Protokół z pierwszego spotkania Komisji Dialogu Społecznego ds. Mieszkań Chronionych w Warszawie W spotkaniu uczestniczyło 28 osób, w tym pani Irena Chmiel, zastępca dyrektora Biura Polityki Społecznej, pani Anna Tomaszewska i pani Karolina Kubit z Biura Polityki Lokalowej oraz przedstawiciele dwudziestu organizacji pozarządowych: 1. Fundacja Malwa 2. Fundacja HIPPOLAND 3. Fundacja L Arche (Arka) Oddział Warszawa 4. Fundacja Normalna Przyszłość 5. Fundacja Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym HIPOTERAPIA 6. Integracja Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Osób z Zaburzeniami Psychicznymi 7. Mazowieckie Forum Środowiskowych Domów Samopomocy 8. Polskie Towarzystwo Psychologiczne Oddział Warszawski 9. Stow. Pomocy Dzieciom z Ukrytymi Niepełnosprawnościami im. Hansa Aspergerea Nie-Grzeczne Dzieci 10. Stowarzyszenie Bardziej Kochani 11. Stowarzyszenie Empatia 12. Stowarzyszenie Otwarte Drzwi 13. Stowarzyszenie OŜarowska 14. Stowarzyszenie Ochocki Uniwersytet Trzeciego Wieku Omega 15. Stowarzyszenie One.pl 16. Stowarzyszenie Pomocy Bezdomnym, Ośrodek DOM dla Ofiar Przemocy w Rodzinie 17. Stowarzyszenie Rodziców Dzieci Niepełnosprawnych Iskra 18. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Koło Niepełnosprawnych Ruchowo 19. Warszawskie Koło Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym 20. Związek Stowarzyszeń Zawsze Razem Rozpoczęcie spotkania Spotkanie otworzyła pani Irena Chmiel zastępca dyrektora Biura Polityki Społecznej Urzędu m. st. Warszawy, która powitała zebranych. Dalszą część spotkania prowadziła Agnieszka Dudzińska. Podsumowała dotychczasową pracę grupy mieszkaniowej działającej od ponad roku przy Komisji Dialogu Społecznego ds. Niepełnosprawności. Określiła główne osiągnięcia: wprowadzenie zapisów dotyczących mieszkań chronionych do Strategii Społecznej Warszawy, uwzględnienie ich jako priorytetów w Programie współpracy Miasta z organizacjami na rok 2010 (dzięki czemu moŝna ogłaszać konkursy na ich prowadzenie) oraz uwzględnienie ich w powstającym Warszawskim Programie Działań na rzecz Osób Niepełnosprawnych. 1
Poinformowała, Ŝe obecne przekształcenie grupy w Komisję Dialogu ma na celu zwiększenie skuteczności działań oraz współpracę z innymi niŝ niepełnosprawni środowiskami w tworzeniu mieszkań chronionych w Warszawie. Przedstawienie uczestników Uczestnicy przedstawili się kolejno, określając krótko główne przyczyny zainteresowania swoich organizacji tematem mieszkalnictwa chronionego. Maria Lehman (PTP O/Wwski) wskazywała, Ŝe dla osób starszych DPSy stanowią ostateczność, którą bardzo źle znoszą. Chcą i mogą mieszkać jak najdłuŝej we własnym gospodarstwie domowym. W DPSach muszą często mieszkać w pokojach dwuosobowych, tymczasem standardy DPS nie uwzględniają zatrudnienia psychologa, który pomógłby poradzić sobie z ta trudna nowa sytuacją. Anita Siemaszko (One.pl) podkreślała, Ŝe celem ich organizacji jest utrzymanie osób niepełnosprawnych jak najdłuŝej w normalności. Są aktywne zawodowo, nie pasują do wizerunku klienta pomocy społecznej. Nie chcą od miasta mieszkań komunalnych, chcą same partycypować w kosztach. Brak jednak dalszej perspektywy, np. w sytuacji gdy z czasem potrzebne jest choćby niewielkie wsparcie. Obecnie alternatywa