Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych z sektora transportu dr inŝ. Olaf Kopczyński Z-ca Dyrektora Departament Ochrony Powietrza
Główne dokumenty strategiczne w zakresie redukcji emisji z sektora transportu Polityka klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020- realizacja zobowiązań wobec Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych ws. zmian klimatu Strategia Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku), przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 22 stycznia 2013: głównym celem Strategii jest: -zwiększenie dostępności terytorialnej oraz -poprawa bezpieczeństwa uczestników ruchu -i efektywności sektora transportowego poprzez utworzenie spójnego, zrównowaŝonego, -i przyjaznego uŝytkownikowi systemu transportowego -w wymiarze krajowym (lokalnym), europejskim i globalnym. 2
Emisja dwutlenku węgla (bez kategorii 5) w 2011 r. według kategorii 6. Odpady 0,1% 4. Rolnictwo 0,0% 1.A.1. Przemysły energetyczne 52,4% 3. Użytkowanie rozpuszczalników i innych produktów 0,2% 2. Procesy przemysłowe 6,3% 1.B. Emisja lotna z paliw 1,2% 1.B. Spalanie paliw 1.A.2. Przemysł wytwórczy i budownictwo 9,9% 1.A.3. Transport 14,3% 1.A.4. Inne sektory 15,6% 3
Transport drogowy Emisję CO2 (bez kategorii 5- LULUCF) w roku 2011 oszacowano na ok. 331,74 milionów ton. Udział sektora Transportu w całkowitej emisji gazów cieplarnianych w 2011 roku wyniósł ok. 14,3%. Emisja z transportu drogowego stanowi zdecydowanie największą część emisji z sektora Transport w 2011 roku ok. 98%. 50 000 45 000 40 000 Emisja [Gg ekw. CO2] 35000 30000 25000 20000 15000 10000 Inne rodzaje transportu Żegluga Koleje Transport drogowy 5 000 Transport lotniczy 0 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 Źródło: Raport NIR 2013 1996 1997 1998 1999 2000 rok 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 4
Ograniczanie emisji z sektora Transportu promocja i wykorzystanie biopaliw, promowanie czystych ekologicznie pojazdów, zaostrzenie norm emisji dla silników, poprawa efektywności energetycznej transportu drogowego i kolejowego, rozwój transportu kombinowanego, promocja publicznego transportu, polepszenie jakości transportu drogami wodnymi 5
Przykładowe działania Dobre praktyki ekologiczne System informacji o zuŝyciu paliwa i emisji CO2 w odniesieniu do nowych samochodów osobowych. Kontrola emisji spalin, stanowiąca obligatoryjny element kontroli stanu technicznego pojazdów. Szkolenia kierowców i zmiany nawyków. Działania infrastrukturalne systemy ruchu pojazdów. System opłat za korzystanie ze środowiska wyróŝniający pojazdy o mniejszej emisji zanieczyszczeń lub o mniejszym zuŝyciu paliwa, Dodatkowo wymiana parku pojazdów na pojazdy o niskim zuŝyciu energii i emisji CO2 jest stymulowana wymaganiami rozporządzeń WE nr 443/2009 oraz nr 510/2011 w sprawie emisji CO2 z samochodów osobowych i lekkich pojazdów dostawczych. 6
Przykładowe działania C.D. Wykorzystanie paliw alternatywnych i wprowadzenie podatku ekologicznego od paliw Podatki od paliw są zróŝnicowane w sposób promujący zarówno paliwa alternatywne (w tym odnawialne), jak i mniej uciąŝliwe dla środowiska. Dodatkowym instrumentem są opłaty za korzystanie ze środowiska, które są ponoszone zasadniczo za wykorzystywanie paliw silnikowych wytwarzanych ze źródeł nieodnawialnych. Promocja LPG i biodiesla. Ulgi podatkowe na LPG i biokomponenty do paliw silnikowych (alkohole odwodnione, etery i estry), promocyjne ceny paliwa gazowego i zwiększenie zainteresowania wprowadzaniem biokomponentów do paliw. 7
Wsparcie finansowe ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Program Priorytetowy nt. Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii, tzw. KAWKA Łączna kwota dofinansowania w ramach Programu wynosi 800 mln zł W celu eliminacji oddziaływania transportu, dofinansowanie uzyskać będzie moŝna na działania takie jak: polepszenie organizacji ruchu pojazdów (tzw. zielone fale), tworzenie pasów zieleni wzdłuŝ tras komunikacyjnych, budowa stacji zasilania w CNG (spręŝony gaz ziemny) lub energię elektryczną miejskich środków transportu zbiorowego, tworzenie stref ograniczonego ruchu pojazdów lub stref z zakazem ruchu pojazdów, a takŝe stosowanie paliw bardziej przyjaznych środowisku (gaz spręŝony CNG, gaz ciekły LPG). 8
Wsparcie finansowe W ramach Systemu Zielonych Inwestycji w NFOŚiGW, uruchomiono dwa programy: SOWA (Energooszczędne oświetlenie uliczne - dofinansowanie w I konkursie udzielane będzie w formie dotacji do 45% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, kwota środków przeznaczona na dofinansowanie przedsięwzięć w formie poŝyczki ze środków NFOŚiGW wynosi 196 mln zł.) GAZELA (Niskoemisyjny transport miejski - kwota środków przeznaczona na dofinansowanie przedsięwzięć w formie dotacji ze środków NFOŚiGW, w tym ze środków zgromadzonych na Rachunku klimatycznym (GIS) w I konkursie wynosi 80 mln zł). 9
PODSUMOWANIE Transport drogowy jest drugim pod względem wielkości sektorem emitującym gazy cieplarniane w Unii Europejskiej. Pozostaje jednym z niewielu sektorów, których emisja ciągle wzrasta, zagraŝając tym samym postępowi osiąganemu przez inne sektory. Znaczący wpływ na wielkość emisji ma jakość oraz rodzaj uŝywanych paliw. Wskazane są dodatkowe instrumenty wsparcia finansowego, system zachęt (m. in. celem zwiększenia moŝliwości nabywczych konsumentów). Wyzwaniem jest zachowanie konkurencyjności polskiej gospodarki przy jednoczesnym ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych. 10
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ul. Wawelska 52/54 00-922 Warszawa www.mos.gov.pl