WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH

DZIAŁ HODOWLI BYDŁA MLECZNEGO WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH 99

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA 100

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH w OKRESIE od 01.01.2010 do 31.12.2010 Podstawowym zadaniem Działu Hodowli Bydła Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka jest prowadzenie ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych. Zadania hodowlane w ramach prowadzenia ksiąg bydła hodowlanego wykonywane są przez selekcjonerów bydła mlecznego i specjalistów ds. dokumentacji hodowlanej. Należą do nich: 1. Wpis krów i cieliczek do części wstępnej i głównej księgi oraz wyznaczanie minimalnych progów indeksu selekcyjnego i wpis krów do rozdziału Elita. PFHBiPM prowadzi księgi w formie elektronicznej dla następujących ras bydła mlecznego: polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej (kod HO) i odmiany czerwono-białej (kod RW), polskiej czerwonej (kod RP) i mieszańców z europejskim bydłem czerwonym, z wyłączeniem czerwonego bydła norweskiego (kod NR) i czerwonego bydła szwedzkiego (kod SR) simentalskiej (kod SM), jersey (kod JE), montbeliarde (kod MO), polskiej czerwono-białej (kod ZR), polskiej czarno-białej (kod ZB), Brown Swiss (kod BS), szwedzkiej czerwonej (kod SR). 2. Wpis buhajów ras mlecznych do ksiąg w formie elektronicznej; 3. Wydawanie hodowcom zaświadczeń potwierdzających dokonanie wpisu; 4. Wydawanie świadectw rodowodowych i rodowodów potwierdzających pochodzenie dla wprowadzanych do obrotu: - zwierząt (jałówki hodowlane, jałowice cielne, krowy do dalszego chowu, buhajki i buhaje hodowlane), - nasienia, - zarodków lub komórek jajowych; 5. Opiniowanie i koordynowanie programów oceny i selekcji buhajów oraz udział specjalistów Polskiej Federacji w ich realizacji. 6. Udział w realizacji programu hodowlanego ochrony zasobów genetycznych bydła ras polskiej czerwonej, polskiej czerwono-białej i polskiej czarno-białej. 7. Współudział w wyborze zwierząt na wystawy regionalne i krajowe. 101

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA 1. Wpis cieliczek i krów do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych - podstawy prawne : Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 133, poz. 921, z 2008 r. Nr 171, poz. 1056 oraz z 2009 r. Nr 223, poz. 1775); Regulamin wpisu do ksiąg bydła hodowlanego ras mlecznych obowiązujący od 01.01.2008 r., a także dla rasy Brown Swiss od 01.07.2008 r. i dla rasy szwedzkiej czerwonej od 1.05.2009 r. Powyższe regulaminy wpisu do ksiąg są w całości zamieszczone na stronie www.pfhb.pl. Przytaczamy z nich fragmenty mówiące o zasadach wpisu cieliczek i krów: Zasady wpisu cieliczek ras mlecznych do ksiąg hodowlanych 1 stycznia 2008 r. wprowadzono w regulaminie wpisu do ksiąg bydła hodowlanego ras mlecznych zmianę, na podstawie której cieliczki z potwierdzonym pochodzeniem po ojcu, urodzone w oborach ocenianych wpisywane są do ksiąg z urodzenia. W trakcie roku 2010 do ksiąg bydła hodowlanego ras mlecznych zostało wpisanych 222.121 cieliczek. Cieliczki wpisywane do ksiąg muszą spełniać warunki podane w tabeli 1: Tabela 1. Księga Rasa Pochodzenie Część Wstępna Księgi I polska holsztyńskofryzyjska odmiany barwne: HO i RW oraz RP, SM, JE, MO, BS i SR II polska czerwono-biała (ZR) III polska czarno-biała (ZB) 1) odpowiada standardowi hodowlanemu (w przypadku zwierząt posiadających pochodzenie po matce), 2) przy znanym pochodzeniu posiada udział min.75 % genotypu danej rasy, dla której prowadzona jest księga lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub min. 75% genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego i ras: ZR lub ZB. 3) w księdze dla rasy SR akceptuje się udział rasy Ayshire, Czerwonej Norweskiej oraz Duńskiej Czerwonej. Maksymalny udział genów odmiany barwnej czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego nie może przekraczać 12.5 %. 1) pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi dla rasy ZR 1) pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi dla rasy ZB 102

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Część Główna Księgi I polska holsztyńskofryzyjska odmiany barwne: HO i RW oraz RP, SM, JE, MO, BS i SR II polska czerwono-biała (ZR) III polska czarno-biała (ZB) 1) posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi danej rasy lub zagranicznych ksiąg lub prowadzonych dotychczasowych ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej i czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego i ras: ZR lub ZB; 2) posiada udział min. 93,75 % genotypu danej rasy lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego i ras: ZR lub ZB, 3) w przypadku rasy SM dopuszcza się udział min. 87,5 % genotypu rasy SM przy udziale: max. do 12,5 % genów odmiany RW, max. do 6,25 % genów innych ras. 4) w przypadku rasy SR posiada 87,5 % genotypu rasy SR. W księdze tej rasy akceptuje się udział rasy Ayshire, Czerwonej Norweskiej oraz Duńskiej Czerwonej. Maksymalny udział genów odmiany barwnej czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego nie może przekraczać 12.5 %. 1) posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czerwono-białej lub pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi rasy ZR i dziadkach wpisanych do ksiąg hodowlanych dla rasy czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńskofryzyjskiego; 2) posiada min. 87,5 % genotypu rasy polskiej czerwono-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, w tym max. 75% genów holsztyńsko-fryzyjskich. Pozostałe 12,5% mogą stanowić wyłącznie rasy simentalska lub montbeliarde. 1) posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czarno-białej lub pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi ZB i dziadkach wpisanych do ksiąg hodowlanych dla rasy czarnobiałej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; 2) posiada min. 87,5 % genotypu rasy polskiej czarno-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, w tym max. 75% genów holsztyńsko-fryzyjskich Zasady wpisu krów ras mlecznych do ksiąg hodowlanych 1. Krowy wpisywane do księgi hodowlanej muszą być poddane ocenie wartości użytkowej. 2. Krowy można wpisywać do księgi hodowlanej od momentu zarejestrowania ich w systemie informatycznym Symlek. 3. Ocenę pokroju krowy wpisywanej do rozdziału Elita dokonuje się między 15 a 180 dniem trwania I, II lub III laktacji. Krowy muszą otrzymać min. 80 pkt. za ocenę ogólną, w tym 80 punktów za wymię, a krowy rasy SM dodatkowo 80 pkt. za umięśnienie 4. Krowy przy wpisie do księgi muszą spełniać podane w tabeli 2 warunki: 103

