Załącznik do Uchwały Nr XV/109/07 Rady Powiatu w Śremie z dnia 19 grudnia 2007 r. A B C Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2007-2013
Spis Treści: 1. Wprowadzenie...3-4 2. Kierunki, cel strategiczny i cele operacyjne Programu...5 3. Realizacja Programu...6-8 3.1. Monitorowanie...9 3.2. Finansowanie...10 2
1. Wprowadzenie Na przestrzeni ostatnich lat w polskiej polityce społecznej w odniesieniu do osób niepełnosprawnych dokonał się znaczący postęp. Nowe akty prawne umoŝliwiły powstanie instytucji i organizacji wspomagających osoby niepełnosprawne, w szczególności poprzez wsparcie psychologiczne, udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach, rehabilitację leczniczą, społeczną, zawodową. Następuje równieŝ wzrost świadomości społeczeństwa na temat osób z ograniczoną sprawnością. Jednak osiągnięcie najwyŝszego poziomu funkcjonowania osób niepełnosprawnych będzie moŝliwe dzięki podjęciu skoordynowanych działań wszystkich partnerów. Przy czym ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nakłada na powiaty obowiązek opracowania i realizacji powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych, jak równieŝ obliguje do współpracy z instytucjami administracji rządowej i samorządowej w zakresie opracowywania i realizacji tychŝe programów oraz współpracy z organizacjami pozarządowymi, fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej. Opracowanie i realizacja,,powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2007-2013 jest właśnie wykonaniem postanowień art. 35a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.) Zadania ujęte w Programie są zgodne z: 1) Wojewódzką Strategią Rozwoju Pomocy Społecznej, 2) Programem Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych i Przeciwdziałania Ich Wykluczeniu Społecznemu oraz Pomocy w Realizacji Zadań na Rzecz Zatrudniania Osób Niepełnosprawnych w Województwie Wielkopolskim na Lata 2007-2013, 3) Strategią Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Śremskiego, 4) Powiatową Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych. Przystępując do konstruowania Programu, zebrano szereg opinii, uwag, spostrzeŝeń, zgłoszonych przez przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, instytucji, pracodawców, przedstawicieli organizacji pozarządowych, fundacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych oraz indywidualnych osób niepełnosprawnych. Pozwoliło to na 3
wyszczególnienie problemów, które naleŝy rozwiązać. Wymienione w Programie kierunki działań na rzecz osób niepełnosprawnych w Powiecie Śremskim w obszarach rehabilitacji społecznej, zawodowej i zatrudniania oraz przestrzegania praw osób niepełnosprawnych mają charakter interdyscyplinarny. Dlatego teŝ będą realizowane przy ścisłej współpracy z instytucjami, placówkami i trzecim sektorem funkcjonującymi na terenie Powiatu Śremskiego. Niniejszy Program jest dokumentem otwartym, o duŝym stopniu ogólności, co umoŝliwiać będzie podejmowanie róŝnorodnych, poŝytecznych inicjatyw na rzecz ograniczania skutków indywidualnych i społecznych niepełnosprawności, jak równieŝ zapobiegania jej powstawaniu. 4
2. Kierunki, cel strategiczny i cele operacyjne Biorąc pod uwagę problemy osób niepełnosprawnych określono kierunki, cel strategiczny oraz cele operacyjne uznane za priorytetowe dla realizacji celu strategicznego Programu, który został określony jako: Tworzenie warunków do pełnego, indywidualnego rozwoju i zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych we wszystkich sferach i na kaŝdym etapie Ŝycia, gwarantujących pełne uczestnictwo tych osób w Ŝyciu społecznym i zawodowym Kierunek I Rehabilitacja społeczna Cel 1 Zapobieganie niepełnosprawności i zmniejszenie jej skutków Cel 2 Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i integracja osób niepełnosprawnych Cel 3 Zintegrowanie działań partnerów na rzecz osób niepełnosprawnych i ich rodzin Kierunek II Rehabilitacja zawodowa i zatrudnianie osób niepełnosprawnych Cel 1 Stwarzanie warunków do aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych Cel 2 Stwarzanie warunków do kształcenia i zmiany kwalifikacji zawodowych osób niepełnosprawnych Cel 3 Propagowanie zatrudnienia osób niepełnosprawnych Kierunek III Przestrzeganie praw osób niepełnosprawnych Cel 1 Ułatwianie dostępu do informacji na temat rodzajów i moŝliwości pozyskania wsparcia przez osoby niepełnosprawne Cel 2 Wspieranie działań integrujących środowisko osób niepełnosprawnych Cel 3 Poprawa jakości usług i podniesienie profesjonalizmu słuŝb działających na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych Do kaŝdego z celów zdefiniowano działania słuŝące ich realizacji. 5
