UCHWAŁA NR VII/49/03 RADY MIEJSKIEJ W GLINOJECKU z dnia 01 sierpnia 2003 roku

UCHWAŁA NR VII/49/03 RADY MIEJSKIEJ W GLINOJECKU z dnia 01 sierpnia 2003 roku w sprawie uchwalenia ZałoŜeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe". Na podstawie art. 18 ust. 2pkt. 15 ustawy z dnia 08 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 roku Nr 142, poz. 1591 z późniejszymi zmianami) oraz art. 19 ust. 8 ustawy z dnia 10.04.1997 roku - Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54, poz. 348 z późniejszymi zmianami)- Rada Miejska uchwala, co następuje: Uchwala się 1 ZałoŜenia do planu zaopatrzenia Gminy GLINOJECK w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe w brzmieniu załącznika do niniejszej uchwały. 2 Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta i Gminy. 3 Uchwała wchodzi w Ŝycie z dniem podjęcia.

ZAŁOśENIA DO PLANU ZAOPATRZENIA GMINY GLINOJECK W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE Opracował zespół: MenedŜer projektu - Grzegorz Syska Konsultant -Marek Kujawa Warszawa, lipiec 2001

SPIS TREŚCI 1 Wstęp -podsumowanie -projekt uchwały Rady Gminy 4 Omówienie podstaw prawnych i odpowiedzialności władz lokalnych w zakresie kreowania polityki energetycznej regionu w świetle zapisów: 12 2 Ogólna charakterystyka gminy - stan obecny. 16 2.1 Ludność, mieszkalnictwo, miejsca koncentracji osadnictwa 17 2.2 Klimat i warunki Ŝycia mieszkańców; zabudowania mieszkalne 19 2.3 Usługi, turystyka, baza noclegowa 23 2.4 Administracja, nauka, przemysł i rzemiosło 23 2.5 Infrastruktura energetyczna na terenie gminy; deklarowana aktywność i plany inwestycyjne spółek dystrybucyjnych zasilających dotychczas mieszkańców w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe 24 3 Charakterystyka lokalnych zasobów energetycznych na terenie gminy poszczególnych rodzajów energii lub jej nośników; energii elektrycznej, gazu, oleju opałowego, węgla, tzw. alternatywnych źródeł energii, w tym źródeł energii geotermalnej, energii wiatru, słońca oraz energii pozyskiwanej w procesach utylizacji odpadów i ścieków; struktura zuŝycia tych nośników na terenie gminy 25 4 Charakterystyka i ocena aktualnego sposobu zaspokajania potrzeb związanych z ogrzewaniem budynków oraz wykorzystaniem ciepła przez rzemiosło i przemysł w stosowanych przez nich procesach technologicznych 25 4.1 Aktualne zapotrzebowanie na moc cieplną i zmiany tego zapotrzebowania w poszczególnych miesiącach roku. Sposób zaspokajania zapotrzebowania na ciepło, a źródła wytwarzania ciepła (indywidualne piece węglowe, piece gazowe, źródła wykorzystujące alternatywne źródła energii, lokalne systemy ciepłownicze i ciepłownie przemysłowe) 26 4.2 Prognoza zmian zapotrzebowania na ciepło do roku 2015 i jego struktura z uwzględnieniem prawdopodobnego efektu racjonalizacji gospodarki ciepłem 28 4.3 Analiza alternatywnych (do obecnych) sposobów zaspokajania potrzeb na ciepło i ekonomiczne uwarunkowania celowości stosowania proponowanych rozwiązań 29 5 Charakterystyka i ocena aktualnego sposobu zaspokajania potrzeb zaopatrzenia gminy w energię elektryczną 30 5.1 Aktualne zapotrzebowanie na moc energii elektrycznej i jego struktura; zmiany tego zapotrzebowania w poszczególnych miesiącach roku 30 5.2 MoŜliwe scenariusze realizacji programów mających na celu racjonalizacje sposobów wykorzystania energii elektrycznej w gospodarstwach domowych, usługach i rzemiośle i podniesienie komfortu Ŝycia mieszkańców 33 5.3 Prognoza zmian zapotrzebowania na energię elektryczną do roku 2015 i jego struktura, z uwzględnieniem prawdopodobnego efektu racjonalizacji gospodarki energią elektryczną i stopniowego podnoszenia komfortu Ŝycia mieszkańców. 34

5.4 Analiza alternatywnych (do obecnych) sposobów zaspokajania potrzeb na energię elektryczną i ekonomiczne uwarunkowania celowości stosowania proponowanych rozwiązań 34 6 Paliwa gazowe wykorzystywane w gminie i sposób zaspokajania zapotrzebowania na gaz 37 7 Paliwa płynne wykorzystywane w gminie i sposób zaspokajania zapotrzebowania 37 8 Rozwiązania alternatywne i moŝliwości ich wdroŝenia 37 8.1 Opis alternatywnych rozwiązań zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną, paliwa gazowe i inne nośniki energii pierwotnej (np. geotermalne) 37 8.2 Porównanie kosztów alternatywnych technologii wytwarzania, przesyłu i dystrybucji energii i jej nośników 40 9 Sformułowanie celów planu zaopatrzenia 45 9.1 Określenie celów krótko i długoterminowych 45 9.2 Gmina winna być inicjatorem i promotorem proponowanych wyŝej przedsięwzięć; programy te naleŝy ściśle skoordynować z programami zaopatrzenia w energię i jej nośniki gmin sąsiednich. Kwantyfikacja celów 48 9.3 Proponowany wstępny harmonogram realizacji celów 51 10 Przygotowanie koncepcji załoŝeń polityki informacyjnej gminy w celu uzyskania poparcia mieszkańców dla realizacji celów. 51 11 Zakres współpracy z innymi gminami 51 12 Przygotowanie koncepcji zapewnienia odpowiednich dostaw energii obejmującej kwestie energetyczne, techniczne i finansowe 53

1 Wstęp - podsumowanie - projekt uchwały Rady Gminy Gmina Glinojeck nie dysponuje dokumentami: Strategia Rozwoju Gminy Glinojeck" ani Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Glinojeck". Z tego powodu niniejszy dokument powinien być uwaŝany za wstępne wytyczenie celów gminy i naleŝy go zweryfikować po opracowaniu i uchwaleniu wyŝej wymienionych dokumentów. Koncepcja zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Gminy Glinojeck opiera się na wnioskach wynikających z analiz przeprowadzonych w trakcie prowadzenia prac mających na celu sformułowanie niniejszych ZałoŜeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe". Obejmuje kwestie zapewnienia dostaw ciepła, energii elektrycznej i paliw na cele ogrzewania lub wytwarzania energii elektrycznej, uwarunkowań technicznych i finansowych jest przedstawiona w postaci propozycji uchwały Rady Gminy. Uchwała Rady Gminy Glinojeck z dnia... 2001 Rada Gminy : ZałoŜenia do planu zaopatrzenia gminy Glinojeck w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe" - po rozpatrzeniu wniosków, zastrzeŝeń i uwag do zgłoszonego przez Zarząd Gminy projektu do planu załoŝeń zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe - po dokonaniu analizy udostępnionych w siedzibach spółek dystrybucji energii elektrycznej i paliw gazowych informacji o zamierzeniach inwestycyjnych, mających wpływ na zaopatrzenie mieszkańców, instytucji i podmiotów gospodarczych działających na terenie Gminy w energię elektryczną i paliwa gazowe - po dokonaniu analizy występującego obecnie zapotrzebowania na energię i jej nośniki oraz struktury tego zapotrzebowania - kierując się oczekiwaniami i celami sformułowanymi w dokumencie ZałoŜenia Polityki Energetycznej Polski do 2020 roku" - mając na uwadze konsekwencje przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i wprowadzenia w Ŝycie przepisów Dyrektywy 96/92/EC, a takŝe wypełniając obowiązki nałoŝone przepisami: Prawa Energetycznego, Ustawą o Samorządzie Terytorialnym Ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów. Ustawą o ochronie i kształtowaniu środowiska

