Ekonomiczna analiza podatków 6. Płacenie podatków i ich aspekt międzynarodowy Owsiak S., Finanse Publiczne, PWN, Warszawa 2005 http://ec.europa.eu/taxation_customs/index_en.htm Taxation trends in the European Union, Eurostat 2014 OECD (2015), Tax tansparency 2015. Report on Progress, Global Forum on Transparency and Exchange of Information for Tax Purposes 1
Plan: Unikanie podatków a uchylanie się od podatków, Optymalizacja podatkowa, globalizacja jako sposób unikania podatków, Konkurencja podatkowa, Raje podatkowe i walka z nimi, Harmonizacja podatków w Unii Europejskiej, Unikanie podwójnego opodatkowania. 2
Uchylanie się od płacenia podatków (tax evasion) nielegalne postępowanie w celu obniżenia podatków. Unikanie płacenia podatków (tax avoidance) manipulacja własnymi finansami w ramach obowiązujących reguł prawnych, by zapłacić niższe podatki. Optymalizacja podatkowa (tax planning) manipulacja własnymi finansami przez przedsiębiorstwa w ramach obowiązujących reguł prawnych, często w sposób zamierzony przez prawodawcę, by zapłacić niższe podatki. - Kontrowersyjne, czasami trudno odróżnić optymalizację podatkową od obejścia prawa podatkowego, czyli unikania podatków przez podejmowanie działań, których jedynym celem jest obniżenie podatków. 3
Sposoby unikania podatków: Wykorzystywanie ulg i zwolnień, Wybór formy działalności, która pociąga za sobą mniejsze obciążenie podatkowe, Korzystanie z niekompatybilności różnych rozwiązań podatkowych, Szukanie rynków, produktów, typów prowadzenia działalności i typów transakcji, które nie są opodatkowane, albo są obciążone mniejszym podatkiem, Wykorzystanie różnic w systemach podatkowych innych krajów (zwłaszcza wielkie korporacje) nie tylko konkurencja podatkowa, Korzystanie z rajów podatkowych (tylko czy to nie jest uchylanie się od podatków?). 4
Konkurencja podatkowa: Używanie systemu podatkowego dla zachęcenia inwestorów do lokowania kapitałów w naszym kraju, System musi być tak konkurencyjny w stosunku do innych krajów, jak to tylko możliwe, ale jednocześnie zapewniać środki do funkcjonowania państwa, Zachęcamy do inwestycji długoterminowych, ale walczymy ze spekulacją i kapitałem powiązanym z rajami podatkowymi, Problem ze szkodliwą konkurencją podatkową, W UE za szkodliwą konkurencję uznaje się wszystko, co w jakiś sposób zakłóca działanie wspólnego rynku i nie jest transparentne. (http://ec.europa.eu/taxation_customs/taxation/company_tax/harmful_tax_practices/index_en.htm) 5
Raj podatkowy: Tax heaven - A country or designated zone that has low or no taxes, or highly secretive banks, and often a warm climate and sandy beaches, which make it attractive to foreigners bent on tax avoidance or even tax evasion. The Economist Międzynarodowa praktyka (OECD) skupia się na kwestiach jawności i dostępu do informacji - Global Forum on Transparency and Exchange of Information for Tax Purposes, Rajami podatkowymi mogą być również duże, rozwinięte kraje, np. Wielka Brytania, USA Można być rajem ze względu na jakiś szczegół systemu podatkowego, czyli można zostać rajem podatkowym przez przypadek. 6
http://www.oecd.org/tax/transparency Overall Rating Following Peer Reviews against the standard of EOIR (as at November 2017) Ratings based on First round of reviews Ratings based on Second round of Overall rating Tax heavens reviews Belgium, China, Colombia, Finland, France, Iceland, Ireland,Isle of Man, Italy, Jersey, Compliant Japan, Korea, Lithuania, Mexico, New Zealand, Mauritius, Norway Slovenia, South Africa, Spain, Sweden Albania, Argentina, Aruba, Austria, Azerbaijan, Bahamas, Bahrain, Barbados, Belize, Botswana, Brazil, British Virgin Islands, Brunei Darussalam, Bulgaria, Burkina Faso, Cameroon, Chile, Cook Islands, Cyprus, Czech Republic, El Salvador, Estonia, Former Yugoslav Republic of Macedonia, Gabon, Georgia, Ghana, Gibraltar, Greece, Grenada, Guernsey, Hong Kong (China), Hungary, Israel, Kenya, Latvia, Lesotho, Liechtenstein, Luxembourg, Macao (China), Malaysia, Malta, Mauritania, Monaco, Montserrat, Morocco, Netherlands, Nigeria, Niue, Pakistan, Philippines, Poland, Portugal, Romania, Russia, San Marino, Senegal, Singapore, Slovak Republic, Saint Kitts and Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent and the Grenadines, Saudi Arabia, Seychelles, Switzerland, Turks and Caicos Islands, Uganda, United Kingdom, United States, Uruguay Andorra, Antigua and Barbuda, Costa Rica, Dominica, Dominican Republic, Guatemala, Federated States of Micronesia, Lebanon, Nauru, Panama, Samoa, United Arab Emirates, Vanuatu Australia, Bermuda, Canada, Cayman Islands, Denmark, Germany, India, Qatar Largely Compliant dr Grzegorz Kula, Provisionally Largely Compliant Anguilla, Indonesia, Sint Maarten, Turkey Curaçao, Jamaica Partially Compliant Marshall Islands Provisionally Partially Compliant Trinidad and Tobago Non Compliant
Raj podatkowy: EU list of non-cooperative tax jurisdictions (Dec. 5th, 2017) 8
Raj podatkowy: Financial Secrecy Index - 2015 Results http://www.financialsecrecyindex.com/introduction/fsi-2015-results 9
Harmonizacja podatków w Unii Europejskiej: Unia harmonizuje tylko te podatki, które directly affect the establishment or functioning of the common market (http://ec.europa.eu/taxation_customs/taxation/gen_info/tax_policy/index_en.htm) Głównym priorytetem jest eliminacja wszystkich podatkowych przeszkód dla aktywności ekonomicznej między państwami członkowskimi. Drugim priorytetem jest walka z nieuczciwą konkurencją podatkową i dążenie do ograniczenia przestępstw podatkowych. Najbardziej zharmonizowane są VAT (15%) i akcyza. W podatkach od osób prawnych harmonizacja dotyczy tylko kwestii międzynarodowych (propozycja Common Consolidated Corporate Tax Base). Nie ma harmonizacji PIT, współpraca między krajami. 10
Unikanie podwójnego opodatkowania: 1. Sytuacja, gdy jeden dochód jest opodatkowany różnymi podatkami. 2. Sytuacja, gdy jeden dochód jest opodatkowany w różnych krajach. Podstawowy problem w przypadku 1. to dywidendy dochód firmy i dochód podatnika zwykle opodatkowane u źródła i objęte kredytem podatkowym. Przypadek 2 to praca zagranicą i konieczność rozliczenia podatków w kraju uzyskania przychodu i kraju rezydencji. Zwykle są to kwestie regulowane w odniesieniu do poszczególnych przypadków, a nie ogólnie. W przypadku 2 rozstrzygają to bilateralne umowy między krajami. 11
Unikanie podwójnego opodatkowania: Rozliczenie dochodów z zagranicy: 1. Metoda wyłączenia / wyłączenia z progresją - dochód uzyskany z zagranicy wyłącza się z podstawy opodatkowania w kraju rezydencji podatkowej, - przy wyłączeniu z progresją dochód ten brany jest pod uwagę przy wyliczaniu podatków od dochodów osiągniętych w kraju. 2. Metoda odliczenia proporcjonalnego - dochód uzyskany z zagranicy jest włączony do podstawy opodatkowania w Polsce, - podatek zapłacony od niego za granicą jest odliczany od podatku krajowego - kredyt podatkowy. 12
Unikanie podwójnego opodatkowania: 1. Metoda wyłączenia z progresją przykład (http://www.podatekdochodowy.pl/artykul,1623,6108,metody-unikania-podwojnego-opodatkowania.html) Dochód w Polsce: 45.000 zł Dochód zagranicą: 86.000 zł Dochód razem: 131.000 zł Podatek: 15.395,04 zł + (131.000 zł - 85.528 zł) x 32% = 29.946,08 zł Efektywna stopa podatku: podatek dochódrazem 100% Należny podatek w Polsce: 29946,08 131000 45.000 zł x 22,86% = 10.287 zł 100% 22,86% 13
Unikanie podwójnego opodatkowania: 2. Metoda odliczenia proporcjonalnego (http://www.podatekdochodowy.pl/artykul,1623,6108,metody-unikania-podwojnego-opodatkowania.html) Dochód w Polsce: 45.000,00 zł Dochód zagranicą: 86.000,00 zł Dochód razem: 131.000,00 zł Podatek zapłacony za granicą: 19.000,00 zł Podatek: 15.395,04 zł + (131.000 zł - 85.528 zł) x 32% = 29.946,08 zł Limit do odliczenia podatku zagranicznego: 86000 131000 Odliczenie podatku zagranicznego: 19.000 29946,08 19659,26 0,6565 29946,08 29.946,08-19.000 19659,26zł 10.946 zł 14