Lokalny Program Rewitalizacji dla miasta Środa Wielkopolska na lata

GMINA ŚRODA WIELKOPOLSKA Lokalny Program Rewitalizacji dla miasta Środa Wielkopolska na lata 2011 2016 opracowanie zespołowe Aktualizacja sierpień 2012 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska jest kompleksowym, skoordynowanym i wieloletnim dokumentem obejmującym lata 2011-2016, którego podstawowym założeniem jest zapoczątkowanie procesu przemian techniczno-przestrzennych, gospodarczych i społecznych na zdegradowanych obszarach Miasta, poprzez wyprowadzenie ich ze stanu kryzysowego przy jednoczesnym stworzeniu warunków do dalszego rozwoju. Celem głównym Programu jest wzmocnienie Środy Wielkopolskiej w sferze społeczno-gospodarczej jako atrakcyjnego ośrodka przedsiębiorczości, usług i zamieszkiwania. Strona 1 z 129

Zleceniodawca Gmina Środa Wielkopolska ul. Daszyńskiego 5 63-000 Środa Wielkopolska NIP 7861636737 Wykonawca Środa XXI Sp. z o.o. ul. Daszyńskiego 5 63-000 Środa Wielkopolska Tel. 61 2853847 e-mail: biuro@sroda21.eu Autorzy Jerzy Kwintkiewicz Joanna Marusik Szymon Kobierski Mariusz Stodolniak... (podpisy) Strona 2 z 129

SPIS TREŚCI 1. Podstawowe informacje... 5 2. Informacje ogólne o mieście Środa Wielkopolska... 9 2.1. Położenie geograficzne i administracyjne... 9 2.2. Rys historyczny Środy Wielkopolskiej... 10 2.3. Obiekty zabytkowe i przyrodnicze Środy Wielkopolskiej... 11 2.3.1. Zabytki... 11 2.3.2. Parki i ochrona przyrody... 13 3. Charakterystyka obecnej sytuacji w mieście... 14 3.1. Zagospodarowanie przestrzenne... 14 3.1.1. Gospodarka przestrzenna... 14 3.1.2. Granice stref ochrony konserwatorskiej... 28 3.1.3. Uwarunkowania ochrony środowiska... 30 3.1.4. Grunty i budynki... 36 3.1.5. System drogowy... 39 3.1.6. Gospodarka wodno ściekowa... 41 3.1.7. System odprowadzania i oczyszczania ścieków... 41 3.1.8. Zaopatrzenie w ciepło... 42 3.1.9. Zaopatrzenie w energię elektryczną i gaz... 43 3.1.10. Gospodarka odpadami... 43 3.1.11. Identyfikacja problemu... 44 3.2. Gospodarka... 44 3.2.1. Podmioty gospodarcze Środy Wielkopolskiej... 44 3.2.2. Główni pracodawcy... 44 3.2.3. Struktura branż gospodarki Miasta Środa Wielkopolska oraz osób zatrudnionych w głównym miejscu pracy... 45 3.2.4. Turystyka... 48 3.2.5. Identyfikacja problemu... 49 3.3. Sytuacja społeczna... 50 3.3.1. Demografia... 50 3.3.2. Wykształcenie i aktywność ekonomiczna mieszkańców miasta Środa Wielkopolska... 52 3.3.3. Struktura bezrobocia... 53 3.3.4. Pomoc społeczna... 54 3.3.5. Źródła utrzymania gospodarstw domowych w Środzie Wielkopolskiej... 55 3.3.6. Bezpieczeństwo publiczne... 58 3.3.7. Identyfikacja problemu... 60 3.4. Analiza SWOT... 60 4. Nawiązanie do strategicznych dokumentów dotyczących rozwoju społecznogospodarczego kraju, regionu i miasta... 64 5. Założenia programu rewitalizacji... 66 5.1. Wyznaczenie granic obszarów zdegradowanych (rewitalizowanych)... 66 5.2. Uzasadnienie wyboru zdegradowanych (rewitalizowanych) obszarów... 73 5.2.1. Wytyczne w zakresie zasad opracowania programów umożliwiających ubieganie się o wsparcie w ramach Inicjatywy JESSICA oraz Działania 4.2 Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013.... 73 5.2.2. Wskaźniki dla Województwa Wielkopolskiego... 74 5.2.3. Ludność na obszarze rewitalizowanym... 74 5.2.4. Wybór i wartość wskaźników dla projektowanego obszaru rewitalizacji... 76 5.2.5. Analiza wskaźników pod kątem kryteriów wnioski... 76 Strona 3 z 129