Niniejszym uchwala jako obowiązujące na terenie Gminy Glinojeck : ZałoŜenia do planu zaopatrzenia gminy Glinojeck w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe": Art. 1. Gmina Glinojeck wiąŝe swój rozwój przede wszystkim z szeroko pojętą turystyką oraz rozwojem infrastruktury przetwórstwa rolno-spoŝywczego oraz budową nowych obiektów infrastruktury warunkującej i wspomagającej rozwój turystyki. Budowa i rozbudowa obiektów infrastruktury wspomagającej rozwój turystyki jak równieŝ przetwórstwa rolnospoŝywczego Gminy Glinojeck umoŝliwi tworzenie nowych miejsc pracy oraz podniesienie poziomu komfortu Ŝycia mieszkańców. Działania mające na celu modernizację bądź rozbudowę powyŝszej bazy przemysłowo - wypoczynkowej, niezaleŝnie od przeznaczenia nowo budowanych obiektów na terenie gminy Glinojeck, podlegają przepisom niniejszych załoŝeń w takim zakresie, w jakim nie są one sprzeczne z postanowieniami szczegółowych rozporządzeń do ustaw w szczególności odnoszących się do określonych rodzajów działalności inwestorów, przepisów ochrony środowiska i prawa budowlanego. Celem niniejszych załoŝeń jest: zapewnienie gminie bezpieczeństwa energetycznego przy racjonalnym i oszczędnym zuŝyciu paliw i energii zapewnienie mieszkańcom, dla zaspokajania swoich potrzeb, moŝliwości dostatecznie swobodnego wyboru zarówno rodzaju energii, (lub nośnika energii) jak i jej dostawcy, przy zachowaniu wymaganych na terenie Gminy kryteriów ochrony środowiska. współprzyczynianie się do tworzenia konkurencyjnego rynku energii; konkurencji właścicieli źródeł wytwarzania, sieci przesyłu lub/i dystrybucji oraz obrotu energią i jej nośnikami tworzenie warunków do oszczędnego i racjonalnego uŝytkowania paliw i energii poprzez promowanie działań poprawiających termomoizolację ogrzewanych obiektów tworzenie warunków do promowania rozwiązań i budowy nowych źródeł energii, racjonalizujących koszty wytwarzania, wykorzystujących lokalne źródła energii oraz ograniczających koszty strat i przesyłu energii.

Art. 2 Stopień zaspokojenia potrzeb zbiorowych zaopatrzenia odbiorców na terenie Gminy Glinojeck w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe, wielkość zapotrzebowania i prognozy zmian tego zapotrzebowania ocenia się jak następuje: energia cieplna > Obecne zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania szacowane jest na około 148,4 tys. GJ rocznie, a wymagana łączna moc źródeł wytwarzania na ok. 29,76 MW T > Większość ogrzewanych na terenie gminy Glinojeck obiektów charakteryzuje się względnie mało atrakcyjnymi wskaźnikami termoizolacyjności i wyŝszymi od moŝliwych do uzyskania wskaźnikami zapotrzebowania na ciepło na ogrzanie jednostki powierzchni lub jednostki kubatury ogrzewanych obiektów > WdroŜenie i realizacja pełnego, technicznie moŝliwego programu termomodernizacji ogrzewanych obiektów pozwoli na ograniczenie zapotrzebowania na ciepło w skrajnych przypadkach nawet o ok. 61 % w stosunku do stanu obecnego >Przy załoŝeniu wzrostu powierzchni ogrzewanych obiektów, w stosunku do stanu obecnego o ok. 4,5 %, w prognozowanym okresie do roku 2015 łączne zapotrzebowanie na moc źródeł wytwarzania ciepła szacowane jest na ok. 11,96 MWT, a zapotrzebowanie na energię na minimum 59 248,21 GJ rocznie, po przeprowadzeniu pełnej termomodernizacji budynków»na terenie gminy w chwili obecnej ciepło wytwarzane jest najczęściej tradycyjnymi technologiami, z wykorzystaniem węgla jako paliwa podstawowego. Są to piece i małe kotłownie. Jako paliwo wykorzystywane są równieŝ odpady drewna > W ograniczonej ilości przypadków do wytwarzania ciepła wykorzystywane są technologie wykorzystujące paliwa płynne i skroplony gaz (propan butan) > Wykorzystywanie węgla jako paliwa jest szczególnie uciąŝliwe, przede wszystkim ze względu na negatywne oddziaływanie na środowisko (emisja gazów, pyłów i popiołów) oraz czasochłonność i uciąŝliwość obsługi urządzeń. Jest to jednak czas właściciela ogrzewanego obiektu. W odczuciu mieszkańców koszty wytwarzania ciepła w takim przypadku ograniczone są do kosztów zakupu paliwa. Są one szacowane na ok. 21,07 zł/gj. Koszty transportu i codziennej obsługi urządzeń oraz koszty uŝytkowania środowiska są pomijane > Na terenie gminy znajdują się dwie kotłownie naleŝące do gminy, z których jedna dostarcza co. i c.w a druga jedynie co., do budynków komunalnych na terenie miasta Glinojeck.

> Analizy wykazały zasadność podjęcia inicjatywy wykorzystania na terenie gminy energii elektrycznej do ogrzewania obiektów pod warunkiem wytwarzania ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu. Lokalizacja źródeł wytwarzania, wytwarzających energie cieplna i elektryczną w skojarzeniu jest zasadna jedynie w mieście Glinojeck. Energia elektryczna wykorzystywana do ogrzewania, wytwarzana w tym samym czasie w skojarzeniu z energią cieplną, której nośnikiem jest gorąca woda, winna być sprzedawana w obu przypadkach po tej samej cenie. MoŜe być konkurencyjna do kosztów ogrzewania przy wykorzystaniu innych technologii. W takim przypadku, niezaleŝnie od rodzaju wykorzystywanego nośnika, w celu uniknięcia wzajemnego subsydiowania potencjalnych odbiorców, cena dostaw energii odbiorcom musi być toŝsama, (tj. cena jednostki energii elektrycznej 1 MWh winna być 3,6 razy wyŝsza od ceny jednostki ciepła wyraŝonej w zł/gj). energia elektryczna > Energia elektryczna dostarczana jest odbiorcom przez Zakład Energetyczny Płock S.A. (Rejon Ciechanów), przedsiębiorstwo energetyczne, posiadające koncesje na dystrybucję i obrót energią elektryczną, wydane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. > Obecne zapotrzebowanie na moc i energię elektryczną na terenie gminy szacuje się na ok. 0,35 MW (w szczycie wieczornym w styczniu) i na około 2214,4 MWh rocznie. W roku 2015 zapotrzebowanie na energię elektryczną, zarówno na cele oświetlenia jak i do zasilania urządzeń powszechnego uŝytku gospodarstw domowych i rolnych powinno ukształtować się na poziomie około 0,37 MW i 2279,5 MWh rocznie, przy załoŝeniu, Ŝe nie zostaną zrealizowane programy, o których mowa w Art. 4, 5, 6 i 7 poniŝej >Stan techniczny jak i zdolność przesyłowa juŝ istniejących sieci dystrybucji energii elektrycznej średnich i niskich napięć, jak i zamierzone działania Zakładu Energetycznego Płock rejon Ciechanów na rzecz rozwoju tych sieci, są dostateczne i nie będą powodem ograniczania rozwoju aktywności gospodarczej na terenie Gminy, aczkolwiek w razie powstania nowych zakładów przemysłu przetwórczego, niezbędna będzie odpowiednia rozbudowa sieci. > Zakład Energetyczny Płock jest monopolistą na rynku energii elektrycznej. Jest on aktualnie prywatyzowany w ramach tzw. grupy G8 przedsiębiorstw dystrybucyjnych. W związku z tym rynek energii elektrycznej nie będzie spełniał kryteriów rynku konkurencyjnego. Istnieje zatem realne zagroŝenie moŝliwości wykorzystywania przez przedsiębiorstwo swojej dominującej pozycji na rynku poprzez narzucanie odbiorcom uciąŝliwych warunków dostaw lub opłat za przesył. > Wykonane analizy wykazały, Ŝe dotychczas nie jest stosowane w gminie wykorzystywanie energii elektrycznej do ogrzewania obiektów. Po spełnieniu

