Bank Spółdzielczy w Jaworznie Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Jaworznie podlegająca ujawnieniom na dzień 31.12.2013 roku Jaworzno, dnia 26 czerwca 2014 roku
SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie... 3 1.1. Informacje ogólne o Banku... 3 1.2. Podstawa sporządzenia informacji dotyczącej adekwatności kapitałowej...3 2. Informacje o zasadach zarządzania ryzykiem w Banku... 3 2.1. Ryzyko kredytowe... 4 2.1.1 Zarządzanie ryzykiem kredytowym...4 2.1.2. Zarządzanie ryzykiem koncentracji zaangażowań...6 2.1.3. Zarządzanie ryzykiem kredytowym ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie...8 2.2. Ryzyko płynności...8 2.3. Ryzyko stopy procentowej...9 2.4. Ryzyko operacyjne... 11 3. Fundusze własne... 12 3.1. Informacje podstawowe... 12 3.2. Wartość księgowa funduszy... 13 3.3. Struktura funduszy własnych... 13 4. Adekwatność kapitałowa... 14 4.1. Opis metody stosowanej do oceny adekwatności poziomu kapitału wewnętrznego... 14 4.2. Wymogi kapitałowe... 15 5.Informacje dotyczące polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku...16 2
1. Wprowadzenie 1.1. Informacje ogólne o Banku Bank Spółdzielczy w Jaworznie prowadzi swą działalność ponad 90 lat działając od 1920 r. Jest zarejestrowany w Sądzie Rejonowym w Katowicach, Wydział VIII Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 0000112955. Jednostce nadano numer statystyczny REGON: 000499235 oraz NIP : 632-000 -00-16. Bank jest spółdzielnią prowadzącą swoją działalność na podstawie ustawy z dnia 7 grudnia 2000r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. Nr 119, poz. 1252 z późn. zm.), ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. Nr 232, poz. 1376 z późn. zm.), ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 z późn. zm.), innych ustaw oraz na podstawie Statutu Banku. Siedzibą Banku jest miasto Jaworzno. Bank działa na terenie Jaworzna miasta na prawach powiatu, na terenie województwa śląskiego oraz na terenie powiatu chrzanowskiego w województwie małopolskim. Swą działalność Bank prowadzi na rzecz osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, jeżeli posiadają zdolność prawną. Bank jest zrzeszony z Bankiem Polskiej Spółdzielczości S.A. w Warszawie. 1.2. Podstawa sporządzenia informacji dotyczącej adekwatności kapitałowej Niniejszy dokument stanowi realizację postanowień Uchwały Nr 385/2008 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 17 grudnia 2008 roku z późn.zm. w sprawie szczegółowych zasad i sposobu ogłaszania przez banki informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających ogłaszaniu oraz Polityki Informacyjnej Banku Spółdzielczego w Jaworznie dotyczącej adekwatności kapitałowej z dnia 28 kwietnia 2008 roku z późn.zm. 2. Informacje o zasadach zarządzania ryzykiem w Banku Proces zarządzania ryzykiem w Banku obejmuje następujące działalnia: gromadzenie informacji, identyfikację i ocenę ryzyka, pomiar i monitorowanie ryzyka, raportowanie obejmujące cykliczne informowanie Kierownictwa o skali narażenia na ryzyko i podjętych działaniach. 3