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Tabela 2. Księga Rasa Pochodzenie Część Wstępna Księgi Część Główna Księgi I polska holsztyńskofryzyjska odmiany barwne: HO i RW oraz RP, SM, JE, MO, BS i SR II polska czerwono-biała (ZR) III polska czarnobiała (ZB) I polska holsztyńskofryzyjska odmiany barwne: HO i RW oraz RP, SM, JE, MO, BS i SR II polska czerwono-biała (ZR) 1) odpowiada standardowi hodowlanemu (w przypadku zwierząt bez pochodzenia), 2) przy znanym pochodzeniu posiada udział min.75 % genotypu danej rasy dla której prowadzona jest księga lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub min. 75% genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego i ras: ZR lub ZB. 3) w księdze dla rasy SR akceptuje się udział rasy Ayshire, Czerwonej Norweskiej oraz Duńskiej Czerwonej. Maksymalny udział genów odmiany barwnej czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego nie może przekraczać 12.5 % 1) odpowiada standardowi hodowlanemu (w przypadku zwierząt bez pochodzenia), 2) pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi ZR lub przy znanym pochodzeniu posiada umaszczenie charakterystyczne dla wzorca oraz min. 75% genotypu rasy polskiej czerwono-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńskofryzyjskiego, w tym max. 75% genów holsztyńsko-fryzyjskich. Pozostałe 25 % mogą stanowić wyłącznie rasy simentalska lub montbeliarde 1) odpowiada standardowi hodowlanemu (w przypadku zwierząt bez pochodzenia), 2) pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi ZB lub przy znanym pochodzeniu posiada umaszczenie charakterystyczne dla wzorca rasy polskiej czarnobiałej oraz min. 75% genotypu rasy polskiej czarno-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, w tym max. 75% genów holsztyńsko-fryzyjskich. 1) posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi danej rasy lub zagranicznych ksiąg lub prowadzonych dotychczasowych ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej i czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub odmian barwnych bydła holsztyńskofryzyjskiego i ras: ZR lub ZB; 2) posiada udział min. 93,75 % genotypu danej rasy lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego i ras: ZR lub ZB, 3) w przypadku rasy SM dopuszcza się udział min. 87,5 % genotypu rasy SM przy udziale: max. do 12,5 % genów odmiany RW, max. do 6,25 % genów innych ras. 4) w przypadku rasy SR posiada 87,5 % genotypu rasy SR. W księdze tej rasy akceptuje się udział rasy Ayshire, Czerwonej Norweskiej oraz Duńskiej Czerwonej. Maksymalny udział genów odmiany barwnej czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego nie może przekraczać 12.5 % 1) posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czerwono-białej lub pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi ZR i dziadkach wpisanych do ksiąg hodowlanych dla rasy czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; 2) posiada min. 87,5 % genotypu rasy polskiej czerwono-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, w tym max. 75% genów holsztyńsko-fryzyjskich. Pozostałe 12,5% mogą stanowić wyłącznie rasy simentalska lub montbeliarde. 104

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Część Główna Księgi Rozdział Elita III polska czarnobiała (ZB) polska holsztyńskofryzyjska odmiany barwne: HO i RW oraz RP i SM. 1) posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czarnobiałej lub pochodzi po rodzicach wpisanych do księgi ZB i dziadkach wpisanych do ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; 2) posiada min. 87,5 % genotypu rasy polskiej czarno-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, w tym max. 75% genów holsztyńsko-fryzyjskich. 1) została wpisana do części Głównej księgi, 2) uzyskała wynik oceny ogólnej typu i budowy - min. 80 pkt., 3) uzyskała wynik oceny za wymię - min. 80 pkt., 4) dodatkowo dla rasy SM uzyskała wynik oceny za umięśnienie - min. 80 pkt. W okresie od 1.01.2010 r. do 31.12.2010 r. liczba krów wpisanych do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych wyniosła 85.122 sztuk, w tym do rozdziału Elita otwartego w części głównej księgi, przeznaczonego dla krów z wysoką wartością hodowlaną, charakteryzujących się dobrą budową ogólną oraz dobrym wymieniem wpisanych zostało 2.194 krów. Krowy kandydatki do wpisu do rozdziału Elita zostały wybrane w 2010 roku po uzyskaniu oceny wartości hodowlanej w styczniu, kwietniu i sierpniu. Należy jednak podkreślić, że w 2010 roku oceny wyjątkowo pojawiły się nie trzy, a czterokrotnie. Jednak ze względu, że po grudniowej ocenie, wybór zarówno matek buhajów, jak i wpis krów do rozdziału Elita zakończy się na początku roku 2011, informacje hodowlane dotyczące sezonu 2010.4 nie zostały ujęte w tym biuletynie. Od sezonu 2010.2 nastąpiła zmiana bazy genetycznej, którą stanowi średnia wartość hodowlana krów urodzonych w 2005 roku. Minimalne progi indeksu selekcyjnego kandydatek do rozdziału Elita dla poszczególnych ras podano w tab. 3 Tabela 3. Rasa Wysokość indeksu selekcyjnego w kg Sezon 2010.1 Sezon 2010.2 Sezon 2010.3 PHF HO 75 55 60 PHF RW 40 15 20 RP 15 15 15 SM 40 35 35 Stan krów wpisanych do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych na dzień 31.12.2010 roku wynosił w Polsce 578.093 sztuk, co w stosunku do pogłowia będącego pod oceną wartości użytkowej (605.141 krów) stanowiło 95.53% 105

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Wykres 1. Zmiany liczby krów wpisanych do ksiąg w latach 2004-2010 Prezentowane na wykresie 1 zmiany liczby krów zarejestrowanych w księgach hodowlanych dokładnie korespondują ze stanem populacji objętej oceną użytkowości. Od 2004 roku, z niewielkim zachwianiem w 2007 roku obserwujemy systematyczny wzrost liczby krów wpisanych do ksiąg spowodowany głównie wzrostem ocenianej populacji. Poniższa mapa Polski prezentuje stan krów wpisanych do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych na koniec 2010 r. z podziałem na poszczególne województwa. 106