określonych wymagań ten sposób ogrzewania moŝe okazać się zasadny i konkurencyjny w stosunku do innych rozwiązań technologicznych. Jest to związane z podjęciem inicjatywy budowy wspomnianych źródeł wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej w skojarzeniu oraz rozbudowy istniejących sieci dystrybucji energii elektrycznej. Energia elektryczna, wytwarzana w skojarzeniu z energią cieplną, moŝliwa do przeznaczenia na cele ogrzewania pomieszczeń moŝe być szacowana dla roku 2015 na około 8 480 MWh, a moc elektryczna źródeł wytwarzania na około 1,696 MW e. Byłaby ona wykorzystywana do ogrzewania budynków nie przyłączonych do sieci co. w mieście Glinojeck oraz najbliŝej połoŝonych miejscowości paliwa gazowe > Na terenie gminy nie ma sieci rurociągów dystrybucji gazu. Gaz w postaci skroplonej jak i paliwa płynne są dostarczane przez firmy o zasięgu ogólnokrajowym lub przez lokalnych półhurtowych dystrybutorów gazu skroplonego (w butlach) lub paliw płynnych. Rynek dostawców gazu płynnego w butlach i paliw płynnych moŝna uznać za częściowo konkurencyjny, pamiętając, Ŝe większość dostawców gazu i paliw płynnych zakupywana jest od przedsiębiorstw zajmujących pozycję dominującą na rynku. Ze względu na wysokie koszty budowy sieci dystrybucji gazu, ocenia się, Ŝe nie występują warunki ekonomiczne uzasadniające celowość jej budowy, co jednakŝe nie oznacza rezygnacji z tej moŝliwości. Pełnomocnik ds. Energetycznych i ochrony Środowiska powinien przeprowadzić negocjacje i rozeznać ekonomiczne aspekty tego projektu. Inne lokalne źródła energii > Na terenie gminy Glinojeck nie występują inne od juŝ wykorzystywanych, źródła energii, które umoŝliwiałyby ekonomicznie zasadne ich wykorzystanie do wytwarzania energii Odpady komunalne, ze względu na konieczność zapewnienia procesom utylizacji warunków racjonalności ekonomicznej, nie będą utylizowane na terenie gminy

Art. 3 Rada Gminy uwaŝa, Ŝe cena dostarczonej odbiorcom energii wykorzystywanej dla celów ogrzewania nie powinna być wyŝsza od około 45 zł/gj za jednostkę energii cieplnej (w cenach stałych roku 2001), oraz około 162 zł/mwh za energię elektryczną. Ceny te, odpowiednio, przyjmuje się jako cenę odniesienia i kryterium uzasadniające promowanie przez władze samorządu gminy, inwestorów podejmujących inicjatywy budowy nowoczesnych lokalnych źródeł wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej. Art. 4 Powstanie i rozwój konkurencyjnego rynku energii, gmina uznaje za zasadniczy cel swojej działalności w okresie objętym z ałoŝeniami do planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Dla realizacji tego celu gmina postanawia: 1. nawiązać ścisłą współpracę z firmami energetycznymi, które posiadają środki zarówno finansowe, jaki i logistyczno-organizacyjne i które wyraŝą jednocześnie zainteresowanie działalnością inwestycyjną na terenie gminy. Współpraca ta obejmie następujące obszary: 1.1.wykonanie prac studialnych, mających na celu zbadanie opłacalności budowy nowych, lokalnych źródeł wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej w skojarzeniu, przede wszystkim dla zasilania w ciepło budynków komunalnych 1.2. w przypadku stwierdzenia opłacalności budowy takich źródeł, gmina we współpracy z partnerem strategicznym, zdefiniowanym w pkt. 1 powyŝej, przeprowadzi wśród mieszkańców akcję informacyjną, mającą na celu pozyskanie ich do projektów 1.3. gmina wydzieli tereny pod inwestycje w nowe źródła lokalne zgodnie z planami zagospodarowania przestrzennego i będzie uczestniczyć w zakładaniu spółek eksploatujących te źródła poprzez wniesienie aportu (gruntu) Art. 5 Gmina postanawia zainicjować program oszczędności paliw i energii na swoim terenie, między innymi poprzez: 1. promowanie działań rozpoczęcia procesów termomodernizacji budynków w gminie. W tym celu władze gminy: 1.1. przeprowadzą wśród mieszkańców gminy kampanię propagandową, informującą o oszczędnościach ciepła, moŝliwych do uzyskania w wyniku termomodernizacji

1.2. nawiąŝą kontakty z bankami, udzielającymi kredytu na finansowanie przedsięwzięć termomodernizacyjnych w celu rozeznania warunków kredytowania takich projektów 1.3. poinformują mieszkańców gminy o zasadach uzyskiwania kredytu na ten cel i premii termomodernizacyjnej, oraz zasadach udzielania przez gminę poręczeń kredytowych 1.4. zbiorą pierwsze deklaracje mieszkańców, którzy wyraŝą chęć przeprowadzenia termomodernizacji swoich obiektów 1.5 poinformują potencjalnych wykonawców poprzez ogłoszenia w prasie lokalnej planowanej inicjatywie prowadzenia inwestycji termomodernizacyjnych, przeprowadzą konkurs ofert, oraz udzielać będą gwarancji właścicielom przeprowadzających termomodernizację ogrzewanych obiektów. Art. 6 1. Mając na uwadze rozwój agroturystyki oraz bazy wypoczynkowej w regionie, gmina inicjuje program stopniowej likwidacji tzw. źródeł niskiej emisji, przejścia z ogrzewania budynków węglem i koksem na ogrzewanie przy uŝyciu paliw bardziej ekologicznych (gazu lub energii elektrycznej). W tym celu gmina postanawia: 1.1. przeprowadzić wśród mieszkańców akcję propagandowo-informacyjną, mającą na celu uświadomienie negatywnego wpływu zanieczyszczenia środowiska na rozwój turystyki w regionie i konieczności wprowadzenia opłat za korzystanie ze środowiska 1.2. w porozumieniu z wybranym partnerem strategicznym, zdefiniowanym w Art. 4 pkt. 1 powyŝej, zanalizować moŝliwości budowy systemu dystrybucji gazu płynnego 1.3. w miejscowościach o największym zapyleniu stopniowo wprowadzać od roku 2005 opłaty za korzystanie ze środowiska; gospodarstwa domowe/rolne stosujące paliwa ekologiczne będą z tych opłat zwolnione. Normy i stosowne projekty uchwał opracuje i przedłoŝy Radzie Gminy do końca roku 2002 Pełnomocnik ds. Energetycznych i Ochrony Środowiska, o którym mowa w art. 8. Art. 7 Gmina zaprasza do współpracy przedsiębiorstwa zainteresowane rozwojem gospodarczym gminy przedsiębiorstwa i wspólnie z tymi podmiotami utworzy Fundusz Gwarancji Kredytowych, w celu umoŝliwienia udzielania takich gwarancji podmiotom przyczyniającym się do racjonalizacji wykorzystania energii na terenie gminy oraz do rozwoju i unowocześniania infrastruktury lokalnego wytwarzania i dystrybucji energii i jej nośników. Art. 8. Dla realizacji celów, uchwalonych w Art. 2, Art. 4, Art. 5, Art. 6 i Art. 7 powyŝej, powołuje się stanowisko Pełnomocnika Zarządu Gminy Glinojeck ds. Energetycznych i Ochrony Środowiska. Do zadań Pełnomocnika będzie naleŝeć: 10