zastosowanie narzędzi redukcji ryzyka (działania zapobiegawcze). W procesie zarządzania ryzykiem, strategiczne cele określa Rada Nadzorcza, która ocenia skuteczność działań Zarządu mających na celu zapewnienie efektywności procesu zarządzania ryzykiem. 2.1. Ryzyko kredytowe Ryzyko kredytowe związane jest z możliwością wystąpienia strat finansowych spowodowanych nie wywiązywaniem się kontrahenta Banku ze zobowiązań wynikających z warunków umowy. Z uwagi na możliwość poniesienia przez Bank relatywnie dużych strat, ryzyko kredytowe istotnie wpływa na działalność Banku. Celem strategicznym zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku, jest zwiększenie bezpieczeństwa działalności kredytowej, poprzez zapewnienie właściwej jakości oceny ryzyka kredytowego i efektywności podejmowania decyzji kredytowych, jak również skutecznego procesu monitorowania zaangażowania kredytowego wobec pojedynczego klienta oraz całego portfela kredytowego Banku. 2.1.1 Zarządzanie ryzykiem kredytowym Proces zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku obejmuje: identyfikację czynników ryzyka kredytowego, ocenę oraz ustalenie dopuszczalnych norm ryzyka kredytowego (limity), monitorowanie, pomiar i raportowanie ryzyka, wyliczenie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, kontrolę zarządzania ryzykiem kredytowym. Bank zarządza ryzykiem kredytowym zarówno w odniesieniu do pojedynczej transakcji jak i do całego portfela kredytowego. Zarządzanie ryzykiem pojedynczej transakcji Bank prowadzi poprzez: 1) stosowanie metodyki oceny zdolności kredytowej, dostosowanej do profilu ryzyka kredytobiorcy, 2) stosowanie metod ograniczających nadmierne zadłużanie się gospodarstw domowych, 3) bieżący monitoring kredytowy wszystkich ekspozycji, 4) przegląd ekspozycji kredytowych i tworzenie rezerw celowych, 5) windykację i nadzór nad kredytami zagrożonymi, Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do łącznego zaangażowania kredytowego, 4
Bank prowadzi poprzez: 1) dywersyfikację oraz monitorowanie i raportowanie ryzyka kredytowego z tytułu koncentracji, 2) monitorowanie i raportowanie jakości portfela, 3) monitorowanie ekspozycji zagrożonych, ich struktury, czynników ryzyka, 4) monitorowanie kredytów udzielanych podmiotom i osobom, o których mowa w art.79 ustawy Prawo bankowe. Jako ekspozycję przeterminowaną, Bank uznaje każdą należność z tytułu kapitału lub odsetek nie spłaconą w terminie. Ekspozycjami zagrożonymi są należności poniżej standardu, wątpliwe i stracone zgodnie z kryteriami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków z dnia 16.12.2008 r. (Dz.U. Nr 235, poz. 1589 z późniejszymi zmianami). Bank dokonuje klasyfikacji ekspozycji kredytowych do odpowiednich kategorii ryzyka, stosując dwa kryteria: kryterium terminowości terminowość spłaty kapitału lub odsetek, kryterium ekonomiczne badanie sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika (kredytobiorcy, poręczyciela). Przeglądów oraz klasyfikacji ekspozycji kredytowych Bank dokonuje zgodnie z ww. Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków. Bank tworzy rezerwy celowe oraz rezerwę na ryzyko ogólne. Rezerwy celowe tworzone są na ryzyko związane z działalnością Banku w odniesieniu do ekspozycji kredytowych zaklasyfikowanych do: kategorii "normalne" w zakresie ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych, kategorii "pod obserwacją", grupy "zagrożone" w tym do kategorii "poniżej standardu", "wątpliwe" lub stracone. Wysokość tworzonych rezerw związana jest bezpośrednio z kategorią ryzyka, do której została zaklasyfikowana ekspozycja oraz z jakością przyjętych zabezpieczeń prawnych ekspozycji. Na pokrycie ryzyka związanego z działalnością kredytową, Bank dokonuje odpisów na rezerwy celowe, tworzone w ścisłej korelacji z rozpoznanym ryzykiem to jest na pokrycie straty związanej z określonymi należnościami lub ich grupami w oparciu o ocenę możliwości jej wystąpienia. 5