3. Realizacja Programu Kierunek I Rehabilitacja społeczna Warunkiem właściwej adaptacji Ŝyciowej i integracji społecznej osób niepełnosprawnych jest uczestnictwo w Ŝyciu społecznym. Uczestnictwo osoby niepełnosprawnej w Ŝyciu społecznym pozwala na wyrabianie jej zaradności osobistej, pobudza do aktywności społecznej, przyczynia się do nabycia umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych. Cel 1 -,,Zapobieganie niepełnosprawności i zmniejszenie jej skutków będzie realizowany poprzez następujące działania: 1.1.Rozwój usług poradnictwa specjalistycznego w procesie leczenia i rehabilitacji osób niepełnosprawnych 1.2.Zaopatrzenie osób niepełnosprawnych w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze 1.3.Spotkania, konferencje, konkursy na temat profilaktyki i promocji zdrowia w zapobieganiu niepełnosprawności oraz prowadzenie akcji medialnych propagujących zdrowy styl Ŝycia Cel 2 -,,Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i integracja osób niepełnosprawnych będzie realizowany poprzez następujące działania: 2.1.Tworzenie środowiska przyjaznego dla osób niepełnosprawnych poprzez systematyczną likwidację barier architektonicznych, technicznych, w komunikowaniu się i transportowych 2.2.Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w turnusach rehabilitacyjnych 2.3.Wspieranie aktywnych form uczestnictwa osób niepełnosprawnych w sporcie, kulturze, rekreacji i turystyce 2.4.Wyrównywanie szans w edukacji poprzez doskonalenie metod pracy z osobą niepełnosprawną i zastosowanie nieograniczonej dostępności do informacji dotyczących edukacji osób niepełnosprawnych 2.5.Wsparcie finansowe i organizacyjne placówek, instytucji i organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych i ich rodzin 2.6.Rozwój form środowiskowego wsparcia osób niepełnosprawnych Cel 3 -,,Zintegrowanie działań partnerów na rzecz osób niepełnosprawnych i ich rodzin będzie realizowany poprzez następujące działania: 3.1.Usprawnienie przepływu informacji dotyczących osób niepełnosprawnych i ich rodzin 3.2.Pozyskiwanie partnerów społecznych niezbędnych do tworzenia sieci wolontariuszy pomagających osobom niepełnosprawnym 3.3.Tworzenie partnerstwa na rzecz osób niepełnosprawnych 3.4.Wzmocnienie roli organizacji pozarządowych w działalności na rzecz osób niepełnosprawnych 6
Kierunek II Rehabilitacja zawodowa i zatrudnianie osób niepełnosprawnych W procesie rehabilitacji i integracji ze społeczeństwem kluczową rolę dla osób niepełnosprawnych odgrywają rehabilitacja zawodowa i odpowiednie zatrudnienie, spełniające funkcję ekonomiczną oraz zapobiegającą izolacji Cel 1 -,,Stwarzanie warunków do aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych będzie realizowany poprzez następujące działania: 1.1.Zwiększenie dostępu osób niepełnosprawnych do instrumentów i usług rynku pracy 1.2.Prowadzenie aktywnej polityki pozyskiwania pracodawców w zakresie tworzenia i utrzymania miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych 1.3.Wspieranie samozatrudnienia osób niepełnosprawnych, w tym tworzenia spółdzielni socjalnych 1.4.Budowanie partnerstwa na rzecz osób niepełnosprawnych 1.5.Prowadzenie badań rynku pracy ze szczególnym uwzględnieniem osób niepełnosprawnych Cel 2 -,,Stwarzanie warunków do kształcenia i zmiany kwalifikacji zawodowych osób niepełnosprawnych będzie realizowany poprzez następujące działania: 2.1.PodwyŜszanie kwalifikacji w formach szkolnych i pozaszkolnych 2.2.Promocja róŝnych form kształcenia Cel 3 -,,Propagowanie zatrudnienia osób niepełnosprawnych będzie realizowany poprzez następujące działania: 3.1.Informowanie