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Tabela 4. Stan krów wpisanych do ksiąg bydła hodowlanego na dzień 31 grudnia 2010 r. z podziałem na rasy i województwa województwo PHF SM RP JE MO BG* ZB ZR BS SR razem HO RW Dolnośląskie 14.157 1.806 190 17 11 233-90 612 2-17.118 Kujawsko-pomorskie 51.703 407 552 33 58 3 6 58 4 1 148 52.973 Lubelskie 25.560 624 523 33 9 243 122 225 5 5-27.349 Lubuskie 7.466 103 90 6 1 5 - - - - - 7.671 Łódzkie 30.278 343 99 10 56 10-5 - 8-30.809 Małopolskie 4.441 1.559 295 1.863 24 5-125 2.330 - - 10.642 Mazowieckie 91.590 2.010 484 95 223 162 30 43 9 26 24 94.696 Opolskie 15.914 4.657 43-14 16-40 85 - - 20.769 Podkarpackie 1.801 436 3.479 38 5 5-77 69 - - 5.910 Podlaskie 85.285 2.641 775 225 38 39 72 282 66 34 2 89.459 Pomorskie 27.142 95 209-13 6-324 - 4 24 27.817 Śląskie 10.989 987 19 18 26 - - 38 112 3-12.192 Świętokrzyskie 4.903 152 77 40 154 1-35 6 - - 5.368 Warmińsko-mazurskie 43.229 645 774 153 89 73 38 671-1 16 45.689 Wielkopolskie 111.242 574 916 1 330 253-7 - 9 33 113.365 Zachodniopomorskie 14.899 145 373 5 10 502-246 - 86-16.266 RAZEM KRAJ: 540.599 17.184 8.898 2.537 1.061 1.556 268 2.266 3.298 179 247 578.093 * księgę hodowlaną dla bydła rasy białogrzbietej (BG) prowadzi Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wykres 2. Struktura rasowa krów wpisanych do ksiąg w 2010 roku 3,51% krów wpisanych do ksiąg stanowią poniższe rasy Struktura rasowa krów wpisanych do ksiąg jest zgodna ze strukturą rasową populacji ocenianej w Polsce. Nadal prawie 96,5% krów wpisanych do ksiąg stanowią z zwierzęta rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej i czerwono-białej. Natomiast spośród pozostałych 3,5% najliczniej reprezentowana jest rasa simentalska (1,54%), pozostałe rasy stanowią ułamkowe części procenta. Tabela 5 przedstawia dynamikę ksiąg hodowlanych dla krów poszczególnych ras. Dynamika rozwoju ksiąg niemal dla wszystkich rasach miała tendencję wyraźnie wzrostową. Nieznaczny spadek zarejestrowanych ksiąg zanotowano w przypadku rasy polskiej czarno-białej. 107

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Tabela 5. Dynamika rozwoju ksiąg hodowlanych dla poszczególnych ras krów Rasa Stan w księgach na 31.12.2009 Stan w księgach na 31.12.2010 2010/2009 w % PHF HO 523.016 540.599 103,4 PHF RW 16.506 17.184 104,1 SM 8.574 8.898 103,8 ZR 3.271 3.298 100,8 ZB 2.468 2.266 91,8 RP 2.408 2.537 105,4 MO 1.348 1.556 115,4 JE 1.033 1.061 102,7 SR 234 247 105.5 BG 207 268 129,5 BS 139 179 128,8 Ogółem 559.213 578.093 103,4 2. Wpis buhajów do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych - ogólne warunki wpisu: do ksiąg wpisywane są buhaje, których obustronne pochodzenie zostało potwierdzone badaniem grup krwi i białek krwi lub wynikiem badania markerów genetycznych DNA; buhaj wpisany do ksiąg musi być zakwalifikowany przez prowadzącego księgę. - szczegółowe warunki wpisu zawiera tabela 5: Tabela 6. Szczegółowe warunki wpisu buhajów do ksiąg Księga Rasa Pochodzenie Część Wstępna Księgi I. polska czerwono-biała (ZR) II. Polska czarnobiała (ZB) charakteryzują się umaszczeniem i budową typową dla bydła polskiego czerwono-białego i odpowiadają wzorcowi rasowemu; posiadają udział min. 87,5% genów rasy polskiej czerwono-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, przy czym maksymalny udział genów holsztyńskofryzyjskich nie może przekraczać 50%, a udział genów rasy simentalskiej lub montbeliarde jest nie większy niż 12,5%; pochodzą po rodzicach wpisanych lub nie wpisanych do księgi rasy polskiej czerwono-białej lub dotychczasowych ksiąg hodowlanych dla rasy czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; uzyskały wynik oceny ogólnej typu i budowy - min. 75 punktów.; uzyskały wynik oceny za umięśnienie min. 75 punktów. charakteryzują się umaszczeniem i budową typową dla bydła polskiego czarno-białego i odpowiadają wzorcowi rasowemu; posiadają udział min. 87,5% genów rasy polskiej czarno-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, przy czym maksymalny udział genów holsztyńsko-fryzyjskich nie może przekraczać 50%; pochodzą po rodzicach wpisanych lub nie wpisanych do księgi rasy polskiej czarno-białej lub dotychczasowych ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; uzyskały wynik oceny ogólnej typu i budowy - min. 75 punktów.; uzyskały wynik oceny za umięśnienie min. 75 punktów. 108

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Część Główna Księgi Część Główna Księgi I. polska holsztyńskofryzyjska odmiany barwne: HO i RW oraz RP, SM, JE i MO. II. polska czerwono-biała (ZR) III. polska czarnobiała (ZB) IV. Brown Swiss (BS) V. Szwedzka Czerwona (SR) posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi danej rasy lub zagranicznych ksiąg lub prowadzonych dotychczas ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej i czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; posiada udział min. 93,75 % genów danej rasy lub genów odmian barwnych czarno-białej i czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego. W przypadku rasy SM dopuszcza się udział min. 87,5 % genotypu rasy SM przy udziale: max. do 12,5 % genów odmiany RW, max. do 6,25 % genów innych ras; uzyskał wynik oceny ogólnej typu i budowy min.75 punktów. posiadają dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czerwono-białej lub dotychczasowych ksiąg hodowlanych dla rasy czerwono-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; posiadają udział min. 93,75% genów rasy polskiej czerwono-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, przy czym maksymalny udział genów holsztyńskofryzyjskich nie może przekraczać 50%, a udział genów rasy simentalskiej lub montbeliarde jest nie większy niż 6,25%, uzyskały wynik oceny ogólnej typu i budowy - min. 75 pkt., uzyskały wynik oceny za umięśnienie min. 75 pkt. posiadają dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy polskiej czarno-białej lub dotychczasowych ksiąg hodowlanych dla rasy czarno-białej lub odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego; posiadają udział min. 93,75% genów rasy polskiej czarno-białej lub genów odmian barwnych bydła holsztyńsko-fryzyjskiego, przy czym maksymalny udział genów holsztyńsko-fryzyjskich nie może przekraczać 50%, uzyskały wynik oceny ogólnej typu i budowy - min. 75 punktów, uzyskały wynik oceny za umięśnienie min 75 punktów. posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy Brown Swiss lub zagranicznych ksiąg rasy Brown Swiss, posiada udział min. 93,75% genotypu rasy Brown Swiss, uzyskał wynik oceny ogólnej typu i budowy min. 75 pkt. uzyskał wynik oceny za umięśnienie min. 75 pkt. posiada dwa pokolenia przodków wpisanych do księgi rasy szwedzkiej czerwonej lub zagranicznych ksiąg rasy szwedzkiej czerwonej, posiada udział min. 87,5 % genotypu rasy szwedzkiej czerwonej, w księdze dla tej rasy akceptuje się udział rasy Ayrshire, czerwonej norweskiej oraz duńskiej czerwonej. Maksymalny udział genów odmiany barwnej czerwono-białej bydła holsztyńsko-fryzyjskiego nie może przekraczać 12,5%, uzyskał wynik oceny ogólnej typu i budowy - min. 75 pkt. W okresie od 1.01.2010 r. do 31.12.2010 r. selekcjonerzy PFHBiPM przeprowadzili selekcję i na jej podstawie wpisali do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych 1.276 buhajów hodowlanych. W tabeli 6 przedstawiono liczbę buhajów wpisanych do ksiąg z wyszczególnieniem ras oraz ich przeznaczenia: Tabela 7. Wpis buhajów do ksiąg w 2010 r. z podziałem na rasy i przeznaczenie Przeznaczenie buhajów RASA PHF - HO PHF - RW SM RP JE MO ZR ZB BS SR Spółki Unasieniania 259 43 6 7 - - 2 2 - - rozród naturalny 843 50 31 5 1 8 5 7 4 3 109

