Urząd Miasta Opola Wydział ds. Europejskich i Planowania Rozwoju Opole, sierpień 2013 r.

Informacja o wykorzystaniu środków pomocowych w Opolu w 2012 roku Urząd Miasta Opola Wydział ds. Europejskich i Planowania Rozwoju Opole, sierpień 2013 r.

Spis treści SŁOWNICZEK... 3 WSTĘP... 5 METODOLOGIA... 8 Regionalny program operacyjny województwa opolskiego na lata 2007-2013 (RPO WO)... 11 Program operacyjny Kapitał ludzki (PO KL)... 17 Program operacyjny Infrastruktura i środowisko (PO IiŚ)... 21 Program operacyjny Innowacyjna gospodarka (PO IG)... 25 Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT)... 27 Program operacyjny współpracy transgranicznej Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2007-2013 (POWT RCz-RP)... 28 Fundusz Mikroprojektów (FM)... 31 Program dla Europy Środkowej (CE)... 33 Program współpracy międzyregionalnej INTERREG IVC 2007-2013... 34 Program Regionu Morza Bałtyckiego (BSR)... 36 Projekty realizowane przez Miasto Opole... 37 Zestawienie pozyskanych środków pomocowych według programów... 48 PODSUMOWANIE... 50 2 S t r o n a

SŁOWNICZEK EFRR EFS Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Społeczny RPO WO Regionalny program operacyjny województwa opolskiego na lata 2007-2013 PO KL PO IG PO IiŚ FS EWT POWT Rcz - RP CE FM BSR MRR Program operacyjny Kapitał ludzki Program operacyjny Innowacyjna gospodarka Program operacyjny Infrastruktura i środowisko Fundusz Spójności Europejska Współpraca Terytorialna Program operacyjny współpracy transgranicznej Republika Czeska Rzeczpospolita Polska Program dla Europy Środkowej (Central Europe) Fundusz Mikroprojektów Program Regionu Morza Bałtyckiego (Baltic Sea Region) Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 3 S t r o n a

NSRO/NSS Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodowa Strategia Spójności) - dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007 2013. Beneficjent Osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, korzystająca ze środków Unii Europejskiej oraz publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, podjętej odpowiednio przez właściwego ministra. Wydatki kwalifikowalne IZ IP IPII b.d. Wydatek jest kwalifikowalny, jeżeli został poniesiony w ramach zatwierdzonego projektu realizowanego z udziałem Funduszy Europejskich. O kwalifikowalności wydatków decydują przepisy wspólnotowe oraz przepisy zawarte w uszczegółowieniach do każdego z programów. Instytucja Zarządzająca - instytucja odpowiedzialna za przygotowanie i realizację poszczególnych programów. Dla programów krajowych rolę IZ pełni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, dla programów regionalnych urzędy marszałkowskie. Instytucja Pośrednicząca - Instytucja Zarządzająca programem może przekazać wykonywanie części swoich zadań do Instytucji Pośredniczących. Pomimo przekazania tych zadań, Instytucja Zarządzająca zachowuje całkowitą odpowiedzialność za całość realizacji programu. Rolę Instytucji Pośredniczącej może pełnić wyłącznie jednostka sektora finansów publicznych. Instytucja Pośrednicząca II Stopnia - Instytucja Pośrednicząca może przekazać część swoich obowiązków innym instytucjom. Dlatego też możemy wyróżnić Instytucje Pośredniczące I i II stopnia. Instytucje Pośredniczące II stopnia to inaczej Instytucje Wdrażające. brak danych Całkowita wartość projektu Wkład własny Wykorzystanie środków pomocowych Wartość projektu zgodnie z podpisaną umową / aneksem (łącznie z kosztami niekwalifikowanymi). Wkład finansowy, który beneficjent zobowiązany jest wnieść do projektu (łącznie z kosztami niekwalifikowanymi). Wartość środków pomocowych (w ramach NSRO) przekazanych na rachunek beneficjenta w formie zaliczek lub refundacji. 4 S t r o n a

WSTĘP Od przystąpienia do Unii Europejskiej w 2004 roku, Polska efektywnie wykorzystuje fundusze unijne których, jak dotąd, jest największym beneficjentem. W ramach unijnej polityki spójności w okresie 2007-2013 nasz kraj otrzymał 1/5 środków przewidzianych dla wszystkich państw członkowskich. Skuteczne, a przede wszystkim efektywne, wykorzystanie tych pieniędzy jest ogromnym wyzwaniem. Dane statystyczne na temat wdrażania funduszy UE prezentowane przez Komisję Europejską oraz Ministerstwo Rozwoju Regionalnego wskazują, iż Polska jak dotąd potrafiła mu sprostać. Niebagatelną kwotę 67 mld euro, jaką otrzymaliśmy do wykorzystania na realizację celów polityki spójności w okresie 2007-2013 wykorzystujemy sprawnie i efektywnie. Według danych KE pozostajemy wśród liderów w wydatkowaniu funduszy unijnych. 1 W 2012 r. rozliczyliśmy 55,7 mld zł w ramach programów regionalnych i krajowych oraz 64 mln euro w ramach programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej. 2 Środki pochodzące z budżetu UE wspierają niemal każdy ważny obszar społeczno gospodarczy kraju. Realizacja projektów współfinansowanych z funduszy unijnych przyczynia się do rozwoju polskiej gospodarki, poprawy stanu infrastruktury technicznej i społecznej, ochrony dziedzictwa kulturowego oraz rozwoju kapitału ludzkiego. Dobrze zainwestowane fundusze europejskie korzystnie wpływają na dynamikę wzrostu PKB, zwiększają konkurencyjność naszej gospodarki, pomagają rozwijać przedsiębiorczość i tworzyć nowe miejsca pracy. Dzięki środkom z Unii coraz więcej Polaków ma dostęp do nowoczesnych dróg i szerokopasmowego internetu. Tak więc wkład funduszy UE w rozwój naszego kraju jest nie do przecenienia. Dane liczbowe dotyczące stanu wdrażania funduszy unijnych w Polsce są imponujące. I tak, zgodnie z informacją Ministerstwa Rozwoju Regionalnego o wykorzystaniu środków UE w ramach polityki spójności, od początku uruchomienia programów obecnej perspektywy finansowej do 30 czerwca 2013 r. beneficjenci złożyli 267,9 tys. wniosków (poprawnych pod względem formalnym) na całkowitą kwotę dofinansowania 547,4 mld zł. 3 1 http://www.mrr.gov.pl/ministerstwo/zadania/documents/wykorzystanie_funduszy_europejskich_informacja_prasowa_2013.pdf, dostęp 16.07.2013r. 2 Ibidem, dostęp 16.07.2013r. 3 http://www.mrr.gov.pl/fundusze/fundusze_europejskie/wykorzystanie_funduszy/sprawozdania_miesieczne/documents/nsro_miesieczna_czerwiec_2013.pdf, dostęp 16.07.2013r. 5 S t r o n a

