Intensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty Wojciech Gaszyński Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Posiedzenie Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia Warszawa 28.03.2013 Początki intensywnej opieki i intensywnej terapii W 1952 roku w Kopenhadze podczas epidemii poliomyelitis ponad 300 chorych spośród 3000 wymagało zastosowania sztucznej wentylacji. Nieinwazyjna wentylacja ujemnym ciśnieniem przy pomocy żelaznego płuca nie mogła uchronić przed śmiercią chorych z postacią opuszkową poliomyelitis. HC/AIS/SGC1/08.09.2011 1
Żelazne płuco Początki intensywnej opieki pulmonologicznej HC/AIS/SGC1/08.09.2011 2
Początki intensywnej opieki i intensywnej terapii Po raz pierwszy na tak masową skalę wprowadzono wentylację dodatnim ciśnieniem przez tracheostomię. Studenci medycyny, pielęgniarki, wolontariusze dzień i noc ręcznie wentylowali chorych ratując im życie. Śmiertelność w postaci opuszkowej polio spadła z 90% do 20% - był to punkt zwrotny w historii medycyny. w szpitalu Blegdams w Kopenhadze zastosowano worki samorozprężalne obsługiwane przez studentów medycyny. HC/AIS/SGC1/08.09.2011 3
W Europie Zachodniej przyjęty jest od lat trójpoziomowy system opieki szpitalnej: - podstawowy - step-down, - pośredni intermediate, - intensywny - high dependency units. W Polsce struktury pośredniego poziomu usług czyli: - oddziały intensywnej opieki, - oddziały intensywnegoo nadzoru, nie mają określonej struktury i wyposażenia. Oddział intensywnej opieki stanowi placówkę gospodarczo i administracyjnie działającą w oparciu o oddział szpitalny odpowiedniej specjalności. To rozwiązanie zostało przyjęte i pozytywnie ocenione przez większość polskich ośrodków intensywnej opieki kardiologicznej i pulmonologicznej. HC/AIS/SGC1/08.09.2011 4
Zalety takiego systemu organizacji intensywnej opieki podkreślano także w doniesieniach z innych krajów np.: Wielkiej Brytanii, Kanady. Wykorzystanie gospodarczego i administracyjnego zaplecza macierzystego oddziału pozwala ograniczyć personel oiomu do personelu ściśle fachowego. Jednym z podstawowych elementów intensywnej opieki jest stała obserwacja zagrożonego pacjenta, wsparta monitorowaniem lub często powtarzanymi pomiarami wybranych parametrów fizjologicznych. Obserwacja taka stwarza podstawę do interwencji leczniczych, zdolnych bardzo często odwrócić niebezpieczeństwo wcześniej, nim jego skutki ujawnią się klinicznie. HC/AIS/SGC1/08.09.2011 5
Najczęściej leczone schorzenia płucne w oddziałach intensywnej opieki pulmonologicznych: - Diagnostyka astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POCHP); - Leczenie zaostrzeń astmy oskrzelowej i POCHP; - Prowadzenie chorych z niewydolnością oddechową w przebiegu POCHP; - Leczenie powikłanych zapaleń płuc; - Diagnostyka i leczenie chorób śródmiąższowych - Diagnostyka i leczenie zatorowości płucnej ; - Procedury inwazyjne diagnostyczne w chorobach płuc; Kwalifikacja chorych do domowego leczenia tlenem; HC/AIS/SGC1/08.09.2011 6
nippv - maska nosowa HC/AIS/SGC1/08.09.2011 7
W oddziale intensywnej opieki pulmonologicznej stosuje się: - szeroką diagnostykę obrazową układu oddechowego; - wszechstronną diagnostykę laboratoryjną w tym mikrobiologiczną; - terapię monitorowaną; - wentylację mechaniczną płuc inwazyjną i nieinwazyjną; - monitorowanie hemodynamiczne małoinwazyjne; - antybiotykoterapię empiryczną, celowaną i step down ; - drenaże jam opłucnowych; - rehabilitację oddechową; - ogólną pielęgnację w tym adekwatne żywienie. Wymagana wiedza: zagadnień intensywnej terapii w chorobach układu oddechowego dzieci i dorosłych, - przyczyn, rozpoznawania i postępowania w niewydolności oddechowej noworodka, - etiopatogenezy, obrazu klinicznego oraz leczenia ostrej i przewlekłej niewydolności krążeniowo-oddechowej, - znajomość przyczyn, rozpoznawania i leczenia zatorowości płucnej; Program specjalizacji z pulmonologii HC/AIS/SGC1/08.09.2011 8
