Sprawozdanie z realizacji inwestycji w 2012 roku Część opisowa Rozdz. 60004 Lokalny transport zbiorowy 1 Modernizacja obiektów miejskiego Zakładu Komunikacji - dotacja celowa dla MZK. Zakończenie zadania wieloletnie realizowanego w latach 2011 2012. Zakres obejmował termomodernizację budynku, wykonanie kotłowni gazowej oraz przebudowę części socjalnej, biurowej i warsztatowej wraz z instalacjami. Zadanie zakończone, odbiór końcowy zadania nastąpił w czerwcu 2012 r. 2 Poprawa i wzmocnienie funkcjonowania transportu publicznego Gminy Miasto Nowy targ - dotacja celowa dla MZK, W ramach zadania dokonano zakupu 4 autobusów AUTOSAN typu midi wraz z automatami do sprzedaży biletów, 2 autobuów IVECO/KAPENA typu mini wraz z automatami do sprzedaży biletów. 3 Instalacja mobilnego zbiornika na olej napędowy oraz inne zakupy inwestycyjne - dotacja celowa dla MZK W ramach zadania dokonano instalacji zbiornika na olej napędowy na potrzeby Miejskiego Zakładu Komunikacji oraz zakupiono serwer i wykonano instalację LAN i telefoniczną w budynkach MZK. Rozdz. 60016 Drogi Publiczne gminne 4 Realizacja ścieżek rowerowych W 2012 roku kontynuowano prace projektowe dla odcinków ścieżek rowerowych na terenie miasta Nowy Targ w ramach projektu: Historyczno kulturowo przyrodniczy szlak dookoła Tatr etap I. Zakończenie prac projektowych w 2013 roku. Zadanie wieloletnie planowane do realizacji w latach 2012-2015. 5 Budowa drogi od Al. Tysiąclecia do ul. Waksmundzkiej - dokumentacja Zadanie wieloletnie polegające na wykonaniu kolejnego odcinka wschodniej obwodnicy miasta na odcinku od ul. Waksmundzkiej do Al. Tysiąclecia. W 2012 roku zostało zlecone wykonanie dokumentacji projektowej i prawnej dla realizacji zadania, z terminem zakończenia w 2013 r. 6 Modernizacja ul. Kolejowej ( odcinek od ul. Krakowskiej do Al. 1000-lecia). Zakończono prace projektowe modernizacji ulicy, które zostały rozpoczęte w 2011 r. Zadanie jest planowane do realizacji w latach 2013-2014 wg. wykazu przedsięwzięć do Wieloletniej Prognozy Finansowej. 7 Przebudowa skrzyżowania ul. Krzywej od ul. Kolejowej do Placu Słowackiego. W trakcie wykonywania modernizacji ul. Szkolnej i Placu Słowackiego realizowanej w ramach programu Rewitalizacji Centrum Nowego Targu została wykonana przebudowa skrzyżowania z placem Słowackiego polegająca na: wykonaniu robót drogowych, dostosowaniu wejścia do budynku Urzędu Miasta dla osób niepełnosprawnych oraz wykonaniu kanalizacji deszczowej i teletechnicznej na przedmiotowym odcinku. Zadanie zakończono, odbiór końcowy nastąpił w dniu 15.10.2012 r. 8 Budowa zatoki autobusowej przy ul. Parkowej W trakcie wykonywania modernizacji ul. Szkolnej i Placu Słowackiego została wykonana nowa zatoka autobusowa na początku ul. Parkowej. Zadanie zakończono, 1 / 8
odbiór końcowy nastąpił łącznie z modernizacją ul. Szkolnej i Placu Słowackiego w dniu 15.10.2012 r. 9 Archeologiczne ratunkowe badania wykopaliskowe w Rynku w Nowym Targu. W związku z odkryciem murów starego ratusza w trakcie realizacji prac związanych z przebudową płyty Rynku nastąpiła konieczność przeprowadzenia archeologicznych ratowniczych badań wykopaliskowych pod nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Prace zostały wykonane, natomiast kompletna dokumentacja z ich przeprowadzenia zostanie złożona w 2013 roku. 10 Modernizacja nawierzchni ulic oraz wykonanie odwodnienia dróg. Wykonano odbudowę odwodnienia dróg miejskich na os. Robów i Szuflów koszt 390.000 zł, odbudowę korpusu drogi na os. Robów w rejonie mostu drogowego koszt 77 tys. zł, modernizację nawierzchni ul. Grel koszt 570 tys. zł. Ponadto zamontowano barierę drogową od strony potoku w ul. Kotlina (koszt 36 tys. zł) oraz opracowano dokumentację projektową odwodnienia dróg miejskich na os. Zadział (koszt 15 tys. zł). 