1. w zakresie zapotrzebowania i zaopatrzenia mieszkańców Gminy w energię elektryczną: 1.1. bieŝąca współpraca z Zakładem Energetycznym Płock Rejon Ciechanów w zakresie: 1.1.1. bieŝącego monitorowania potrzeb mieszkańców gminy w zakresie dostaw energii elektrycznej o wysokim standardzie rozwoju sieci dystrybucji i budowie nowych przyłączy, a ponadto tworzenie bazy danych o występującym zapotrzebowaniu. 1.1.2. bieŝącego śledzenia trendów rozwoju gospodarczego gminy w zakresie przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną 1.1.3. wyboru taryf minimalizujących opłaty za energię zuŝywaną w obiektach, których koszty pokrywa się z budŝetu gminy lub ze środków społecznych. 1.2. bieŝąca współpraca z partnerem strategicznym, zdefiniowanym w Art. 4 pkt. 1 powyŝej w zakresie: 1.2.1. pozyskania cenowo konkurencyjnej energii elektrycznej w stosunku do cen energii kupowanej obecnie i uŝywanej do oświetlenia ulic i placów publicznych 1.2.2. wykonania prac studialnych opłacalności budowy lokalnych źródeł energii elektrycznej i cieplnej których wyniki będą wykorzystywane dla działań racjonalizujących koszty energii wykorzystywanej na terenie gminy. 2. w zakresie przeprowadzenia termomodernizacji budynków 2.1. bieŝąca współpraca z bankami, udzielającymi kredytów termomodernizacyjnych 2.2. bieŝąca współpraca z firmami, przeprowadzającymi prace termomodernizacyjne i z mieszkańcami gminy 3. w zakresie zaopatrzenia mieszkańców w paliwa gazowe: 3.1. bieŝąca współpraca z partnerem strategicznym w celu rozbudowy i racjonalizacji systemu dystrybucji gazu płynnego w gminie 4. w zakresie zaopatrzenia mieszkańców w energię cieplną: 4.1. bieŝąca współpraca z wybranym partnerem strategicznym dla wykonania studiów opłacalności budowy lokalnych źródeł energii elektrycznej i cieplnej, w tym w skojarzeniu 11

Art. 9 Pełnomocnika ds. Energetycznych i Ochrony Środowiska zobowiązuje się do sporządzania corocznego sprawozdania z realizacji niniejszej uchwały, przedstawienia tego sprawozdania Radzie Gminy oraz podjęcia, na przełomie 2002/2003, inicjatywy jej weryfikacji i wprowadzenia do końca 2003 roku niezbędnych zmian w ZałoŜeniach do planu zaopatrzenia Gminy Glinojeck w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe do roku 2020", w szczególności uwzględniających uchwalone przez Radę Gminy w latach 2001-2003 dokumenty dotyczące przyszłości rozwoju gminy Glinojeck. Omówienie podstaw prawnych i odpowiedzialności władz lokalnych w zakresie kreowania polityki energetycznej regionu w świetle zapisów: Ustawy Prawo Energetyczne ze zmianami wprowadzonymi tzw. Ustawą Kompetencyjną z 24 lipca 1998 (Dz. U. Nr 106 poz. 668) Ustawy o Samorządzie Terytorialnym z dnia 8 marca 1990 (Dz, U. z 1990 Nr 16 poz. 95) z późniejszymi zmianami Ustawy o Ochronie Konkurencji i Konsumentów z dnia 15 grudnia 2000 (Dz. U. z 2000 Nr 122 poz, 1319) ZałoŜeń polityki energetycznej państwa zawartych w dokumencie Ministerstwa Gospodarki ZałoŜenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku", przyjętym przez Radę Ministrów 22 lutego 2000 roku Obowiązek opracowania i przyjęcia przez Zarząd i Radę Gminy ZałoŜeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze Gminy Glinojeck wynika wprost z Art. 18 i 19 Ustawy Prawo Energetyczne z 10 kwietnia 1997 roku (Dz. U. nr 54 poz. 348 ze zmianami, Dz. U. z 1997 r. nr 156 poz. 1042, Dz. U. z 1998 r. nr 94 poz. 594, nr 106 poz. 668, nr 162 poz. 1126, Dz. U. z 1999 r. nr 88 poz. 980, nr 91 poz 1042, nr 110 poz. 1255 oraz Dz. U. z 2000 r. nr 43 poz. 489 i nr 48 poz. 555) o brzmieniu: Art. 18 Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe na obszarze gminy naleŝy: 1) planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminnym 21 planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy, 12

3) finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg, znajdujących się na terenie gminy, w odniesieniu do których gmina jest zarządcą, z zastrzeŝeniem ust. 3a Gmina realizuje zadania, o których mowa w ust. 1 zgodnie z załoŝeniami polityki energetycznej państwa, miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, albo ustaleniami zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Środki na finansowanie oświetlenia dróg publicznych, dla których gmina nie jest zarządcą, pokrywane są z budŝetu państwa. 3a.) Środki na finansowanie oświetlenia dróg publicznych krajowych, wojewódzkich i powiatowych w granicach miast na prawach powiatu, pokrywane są z budŝetu państwa. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, zasady i terminy przekazywania środków finansowych na cele, o których mowa w ust. 3 i 3a. Art. 19. 1. Zarząd gminy opracowuje projekt załoŝeń planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, zwany dalej projektem załoŝeń". 2. Projekt załoŝeń sporządza się dla obszaru gminy lub jej części. 3. Projekt załoŝeń powinien określać: 1) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, 2) przedsięwzięcia racjonalizujące uŝytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych, 3) moŝliwości wykorzystania istniejących nadwyŝek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych, 4) zakres współpracy z innymi gminami Przedsiębiorstwa energetyczne udostępniają nieodpłatnie zarządowi gminy plany, o których mowa w art. 16 ust. 1, w zakresie dotyczącym terenu tej gminy oraz propozycje niezbędne do opracowania projektu załoŝeń. 13

