Nowy System Gospodarowania Odpadami Komunalnymi W związku z nowelizacją ustawy z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, przyjętej w 2011 roku przez Sejm RP, od 1 lipca 2013 roku, my jako mieszkańcy Gminy Lublin, staniemy się odpowiedzialni za gospodarowanie odpadami komunalnymi jakie każdy z nas codziennie wytwarza. W wyniku tego obowiązki związane z zagospodarowaniem naszych odpadów będą spoczywały na nas i to my będziemy decydować o kształcie systemu. W związku z tym musimy wypracować wspólnie racjonalny system gospodarowania odpadami komunalnymi. Jak będzie działał system w naszej gminie: wspólnie ustalimy stawkę i sposób naliczania opłaty za odbieranie odpadów, a także tryb, sposób i częstotliwość jej wnoszenia stawka opłaty będzie zależna od: liczby mieszkańców lub od powierzchni nieruchomości lub od ilości zużytej wody lub będzie stawką ryczałtową dla gospodarstwa domowego gmina wspólnie z mieszkańcami wybierze jeden sposób tych wskaźników i poinformuje Cię o sposobie liczenia opłaty opłata za odpady posegregowane będzie niższa, opłaca się więc segregować odpady w zamian za uiszczoną opłatę zagospodarowania odpadami komunalnymi, przedsiębiorca wyłoniony w przetargu, będzie zobowiązany do odebrania z terenów nieruchomości zamieszkałych każdej ilości odpadów selektywnie zebranych oraz odpadów niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych gmina będzie sprawować nadzór nad prawidłowym zagospodarowaniem odpadów przez przedsiębiorcę odbierającego je od mieszkańców powstaną punkty selektywnego zbierania odpadów do których wszyscy mieszkańcy będą mogli oddać zebrane odpady gmina poinformuje Cię o miejscach lokalizacji punktów, godzinach ich działania oraz jakie odpady będziesz mógł do nich przynieść Zgodnie z nową ustawą gmina zarządza gospodarką odpadami komunalnymi oraz jest odpowiedzialna za zorganizowanie odbierania odpadów komunalnych przejmując ten obowiązek od właścicieli nieruchomości, którzy dotychczas indywidualnie zawierali umowy z przedsiębiorcą odbierającym odpady komunalne. Ustawa nakłada na gminy obowiązek objęcia wszystkich właścicieli nieruchomości na których zamieszkują mieszkańcy, systemem gospodarowania odpadami komunalnymi. System finansowany będzie przez właścicieli nieruchomości, którzy zobowiązani są ponosić opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Opłata ta stanowi dochód gminy, z którego pokrywane są koszty związane z: zbieraniem, odbieraniem, transportem, odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych od mieszkańców Miasta Lublina, tworzeniem i utrzymaniem punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych w tym koszty wyposażenia tych punktów (np. pojemniki), zagospodarowania zebranych w nich odpadów itp., obsługą administracyjną
Nowa ustawa nakłada na gminy osiągnięcie wymaganych poziomów odzysku poszczególnych frakcji: do 31 grudnia 2020 roku osiągnięcie poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo do 31 grudnia 2020 roku osiągnięcie poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niż niebezpieczne: odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo Ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: 1) do dnia 16 lipca 2013 r. - do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, 2) do dnia 16 lipca 2020 r. - do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. W Lublinie od lat funkcjonuje selektywna zbiórka, która ukierunkowana jest na wytwarzanie paliwa alternatywnego w oparciu o system dwupojemnikowy: frakcja sucha i odpady zmieszane. Frakcja sucha trafia na linię sortowniczą, dając stosunkowo dobrej jakości źródło surowca, podczas gdy odpady zmieszane są przeznaczone do mechaniczno-biologicznego przetwarzania. System ten nie ulegnie zmianie, zostanie utrzymany. Uzupełnieniem tego systemu są rozstawione w niektórych miejscach pojemniki na surowce wtórne wybranych rodzajów, np. szkło, tekstylia. Na obszarze Lublina selektywnie zbierane przede wszystkim będą odpady komunalne następujących rodzajów: a) frakcja sucha, b) przeterminowane leki i chemikalia, c) zużyte baterie i akumulatory, d) zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, e) meble i inne odpady wielkogabarytowe, f) odpady budowlane i rozbiórkowe, g) zużyte opony, h) odpady zielone Frakcja sucha obejmuje selektywnie zebrane odpady nadające się do recyklingu (odpady papieru, metalu, tworzyw sztucznych, szkła). Natomiast zmieszane odpady komunalne oraz odpady zielone będą trafiały do Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK). Ponadto przewidziano możliwość dostarczenia odpadów samodzielnie bez opłaty do punktu odbioru, oddawanie nie jest obowiązkowe, dopuszczona jest możliwość kompostowania na potrzeby własne np. poprzez kompostowanie w przydomowych kompostownikach. Uzupełnieniem zbiórki u źródła będą punkty selektywnej zbiórki odpadów, w których oprócz typowych surowców wtórnych będą zbierane także specyficzne grupy odpadów, jak np. odpady budowlane i rozbiórkowe, odpady wielkogabarytowe oraz zużyte opony. Pozostałe odpady problemowe będą zbierane w: punktach zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (które funkcjonują już od kilku lat), punktach selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych (np. baterii i akumulatorów, przeterminowanych leków i chemikaliów w aptekach i sklepach).