11 Modernizacja nawierzchni ulic i placów w centrum miasta w ramach programu rewitalizacji. W dniu 31.12.2012 r. został zakończony projekt: Rewitalizacja Centrum Miasta Nowego Targu, dofinansowany ze środków europejskich w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2017-2013. W 2012 roku zrealizowano ostatnie zadania związane z uporządkowaniem i rewitalizacją przestrzeni publicznej i układu komunikacyjnego centrum miasta obejmujące: modernizację nawierzchni ulicy Szkolnej i Placu Słowackiego do ul. Parkowej oraz zakończono przebudowę płyty Rynku. 12 Budowa szlaku rowerowego w Nowym Targu W miesiącu czerwcu zakończono realizację zagospodarowania terenu przy kładce pieszo rowerowej nad Białym Dunajcem oraz wykonano nawierzchnię asfaltową ścieżki rowerowej do ul. Podtatrzańskiej. Zrealizowano odcinek ścieżki rowerowej od ul. Waksmundzkiej, ul. Studzienną wzdłuż obwałowań potoku Biały Dunajec, jego lewym brzegiem do mostu w ciągu Al. Tysiąclecia oraz wzdłuż ul. Sikorskiego do ul. Podtatrzańskiej. Na realizacje powyższego zadania uzyskano dofinansowanie ze środków europejskich w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013. Termin zakończenia całego projektu do końca 2013 r. 13 Przejęcie drogi wraz z infrastrukturą na osiedlu Polana Szaflarska Przejęto drogę o długości 549,33 m, ciąg pieszo-jezdny o nawierzchni z kostki brukowej o długości 143,96 m, oświetlenie na długości 616 m, kanalizację opadową 716 m oraz kolektor opadowy z wylotem do Białego Dunajca 410,5 m. Rozdz. 60078 Usuwanie skutków klęsk żywiołowych 14 Odbudowa i zbezpiecznie korpusu drogi os. Robów oraz odbudowa drogi ul. Klikuszówka W ramach dotacji otrzymanej z budżetu państwa na usuwanie skutków intensywnych opadów, która miały miejsce w 2010 r. wykonano następujące zadania: odbudowano korpus drogi na os. Robów na długości 90 m, koszt realizacji zadania 150 tys. zł, w tym dotacja z budżetu państwa 130 tys. zł, odbudowę nawierzchni drogi ul. Klikuszówka na długości 90 m, koszt realizacji 49 tys. zł, w tym dotacja w kwocie 41 tys. zł. 15 Odbudowa nawierzchni i pobocza drogi ul. Słoneczna W ramach zadania odbudowano nawierzchnię i pobocze w ul. Słonecznej na długości 145 m. Koszt realizacji zadania zamkną się kwotą 90 tys. zł, z czego kwota prawie 67 2 / 8
tys. zł pochodziła z dotacji z budżetu państwa na usuwanie skutków intensywnych opadów, która miały miejsce w 2010 r. Rozdz. 70005 Gospodarka gruntami i nieruchomościami 16 Modernizacja budynku Galerii "Jatki" w Nowym Targu Wspólnie z Urzędem Marszałkowskim w Krakowie sfinansowano modernizację budynku Galerii Jatki. Mając na względzie to, że miasto jest właścicielem tego budynku w 40% w takiej też wysokości poniesiony został udział w kosztach przeprowadzonej modernizacji. 17 Wykup nieruchomości W 2012 r. w ramach wydatków inwestycyjnych Gmina Miasto Nowy Targ pozyskała tereny o łącznej powierzchni 2 ha 33 a 72 m 2, w tym: - pod projektowany cmentarz 1 ha 35 a 57 m 2, - tereny pod ciągi komunikacyjne istniejące i planowane 88 a 26 m 2, - inne tereny 9 a 89 m 2. Rozdz. 