Projekt załoŝeń podlega opiniowaniu przez samorząd województwa w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami oraz przez wojewodę w z akresie z godności z załoŝeniami polityki energetycznej państwa. Projekt załoŝeń wykłada się do publicznego wglądu na okres 21 dni, powiadamiając o tym w sposób przyjęty zwyczajowo w danej miejscowości. Osoby i jednostki organizacyjne zainteresowane zaopatrzeniem w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy mają prawo składać wnioski, zastrzeŝenia i uwagi do projektu załoŝeń. Rada gminy uchwala załoŝenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, rozpatrując jednocześnie wnioski, zastrzeŝenia i uwagi zgłoszone w czasie wyłoŝenia projektu załoŝeń do publicznego wglądu. Sformułowany w powyŝszy sposób obowiązek opracowania "ZałoŜeń...", to jedno z narzędzi, którego wykorzystanie ma doprowadzić do realizacji celów określonych w Art. 1 ust 2 Prawa Energetycznego: "Celem ustawy jest tworzenie warunków do zrównowaŝonego rozwoju kraju, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego i racjonalnego uŝytkowania paliw i energii, rozwoju konkurencji, przeciwdziałania negatywnym skutkom naturalnych monopoli, uwzględniania wymogów ochrony środowiska, zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych oraz ochrony interesów odbiorców i minimalizacji kosztów". Cel ten bezpośrednio koresponduje z wymaganiami Ustawy o Samorządzie Terytorialnym z dnia 8 marca 1990 r. (Dz. U. z 1990 nr 16 poz. 95 z późniejszymi zmianami) Artykuł 7 p. 3 tej ustawy sformułowano w brzmieniu: "Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty naleŝy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne gminy obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i utylizacji odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną." Tak więc gmina jako podstawowa jednostka organizacyjna państwa ma umoŝliwiać i tworzyć narzędzia zapewniające respektowanie postulatów i oczekiwań moŝliwie małych grup społecznych zapewniając im skuteczny, ale i racjonalny wpływ na podejmowane z ich inicjatywy decyzje, istotne z ich punktu widzenia. Decyzje gminy mają zapewnić sprawną, skuteczną, i efektywną kontrolę uzgodnionych działań administracji, stopnia osiągania oczekiwanych celów jak i kosztów ich uzyskania. "SprzęŜenie zwrotne" między decyzjami administracji i oczekiwaniami społeczności powinny 14

zapewnić, w przypadku zaistnienia konieczności, wprowadzenia zmian do przyjętych planów postępowania. Najbardziej skuteczną formą obrony interesów konsumenta przed moŝliwością wykorzystywania pozycji monopolistycznej na rynku przez przedsiębiorstwa energetyczne jest tworzenie warunków stymulujących powstawanie konkurencyjnych rynków poszczególnych nośników energii, w tym rynków umoŝliwiających zaspokojenie zbiorowych potrzeb lokalnych społeczności, za tworzenie których odpowiedzialna jest Gmina. RównieŜ uchwalone przez Radę Ministrów w lutym 2000 roku ZałoŜenia polityki energetycznej Polski do roku 2020" odnoszą się do roli opracowywanych przez Gminy..ZałoŜeń do planu zaopatrzenia...". PowyŜsze ZałoŜenia" zwracają uwagę na konieczność prowadzenia działań zintegrowanych, w wyniku których, w tym w wyniku opracowania ZałoŜeń do planów zaopatrzenia społeczności gmin w ciepło, energię elektryczną i palia gazowe" (oraz wykonanych w ramach tych opracowań analiz energetyczno - egzegetycznych), zostanie uzyskany efekt racjonalizacji i względne obniŝenie kosztów wydatkowanych na energię i jej nośniki przez społeczność zamieszkującą bądź prowadzącą działalność gospodarczą na terenie gminy. Mowa tu o względnym obniŝeniu kosztów wykorzystywanej energii na jednostkę wytworzonego produktu. Opracowywane ZałoŜenia... " stanowić winny jeden z elementów uzasadniających celowość aktywizacji aktywności ekonomicznej podmiotów na terenie gminy i przyczyniać się w ten sposób do rozwoju gospodarczego regionu i odpowiedniego zwiększenia zuŝycia energii i jej nośników. Na konieczność tworzenia konkurencyjnych rynków energii zwraca równieŝ uwagę orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 października 1999 roku, w którym stwierdza się Ŝe obecna liczba podmiotów mających prawo zaopatrywania odbiorców w energię lub jej nośniki jest ograniczona, a upowaŝnione podmioty zajmują na ogół quasi monopolistyczną pozycję na rynku. Pozycja negocjacyjna odbiorców w kontaktach z tymi przedsiębiorstwami jest duŝo słabsza i przedsiębiorstwa mają stosunkowo duŝą swobodę narzucenia odbiorcy uciąŝliwych warunków odbioru. Odbiorca nie mając alternatywy zmuszony jest najczęściej takie warunki akceptować. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zmusiło rząd i parlament do wprowadzenia zmian do Prawa Energetycznego, które to zmiany wprowadzono ustawą z 26 maja 2000 roku. 15

2 Ogólna charakterystyka gminy - stan obecny. Gmina Glinojeck jest połoŝona w województwie Mazowieckim, w dolinie Wkry. LeŜy ona na terenie Niziny Mazowieckiej, na wysoczyźnie Ciechanowskiej. Nizina Mazowiecka stanowi pod względem ukształtowania powierzchni rozległą, acz płaską kotlinę. Tektonicznie połoŝona jest w strefie niecki przybrzeŝnej, zwanej w tej części Niecką Mazowiecką. Została ona utworzona w osadach mezozoicznych, wypełniona jest naprzemianległymi - przepuszczalnymi i nieprzepuszczalnymi osadami trzeciorzędowymi. Główne rysy rzeźby Niziny Mazowieckiej zostały ukształtowane w wyniku działania lądolodu skandynawskiego podczas zlodowacenia środkowopolskiego. Formy utworzone w wyniku działalności lodowców, uległy znacznemu zdenudowaniu w warunkach klimatu peryglacjalnego, który panował tu w okresie zlodowacenia bałtyckiego. Pod koniec zlodowacenia bałtyckiego i w chłodniejszych okresach holocenu wytworzone zostały kompleksy wydm parabolicznych, stanowiących jeden z najbardziej charakterystycznych składników krajobrazu. Gleby Niziny Mazowieckiej zaliczane są w większości do mało urodzajnych. Na przewaŝającym obszarze występują gleby bielicowe rozwinięte na piaskach, glinach i osadach. Na terenie gminy Glinojeck występują głównie pisaki i Ŝwiry, jak równieŝ gliny oraz w dolinie Wkry - mady. Glinojeck jest gminą charakteryzującą się czystością środowiska naturalnego. Jej teren w 40% stanowią lasy i brak jest jakichkolwiek obszarów zagroŝenia ekologicznego. Graniczy ona z 6 gminami: od południowego zachodu z gminą Baboszewo, od południa z gminą Sochocin, od południowego wschodu z gminą Ojrzeń, wschodu z gminą Ciechanów - siedzibą powiatu, od północy z gminą Strzegowo, a od zachodu z gminą RaciąŜ. Granica pomiędzy gminą Glinojeck a gminami Baboszewo, Sochocin i RaciąŜ jest jednocześnie granicą między powiatami Ciechanowskim i Płońskim, a granica pomiędzy gminą Glinojeck a gminą Strzegowo jest jednocześnie granicą powiatów ciechanowskiego i mławskiego. Gmina Glinojeck jest jedną z 9 gmin powiatu ciechanowskiego (Województwo Mazowieckie). Gmina obejmuje 29 sołectw: Bielawy, Brody Młockie, Budy Rumockie, Dreglin, Dukt-Krusz, Faustynowo, Garwarz Nowy, Garwarz Stary, Glinojeck, Kondrajec Pański, Kondrajec Szlachecki, Kowalewko-Szyjki, Lipiny, Luszewo, MaluŜyn, Ogonowo, Ościsłowo, Rumoka, Sadek. Strzeszewo, SulerzyŜ, Śródborze, Wkra, Wola Młocka, Wólka Garwarska, Zalesie, śeleźnia na łącznym obszarze 153 km 2. Tereny, na których połoŝona jest gmina Glinojeck są dogodnym miejscem dla wypoczynku ludności. Czyste ekologicznie obszary są solidną podstawa dla stworzenia bazy wypoczynkowej. Szczególnie wskazane byłoby tu utworzenie gospodarstw agroturystycznej. 16

