WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH w OKRESIE od 01.01.2013 do 31.12.2013 Podstawowym zadaniem Działu Hodowli Bydła Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka jest prowadzenie ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych. Zadania hodowlane w ramach prowadzenia ksiąg dla bydła hodowlanego wykonywane są przez selekcjonerów bydła mlecznego i specjalistów ds. dokumentacji hodowlanej. Należą do nich: 1. Wpis krów i cieliczek do części wstępnej i głównej księgi oraz wyznaczanie minimalnych progów indeksu selekcyjnego i wpis krów do rozdziału Elita. PFHBiPM prowadzi księgi w formie elektronicznej dla następujących ras bydła mlecznego: polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej (kod HO) i odmiany czerwono- -białej (kod RW), polskiej czerwonej (kod RP) i mieszańców z europejskim bydłem czerwonym (kod RE), z wyłączeniem czerwonego bydła norweskiego (kod NR) i czerwonego bydła szwedzkiego (kod SR) simentalskiej (kod SM), jersey (kod JE), montbeliarde (kod MO), polskiej czerwono-białej (kod ZR), polskiej czarno-białej (kod ZB), brown swiss (kod BS), szwedzkiej czerwonej (kod SR). 2. Wpis buhajów ras mlecznych do ksiąg w formie elektronicznej; 3. Wydawanie hodowcom zaświadczeń potwierdzających dokonanie wpisu; 4. Wydawanie świadectw rodowodowych i świadectw potwierdzających pochodzenie dla wprowadzanych do obrotu: zwierząt (jałówki hodowlane, jałowice cielne, krowy do dalszego chowu, buhajki i buhaje hodowlane), nasienia, zarodków lub komórek jajowych; 5. Opiniowanie programów oceny i selekcji buhajów tworzonych przez spółki inseminacyjne oraz udział w ich realizacji: komisyjny wybór ojców buhajów i matek buhajów, kwalifikacja buhajków z indywidualnych kojarzeń, ocena i selekcja buhajów przeznaczonych do testowania; 6. Udział w realizacji programu hodowlanego ochrony zasobów genetycznych bydła ras polskiej czerwonej, polskiej czerwono-białej i polskiej czarno-białej. 7. Kwalifikowanie zwierząt na wystawy regionalne i krajowe. 115
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA 1. Wpis cieliczek i krów do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych podstawy prawne : Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 133, poz. 921, z 2008 r. Nr 171, poz. 1056 oraz z 2009 r. Nr 223, poz. 1775); Regulaminy wpisu do ksiąg bydła hodowlanego ras mlecznych oraz programy hodowlane są w całości zamieszczone na stronie www.pfhb.pl. Przytaczamy fragmenty regulaminów mówiące o zasadach wpisu cieliczek i krów: Zasady wpisu cieliczek ras mlecznych do ksiąg hodowlanych W Polsce do ksiąg hodowlanych wpisywane są cieliczki urodzone w oborach objętych oceną wartości użytkowej od 1 stycznia 2008 roku. W 2013 roku pracownicy Działu Hodowli zarejestrowali w księgach bydła hodowlanego ras mlecznych 243 456 cieliczek. Cieliczki wpisywane do ksiąg muszą spełniać podane w tabeli 1 warunki: Tabela 1. Księga Rasa Pochodzenie I polska holsztyńsko-fryzyjska odmiany barwne: HO i RW oraz RP, SM, JE, MO, BS i SR Część Wstępna Księgi II polska czerwono-biała (ZR) III polska czarno-biała (ZB) 1. odpowiada standardowi hodowlanemu (w przypadku zwierząt posiadających pochodzenie po matce), 2. przy znanym obustonnym pochodzeniu posiada udział min. 75% genotypu danej rasy, dla której prowadzona jest księga lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub min. 75% genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego i ras: ZR lub ZB. 3. w księdze dla rasy SR akceptuje się udział rasy Ayshire, Czerwonej Norweskiej oraz Duńskiej Czerwonej. Maksymalny udział genów odmiany barwnej czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego nie może przekraczać 12.5%. 1. pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi dla rasy ZR i posiada max 37,5% genów holsztyńsko-fryzyjskich 1. pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi dla rasy ZB posiada max 37,5% genów holsztyńsko-fryzyjskich 116
WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Część Główna Księgi II. polska czerwono-biała (ZR) III. polska czarno-biała (ZB) Księga Rasa Pochodzenie I. 1. posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi danej rasy polska holsztyńsko-fryzyjska odmiany lub zagranicznych ksiąg lub prowadzonych dotychczasowych barwne: HO i RW ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej i czerwono-białej lub oraz RP, SM, JE, MO, BS i SR odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego i ras: ZR lub ZB, 2. posiada udział min. 93,75% genotypu danej rasy lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego i ras: ZR lub ZB, 3. w przypadku rasy SM dopuszcza się udział min. 87,5% genotypu rasy SM przy udziale: max. do 12,5% genów odmiany RW, max. do 6,25% genów innych ras. 4. w przypadku rasy SR posiada 87,5% genotypu rasy SR. W księdze tej rasy akceptuje się udział rasy Ayshire, Norweskiej Czerwonej oraz Duńskiej Czerwonej. Maksymalny udział genów odmiany barwnej czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego nie może przekraczać 12,5%. 1. posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czerwono-białej lub pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi rasy ZR i dziadkach wpisanych do ksiąg hodowlanych dla rasy czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; 2. posiada min. 87,5% genotypu rasy polskiej czerwono-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, w tym max. 37,5 genów holsztyńsko-fryzyjskich. Pozostałe 12,5% mogą stanowić wyłącznie rasy simentalska lub montbeliarde. 1. posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czarno-białej lub pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi ZB i dziadkach wpisanych do ksiąg hodowlanych dla rasy czarno- -białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; 2. posiada min. 87,5% genotypu rasy polskiej czarno-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, w tym max. 37,5% genów holsztyńsko-fryzyjskich Zasady wpisu krów ras mlecznych do ksiąg hodowlanych 1. Krowy wpisywane do księgi hodowlanej muszą być poddane ocenie wartości użytkowej. 2. Krowy można wpisywać do księgi hodowlanej od momentu zarejestrowania ich w systemie informatycznym Symlek. 3. Ocenę pokroju krowy pierwiastki wpisywanej do rozdziału Elita dokonuje się między 15 a 300 dniem po wycieleniu, a u krów w II lub III laktacji, w czasie trwania laktacji od 15 dnia po wycieleniu. 4. Krowy przy wpisie do księgi muszą spełniać podane w tabeli 2 warunki: 117
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Tabela 2. Księga Rasa Pochodzenie I. 1. odpowiada standardowi hodowlanemu (w przypadku zwierząt polska holsztyńsko-fryzyjska odmiany bez pochodzenia), barwne: HO i RW 2. przy znanym obustronnym pochodzeniu posiada udział min. 75% oraz RP, SM, JE, MO, BS i SR genotypu danej rasy dla której prowadzona jest księga lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub min. 37,5% genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego i ras: ZR lub ZB. 3. w księdze dla rasy SR akceptuje się udział rasy Ayshire, Norweskiej Czerwonej oraz Duńskiej Czerwonej. Maksymalny udział genów odmiany barwnej czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego nie może przekraczać 12,5%. Część Wstępna Księgi Część Główna Księgi II. polska czerwono-biała (ZR) III. polska czarno-biała (ZB) I. polska holsztyńsko-fryzyjska odmiany barwne: HO i RW oraz RP, SM, JE, MO, BS i SR II. polska czerwono-biała (ZR) III. polska czarno-biała (ZB) 1. odpowiada standardowi hodowlanemu (w przypadku zwierząt bez pochodzenia), 2. pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi ZR lub przy znanym pochodzeniu posiada umaszczenie charakterystyczne dla wzorca oraz min. 75% genotypu rasy polskiej czerwono-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, w tym max. 37,5% genów holsztyńsko-fryzyjskich. Pozostałe 25% mogą stanowić wyłącznie rasy simentalska lub montbeliarde. 1. odpowiada standardowi hodowlanemu 2. (w przypadku zwierząt bez pochodzenia), 3. pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi ZB lub przy znanym pochodzeniu posiada umaszczenie charakterystyczne dla wzorca rasy polskiej czarno-białej oraz min. 75% genotypu rasy polskiej czarno-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko- -fryzyjskiego, w tym max. 37,5% genów holsztyńsko-fryzyjskich. 1. posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi danej rasy lub zagranicznych ksiąg lub prowadzonych dotychczasowych ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej i czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego i ras: ZR lub ZB; 2. posiada udział min. 93,75% genotypu danej rasy lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego i ras: ZR lub ZB, 3. w przypadku rasy SM dopuszcza się udział min. 87,5% genotypu rasy SM przy udziale: max. do 12,5% genów odmiany RW, max. do 6,25% genów innych ras. 4. 4) w przypadku rasy SR posiada 87,5% genotypu rasy SR. W księdze tej rasy akceptuje się udział rasy Ayshire, Norweskiej Czerwonej oraz Duńskiej Czerwonej. Maksymalny udział genów odmiany barwnej czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego nie może przekraczać 12,5% 1. posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czerwono-białej lub pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi ZR i dziadkach wpisanych do ksiąg hodowlanych dla rasy czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; 2. posiada min. 87,5% genotypu rasy polskiej czerwono-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, w tym max. 37,5% genów holsztyńsko-fryzyjskich. Pozostałe 12,5% mogą stanowić wyłącznie rasy simentalska lub montbeliarde 1. posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czarno-białej lub pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi ZB i dziadkach wpisanych do ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; 2. posiada min. 87,5% genotypu rasy polskiej czarno-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, w tym max. 37% genów holsztyńsko-fryzyjskich. 118
WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Księga Rasa Pochodzenie IV. 1. została wpisana do części Głównej księgi, polska holsztyńsko-fryzyjska odmiany barwne: HO i RW 3. uzyskała wynik oceny za wymię min. 80 pkt., 2. uzyskała wynik oceny ogólnej typu i budowy min. 80 pkt., Rozdział Elita oraz RP i SM. 4. dodatkowo dla rasy SM uzyskała wynik oceny za umięśnienie min. 80 pkt. W okresie od 1.01.2013 r. do 31.12.2013 r. pracownicy Działu Hodowli wpisali do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych 56 483 krów, w tym 1 743 krów do rozdziału Elita otwartego w części głównej księgi, przeznaczonego dla krów z wysoką wartością hodowlaną, charakteryzujących się dobrą budową ogólną oraz dobrym wymieniem. Krowy kandydatki do wpisu do rozdziału Elita zostały wybrane w 2013 roku po uzyskaniu oceny wartości hodowlanej w grudniu 2012 r. oraz w kwietniu, sierpniu i grudniu 2013 roku. W Tabeli 3, w której zaprezentowane są minimalne progi indeksu produkcyjnego kandydatek do rozdziału Elita dla poszczególnych ras, nie zostały uwzględnione informacje hodowlane dotyczące oceny grudniowej czyli sezonu 2013.3, ponieważ zarówno wybór matek buhajów, jak i wpis krów do rozdziału Elita kończy się na początku roku 2014 r. Tabela 3. Rasa Wysokość indeksu produkcyjnego [ kg] Sezon 2012.3 Sezon 2013.1 Sezon 2013.2 PHF HO 70 75 75 PHF RW 35 35 35 RP 15 15 15 SM 35 35 35 Stan krów wpisanych do ksiąg na 31.12.2013 r. wyniósł 646 173 sztuk wpisanych do ksiąg bydła hodowlanego ras mlecznych, co w stosunku do pogłowia objętego oceną wartości użytkowej (700 995) stanowiło 92,1% Wykres 1. Zmiany stanów rocznych dla liczby krów wpisanych do ksiąg w latach 2004 2013 646 173 557 872 559 213 578 093 603 051 613 978 452 824 482 725 477 182 496 683 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 119
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Liczba krów zarejestrowanych w księgach hodowlanych (Wykres 1) jest odzwierciedleniem stanu populacji objętej oceną użytkowości. Od 2004 roku, z niewielkim spadkiem w 2006 roku, daje się zaobserwować systematyczny wzrost liczby krów wpisanych do ksiąg spowodowany głównie wzrostem ocenianego pogłowia. Poniższa mapa Polski przedstawia stan krów wpisanych do ksiąg bydła hodowlanego ras mlecznych w poszczególnych województwach na koniec 2013 roku 16 496 ZACHODNIO-POMORSKIE 29 029 POMORSKIE 54 032 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 54 527 KUJAWSKO-POMORSKIE 117 330 PODLASKIE 6477 LUBUSKIE 121 894 WIELKOPOLSKIE 34 657 ŁÓDZKIE 109 646 MAZOWIECKIE 15 529 DOLNOŚLĄSKIE 20 694 13 008 OPOLSKIE ŚLĄSKIE 5267 ŚWIĘTOKRZYSKIE 31 272 LUBELSKIE 10 314 MAŁOPOLSKIE 6001 PODKARPACKIE Tabela 4.Stan krów wpisanych do ksiąg bydła hodowlanego na dzień 31 grudnia 2013 r. z podziałem na rasy i województwa województwo PHF HO RW SM RP JE MO ZB ZR BS SR BG* razem Dolnośląskie 12 740 1 825 154 24 9 195 60 518 1 3 0 15 529 Kujawsko-pomorskie 53 058 654 562 42 59 23 45 4 9 66 5 54 527 Lubelskie 28 763 889 696 28 15 522 197 5 14 2 141 31 272 Lubuskie 6 226 63 131 14 2 41 0 0 0 0 0 6 477 Łódzkie 33 735 577 172 14 68 54 7 0 21 9 0 34 657 Małopolskie 3 961 1 361 255 1913 20 9 125 2670 0 0 0 10 314 Mazowieckie 104 923 3 258 783 110 188 235 30 5 29 16 69 109 646 Opolskie 16 209 4248 83 0 8 23 30 93 0 0 0 20 694 Podkarpackie 1 986 438 3 359 61 13 1 70 73 0 0 0 6 001 Podlaskie 110 689 4 813 900 269 52 138 273 66 31 8 91 117 330 Pomorskie 28 083 275 272 6 26 52 306 0 0 9 0 29 029 Śląskie 11 867 945 38 59 18 0 14 66 1 0 0 13 008 120
WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH województwo PHF HO RW SM RP JE MO ZB ZR BS SR BG* razem Świętokrzyskie 4 781 172 95 40 139 5 29 6 0 0 0 5 267 Warmińsko -mazurskie 50 960 1095 895 203 52 60 668 0 2 16 81 54 032 Wielkopolskie 118 924 1182 962 3 350 432 1 0 13 27 0 121 894 Zachodniopomorskie 15 015 183 424 10 12 565 187 0 100 0 0 16 496 RAZEM KRAJ: 601 920 21 978 9 781 2 796 1031 2 355 2042 3 506 221 156 387 646 173 * księgę hodowlaną dla rasy białogrzbietej (BG) prowadzi Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Poniższe wykresy obrazują jak kształtowały się zmiany stanów rocznych dla liczby krów wpisanych do ksiąg ras mlecznych na terenie poszczególnych województw w latach 2004-2013 Wykres 2. Wykres 3. 121
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Wykres 4. Wykres 5. Wykres 6. 122
WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Wykres 7. Wykres 8. Wykres 9. 123
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Wykres 10. Wykres 11. Wykres 12. 124
WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Wykres 13. Wykres 14. Wykres 15. 125
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Wykres 16. Wykres 17. 126
WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Wykres 18. Struktura rasowa krów wpisanych do ksiąg w 2013 roku 3,45% krów wpisanych stanowią poniższe rasy 0,024% 3,40% 3,45% 93,15% 0,059% 1,51% 0,034% 0,54% 0,31% 0,36% 0,16% 0,43% PHF - HO PHF - RW pozostałe SM RP JE MO ZB ZR BS SR BG W naszym kraju ponad 96,55% krów wpisanych do ksiąg stanowią zwierzęta rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej i czerwono-białej, co jest odzwierciedleniem struktury rasowej populacji ocenianej. Wśród pozostałych ras dominującą jest rasa simentalska (1,51%), następnie polska czerwono-biała (0,54%), polska czerwona (0,43%), montbeliarde (0,36%), polska czarno-biała (0,31%), jersey (0,16%), białogrzbieta (0,059%), brown swiss (0,034%) i szwedzka czerwona (0,024%). Dynamika rozwoju ksiąg hodowlanych dla krów poszczególnych ras, prezentowana w Tabeli 5 dla większości utrzymała tendencję wzrostową. W roku 2013 stosunkowo najwyższy wzrost liczby krów wpisanych do ksiąg nastąpił w rasach o najmniejszych populacjach w naszym kraju: brown swiss, szwedzkiej czerwonej i białogrzbietej. Zmniejszyła się liczba sztuk wpisanych do ksiąg w rasach: polskiej czarno-białej, polskiej czerwono-białej i polskiej czerwonej. Tabela 5. Dynamika rozwoju ksiąg hodowlanych dla poszczególnych ras krów Rasa Stan w księgach Stan w księgach 2013/2012 na 31.12.2012 na 31.12.2013 w % PHF HO 572 476 601 920 105,1 PHF RW 20 009 21 978 109,8 SM 9 137 9 781 107,0 ZR 3 841 3 506 91,3 RP 2 872 2 796 97,4 MO 2 281 2 355 103,2 ZB 2 069 2 042 98,7 JE 988 1 031 104,3 BS 190 221 116,3 SR 140 156 111,4 BG 335 387 115,5 Ogółem 613 978 646 173 105,2 127
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA 2. Wpis buhajów do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych - ogólne warunki wpisu: do ksiąg wpisywane są buhaje, których obustronne pochodzenie zostało potwierdzone wynikiem badania markerów genetycznych DNA lub grup krwi; buhaj wpisywany do księgi musi być zakwalifikowany przez prowadzącego księgę. szczegółowe warunki wpisu zawiera tabela 6 Tabela 6. Szczegółowe warunki wpisu buhajów do ksiąg Księga Rasa Pochodzenie Część Wstępna księgi I. polska czerwono-biała (ZR) II. Polska czarno-biała (ZB) charakteryzują się umaszczeniem i budową typową dla bydła polskiego czerwono-białego i odpowiadają wzorcowi rasowemu; posiadają udział min. 87,5% genów rasy polskiej czerwono-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, przy czym maksymalny udział genów holsztyńsko-fryzyjskich nie może przekraczać 50%, a udział genów rasy simentalskiej lub montbeliarde jest nie większy niż 12,5%; pochodzą po rodzicach wpisanych lub nie wpisanych do księgi rasy polskiej czerwono-białej lub dotychczasowych ksiąg hodowlanych dla rasy czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; uzyskały wynik oceny ogólnej typu i budowy min. 75 punktów.; uzyskały wynik oceny za umięśnienie min. 75 punktów. charakteryzują się umaszczeniem i budową typową dla bydła polskiego czarno-białego i odpowiadają wzorcowi rasowemu; posiadają udział min. 87,5% genów rasy polskiej czarno-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, przy czym maksymalny udział genów holsztyńsko-fryzyjskich nie może przekraczać 50%; pochodzą po rodzicach wpisanych lub nie wpisanych do księgi rasy polskiej czarno-białej lub dotychczasowych ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; uzyskały wynik oceny ogólnej typu i budowy min. 75 punktów.; uzyskały wynik oceny za umięśnienie min. 75 punktów. 128
WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Księga Rasa Pochodzenie Część Główna księgi I. polska holsztyńsko-fryzyjska odmiany barwne: HO i RW oraz RP, SM, JE i MO. II. polska czerwono-biała (ZR) III. polska czarno-biała (ZB) IV. Brown Swiss (BS) V. Szwedzka Czerwona (SR) posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi danej rasy lub zagranicznych ksiąg lub prowadzonych dotychczas ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej i czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; posiada udział min. 93,75% genów danej rasy lub genów odmian barwnych czarno-białej i czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego. W przypadku rasy SM dopuszcza się udział min. 87,5% genotypu rasy SM przy udziale: max. do 12,5% genów odmiany RW, max. do 6,25% genów innych ras; uzyskał wynik oceny ogólnej typu i budowy min.75 punktów. posiadają dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czerwono-białej lub dotychczasowych ksiąg hodowlanych dla rasy czerwono- -białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; posiadają udział min. 93,75% genów rasy polskiej czerwono-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, przy czym maksymalny udział genów holsztyńsko-fryzyjskich nie może przekraczać 50%, a udział genów rasy simentalskiej lub montbeliarde jest nie większy niż 6,25%; uzyskały wynik oceny ogólnej typu i budowy min. 75 pkt., uzyskały wynik oceny za umięśnienie min. 75 pkt. posiadają dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czarno-białej lub dotychczasowych ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; posiadają udział min. 93,75% genów rasy polskiej czarno-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, przy czym maksymalny udział genów holsztyńsko-fryzyjskich nie może przekraczać 50%; uzyskały wynik oceny ogólnej typu i budowy min. 75 punktów; uzyskały wynik oceny za umięśnienie min 75 punktów. posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy Brown Swiss lub zagranicznych ksiąg rasy Brown Swiss; posiada