Tabela 1. Zmiana stanu wartości rezerw celowych na należności bilansowe w okresie od dnia 01.01.2013 do dnia 31.12.2013 roku (w tys. zł) Wyszczególnienie Na należności normalne i pod obserwacją Na należności poniżej standardu Na należności wątpliwe Na należności stracone Razem Stan na początek okresu 0 0 0 675 675 Zwiększenia 0 4 0 7 11 Utworzenie rezerw celowych 0 4 0 7 11 Zmniejszenia 0 2 0 75 77 Rozwiązanie rezerw tworzonych w koszty Odpisanie do ewidencji pozabilansowej Zmiany z tytułu przekwalifikowania 0 2 0 75 77 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Stan na koniec okresu 0 2 0 607 609 Rezerwa na ryzyko ogólne tworzona jest zgodnie z art. 130 ustawy Prawo bankowe (Dz.U. z 2012 r. Nr 232, poz. 1376 z późn. zm.). Rezerwa tworzona jest w ciężar kosztów, na pokrycie niezidentyfikowanego ryzyka związanego z prowadzeniem działalności bankowej. Tworzenie i rozwiązywanie rezerwy dokonywane jest na podstawie oceny ryzyka, uwzględniającej w szczególności wielkość należności oraz udzielonych zobowiązań pozabilansowych. Łączna kwota ekspozycji według wyceny bilansowej na dzień 31 grudnia 2013 roku wyniosła 49 216 tys. zł. Tabela 2. Należności Banku wg stanu na 31.12.2013 roku (w tys. zł) Lokaty i środki na rachunkach bieżących w Banku Zrzeszającym 27 079 Należności od sektora niefinansowego z tytułu udzielonych kredytów 22 238 Odsetki i inne należności 710 Należności brutto razem 50 027 Rezerwy na należności i korekty wartości -811 Należności netto razem 49 216 2.1.2. Zarządzanie ryzykiem koncentracji zaangażowań Bank zarządza ryzykiem koncentracji zaangażowań zarówno na poziomie jednostkowym, jak i całego portfela aktywów. W odniesieniu do portfela kredytowego Bank 6
stosuje i monitoruje limity zaangażowania, w szczególności w odniesieniu do grupy klientów, produktów, branż oraz zabezpieczeń. W przypadku wykorzystania limitu na poziomie ustalonym przez Bank, podejmowane są działania w celu ograniczenia poziomu koncentracji zaangażowań. Wybór instrumentów zarządzania ryzykiem koncentracji zaangażowań, mających na celu dywersyfikację tego ryzyka, uzależniony jest od zidentyfikowanego poziomu ryzyka kredytowego, przy zachowaniu zasady proporcjonalności względem profilu ryzyka Banku. Zasady klasyfikacji ryzyk koncentracji zaangażowań pod względem istotności, Bank ustala w oparciu o procedurę szacowania i oceny adekwatności poziomu kapitału wewnętrznego. W 2013 roku w Banku nie wystąpiła konieczność utworzenia dodatkowego wymogu kapitałowego z tytułu przekroczenia limitu koncentracji zaangażowań. Tabela 3. Struktura zaangażowania kredytowego według segmentów branżowych na dzień 31.12.2013 roku Branża Udział % w zaangażowaniu kredytowym wobec podmiotów gospodarczych ogółem Działalność produkcyjna 8,48% Budownictwo 20,71% Handel hurtowy i detaliczny;naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 41,98% Transport i gospodarka magazynowa 14,80% Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 1,92% Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 4,22% Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 0,14% Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 0,18% Pozostała działalność usługowa 7,57% Razem 100,00% 7
Tabela 4. Struktura zaangażowania kredytowego Banku wobec największych podmiotów na dzień 31.12.2013r. Podmiot Udział % w portfelu kredytowym ogółem Podmiot A 11,41% Podmiot B 9,21% Podmiot C 8,76% Razem zaangażowanie bilansowe i pozabilansowe podmiotów 29,38% 2.1.3. Zarządzanie ryzykiem kredytowym ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie W celu ograniczenia ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie Bank dokonuje jego pomiaru i oceny, analizując: 1) poziom zaangażowania Banku w ekspozycje kredytowe, 2) jakość portfela kredytowego w grupie tych ekspozycji, 