71035 Cmentarze 18 Modernizacja domu przedpogrzebowego na Cmentarzu Komunalnym - dokumentacja projektowa Wykonano dokumentację rozbudowy, przebudowy i remontu Domu Przedpogrzebowego na Cmentarzu Komunalnym. 19 Budowa nowego cmentarza dokumentacja projektowa. Zadanie wieloletnie planowane do realizacji w latach 2012 2014. W 2012 roku rozpoczęto opracowanie dokumentacji projektowej dla powyższego zadania, która z uwagi na brak prawa do dysponowania terenem (konieczność przeprowadzenia postępowania wywłaszczeniowego dla niektórych działek) zostanie zakończona i rozliczona w 2013 roku. Rozdz. 75023 Urzędy gmin 20 Zakup sprzętu komputerowego W ramach zadania dokonano zakupu centrali telefonicznej oraz sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem na potrzeby Urzędu Miasta. Rozdz. 75411 Komendy powiatowe Państwowej Straży Pożarnej 21 Dotacja dla Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Nowym Targu na zakup sprzętu wykorzystywanego do akcji ratowniczych Przekazano dotację dla KPPSP w Nowym Targu na zakup sprzętu ratowniczego. Rozdz. 75412 Ochotnicze straże pożarne 22 Dotacja celowa dla Ochotniczej Straży Pożarnej w Nowym Targu na zakup sprzętu ratowniczego oraz odśnieżarki wirnikowej Przekazano dotację dla OSP w Nowym Targu na zakup sprzętu ratowniczego oraz odśnieżarki w celu zapewnienia właściwego poziomu zadań realizowanych przez tą jednostkę. Rozdz. 75421 Zarządzanie kryzysowe 23 Zakup agregatu prądotwórczego Dokonano zakupu agregatu prądotwórczego, który będzie wykorzystywany w stanach wyjątkowych jak również do prowadzenia różnego rodzaju akcji ratowniczych. Rozdz. 75818 Rezerwy ogólne i celowe 3 / 8
24 Rezerwa celowa inwestycyjna Rezerwa celowa inwestycyjna wykorzystana została w kwocie 196 350 zł, w tym: a) kwota 116 000 zł na budowę placu zabaw w ramach Programu Radosna Szkoła, b) kwota 60 000 zł na modernizację małej Sali gimnastycznej przy Miejskiej Hali Lodowej, c) kwota 20 350 zł, została przekazana w formie dotacji celowej dla Miejskiego Ośrodka Kultury w Nowym Targu na zakup sprzętu nagłośnieniowego. Rozdział 80101 Szkoły Podstawowe 25 Budowa placów zabaw w ramach Programu Radosna Szkoła. W ramach zadania zostały wykonane place zabaw przy Szkołach Podstawowych: Nr 2 przy ul. Kopernika, Nr 5 przy ul. Orkana i Nr 11 przy Placu Evry na które uzyskano dofinansowanie w wysokości 294 750 zł ramach programu rządowego: Radosna Szkoła. 26 Zakup dwóch maszyn czyszczących dokonano zakupu mechanicznych maszyn czyszczących na potrzeby funkcjonowania miejskich szkół podstawowych. 27 Uzupełnienie wyposażenia Szkoły Podstawowej na os. Niwa. W związku z zakończeniem w ubiegłym roku budowy nowej szkoły na os. Niwa i oddaniem obiektu do użytkowania od drugiego semestru w 2012 r. zostało wykonane uzupełnienie koniecznego wyposażenia w meble i sprzęt dydaktyczny. Rozdział 80110 Gimnazja 28 Zakup kserokopiarki na potrzeby Gimnazjum nr 1 oraz sprzętu nagłaśniającego dla Gimnazjum nr 2 Rozdział 80114 Zespół obsługi ekonomiczno-administracyjnej szkół 29 Zakup serwera wraz z oprogramowaniem na potrzeby funkcjonowania Zespołu Obsługi Ekonomicznej Szkół i Przedszkoli. Rozdział 80195 Pozostała działalność 30 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu - Internet szansą na lepszy start w przyszłość dla uczniów Małopolski - dotacja celowa dla Samorządu Województwa Małopolskiego Samorząd Województwa Małopolskiego wycofał się z realizacji zadania. 