są tylko DPSy. Podkreślała, Ŝe Warszawa potrzebuje własnego sukcesu, jest inna niŝ pozostałe miasta. Zofia Pągowska (Mazowieckie Forum ŚDS) reprezentując 45 placówek zauwaŝa, Ŝe istnieją w ich środowisku dwie odrębne grupy o róŝnych potrzebach mieszkaniowych: osoby z zaburzeniami psych., dla których po hospitalizacji często niemoŝliwy jest powrót do własnych domów i mogłyby wówczas korzystać z mieszkań takich jak prowadzone przez Stow. Pomost na Targówku, oraz osoby z upośledzeniem umysłowym, którym potrzebne są małe rodzinne domy pomocy. BoŜena Adamczewska, Małgorzata Kozik (Stow. OŜarowska) interesuje ich wiele rodzajów domów, ze względu na zróŝnicowane potrzeby w zakresie niezbędnego wsparcia. Mają wśród podopiecznych osoby po studiach, ale całkowicie niesamodzielne fizycznie. Urszula Olszewska-Koziarska, Joanna Gromadzka (Fundacja Arka) od kilku lat, a więc jeszcze przed spotkaniami grupy mieszkaniowej pracują nad wypracowaniem systemu mieszkalnictwa wspomaganego dla osób z niepełnosprawnością, w Polsce działają domy Fundacji Arka w kilku lokalizacjach. Urszula Mroczek (Ośrodek DOM dla Ofiar Przemocy) poinformowała, ze jej organizacja jest zainteresowana mieszkaniami chronionymi jako uzupełnieniem prowadzonej bazy hostelowej dla ofiar przemocy w rodzinie. Wanda Woyniewicz (Malwa) podkreślała problemy inwestycyjne, przed jakimi stają rodzice dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Wanda Stronkowska (Stow. Empatia) działają na rzecz osób psychicznie chorych, głównie na terenie Pragi Północ i Pragi Południe. Stowarzyszenie jest dość młode działa od 2009 roku. GraŜyna Michalska (PSOUU) pracuje od 18 lat w Domu Rodzinnym zamieszkałym przez niewielką grupę osób z niepełnosprawnością intelektualną, obecnie w wieku 50-60 lat. Mieszkańcy są samodzielni, sami poruszają się po mieście, pracują w zpch. 2
Barbara Siejka (TPD) poinformowała, Ŝe jej organizacja działa w podobnym obszarze jak Stow. OŜarowska, a więc zajmuje się osobami niepełnosprawnymi ruchowo, ale sprawnymi intelektualnie. Mariusz Barczak (Normalna Przyszłość) obejmują swoim działaniem osoby niepełnosprawne ruchowo, w normie intelektualnej. Dostrzegają szczególną potrzebę wsparcia takich osób w okresie przejściowym, pomiędzy uzyskaniem wykształcenia a uzyskaniem zdolności kredytowej, chcą dostarczyć im wędkę, a nie rybę, tworząc mieszkania rotacyjne do czasu usamodzielnienia. Ewa Suchcicka (Bardziej Kochani) dzieci dorastają, dlatego Stowarzyszenie chce włączyć się w projekty pilotaŝowe, Ŝeby zapewnić im miejsce do dalszego Ŝycia po odejściu rodziców. Anna Strumińska (Hipoterapia) w ramach prowadzonej działalności pracują z 110 pacjentami tygodniowo. Około połowa rodziców przyprowadzających dzieci martwi się ich przyszłością. Chce wiedzieć, co moŝna im zaproponować. Jadwiga Maźnicka-Maciaszek (Hippoland) podobnie jak Hipoterapia chce dowiedzieć się, jakie są moŝliwe rozwiązania dla niepełnosprawnych podopiecznych. Jest równieŝ zainteresowana pozyskiwaniem lokali na działalność organizacji pozarządowych w Warszawie i polityką Miasta w tym zakresie. Danuta Kasprzyk (Ochocki Uniw. Trzeciego Wieku) nastawienie na zaspokajanie potrzeb mieszkaniowo-opiekuńczych osób starszych. Podkreśla równieŝ inne problemy