2.1 Ludność, mieszkalnictwo, miejsca koncentracji osadnictwa PoniŜsze zestawienie przedstawia liczbę ludności na terenie poszczególnych sołectw wraz z powierzchnią sołectw oraz średnią liczbą ludności przypadającą na km 2. Tab. 1 Powierzchnia poszczególnych miejscowości i liczba ludności w gminie Lp. Miejscowość Powierzchnia w ha Liczba ludności % ogółu mieszkańców Liczba ludności na1km² 1. Bielawy 346,86 125 1,48% 36,04 2. Brody Młockie 155,65 105 1,24% 67,46 3. Budy Rumockie 292,45 66 0,78% 22,57 4. Dreglin 415,29 145 1,72% 34,92 5. Dukt - Krusz 323,98 143 1,70% 44,14 6. Faustynowo 381,7 189 2,24% 49,52 7. Garwarz Nowy 188,27 155 1,84% 82,33 8. Garwarz Stary 173,61 91 1,08% 52,42 9. Glinojeck 737,68 3 186 37,78% 431,89 10. Kowalewko - Szyjki 563,8 255 3,02% 45,23 11. Kondrajec Pański 900,38 429 5,09% 47,65 12. Kondrajec Szlachecki 675,16 228 2,70% 33,77 13. Lipiny 241,26 72 0,85% 29,84 14. Luszewo 393,91 139 1,65% 35,29 15. MaluŜyn 766,58 382 4,53% 49,83 16. Ogonowo 790,48 174 2,06% 22,01 17. Ościsłowo 1561,14 331 3,92% 21,20 18. Płaciszewo 624,77 178 2,11% 28,49 19. Rumoka 720,62 258 3,06% 35,80 20. Sadek 180,88 56 0,66% 30,96 21. Strzeszewo 262,77 146 1,73% 55,56 22. SulerzyŜ 812,47 211 2,50% 25,97 23. Śródborze 851,09 230 2,73% 27,02 24. Wkra 440,06 228 2,70% 51,81 25. Wola Młocka 1168,7 293 3,47% 25,07 26. Wola Garwarska 271,19 154 1,83% 56,79 27. Zalesie 261,45 115 1,36% 43,99 28. Zygmuntowo 204,96 211 2,50% 102,95 29. śeleźnia 678,74 139 1,65% 20,48 Gmina ogółem 15385,9 8 434 100,00% 54,82 Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych gminy 17

Średnia gęstość zaludnienia w Województwie Mazowieckim wynosi 143 osoby na 1 kn² wobec 88 osób na 1 km 2 w Powiecie Ciechanowskim. Ludność gminy jest społecznością stosunkowo młodą; osoby w wieku przedprodukcyjnym (tj. do 17 roku Ŝycia włącznie) stanowią ok. 33% populacji, osoby w wieku produkcyjnym (od 18 roku Ŝycia do 59 dla kobiet i do 64 roku dla męŝczyzn) - 52% i osoby w wieku poprodukcyjnym - 15% populacji. Saldo migracji jest zmienne, przyrost rzeczywisty ludności gminy ulega więc znacznym wahaniom, jednakŝe trend wskazuje na to, iŝ jest on jednak dodatni. Prognozę wzrostu liczby ludności sformułowano w celu oszacowania przyszłego zapotrzebowania na ciepło i energię elektryczną i określenia przyszłego zuŝycia tych mediów na 1 mieszkańca. Zgodnie z oszacowaną funkcją trendu wzrostu liczby ludności (sposób oszacowania przedstawiono w Załączniku 1), liczba ludności w gminie Glinojeck wyniesie: > w roku 2005 - > w roku 2010 - > w roku 2015-8 536 osób 8 610 osób 8 683 osób. Trend wzrostu liczby ludności przedstawia poniŝszy wykres: Rys. 1. Prognoza wzrostu liczby ludności w gminie Liczba ludności gminy Glinojeck 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2005 2010 2015 Źródło: Obliczenia własne Lata 18

2.2 Klimat i warunki Ŝycia mieszkańców; zabudowania mieszkalne W ostatnich latach zachodzą dość szybkie zmiany klimatyczne. Zmiany te, wraz z równolegle obserwowanymi zmianami struktury potrzeb odbiorców (przede wszystkim w obszarach działalności przemysłowej), wywierają istotny wpływ na zapotrzebowanie na ciepło i energię elektryczną i strukturę tego zapotrzebowania. Nie dysponując wieloletnimi danymi odnośnie średnich temperatur terenów doliny Wkry, poniŝej przedstawiamy na wykresach zmiany średnich temperatur sezonu grzewczego i średnich temperatur stycznia w latach 1977-1997 dla jednego z miast w Polsce środkowej. Rys. 2 Średnia temperatura sezonu grzewczego Średnia temperatura sezonu grzewczego - średnia ruchoma 10-Ietnia 1977 1982 1987 1992 1997 Źródło: Dane jednego z klientów JES Energy Ełectrowatt Ekono Rys. 3: Średnia temperatura stycznia Średnia temperatura stycznia - średnia ruchoma 10-Ietnia w tym samym mieście Źródło: Dane jednego z klientów JES Energy Ełectrowatt Ekono

Trudno przesądzać o trwałości obserwowanych trendów zmian klimatu; tzw. efekt cieplarniany jest jednak faktem. Dopiero najbliŝsze lata (zob. poniŝszy 180-letni cykl zmian klimatycznych dla Warszawy) pozwolą przesądzić czy temperatury w latach następnych zaczną się obniŝać, ale wolniej niŝ przewidywano przed kilku laty, czy teŝ w wyniku działania efektu cieplarnianego ustabilizują się, czy będą nawet rosnąć. Glinojeck leŝy w regionie klimatycznym Północno-Mazurskim. Obecny klimat charakteryzuje się jedną z najniŝszych w Polsce sumą opadów (500 do 550 mm rocznie), które są raczej krótkie i nawalne i występują głównie w miesiącach letnich. Tereny są ubogie w wody podziemne. Na terenie gminy daję się zauwaŝyć nakładanie wpływów Morza Bałtyckiego jak i wpływ kontynentalny. DuŜą liczbę dni w roku stanowią dni pochmurne. Pokrywa śnieŝna utrzymuje się przez okres 70-80 dni w roku. Okres wegetacyjny trwa tu przez 200-210 dni w roku. Lata są ciepłe (średnie temperatury lipca wynoszą ok. 18 C), zimy niezbyt mroźne (ze średnimi temperaturami w styczniu ok. - 3 C). Średnioroczne temperatury powietrza dla tego rejonu kształtują się na poziomie ok. 7,5 C. Wiatry - głównie zachodnie, północno-zachodnie, północno i południowo-wschodnie - są z reguły słabe (1 do 2 m/sek). Izoamplituda roczna kształtuje się na poziomie ok. 20 C. Obserwowane zmiany klimatyczne mają zasadnicze znaczenie dla kształtowania się popytu na ciepło, na wielkość i struktury zmian zapotrzebowania sezonowego. Warunki Ŝycia mieszkańców gminy Glinojeck są określone przez istniejącą, szeroko rozumianą infrastrukturę techniczną i socjalną. Niektóre z nich, jak wodociągi i kanalizacja, oczyszczalnie ścieków, czy wreszcie zanieczyszczenie środowiska naturalnego przedstawiono poniŝej. Pozostałe, to jest nauka, ochrona zdrowia, administracja, gazownictwo, ciepłownictwo i elektroenergetyka są omówione w dalszej części opracowania. Wodociągi Systemem zaopatrzenia mieszkańców w wodę zarządza Zakład Gospodarki Komunalnej. System ten obejmuje miasto Glinojeck oraz 16 miejscowości. Do końca 2001 planowana jest rozbudowa sieci o kolejne 11 sołectw. Zakład eksploatuje następujące obiekty: ujęcia wody w Glinojecku i MaluŜynie - stacje uzdatniania wody w Glinojecku i MaluŜynie - pompownie i hydrofornie w Glinojecku i MaluŜynie zbiornik wodociągowy w Glinojecku (pojemność 200 m 3 - zasoby na ok. 24h) - sieć wodociągowa o łącznej długości 76 km Około 41,7% mieszkańców gminy Glinojeck korzysta z wodociągu, z czego w samym mieście Glinojeck jest to powyŝej 90%. Pozostała część mieszkańców gminy korzysta z własnych ujęć wody (studni). 20

