NAZWA hier opis systemowej hierarchii plikã³w OPIS Typowy system linuksowy zawiera, miädzy innymi, nastäpujäce katalogi: / Katalog nadrzädny. Odniego to zaczyna siä caåe drzewo. /bin /boot /dev /etc Katalog zawierajäcy programy wykonywalne potrzebne w trybie pojedynczego uå¼ytkownika oraz do podniesienia i naprawienia systemu. Zawiera statyczne pliki dla programu rozruchowego. Ten katalog zawiera tylko pliki potrzebne podczas procesu rozruchowego. Instalator mapowania i pliki konfiguracyjne powinny trafiä do /sbin i /etc. JÄdro systemu operacyjnego (np. initrd) muszä znajdowaä siä w / lub /boot. Pliki urzädzeå albo specjalne, odnoszäce siä do urzädzeå fizycznych. Zobacz mknod(1). Zawiera pliki konfiguracyjne lokalne dla maszyny. Niektóre wiäksze pakiety programã³w, jak X11, mogä mieä swoje wåasne katalogi poniå¼ej etc. Pliki konfiguracyjne dla caåego systemu moå¼na umieåciä tu lub w /usr/etc. Niemniej jednak, programy powinny zawsze szukaä tych plikã³w w /etc, atymoå¼esz umieåciä linki do nich w /usr/etc. /etc/opt Pliki konfiguracyjne dodatkowych aplikacji instalowanych w /opt specyficzne dla maszyny. /etc/sgml Tenkatalog zawiera pliki konfiguracyjne do SGML (opcjonalny). /etc/skel Gdy stworzone zostaje nowe konto uå¼ytkownika, pliki z tego katalogu sä zwykle kopiow ane do katalogu domowego uå¼ytkownika. /etc/x11 Pliki konfiguracyjne dla systemu okienkowego X11 (opcjonalny). /etc/xml Tenkatalog zawiera pliki konfiguracyjne do XML (opcjonalny). /home /lib Na maszynach z katalogami domowymi dla uå¼ytkownikã³w, katalogi te znajdujä siä zwykle poniå¼ej tego katalogu, bezpoårednio lub nie. Struktura tego katalogu zaleå¼y od decyzji lokalnych administratorã³w (opcjonalny) Ten katalog powinien zawieraä te biblioteki dynamiczne, ktã³re sä konieczne do wystartowania systemu i uruchamiania komend z gåã³wnego systemu plikã³w. /lib<kwal.> Te katalogi sä wariantami /lib w systemach obsåugujäcych wiäcej niå¼ jeden format binarny wymagajäcy oddzielnych bibliotek (opcjonalny). /lib/modules Åadowalne moduåy jädra (opcjonalny). /lost+found Katalog zawiera obiekty zgubione w systemie plikã³w. SÄ to zwykle fragmenty plikã³w naruszone na skutek uszkodzenia dysku lub awarii systemu. /media Katalog zawiera punkty montowaå dla wysuwalnych noånikã³w takich jak påyty CD i DVD oraz noåniki USB. W systemach gdzie istnieje wiäcej niå¼ jedno urzädzenie do montowania okreålonego typu noånikã³w, punkty montowania moå¼na tworzyä dodajäc cyfrä do dostäpnego punktu montowania poczynajäc od "0", ale musi istnieä rã³wnieå¼ nazwa niekwalifikow alna. /media/floppy[1 9] Stacja dyskietek (opcjonalny). /media/cdrom[1 9] NapÄd CD ROM (opcjonalny). /media/cdrecorder[1 9] Nagrywarka CD (opcjonalny). Linux 2015 03 29 1