społeczne, związane np. z nadal funkcjonującym wzorcem rozwiązywania sytuacji przemocy w rodzinie poprzez zabranie kobiety, niekiedy takŝe dzieci, a pozostawienie sprawcy w zajmowanym wspólnie mieszkaniu. Kierunek powinien być odwrotny. Krystyna Milewska (Stow. Nie-Grzeczne Dzieci ) kładzie nacisk na proponowanie władzom większej aktywności we wspieraniu mieszkalnictwa chronionego, m.in. przez przekazywanie działek czy wspieranie finansowe inwestycji. WaŜne jest takŝe kreowanie programów rządowych i korzystanie z nich przez Miasto. Urszula Sobolewska (Iskra) Ewa Sobczyk (Zawsze Razem) inicjatywa kilku stowarzyszeń działających od lat na Bemowie. Małgorzata Mroczek (Otwarte Drzwi) Artur Zieliński (Integracja) podobny profil działania jak Empatia, zajmują się osobami chorymi psychicznie, prowadzą miejsca hostelowe na Grottgera, współpracują z Instytutem Psychiatrii i Neurologii. Wybór przewodniczącego i przedstawiciela do Forum Dialogu Społecznego Ustalono, Ŝe kadencja pierwszego przewodniczącego i pierwszego przedstawiciela do FDS wygasa z końcem roku kalendarzowego. Zaproponowano następujące kandydatury: na przewodniczącą Komisji Agnieszka Dudzińska, na przedstawiciela do Forum Barbara Siejka. 3
W jawnym głosowaniu uczestniczyli przedstawiciele 19 organizacji (przedstawiciel jednej organizacji opuścił zebranie przed głosowaniem). Pracownicy Urzędu m. st. Warszawy wstrzymali się od głosowania. Za kandydaturą Agnieszki Dudzińskiej opowiedzieli się przedstawiciele 17 organizacji, przeciw nikt, wstrzymali się od głosu przedstawiciele dwóch organizacji. Za kandydaturą Barbary Siejki głosowało 18 organizacji, przeciw Ŝadna, jedna organizacja wstrzymała się od głosu. Tym samym wybrano Agnieszkę Dudzińską na przewodniczącą Komisji i Barbarę Siejkę na przedstawiciela Komisji do Forum Dialogu Społecznego. Dyskusja Omówiono najpilniejsze sprawy wymagające podjęcia w najbliŝszym czasie. Mariusz Barczak (Fundacja Normalna Przyszłość) przypomniał, Ŝe w związku z tym, Ŝe Miasto ma 100% udziałów w TBSach proponował jakiś czas temu, by Rada Warszawy podjęła uchwałę zobowiązującą miejskie Towarzystwa Budownictwa Społecznego do wyodrębniania określonej puli mieszkań dla osób niepełnosprawnych w nowych budynkach i rozpatrywania wniosków od osób niepełnosprawnych poza kolejnością. Przedstawicielki Stowarzyszenia One.pl poinformowały, Ŝe zgłaszały podobne wnioski w odniesieniu do mieszkań komunalnych, jednak otrzymywały z dzielnic informacje, Ŝe w tych sprawach decyzje podejmowane są przez Buro Polityki Lokalowej. Obecni na spotkaniu przedstawiciele BPL stali na stanowisku, Ŝe obowiązująca uchwała Rady Warszawy o przekazaniu niektórych kompetencji do dzielnic obejmuje m. in. sprawy ewentualnego wyodrębnienia puli mieszkań przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych i w związku z tym naleŝy zwrócić się w tej sprawie do burmistrzów dzielnic, w których prowadzone są inwestycje mieszkaniowe. Uzgodniono, ze organizacje wymienią się między sobą przeprowadzoną w tych sprawach korespondencją i podejmą dalsze wspólne działania na rzecz wyodrębnienia puli mieszkań komunalnych i w TBSach z przeznaczeniem dla lokatorów z niepełnosprawnością. Małgorzata Kozik (Stow. OŜarowska) podkreślała, Ŝe nie w kaŝdym przypadku