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA 3. Zaświadczenia potwierdzające dokonanie wpisu do ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych Zgodnie z zapisami Ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich, prowadzący księgi na wniosek hodowcy lub właściciela zwierzęcia wydaje Zaświadczenie potwierdzające wpis do ksiąg. W 2010 roku PFHBiPM wydała 1.351 zaświadczeń potwierdzających wpis krów i buhajów do ksiąg bydła hodowlanego. 4. Świadectwa rodowodowe Zgodnie z zapisami Ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich z dnia 29 czerwca 2007 roku (Dz. U. z 2007 r. Nr 133 poz. 921 art. 26) zwierzęta hodowlane, nasienie zwierząt hodowlanych, ich komórki jajowe i zarodki wprowadzane do obrotu, zaopatruje się w świadectwa rodowodowe. Do wydawania świadectw rodowodowych jest uprawniona Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka jako podmiot prowadzący księgi zwierząt hodowlanych. Zakres szczegółowych informacji o zwierzętach hodowlanych czystorasowych z gatunku bydła oraz ich nasienia, komórek jajowych i zarodków określa Decyzja Komisji nr 2005/379/WE z dnia 17 maja 2005 r. W 2010 roku Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka wydała na wnioski hodowców lub posiadaczy wprowadzanych do obrotu zwierząt ogółem 7.495 świadectw rodowodowych. WARTO WIEDZIEĆ! Zgodnie z obowiązującymi przepisami zwierzęta hodowlane mogą być wprowadzane do obrotu na terenie Polski jeśli są zaopatrzone w świadectwa potwierdzające pochodzenie. Od 01.01.2011 roku świadectwa rodowodowe wzorem wielu państw europejskich będą foliowane. Nowa, chroniąca przed zabrudzeniem i zniszczeniem forma dokumentu z pewnością spotka się z dobrym przyjęciem. 5. Współpraca ze spółkami inseminacyjnymi w zakresie realizacji programów oceny i selekcji buhajów Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka opiniuje i koordynuje programy oceny i selekcji buhajów, oraz współuczestniczy w poszczególnych etapach ich realizacji, takich jak wybór ojców buhajów oraz matek buhajów, kwalifikacja buhajków z indywidualnych kojarzeń, selekcja i ocena buhajów przeznaczonych do testowania. Programy oceny i selekcji buhajów realizowane są przez cztery krajowe spółki unasienienia oraz Przedsiębiorstwo Handlowe KONRAD. Od sezonu oceny 2010.2 dodatkowym narzędziem pomocnym przy wyborze krów na matki buhajów stał się indeks krowy. IKW- indeks ogólny krowy własny oraz IKR- indeks ogólny krowy rodowodowy, zbudowane są na wzór indeksu PF dla buhajów i dotyczą tylko krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej. Wraz ze starym indeksem produkcyjnym stanowią o wstępnym wyborze matek. W 2010 roku w sezonach wyceny 2010.1, 2010.2 oraz 2010.3, spośród krów znajdujących się na krajowej liście kandydatek, selekcjonerzy PFH- BiPM dokonali komisyjnego przeglądu 1.494 - kandydatek na matki buhajów. 110

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Stan matek buhajów po zakończeniu przeglądu w sezonie 2010.3 przedstawiał się następująco: Tabela 8. Stan matek buhajów według ras w sezonie 2010.3 Spółka PHF HO PHF RW SM RP ZR ZB Razem SHiUZ Bydgoszcz 328 16 - - - 9 353 MCHiRZ Łowicz 257 11 - - - - 268 MCB Krasne 29 23 44 13 16-125 WCHiRZ Tulce 470 - - - - - 470 Razem 1.084 50 44 13 16 9 1.216 W okresie od 01.01.2010 do 31.12.2010 spółki unasieniania testowały łącznie 258 buhajów rasy PHF odmian HO i RW. Każdorazowo po wycenie wartości hodowlanej, PFHBiPM sporządza krajową listę buhajów, których nasienie będzie wykorzystywane w sztucznym unasienianiu. Jest ona zamieszczana na stronie www. pfhb.pl. Buhaje rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej na liście są uszeregowane według obowiązującego indeksu selekcyjnego PF. Polski indeks selekcyjny Produkcja i Funkcjonalność (PF) Od roku 2007 jako podstawowe kryterium selekcji samców rasy PHF obowiązuje indeks selekcyjny PF. Na formułę indeksu PF składa się: PF = 0,5* PI_PROD + 0,3* PI_POKR + 0,1* PI_PŁOD + 0,1* WH_KSOM gdzie: PI_PROD podindeks produkcyjny PI_POKR podindeks pokrojowy PI_PŁOD podindeks płodności WH_KSOM wartość hodowlana dla laktacyjnej zawartości komórek somatycznych Podindeks produkcyjny (PI_PROD) składa się z sumy wartości hodowlanej dla wydajności tłuszczu (kg) i podwojonej wartości hodowlanej dla wydajności białka (kg). Przed utworzeniem tego podindeksu wartości wchodzące w jego skład zestandaryzowano na średnią 100 i odchylenie standardowe 10, przyjmując jako bazę średnią wartość hodowlaną buhajów urodzonych w latach 1996-1998, posiadających co najmniej 20 córek w 10 oborach. Podindeks ogólny pokroju (PI_POKR) został utworzony z następujących podindeksów cząstkowych z podanymi niżej wagami dla każdego z nich: 1. podindeks wymienia 50% 2. podindeks nóg i racic 30% 3. podindeks typu i budowy 10% 111

