. Z drugiej strony, jeśli już stwierdzimy, że nasz pacjent posiada tę jedną jedyną zdolność, wówczas jesteśmy w stanie zaoferować mu o wiele więcej aniżeli tylko jakąś mglistą nadzieję. W takim przypadku wiemy z niemal absolutną pewnością, że jego życie można zmienić na lepsze. Podobnie myślimy o tobie, drogi czytelniku. Jeśli tylko zechcesz podjąć się tego, na co zdobywają się miliony życiowych zwycięzców na całym świecie, wówczas i ty możesz odmienić swój los. Wzięcie odpowiedzialności za siebie nie polega na wpędzaniu się w poczucie winy i zadręczaniu myślą o tym, że sam się wpakowałeś w tarapaty. Chodzi o to, że skoro już jest, jak jest, to powinieneś to przyjąć do wiadomości i zaakceptować po to, by coś z tym zrobić. Potrzeba tu naturalnie czegoś więcej aniżeli tylko samych dobrych chęci. Są wszak na ziemi ludzie odpowiedzialni i pełni dobrej woli, którym jednak się nie udaje. To, czego im najczęściej brakuje do sukcesu, to niezbędne informacje i wskazówki. Wszystkiego tego postaramy ci się dostarczyć w naszej książce. Będziemy ci towarzyszyć w twoich staraniach o wzięcie życia we własne ręce, nawet jeśli to nie ty sam wywołałeś swoje problemy ani sytuację, w której się znajdujesz. Pomożemy ci podejmować kolejne kroki, które doprowadzą cię tam, dokąd pragniesz dotrzeć. Dobrym, odpowiedzialnym ludziom do dokonania życiowej zmiany wystarczy często sama znajomość kolejnego kroku, który powinni zrobić. Ktoś może przykładowo tkwić w związku z osobą, która faktycznie stanowi pewien problem. Wówczas wina rzeczywiście leży po drugiej stronie. Jednak nawet w przypadku problematycznego partnera, 11
To nie moja wina podejmując odpowiednie kroki, możemy odmienić nasz związek, a niekiedy i jego samego. Trzeba tylko wiedzieć, co należy zrobić. Weźmy inny przykład. Jeśli osoba zmagająca się z depresją lub wewnętrznym niepokojem dowie się, jak zachowywać się odpowiedzialnie w tym stanie (który mogły wywołać jakieś dawne traumatyczne wydarzenia lub zadawniona krzywda), to i wówczas może ona zmienić tę sytuację, pomimo tego, że sama jej nie spowodowała. Znaleźć brakujące ogniwo Niezależnie od tego, czy chodzi o depresję, wewnętrzny niepokój, czy o jakieś uzależnienie, o problemy w relacjach damsko-męskich albo w karierze zawodowej jeżeli zechcemy zrobić to, na co nas stać, i odwrócimy swoją uwagę od tego, na co nie mamy wpływu, wówczas staniemy się zdolni do poprawy swojej sytuacji i rozwiązania własnych problemów. Bóg powołał nas do tego i dodaje nam sił, byśmy mogli temu sprostać. Zwracając się do czytelników, zarówno do tych, którzy jeszcze nie wzięli odpowiedzialności za siebie, jak i do tych, którzy są do tego gotowi, ale nie wiedzą, co mają robić w danej, konkretnej sytuacji namawiamy was, byście zechcieli dokończyć zaczętą lekturę. Spróbujcie odkryć, że odpowiedzialność nie jest niczym negatywnym, ale że stanowi brakujące ogniwo, które musicie odnaleźć po to, by zabrać się do realizacji własnych marzeń. Henry Cloud John Townsend
Spis treści Podziękowania........................... 7 Wstęp................................ 9 1. Możesz stać się panem swojego życia............. 13 2. Możesz nauczyć się myśleć inaczej.............. 39 3. Zawsze możesz wybierać.................... 65 4. Możesz się wychylić i zaryzykować.............. 91 5. Możesz nawiązać kontakt.................... 115 6. Możesz się nauczyć mówić nie............... 139 7. Możesz sobie poradzić z porażką................ 163 8. Możesz się zawziąć i wytrwać................. 189 Wnioski............................... 211 223
Ostatnio w serii ukazały się: John Eldredge, Dzikie serce. Tęsknoty męskiej duszy Simone Pacot, Powróć do życia Jean Monbourquette, Od poczucia własnej wartości do poczucia jaźni Daniel-Ange, Twoje ciało stworzone do życia Daniel-Ange, Twoje ciało stworzone do miłości Robert Hemfelt, Frank Minirth, Paul Meier, Miłość to wybór. O terapii współuzależnień Archibald D. Hart, Męska depresja Anna A. Terruwe, Conrad W. Baars, Integracja emocjonalna. Jak uwierzyć, że jesteś kochany i potrafisz kochać Alan Medinger, Podróż ku pełni męskości John Eldredge, Pełnia serca Archibald D. Hart, Adrenalina a stres Henry Cloud, John Townsend, Mamo, to moje życie Jacques Gauthier, Kryzys wieku średniego Archibald D. Hart, Rozwód. Jak ratować dzieci Cécile Dollé, Robert Neuburger, Po adopcji Claudio Risé, Sztuka ojcostwa Sidney Callahan, Kobiety, które słyszą głosy Diane Purper-Ouakil, Mali tyrani Tonino Cantelmi, Pasquale Laselva, Silvestro Paluzzi, Dialog psychologii z teologią Muriel Mazet, Zranione dziecko Henry Cloud, Reguły sukcesu Martin Rovers, Uzdrowić miłość Heinz-Peter Röhr, Narcyzm zaklęte ja John Townsend, Kto nam zatruwa życie? Xavier Lacroix, Naucz mnie żyć. Esej o ojcostwie Archibald D. Hart, Catherine Hart-Weber, Depresja nastolatka Mark Victor Hansen, Art Linkletter, Najlepsza reszta życia Stephen Arterburn, Mężczyźni i ich sekrety John Eldredge, Droga dzikiego serca Hans Morschitzky, Lęk przed porażką
HENRY CLOUD i JOHN TOWNSEND, znani amerykańscy psychologowie kliniczni, od ponad dwudziestu lat prowadzą Cloud-Townsend Clinic i Cloud-Townsend Resources. Ich bogate zawodowe i życiowe doświadczenie zaowocowało licznymi publikacjami, programami radiowymi i telewizyjnymi. Nakładem Wydawnictwa W drodze ukazała się książka tej samej spółki autorskiej: Mamo, to moje życie, a także Henry ego Clouda Reguły sukcesu. To nie moja wina poradnik adresowany do tych wszystkich, którzy obwiniają siebie lub innych za swój los, jest zbiorem konkretnych wskazówek, jak zaakceptować siebie i zmienić swoje życie na lepsze. Być może już dawno temu przestałeś marzyć, wytyczać sobie cele i planować. Mogłeś się po prostu zniechęcić lub zrezygnować, uznając, że w twoim życiu nic się już nigdy nie zmieni. Nikt cię za to nie obwinia; to się przytrafia każdemu. Zniechęcenie wynika z tego, że wybrałeś dla siebie niewłaściwą drogę. Jest wielce prawdopodobne, że istnieje gdzieś inna, lepsza. POZWÓL SOBIE RAZ JESZCZE NA MARZENIA I NADZIEJĘ, przyjmując tym razem do wiadomości, że dobre rzeczy naprawdę się zdarzają. Cena det. 33,00 zł Patronat medialny www.wdrodze.pl