/media/zip[1 9] NapÄd zip (opcjonalny). /media/usp[1 9] NapÄd USB (opcjonalny). /mnt /opt /proc /root /sbin /srv /sys Katalog ten jest punktem montowania dla tymczasowo zamontowanych systemã³w plikã³w. Niektóre dystrybucje umieszczajä w /mnt podkatalogi z przeznaczeniem, że bädä uå¼ywane jako punkty montowania dla kilku tymczasowych systemã³w plikã³w. Tenkatalog powinien zawieraä dodatkowe pakiety, ktã³re zawierajä statyczne pliki. Jest to punkt montowania systemu plikã³w proc, ktã³ry dostarcza informacji o bieå¼äcych procesach i jädrze. Ãw pseudosystem plikã³w opisano w szczegã³åach w proc(5). Tankatalog jest zwyczajowo katalogiem domowym uå¼ytkownika root (opcjonalny). Tak jak /bin, ten katalog zawiera komendy potrzebne do wystartowania systemu, ale ktã³rych zwykle nie wykonujä normalni uå¼ytkownicy. Katalog ten zawiera dane specyficzne dla usåug dostarczanych przez ten komputer. Jest to punkt montowania systemu plikã³w sysfs, dostarczajäcego informacji o jädrze podobnie jak /proc, lecz lepiej usystematyzowanym, przestrzegajäcy formalizmu infrastruktury kobject. /tmp Katalog zawierajäcy pliki tymczasowe, ktã³re moå¼e usunää bez ostrzeå¼enia dziaåajäce zadanie lub start systemu. /usr Ten katalog jest zwykle montowany z oddzielnej partycji. Powinien on zawieraä dzielone dane tylko do odczytu, tak że moå¼na go zamontowaä na rã³å¼nych maszynach z zainstalowanym Linuksem. /usr/x11r6 System X Window, wersja 11, wydanie 6 (opcjonalny). /usr/x11r6/bin Binaria naleå¼äce do systemu X Window; czästo jest to link symboliczny z bardziej tradycyjnego /usr/bin/x11. /usr/x11r6/lib Pliki danych skojarzone z systemem X Window. /usr/x11r6/lib/x11 Zawiera rã³å¼ne pliki potrzebne do uruchamiania X; czästo jest to link symboliczny z /usr/lib/x11. /usr/x11r6/include/x11 Zawiera pliki nagåã³wkowe potrzebne do kompilacji programã³w z uå¼yciem systemu okienkowego X11. CzÄsto jest to link symboliczny z/usr/include/x11. /usr/bin Jest to gåã³wny katalog programã³w wykonywalnych. WiÄkszoÅÄ programã³w wykonywanych przez zwykåych uå¼ytkownikã³w, ktã³re nie sä potrzebne przy starcie lub naprawie systemu i ktã³re nie sä instalowane lokalnie, powinna byä umieszczona w tym katalogu /usr/bin/mh Polecenia systemu obsåugi poczty MH (opcjonalny). /usr/bin/x11 Tradycyjne miejsce na pliki wykonywalne X11; w Linuksie zwykle jest to link symboliczny do /usr/x11r6/bin. /usr/dict ZastÄpiony przez /usr/share/dict. /usr/doc ZastÄpiony przez /usr/share/doc. Linux 2015 03 29 2
/usr/etc Można tu umieåciä caåosystemowe pliki konfiguracyjne dzielone miädzy kilkoma maszynami. Programy jednak powinny zawsze odwoåywaä siä do tych plikã³w uå¼ywajäc katalogu /etc. Linki od plikã³w w /etc powinny wskazywaä na odpowiednie pliki w /usr/etc. /usr/games Binaria gier i programã³w edukacyjnych (opcjonalny). /usr/include Pliki nagåã³wkowe dla kompilatora C. /usr/include/bsd Pliki nagåã³wkowe zapewniajäce kompatybilnoåä z BSD (opcjonalny). /usr/include/x11 Pliki nagåã³wkowe dla kompilatora C i systemu X Window. Jest to zwykle link symboliczny do /usr/x11r6/include/x11. /usr/include/asm Pliki nagåã³wkowe deklarujäce niektã³re funkcje asemblera. W przeszåoåci byå to link symboliczny do /usr/src/linux/include/asm. /usr/include/linux Zawiera informacje, ktã³re mogä zmieniaä siä jednego wydania systemu na drugie i kiedyå byå on linkiem symbolicznym do /usr/src/linux/include/linux, żeby otrzymywaä informacje specyficzne dla systemu operacyjnego. (Uwaga: pliki