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA 4. podindeks kalibru 10% Poszczególne podindeksy cząstkowe dla cech pokroju są obliczane z wykorzystaniem szacowanych wartości hodowlanych dla cech liniowych oceny typu i budowy i sformułowano je w następujący sposób: Podindeks wymienia: Podindeks nóg i racic: - położenie wymieni 35% - przekątna racicy 50% - zawieszenie tylne 20% - ustawienie nóg widok z tyłu 30% - więzadło środkowe 15% - ustawienie nóg widok z boku 20% - zawieszenie przednie 10% - ustawienie strzyków przednich 10% - szerokość wymienia 5 % - długość strzyków 5% Podindeks typu i budowy: Podindeks kalibru: - charakter mleczny 40% - wysokość w krzyżu 50% - ustawienie zadu 40% - szerokość klatki piersiowej 30% - szerokość zadu 20% - głębokość tułowia 20% Podindeks płodności (PI_PŁOD) na wartość tego podindeksu mają wpływ dwie oszacowane wartości hodowlane dla cech płodności z przyjętymi wagami: wskaźnik niepowtarzalności rui do 56 dni u jałówek (NRj) 80% wiek pierwszego unasieniania (WPU) 20% Wartość hodowlana dla komórek somatycznych (WH_KSOM) jest szacowana jako laktacyjna zawartość komórek somatycznych w mleku w trzech pierwszych laktacjach. Wyższe wartości hodowlane buhaja oznaczają, że buhaj poprawia tę cechę u swoich córek. Buhaje rasy PHF w zależności od koloru umaszczenia są uszeregowane od najwyższego indeksu PF na oddzielnych listach rankingowych, na których są również zamieszczone informacje o wartości hodowlanej dla: podindeksu produkcji podindeksu kalibru podindeksu typu i budowy podindeksu nóg i racic podindeksu wymienia podindeksu pokroju ogólnego podindeksu płodności (przy buhajach, dla których jest on oszacowany) komórek somatycznych przeżywalności (przy buhajach, dla których jest on oszacowany). Podstawowym kryterium stosowanym w 2010 roku przy selekcji samic w dalszym ciągu pozostawała ocena wartości hodowlanej cech mlecznych i obliczany na jej podstawie indeks: Indeks dla krów = WH dla kg tłuszczu + 2 x WH dla kg białka 112

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH 6. Udział w realizacji programów ochrony zasobów genetycznych bydła rasy polskiej czerwonej, polskiej czerwono-białej i polskiej czarno-białej Działając w porozumieniu z Instytutem Zootechniki, nadzorującym i koordynującym program ochrony zasobów genetycznych bydła rasy polskiej czerwonej oraz ras polskiej czerwono-białej i polskiej czarno-białej, PFHBiPM jako prowadzący księgi dla tych ras jest odpowiedzialna za: wydawanie hodowcom rodowodów krów zgłaszanych do uczestnictwa w programie oraz przekazywanie ich do Instytutu Zootechniki; wykonywanie w stadach objętych programem następujących prac hodowlanych: - typowanie buhajów do udziału w programie, - typowanie krów na matki buhajów, - tworzenie planu kojarzeń na bieżący rok z uwzględnieniem podziału krów na grupy genetyczne, podejmowanie działań na rzecz promocji i rozwoju chronionych populacji bydła ras polskiej czerwonej oraz polskiej czerwono-białej i czarno-białej. Tabela 9. Stan liczebności krów uczestniczących w programie ochrony zasobów genetycznych* Rasa Ilość stad w programie Ilość krów w programie RP 271 2 091 ZR 445 3 258 ZB 239 2 227 (*dane IZ) Stado rasy polskiej czerwono-białej na pastwisku 113

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA 7. Udział w organizowaniu wystaw i pokazów bydła Podczas organizowania wystaw i pokazów bydła mlecznego Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka jest odpowiedzialna za: tworzenie regulaminów wystaw, przygotowanie danych o zwierzętach do katalogu, wyznaczanie komisji sędziowskiej, kwalifikowanie zwierząt, koordynowanie działań podczas wystawy wspólnie z organizatorami. 114

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH VI Ogólnopolska Wystawa Bydła Hodowlanego w Szepietowie Na gościnnej ziemi podlaskiej w dniach 26-27 czerwca 2010 r. w Szepietowie odbyła się VI Ogólnopolska Wystawa Bydła Hodowlanego. Po podjęciu w 2004 roku przez Zarząd Polskiej Federacji decyzji o organizacji w różnych miejscach naszego kraju wystaw promujących hodowlę bydła mlecznego to właśnie w Szepietowie w 2005 roku z sukcesem odbyła się pierwsza z nich. Formuła wędrującej wystawy ułatwiła hodowcom, którzy często ze względu na znaczną odległość nie uczestniczyli w Wystawach Krajowych możliwość prezentacji i porównania swych osiągnięć hodowlanych na forum ogólnopolskim. Głównym założeniem Ogólnopolskiej Wystawy Bydła Hodowlanego jest jej organizacja, co roku w innym regionie kraju oraz że region będący gospodarzem wystawy będzie mógł obsadzić swymi zwierzętami połowę ogólnej liczby dostępnych stanowisk. Głównym organizatorem OWBH jest Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka. VI Ogólnopolska Wystawa Bydła Hodowlanego w Szepietowie odbyła się na znakomicie przygotowanym i przyjaznym hodowcom terenie wystawowym AGROARENA należącym do Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. W ostatni czerwcowy weekend 38 hodowców z Podlasia i 30 z innych regionów kraju zaprezentowało swój dorobek hodowlany. Komisji sędziowskiej przewodniczył hiszpański sędzia Jaume Serrabassa z Konfederacji Hiszpańskich Związków Hodowców Bydła Holsztyńskiego, a prywatnie również hodowca bydła mlecznego. Asystowali mu selekcjonerzy Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka Iwona Pazio i Marek Solarek. Komisja sędziowska oceniła 147 sztuk bydła (87 krów i 60 jałowic), przyznając 13 tytułów czempionów i 13 wiceczempionów, oraz 2 honorowe tytuły superczempionów. W obu kategoriach krów i jałowic tytuły superczempionów otrzymały zwierzęta należące do Ośrodka Hodowli Zarodowej w Osięcinach Sp. z o.o. Superczempionem w kategorii jałowic została: - Jałowica ROGALA 16 PL00521592565-0, w wieku 22-24 mies., rasy PHF odmiany czarno - białej, nr katalogowy 158 Superczempionem w kategorii krów została: - Krowa MARKA 9 PL 00513175458-7, będąca w III laktacji, rasy PHF odmiany czarno-białej, nr katalogowy 311 Nowością na wystawie była promocja wołowiny połączona z jej degustacją pod sympatycznym hasłem Woły na stoły. Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka, przy współpracy z Polskim Zrzeszeniem Producentów Bydła Mięsnego oraz Polskim Związkiem Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego, była organizatorem akcji Promocja walorów kulinarnych, odżywczych i zdrowotnych oraz konsumpcji mięsa wołowego w Polsce finansowanej ze środków Funduszu Promocji Mięsa Wołowego. 115