5.3. Cel Lokalnego Programu Rewitalizacji... 78 6. Planowane zadania w latach 2011 2016 na obszarze rewitalizowanym... 80 6.1. Planowane zadania przestrzenne (techniczno-materialne) na obszarze rewitalizowanym... 83 6.2. Planowane zadania gospodarcze na obszarze rewitalizowanym... 104 6.3. Planowane zadania społeczne na obszarze rewitalizowanym... 107 7. Plan finansowy realizacji rewitalizacji źródła finansowania programu rewitalizacji. 109 8. System wdrażania programu rewitalizacji... 110 9. System monitorowania, oceny i komunikacji społecznej... 113 10. Zatwierdzenie programu... 115 11. Załączniki... 116 11.1. Wzór ankiety... 116 11.2. Wzór karty zgłoszenia przedsięwzięcia rewitalizacyjnego... 120 11.3. Dane OPS Środa Wielkopolska... 121 11.4. Mapa obszaru rewitalizowanego... 123 11.5. Mapa obszaru rewitalizowanego z oznaczeniem stref obszaru... 124 11.6. Mapa obszaru rewitalizowanego ze strefą ochrony konserwatorskiej... 125 12. Spis tabel... 126 13. Spis rysunków... 128 14. Spis dokumentów źródłowych... 129 Strona 4 z 129

1. Podstawowe informacje Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska jest kompleksowym, skoordynowanym i wieloletnim dokumentem obejmującym lata 2011-2016, którego podstawowym założeniem jest zapoczątkowanie procesu przemian techniczno-przestrzennych, gospodarczych i społecznych na zdegradowanych obszarach Miasta, poprzez wyprowadzenie ich ze stanu kryzysowego przy jednoczesnym stworzeniu warunków do dalszego rozwoju. Celem głównym Programu jest wzmocnienie Środy Wielkopolskiej w sferze społeczno-gospodarczej jako atrakcyjnego ośrodka przedsiębiorczości, usług i zamieszkiwania. Cel ten będzie realizowany przez następujące cele szczegółowe: rozwój turystyki i rekreacji oraz wzmocnienie potencjału kulturalnego Miasta; stymulowanie rozwoju przedsiębiorczości oraz tworzenia nowych miejsc pracy; poprawa warunków mieszkaniowych na zdegradowanych obszarach miasta; wzmocnienie integracji mieszkańców oraz zapobieganie i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu; poprawa funkcjonalności infrastruktury, w tym komunikacji i przestrzeni miejskiej oraz bezpieczeństwa mieszkańców. Prace nad Lokalnym Programem Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016 rozpoczęte zostały we wrześniu 2010 r. poprzez pisemne wskazanie przez Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska instytucji współpracujących przy wyznaczaniu potrzeb i wyliczaniu wskaźników w zakresie rewitalizacji. Prace nad aktualizacją rozpoczęły się w kwietniu 2012 roku. Wyznaczenie, zarówno pierwotnych jak i nowych obszarów zdegradowanych (rewitalizowanych) w Środzie Wielkopolskiej nastąpiło w wyniku współpracy wskazanych instytucji. W spotkaniach roboczych dotyczących spraw rewitalizacji uczestniczyli pracownicy merytoryczni Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej (Biuro Obsługi Burmistrza, Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej, Wydział Spraw Obywatelskich, Referat Działalności Gospodarczej, Referat Spraw Mieszkaniowych), Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, Powiatowego Urzędu Pracy w Środzie Wielkopolskiej oraz Powiatowej Komendy Policji w Środzie Wielkopolskiej. Wyznaczone granice obszarów zdegradowanych (rewitalizowanych) objętych Programem Rewitalizacji zostały uwzględnione w niniejszym dokumencie i są w pełni zgodne z opiniami wyrażonymi przez mieszkańców w trakcie przeprowadzonych konsultacji społecznych. Wybór ostatecznych granic obszarów zdegradowanych, został przeprowadzony na podstawie własnych badań i analiz sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej miasta, wykorzystując dane statystyczne i informacje uzyskane od właściwych podmiotów. Badania prowadzono przede wszystkim w kontekście kryteriów wynikających z definicji obszaru zdegradowanego (rewitalizowanego), określonej w art. 47, ust. 1 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006 z dn. 8 grudnia 2006 r. Przy wyborze obszarów zdegradowanych brano pod uwagę wskaźniki dla działań związanych z rewitalizacją miast i wzmocnieniem funkcji społecznych. Odniesienia do określonych wskaźników dokonano zgodnie z zapisami Wytycznych w zakresie zasad opracowania programów umożliwiających ubieganie się o wsparcie w ramach Inicjatywy JESSICA oraz Działania 4.2 Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013. Jako spójną strefę geograficzną w mieście wyznaczono do rewitalizacji obszar miejski składający się z dziesięciu stref oznaczonych od A do J, które prezentuje poniższy rysunek: Strona 5 z 129