Wartość dofinansowania unijnego w już zakontraktowanych w Polsce projektach wynosi 246,2 mld zł, co stanowi 86,6% dostępnych środków unijnych. Największe wsparcie w ramach perspektywy finansowej 2007-2013 zostało dotychczas skierowane na projekty z zakresu: dostępności terytorialnej, B+R, innowacji, przedsiębiorczości, inwestycji w kapitał ludzki oraz ochrony środowiska. 4 Efekty realizacji projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej widoczne są w całej Polsce. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego podaje, iż od początku wdrażania obecnej perspektywy finansowej, do końca czerwca 2013 roku, dzięki wsparciu UE zrealizowano między innymi 5 : 10 552 km dróg, w tym 1 325 km autostrad i dróg ekspresowych 1 965 zakupionych lub zmodernizowanych jednostek taboru komunikacji miejskiej 390 oczyszczalni ścieków 354 inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii 298 791 nowych miejsc pracy 139 742 dzieci w wieku 3-5 lat objętych edukacją przedszkolną 496 ośrodków badawczych 1 303 uczelni i jednostek naukowych Hasło ostatniej kampanii promocyjnej realizowanej przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego: Fundusze Europejskie - każdy korzysta, nie każdy widzi. 25 074 wspartych przedsiębiorstw 209 wspartych instytucji otoczenia biznesu 41 197 km sieci internetu szerokopasamowego 5 394 nowych e-usług 4 Ibidem, dostęp 16.07.2013r. 5 http://www.mrr.gov.pl/fundusze/fundusze_europejskie/wykorzystanie_funduszy/efekty/strony/start.aspx, dostęp 17.07.2013r. 6 S t r o n a

Informacja o wykorzystaniu środków pomocowych w Opolu w 2012 roku pokazuje, w jakim stopniu stolica województwa i beneficjenci z jej terenu wykorzystują możliwości pozyskiwania dotacji ze środków UE. W opracowaniu odniesiono się do zadań realizowanych w ramach polityki spójności, której zasadniczym celem jest wspieranie działań prowadzących do wyrównania warunków ekonomicznych i społecznych we wszystkich regionach Unii Europejskiej. 6 To właśnie na wyrównywanie szans regionów słabiej rozwiniętych przekazywane są największe środki z budżetu wspólnoty, a projekty realizowane w ramach polityki spójności są najbardziej znaczące z punktu widzenia rozwoju naszego kraju, regionu i miasta. 6 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/wstepdofunduszyeuropejskich/strony/celepolitykispojnosci.aspx, dostęp 30.07.2013r. 7 S t r o n a

METODOLOGIA Głównym instrumentem realizacji polityki spójności są tzw. programy operacyjne. Część z nich (tzw. programy krajowe) zarządzana jest przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. W okresie programowania 2007-2013 część kompetencji związanych z podziałem środków unijnych i ich wdrażaniem delegowano na poziom regionalny. Tak powstały regionalne programy operacyjne zarządzane przez zarządy poszczególnych województw. Jeden z programów (Program operacyjny Kapitał ludzki) składa się zarówno z komponentu krajowego, jak i regionalnego. Wszystkie programy operacyjne finansowane są z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz środków krajowych. Dokumentem wskazującym w jakich obszarach i na jakie działania można przeznaczać fundusze Unii Europejskiej jest w Polce jest Narodowa Strategia Spójności. Narodowa Strategia Spójności (inaczej Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007 2013. Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. 7 Niniejsza Informacja o wykorzystaniu środków pomocowych w Opolu w 2012 roku zawiera dane dotyczące wdrażania i realizacji zadań, które otrzymały dofinansowanie w ramach polityki spójności. 7 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/organizacjafunduszyeuropejskich/strony/nss.aspx, dostęp 10.07.2013 r. 8 S t r o n a

Tabela 1 Zestawienie programów operacyjnych w ramach NSS wraz ze źródłem finansowania Program operacyjny Infrastruktura i środowisko Program operacyjny Innowacyjna gospodarka Program operacyjny Kapitał ludzki Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego + Fundusz Spójności Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Społeczny 16 programów regionalnych (w tym RPO WO 2007-2013) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Program rozwój Polski wschodniej Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Program operacyjny Pomoc techniczna Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Niniejsza Informacja o wykorzystaniu środków pomocowych w Opolu w 2012 roku obrazuje stopień wykorzystywania funduszy Unii Europejskiej w ramach powyższych programów (z wyłączeniem Programu rozwój Polski wschodniej oraz Programu operacyjnego pomoc techniczna, którego celem jest zapewnienie sprawnej realizacji założeń wydatkowania środków unijnych i korzystają z niego głównie instytucje uczestniczące w procesie wdrażania funduszy UE). W opracowaniu podajemy dane liczbowe dotyczące zadań realizowanych w naszym mieście przez beneficjentów mających siedzibę w Opolu. Informacje niezbędne do sporządzenia raportu pozyskane zostały od instytucji zaangażowanych w realizację programów operacyjnych (Instytucji Zarządzających, Pośredniczących oraz Pośredniczących II stopnia). W wyjątkowych przypadkach dane pozyskiwano bezpośrednio od beneficjentów 9 S t r o n a

unijnego wsparcia. Wykaz instytucji, które przekazały informacje, na podstawie których sporządzono niniejsze opracowanie przedstawia poniższa tabela. Tabela 2 Zestawienie instytucji przekazujących dane na temat realizowanych w Opolu przedsięwzięć dofinansowanych ze środków UE PROGRAM OPERACYJNY Regionalny program operacyjny województwa opolskiego 2007-2013 Program operacyjny Innowacyjna gospodarka Program operacyjny infrastruktura i środowisko Program operacyjny kapitał ludzki Programy europejskiej współpracy terytorialnej INSTYTUCJA Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego Ośrodek Przetwarzania Informacji Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Polska Organizacja Turystyczna Ministerstwo Gospodarki Władza Wdrażająca Programy Europejskie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Ministerstwo Gospodarki Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych Centrum Unijnych Projektów Transportowych Władza Wdrażająca Programy Europejskie Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia Ośrodek Przetwarzania Informacji Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Ministerstwo Edukacji Narodowej Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Władza Wdrażająca Programy Europejskie Opolski Urząd Wojewódzki Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Biuro Euroregionu Pradziad Dane finansowe podawane w tabelach prezentowane są w tys. złotych i zaokrąglone do pełnych kwot. W przypadku programów, których specyfiką jest prowadzenie rozliczeń w euro, informacje na temat realizowanych zadań podawane są również w tej walucie. 10 S t r o n a

Regionalny program operacyjny województwa opolskiego na lata 2007-2013 (RPO WO) Regionalny program operacyjny województwa opolskiego (RPO WO) wdrażany jest od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2013 r. Jest to jeden z 16 regionalnych programów operacyjnych, których zadaniem jest współrealizacja Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013. Spośród wszystkich programów, RPO WO, jako jedyny w całości zarządzany jest na poziomie regionalnym. Instytucją Zarządzającą RPO WO jest Zarząd Województwa Opolskiego. Dzięki temu, wszystkie środki przekazane na realizację projektów pozostają na Opolszczyźnie i w sposób wymierny wpływają na jakość życia mieszkańców regionu m.in. poprzez: RPO WO 2007-2013 jest dokumentem planistycznym, w którym samorząd województwa opolskiego zawarł szczegółowe działania na rzecz zwiększenia konkurencyjności oraz spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej regionu. Projekty realizowane w ramach RPO WO współfinansowane są ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w ramach polityki spójności Unii Europejskiej oraz ze środków pochodzących z budżetu państwa. 11 S t r o n a

W przedmiotowym dokumencie wskazano grupy potencjalnych beneficjentów wsparcia. I tak, o pomoc w ramach programu ubiegać mogą się przedsiębiorcy, jednostki samorządu terytorialnego, uczelnie, placówki opieki zdrowotnej, jednostki sektora finansów publicznych, instytucje kultury, organizacje pozarządowe. W 2012 roku w ramach RPO WO opolscy beneficjenci realizowali 70 projektów, o łącznej wartości 325, 8 mln zł. Dofinansowanie EFRR wyniosło łącznie ponad 185 mln zł, natomiast budżetu państwa blisko 9 mln zł. Z tytułu zaliczek lub refundacji beneficjenci w omawianym okresie otrzymali z EFRR oraz budżetu państwa środki w wysokości 79,9 mln zł. Najwięcej środków przeznaczono na inwestycje w rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności, transport oraz turystykę. W porównaniu z rokiem 2011 liczba realizowanych projektów zmniejszyła się o 13, przy jednoczesnym utrzymaniu poziomu dofinansowania na zbliżonym poziomie. Od lat beneficjenci z Opola należą do najaktywniejszych w całym województwie. Według danych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, w latach 2007 2012, średnia wartość wsparcia w ramach RPO WO przypadająca na jednego mieszkańca Opola wyniosła aż 1729 euro 8. Dla porównania, na jednego mieszkańca powiatu kędzierzyńsko kozielskiego czy strzeleckiego przypadało średnio 250 euro. Po środki z RPO WO 2007-2013 w ubiegłym roku najczęściej sięgali przedsiębiorcy. Aż 33 firmy z Opola realizowały projekty przy wsparciu w ramach programu regionalnego. Inwestycję o największej wartości realizowała Spółka Atmoterm S.A. Całkowita wartość projektu pn. Budowa obiektu instytucji otoczenia biznesu Opolskiego Centrum Wysokich Technologii na rzecz Zrównoważonego Rozwoju przekroczyła 9,8 mln zł. Budowa obiektu rozpoczęła się w 2012 roku, a jej zakończenie planowane jest na sierpień 2013 roku. Centrum Wysokich Technologii będzie mieć charakter strefy biznesu. Jego misją będzie tworzenie optymalnych warunków do realizacji koncepcji opartych o wysokozaawansowane technologie, głównie w dziedzinie ochrony środowiska i informatyki. Wśród przedsiębiorców najwyższą refundację w 2012r. uzyskała Artystyczna Odlewnia Metal Art Odlew Sp. z o.o., która w ramach realizowanego projektu otrzymała 2 mln zł. Celem projektu jest poprawa konkurencyjności firmy poprzez zastosowanie innowacyjnej technologii podciśnieniowego formowania odlewów. 8 http://www.opolskie.pl/docs/sprawozdanie_za_2012.pdf s. 26, data pobrania 4.07.2013r. (dane na dzień 31.12. 2012r.) 12 S t r o n a

Podobnie jak w latach ubiegłych do aktywnych beneficjentów RPO WO należało również Miasto Opole oraz największe uczelnie: Politechnika Opolska oraz Uniwersytet Opolski. Miasto Opole realizowało w 2012 roku 5 projektów. Kolejne 3 zadania otrzymały w omawianym okresie ostatnie refundacje (ich zakończenie rzeczowe nastąpiło w latach ubiegłych). Całkowita wartość tych zadań przekroczyła 113,6 mln zł. W związku z realizacją zadań w ramach RPO WO w 2012r. do budżetu miasta wpłynęło ogółem nieco ponad 12,8 mln zł (EFRR oraz budżet państwa). Dzięki dotacjom pozyskanym w ramach RPO WO możliwa była realizacja m.in. takich inwestycji jak budowa Centrum Wystawienniczo Kongresowego, zakup autobusów na potrzeby komunikacji miejskiej oraz zwiększenie atrakcyjności turystycznej Miasta Opola poprzez zagospodarowanie terenów wzdłuż Odry. Opolskie uczelnie wyższe wykazują się dużą aktywnością w wykorzystywaniu wszelkich dostępnych środków pomocowych, które wspierają rozwój infrastrukturalny oraz pozwalają na stałe podnoszenie jakości kształcenia wyższego. Nie inaczej jest w przypadku programu regionalnego. W 2012r. Uniwersytet Opolski realizował 7 projektów o łącznej wartości 51,8 mln zł. Najwyższe dotacje przeznaczono na przebudowę i rozbudowę budynku na potrzeby Instytutu Sztuki, budowę laboratorium biotechnologii UO oraz rozbudowę infrastruktury informatycznej do wdrożenia platformy e-learningowej i kompleksowego systemu obsługi studiów. W 2012r. uczelnia w formie refundacji lub zaliczek otrzymała blisko 14,8 mln zł. Politechnika Opolska realizowała w minionym roku 10 projektów, których łączna wartość przekraczała 30,2 mln zł. Dotacje pozyskane przez uczelnię w ramach RPO WO umożliwiły m.in. przebudowę budynku nr 6 na terenie II kampusu PO przy ul. Prószkowskiej na cele edukacyjne Studium Języków Obcych oraz budowę skrzydła dydaktycznego budynku Wydziału Budownictwa Politechniki Opolskiej przy ulicy Katowickiej. Realizowano również projekty związane z wyposażeniem obiektów PO oraz rozwojem badań naukowych, prac rozwojowych i innowacyjności na rzecz przedsiębiorstw. W postaci refundacji lub zaliczek w 2012 roku Politechnika otrzymała łącznie blisko 17,9 mln zł. Dużą wartość dodaną mają przedsięwzięcia realizowane w partnerstwie. W 2012r. w ramach programu regionalnego samorząd województwa opolskiego realizował trzy projekty, w których obok innych podmiotów, partycypowało również Miasto Opole. Były to: 13 S t r o n a

1. Opolska Platforma Innowacji, 2. Opolskie kwitnące muzycznie, 3. Opolska eszkoła, szkołą ku przyszłości etap II. Całkowita wartość powyższych zadań wynosi 597 mln zł. Partnerzy partycypują w kosztach realizacji inwestycji. Wkład obliczany jest indywidualnie dla każdego z nich. Całkowita wartość działań realizowanych w ramach powyższych zadań na terenie Opola wyniosła 2,9 mln zł, a wkład finansowy miasta - 433 tys. zł. Najwyższą wartość (38,8 mln zł) ma projekt Opolska eszkoła, szkołą ku przyszłości. Realizowano go na terenie 64 jednostek samorządu terytorialnego szczebla gminnego i powiatowego. Swoim zasięgiem obejmował 111 placówek oświatowych, a beneficjentami usług w projekcie było prawie 45 tys. osób (uczniowie i ich rodzice oraz pracownicy placówek). Przedsięwzięcie polegało przede wszystkim na budowie infrastruktury teleinformatycznej oraz stworzeniu portalu eszkoła zapewniającego świadczenie elektronicznych usług edukacyjnych. Dzięki realizacji projektu, w 2012r. w pracy opolskich szkół wykorzystywano zaawansowane technologie informacyjne i komunikacyjne. Tabela 3 Wykorzystanie środków pomocowych w ramach Regionalnego programu operacyjnego województwa opolskiego 2007-2013 w 2012 r. (w tys. zł) Nazwa programu Całkowita wartość realizowanych projektów EFRR ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROJEKTÓW WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH W 2012 R. Środki pomocowe Budżet państwa Inne Wkład własny EFRR Budżet państwa Inne Ogółem RPO WO 325 809 185 550 8 873 937 130 449 77 775 2 121 10 79 906 14 S t r o n a