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Kategoria wystawowa Krowa MARKA 9 PL 00513175458-7 pochodząca z hodowli OHZ Osięciny Sp. o.o. Superczempion na VI OWBH w Szepietowie Czempiony na VI OWBH w Szepietowie Nr kat. Numer rejestracyjny Właściciel jałowice 10-11 m-cy PHF 3 PL 00520486559-2 Jarosław Krasuski z Wólki Konopnej jałowice 12-13 m-cy PHF 50 PL 00520781274-6 Jan Zawadzki z Ciemnoszyj jałowice 14 15 m-cy PHF 67 PL 00520781267-8 Jan Zawadzki z Ciemnoszyj jałowice 16 18 m-cy PHF 113 PL 00521766914-9 Janusz Żochowski z Kamińskich Wiktorów jałowice 19 21 m-cy PHF 134 PL 00520757293-0 Stadnina Koni w Dobrzyniewie Sp. z o.o. jałowice 22 24 m-cy PHF 158 PL 00521592565-0 OHZ Osięciny Sp. z o.o. krowy I. laktacja PHF HO 231 PL 00514456300-8 Stanisław Żochowski z Kamińskich Wiktorów krowy II. laktacja PHF HO 308 PL 00503653398-0 OHZ Dębołęka Sp. z o.o. krowy III. laktacja i dalsze PHF HO 311 PL 00513175458-7 OHZ Osięciny Sp. z o.o. Krowy PHF RW 353 PL 00514654247-6 OHZ Głogówek Sp. z o.o. krowy jersey 388 PL 00508112482-9 Stadnina Koni Michałów Sp. z o.o. krowy polskie czerwone 268 PL 00512357437-7 Jan Solarczyk z Wróblówki krowy simentalskie 396 PL 00514176257-2 AGROMARINA Sp. z o.o. w Kulczynie 116

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Stawka krów rasy jersey na ringu VI OWBH w Szepietowie Wiceczempiony na VI OWBH w Szepietowie Kategoria wystawowa Nr kat. Numer rejestracyjny Właściciel jałowice 10-11 m-cy PHF 417 PL 00519256519-1 Elżbieta Świeżak z Poszewki jałowice 12-13 m-cy PHF 19 PL00519480768-8 Wojciech Kostro z Kostrów Nosków jałowice 14 15 m-cy PHF 81 PL 00518298918-1 Adam Pietruszyński ze Stradun jałowice 16 18 m-cy PHF 104 PL 00521996812-7 Stanisław Krupiński z Pruskiej Wielkiej jałowice 19 21 m-cy PHF 140 PL 00520982393-1 Adam Pietruszyński ze Stradun jałowice 22 24 m-cy PHF 170 PL 00518243554-1 Sławomira Zalewska z Sikor krowy I. laktacja PHF HO 426 PL 00514271154-8 Stadnina Koni w Dobrzyniewie Sp. z o.o. krowy II. laktacja PHF HO 305 PL 00513745411-5 Antoni Piechociński ze Starego Bożejewa krowy III. laktacja i dalsze PHF HO 316 PL 00511612605-7 Adam Pietruszyński ze Stradun krowy PHF RW 362 PL 00512950486-6 Sławomira Zalewska z Sikor krowy jersey 389 PL 00508112451-5 Stadnina Koni Michałów Sp. z o.o. krowy polskie czerwone 377 PL 00507284553-5 Jan Solarczyk z Wróblówki krowy simentalskie 403 PL 00509614197-2 Jerzy Stączek z Jaćmierza 117

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA XXIV KRAJOWA WYSTAWA ZWIERZĄT HODOWLANYCH W dniach 1-3 października 2010 r. w Poznaniu, po dwuletniej przerwie odbyła się XXIV Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych. Teren Międzynarodowych Targów Poznańskich zgromadził hodowców niemal wszystkich zwierząt gospodarczych w tym hodowców bydła mlecznego. Krowy i jałowice ras mlecznych oceniał szwajcarski sędzia Stefan Widmer, którego asystentami byli polscy selekcjonerzy Roman Januszewski i Krzysztof Gałązka, pracownicy Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka. z uwagi, że sędzia jest również hodowcą bydła mlecznego jego ocena zwierząt ukierunkowana była głównie pod kątem przydatności zwierzęcia w stadzie farmera. Zwierzęta zaprezentowało 57 hodowców ras mlecznych. Komisja sędziowska oceniła 183 sztuki bydła w tym 94 krowy i 89 jałowic, przyznając 15 tytułów czempionów i 15 wiceczempionów wystawy, a także nagrodziła trzy zwierzęta tytułami superczempionów wśród krów i jałowic. Sędziowie nie mieli łatwego zadania, ponieważ zwierzęta były bardzo wyrównane i doskonale przygotowane. Szwajcarski sędzia wielokrotnie wyrażał uznanie dla postępu hodowlanego w Polsce, jaki nastąpił w ostatnich latach i potwierdził, że polska hodowla bydła mlecznego zmierza w dobrym kierunku. W rasie polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej tytuły superczempionów zostały przyznane zwierzętom pochodzącym z hodowli Stadniny Koni w Dobrzyniewie Sp. z o.o. Superczempionem w kategorii jałowic została: Jałowica Ładna 171 PL 00520487567-6, w wieku 19-21 mies. rasy PHF odmiany czarno-białej, nr katalogowy 421 Superczempionem w kategorii krów została: Krowa Serena 2 PL 00513764068-6 będąca w III laktacji, rasy PHF odmiany czarno-białej, numer katalogowy 349 Po raz pierwszy przyznano również tytuł superczempiona spośród krów ras: simentalskiej, jersey, montbeliarde i polskiej czerwonej. Tytuł superczempiona w tej grupie zwierząt otrzymała: Krowa rasy jersey Hortensja 10 PL 00508112451-5, nr katalogowy 389, pochodząca z hodowli Stadniny Koni w Michałowie Sp. z o.o. W konkursie Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka na krowę o najpiękniejszym wymieniu zwyciężyła czempionka wśród krów pierwiastek rasy PHF odmiany czarno-białej: Krowa Sanda 2 PL 00514271154-8, nr katalogowy 251, będąca własnością Stadniny Koni w Dobrzyniewie Sp. z o.o. 118