udział min. 93,75% genotypu rasy Brown Swiss; uzyskał wynik oceny ogólnej typu i budowy min. 75 pkt.; uzyskał wynik oceny za umięśnienie min. 75 pkt. posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy szwedzkiej czerwonej lub zagranicznych ksiąg rasy szwedzkiej czerwonej, posiada udział min. 87,5% genotypu rasy szwedzkiej czerwonej, W księdze dla tej rasy akceptuje się udział rasy Ayrshire, Norweskiej Czerwonej oraz Duńskiej Czerwonej. Maksymalny udział genów odmiany barwnej czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego nie może przekraczać 12,5%; uzyskał wynik oceny ogólnej typu i budowy min. 75 pkt. W okresie od 1.01.2013 r. do 31.12.2013 r. po kwalifikacji selekcjonerzy PFHBiPM przeprowadzili selekcję i na jej podstawie wpisali do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych 1 390 buhajów hodowlanych, w tym 297 przeznaczonych do realizacji programów oceny i selekcji buhajów przez spółki unasienienia oraz 1 093 do krycia naturalnego na potrzeby własnego stada. W tabeli 7 przedstawiono liczbę buhajów wpisanych do ksiąg uwzględnieniem rasy oraz ich przeznaczenia: Tabela 7. Wpis buhajów do ksiąg w 2013 r. z podziałem na rasy i przeznaczenie Przeznaczenie buhajów RASA PHF HO PHF RW SM RP JE MO ZR ZB BS SR Spółki Unasieniania 246 36 9 5 - - 1 - - - rozród naturalny 955 60 28 18 1 13 9 6 3-129
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA 3. Zaświadczenia potwierdzające dokonanie wpisu do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych Zgodnie z zapisami Ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich, prowadzący księgi na wniosek hodowcy lub właściciela zwierzęcia wydaje Zaświadczenie potwierdzające wpis do ksiąg. W 2013 roku PFHBiPM wydała 1 230 zaświadczeń potwierdzających wpis krów i buhajów do ksiąg bydła hodowlanego. 4. Świadectwa rodowodowe Zgodnie z zapisami Ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich z dnia 29 czerwca 2007 roku (Dz. U. z 2007 r. Nr 133 poz. 921 art. 26) zwierzęta hodowlane, nasienie zwierząt hodowlanych, ich komórki jajowe i zarodki wprowadzane do obrotu, zaopatruje się w świadectwa rodowodowe. Do wydawania świadectw rodowodowych jest uprawniona Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka jako podmiot prowadzący księgi zwierząt hodowlanych. Zakres szczegółowych informacji o zwierzętach hodowlanych czystorasowych z gatunku bydła oraz ich nasienia, komórek jajowych i zarodków określa Decyzja Komisji nr 2005/ 379/WE z dnia 17 maja 2005 r. W 2013 roku Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka wydała na wnioski hodowców lub posiadaczy wprowadzanych do obrotu zwierząt i materiału biologicznego ogółem 10 153 świadectwa rodowodowe. WARTO WIEDZIEĆ! Hodowca nabywając materiał hodowlany: jałowice, krowy, buhaje powinien wymagać od sprzedającego świadectwa rodowodowego. Świadectwa na wniosek hodowcy/właściciela wystawiają Biura Regionalne Działu Hodowli PFHBiPM. Zawarte w świadectwie dane rodowodowe, aktualne wartości hodowlane zwierzęcia i jego przodków, wydajności laktacyjne, ocena typu i budowy oraz informacje o pokryciu samic przedstawione w czytelnej formie i zalaminowane w celu zabezpieczenia przed zniszczeniem lub sfałszowaniem są niezwykle pomocne hodowcy w jego pracy. Również czystorasowe zwierzęta hodowlane i pochodzący od nich materiał biologiczny, zakupione za granicą w krajach członkowskich Unii Europejskiej obowiązkowo powinny być zaopatrzone w świadectwa rodowodowe, zgodnie z Decyzją 2005/379/WE. 5. Współpraca ze spółkami inseminacyjnymi w zakresie realizacji programów oceny i selekcji buhajów Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka opiniuje i koordynuje programy oceny i selekcji buhajów spółek inseminacyjnych oraz współuczestniczy w poszczególnych etapach ich realizacji, takich jak wybór ojców buhajów oraz matek buhajów, kwalifikacja buhajków 130
WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH z indywidualnych kojarzeń, selekcja i ocena buhajów przeznaczonych do testowania. Programy oceny i selekcji buhajów realizują obecnie cztery krajowe spółki unasieniania oraz Przedsiębiorstwo Handlowe Konrad. Wstępnym kryterium wyboru krów kandydatek na matki buhajów jest odpowiednio wysoka wartość indeksu produkcyjnego uzupełniona o ustalony poziom indeksu IKW- indeks krowy własny lub IKR- indeks krowy rodowodowy. Indeksy IKW i IKR, wykorzystywane w selekcji krów kandydatek na matki buhajów i matek buhajów rasy PHF odmiany HO i RW. Są skonstruowane podobnie jak indeks selekcyjny PF dla buhajów tej rasy. Indeksy te są szacowane na potrzeby realizacji programu oceny i selekcji buhajów rasy PHF począwszy od sezonu 2010.2. W 2013 roku po sezonach wyceny 2012.3, 2013.1 oraz 2013.2 spośród krów z krajowej listy kandydatek, selekcjonerzy PFHBiPM dokonali komisyjnego przeglądu 1 097 kandydatek na matki buhajów. Stan matek buhajów po zakończeniu przeglądu w sezonie 2013.2 prezentuje Tabela 8. Tabela 8. Stan matek buhajów według ras w sezonie 2013.2 Spółka PHF HO PHF RW SM RP ZR ZB Razem SHiUZ Bydgoszcz 392 11 - - - - 403 MCHiRZ Łowicz 268 40 - - - - 308 MCB Krasne 41 43 60 22 15-181 WCHiRZ Tulce 218 - - - - - 218 PH Konrad 35 - - - - - 35 Razem 954 94 60 22 16-1 445 W okresie od 01.01.2013 do 31.12.2013 spółki inseminacyjne wytestowały łącznie 262 buhajów w rasie polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmian HO i RW. Każdorazowo po wycenie wartości hodowlanej, na podstawie informacji ze spółek inseminacyjnych o buhajach, których nasienie będzie wykorzystywane w sztucznej inseminacji, PFHBiPM sporządza krajową listę buhajów. Jest ona zamieszczana na stronie www.pfhb.pl. Buhaje rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej na liście są uszeregowane według obowiązującego indeksu selekcyjnego PF. Polski indeks selekcyjny Produkcja i Funkcjonalność (PF) Od czerwca 2007 podstawowym kryterium selekcji samców rasy PHF pozostaje indeks selekcyjny PF. Na formułę indeksu PF składa się: PF = 0,5* PI_PROD + 0,3* PI_POKR + 0,1* PI_PŁOD + 0,1* WH_KSOM gdzie: PI_PROD podindeks produkcyjny PI_POKR podindeks pokrojowy PI_PŁOD podindeks płodności WH_KSOM wartość hodowlana dla laktacyjnej zawartości komórek somatycznych Podindeks produkcyjny (PI_PROD) składa się z sumy wartości hodowlanej dla wydajności tłuszczu [kg] i podwojonej wartości hodowlanej dla wydajności białka (kg). Przed utworzeniem tego podindeksu wartości wchodzące w jego skład zestandaryzowano na średnią 100 131
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA i odchylenie standardowe 10, przyjmując jako bazę średnią wartość hodowlaną buhajów urodzonych w latach 2000-2002, posiadających co najmniej 20 córek w 10 oborach. Podindeks ogólny pokroju (PI_POKR) został utworzony z następujących podindeksów cząstkowych z podanymi niżej wagami dla każdego z nich: 1. podindeks wymienia 50% 2. podindeks nóg i racic 30% 3. podindeks typu i budowy 10% 4. podindeks kalibru 10% Poszczególne podindeksy cząstkowe dla cech pokroju są obliczane z wykorzystaniem szacowanych wartości hodowlanych dla cech liniowych oceny typu i budowy i sformułowano je w następujący sposób: Podindeks wymienia: Podindeks nóg i racic: położenie wymienia 35% przekątna racicy 50% zawieszenie tylne 20% ustawienie nóg widok z tyłu 30% więzadło środkowe 15% ustawienie nóg widok z boku 20% zawieszenie przednie 10% ustawienie strzyków przednich 10% szerokość wymienia 5% długość strzyków 5% Podindeks typu i budowy: Podindeks kalibru: charakter mleczny 40% wysokość w krzyżu 50% ustawienie zadu 40% szerokość klatki piersiowej 30% szerokość zadu 20% głębokość tułowia 20% Podindeks płodności (PI_PŁOD) na wartość tego podindeksu mają wpływ cztery oszacowane wartości hodowlane dla cech płodności z przyjętymi wagami: wskaźnik niepowtarzalności unasienienia do 56 dnia po pierwszym zabiegu inseminacji jałówek (NPj) 70% wskaźnik niepowtarzalności unasienienia do 56 dnia po pierwszym zabiegu inseminacji krów po pierwszym ocieleniu (NPk) 10% długość przestoju poporodowego (PP) 10% długość okresu międzyciążowego (OMC) 10% Wartość hodowlana dla komórek somatycznych (WH_KSOM) jest szacowana metodą TDM na podstawie zawartości komórek somatycznych w mleku pobranym podczas poszczególnych próbnych udojów w trzech pierwszych laktacjach. Wyższe od 100 wartości hodowlane buhaja oznaczają, że buhaj poprawia tę cechę u swoich córek. Podstawowym kryterium stosowanym przy selekcji samic w dalszym ciągu pozostaje ocena wartości hodowlanej cech mlecznych i obliczany na jej podstawie indeks produkcyjny. Indeks dla krów = WH dla kg tłuszczu + 2 x WH dla kg białka Dodatkowo przy wyborze kandydatek i matek buhajów stosowane są indeksy IKW i IKR. 132
W YKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH 6. Udział w realizacji programów ochrony zasobów genetycznych bydła rasy polskiej czerwonej, polskiej czerwono-białej i polskiej czarno-białej Działając w porozumieniu z Instytutem Zootechniki, nadzorującym i koordynującym program ochrony zasobów genetycznych bydła rasy polskiej czerwonej oraz ras polskiej czerwono-białej i polskiej czarno-białej, PFHBiPM jako prowadzący księgi dla tych ras jest odpowiedzialna za: wydawanie hodowcom rodowodów krów zgłaszanych do uczestnictwa w programie oraz przekazywanie ich do Instytutu Zootechniki; wykonywanie w stadach objętych programem następujących prac hodowlanych: typowanie buhajów do udziału w programie, typowanie krów na matki buhajów, tworzenie planu kojarzeń na bieżący rok z uwzględnieniem podziału krów na grupy genetyczne, podejmowanie działań na rzecz promocji i rozwoju chronionych populacji bydła ras polskiej czerwonej oraz polskiej czerwono-białej i czarno-białej. Tabela 9. Stan liczebności krów uczestniczących w programie ochrony zasobów genetycznych w 2013 r * Rasa Ilość stad w programie Ilość krów w programie RP ZR ZB 271 394 194 2332 3020 1802 (*dane ze strony internetowej www.izoo.krakow.pl) Krowy ras chronionych na pastwisku 133