pracodawców o zasadach zatrudniania osób niepełnosprawnych 3.2.Prowadzenie kampanii promocyjno-informacyjnych na temat integracji społecznej i zawodowej, w szczególności skierowanych do pracodawców Kierunek III Przestrzeganie praw osób niepełnosprawnych Zagwarantowanie osobom niepełnosprawnym równych praw wymaga z jednej strony przeciwdziałania ich dyskryminacji, a z drugiej stwarzania mechanizmów wyrównywania szans i warunków korzystania z przysługujących im praw. Dlatego osobom niepełnosprawnym powinny przysługiwać pewne szczególne prawa, aby w takim samym stopniu mogły korzystać z praw przysługującym wszystkim ludziom. 7
Cel 1 -,,Ułatwianie dostępu do informacji na temat rodzajów i moŝliwości pozyskania wsparcia przez i dla osób niepełnosprawnych będzie realizowany poprzez następujące działania: 1.1.Aktualizacja informatora,,pomoc społeczna i rehabilitacja osób niepełnosprawnych w Powiecie Śremskim 1.2.Rozpowszechnianie informacji przy wykorzystaniu nowoczesnych technik przekazu oraz na łamach lokalnej prasy na temat moŝliwości uzyskania wsparcia 1.3.Prowadzenie specjalistycznego poradnictwa dla osób niepełnosprawnych 1.4.Organizacja szkoleń dla pracowników instytucji i organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych Cel 2 -,,Wspieranie działań integrujących środowisko osób niepełnosprawnych będzie realizowany poprzez następujące działania: 2.1.Prowadzenie promocji w zakresie kształtowania właściwych postaw wobec osób niepełnosprawnych Cel 3 -,,Poprawa jakości usług i podniesienie profesjonalizmu słuŝb działających na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych będzie realizowany poprzez następujące działania: 3.1.Prowadzenie szkoleń opiekunów i rodzin osób niepełnosprawnych 3.2.Szkolenie pracowników lokalnych instytucji samorządowych oraz organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych 8
3.2. Monitorowanie Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2007-2013 jest dokumentem perspektywicznym, wytyczającym w sposób ogólny kierunki realizacji zdefiniowanych celów. Dokonywanie zmian i uzupełnień w trakcie całego okresu realizacji Programu będzie moŝliwe dzięki jego otwartości. Realizacja Programu monitorowana będzie raz do roku. Koordynatorem odpowiedzialnym za monitoring jest kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie współpracujący w tym zakresie z Powiatową Społeczną Radą do Spraw Osób Niepełnosprawnych w Śremie. Ocena realizacji Programu zostanie dokonana na podstawie rocznych raportów sporządzanych przez bezpośrednich realizatorów zadań. 9
3.2. Finansowanie Główne, planowane źródła finansowania Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2007-2013 stanowią środki finansowe: 1) Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, 2) budŝetu jednostek samorządu terytorialnego, 3) Europejskiego Funduszu Społecznego i innych funduszy Unii Europejskiej 4) środki pozabudŝetowe, w tym z krajowych i zagranicznych funduszy publicznych i prywatnych Środki finansowe Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przekazywane corocznie Powiatowi Śremskiemu według algorytmu przeznacza się na zadania wynikające z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Dlatego teŝ, od wielkości otrzymanych środków zaleŝy zakres realizacji zaplanowanych w Programie działań. Szacuje się, Ŝe znaczna część finansowania lub dofinansowania zadań niniejszego Programu będzie pochodzić równieŝ z programów celowych Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, o które mogą aplikować indywidualne osoby niepełnosprawne, fundacje, stowarzyszenia oraz jednostki samorządu terytorialnego, pośrednio pracodawcy. Od aktywności wyŝej wymienionych grup zaleŝy więc wielkość pozyskanych środków na realizację Programu. Powodzenie w realizacji zadań załoŝonych w Programie zaleŝy takŝe od wielkości środków budŝetu państwa, budŝetu gmin i powiatu przeznaczonych na sfinansowanie lub dofinansowanie niektórych działań. DuŜe znaczenie ma równieŝ zdolność realizatorów i partnerów do pozyskiwania dodatkowych środków zewnętrznych-funduszy strukturalnych na realizację części przyjętych priorytetów. 10