Wspieranie nauki i badan W trójkącie władzy, wiedzy i biznesu Niepodważalna dziś pozycja krakowskiego ośrodka naukowego i ogólnopolskiego centrum akademickiego jest efektem stałej i skutecznej współpracy w trójkącie: władze samorządowe - uczelnie - biznes. Bez niej nie byłoby możliwe stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju potencjału naukowego i badawczego w Krakowie, a szczególnie zrealizowanie projektu rozbudowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, najstarszej i jednej z najlepszych uczelni w Polsce. Podwaliny pod nowy kampus Pierwsze koncepcje i projekty stworzenia nowego kampusu powstały u progu lat 70. minionego stulecia, kiedy to prof. Władysław Grodziński zaczął kreślić pierwsze zarysy tego historycznego przedsięwzięcia. Możliwości skutecznego prowadzenia badań naukowych, a co za tym idzie rozwoju współczesnej nauki, wymagały dostosowania infrastruktury naukowo badawczej, sprzętowej i drogowej do wymogów oraz standardów światowych. Realizacja tak ambitnego przedsięwzięcia możliwa była dopiero po roku 1989. Budowę nowego Kampusu zaplanowano w Pychowicach, w odległości zaledwie 4 km od centrum Krakowa. Po okresie dyskusji zaczął wyłaniać się konkretny projekt, który zyskał poparcie władz państwowych oraz samorządowych Krakowa, które w perspektywicznym planie rozwoju zarezerwowały dla tego przedsięwzięcia blisko 400 ha terenu. Razem można więcej Proces komasacji gruntów pod przyszły projekt rozpoczął się w październiku 1994 roku, kiedy to Uniwersytet Jagielloński zakupił pierwszą działkę pod realizację Kompleksu Nauk Biologicznych. W trzy lata później, powodzeniem zakończyły się prowadzone od kilku lat rozmowy o przekazanie uczelni części terenów skarbu państwa, użytkowanych poprzednio przez jednostkę wojskową. Niezmiernie ważnym i innowacyjnym elementem projektu było założenie, iż przyszły Kampus będzie funkcjonował w oparciu o współdziałanie w trójkącie uczelnia - władze samorządowe - biznes. Kolejnym krokiem było podjęcie przez Sejm Rzeczpospolitej 9 maja 1997 roku uchwały o objęciu patronatu nad obchodami jubileuszowymi 600-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1998 roku rozpoczęła się, ze środków własnych uczelni, budowa Centrum Badań Przyrodniczych, uzbrojony został także teren pod kolejne budynki. Kraków 83
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego III Kampus UJ Wschód (zdjęcie lotnicze)
Wspieranie nauki i badan Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ. Fot. Krzysztof Kodura W wyniku współpracy miasta, uniwersytetu i firmy Motorola (pierwszego inwestora w tym rejonie) powstał nowy odcinek ulicy Gronostajowej. W listopadzie wmurowano kamień węgielny pod kolejny etap inwestycji, czyli Kompleks Nauk Biologicznych. Okazało się, że dzięki połączeniu sił państwa, samorządu oraz uczelni można mierzyć dalej i wyżej. Potwierdzeniem zaangażowania ze strony rządzących było wpisanie projektu na listę inwestycji centralnych oraz przyznanie w budżecie na 2000, aż 42 mln zł na rozbudowę Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kolejnym milowym krokiem była uchwalona przez Sejm RP ustawa z dnia 23 maja 2001 roku ustanawiająca wieloletni program zapewniający finansowanie budowy Kampusu 600-lecia, w większości z budżetu państwa. Pierwsza część inwestycji Kompleksu Nauk Biologicznych, czyli Wydział Biotechnologii, sale dydaktyczne oraz Instytut Nauk o Środowisku, została oddana do użytku w 2004 roku. Najważniejsze są plany Władze Krakowa, współpracując z władzami uczelni, już na etapie koncepcji projektu dostrzegały konieczność szybkiego przygotowania i uchwalenia miejscowych planów zagospodarowania dla terenu Pychowic, które ułatwiłyby proces inwestycyjny oraz zapewniły warunki prawne i przestrzenne dla nowych realizacji. Obszar przeznaczony pod rozbudowę uczelni objęty został dwoma miejscowymi planami: III Kampus UJ - Wschód oraz III Kampus UJ - Zachód. Podział obszaru przeznaczonego pod inwestycję pod nazwą Budowa Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego wynikał m.in.: z podziałów funkcji w całym obszarze Kampusu, z etapowania programów inwestycyjnych głównych inwestorów oraz ze stanu własności gruntów. Wyżej wymienione plany były sporządzane przy zapewnieniu ich spójności i wzajemnej koordynacji w zakresie podstawowych rozwiązań przestrzennych, programowych i funkcjonalnych. Dach nowoczesnego budynku biblioteki Papieskiej Akademii Teologicznej. Fot. Krzysztof Kodura Kraków 85
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego III Kampus UJ Wschód, poszczególne etapy sporządzania projektu planu oraz działania inwestycyjne na obszarze opracowania
Wspieranie nauki i badan Gdy przystępowano do opracowania planu, teren przyszłej inwestycji był praktycznie niezabudowany. Znajdowały się tu jedynie pierwsze uniwersyteckie obiekty dydaktyczne, Biblioteka Papieskiej Akademii Teologicznej i budynek Motoroli, położony na terenach przyszłego Parku Technologicznego. Dla kompleksu przyszłego Kampusu przygotowano więc pod kierunkiem prof. Aleksandra Böhma Plan Koordynacyjny dla III Kampusu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Został on sporządzony w oparciu o Wskazania do planu koordynacyjnego III Kampusu Uniwersytetu Jagiellońskiego, opracowane w Pracowni Urbanistycznej Urzędu Miasta Krakowa. Kompozycja przestrzenna Planu opierała się na dwóch głównych założeniach, które stanowiły jednocześnie osie widokowe. To podejście wynikało bezpośrednio z opracowanych Wskazań do planu..., w których określona została nadrzędna zasada przestrzenna, czyli podporządkowanie układu programowo - przestrzennego zasadniczym osiom kompozycyjno widokowym, skierowanym na Wawel oraz w kierunku klasztoru na Bielanach. W ten sposób kompozycja przestrzenna Kampusu opiera się na założeniu urbanistycznym wykorzystującym istniejące walory krajobrazowe. Oprócz tych walorów uwzględniono również powiązania widokowe obszaru z kopcem Kościuszki. W obszarze planu wyodrębnione zostały podstawowe strefy funkcjonalne: część wschodnia przeznaczona pod obiekty dydaktyczne i badawcze szkolnictwa wyższego, część zachodnia na potrzeby parku technologicznego: centra technologiczne, inkubatory przedsiębiorczości, obiekty biurowe, obiekty usług i produkcji wysokich technologii, część centralna na centra konferencyjne, centra wystawiennicze, obiekty biurowe i hotele. Do programu inwestycyjnego III Kampusu włączono również zespoły zabudowy mieszkaniowej, takie jak: domy studenckie, hotele asystenckie, domy pracowników nauki oraz tereny sportu i rekreacji. Na każdym etapie projektowania planu miejscowego współpracowano z Uniwersytetem Jagiellońskim, jako inwestorem wiodącym, opierając się na wcześniejszych założeniach programowo przestrzennych i ekonomicznych dla III Kampusu, wykorzystanych, na bieżąco weryfikowanych i wdrożonych w projekcie. Uniwersytet przygotowywał plan realizacji obiektów podzielony na fazy, a władze miasta z kolei przygotowywały programy inwestycyjne z zakresu komunikacji i infrastruktury. W oparciu o wcześniejszy Plan koordynacyjny... Uniwersytet Jagielloński rozpoczął gromadzenie i wykup nieruchomości (terenów). Osiągnięte efekty Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla obszarów III Kampus UJ - Wschód i III Kampus UJ - Zachód, obejmujące łącznie 163,3 ha, uchwalone zostały Kraków 87
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego III Kampus UJ Wschód, uwarunkowania wynikające z położenia terenu w obszarze miasta Krakowa