3) wartość ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie w sytuacji zagrożonej, 4) wartość i jakość indywidualnie istotnych ekspozycji kredytowych, 5) bieżącą ocenę wartości nieruchomości, w tym: rodzaj nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie, rodzaj hipoteki, ubezpieczenie nieruchomości, 6) poziom wskaźnika LtV. Bank monitoruje zmiany zachodzące na rynku nieruchomości oraz weryfikuje wartość rynkową nieruchomości, stanowiących zabezpieczenie ekspozycji kredytowych. Weryfikacja i monitoring prowadzone są na podstawie dokumentów przedkładanych przez kredytobiorcę oraz informacji i danych gromadzonych bezpośrednio przez pracowników Banku, z wykorzystaniem między innymi bazy danych o nieruchomościach, zawartej w Systemie Analiz i Monitorowania Rynku Obrotu Nieruchomościami (AMRON). 2.2. Ryzyko płynności Ryzyko płynności jest definiowane jako zagrożenie utraty zdolności do terminowego wywiązywania się z bieżących i przyszłych zobowiązań, a w konsekwencji poniesienia dodatkowych kosztów, związanych z koniecznością zaciągnięcia zobowiązań lub sprzedażą aktywów na niekorzystnych warunkach w związku z ryzykiem płynności rynku (produktu). Podstawowym celem zarządzania płynnością finansową Banku jest dążenie do wzrostu stabilnych źródeł finansowania, w szczególności depozytów osób fizycznych oraz utrzymanie bezpiecznego poziomu wszystkich wskaźników płynnościowych (w tym w szczególności 8
nadzorczych miar płynności, wynikających z Uchwały nr 386/2008 Komisji Nadzoru Finansowego). Celem polityki Banku w zakresie utrzymania płynności jest zapobieganie wystąpieniu sytuacji kryzysowej oraz określenie rozwiązań (planów awaryjnych) umożliwiających jej przetrwanie. Tak przyjęty cel sprowadza zagadnienia płynności do obszaru stabilności źródeł finansowania Banku oraz możliwości upłynnienia posiadanych aktywów w dowolnym momencie, bez istotnej utraty ich wartości. W związku z powyższym, celem zarządzania ryzykiem płynności jest takie kształtowanie struktury bilansu Banku oraz zobowiązań pozabilansowych, aby zapewnić stałą zdolność do regulowania zobowiązań, uwzględniającą charakter prowadzonej działalności oraz potrzeby mogące się pojawić w wyniku zmian na rynku pieniężnym lub zachowań klientów. W ramach systemu zarządzania ryzykiem płynności Bank prowadzi monitoring i pomiar płynności finansowej zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, to jest poprzez: codzienną analizę wpływów i wypływów środków z rachunku bieżącego Banku w Banku Zrzeszającym, umożliwiającą efektywne wykorzystanie dostępnych środków, codzienne monitorowanie poziomu aktywów płynnych i łatwo zbywalnych papierów wartościowych oraz stopnia wykorzystania obowiązujących w tym zakresie limitów, codzienne wyznaczanie i monitorowanie nadzorczych norm płynności, wyznaczanie osadu we wkładach deponowanych przez klientów, kontrolę przestrzegania limitów stanów gotówki w kasach Banku w ramach potrzeb, dokonując zasileń, bądź odprowadzeń nadmiaru gotówki, analizę luki płynności w okresach dekadowych. Tryb obiegu informacji i współpracy poszczególnych komórek organizacyjnych Banku w ramach systemu zarządzania płynnością uwzględnia: organy kierownicze oraz nadzorcze Banku, a także komórki pełniące funkcje operacyjne oraz kontrolne. Na dzień 31.12.2013 roku nie wystąpiła potrzeba utworzenia wewnętrznego wymogu kapitałowego na pokrycie ryzyka płynności. 2.3. Ryzyko stopy procentowej Przez ryzyko stopy procentowej rozumie się możliwy negatywny wpływ zmian stóp procentowych na dochody oraz w konsekwencji na zmianę poziomu funduszy własnych Banku. W ramach ryzyka stopy procentowej, Bank wyróżnia następujące podryzyka: 9