Kanalizacja Podobnie jak w przypadku wodociągu, jedynie Miasto Glinojeck korzysta z kanalizacji sanitarnej, zarządzanej przez Zakład Gospodarki Komunalnej. Korzysta z niej ok. 75% mieszkańców miasta. Oczyszczalnie ścieków Na terenie gminy jedynie w mieście Glinojeck znajduje się oczyszczalnia ścieków, typ WS- 400 Bioblok o przepustowości 400m 3 /dobę. Obecnie przez oczyszczalnię przechodzi ok. 260-270 m 3 /dobę, co wobec maksymalnej dozwolonej przepustowości 470 m 3 /dobę stanowi ok. 56% moŝliwości. Zanieczyszczenie środowiska naturalnego Obszar gminy nie jest objęty badaniami stanu zanieczyszczeń powietrza. NajbliŜszy punkt pomiarowy sieci monitoringu znajduje się w Ciechanowie, gdzie w 1999 r stwierdzono następujące średnioroczne wartości stęŝeń: SO2-3.5 u/m 3, wobec dopuszczalnego poziomu 40 u/m 3 NO2 22,5 u/m 3, wobec dopuszczalnego poziomu 40 u/m 3 Pył - 22.1 u/m 3, wobec dopuszczalnego poziomu 50 u/m 3 Wyniki te świadczą o czystości środowiska tego regionu, pomimo istnienia w rejonie zakładów przemysłowych w Płocku i Ciechanowie. NaleŜy przypuszczać iŝ wyniki te są jeszcze lepsze na obszarze gminy Glinojeck. Zabudowania mieszkalne Na terenie miasta Glinojeck znajdują się budynki wielorodzinne - działa Spółdzielnia Mieszkaniowa, oraz Bloki Mieszkalne Towarzystwa Budownictwa Społecznego. Pozostałe budynki to zabudowa jednorodzinna. Budynki stawiane przed 1977 rokiem (ściany z drewna lub cegły, bez docieplenia, stropy betonowe, okna jedno lub dwuszybowe drewniane) stanowią 69% wszystkich budynków, budynki z lat 1977-1994 (ściany lj cegły, bez docieplenia, ocieplone stropy i stropodachy, okna dwuszybowe) - 24% i budynki postawione po 1994 roku (ściany 1½ pustaka, ocieplone stropy i stropodachy, okna często trójszybowe, nowoczesny system co) - 7%. 21

Liczbę budynków w gminie ilustruje poniŝsza tabela: Tab 2. Podział budynków wg. technologii budowy Lp. 1. 2. 3. Rodzaj budynku Budynki sprzed 1977 roku Budynki z lat 1977-1994 Budynki po 1994 roku Liczba 1278 439 128 %od ogółu 69,27% 23,79% 6,94% 4. Razem 1845 100,00% Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych gminy Kubaturę budynków szkolnictwa przedstawiono poniŝej: Tabela 3: Kubatura placówek szkolnictwa w gminie Glinojeck Szkoła podstawowa Glinojeck Gimnazjum, Glinojeck 22 749 m 3 Liceum Ogólnokształcące, Glinojeck Szkoła Podstawowa, Zalesie 1 377 m 3 Szkoła Podstawowa, Ościsłowo 5 012 m 3 Szkoła Podstawowa, Wola Mścisławska 2 376 m 3 Szkoła Podstawowa, Płaciszewo 1 500 m 3 Przedszkole, Glinojeck 2 739 m 3 Szkoła Podstawowa, MaluŜyn ok. 3 500 m3 Gimnazjum, Ościsłowo Razem ok. 39 253 m 3 Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych gminy 22

Z braku danych o kubaturze szkoły podstawowej w MaluŜynie, oraz gimnazjum w Ościsłowie oraz przedszkola w Glinojecku załoŝono, Ŝe ich łączna kubatura wynosi ok. 3500 m 3. Zatem łączna uŝytkowa kubatura budynków szkolnictwa ogrzewana w gminie wynosi ok. 39 253 m 3. 23 Usługi, turystyka, baza noclegowa Gmina Glinojeck w agroturystyce oraz organizacji wypoczynku upatruje szansę swojego rozwoju, aktywizacji gospodarczej mieszkańców. Rozwój turystyki powoduje bowiem powstawanie nowych źródeł utrzymania i wzrost liczby miejsc pracy. JednakŜe trzeba zauwaŝyć, iŝ pakiet oferowanych przez gminę i jej mieszkańców usług z zakresu turystyki i rekreacji jest bardzo ubogi, zdecydowanie nieadekwatny do moŝliwości i atrakcyjności regionu. Na terenie gminy znajdują się tylko jeden ośrodek noclegowy dla turystów. Jest, to Hotel Leśny znajdujący się przy cukrowni. Był on budowany w zamyśle, jako hotel pracowniczy dla pracowników cukrowni. Na terenie gminy nie ma Ŝadnych gospodarstw agroturystycznych. Baza noclegowa i turystyczna jest więc zdecydowanie poniŝej moŝliwości, stwarzanych przez atrakcyjność geograficzną i przyrodniczą regionu. 2.4 Administracja, nauka, przemysł i rzemiosło Siedzibą organów samorządowej administracji publicznej jest Glinojeck; ponadto, znajdują się tutaj: - Komisariat Policji - Bank Spółdzielczy Zakład Gospodarki Komunalnej Ośrodkiem Ŝycia kulturalnego jest Gminny Ośrodek Kultury w Glinojecku, promujący sztukę ludową regionu i zajęcia edukacyjne. Gmina posiada 1 liceum ogólnokształcące, 6 szkół podstawowych, 2 gimnazja oraz przedszkole. Łącznie do placówek szkolnictwa uczęszcza 1189 uczniów. Funkcjonuje tylko przemysł przetwórczy, jednakŝe jak wynika ze spisu podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w ewidencji gminy działają jedynie dwa zakłady tego typu. Produkcja dotyczy głównie materiałów budowlanych na skalę lokalną, natomiast stosukowo dobrze rozwinięte jest rynek usług dla ludności. Na terenie gminy znajduje się cukrownia, będąca jednakŝe zakładem niezaleŝnym od władz gminy i w związku z tym nie będzie brana pod uwagę w dalszych rozwaŝaniach. BudŜet gminy w ostatnich latach kształtował się następująco: Tab. 4. BudŜet gminy w latach 1995-2000 Pozycja 1999 2000 2001 Dochody (w mln PLN) 9,2948 10,1269 10,7277 Wydatki (w mln PLN) 9,1482 9,8331 11,4891 Wynik finansowy 0,1466 0,2938-0,7614 Źródło: Dane Urzędu Gminy 23