Fot. Budowa Centrum Wystawienniczo Kongresowego beneficjent Miasto Opole Fot. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej Miasta Opola poprzez zagospodarowanie terenów wzdłuż Odry beneficjent Miasto Opole Fot. Inwestycje realizowane w 2012r. na terenie Opola w ramach RPO WO 2007-2013 Źródło: Urząd Miasta Opola, archiwum Fot. Centrum Sportu przy ul. Północnej w Opolu beneficjent Miasto Opole Fot. Przebudowa budynku nr 6 na potrzeby Studium Języków Obcych - beneficjent Politechnika Opolska Fot. Przebudowa i rozbudowa budynku na potrzeby Instytutu Sztuki Uniwersytetu Opolskiego - beneficjent Uniwersytet Opolski Fot. Hotel Ostrówek-cztery gwiazdki na opolskiej Pasiece - beneficjent Atlant 2 Krzysztof Wójcicki, Mariusz Wójcicki s.j. 15 S t r o n a

Jak zaawansowane jest wdrażanie RPO WO w województwie opolskim (stan na 30 czerwca 2013 r.) 9? Dotychczas w ramach RPO WO 2007 2013 podpisano 1 090 umów o dofinansowanie na kwotę 1,884 mld zł (2 miejsce w kraju). Rozdysponowano 92,5% wszystkich środków przyznanych Opolszczyźnie w tym okresie programowania. Zakończono i rozliczono 860 projektów (ok. 79%). Pod względem procentowej wysokości wypłaconych środków w ramach programów regionalnych, Województwo Opolskie zajmuje 1 miejsce w kraju. Od początku realizacji programu na rzecz beneficjentów wypłacono 1,513 mld zł dotacji EFRR (74,8% dostępnych środków). Szczegóły związane z wdrażaniem programu dostępne są na stronie http://rpo.opolskie.pl/ 9 Informacja dot. wdrażania RPO WO 2007-2013 opublikowana przez Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego 16 S t r o n a

Program operacyjny Kapitał ludzki (PO KL) Program operacyjny Kapitał ludzki (POKL) jest jednym z kluczowych instrumentów strukturalnych, które pomagają osiągnąć cele Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007 2013. 10 Środki finansowe przeznaczone na realizację projektów w ramach POKL pochodzą w 85% z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), a w 15% z budżetu państwa (na poziomie całego programu). Program został stworzony z myślą o wsparciu zatrudnienia i spójności społecznej m.in. poprzez pełne wykorzystanie potencjału zasobów ludzkich, podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, finansowanie działań w zakresie walki z bezrobociem, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego oraz wsparcie budowy struktur administracyjnych państwa. Program składa się z komponentów (priorytetów) realizowanych centralnie oraz tych, które wdrażane są na szczeblu regionalnym za pośrednictwem Wojewódzkiego Urzędu Pracy - Instytucji Pośredniczącej II stopnia. W ramach programu o dofinansowanie ubiegać mogą się zarówno instytucje rynku pracy, jednostki administracji samorządowej i rządowej, instytucje szkoleniowe, jak i przedsiębiorcy czy organizacje pozarządowe. Środki na realizację projektów w ramach Programu operacyjnego Kapitał ludzki wywierają znaczący wpływ na podnoszenie jakości kształcenia i kwalifikacji zawodowych opolan. Odgrywają również dużą rolę w budowie kapitału intelektualnego mieszkańców regionu. Od początku obecnego okresu programowania (2007r.) do 31 grudnia 2012r. na realizację projektów w ramach POKL Departament Zarządzania Europejskim Funduszem Społecznym w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego przekazał na rzecz województwa opolskiego 942 mln zł 11. 10 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/wstepdofunduszyeuropejskich/documents/nsro_maj2007.pdf, data pobrania 09.07.2013r. 11 http://www.efs.gov.pl/analizyraportypodsumowania/poziom/documents/stan_wdrazania_po_kl_31_12_2012.pdf, data pobrania 09.07.2013r. 17 S t r o n a

Na szczeblu regionalnym po środki w ramach PO KL najczęściej sięgają samorządy gminne i ich jednostki organizacyjne, uczelnie wyższe oraz firmy szkoleniowe. Jednak najistotniejszym aspektem wdrażania programu jest to, iż co roku bezpośrednimi beneficjentami realizowanych projektów są tysiące mieszkańców województwa. W roku ubiegłym, beneficjenci z Opola w ramach PO KL realizowali 36 projektów o łącznej wartości 81,1 mln zł. Bardzo często były to projekty wieloletnie. W ramach realizowanych zadań, w postaci refundacji lub zaliczek, w 2012 roku beneficjenci otrzymali środki w wysokości blisko 17 mln zł. W 2012r. najwięcej projektów w ramach komponentu regionalnego PO KL realizowało Miasto Opole i jego jednostki organizacyjne. Aktywnymi beneficjentami były również opolskie uczelnie. Do tych podmiotów trafiło łącznie aż 69% wszystkich środków pozyskanych w roku ubiegłym. Tabela 4 Wartość zadań realizowanych w ramach PO KL przez najaktywniejszych beneficjentów (w tys. zł) Lp. Beneficjent Liczba projektów Całkowita wartość projektów beneficjenta Wykorzystanie środków w 2012r. 1. Miasto Opole i jego jednostki organizacyjne (PUP, MOPR) 11 12 221 5 903 2. Politechnika Opolska 7 26 126 4 402 3. Uniwersytet Opolski 4 10 155 1 499 18 S t r o n a