ryzyko przeszacowania ( niedopasowanie terminów zapadalności/wymagalności) jest rezultatem różnic w czasie pomiędzy wystąpieniem zmian stóp procentowych aktywów i pasywów, a także zobowiązań pozabilansowych. Wynika to z posiadania przez bank aktywów i pasywów o różnych okresach przeszacowania stóp procentowych. Dla instrumentów o zmiennym oprocentowaniu, termin przeszacowania jest zbieżny z najbliższym, prawdopodobnym terminem zmiany ich oprocentowania, dla instrumentów o stałej stopie procentowej jest to termin zapadalności/wymagalności. Ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania występuje na przykład wtedy, gdy długoterminowe kredyty o stałym oprocentowaniu finansuje się depozytami o krótszych terminach przeszacowania, ryzyko bazowe wynika z niedoskonałego powiązania (korelacji) stóp procentowych instrumentów generujących przychody i koszty odsetkowe, które to instrumenty mają jednocześnie te same okresy przeszacowania, ryzyko opcji klienta powstaje wówczas, gdy klient ma prawo (ale nie obowiązek) zmiany wielkości i harmonogramu przepływów gotówkowych aktywów, pasywów lub pozycji pozabilansowych. Na takie ryzyko narażone są na przykład kredyty o stałym oprocentowaniu zawierające ryzyko wcześniejszej spłaty lub ryzyko wydłużenia terminu spłat. Po stronie pasywnej bilansu, dominującą opcją daną klientowi jest prawo wycofania depozytu o stałej stopie procentowej przed upływem terminu, ryzyko krzywej dochodowości polega na zmianie relacji pomiędzy stopami procentowymi odnoszącymi się do różnych terminów, a dotyczącymi tego samego indeksu lub rynku. Zmiany w krzywej dochodowości mogą nasilić stopień narażenia banku na ryzyko stopy procentowej poprzez wzmocnienie efektu niedopasowania terminów przeszacowania. Celem strategicznym polityki Banku w odniesieniu do ryzyka stopy procentowej jest minimalizacja ryzyka związanego z możliwością wystąpienia niekorzystnych zmian rynkowych stóp procentowych i negatywnym wpływem tych zmian na wynik finansowy Banku. Ponadto celem jest zidentyfikowanie podstawowych zagrożeń związanych z tym ryzykiem, z jednoczesnym zastosowaniem odpowiednich metod zarządzania mających na celu eliminację zagrożeń nierównomiernej reakcji różnych pozycji bilansowych na zmiany stóp procentowych a przez to na zmiany przychodów i kosztów. W konsekwencji ma to utrzymać zdolność do wywiązywania się w sposób optymalny z bieżących i przyszłych zobowiązań bilansowych, jak i pozabilansowych, przy zapewnieniu pożądanego wyniku finansowego oraz realnej wartości posiadanych kapitałów (funduszy własnych). Strategia Banku w zakresie zarządzania ryzykiem stopy procentowej oparta jest 10
między innymi na następujących zasadach: do pomiaru ryzyka stopy procentowej Bank stosuje metodę luki stopy procentowej, do oceny tego ryzyka Bank może dodatkowo wykorzystywać również inne metody, na przykład badania symulacyjne wpływu zmian stóp procentowych na przychody odsetkowe, zmiany w kosztach odsetkowych i w konsekwencji zmiany w wyniku z tytułu odsetek, zarządzanie ryzykiem stopy procentowej koncentruje się na zarządzaniu ryzykiem przeszacowania, ryzykiem bazowym oraz kontroli ryzyka opcji klienta, Bank ogranicza ryzyko stopy procentowej poprzez stosowanie systemu limitów i odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i pasywów. Pomiar ryzyka odbywa się w cyklach miesięcznych i jest prezentowany na na posiedzeniach Zarządu Banku. Na dzień 31 grudnia 2013 roku w ramach pomiaru ryzyka przeprowadzono testy warunków skrajnych. Wyliczenie zmian dochodu odsetkowego odbyło się przy założeniu zmian stóp referencyjnych o 400 punktów bazowych. Potencjalna zmiana wyniku odsetkowego wyniosła 422,59 tys. złotych, co stanowi 3,27% wartości sumy posiadanych funduszy własnych. 