chodzi o pozyskanie lokalu. Młodzi dorośli ze znaczną niepełnosprawnością fizyczną, ale w pełni sprawni intelektualnie w wielu przypadkach dysponują własnym mieszkaniem które mogliby przeznaczyć na mieszkanie chronione. Nie ma jednak przepisów regulujących odkupienie takich mieszkań i przekazanie środków na wspólny fundusz, z którego moŝna by finansować opiekę dla kilku osób w jednym mieszkaniu. Podobny problem dostrzegają przedstawicielki Stowarzyszenia One.pl. PoniewaŜ pracują i osiągają dochód, nie kwalifikują się do usług pomocy społecznej, w tym usług opiekuńczych. Tymczasem ich samodzielność Ŝyciowa stanowi realną znaczną oszczędność, gdyŝ wiele z nich kwalifikuje się do pobytu w kosztownych zakładach opiekuńczo-leczniczych. Zaoszczędzone środki publiczne powinny zostać skierowane na znacznie mniej kosztowny system wspierania takich osób w ich środowisku. Anna Strumińska (Fundacja Hipoterapia) zaproponowała, by przeprowadzić rachunek ekonomiczny kosztów, jakie moŝe zaoszczędzić Miasto na pobytach osób 4
niepełnosprawnych w domach pomocy społecznej, do których nie musiałoby dochodzić, gdyby osoby te mogły przy odpowiednim wsparciu nadal zamieszkiwać w otwartym środowisku, nawet gdy zabraknie ich najbliŝszych. Podkreślała, Ŝe takie rozwiązania leŝą w interesie społecznym. Joanna Gromadzka (Fundacja L Arche) pytała o szczegóły konkursu na prowadzenie mieszkań chronionych w roku 2010. Irena Chmiel, zastępca dyrektora BPS, poinformowała wstępnie, Ŝe konkurs ma być ogłoszony do dnia 13.XI.09 i będzie ograniczony do osób z niepełnosprawnością intelektualną, korzystających z jakiejś formy dziennych zajęć. Konkurs będzie mieć charakter pilotaŝu. Zofia Pągowska (Mazowieckie Forum ŚDS) podkreślała konieczność tworzenia obok mieszkań chronionych takŝe małych domów pomocy. Pytała, czy jest jakiś pomysł Miasta na wspieranie takich inicjatyw. Zdaniem Ireny Chmiel, zastępcy dyrektora BPS, nie ma potrzeby by Miasto wspierało wszystkie tego typu inicjatywy organizacji. Małgorzata Radziszewska (One.pl) chciała wiedzieć, czy kontynuowana będzie budowa nowych mieszkań przez TBSy, np. przy ulicy Grójeckiej. Przedstawiciele Biura Polityki Lokalowej poinformowali, Ŝe na razie inwestycje są wstrzymane ze względu na oszczędności w wydatkach Miasta. Agnieszka Dudzińska (Stow. Nie-Grzeczne Dzieci ) przedstawiła pismo Wydziału Zasobów Lokalowych Dzielnicy Mokotów, skierowane do osoby niepełnosprawnej, która złoŝyła wniosek o mieszkanie komunalne. Pismo zawierało odmowę zakwalifikowania tej osoby na listę osób oczekujących, wraz z uzasadnieniem, Ŝe nie spełnia ona kryterium metraŝowego oraz wskazaniem na moŝliwość zamieszkania z bratem, dysponującym własnym mieszkaniem. Agnieszka Dudzińska zapytała, czy odpowiedź ta znajduje uzasadnienie w obowiązujących regulacjach. Przedstawiciele Biura Polityki Lokalowej zachęcili do złoŝenia wniosku po raz drugi, ze względu na to, Ŝe w sierpniu zmieniła się uchwała Rady Warszawy w sprawie zasad wynajmowania lokali i obowiązują korzystniejsze regulacje dla osób niepełnosprawnych. Na tym spotkanie zakończono. Nie ustalono dokładnego terminu następnego spotkania, ale uzgodniono, Ŝe powinno się ono odbyć w grudniu. Protokołowała Agnieszka Dudzińska (Stow. Nie-Grzeczne Dzieci ) 5