Lider zestawienia (Miasto Opole) pozyskał w 2012 roku 5,9 mln zł 12 (35% wszystkich środków). Projekty realizowane przez samorząd adresowane były do przedszkolaków i uczniów opolskich szkół. Natomiast jednostki organizacyjne miasta Powiatowy Urząd Pracy oraz Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie - wspierały opolan znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym. Każde z realizowanych zadań cieszyło się dużym zainteresowaniem ze strony potencjalnych beneficjentów. Przykładem takiego przedsięwzięcia był projekt Chętnie idę do przedszkola wsparcie edukacji przedszkolnej w mieście Opolu. Zaplanowano, iż wsparcie w ramach projektu otrzyma 150 przedszkolaków. Ze względu na ogromne zainteresowanie ostatecznie aż 341 najmłodszych mieszkańców Opola skorzystało z bezpłatnych zajęć językowych, ćwiczeń z logopedą oraz z usług rehabilitacyjnych. Dodatkowo, godziny czasu pracy przedszkoli biorących udział w projekcie zostały dopasowane do potrzeb pracujących rodziców. Projekty opolskich uczelni nastawione były na stworzenie nowych i utrzymanie innowacyjnych kierunków kształcenia. Politechnika Opolska pozyskała dofinansowanie m.in. na realizację projektu Czas inżynierów studia zamawiane na Politechnice Opolskiej. Celem projektu realizowanego przez Uniwersytet Opolski było zwiększenie liczby absolwentów na takich kierunkach jak inżynieria środowiska, biotechnologia czy chemia. Znaczne dofinansowanie na realizację czterech projektów z zakresu rozwoju kompetencji uczniów oraz doskonalenia zawodowego nauczycieli uzyskały instytucje oświatowe: Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji, Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Informatycznego i Politechnicznego oraz Wojewódzki Zakład Doskonalenia Zawodowego. Pozostałe środki przekazane beneficjentom w 2012 r. trafiły do Izby Rzemieślniczej (1 projekt), opolskich przedsiębiorstw (6 projektów) oraz organizacji pozarządowych (3 projekty). Szczegóły związane z wdrażaniem programu dostępne są na stronie http://www.efs.gov.pl/ oraz www.pokl.opole.pl. 12 Kwota uwzględnia środki jakie otrzymał PUP w Opolu na realizację projektu systemowego Herkules 2,93 mln zł. 19 S t r o n a

Tabela 5 Wykorzystanie środków pomocowych w ramach Programu operacyjnego Kapitał ludzki w 2012 r. (w tys. zł) Nazwa programu Całkowita wartość realizowanych projektów EFS ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROJEKTÓW Środki pomocowe Budżet państwa Inne Wkład własny WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH EFS W 2012 R. Budżet państwa Inne Ogółem PO KL 81 093 69 745 10 271 0 1 077 15 653 1 252 0 16 905 Fot. Projekt Chętnie idę do przedszkola beneficjent Miasto Opole Źródło: Urząd Miasta Opola, archiwum 20 S t r o n a

Program operacyjny Infrastruktura i środowisko (PO IiŚ) Celem Programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. 13 Na realizację PO IiŚ została przeznaczona największa część środków UE dostępnych dla Polski w obecnej perspektywie finansowej - 27,9 mld euro. Stanowi to 41,9% całości środków przyznanych Polsce z budżetu Wspólnoty na lata 2007-2013. W ramach programu wspierane są duże inwestycje w obszarach takich jak środowisko, transport, zdrowie, energetyka, kultura i szkolnictwo wyższe. Program operacyjny Infrastruktura i środowisko jest jedynym w okresie programowania 2007 2013 programem dwufunduszowym. Oznacza to, iż wsparcie kierowane do beneficjentów pochodzi z Funduszu Spójności (79% środków UE przypadających na program) oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (21% środków UE przypadających na program). Ponadto w realizację programu zaangażowane są krajowe środki publiczne i środki prywatne (pomoc kierowana do przedsiębiorców podlega zasadom konkurencji). Łączna wartość projektów, które były realizowane w ramach programu przez beneficjentów na terenie Opola w 2012 roku wyniosła ponad 262 mln zł. Wsparcie finansowe przyznane realizowanym projektom pochodzące z Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wyniosło prawie 134 mln zł. W minionym roku realizowano 8 znaczących projektów inwestycyjnych, które otrzymały dofinansowanie PO IiŚ: Trias Opolski - ochrona zbiornika wód podziemnych dla aglomeracji Opole, Prószków i Tarnów Opolski - II etap - Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o.; 13 https://www.pois.gov.pl/wstepdofunduszyeuropejskich/strony/o_pois.aspx, dostęp 25.07.2013 r. 21 S t r o n a

Przebudowa źródła ciepła w Opolu - budowa układu wysokosprawnej kogeneracji Energetyka Cieplna Opolszczyzny SA; Termomodernizacja obiektu Publicznej Szkoły Podstawowej nr 5 w Opolu Miasto Opole; Zapewnienie skutecznego systemu ratownictwa medycznego poprzez rozbudowę i zakup aparatury medycznej dla Szpitala Wojewódzkiego w Opolu - Szpital Wojewódzki w Opolu; Utworzenie Narodowego Centrum Polskiej Piosenki poprzez przebudowę Amfiteatru Tysiąclecia w Opolu Miasto Opole; Przebudowa wnętrz i elewacji frontowej budynku głównego Opolskiego Teatru Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki w Opolu oraz powiększenie holu przy małej scenie Miasto Opole (umowa o dofinansowanie projektu została podpisana 3 grudnia 2012 roku); Dokończenie modernizacji formy zewnętrznej Filharmonii Opolskiej wraz z elementami usprawnień technicznych Filharmonia Opolska im. Józefa Elsnera; Kompleksowa rozbudowa Miejskiego Składowiska Odpadów w Opolu jako element regionalnego ZZO (w tym budowa kwatery składowania odpadów i zakup wyposażenia) Zakład Komunalny w Opolu Sp. z o.o. W poprzednim roku największym realizowanym przedsięwzięciem był projekt spółki Wodociągi i Kanalizacja - Trias Opolski - ochrona zbiornika wód podziemnych dla aglomeracji Opole, Prószków i Tarnów Opolski - II etap. Głównym celem projektu jest poprawa jakości wód podziemnych dzięki uporządkowaniu gospodarki wodno-ściekowej na obszarze aglomeracji Opole, Prószków, Tarnów Opolski. Całkowita wartość projektu określona została na ponad 198,4 mln zł. Dofinansowanie przyznane w ramach Funduszu Spójności to 106, 9mln zł. Wartość projektu w części dotyczącej miasta Opola wynosi ponad 75 mln zł. W 2012 r. wykorzystanie środków pomocowych w ramach POIiŚ wyniosło ponad 26 mln zł (środki przekazane beneficjentom w formie zaliczek lub refundacji). Szczegóły związane z wdrażaniem programu dostępne są na stronie http://www.pois.gov.pl/. 22 S t r o n a

Tabela 6 Wykorzystanie środków pomocowych w ramach Programu operacyjnego Infrastruktura i środowisko w 2012 roku (w tys. zł) Nazwa programu Całkowita wartość realizowanych projektów EFRR ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROJEKTÓW WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH W 2012 r. Środki pomocowe Budżet państwa Inne Wkład własny EFRR Budżet państwa Inne Ogółem PO IiŚ* 262 114 42 188-91 801 128 125 7 073-19 208 26 281 * kwoty z uwzględnieniem wartości projektu Trias Opolski w części dotyczącej miasta Opola Fot. Dokończenie modernizacji formy zewnętrznej Filharmonii Opolskiej wraz z elementami usprawnień technicznych beneficjent Filharmonia Opolska Źródło: Filharmonia Opolska Fot. Przebudowa źródła ciepła w Opolu - budowa układu wysokosprawnej kogeneracji beneficjent Energetyka Cieplna Opolszczyzny Źródło: Urząd Miasta Opola, archiwum 23 S t r o n a