2.4. Ryzyko operacyjne Przez ryzyko operacyjne należy rozumieć możliwość wystąpienia straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności procesów wewnętrznych, ludzi i systemów lub ze zdarzeń zewnętrznych. Ryzyko operacyjne obejmuje ryzyko prawne, natomiast nie obejmuje ryzyka reputacji i ryzyka strategicznego, które związane jest z ryzykiem biznesowym. Celem strategicznym w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym jest ograniczenie możliwości wystąpienia nieoczekiwanych strat z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego poprzez wdrożenie skutecznego i adekwatnego do aktualnego profilu ryzyka procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym, budowę świadomości pracowników poprzez odpowiednie szkolenia i działania Zarządu, a także poprzez wdrożenie skutecznego systemu monitorowania ryzyka i kontroli wewnętrznej. W zakresie części ryzyka będącego ryzykiem systemów informatycznych i ich bezpieczeństwa, celem jest: systematyczne dostosowywanie systemu do wymogów prawa, wprowadzanie nowych produktów oraz nowych wersji oprogramowania, w tym oprogramowania wspomagającego zarządzanie ryzykiem, a także programów służących bezpieczeństwu sieci i systemów informatycznych oraz budowa świadomości ryzyka wśród pracowników poprzez niezbędne szkolenia i działania zarządcze 11
Podstawy funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym wyznaczają: 1. Strategia zarządzania ryzykiem, w której określono najistotniejsze cele zarządzania ryzykiem operacyjnym. 2. Polityka zarządzania ryzykiem operacyjnym, w której określono odpowiedzialność i zadania w strukturze organizacyjnej systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym. 3. Polityka bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych, w której określono podstawowe zasady w zakresie zapewniania bezpieczeństwa obszarów technologii informacyjnej oraz bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego, a także bezpieczeństwa informacji przetwarzanej w Banku. 4. Instrukcja plany awaryjne zachowania ciągłości działania Banku w sytuacjach kryzysowych określająca działania, które powinny być podjęte przed, podczas i po awarii łącznie z udokumentowanymi, przetestowanymi procedurami, których realizacja zapewni dostępność krytycznych zasobów i ułatwi utrzymanie ciągłości działania. Proces zarządzania ryzykiem operacyjnym obejmuje identyfikację, pomiar, monitorowanie, raportowanie oraz redukowanie tego ryzyka i jest realizowany w sposób ciągły. Poziom ryzyka operacyjnego jest monitorowany we wszystkich obszarach działania Banku charakteryzujących się wysoką podatnością na ryzyko. System raportowania poziomu ryzyka operacyjnego obejmuje informację kwartalną dla Zarządu i Rady Nadzorczej Banku na temat narażenia Banku na ryzyko operacyjne. Straty z tytułu ryzyka operacyjnego w 2013 roku nie wystąpiły. 3. Fundusze własne 3.1. Informacje podstawowe Fundusze własne ujmuje się w księgach rachunkowych z podziałem na fundusze podstawowe i fundusze uzupełniające. Fundusze podstawowe stanowią: fundusz udziałowy, fundusz zasobowy, fundusz rezerwowy oraz fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej. Funduszem uzupełniającym jest fundusz z aktualizacji wyceny. Fundusz udziałowy wykazywany jest w wysokości zgodnej ze statutem według wartości nominalnej. Fundusz zasobowy tworzony jest z wpłat przez członków wpisowego i z części nadwyżki bilansowej. Fundusz rezerwowy tworzony jest z części nadwyżki bilansowej na pokrycie strat bilansowych Banku lub na inne cele. 12
Fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej tworzony jest zgodnie z przepisami Prawo Bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 z późniejszymi zmianami, z części nadwyżki bilansowej. Kapitał z aktualizacji wyceny obejmuje wartość aktualizacji rzeczowych aktywów trwałych. Zysk netto stanowi zysk wynikający z rachunku zysków i strat za okres, za który jest sporządzane sprawozdanie. Zysk netto uwzględnia podatek dochodowy zarówno w części bieżącej jak i odroczonej oraz inne obowiązkowe obciążenia. 3.2. Wartość księgowa funduszy Kapitały Banku na koniec 2013 roku składały się z następujących rodzajów funduszy: fundusz udziałowy w wysokości 501 tys. zł, fundusz zasobowy w wysokości 11 757 tys. zł, fundusz ogólnego ryzyka w wysokości 550 tys. zł, fundusz z aktualizacji wyceny w wysokości 135 tys. zł, zysk netto wynikający z rachunku zysków i strat 769 tys. zł. Łączna wartość kapitałów Banku na dzień 31.12.2013 roku wyniosła 13 712 tys. złotych. 3.3. Struktura funduszy własnych Bank utrzymywał na koniec 2013 roku fundusze własne na poziomie 12 911 tys. zł, pozwalającym pokryć sumę wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka. 13
Tabela 5. Fundusze własne Banku na dzień 31.12.2013r. Lp. Wyszczególnienie Wartość (w tys. zł) Struktura (w %) I. Fundusze własne podstawowe 12 776 98,95% 1.1 Fundusze zasadnicze Banku 12 258 94,94% 1.1.1 Kapitał (fundusz) podstawowy 501 3,88% 1.1.2 Kapitał (fundusz) zapasowy 11 757 91,06% 1.2 Fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej 550 4,26% 1.3 Pozycje pomniejszające fundusze podstawowe -32-0,25% 1.3.1. Wartości niematerialne i prawne -32-0,25% II. Fundusze własne uzupełniające 135 1,05% 2.1 Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny 135 1,05% III. Fundusze własne Banku 12 911 100,0% 4. Adekwatność kapitałowa 4.1. Opis metody stosowanej do oceny adekwatności poziomu kapitału wewnętrznego Celem procesu oceny adekwatności kapitału wewnętrznego jest zapewnienie utrzymywania kapitału w wysokości dostosowanej do profilu ryzyka Banku. Zgodnie z Art. 128 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo bankowe, Bank jest zobowiązany utrzymywać sumę funduszy własnych i dodatkowych pozycji bilansu Banku określonych przez Komisję Nadzoru Finansowego na poziomie nie niższym niż wyższa z następujących wartości: kapitał regulacyjny, kapitał wewnętrzny. Szacowanie kapitału wewnętrznego przebiega w trzech etapach: Etap I za punkt wyjścia przyjmowany jest kapitał regulacyjny (wymóg kapitałowy na pokrycie ryzyk Filaru I NUK), Etap II ocenia się, czy minimalny wymóg kapitałowy jest adekwatny do aktualnego narażenia Banku na ryzyko dla uznanych za istotne ryzyk Filaru I NUK, Etap III szacuje się kapitał wewnętrzny na pokrycie istotnych ryzyk Filaru II NUK. Poza ryzykiem kredytowym oraz pozostałymi ryzykami zidentyfikowanymi w regulacjach Komisji Nadzoru Finansowego i służącymi do obliczenia współczynnika wypłacalności, w celu oszacowania kapitału wewnętrznego zidentyfikowano dodatkowe ryzyka, tak zwane ryzyka II filaru. Za istotne uznano ryzyka: stopy procentowej w księdze bankowej, w tym: niedopasowania terminów przeszacowania, 14