31 Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkół podstawowych w Nowym Targu W ramach zadania dokonano zakupu tablic interaktywnych dla miejskich szkół, ostatecznie w związku z niższą ceną niż zakładano zakup stał się wydatkiem bieżącym a nie majątkowym. Rozdział 80395 Pozostała działalność 32 Dotacja celowa dla Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu z przeznaczeniem na inwestycje i zakupy inwestycyjne przekazano dotację na realizację zadań inwestycyjnych. W ramach dotacji szkoła dokonała zakupu wyposażenia laboratorium. Rozdział 85154 Przeciwdziałanie alkoholizmowi 33 Budowa boisk w ramach programu Orlik 2012 przy Szkole Podstawowej nr 2 Dofinansowano zadania ze środków przeciwdziałania alkoholizmowi w kwocie 214 000 zł. 4 / 8
Rozdział 85219 Ośrodki pomocy społecznej 34 Zakup serwera wraz z oprogramowaniem dla potrzeb Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Targu. Rozdział 90001 Gospodarka ściekowa i Ochrona Wód 35 Modernizacja gospodarki wodnej i ściekowej w Nowym Targu - dotacja celowa dla MZWiK W roku 2012 r. wykonano następujące zadania: I.01 Budowa kanalizacji sanitarnej na os. Niwa etapy I VI Rzeczowa realizacja zadania została zakończona 31.05.2012 r. W ramach zadania wykonano 0,875 km kanalizacji sanitarnej. I.04 Budowa kanalizacji sanitarnej w ulicach: Kotlina, Zadział, Marfiana Góra, Robów, Szuflów. W ramach zadania wykonano kanalizację sanitarną o łącznej długości 2,69 km. Zadanie pod względem rzeczowym zostało zakończone, jednak ze względu na nie prawidłowości w rozliczeniach wykonawcy nie wypłacono pozostałej kwoty kontraktowej zadania. Plan w budżecie przewidywał kwotę 2 393 151,00 zł, a zrealizowano kwotę około 1,3 mln (w tym rozliczono 791 469,07 zł). W związku z brakiem efektu ekologicznego zrezygnowano z realizacji kanalizacji na Marfianej Górze. I.09 Doszczelnianie sieci W dniu 23 marca 2012 r. podpisano umowę na realizację zadania z firmą INFRA S.A. Na podstawie przedstawionego harmonogramu wykonawca wykonał do końca 2012 roku doszczelnianie sieci kanalizacyjnej na długości około 4,5 km za kwotę 3 193 825,25 zł. Opóźnienia w realizacji zadania są minimalne. IV. Prace przygotowawcze - Plan w budżecie przewidywał kwotę 337 800,00 zł, a zrealizowano 217 120,00 zł. Firmy projektowe nie zrealizowały zadań w terminie, stąd nie wykonano wydatków w całości. V. Inżynier kontraktu i Jednostka Realizująca Projekt Zgodnie z planem za zadania te wykorzystano kwotę 155.406,83 zł. 36 Dokumentacja projektowa kanalizacji sanitarnej w północnej części Nowego Targu dotacja celowa dla MZWiK. Powyższa dokumentacja projektową budowy kanalizacji sanitarnej jest realizowana przez Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji w ramach projektu: Modernizacja Gospodarki Wodnej i Ściekowej. 37 Dobudowa sieci wod. - kan. wzdłuż ul. Krakowskiej i w ul. Mickiewicza dotacja celowa dla MZWiK. Zadanie zostało wykonane przez Miejski zakład Wodociągów i Kanalizacji ze środków własnych. Rozdział 90004 Utrzymanie zieleni w miastach i gminach 38 Modernizacja Parku im. Adama Mickiewicza w ramach programu rewitalizacji, W ramach projektu: Rewitalizacja Centrum Nowego Targu dofinansowanego ze środków europejskich w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2007 2013, zostało zakończone zadanie związane z modernizacją Parku im. Adama Mickiewicza obejmujące: przebudowę ciągów pieszych i skwerów, budowę drogi dojazdowej na odcinku od ul. Parkowej do Miejskiej Hali Lodowej, renowacje zieleni niskiej i wysokiej, przebudowę i rozbudowę oświetlenia parkowego, usytuowanie placów zabaw dla dzieci, terenów aktywności fizycznej i innych obiektów użyteczności publicznej oraz lokalizacje małej architektury. Prace zakończono do końca października 2012 r. 5 / 8