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA 7. Udział w organizowaniu wystaw i pokazów bydła Podczas organizowania wystaw i pokazów bydła mlecznego Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka jest odpowiedzialna za: tworzenie regulaminów wystaw, przygotowanie danych o zwierzętach do katalogu, wyznaczanie komisji sędziowskiej, kwalifikowanie zwierząt, koordynowanie działań podczas wystawy wspólnie z organizatorami. XXVI Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Poznaniu 12-13 maja 2013 r. W dniach 12-13 maja 2013 roku w obiektach Międzynarodowych Targów Poznańskich odbyła się XXVI Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych. W wystawie uczestniczyło 52 hodowców bydła mlecznego z całej Polski, którzy zaprezentowali swój dorobek hodowlany w postaci 179 zwierząt. Trzyosobowej Komisji Sędziowskiej przewodniczył sędzia główny John Cousar z Wielkiej Brytanii, a asystowali mu pracownicy Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka Roman Januszewski i Mirosław Anaczkowski. Sędziowie ocenili 88 krów i 91 jałowic, spośród których w odpowiednich grupach laktacyjnych i rasowych 15 zostało nagrodzonych tytułem czempiona i 15 tytułem wiceczempiona. Przyznane zostały także trzy honorowe tytuły superczempiona XXVI Krajowej Wystawy Zwierząt Hodowlanych, a otrzymały je: w grupie jałowic: jałowica rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej OBCA, nr PL 00525558848-8, nr katalogowy 134, wyhodowana w Przedsiębiorstwie Rolniczo-Hodowlanym Gałopol w Gałowie Sp. z o.o. grupie krów: krowa w II laktacji rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno- -białej JANKA, nr PL 00519380071-0, o numerze katalogowym 285, wyhodowana w Ośrodku Hodowli Zarodowej w Garzynie Sp. z o.o. spośród krów ras simentalskiej, jersey i polskiej czerwonej tytuł superczempiona został przyznany krowie rasy jersey JEŻYNA 44 nr PL00508112482-9 wyhodowanej w Stadninie Koni w Michałowie Sp. z o.o. 134
W YKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Jałowica OBCA, (ALTAROSS X SAMUELO), nr PL00525558848-8 wyhodowana w Przedsiębiorstwie Rolniczo-Hodowlanym Gałopol w Gałowie, Superczempion na XXVI KWZH Krowa JANKA, (ALTARUFIAN X IDEAL AGS), nr PL00519380071-0 wyhodowana w Ośrodku Hodowli Zarodowej w Garzynie Sp. z o.o., Superczempion na XXVI KWZH 135
POLSK A FEDERAC JA HODOWCÓW BYD ŁA i PRODUCENTÓW MLEK A Krowa JEŻYNA 44 (ROCKET X TRADER), nr PL00508112482-9 wyhodowana w Stadninie Koni w Michałowie Sp. z o.o., Superczempion na XXVI KWZH Czempiony XXVI KWZH Nr kat. Numer rejestracyjny Jałowice w wieku 10-11 mies. rasy PHF HO 12 PL 00526513049-3 OHZ Garzyn Sp. z o.o. Jałowice w wieku 12-13 mies. rasy PHF HO 28 PL 00531605610-9 OHZ Garzyn Sp. z o.o. Jałowice w wieku 14-15 mies. rasy PHF HO 51 PL 00529535476-0 SK Nowe Jankowice Sp. z o.o. Jałowice w wieku 16-18 mies. rasy PHF HO 109 PL 00525559011-5 Przedsiębiorstwo Rolniczo-Hodowlane Gałopol Sp. z o.o. Jałowice w wieku 16-18 mies. rasy PFH RW 125 PL 00523232796-3 OHZ Kamieniec Ząbkowicki Sp. z o.o. Jałowice w wieku 19-21 mies. rasy PHF HO 134 PL 00525558848-8 Przedsiębiorstwo Rolniczo-Hodowlane Gałopol Sp z o.o. Jałowice i w wieku 22-24 mies. rasy PHF HO 189 PL 00530878738-7 Gospodarstwo Rolne Międzychód Sp. z o.o. Jałowice w wieku 22-24 mies. rasy PHF RW 197 PL 00526704256-5 OHZ Osięciny Sp. z o.o. Krowy rasy PHF HO w I laktacji 251 PL 00531698985-8 Przedsiębiorstwo Rolniczo-Hodowlane Gałopol Sp. z o.o. Krowy rasy PHF HO w II laktacji 285 PL 00519380071-0 OHZ Garzyn Sp. z o.o. Krowy rasy PFH HO w III i dalszych laktacjach 345 PL 00521052247-2 OHZ Garzyn Sp. z o.o. Kategoria wystawowa 136 Właściciel
WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Krowy rasy PHF RW 339 PL 00521347977-3 OHZ Osięciny Sp. z o.o. Krowy rasy polskiej czerwonej 389 PL 00517377802-2 Jan Solarczyk, Wróblówka Krowy rasy jersey 407 PL 00508112482-9 SK Michałów Sp. z o.o. Krowy rasy simentalskiej 420 PL 00517301754-1 Jerzy Stączek, Jaćmierz Wiceczempiony XXVI KWZH Kategoria wystawowa Nr kat. Numer rejestracyjny Właściciel Jałowice w wieku 10-11 mies. rasy PHF HO Jałowice w wieku 12-13 mies. rasy PHF HO Jałowice w wieku 14-15 mies. rasy PHF HO Jałowice w wieku 16-18 mies. rasy PHF HO Jałowice w wieku 16-18 mies. rasy PHF RW Jałowice w wieku 19-21 mies. rasy PHF HO Jałowice w wieku 22-24 mies. rasy PHF HO Jałowice w wieku 22-24 mies. rasy PHF RW 15 PL 00526334892-0 SK Dobrzyniewo Sp. z o.o. 32 PL 00526334846-3 SK Dobrzyniewo Sp. z o.o. 64 PL 00531605434-1 OHZ Garzyn Sp. z o.o. 440 PL 00522804776-9 OHZ Osięciny Sp. z o.o. 131 PL 00525308587-3 SK Prudnik Sp. z o.o. 146 PL 00528807803-1 OHZ Lubiana Sp. z o.o. 193 PL 00525479997-7 OHZ Lubiana Sp. z o.o. 203 PL 00525806988-5 SK Prudnik Sp. z o.o. Krowy rasy PHF HO w I laktacji 239 PL 00529872954-1 OHZ Dębołęka Sp. z o.o. Krowy rasy PHF HO w II laktacji 310 PL 00521751693-1 Krowy rasy PHF HO w III i dalszych laktacjach 373 PL 00514585825-7 Krowy rasy PHF RW 380 PL 00518243554-1 Przedsiębiorstwo Rolniczo-Hodowlane Gałopol Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Rolniczo-Hodowlane Gałopol Sp. z o.o. Sławomira Zalewska, Sikora Krowy rasy polskiej czerwonej 393 PL 00507283737-0 Wojciech Gubała, Maruszyna Krowy rasy jersey 398 PL 00524900925-8 SK Michałów Sp. z o.o. Krowy rasy simentalskiej 412 PL 00517301795-4 Jerzy Stączek, Jaćmierz 137