nagåã³wkowe powinny dziaåaä poprawnie zarã³wno z bieå¼äcä bibliotekä libc jak i w przestrzeni uå¼ytkownika. Jednakże źródÅa jädra Linuksa nie sä przeznaczone do uå¼ytku z programami uå¼ytkownika i nic nie wiedzä o libc, zainstalowanej w systemie. Jest bardzo prawdopodobne, że pewne rzeczy przestanä dziaåaä, jeå¼eli /usr/include/asm i /usr/include/linux bädä prowadziåy do losowego drzewa źródeÅ jädra. Systemy Debiana nie robiä tego i uå¼ywajä nagåã³wkã³w ze znanej, dobrej wersji jädra, dostarczonych przez pakiet libc* dev). /usr/include/g++ Pliki nagåã³wkowe douå¼ytku z kompilatorem GNU C++. /usr/lib Biblioteki obiektowe, w tym dynamiczne, plus parä plikã³w wykonywalnych, zwykle niewywoåywanych bezpoårednio. Bardziej skomplikow ane programy mogä tu posiadaä caåe podkatalogi. /usr/lib<kwal.> Te katalogi sä wariantami /usr/lib w systemach obsåugujäcych wiäcej niå¼ jeden format binarny wymagajäcy oddzielnych bibliotek, z tym wyjätkiem, że dowiäzanie symboliczne /usr/lib<kwal.>/x11 nie jest wymagane (opcjonalny). /usr/lib/x11 ZwykÅe miejsce dla plikã³w danych skojarzonych z programami X owymi, oraz pliki konfiguracyjne dla systemu X. W Linuksie, zwykle jest to link symboliczny do /usr/x11r6/lib/x11. /usr/lib/gcc lib Zawiera pliki wykonywalne i nagåã³wkowe dla kompilatora GNU C gcc(1). /usr/lib/groff Pliki dla systemu formatowania dokumentã³w GNU groff. /usr/lib/uucp Pliki dla uucp(1). /usr/local Tutaj zwykle trafiajä programy instalowane lokalnie na maszynie. /usr/local/bin TrafiajÄ tu binaria programã³w lokalnych. Linux 2015 03 29 3
/usr/local/doc Lokalna dokumentacja. /usr/local/etc Pliki konfiguracyjne skojarzone z lokalnie zainstalowanymi programami. /usr/local/games Binaria lokalnie zainstalowanych gier. /usr/local/lib Pliki skojarzone z lokalnie zainstalowanymi programami. /usr/local/lib<kwal.> Te katalogi sä wariantami /usr/local/lib wsystemach obsåugujäcych wiäcej niå¼ jeden format binarny wymagajäcy oddzielnych bibliotek (opcjonalny). /usr/local/include Pliki nagåã³wkowe lokalnego kompilatora C. /usr/local/info Strony info skojarzone z lokalnie zainstalowanymi programami. /usr/local/man Strony podräcznika ekranowego skojarzone z lokalnie zainstalowanymi programami. /usr/local/sbin Lokalnie instalowane programy do administracji systemem. /usr/local/share Dane lokalnych aplikacji, ktã³re mogä byä dzielona miädzy rã³å¼nymi architekturami tego samego systemu operacyjnego. /usr/local/src Kod źródÅowy programã³w instalowanych lokalnie. /usr/man ZastÄpiony przez /usr/share/man. /usr/sbin Katalog zawierajäcy pliki binarne programã³w do administracji systemem, ktã³re nie sä potrzebne przy rozruchu, montowaniu /usr lub naprawie systemu. /usr/share Katalog zawierajäcy podkatalogi ze specyficznymi danymi aplikacji, ktã³re mogä byä dzielone miädzy rã³å¼nymi architekturami tego samego systemu operacyjnego. CzÄsto moå¼na tu znaleåºä rzeczy, ktã³re wczeåniej znajdowaåy siä w /usr/doc lub /usr/lib, lub /usr/man. /usr/share/dict Zawiera pliki z listami såã³w dla poprawiaczy pisowni (opcjonalny). /usr/share/dict/words Lista angielskich såã³w (opcjonalny). /usr/share/doc Dokumentacja zainstalowanych programã³w (opcjonalny). /usr/share/games Pliki ze statycznymi danymi gier z /usr/games (opcjonalny). /usr/share/info ZnajdujÄ siä tutaj strony info (opcjonalny). /usr/share/locale Tutaj znajdujä siä informacje zwiäzane z ustawieniami regionalnymi (opcjonalny). /usr/share/man TrafiajÄ tu strony podräcznika ekranowego, do odpowiednich katalogã³w, wedåug sekcji podräcznika. Linux 2015 03 29 4