Wymagane umiejętności praktyczne: - interpretowania wyników badań diagnostycznych i laboratoryjnych, w szczególności badania radiologicznego klatki piersiowej, bronchoskopii, badania czynnościowego układu oddechowego, badania ekg, badań biochemicznych, cytologicznych i patomorfologicznych; - udzielania doraźnej pomocy w krwotokach z dróg oddechowych, w odmie samorodnej, ostrym ropniaku opłucnej, stanie astmatycznym (punkcja, drenaż ssący, odessanie zawartości z dróg oddechowych); - prowadzenia oddechu usta-usta, oddechu przez maskę Ambu, wykonania zewnętrznego masażu serca; - wykonania badania ekg; - wykonania badania spirograficznego; - wykonania wziernikowania oskrzeli; - wykonania punkcji opłucnej; - wykonania biopsji opłucnej Program specjalizacji z pulmonologii Staże kierunkowe: - Staż w oddziale intensywnej terapii zajmującym się ostrą niewydolnością oddychania - 2 tygodnie - Staż w oddziale intensywnej terapii noworodka - 1 miesiąc Program specjalizacji z pulmonologii HC/AIS/SGC1/08.09.2011 9
Intensywna terapia jest definiowana jako: oddział dla pacjentów z potencjalnie odwracalnymi zaburzeniami, którzy mogą odnieść korzyść z dokładniejszej obserwacji i intensywniejszego leczenia niż mogą zapewnić oddziały ogólne czy oddziały intensywnego nadzoru i intensywnej opieki. OIT jest zarezerwowany dla pacjentów z potencjalną bądź rozwiniętą niewydolnością wielonarządową narządową. Zadania i oczekiwania w stosunku do intensywnej terapii to: 1. Wszechstronna przyłóżkowa diagnostyka. 2. Wysoka skuteczność leczenia układu oddechowego. 3. Wysoka skuteczność leczenia układu krążenia. 4. Wysoka skuteczność leczenia neurologicznego. 5. Wysoka skuteczność leczenia układów endokrynnego i wydalniczego. 6. Wysoka skuteczność leczenia niewydolności wielonarządowej i obrażeń wielonarządowych. 7. Wysoka skuteczność płynoterapii i żywienia. 8. Wysoka skuteczność profilaktyki i leczenia zakażeń. 9. Wysoka jakość pielęgnacji i opieki pielęgniarskiej 10. Wczesna rehabilitacja. 11. Adekwatne stałe monitorowanie pacjenta w OIT oraz na terenie całego szpitala ( blok operacyjny, pracownie diagnostyki obrazowej.) HC/AIS/SGC1/08.09.2011 10
HC/AIS/SGC1/08.09.2011 11
HC/AIS/SGC1/08.09.2011 12
HC/AIS/SGC1/08.09.2011 13
HC/AIS/SGC1/08.09.2011 14
Kokpit medyczny inne funkcje Podsumowanie 1. Dla rozwiązania problemów dostępności stanowisk intensywnej terapii dla najciężej chorych konieczne są rozwiązania systemowe: - stworzenie oddziałów intensywnej opieki medycznej; - stworzenie oddziałów intensywnego nadzoru; - rozszerzenie programu wentylacji mechanicznej respiratorowej domowej; - stworzenie oddziałów pielęgnacyjnych terapii długoterminowej dla chorych ze sztucznymi drogami oddechowymi i terapią wentylacyjną respiratorem. 2. Przygotowanie programów specjalizacyjnych ( w tym możliwość uzyskania umiejętności) dla lekarzy, pielęgniarek i rehabilitantów. 3. Rozwiązania te muszą dotyczyć nie wybranych Klinik, czy dużych ośrodków ale muszą być powszechne. 4. Konieczne jest przyjęcie w praktyce referencyjności oddziałów w oparciu o zakres i jakość świadczonych usług, kwalifikacje personelu. 5. Adekwatna wycena procedur medycznych oparta na uzyskanych efektach. HC/AIS/SGC1/08.09.2011 15
Dziękuję za uwagę HC/AIS/SGC1/08.09.2011 16