Na mocy Planu gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2017" miasto Lublin znajduje się w Regionie Centralnym, w którym będzie funkcjonować RIPOK, Zakład Zagospodarowania Odpadów KOM-EKO S.A w Lublinie. Lublin, uchwałą Rady Miasta Lublin z dnia 6 września 2012 r. został podzielony na 7 sektorów. Każdy sektor ma mniej więcej równą liczbę mieszkańców (około 50 tysięcy) i zróżnicowane rodzaje zabudowy. Lubelski samorząd posiada 26 jednostek pomocniczych (dzielnic). Sektory obejmują po 3 5 dzielnic o różnym charakterze. W pierwszy etapie wdrażania systemu gospodarowania odpadami podjęto decyzję o zorganizowaniu odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości na terenie których zamieszkują mieszkańcy. Na razie Miasto Lublin nie planuje przejęcia odbioru odpadów komunalnych z nieruchomości niezamieszkałych. Obowiązki właścicieli nieruchomości: - wyposażenie nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym; - zbieranie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie, - pozbywania się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi; - uprzątnięcia błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości. - realizację innych obowiązków określonych w Regulaminie Utrzymania Czystości i Porządku w Gminie Każdy właściciel nieruchomości zamieszkałej będzie składał Prezydentowi Miasta Lublin deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania na danej nieruchomości odpadów komunalnych. W przypadku zmiany danych (np. liczby osób zamieszkujących) będzie trzeba złożyć nową deklarację w terminie 14 dni od dnia nastąpienia zmiany. Metody naliczania stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi Kwestia wyboru metody naliczania opłaty od początku była przedmiotem ożywionej dyskusji, podczas której analizowano szanse i zagrożenia, jakie stwarza każda z tych metod. Opłata może być naliczana: a) od liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, b) od ilości zużytej wody z danej nieruchomości, c) od powierzchni lokalu mieszkalnego, d) według jednolitej stawki od gospodarstwa domowego Ze względów praktycznych w obecnej chwili Lublin rozważa się wybór naliczania opłaty od powierzchni lokali mieszkalnych (daje szanse na pełne zbilansowanie się systemu, gdyż Gmina posiada bardzo dokładną ewidencję wszystkich lokali i ich właścicieli) lub od ilości zużytej wody z danej nieruchomości (metoda warta rozważenia w gminach akademickich, dość dobrze przybliża rzeczywistą liczbę mieszkańców, kryterium bardzo obiektywne gdy w 100% nieruchomości są założone liczniki wody). Ponadto Lublin jest miastem akademickim, w którym oprócz stałych mieszkańców przez większą część roku
przebywa ok. 90 tysięcy studentów, a zatem nie sposób uregulować tego zagadnienia jasno, przejrzyście. Od liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość oparta na założeniu, że przeciętny mieszkaniec gospodarstwa domowego wytwarza w danym okresie statystycznie podobną objętość lub masę odpadów. - szybki szacunek ilości wytwarzanych odpadów w dowolnej zbiorowości, o ile znamy prawdziwą liczbę osób ją tworzącą oraz mamy wiarygodne dane - rozdzielenie strumienia wytworzonych odpadów po równo, na głowę, niezależnie od ilości realnie wytwarzanych odpadów - niedoszacowanie liczby mieszkańców w danej nieruchomości, trudno ustalić faktyczną ilość osób w lokalu (w perspektywie zniesienie obowiązku meldunkowego) - liczba mieszkańców łatwa do zmanipulowania - baza opłat, czyli liczba mieszkańców, może się kurczyć, co przy względnie stałej masie odpadów musi powodować stały wzrost stawek, - silny wzrost stawek rekompensata wysokich strat Od ilości zużytej wody z danej nieruchomości oparty na założeniu ile zużyję wody, tyle teoretycznie generuję odpadów - metoda warta rozważenia w gminach akademickich, - kryterium bardzo obiektywne gdy w 100% nieruchomości są założone liczniki wody, - dostępna baza danych