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA XI EUROPEJSKI CZEMPIONAT CZARNO-BIAŁEGO I CZERWONO-BIAŁEGO BYDŁA HOLSZTYŃSKO-FRYZYJSKIEGO W dniach 1 i 2 marca 2013 roku w stolicy kantonu Fribourg w Szwajcarii odbył się XI Europejski Czempionat Czarno-Białego i Czerwono-Białego Bydła Holsztyńskiego, organizowany przez Europejską Konfederację Czarno- i Czerwono-Białego Bydła Holsztyńskiego EHRC. Na wystawie krowy zaprezentowały organizacje hodowców z 14 krajów członkowskich EHRC. Łącznie na ringu przed wyjątkowo licznie zgromadzoną publicznością z całej Europy wystąpiły 163 krowy. Kilkugodzinne zmagania hodowców obserwowało blisko 12 tysięcy widzów. Atmosfera wytwarzana przez widzów była gorąca i przyjazna, wszystkie miejsca na widowni przy ringu były cały czas zajęte. Ocena indywidulana krów oraz stawek krajowych obu odmian barwnych RW i HO odbywała się w sobotę 2 marca 2013. Od rana sędzia Niels Erik Haar z Danii ocenił 49 krów odmiany czerwono-białej z 11 krajów oraz 5 stawek krajowych. W tej kategorii krów Szwajcarscy hodowcy nie dali szans innym krajom zbierając wszystkie możliwe laury. Najlepszą stawkę krajową wystawiła także Szwajcaria. W tym kontekście wielkim sukcesem polskiej reprezentacji była pozycja krowy w trzeciej laktacji DIANA PL005182435541 z hodowli pani Sławomiry Zalewskiej z Sikory na Podlasiu, która w swojej grupie wyprzedziła dwie francuskie i jedną włoską krowę. W południe natomiast rozpoczęła się ocena 114 krów odmiany czarno-białej, prezentowanych w dziewięciu odsłonach, w trzech kategoriach według laktacji. Sędziował irlandzki hodowca David Boyd, sędzia z międzynarodowymi uprawnieniami. Szwajcaria obroniła mistrzowski tytuł Grand Championa Europy za sprawą sześcioletniej córki buhaja Iron O KALIBRA z hodowli GS Alliance. W konkursie stawek krajowych krów odmiany czarno-białej wygrała Hiszpania, pokonując Szwajcarię, Włochy, Francję i Niemcy. Stawka krajowa z Polski zajęła 12 miejsce. Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka zaprezentowała dwie krowy odmiany RW i sześć krów odmiany HO, pochodzące z następujących hodowli: Sławomira Zalewska z Sikory, OHZ Osięciny Sp. z o.o., OHZ Dębołęka Sp. z o.o. i OHZ Garzyn Sp. z o.o. O pozycji czerwono-białej krowy DIANY już wspominaliśmy. Najwyżej sklasyfikowana polska krowa odmiany HO to trzykrotnie wycielona NEWADA 56 PL00519413070-0 z OHZ Dębołęka Sp. z o.o. Stoisko PFHBiPM i ekspozycja krów było licznie odwiedzane przez zwiedzających wystawę nie tylko z naszego kraju, którzy nie szczędzili słów uznania i podziwu dla polskich uczestników Europejskiego Czempionatu. 138
W YKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Na zdjęciach krowy reprezentujące Polskę na Europejskim Czempionacie Bryza 54 I laktacja, o. Ruacana, własność OHZ Osięciny Sp. z o.o. Diana III laktacja, o. Classic Red, własność Sławomira Zalewska z Sikory 139
POLSK A FEDERAC JA HODOWCÓW BYD ŁA i PRODUCENTÓW MLEK A Puma 10 II laktacja, o. Pagewire, własność OHZ Osięciny Sp. z o.o. Needle III laktacja, o. Buckeye, własność OHZ Garzyn Sp. z o.o. 140
W YKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Newada 56 III laktacja, o. Tunel, własność OHZ Dębołęka Sp. z o.o. KONTAKT ul. Żurawia 22, 00-515 WARSZAWA tel. +48 22 5023323, 5023349; fax +48 22 502 33 24 e-mail: pfhb@pfhb.pl DYREKTOR ds. HODOWLI KIEROWNIK DZIAŁU HODOWLI BYDŁA Teresa Piechowska Anna Siekierska tel. 0-661 808 001 tel. 0-661 808 005 e-mail: t.piechowska@pfhb.pl e-mail: a.siekierska@pfhb.pl SELEKCJONERZY terytorialny zakres działania województwo bezpośredni numer telefonu Mirosław Anaczkowski pomorskie, warmińsko-mazurskie 661 808 006 Krzysztof Gałązka łódzkie, 661 808 009 Grażyna Jendrysiak-Lipietta dolnośląskie, opolskie, śląskie 661 808 010 Mieczysław Kopiczko podlaskie 661 808 003 Krystian Korytkowski kujawsko-pomorskie 661 808 004 Piotr Kowol podkarpackie, małopolskie, świętokrzyskie 661 808 011 Paweł Ruchała małopolskie 691 808 043 Janusz Tercjak mazowieckie 661 808 015 141
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA SELEKCJONERZY terytorialny zakres działania województwo bezpośredni numer telefonu Sławomir Piejaś pomorskie, zachodnio-pomorskie 661 808 007 Paweł Przybylak lubuskie, wielkopolskie 661 808 016 Anna Siekierska lubuskie, wielkopolskie 661 808 005 Irena Trojanowska lubelskie 661 808 012 BIURA REGIONALNE Miejscowość kod pocztowy ulica nr telefonu JEŻEWO STARE 16-080 Tykocin; Jeżewo Stare 30 85 743 38 54 BYDGOSZCZ z/s w Minikowie 89-122 Minikowo 1B 52 562 42 31 GDAŃSK 80-874 Na Stoku 48 58 302 32 15 GOSTYŃ 63-800 Wrocławska 154 65 572 22 43 KOSZALIN 75-411 Partyzantów 15a 94 343 11 04 LUBLIN 20-150 Bursaki 6 81 744 15 06 ŁODŹ z/s w Rzgowie 95-030 Rzgów, ul Rawska 1 42 630 16 87 OLSZTYN z/s w Dorotowie 11-034 Stawiguda; Dorotowo 398 89 527 79 53 POZNAŃ 60-975 Naramowicka 135 61 827 69 22 WROCŁAW 50-069 Ofiar Oświęcimskich 12 71 330 69 42 ZABIERZÓW k/krakowa 32-080 Cmentarna 6 12 257 97 54 142