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Krowa Serena 2 PL 00513764068-6 należąca do Stadniny Koni w Dobrzyniewie Sp. z o.o. Superczempion na XXIV KWZH w Poznaniu Kategoria wystawowa Nr kat. Czempiony na XXIV KWZH Numer rejestracyjny Właściciel jałowice 10-11 m-cy PHF 7 PL 00519271518-3 OHZ Lubiana Sp. z o.o jałowice 12-13 m-cy PHF 31 PL 00519259884-7 OHZ Lubiana Sp. z o.o jałowice 14 15 m-cy PHF 52 PL 00522098332-4 OHZ Osięciny Sp. z o.o. HO jałowice 14 15 m-cy PHF- 84 PL 00521347949-0 OHZ Osięciny Sp. z o.o. RW jałowice 16 18 m-cy PHF 104 PL 00520781274-6 Jan Zawadzki z Ciemnoszyj jałowice 19 21 m-cy PHF 421 PL 00520487567-6 Stadnina Koni w Dobrzyniewie Sp. z o.o. jałowice 22 24 m-cy PHF 181 PL 00520757293-0 Stadnina Koni w Dobrzyniewie Sp. z o.o. krowy I. laktacja PHF HO 251 PL 00514271154-8 Stadnina Koni w Dobrzyniewie Sp. z o.o. krowy II. laktacja PHF HO 325 PL 00513175835-6 OHZ Osięciny Sp. z o.o. krowy III. laktacja i dalsze 349 PL 00513764068-6 Stadnina Koni w Dobrzyniewie Sp. z o.o. PHF HO krowy PHF RW 268 PL 00520872363-8 OHZ Osięciny Sp. z o.o. krowy jersey 389 PL 00508112451-5 Stadnina Koni Michałów Sp. z o.o krowy polskie czerwone 370 PL 00511353784-9 Paweł Piechówka z Jodłownika krowy simentalskie 393 PL 00514176257-2 AGROMARINA Sp. z o.o. w Kulczynie krowy montbeliarde 406 PL 00518412095-7 Agro-Danmis z Bukowca. 119

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Kategoria wystawowa Wiceczempiony na XXIV KWZH Nr kat. Numer rejestracyjny Właściciel jałowice 10-11 m-cy PHF 4 PL 00521530949-8 Top Farms Wielkopolska z Piotrowa Pierwszego 31 PL 00519259884-7 OHZ Lubiana Sp. z o.o jałowice 12-13 m-cy PHF 419 PL 00521600608-2 Stadnina Koni w Dobrzyniewie Sp. z o.o. jałowice 14 15 m-cy PHF HO 58 PL 00521041484-5 Stadnina Koni Nowe Jankowice Sp. z o.o. 104 PL 00520781274-6 Jan Zawadzki z Ciemnoszyj jałowice 14 15 m-cy PHF 91 PL 00520671324-2 OHZ Głogówek Sp. z o.o. RW jałowice 16 18 m-cy PHF 116 PL 00520781267-8 Jan Zawadzki z Ciemnoszyj jałowice 19 21 m-cy PHF 147 PL 00521686325-8 OHZ Lubiana Sp. z o.o. jałowice 22 24 m-cy PHF 186 PL 00518897336-8 OHZ Lubiana Sp. z o.o. krowy I. laktacja PHF HO 418 PL 00514207377-6 OHZ Dębołęka Sp. z o.o. krowy II. laktacja PHF HO 323 PL 00515954179-4 Spółdzielnia Agrofirma w Witkowie krowy III. laktacja i dalsze 342 PL 00513175458-7 OHZ Osięciny Sp. z o.o. PHF HO krowy PHF RW 335 PL 00514654252-0 OHZ Głogówek Sp. z o.o. krowy jersey 380 PL 00512246040-4 Stadnina Koni w Michałowie Sp. z o.o. krowy polskie czerwone 438 PL 00516186343-3 Stacja Badawcza Rolnictwa Ekologicznego PAN w Popielnie krowy simentalskie 392 PL 00517849493-4 AGROMARINA Sp. z o.o. w Kulczynie krowy montbeliarde 412 PL 00514035664-2 Montagro w Wierzbicy Sędzia Stefan Widmer oceniający grupę jałowic 120

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH X Europejski Czempionat Bydła Holsztyńskiego w Cremonie W dniach 28-31 października 2010 r. we włoskiej Cremonie miała miejsce największa i najważniejsza wystawa dla europejskich hodowców bydła holsztyńsko - fryzyjskiego. Europejskie Mistrzostwa Bydła Holsztyńskiego (All European Holstein and Red Holstein Championship) organizowane już po raz dziesiąty w historii, a drugi w obiektach targów cremońskich, zgromadziły hodowców aż z trzynastu państw. Do zawodów przystąpiły: Austria, Belgia, Chorwacja, Czechy, Francja, Luksemburg, Hiszpanii, Włochy, Niemcy, Polska, Słowenia, Szwajcaria i Węgry. Nasz kraj był reprezentowany przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka, będącą członkiem Europejskiej Konfederacji Czarno-Białego i Czerwono-Białego Bydła Holsztyńskiego (EHRC). To właśnie EHRC, przy współpracy z włoskim związkiem hodowców ANAFI, była głównym organizatorem tego przedsięwzięcia. Europejscy hodowcy przywieźli do Cremony 144 krowy, w tym 36 o umaszczeniu czerwono-białym (odmiana RW) oraz 108 czarno-białych (odmiana HO). W indywidualnych zmaganiach na ringu uczestniczyło 138 krów (35 odmiany RW i 105 odmiany HO), natomiast stawki krajowe krów odmiany HO zaprezentowało 12 państw. Dla naszego kraju był to debiut, podobnie jak dla Chorwacji i Słowenii. Chęć uczestnictwa w tej wystawie zgłosiło 11 stad z całego kraju, w których selekcjonerzy Działu Hodowli Bydła dokonywali wyboru krów kandydatek na wystawę w Cremonie. Wysokie wymagania weterynaryjne i pokrojowe spełniły krowy z trzech Ośrodków Hodowli Zarodowych: w Dębołęce, Garzynie, Osięcinach oraz ze Stadniny Koni Nowe Jankowice. Polska Federacja zgłosiła organizatorom 8 krów, które miały wziąć udział w indywidualnej ocenie oraz w konkursie stawek krajowych. Ostatecznie na ringu zostało zaprezentowanych 6 polskich krów. Skład polskiej stawki krów oraz ich indywidualną klasyfikację, prezentujemy w tabeli: Nazwa krowy Numer krowy Ojciec Lakt. Miejsce w klasie Liczba krów w klasie Właściciel Syrena 99 PL005168602967 Cashmere I - - SK Nowe Jankowice Litera 9 PL005148705589 Shottle I 7 13 OHZ Osięciny Bula 39 PL005176975749 Titanic II - - OHZ Osięciny Mauda PL005135296571 Jammer II 11 13 OHZ Garzyn Szpilka PL005166966283 Toystory II 11 12 OHZ Garzyn Pepper 3 PL005142070645 Malte II 8 12 OHZ Dębołęka Newada 92 PL005142072175 Starr II 12 12 OHZ Dębołęka Jamajka 25 PL005122891734 Freelance III 13 14 OHZ Dębołęka 121

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Na zdjęciach dwie najwyżej sklasyfikowane polskie krowy: w I. laktacji Litera 9 z OHZ Osięciny Sp. z o.o. 122 w II. laktacji Pepper 3 z OHZ Dębołęka Sp. z o.o.