Fot. Termomodernizacja obiektu PSP nr 5 w Opolu beneficjent Miasto Opole Źródło: Urząd Miasta Opola, archiwum Fot. Utworzenie Narodowego Centrum Polskiej Piosenki poprzez przebudowę Amfiteatru Tysiąclecia w Opolu beneficjent Miasto Opole Źródło: Urząd Miasta Opola, archiwum 24 S t r o n a

Program operacyjny Innowacyjna gospodarka (PO IG) Program operacyjny Innowacyjna gospodarka jest skierowany głównie do przedsiębiorców, jednostek naukowych oraz instytucji otoczenia biznesu, które planują realizację projektów innowacyjnych związanych z nowoczesnymi technologiami, badaniami, rozwojem, a także inwestycjami o dużym znaczeniu dla gospodarki bądź wdrażaniem i stosowaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych 14. Program finansowany jest z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetu państwa. Najwyższa alokacja w ramach programu przeznaczona jest na inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia (oś priorytetowa 4-36,2% środków programu). Jeżeli chodzi o strukturę beneficjentów programu, zdecydowaną ich większość stanowią przedsiębiorcy (56%). W dalszej kolejności ze wsparcia programu korzystają jednostki naukowe (23%), administracja i obywatele (18%) oraz instytucje otoczenia biznesu (3%). Celem programu jest wsparcie szeroko postrzeganej innowacyjności zarówno na poziomie krajowym jak i międzynarodowym. Rozwój polskiej gospodarki winien być bowiem oparty o nowoczesne przedsiębiorstwa, podniesienie konkurencyjności polskich uczelni, utworzenie trwałych miejsc pracy oraz zwiększenie wykorzystania nowoczesnych technologii w gospodarce. W 2012 roku opolscy beneficjenci realizowali na terenie miasta aż 57 projektów dofinansowanych z EFRR w ramach PO IG. Ich łączna wartość wyniosła ponad 48 mln zł, a dofinansowanie ponad 32 mln zł. Środki, jakie w omawianym okresie wpłynęły do beneficjentów programu w związku z realizacją projektów to ponad 6 mln zł (dofinansowanie EFRR oraz budżetu państwa). 14 http://www.poig.gov.pl/wstepdofunduszyeuropejskich/strony/o_poig.aspx, dostęp 22.07.2013 r. 25 S t r o n a

Zadanie o największej wartości realizowało przedsiębiorstwo GEA Technika Cieplna Sp. z o.o (Opracowanie innowacyjnych wymienników ciepła do pracy w warunkach ekstremalnych). Firma, jako jedyna w Polsce, zajmuje się produkcją wysokosprawnych wymienników ciepła na bazie eliptycznych rur żebrowanych cynkowanych ogniowo. Całkowita wartość projektu to ponad 8,4 mln zł (dotacja w wysokości ponad 3,5 mln zł). Zadanie o znacznej wartości realizowała również Politechnika Opolska w konsorcjum z Politechniką Wrocławską oraz Instytutem Górnictwa Odkrywkowego Poltegor (Wstępne suszenie węgla brunatnego dla celów energetycznych). Podstawowym celem projektu jest opracowanie technologii suszenia węgla brunatnego z wykorzystaniem ciepła odpadowego wraz z budową instalacji pilotażowej do suszenia węgla. Całkowita wartość projektu to ponad 6 mln zł. Tabela 7 Wykorzystanie środków pomocowych w ramach Programu operacyjnego Innowacyjna gospodarka w 2012 roku (w tys. zł) Nazwa programu Całkowita wartość realizowanych projektów EFRR ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROJEKTÓW WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH W 2012r. Środki pomocowe Budżet państwa Inne Wkład własny EFRR Budżet państwa Inne Ogółem PO IG 48 451 27 699 4 888-15 864 5 383 953-6 336 Szczegóły związane z wdrażaniem programu dostępne są na stronie http://www.poig.gov.pl/. 26 S t r o n a

Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT) W okresie programowania funduszy unijnych przypadającym na lata 2007-2013 Inicjatywa Wspólnotowa INTERREG III 2004-2006 została zastąpiona programem Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT). Podobnie jak w przypadku Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG, EWT również została ukierunkowana na wspieranie współpracy transgranicznej, ponadnarodowej i międzyregionalnej. Polska uczestniczy w 10 programach Europejskiej Współpracy Terytorialnej. W 7 programach współpracy transgranicznej, 2 programach transnarodowych (Region Morza Bałtyckiego i Europa Środkowa) oraz w programie współpracy międzyregionalnej INTERREG IV C. W latach 2007-2013 polscy beneficjenci w ramach EWT otrzymali do dyspozycji 557,8 mln euro. 15 Działania realizowane w ramach programów współpracy terytorialnej mają na celu przede wszystkim wspieranie, promowanie oraz wdrażanie wspólnych projektów o charakterze międzynarodowym na terenie całej Unii Europejskiej. Dlatego też, tematyka projektów wdrażanych w ramach programu jest bardzo zróżnicowana. Dotyczą one zarówno ochrony środowiska, rozbudowy infrastruktury, jak i wymiany kulturalnej oraz wzajemnych kontaktów młodzieży, czyli budowania oraz umacniania więzi pomiędzy społecznościami zamieszkującymi tereny przygraniczne. Programy transnarodowe stanowią wsparcie innowacyjnych projektów dotyczących zagadnień istotnych dla obszarów należących do kilku państw. Współpraca międzyregionalna, która obejmuje obszar całej UE, służy natomiast wzmacnianiu potencjału instytucji i samorządów w zakresie instrumentów wspierania rozwoju regionalnego poprzez m.in. wyminę doświadczeń i dobrych praktyk. Szczegóły związane z wdrażaniem programów dostępne są na stronie www.ewt.gov.pl 15 www.ewt.gov.pl, dostęp 9.07.2013r. 27 S t r o n a

Program operacyjny współpracy transgranicznej Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2007-2013 (POWT RCz-RP) Program operacyjny współpracy transgranicznej Republika Czeska Rzeczpospolita Polska 2007-2013 (POWT RCz - RP) został przygotowany zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej z dnia 31 października 2006 roku, określającą wykaz regionów i obszarów kwalifikujących się w latach 2007-2013 do finansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach współpracy transgranicznej i transnarodowej. 16 Podstawowym założeniem POWT RCz- RP jest współpraca transgraniczna i rozwój czesko-polskiego pogranicza poprzez umocnienie wzajemnych kontaktów w sferze gospodarczej, społecznej i kulturalnej, wspólną ochronę zasobów przyrodniczych, rozwój turystyki oraz tworzenie aktywnego rynku pracy. W ramach POWT RCz-RP w roku 2012 realizowano w Opolu 9 projektów o łącznej wartości blisko 4 mln euro 17. Kwota środków pochodzących z EFRR przekazana beneficjentom w ramach realizowanych zadań osiągnęła poziom 307 tys. euro (refundacje przekazane w 2012 roku). W porównaniu z rokiem ubiegłym, liczba realizowanych projektów zmniejszyła się o 3, a łączna wartość wdrażanych zadań w roku 2012 była niższa aniżeli w 2011 o 1,5 mln euro zł. Przyczyny spadkowej tendencji należy przede wszystkim upatrywać w fakcie, iż powoli dobiega końca okres programowania perspektywy finansowej na lata 2007-2013. Zdecydowana większość środków została już zakontraktowana. W 2012 roku największymi beneficjentami środków unijnych w ramach powyższego programu byli: Województwo Opolskie - realizator projektu Podróżowanie w czasie o wartości ponad 1,5 mln euro; 16 www.ewt.gov.pl, dostęp 28.06.2013r. 17 Z uwagi na specyfikę programu i jego rozliczanie w euro, w niniejszej informacji dane dot. POWT RCz-RP podawane są również w euro 28 S t r o n a