opcji klienta, bazowe, krzywej dochodowości, płynności, kapitałowe. 4.2. Wymogi kapitałowe W zakresie ryzyka kredytowego Bank stosuje metodę standardową wyliczenia wymogów kapitałowych zgodnie z załącznikiem nr 4 do uchwały nr 76/2010 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 10 marca 2010 roku w sprawie zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka. Bank zalicza aktywa oraz udzielone zobowiązania pozabilansowe do poszczególnych klas ekspozycji, którym przypisane są odpowiednie wagi ryzyka. Łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego oblicza się jako sumę ekspozycji ważonych ryzykiem pomnożoną przez 8%. Tabela 6. Kalkulacja wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego według rodzaju ekspozycji na 31 grudnia 2013 roku w tys. zł Lp. Wyszczególnienie Wartość ekspozycji netto po uwzględnieniu korekt wartości i rezerw Wartość ekspozycji ważonej ryzykiem Wymóg kapitałowy 1 Rządy i banki centralne 7 999 0 0 2 Instytucje - banki 27 435 13 718 1 098 3 Przedsiębiorcy 17 682 16 515 1 321 4 Detaliczne 2 221 1 666 133 5 Zabezpieczenie na nieruchomościach 4 162 4 162 333 6 Przeterminowane 37 37 3 7 Pozostałe 2 518 1 336 107 Ogółem 62 054 37 434 2 995 Bank wylicza wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego metodą podstawowego wskaźnika zgodnie z załącznikiem nr 14 do uchwały nr 76/2010 Komisji Nadzoru 15
Finansowego z dnia 10 marca 2010 roku. Kwota wymogu z tytułu ryzyka operacyjnego na dzień 31.12.2013 roku wynosiła 438 tys. zł. Tabela 7. Adekwatność kapitałowa Banku według stanu na 31.12 2013r. w tys. zł L.p. Wyszczególnienie Kwota ekspozycji Kwota wymogu kapitałowego I. Ryzyko kredytowe 37 434 2 995 II. Ryzyko rynkowe 0 0 III. Ryzyko operacyjne 5 475 438 IV. Inne wymogi kapitałowe 0 0 1. Wymóg kapitałowy z tytułu przekroczenia limitu zaangażowań i limitu dużych zaangażowań 0 0 2. Wymóg kapitałowy z tytułu przekroczenia progu koncentracji kapitałowej 0 0 VI Fundusze własne (art. 127 Prawa Bankowego) 12 911 VII Współczynnik wypłacalności 30,09% VIII Dodatkowy wymóg kapitałowy na ryzyka nie w pełni pokryte w Filarze I ( wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka koncentracji dużych udziałów) 8 IX Wewnętrzny współczynnik wypłacalności ( z uwzględnieniem wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka koncentracji dużych udziałów) 30,02% 5.Informacje dotyczące polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Zasady ustalania zmiennych składników wynagradzania osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku zostały określone w Polityce zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Spółdzielczym w Jaworznie opracowanej na podstawie Uchwały Nr 258/2011 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 4 października 2011 roku. Do stanowisk kierowniczych w Banku zalicza się członków Zarządu oraz Kierownika ds. kredytowych. Zmienne składniki wynagrodzeń to premia uznaniowa wypłacana zgodnie z Zakładowym Regulaminem wynagradzania pracowników Banku Spółdzielczego w Jaworznie. Łączna wartość wypłaconej premii uznaniowej osobom zajmującym stanowiska kierownicze w Banku za dany rok nie może przekroczyć 2% funduszy własnych Banku. Łączna wartość wynagrodzeń zarówno stałych jak i zmiennych wypłaconych w 2013 roku osobom zajmującym stanowiska kierownicze w Banku ( cztery osoby) stanowiła 3,90% funduszy własnych Banku. Wartość zmiennych składników wynagrodzeń wypłaconych w 2013 roku osobom zajmującym stanowiska kierownicze w Banku stanowiła 1,20% funduszy 16
własnych Banku. * * * Bank Spółdzielczy w Jaworznie podejmuje szereg działań zmierzających do poprawy jakości zarządzania ryzykiem i podnoszenia efektywności działalności Banku przy zachowaniu bezpieczeństwa jego działania. Prawidłowy i skuteczny proces zarządzania ryzykiem i adekwatnością kapitałową pozwoli Bankowi na dynamiczny i bezpieczny rozwój. 17