/usr/share/man/<locale>/man[1 9] Te katalogi zawierajä strony podräcznika w formacie źródÅowym. Systemy, ktã³re uå¼ywajä jednego jäzyka i zestawu znakã³w dla wszystkich stron podräcznika, mogä pominää <locale>. /usr/share/misc Różnorodne dane, ktã³re mogä byä dzielone miädzy rã³å¼nymi architekturami tego samego systemu operacyjnego. /usr/share/nls Katalogi wiadomoåci natywnego jäzyka (opcjonalny). /usr/share/sgml Pliki do SGML (opcjonalny). /usr/share/sgml/docbook DTD DocBook (opcjonalny). /usr/share/sgml/tei DTD TEI (opcjonalny). /usr/share/sgml/html DTD HTML (opcjonalny). /usr/share/sgml/mathtml DTD MathML (opcjonalny). /usr/share/terminfo Baza danych terminfo (opcjonalny). /usr/share/tmac Makra troffa, ktã³re nie sä dystrybuowane z groffem (opcjonalny). /usr/share/xml Pliki do XML (opcjonalny). /usr/share/xml/docbook DTD DocBook (opcjonalny). /usr/share/xml/xhtml DTD XHTML (opcjonalny). /usr/share/xml/mathml DTD MathML (opcjonalny). /usr/share/zoneinfo Pliki informacji o strefach czasowych (opcjonalny). /usr/src Pliki źródÅowe rã³å¼nych czäåci systemu, doåäczane do niektã³rych pakietã³w. Nie naleå¼y pracowaä tutaj nad swoimi wåasnymi projektami, poniewaå¼ pliki w /usr powinny byä tylko do odczytu z wyjätkiem sytuacji, gdy instalowane jest oprogramowanie (opcjonalny). /usr/src/linux Zawiera źródÅa jädra samego systemu operacyjnego. Niektóre dystrybucje umieszczajä tu źródÅa domyålnie instalowanego jädra. Najprawdopodobniej powinieneå uå¼yä innego katalogu do budowania wåasnego jädra. /usr/tmp /var PrzestarzaÅe. Powinno byä linkiem do /var/tmp. Ten link jest obecny tylko w celu zachowania kompatybilnoåci i nie powinien byä uå¼ywany. Katalog zawierajäcy pliki, ktã³re mogä zmieniaä wielkoåä, takie jak logi i spoole. /var/account Dzienniki statystyk jädra (opcjonalny). /var/adm Ten katalog zostaå zastäpiony przez /var/log i powinien byä linkiem symbolicznym do /var/log. Linux 2015 03 29 5
/var/backups Zarezerwow any z pow odã³w historycznych. /var/cache Zbuforowane dane programã³w. /var/cache/fonts Lokalnie generowane fonty (opcjonalny). /var/cache/man Lokalnie formatowane strony podräcznika systemowego (opcjonalny). /var/cache/www Dane bufora lub proxy WWW (opcjonalny). /var/cache/<pakiet> Bufor dla danego pakietu (opcjonalny). /var/catman/cat[1 9] lub /var/cache/man/cat[1 9] Te katalogi przechowujä preformatowane strony podräcznika ekranowego zgodnie z sekcjä tego podräcznika. (Używanie preformatowanych stron podräcznika jest przestarzaåe). /var/crash Zrzuty po awarii systemu (opcjonalny). /var/cron Zarezerwow any z pow odã³w historycznych. /var/games Zmienne dane gier (opcjonalny). /var/lib