Obrączkowanie vs telemetria na przykładzie kormorana Phalacrocorax carbo Michał Goc 1, Tomasz Mokwa 2, Szymon Bzoma 3 Paulina Kowalik 1 1 Katedra Ekologii i Zoologii Kręgowców, Uniwersytet Gdański, ul. Wita Stwosza 59, 80 308 Gdańsk 2 Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologii PAN ul. Nadwiślańska 108, 80-680 Gdańsk 3 Grupa Badawcza Ptaków Wodnych Kuling, ul. Świerkowa 34/7, 81 526 Gdynia
Obrączkowanie 1950 7 pull 1951 39 pull
Obrączkowanie 1950 7 pull 1951 39 pull do 2017 8056 pull
Obrączkowanie 402 Kąty Rybackie W czterech koloniach założono prawie 93% wszystkich obrączek Jezioro Dobskie 1643 2775 Ujście Warty 2651 Jeziorsko
Obrączkowanie do 2017 (stan 10.2017) zaobrączkowano 8056 pull. oraz 123 ptaki lotne, łącznie 8179 os. W latach 1995-2017 2913 kormoranów dodatkowo otrzymało kolorowe plastikowe obrączki. Fot. Ryszard Sąsiadek
Wiadomości powrotne o ptakach z polskimi obrączkami łącznie otrzymano 1079 informacji zwrotnych 13,2% liczby zaobrączkowanych
Wiadomości powrotne Miejsca obrączkowania ptaków stwierdzonych w Polsce Wiadomości powrotne Z Polski o ptakach obrączkowanych przez obce centrale N=599 98 93 84 20 12 82 135 44 Estonia 135 Dania 98 Szwecja 84 Finlandia 82 Niemcy 93 Rosja 44 Czechy/Słowacja 20 Węgry 12 Litwa 6 Łotwa 6 Szwarcaria 5 Chorwacja 3 Norwegia 3 Ukraina 3 Holandia 2 Belgia 1 Francja 1 Wielka Brytania 1
Wiadomości powrotne Obecnie w bazie danych Centrali Obrączkowania znajduje się 1678 wiadomości powrotnych o kormoranie. Prawie wszystkie (1650) dotyczą ptaków obrączkowanych jako pisklęta.
Wiadomości powrotne Okoliczności ponownego stwierdzenia. N=1678 nie wiadomo 13% inne znane 1% ŻYWE zaplątany w sieci 16% odczytano obrączkę 47% zastrzelony 23% MARTWE
Telemetria - materiał Dorosłe ptaki schwytane w kolonii w Kątach Rybackich na początku sezonu lęgowego. Loggery GPS-GSM (Ecotone telemetry). Xywa loggera początek koniec płeć N dni N pozycji Długość trasy (km) KEZK03 18-kwi-2013 17-cze-2013? 60 1923 4543 KEZK04 20-kwi-2013 31-paź-2013? 194 678 4318 Cormorant 05 20-mar-2015 12-kwi-2015? 24 Cormorant 03 21-mar-2014 9-paź-2016? 933 3118 17815 KORM01 21-mar-2014 26-wrz-2014? 189 760 8465 Cormorant 01 28-mar-2014 10-gru-2014? 258 951 4224 Cormorant 02 2-kwi-2014 18-lis-2016? 962 3290 14044 KORM02 11-mar-2015 28-gru-2015? 292 6497 8591 Cormorant 07 23-mar-2015 26-kwi-2015? 34 Cormorant 06 25-mar-2015 4-cze-2015? 71 215 1643 Cormorant 11 8-kwi-2015 24-wrz-2016 536 1944 12604 Cormorant 08 8-kwi-2015 21-kwi-2015? 13 Cormorant 09 8-kwi-2015 19-sty-2016? 286 2549 8664 KORM07 21-mar-2016 16-lis-2017? 605 9517 23065 KORM08 bis 30-mar-2016 23-gru-2016? 268 3627 8398 6h SULA-L 6-kwi-2016 13-sty-2017? 282 3791 3791 male 17 23-mar-2017 16-lis-2017 238 883 5715 nowy male 17 1-kwi-2017 27-maj-2017 57 ogółem w opracowaniu 39743 125880
Dokąd wędrują polskie kormorany po zakończeniu okresu lęgowego?
Dokąd wędrują kormorany po zakończeniu okresu lęgowego? Za okres lęgowy w części dotyczącej wiadomości powrotnych uznano tę część roku, w której ptaki związane są z miejscem lęgowym (zakładają gniazda, składają jaja, karmią pisklęta w gnieździe), i w której nie stwierdzono przemieszczeń ptaków młodych wyklutych w danym roku. Powyższe warunki spełnione były jedynie w miesiącach kwiecień czerwiec.