Rysunek 1. Schemat obszaru rewitalizowanego Opracowanie: Środa XXI Sp. z o.o. Obszar ten jest opisany następującymi strefami i ulicami/obiektami: 1. Stary Rynek 2. Park Kościuszki, Dom Pogodnej Jesieni 3. Wiosny Ludów Spichrzowa Usługi Komunalne 4. Powstańców stara masarnia 5. Gimnazjum nr 1 + park 6. Dąbrowskiego - kamienice 7. Wieża Ciśnień 8. Niedziałkowskiego budynki 9. Targowisko Czerwonego Krzyża (9a) + Westerplatte (9b) 10. Targowisko Przecznica + Szkoła Podstawowa nr 3 i Gimnazjum nr 2 11. Rondo JPII + budynki w rozwidleniu Lipowej i 20 Października 12. Szamarzewskiego Usługi Komunalne 13. Kilińskiego Usługi Komunalne 14. Cmentarz Ewangelicki Strona 6 z 129

15. Łazienki 16. Budziaki Westerplatte 17. Zaplecze Urzędu Miejskiego 18. Działka Brodowska 19. Stadnina Harcerska Fundacja Kórnicka 20. Park Źrenica 21. Ośrodek Sportu Os. Piastowskie 22. Tereny na wschodnim brzegu jeziora 23. Budynek PUP 24. Stadion + kolejka wąskotorowa + dworzec PKP + budynki przy Cukrowni 25. Zespół Szkół Rolniczych 26. Liga Obrony Kraju 27. Szpital 28. PKS 29. Przedszkole ZOO 30. Teren przy ul. Topolskiej oraz WSSE Tabela 1. Określenie stref obszaru rewitalizowanego A Stare Miasto z Targowiskiem przy Czerwonego Krzyża 1, 3, 4, 5, 6, 9a B Park Kościuszki, DPJ i ul. Kilińskiego 2, 13 C Targowisko przy Przecznicy, szkoły i dworzec PKS 10,28 D Szpital, budziaki i strefa przyległa do ul. Westerplatte 9b, 16, 17, 27 E Cmentarz Ewangelicki, ul. Witosa, teren LOK-u oraz teren przy ul. Topolskiej wraz z WSSE 12, 14, 26, 30 F Łazienki i Jezioro 15, 22 G Ośrodek Sportu 21 H Park Źrenica i strefa ul. Harcerska - Brodowska 18, 19, 20 I Strefa Zespołu Szkół Rolniczych oraz Powiatowego Urzędu Pracy i ul. Akacjowa z Przedszkolem ZOO 23,25,29 J Strefa turystyczno sportowa, dworzec i Niedziałkowskiego 7, 8, 11, 24 opracowanie zespołowe Mapa obszaru rewitalizowanego stanowi załącznik 11.3 do niniejszego Programu. Obszar rewitalizowany wpisuje się częściowo w strefę ochrony konserwatorskiej (określoną w pkt. 3.1.2). Części wspólne tych obszarów i wnioski z tego wynikające zostaną przedstawione w dalszej części opracowania. Schemat strefy ochrony konserwatorskiej przedstawia poniższy rysunek: Strona 7 z 129