Rozdział 90015 Oświetlenie ulic, placów, dróg 39 Dobudowa oświetlenia ulic, placów, dróg. W ramach zadania została wykonana dobudowa oświetlenia drogowego w ul. Kowaniec Boczna, k/ kościoła i pętli MZK na długości ok. 450 m, oraz od ulicy Klikuszówka do os. Niwa na długości ok. 750 m. Odbiór końcowy zadania nastąpił 12.09.2012 r. Rozdział 90019 Wpływy i wydatki związane z gromadzeniem środków z opłat i kar za korzystanie ze środowiska 40 Zakup oprogramowania do obsługi systemu gospodarowania odpadami komunalnymi Dokonano rozeznania rynku w zakresie zakupu w/w oprogramowania, ostatecznie zrezygnowano w 2012 r. z zakupu oprogramowania. Rozdział 90095 Pozostała działalność 41 Dokumentacja przyszłych inwestycji W ramach zadania realizowano dokumentację i podkłady geodezyjne dla przyszłych inwestycji planowanych do realizacji w latach następnych: - Budowy chodnika i ścieżki rowerowej wzdłuż zachodniej strony ul. Szafarskiej, - Poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego na osiedlu Niwa polegającego na zaprojektowaniu ciągów pieszych, chodników wzdłuż głównej drogi krajowej Nr 47, - Modernizacji sali widowiskowej w Miejskim Ośrodku Kultury. 42 Modernizacja i rozbudowa systemów odwodnieniowych. Zadanie wieloletnie planowane do realizacji w latach 2012 2016. Obecnie trwają prace projektowe w zakresie zlewni potoku Skotnica od ulicy Norwida do pot. Czarny Dunajec oraz regulacji cieku wodnego na odcinku od ulicy Kokoszków do rzeki Dunajec z ujściem poniżej stopnia wodnego na tzw. złączach, które zostaną zakończone w 2013 roku. 43 Modernizacja Miasteczka Komunikacyjnego. W 2012 rozpoczęto wykonanie dokumentacji projektowej dla realizacji zadania, która zostanie zakończona w 2013 roku. Zadanie wieloletnie planowane do realizacji latach 2013 2014. 44 Przebudowa kanalizacji deszczowej przy Miejskiej Hali Lodowej. W trakcie prac modernizacyjnych Parku ujawniono niezinwentaryzowany odcinek kanalizacji deszczowej przy Miejskiej Hali Lodowej kolidujący z przebiegiem realizowanej drogi. W związku z powyższym wykonano monitoring i czyszczenie powyższej kanalizacji wraz z opracowaniem zakresu niezbędnych prac renowacyjnych, a także dokonano remontu istniejącego odcinka kanalizacji deszczowej. 45 Wykonanie instalacji usługi wolnego dostępu do Internetu na terenie nowotarskiego Rynku i Parku Miejskiego W związku z zakończeniem modernizacji Parku Miejskiego i przebudowy płyty rynku wykonano instalację usługi wolnego Internetu HOT-SPOT wraz z infrastrukturą techniczną celem umożliwienia dostępu do internetu osobom korzystających ze zmodernizowanych obiektów. Rozdział 92109 Domy i ośrodki kultury, świetlice i kluby 46 Zakup sprzętu nagłośnieniowego dla Miejskiego Ośrodka Kultury - dotacja celowa. Rozdział 92120 Ochrona zabytków i opieka nad zabytkami 47 Wykonanie instalacji monitoringu wizyjnego w kościele p.w. Św. Katarzyny w Nowym Targu - dotacja dla Parafii Św. Katarzyny. 6 / 8