Dokąd wędrują kormorany po zakończeniu okresu lęgowego? Miejsca ponownych stwierdzeń kormoranów obrączkowanych w Polsce
Google Earth Trasy wszystkich kormoranów z loggerami
Stwierdzenia polskich kormoranów poza okresem lęgowym Lipiec Średnia odległość od kolonii macierzystej: ptaki młode: 286 km; N=51 ptaki dorosłe: 316 km; N=11
Ptaki z loggerami w lipcu 10 osobników, 16 zestawów danych Google Earth
3 lipce (2014-16), jeden kormoran Zatoka Ryska Google Earth
Stwierdzenia polskich kormoranów poza okresem lęgowym Sierpień Średnia odległość od kolonii macierzystej: ptaki młode: 235 km; N=166 ptaki dorosłe: 198 km; N=38
Ptaki z loggerami w sierpniu 11 osobników, 16 zestawów danych Google Earth
Stwierdzenia polskich kormoranów poza okresem lęgowym Wrzesień Średnia odległość od kolonii macierzystej: ptaki młode: 228 km; N=180 ptaki dorosłe: 381 km; N=27
Ptaki z loggerami we wrześniu 12 ptaków, 17 zestawów danych Google Earth
Stwierdzenia polskich kormoranów poza okresem lęgowym Październik Średnia odległość od kolonii macierzystej: ptaki młode: 453 km; N=112 ptaki dorosłe: 605 km; N=16
Ptaki z loggerami w październiku 11 osobników, 15 zestawów danych Google Earth
Stwierdzenia polskich kormoranów poza okresem lęgowym Listopad Średnia odległość od kolonii macierzystej: ptaki młode: 714 km; N=49 ptaki dorosłe: 831 km; N=13
Ptaki z loggerami w listopadzie 10 osobników. 13 zestawów danych Google Earth
Stwierdzenia polskich kormoranów poza okresem lęgowym Grudzień Średnia odległość od kolonii macierzystej: ptaki młode: 1060 km; N=18 ptaki dorosłe: 1162 km; N=32
Ptaki z loggerami w grudniu 9 osobników, 11 zestawów danych Google Earth
Stwierdzenia polskich kormoranów poza okresem lęgowym Styczeń Średnia odległość od kolonii macierzystej: ptaki młode: 1076 km; N=28 ptaki dorosłe: 802 km; N=28
Ptaki z loggerami w styczniu 6 osobników, 8 zestawów danych Google Earth
Stwierdzenia polskich kormoranów poza okresem lęgowym Luty Średnia odległość od kolonii macierzystej: ptaki młode: 934 km; N=25 ptaki dorosłe: 1090 km; N=22
Ptaki z loggerami w lutym 4 osobniki, 6 zestawów danych Google Earth
Stwierdzenia polskich kormoranów poza okresem lęgowym Marzec Średnia odległość od kolonii macierzystej: ptaki młode: 959 km; N=28 ptaki dorosłe: 1096 km; N=11
Ptaki z loggerami w marcu 4 osobniki, 6 zestawów danych Google Earth
Stwierdzenia polskich kormoranów w okresie lęgowym Kwiecień - czerwiec Średnia odległość od kolonii macierzystej: ptaki młode: 416 km; N=77 ptaki dorosłe: 222 km; N=41
Okres lęgowy aktywność przestrzenna 4 ptaków z loggerami w maju Google Earth
Dokąd wędrują polskie kormorany po zakończeniu okresu lęgowego? Kormorany obrączkowane w Polsce stwierdzane były na zachód lub południe od rodzimej kolonii lęgowej, ale ptaki z nadajnikami wybierały także północny wschód. Najdalsze przemieszczenia dotyczą ptaków wędrujących w rejon Morza Śródziemnego, ale zimowiska obejmują duża część Europy i pn. Afrykę. Dane telemetryczne wskazują, że wędrówka po lęgach jest 2-3 etapowa, a wiosenny powrót krótki.
Skąd pochodzą ptaki zimujące w Polsce? Na zimowiska do Polski przylatują ptaki z północy i z zachodu, głównie ze Szwecji, Estonii, Rosji, Niemiec i Danii. Stwierdzono zimowanie 7 ptaków obrączkowanych w koloniach lęgowych na Morzu Barentsa oraz Morzu Białym. Kormorany pochodzące z tych kolonii należą do formy nominatywnej Phalacrocorax carbo carbo Dwa stwierdzenia dotyczą ptaków obrączkowanych na Morzu Azowskim i jest to nietypowy dla azowskiej populacji lęgowej, północno-zachodni kierunek wędrówki.
Czy po osiągnięciu zdolności do rozrodu kormorany podejmują lęgi w kolonii macierzystej, czy gnieżdżą się w innych koloniach? Nie stwierdzono, aby po uzyskaniu zdolności do rozrodu ptaki przystępowały do lęgów w kolonii macierzystej, a wszystkie wiadomości powrotne z okresu lęgowego pochodzą z miejsc innych niż miejsce wyklucia. Dorosłe ptaki wykazują wyraźne przywiązanie do miejsca wcześniejszego gniazdowania Ptaki wyklute w polskich koloniach lęgowych po osiągnięciu dojrzałości płciowej w okresie lęgowym stwierdzane były w okresie legowym oprócz Polski w Niemczech, Danii oraz w Czechach. W Polsce, poza ptakami rodzimymi, gniazdowały kormorany pochodzące z Danii, Czech, Estonii i Rosji.
W obrączkowaniu kormoranów w Polsce udział wzięło 36 osób: M. Bartoszewicz, J. Betleja, S. Bzoma, M. Cieślikowski, J. Engel, M. Goc, D. Górecki, W. Górski, W. Grygoruk, T. Janiszewski, J. Jezierski, K. Kaczmarek, G. Kanarek, G. Kiljan, R. Kozik, A. Kruszewicz, P. Majewski, Ł Meina, P. Malczyk, W. Meissner, T. Mokwa, A. Mrugasiewicz, S. Niedźwiecki, C. Nitecki, A. Olszewski, Dziękujemy M. Panek, M. Polak, M. Remisiewicz, P. Rydzkowski, J. Sokołowski, T. Soliński, B. Szczepski, R. Włodarczyk, A. Zalisz, G. Zaniewicz, P. Zięcik. Poza Polską Centralą Obrączkowania Ptaków w wymianie danych uczestniczyło 21 Central Obrączkowania Ptaków