Wspieranie nauki i badan 22 czerwca 2005 roku. Dwa lata później plan dla obszaru wschodniego został nagrodzony przez Ministra Budownictwa. Wytypowano go m.in. z uwagi na jego celowość i skuteczność potwierdzoną prowadzonymi na tym obszarze działaniami inwestycyjnymi. Plan, obejmując swoim zasięgiem także tereny Krakowskiego Parku Technologicznego, pozwala zintegrować krakowskie środowiska naukowe z firmami z sektora IT oraz R&D. Bliska współpraca ludzi nauki i biznesu oznacza zastosowanie wyników badań naukowych w praktyce oraz wykorzystanie ogromnego potencjału uczelni i instytutów. W obrębie Kampusu rozwija się Klaster Life Science, którego założycielami są krakowskie uczelnie i władze miasta. Plan honoruje zasady zrównoważonego rozwoju chroniąc walory przyrodnicze i krajobrazowe (widokowe). Uwzględnia więc tożsamość miejsca - nowego centrum nauki jako elementu struktury Krakowa. Prawidłowość rozwiązań planu, zapewnioną w trakcie jego sporządzania poprzez m.in.: ciągłą koordynację działań inwestorskich i prac planistycznych, potwierdzają realizację powstałych i powstających obiektów, począwszy od pawilonu Centrum Badań Przyrodniczych i Aparatury Naukowej (pierwszego obiektu na terenie Kampusu), poprzez budynki Kompleksu Nauk Biologicznych (według konkursu architektonicznego) i Biblioteki Papieskiej Akademii Teologicznej, po budynki Wydziału Matematyki i Informatyki oraz Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej, oddane do użytku na początku roku 2009. Przygotowano do realizacji Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej oraz w dalszej kolejności - Instytut Zoologii, Instytut Geologii, a także Małopolskie Centrum Biotechnologii. Bardzo ważnym efektem współpracy w trójkącie władze miasta - uczelnia - biznes jest rozwój Specjalnej Strefy Ekonomicznej, która zaczynała funkcjonować niemal wraz z pierwszymi oddanymi do użytku budynkami Kampusu. Do dziś pojawiło się w strefie kilka znaczących firm, między innymi Motorola i ONET, które korzystają z wysoko wykwalifikowanych specjalistów i możliwości inwestowania. Miasto wspiera rozwój nowego kampusu budując, w ramach współpracy z inwestorami i uczelnią, założony w planach zagospodarowania przestrzennego układ drogowy i komunikacyjny. Obecnie, najważniejszą inwestycją przygotowywaną w tym rejonie, jest budowa linii Krakowskiego Szybkiego Tramwaju, która będzie prowadzić od ul. Brożka do ronda przy ul. Czerwone Maki wraz z całkowitą przebudową układu komunikacyjnego ulic: Grota - Roweckiego i Bobrzyńskiego. Wraz z modernizacją ulic: Bobrzyńskiego i Grota - Roweckiego, planowaną na początek 2010 roku, powstanie linia tramwajowa wraz z systemem trakcyjnym, a także ścieżka rowerowa i parking typu Park&Ride. Wymieniona będzie infrastruktura sieci uzbrojenia terenu. Całość dopełnią: dworzec autobusowy, ekrany akustyczne i zabez- Kraków 89
pieczenia wibroakustyczne oraz system zarządzania ruchem. Prace będą zakończone w roku 2012. Gmina Miejska Kraków, realizując tę inwestycję, może liczyć na unijne dofinansowanie. Na przestrzeni ostatnich kilku lat w rejonie III Kampusu przeprowadzono inwestycje drogowe, których Podpisanie listu intencyjnego pomiędzy Miastem Kraków, Uniwersytetem Jagiellońskim celem było poprawienie skomunikowania oraz spółką Grupa Onet SA. Na zdjęciu trzeci od prawej prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. terenów kampusu z siecią drogową. Jednocześnie wybudowano ulice, przy których znalazły się centra informatyczne. Rozwijając sieć dróg bocznych od ul. Bobrzyńskiego, miasto stworzyło warunki dla powstania dobrze skomunikowanego kompleksu naukowego. W oparciu o miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego powstaje nowoczesny kompleks obiektów uniwersyteckich wraz z towarzyszącą zabudową, zielenią i infrastrukturą. Plan ten jest ponadregionalny, ponieważ dotyczy inwestycji związanych z funkcjami metropolitalnymi Krakowa jako europejskiego ośrodka nauki i kultury. Opracowanie: Wydział Strategii i Rozwoju Miasta, Biuro Planowania Przestrzennego Urzędu Miasta Krakowa oraz Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie 90 Kraków Unia Metropolii Polskich