statystycznych dot. średniego zużycia wody na mieszkańca w danej gminie - dość dobrze przybliża rzeczywistą liczbę mieszkańców nieruchomości, - indywidualny szacunek ilościowy wytwarzanych odpadów, - uwzględnia dynamikę wytwarzania odpadów, - poziom zużycia wody jest najpełniejszą, mierzalną miarą aktywności życiowej mieszkańców gospodarstwa domowego - ewentualne sumowanie ilości wody w sytuacji zainstalowania kilku liczników, - nie wynagradza wytwórców odpadów niższym poziomem opłat, jeżeli efektywnie segregują swoje odpady, - wysokość opłaty zależy wprost proporcjonalnie od ilości zużytej wody: (więcej wody wyższa opłata, mniej wody niższa) brak związku z sortowaniem domowego strumienia odpadów, - zaniżanie zużycia wody, - "manipulowanie" przy licznikach, - kto oszczędza wodę, będzie mniej płacił za wytwarzane odpady, choć niekoniecznie będzie ich mniej wytwarzał, Od powierzchni lokalu mieszkalnego uznanie dla indywidualnego dorobku życiowego, wyrażonego w powierzchni mieszkalnej posiadanego lub wynajmowanego mieszkania lub domu. - baza naliczania opłaty jest stała, stabilna i dobrze dostępna - wymaga dobrego rozeznania w terenie co do rzeczywistych rozmiarów powierzchni
- przejrzystość naliczania opłaty mieszkalnych, a w razie potrzeby dokonania niezbędnych pomiarów tych powierzchni, - liczba rzeczywistych mieszkańców (a co za tym idzie potencjał do wytwarzania odpadów komunalnych) znacząco odbiega od średniej (np. jeden mieszkaniec w dużym lokalu lub kilkunastu w bardzo małym), Od gospodarstwa domowego oparta jest na założeniu wytwarzania i uzyskiwania wartości dodanej nie w obszarze pozyskiwania odpadów, ale wyłącznie ich przetwarzania. - możliwa i zasadna do zastosowania w gminach o mniej więcej zbliżonym jednostkowym wskaźniku wytwarzania odpadów przez mieszkańców - zrównanie opłaty dla wszystkich gospodarstw domowych, a nie nieruchomości, jak w pozostałych przypadkach, niezależnie od ilości wytworzonych odpadów, czyli kosztów związanych z ich pozyskiwaniem i przetworzeniem, ponoszonych przez przedsiębiorstwo - szybki przyrost masy odbieranych odpadów - zerwanie z zasadą liczenia kosztów, - eliminuje w przyszłości taryfę opłat, - potencjalnie negatywny na świadomość ekologicznej mieszkańców - wszyscy płacą "tyle samo" za "nie tyle samo", - niejasność interpretacyjna co znaczy gospodarstwo domowe, - dużo wątpliwości typu:. czy podnajemca części mieszkania stanowi osobne gospodarstwo domowe? Równie trudnym zadaniem jest określenie stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W tym celu konieczna jest także bardzo szczegółowa kalkulacja kosztów systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. W sprawach dotyczących opłat - stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują prezydentowi miasta. Możliwa jest zmiana stawki opłaty w trakcie roku. Opłata za odbiór odpadów będzie pobierana od właścicieli nieruchomości na podstawie ustalonej stawki przez gminę oraz na podstawie deklaracji składanej przez mieszkańców. Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn: 1) liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, albo 2) ilości zużytej wody z danej nieruchomości, albo 3) powierzchni lokalu mieszkalnego - oraz stawki opłaty (np. liczba mieszkańców x stawka jednostkowa ) Tryb uiszczania opłaty można zaczerpnąć z Ordynacji podatkowej: 1) zapłata gotówką w kasie urzędu gminy lub na rachunek tego urzędu w banku, w placówce pocztowej, w spółdzielczej kasie oszczędnościowo kredytowej, biurze
usług płatniczych; 2) poprzez obciążenie rachunku bankowego właściciela lub rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo kredytowej lub rachunku płatniczego w instytucji płatniczej na podstawie polecenia przelewu. Rozliczanie z firmami odbierającymi odpady i instalacjami następuje co miesiąc, a więc i wnoszenie opłat przez właścicieli nieruchomości może następować z tą samą częstotliwością.