Miasto Opole - realizator projektu Współpraca ZOO w Ołomuńcu i ZOO w Opolu w dziedzinie turystyki o wartości ponad 1,1 mln euro (wartość całego projektu). Projekt, którego beneficjentem jest samorząd Opola realizowany jest w partnerstwie przez Opolski Ogród Zoologiczny oraz zaprzyjaźnione ZOO w Ołomuńcu. Głównym celem zadania jest nawiązanie ścisłej współpracy pomiędzy partnerskimi placówkami w zakresie wsparcia i rozwoju turystyki. W ramach projektu zrealizowano szereg działań zarówno promocyjnych jak i inwestycyjnych. Najkosztowniejszą częścią projektu po stronie polskiej, była budowa nowego budynku żyrafiarni w opolskim ZOO. W ramach działań partnerskich, w Opolu rozdawano bezpłatne wejściówki do ZOO w Ołomuńcu, natomiast odwiedzający ZOO w Ołomuńcu otrzymywali bilety wstępu do opolskiego ogrodu. Fot. Żyrafiarnia na terenie opolskiego ZOO oraz bilet wstępu do ZOO w Ołomuńcu Źródło: Urząd Miasta Opola, archiwum 29 S t r o n a

Ponadto realizatorami zadań w ramach POWT RCz RP, jak co roku, były największe opolskie uczelnie wyższe (po jednym projekcie). W ubiegłych latach były one znaczącymi beneficjentami środków EFRR przekazywanych w ramach współpracy transgranicznej (w 2011 roku zarówno UO jak i PO realizowały 2 projekty). Tabela 8 Wykorzystanie środków pomocowych w ramach POWT RCz RP 2007-2013 r. ( w tys. euro) 18 Nazwa Całkowita Źródła finansowania projektów Wykorzystanie środków pomocowych w 2012 r. programu wartość realizowanych projektów EFRR Środki pomocowe Budżet Inne Wkład własny EFRR Budżet państwa Inne Ogółem państwa POWT RCz-RP 2007-2013 3 996 3 388 133 465 10 307 9 45 361 18 Z uwagi na specyfikę Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska Rzeczpospolita Polska, kwoty dotyczące wykorzystania środków podawane są w euro. 30 S t r o n a

Fundusz Mikroprojektów (FM) Fundusz Mikroprojektów jest szczególnym instrumentem, który służy wspieraniu transgranicznych działań o znaczeniu lokalnym zarówno inwestycyjnych jak i nieinwestycyjnych. Beneficjenci Funduszu Mikroprojektów mogą uzyskać wsparcie na projekty dotyczące m.in. organizacji wspólnych imprez kulturalnych, wspieranie i promocję tradycyjnych i nowych produktów turystycznych oraz wspomaganie działań podtrzymujących tożsamość i tradycje społeczności lokalnych. Jednym słowem są to przedsięwzięcia ludzie dla ludzi, które promują współpracę, pogłębiają oraz umacniają stosunki międzyludzkie pomiędzy społecznościami zamieszkującymi regiony przygraniczne po obu stronach granicy. Ponadto w ramach FM wsparcie mogą otrzymać również działania z zakresu odnowy i ochrony zasobów kulturowych i dziedzictwa historycznego. 19 Fundusz Mikroprojektów realizowany jest w sześciu Euroregionach. Beneficjenci z terenu Opola składają wnioski o dofinansowanie w Euroregionie Pradziad. Za prawidłowe wdrażanie Funduszu w polskiej części Euroregionu odpowiada Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Pradziad. Dofinansowanie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego dla jednego projektu wynieść może od 2 000 do 30 000 euro (maksymalna wartość projektu może wynieść 60 000euro). Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, iż tego rodzaju instrument finansowy charakteryzuje się wysoką skutecznością oraz wysoką efektywnością wykorzystywania stosunkowo niewielkich nakładów inwestycyjnych. W 2012 roku opolscy beneficjenci realizowali w ramach Funduszu Mikroprojektów 9 projektów o łącznej wartości blisko 182 tys. euro. Ich dofinansowanie (z EFRR oraz budżetu państwa) wynosi prawie 173 tys. euro. W minionym roku na rzecz beneficjentów przekazano refundacje w wysokości ponad 7 tys. euro. 19 www.ewt.opolskie.pl, dostęp 27.06.2013r. 31 S t r o n a

Tabela 9 Wykorzystanie środków pomocowych w ramach Funduszu Mikroprojektów w 2012 roku ( w tys. euro) Nazwa Całkowita Źródła finansowania projektów Wykorzystanie środków pomocowych w 2012r. programu wartość realizowanych projektów EFRR Środki pomocowe Budżet Inne Wkład własny EFRR Budżet państwa Inne Ogółem państwa POWT RCz-RP 2007-2013/ Fundusz Mikroprojektów 182 155 18 0 9 7,0 0,7 0,3 8 32 S t r o n a

Program dla Europy Środkowej (CE) Program dla Europy Środkowej (Central Europe) jest jednym z dwóch programów transnarodowych realizowanych w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Jego głównym celem jest wzmocnienie spójności terytorialnej, promowanie wewnętrznej integracji oraz poprawa konkurencyjności obszaru Europy Środkowej. Program współfinansowany jest przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. W latach ubiegłych, w ramach Programu dla Europy Środkowej, Miasto Opole realizowało projekt Via Regia Plus współpraca regionalna wzdłuż III Paneuropejskiego Korytarza Transportowego. Jak wszystkie zadania w ramach programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej, tak i to, realizowane było w międzynarodowym partnerstwie (Polska, Niemcy, Słowacja, Ukraina). Całkowita wartość projektu w części dotyczącej Opola wynosiła 147 tys. euro. W roku 2012 do budżetu miasta wpłynęła kwota w wysokości 211 tys. zł (ponad 52 tys. euro) z tytułu refundacji wydatków poniesionych w związku z realizacją zadania. W 2012 roku w ramach Programu realizowano jeden projekt (Environmental and Economic BEnefits from Blochar clusters in the Central area - akronim E2BEBIS, beneficjent: Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych Oddział inżynierii Procesowej Materiałów Budowlanych w Opolu). Tabela 10 Wykorzystanie środków pomocowych w ramach Programu dla Europy Środkowej w 2012 roku (w tys. euro) Nazwa Całkowita Źródła finansowania projektów Wykorzystanie środków pomocowych w 2012 r. programu wartość realizowanych projektów EFRR Środki pomocowe Budżet Inne Wkład własny EFRR Budżet państwa Inne Ogółem państwa Central Europe* 282 240 0 0 42 52 0 0 52 *wartości projektów w części dotyczącej beneficjentów z Opola 33 S t r o n a