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Ponadto po raz pierwszy w ramach europejskich mistrzostw został zorganizowany Europejski Konkurs Młodego Wystawcy, w którym Polska Federacja także miała swoich reprezentantów. Młodzi wystawcy startowali w dwóch kategoriach wiekowych: Junior (od 16 do 20 lat) oraz Senior (od 21 do 25 lat). Konkurs obejmował dwie konkurencje: pielęgnację i strzyżenie oraz oprowadzanie na ringu. O wyniku końcowej klasyfikacji stanowiła suma punktów w obu konkurencjach. Jałowice, z którymi pracowała europejska młodzież, pochodziły po czołowych włoskich buhajach, a uczestnikom konkursu przydzielono je w drodze losowania. Wśród 30 uczestników tego współzawodnictwa Polskę reprezentowały siostry Aneta i Emilia Zawadzkie z Ciemnoszyj (Podlasie). Wrodzony talent poparty intensywnymi szkoleniami i ćwiczeniami, które przechodziły przygotowując się do występu, przyniosły efekty. Dla naszych reprezentantek szczęśliwsza okazała się konkurencja oprowadzania jałowic na ringu. W grupie Junior Aneta zajęła 8 miejsce, a Emilia w grupie Senior uzyskała wysokie 5 miejsce. W końcowej klasyfikacji dało im to odpowiednio 12 i 9 miejsce. Emilia Zawadzka z prezentowaną jałowicą przed stoiskiem PFHBiPM w Cremonie Następnego dnia odbył się wybór czempionów w poszczególnych kategoriach wiekowych i odmianach barwnych oraz wielce widowiskowy konkurs stawek narodowych. Po bardzo wyrównanej rywalizacji zwycięzcami zostali hodowcy ze Szwajcarii oraz niewiele ustępujący im Włosi. To głównie zwierzęta z tych krajów stawały na podium we wszystkich kategoriach. Zaszczytnym tytułem Grand Championa została uhonorowana sześcioletnia krowa Castel James Jolie, pochodząca właśnie z hodowli szwajcarskiej. Konkurs stawek krajowych wzbudził niemałe emocje zarówno dzięki swej randze jak i wyjątkowej oprawie. We współzawodnictwie brały udział po cztery krowy z każdego kraju. Zwierzęta były ocenia- 123

POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA ne przez 12 sędziów, bo tyle krajów w nim uczestniczyło z założeniem, że sędzia danego kraju nie mógł przyznawać punktacji swoim zawodniczkom w zacnym gronie europejskich sędziów był również nasz sędzia, Roman Januszewski selekcjoner Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Podobnie jak w przypadku ocen indywidualnych wielkim zwycięzcą konkursu stawek krajowych X Europejskiego Czempionatu Bydła Holsztyńskiego zostali hodowcy ze Szwajcarii, drugie miejsce zajęli Włosi, a na trzeciej pozycji uplasowała się Francja. Stawka polskich krów, na którą składały się krowy: Pepper 3, Litera 9, Newada 92 i Szpilka (kolejność jak na zdjęciu poniżej), została sklasyfikowana na 10 pozycji. Uroczystym zakończeniem współzawodnictwa była wieczorna parada na ringu wszystkich krajów uczestniczących z Czempionacie. Triumfalny pochód krów poprzedzały delegacje z flagami danego kraju ubrane w stroje narodowe. Debiut polski w Europejskim Czempionacie należy uznać za udany. Obok rzadkiej możliwości porównania swej hodowli z innymi europejskimi, trzeba podkreślić, że zarówno nasze zwierzęta jak i stoisko było często odwiedzane przez zainteresowanych Polską i jej hodowlą. Imprezami towarzyszącymi Europejskiemu Czempionatowi były pokazy stawek krów po buhajach testowanych przez włoskie i niemieckie stacje inseminacyjne, oraz dwie aukcje materiału hodowlanego. Kolejny Europejski Czempionat ma się odbyć w 2013 roku w Szwajcarii, miejmy nadzieję, że również z udziałem krów polskich. Polskie krowy w konkursie stawek krajowych na Europejskim Czempionacie Bydła Holsztyńskiego w Cremonie 124

WYKONANIE ZADAŃ HODOWLANYCH Szerzej z wynikami konkursu krów oraz stawek krajowych można zapoznać się na stronie www.pfhb.pl KONTAKT ul. Żurawia 22, 00-515 WARSZAWA, tel. +48 22 5023323, 5023349; fax +48 22 502 33 24 e-mail: pfhb@pfhb.pl DYREKTOR ds. HODOWLI Teresa Piechowska, tel. 0-661 808 001, e-mail: t.piechowska@pfhb.pl KIEROWNIK DZIAŁU HODOWLI BYDŁA Anna Siekierska, tel. 0-661 808 005, e-mail: a.siekierska@pfhb.pl SELEKCJONERZY terytorialny zakres działania - województwo bezpośredni numer telefonu Mirosław Anaczkowski pomorskie, warmińsko-mazurskie 0-661 808 006 Krzysztof Gałązka łódzkie, 0-661 808 009 Grażyna Jendrysiak-Lipietta dolnośląskie, opolskie, śląskie 0-661 808 010 Mieczysław Kopiczko podlaskie 0-661 808 003 Krystian Korytkowski kujawsko-pomorskie 0-661 808 004 Piotr Kowol podkarpackie, małopolskie, 0-661 808 011 świętokrzyskie Paweł Ruchała małopolskie 0-691 808 043 Iwona Pazio mazowieckie 0-661 808 002 Janusz Tercjak mazowieckie 0-661 808 015 Edmund Poździk pomorskie, zachodnio-pomorskie 0-661 808 007 Paweł Przybylak lubuskie, wielkopolskie 0-661 808 016 Anna Siekierska lubuskie, wielkopolskie 0-661 808 005 Irena Trojanowska lubelskie 0-661 808 012 BIURA REGIONALNE Miejscowość kod pocztowy ulica nr telefonu JEŻEWO STARE 16-080 Tykocin; Jeżewo Stare 30 0-85 741 42 60 BYDGOSZCZ 85-039 Hetmańska 28 0-52 376 73 47 GDAŃSK 80-874 Na Stoku 48 0-58 302 32 15 GOSTYŃ 63-800 Wrocławska 154 0-65 572 22 43 KOSZALIN 75-411 Partyzantów 15a 0-94 343 00 25 LUBLIN 20-150 Bursaki 6 0-81 747 05 06 ŁODŹ 91-420 Północna 27/29 0-42 630 16 87 OLSZTYN 10-044 Niepodległości 53/55 0-89 527 76 31 POZNAŃ 61-619 Naramowicka 144 0-61 820 51 01 WROCŁAW 50-069 Ofiar Oświęcimskich 12 0-71 344 44 95 ZABIERZÓW k/krakowa 32-080 Cmentarna 6 0-12 285 13 05 125