Zmienne informacje programã³w. /var/lib/hwclock Katalog stanu do hwclock zegara sprzätowego (opcjonalny) /var/lib/misc Różnorodne dane statusu. /var/lib/xdm Różne dane menedå¼era logowania X (opcjonalny). /var/lib/<edytor> Dane statusu i kopie zapasowe edytora (opcjonalny). /var/lib/<nazwa> Te katalogi muszä byä uå¼ywane do caåej obsåugi pakietã³w w dystrybucji. /var/lib/<pakiet> Dane statusu dla pakietã³w i podsystemã³w (opcjonalny). /var/lib/<narzädzie_pakietã³w> Pliki obsåugi pakietowania (opcjonalny). /var/local Zmienne dane dla /usr/local. /var/lock Umieszczane sä tu pliki blokad. Konwencja nazw plikã³w blokad dla urzädzeå to LCK..<urzÄdzenie> gdzie <urzädzenie>, to nazwa urzädzenia w systemie plikã³w. Użyty format to format plikã³w blokad protokoåu HDU UUCP, tj. pliki blokad zawierajä PID jako dziesiäciobajtowy numer dziesiätny wascii, plus znak nowej linii. /var/log Różne logi. /var/opt Zmienne dane dla /opt. /var/mail Skrzynki pocztowe uå¼ytkownikã³w. ZastÄpuje /var/spool/mail. Linux 2015 03 29 6
/var/msgs Zarezerwow any z pow odã³w historycznych. /var/preserve Zarezerwow any z pow odã³w historycznych. /var/run Różne pliki bieå¼äce, np. pliki zawierajäce identyfikatory procesã³w (PID y) i informacjä o zalogowanych uå¼ytkownikach (utmp). Pliki w tym katalogu sä zwykle czyszczone przy starcie systemu. /var/spool Skolejkow ane pliki rã³å¼nych programã³w. /var/spool/at Kolejka zadaå do at(1). /var/spool/cron Kolejka zadaå do cron(8). /var/spool/lpd Kolejka plikã³w do drukow ania (opcjonalny). /var/spool/lpd/printer Kolejka do okreålonej drukarki (opcjonalny). /var/spool/mail ZastÄpione przez /var/mail. /var/spool/mqueue Kolejka poczty wychodzäcej (opcjonalny). /var/spool/news Katalog kolejki dla wiadomoåci (opcjonalny). /var/spool/rwho Kolejka plikã³w do rwhod(8) (opcjonalny). /var/spool/smail Kolejka plikã³w do dostarczyciela poczty smail(1). /var/spool/uucp Kolejka plikã³w do uucp(1) (opcjonalny). /var/tmp Takjak /tmp, ten katalog zawiera tymczasowe pliki przechowywane na czas nieokreålony. /var/yp Pliki baz danych do NIS, poprzednio zwanym Sun Yellow Pages (YP). ZGODNE Z Standard hierarchii systemu plikã³w (FHS), wersja 2.3 http://www.pathname.com/fhs/. BÅÄDY Lista ta nie jest wyczerpujäca; rã³å¼ne systemy mogä byä rã³å¼nie skonfigurowane. ZOBACZTAKÅ»E find(1), ln(1), proc(5), mount(8) Standard hierarchii systemu plikã³w OSTRONIE Angielska wersja tej strony pochodzi z wydania 4.05 projektu Linux man pages. Opis projektu, informacje dotyczäce zgåaszania båädã³w, oraz najnowszä wersjä oryginaåu moå¼na znaleåºä pod adresem https://www.kernel.org/doc/man pages/. TÅ UMACZENIE Autorami polskiego tåumaczenia niniejszej strony podräcznika man sä: Gwidon S. Naskrent (PTM) <naskrent AT hoth DOT amu DOT edu DOT pl>, Robert Luberda <robert AT debian DOT org> i MichaÅ KuÅach <michal DOT kulach AT gmail DOT com>. Polskie tåumaczenie jest czäåciä projektu manpages-pl; uwagi, pomoc, zgåaszanie båädã³w na Linux 2015 03 29 7
stronie http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/. Jest zgodne z wersjä 4.05 oryginaåu. Linux 2015 03 29 8