Program współpracy międzyregionalnej INTERREG IVC 2007-2013 Program INTERREG IV C umożliwia współpracę międzyregionalną w ramach projektów realizowanych przez regiony i samorządy lokalne z różnych krajów. Swoim zasięgiem obejmuje on całą Europę oraz Norwegię i Szwajcarię. W ramach programu wspierane są działania zmierzające do poprawy efektywności polityki regionalnej przez promowanie innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy oraz ochronę środowiska i zapobieganie zagrożeniom. 20 Program współfinansowany jest z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W 2012 roku beneficjent z terenu Opola (samorząd województwa opolskiego) w ramach programu INTERREG IVC realizował 2 projekty OSAIS oraz YES. Z uwagi na specyficzny charakter działań podejmowanych w ramach INTERREG IVC oraz ze względu na to, iż beneficjentem w tym przypadku jest samorząd województwa opolskiego, nie jest możliwe wyodrębnienie środków przeznaczonych na działania projektowe jedynie na terenie Opola. Warto jednak przedstawić kilka podstawowych informacji na temat przedmiotowych działań. Celem projektu OSAIS (Observatory On State Aid Impact) było ulepszanie i zwiększanie efektywności polityki regionalnej w obszarze wspierania małych i średnich przedsiębiorstw z tytułu pomocy publicznej. Zadanie realizowane było od 2010 do końca 2012 roku. Drugi z projektów, YES (Youth Entrepreneurship Strategies), również zakończył się w ubiegłym roku. Jego celem było wniesienie wkładu do europejskiej konkurencyjności oraz przyspieszenie wzrostu gospodarczego regionów, poprzez promocję ducha przedsiębiorczości wśród młodzieży. Partnerzy projektu mieli za zadanie wskazać sposoby skutecznego rozwijania cech przedsiębiorczości i możliwości systemu edukacyjnego w tym zakresie. 20 www.ewt.pl, dostęp 17.07.2013r. 34 S t r o n a

Tabela 11 Informacje finansowe dotyczące projektów realizowanych w ramach Programu INTERREG IVC (w tys. euro) OSAIS YES Całkowita wartość projektu 2 012 1 521 Wartość w części dotyczącej województwa opolskiego 163 103 % dofinansowania 85% 85% Kwota dofinansowania dla województwa opolskiego 139 88 35 S t r o n a

Program Regionu Morza Bałtyckiego (BSR) Celem strategicznym Programu Regionu Morza Bałtyckiego (BSR) jest wsparcie rozwoju zrównoważonego, konkurencyjnego i terytorialnie zintegrowanego regionu Morza Bałtyckiego poprzez łączenie potencjałów ponad granicami. 21 Zasięgiem programu objęty jest cały obszar Polski. Ponadto obszar wsparcia obejmuje Danię, Estonię, Finlandię, Łotwę, Litwę, Szwecję oraz północne Niemcy. Partnerami w projektach dofinansowanych ze środków BSR mogą być również kraje spoza Unii Europejskiej (w roli tzw. partnerów stowarzyszonych). Na terenie Opola w 2012 roku realizowany był jeden projekt, który otrzymał dofinansowanie w ramach Programu Regionu Morza Bałtyckiego. Realizatorem zadania pn. Qualification, Innovation, Cooperation and Keybusiness for Small and Medium Enterprises In the Baltic Sea Region (akronim QUICK) była Izba Rzemieślnicza w Opolu. Głównym celem projektu było wsparcie innowacyjności oraz intensyfikacja pomocy dla sektora MSP. Zadanie realizowane było do końca 2012 roku. Tabela 12 Wykorzystanie środków pomocowych w ramach Programu Regionu Morza Bałtyckiego w 2012 roku w Opolu (w tys. euro) Nazwa Całkowita Źródła finansowania projektów Wykorzystanie środków pomocowych w 2012 r. programu wartość realizowanych projektów EFRR Środki pomocowe Budżet Inne Wkład własny EFRR Budżet państwa Inne Ogółem państwa BSR* 85 72 0 0 13 6** 0 0 6 *wartości projektów w części dotyczącej beneficjentów z Opola ** kwota refundacji przeliczona na euro wg kursu NBP z dnia 26.07.2013 (4,2295) na podstawie kwoty podanej w zł (25 261,52) 21 www.ewt.gov.pl, dostęp 26.07.2013r. 36 S t r o n a

Projekty realizowane przez Miasto Opole W obecnej perspektywie finansowej jednostki samorządu terytorialnego stały się jednym z głównych beneficjentów funduszy unijnych. Szczególnie dużym powodzeniem wśród JST cieszą się środki dostępne w ramach regionalnych programów operacyjnych. Nie inaczej jest w Opolu. Według informacji zawartych w Sprawozdaniu rocznym z wdrażania regionalnego programu operacyjnego województwa opolskiego 2007-2013 za 2012 rok, samorządy gminne i ich jednostki organizacyjne to najaktywniejsi beneficjenci programu, natomiast spośród wszystkich gmin województwa opolskiego, Opole jest jak dotąd największym odbiorcą środków pomocowych w ramach RPO WO 2007-2013. 22 Działania samorządu w pozyskiwaniu środków unijnych nie ograniczają się jednak do programu regionalnego. Miasto aktywnie i skutecznie pozyskuje również środki dostępne w ramach programów krajowych. Opole jest przykładem miasta, które w sposób racjonalny i efektywny wykorzystuje szansę realizacji działań prorozwojowych przy wsparciu środkami zewnętrznymi. Program pozyskiwania środków finansowych na rozwój stolicy regionu jest prowadzony w sposób przemyślany i konsekwentny, od chwili gdy taka możliwość się pojawiła. Nadrzędnym celem wszelkich działań podejmowanych w tym zakresie jest poprawa jakości życia opolan oraz stworzenie dogodnych warunków do zamieszkania i inwestowania w stolicy regionu. I tak, dzięki unijnym dotacjom, w ostatnich latach poprawił się stan infrastruktury technicznej miasta (remont wiaduktu w ciągu ul. Reymonta), metamorfozę przeszły miejskie instytucje kultury (Miejska Biblioteka Publiczna, Amfiteatr Tysiąclecia), uczniowie opolskich placówek oświatowych korzystają z nowoczesnego sprzętu w przyjaznym otoczeniu (termomodernizacja PSP 5, utworzenie Centrum Nauk Przyrodniczych, opolska eszkoła szkołą ku przyszłości) oraz korzystają z nowoczesnych pracowni i programów kształcenia (Centrum Kształcenia Praktycznego). Szczególnie doceniane przez samych mieszkańców samorządowe inwestycje ostatnich lat, również nie byłyby możliwe bez wydatnego wsparcia funduszy unijnych (bulwary nad Młynówką, fontanny na Stawie Zamkowym, kąpielisko Bolko, rewitalizacja zabytkowego parku na Wyspie Bolko). Przy znacznym wsparciu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego budowane jest również Centrum Wystawienniczo - Kongresowe. Będzie to 22 http://www.opolskie.pl/docs/sprawozdanie_za_2012.pdf, dostęp 19.07.2013r. 37 S t r o n a