2.5 Infrastruktura energetyczna na terenie gminy; deklarowana aktywność i plany inwestycyjne spółek dystrybucyjnych dotychczas zasilających mieszkańców w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe Gazownictwo Do gminy nie dociera magistralna sieć gazowa. Przez teren gminy przebiega wprawdzie gazociąg Jamalski, lecz najbliŝsza tłocznia znajduje się w Gminie Regimin, połoŝonej w dość duŝej odległości od gminy Glinojeck. Pełniejsze rozwaŝania dotyczące opłacalności doprowadzenia gazociągu zostały przeprowadzone w dalszej części opracowania. Elektroenergetyka Teren Gminy zasilany jest w energię elektryczną liniami średniego napięcia wyprowadzonymi z GPZ RaciąŜ i GPZ Ciechanów. Energia elektryczna z tych źródeł jest doprowadzona liniami napowietrznymi średniego napięcia 15 kv do stacji transformatorowych 15/0,4 kv zlokalizowanych w poszczególnych miejscowościach gminy, a następnie dostarczana odbiorcom siecią rozdzielczą niskiego napięcia 0,4 kv. ZE Płock ocenia, iŝ stan sieci energetycznej jest dobry a istniejące urządzenia zaspokajają potrzeby odbiorców w zakresie wykorzystywanych mocy i parametrów napięcia. Dopiero w przypadku pojawienia się nowych odbiorców mocy rzędu kilku MW nastąpi konieczność rozbudowy istniejących GPZ lub budowy nowych. Dla odbiorców wymagających zwiększonej pewności zasilania niezbędna będzie rozbudowa linii SN w celu zasilania drugostronnego. Obecne wykorzystanie transformatorów i linii NN szacuje się na nie więcej niŝ ok. 80% i nie ma przesłanek do podejmowania nowych inicjatyw w tym zakresie. W przypadku pojawienia się konieczności podłączania nowych odbiorców, zwłaszcza kompleksów mieszkaniowych lub drobnego przemysłu, co najmniej z wyprzedzeniem 1 roku naleŝy podjąć inicjatywę budowy nowej linii średniego napięcia, stacji trafo oraz linii niskiego napięcia. Ciepłownictwo W mieście Glinojeck pracują dwie kotłownie: jedna o mocy 1,72 MW obsługuje szkołę i przedszkole w Glinojecku oraz halę sportową i jeden budynek mieszkalny, druga o mocy 4 MW dostarcza ciepła do pozostałych budynków mieszkalnych. Obie kotłownie mają moŝliwość dostarczania c.w. jak i co., jednakŝe pierwsza dostarcza jedynie co. Sezon grzewczy kotłowni trwa od 01.10 do 30.04. Budynki w pozostałych sołectwach są ogrzewane indywidualnie, poprzez źródła ciepła opalane paliwem stałym (węgiel, koks). Dane dotyczące 24

zapotrzebowania na ciepło, jak i istniejące sieci ciepłownicze mogą zostać wykorzystane jako miejsce pilotowych inwestycji wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej w skojarzeniu. 3 Charakterystyka lokalnych zasobów energetycznych na terenie gminy poszczególnych rodzajów energii lub jej nośników; energii elektrycznej, gazu, oleju opałowego, węgla, tzw. alternatywnych źródeł energii, w tym źródeł energii geotermalnej, energii wiatru, słońca oraz energii pozyskiwanej w procesach utylizacji odpadów i ścieków; struktura zuŝycia tych nośników na terenie gminy Gmina leŝy w obszarze działania Zakładu Energetycznego Płock S.A. - Rejon Ciechanów. Jak wspomniano wyŝej, nie istnieje sieć gazociągowa na terenie gminy; gaz i paliwa płynne są rozprowadzane przez istniejące na tym terenie stacje benzynowe. Mieszkańcy gminy zaopatrują się w węgiel i koks równieŝ we własnym zakresie; paliwa te, wraz z pozyskiwanym lokalnie drewnem, stanowią obecnie podstawowe paliwa zuŝywane dla celów grzewczych. Nie przeprowadzono szczegółowych analiz dotyczących odnawialnych źródeł energii: słońca, wiatru, czy energii geotermalnej. Zgodnie z dostępnymi danymi, siła i czasokres występowania wiatru na terenie gminy nie pozwala na ekonomiczną eksploatację jego energii. RównieŜ ewentualne wykorzystanie energii słońca nie jest ekonomicznie uzasadnione. MoŜliwość utylizacji odpadów na miejscu z terenu gminy i wykorzystania ich do wytwarzania energii wymaga przeprowadzenia odrębnych badań, przede wszystkim ze względu na konieczność zapewnienia technologicznych ilości odpadów dla uzyskania opłacalności ekonomicznej utylizacji. Obecnie Urząd Gminy ma podpisaną umowę z firmą odbierającą od niej śmieci i składującą je poza obszarem gminy. Natomiast brak jest danych o firmach, które podpisały umowy z mieszkańcami gminy. Podstawowym nośnikiem energii, wykorzystywanym przez mieszkańców gminy do celów ogrzewania jest węgiel i koks oraz drewno. Olej opałowy wykorzystywany jest w znikomej liczbie gospodarstw. 4.Charakterystyka i ocena aktualnego sposobu zaspokajania potrzeb związanych z ogrzewaniem budynków oraz wykorzystaniem ciepła przez rzemiosło i przemysł w stosowanych przez nich procesach technologicznych 25

4.1 Aktualne zapotrzebowanie na moc cieplną i zmiany tego zapotrzebowania w poszczególnych miesiącach roku. Sposób zaspokajania zapotrzebowania na ciepło, a źródła wytwarzania ciepła (indywidualne piece węglowe, piece gazowe, źródła wykorzystujące alternatywne źródła energii, lokalne systemy ciepłownicze i ciepłownie przemysłowe) Zapotrzebowanie na ciepło zaleŝy od klimatu i jego zmian sezonowych. Najsilniej zaś od zmian temperatury powietrza na zewnątrz budynków w okresie roku. W tzw. uporządkowanej charakterystyce zapotrzebowania na moc cieplną, na której podaje się w funkcji czasu występowania relacje pomiędzy zapotrzebowaniem na określoną moc cieplną, niezbędną do ogrzania pomieszczeń a czasem występowania takiego zapotrzebowania, moŝna wyróŝnić co najmniej cztery róŝne charakterystyczne okresy zapotrzebowania na moc: - okres występujących ekstremalnie" niskich temperatur. Trwa on z reguły nie dłuŝej jak dwa tygodnie w roku; ewentualne wystąpienie takich temperatur powoduje konieczność utworzenia rezerwy w postaci dodatkowych źródeł wytwarzania ciepła o mocy o wartości ok. 50% mocy średniej potrzebnej w dwu najzimniejszych miesiącach. Ze względu na krótki okres ewentualnego występowania ekstremalnie" niskich temperatur, koszt dostarczonego ciepła z takich dodatkowych rezerw mocy w ogólnym bilansie kosztów ciepła dostarczonego w okresie całego roku nie odgrywa istotnej roli. - okres jednego lub dwu najchłodniejszych miesięcy zimy; okres ten trwa od ok. 800 do ok. 1500 godzin w roku. - okres wiosny i jesieni, kiedy zapotrzebowanie na moc cieplną zmniejsza się (praktycznie) proporcjonalnie z upływem czasu w stosunku do występowania tych pór roku. W przypadku Podhala jest to okres o czasie trwania od ok. 4300 godzin do 5000 godzin w roku. Jeśli uwzględnić okres zimy, to łączny maksymalny czas wykorzystania najmniejszej z wymaganych w tym okresie mocy moŝna określić na ok. 5800 godzin w roku okres ewentualnego występowania zapotrzebowania na moc cieplną w okresie sezonu letniego, np. do ogrzewania wody. PoniŜej przedstawiono oszacowanie zapotrzebowania na moc cieplną w gminie Glinojeck; podane wartości odnoszą się do wymaganych wartości mocy przy występowaniu w jednym z dwu" najzimniejszych miesięcy w roku normatywnych ekstremalnie niskich temperatur (dla obszaru gminy - 20 C). 26