W ramach dotacji dla Parafii zainstalowano system monitoringu obejmujący 8 kamer. Rozdział 92601 Obiekty sportowe 48 Budowa krytej pływalni miejskiej. Kontynuacja zadania wieloletniego realizowanego w latach 2011 2013. Do końca 2012 roku został wykonany stan surowy zamknięty budynku i rozpoczęto prace wykończeniowe i montaż sieci wewnętrznych oraz wyposażenia. Umowny termin zakończenia budowy obiektu - 31.07.2013 r. Na realizacje zadania uzyskano dofinansowanie z Ministerstwa Sportu i Turystyki ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej i Sportu w wysokości 5 040 000 zł, w tym na rok 2012 kwotę 1 857 000 zł, którą wykorzystano w całości. 49 Modernizacja małej Sali gimnastycznej przy MHL Wykonano modernizację podłogi w małej sali gimnastycznej przy MHL. 50 Modernizacja instalacji wentylacyjnej mechanicznej w szatni MMKS Podhale w Miejskiej Hali Lodowej Sfinansowano instalację wentylacji mechanicznej zajmowanej przez MMKS Podhale. nawiewno-wywiewnej w szatni 51 Budowa boisk w ramach programu Orlik 2012 przy Szkole Podstawowej nr 2 W ramach programu MOJE BOISKO ORLIK 2012 dofinansowanego ze środków Ministerstwa Sportu i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego został wykonany kompleks boisk sportowych przy Szkole Podstawowej Nr 2 przy ul. Kopernika obejmujący: - boisko do piłki nożnej z trawy syntetycznej wraz z ogrodzeniem, - boisko wielofunkcyjne do koszykówki i siatkówki, - budynek zaplecza sanitarno szatniowego z wyposażeniem, - oświetlenie boisk, - przebudowę ciągów komunikacyjnych i utwardzenie terenu, - budowę infrastruktury technicznej i odwodnienia terenu. Realizacja zadania nastąpiła w okresie lipiec październik 2012 r. Wysokość dofinansowania w ramach programu: MOJE BOISKO ORLIK 2012 wyniosła łącznie 483 000 zł. 52 Rozbudowa i modernizacja obiektów sportowych w ramach programu rewitalizacji W ramach projektu Rozbudowa i modernizacja obiektów sportowych zostaną zrealizowane następujące zadania: 1/ Rozbudowa i modernizacja Stadionu Miejskiego im. Józefa Piłsudskiego przy ul.kolejowej polegająca na: - modernizacji istniejącej infrastruktury sportowej ( w tym boiska do piłki nożnej), - budowie nowych obiektów infrastruktury lekkoatletycznej, - budowie nowego zaplecza socjalno administracyjnego, - wykonaniu niezbędnej infrastruktury technicznej. 2/ Modernizacja terenowych obiektów sportowych Miejskiej Hali Sportowej GORCE obejmująca: - modernizację boiska głównego wraz z urządzeniami sportowymi dla dyscyplin lekkoatletycznych, - modernizację kortów tenisa ziemnego, - modernizację boiska wielofunkcyjnego, - zagospodarowanie terenu. 7 / 8
W 2009 roku złożono wniosek o dofinansowanie realizacji projektu ze środków dotacji rozwojowej w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013. Wniosek został zaopiniowany pozytywnie lecz z powodu braku środków został umieszczony na liście rezerwowej. Umowę na dofinansowanie zawarto w dniu 30.11.2012 roku. przyznane W związku z powyższym w 2012 roku dokonano aktualizacji dokumentacji projektowej i kosztorysowej na realizacje zadania, i w wyniku przeprowadzonego przetargu nieograniczonego wybrano wykonawcę robót dla modernizacji Stadionu Miejskiego. Planowane zakończenie zadania do końca 2014 roku. 53 Zakup mobilnego lodowiska Ze względu na wysokie koszty zrezygnowano z zakupu mobilnego lodowiska, znacznie tańszym rozwiązaniem okazało się wynajęcie tego typu obiektu wraz z jego obsługą przez podmiot zewnętrzny. 8 / 8