Rysunek 2. Strefa ochrony konserwatorskiej dla Środy Wielkopolskiej źródło: Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków Strona 8 z 129

2. Informacje ogólne o mieście Środa Wielkopolska 2.1. Położenie geograficzne i administracyjne Gmina Środa Wielkopolska położona jest w centralnej części województwa wielkopolskiego. Jest największą i jedyną miejsko wiejską gminą Powiatu Średzkiego. Miasto siedziba gminy i powiatu - ma bardzo korzystne położenie geograficzne. Leży nie tylko w niewielkiej odległości od stolicy województwa Poznania, ale posiada również bardzo dobre połączenia komunikacyjne z wieloma innymi ośrodkami. Przez Środę przebiega kolejowa magistrala północ południe oraz droga krajowa nr 11 łącząca środkowe wybrzeże Morza Bałtyckiego ze Śląskiem. Z układem miejskim Środy Wielkopolskiej droga ta łączy się za pośrednictwem 3 skrzyżowań jednopoziomowych przy ulicach: Kórnickiej, Niedziałkowskiego i Brodowskiej. Przez gminę przebiega również droga wojewódzka nr 432 Śrem - Środa Wielkopolska Września, która łączy się z między innymi z drogą krajową nr 11. Atutem miasta jest autostrada A2, której najbliższe węzły znajdują się w odległości 25 km od Środy. O 36 km oddalone jest międzynarodowe lotnisko Poznań Ławica. Droga wojewódzka nr 432: Śrem - Środa Wielkopolska - Września, łączy się z drogą krajową nr 11 skrzyżowaniem jednopoziomowym i przebiega układem ulicznym miasta: Niedziałkowskiego, 3 Maja, Zamoyskich, Gnieźnieńską. Ulice powiatowe w mieście Środa Wielkopolska stanowią: Plac Armii Poznań, ulice: 20 Października, Brodowska, Daszyńskiego, Dąbrowskiego, Dolna, Hallera, Harcerska, Jażdżewskiego, Kilińskiego, Kosynierów, Kościuszki, Kórnicka, Limanowskiego, Nekielska, Paderewskiego, Strzelecka, Szpitalna, Topolska, Wałowa, Wiosny Ludów, Witosa, Wrzesińska oraz Żwirki i Wigury. Przez gminę przebiega linia kolejowa o państwowym znaczeniu: Poznań Środa Wielkopolska Jarocin Ostrów Kluczbork. Jest to linia kategorii pierwszorzędnej - dwutorowa oraz zelektryfikowana. Stacja Środa Wielkopolska posiada rozbudowany system bocznic i umożliwia przeładunki na tory wąskotorowe. Środa Wielkopolska leży na terenach, które są tylko w niewielkim stopniu zróżnicowane pod względem wysokości nad poziomem morza. Najdłuższą rzeką gminy jest Moskawa. Jej dopływem jest Struga Średzka, która od strony południowo-zachodniej tworzy rozległe Bagna Średzkie obszar chronionego krajobrazu, w którym spotkać można rzadkie i znajdujące się pod ochroną gatunki ptaków, między innymi: czaple, łabędzie nieme, perkozy, mewy śmieszki, czajki i remizy. Jedynym akwenem jest sztuczny zbiornik wodny powstały w latach 1968 1971 przez spiętrzenie wód rzeki Moskawy w północnej części miasta Środa Wielkopolska. Ma on powierzchnię geodezyjną 47,7 ha. Jazy pozwalają na piętrzenie wody w celu nawadniania podsiąkowego lub ujęć bezpośrednich. Powierzchnia zalewu w zależności od napełnienia waha się w granicach 22,9 do 45 ha. Zbiornik powstał w celu zwiększenia retencji, a także dla potrzeb rolnictwa, przemysłu i służb przeciwpożarowych. Akwen spełnia jednak głównie rolę zaplecza rekreacyjnego dla potrzeb mieszkańców Środy Wielkopolskiej. Na jego wschodnim brzegu, blisko zapory czołowej (w granicach administracyjnych miasta Środa Wielkopolska), znajduje się ośrodek sportowy. Lasy i zadrzewienia zajmują 6,70% ogólnej powierzchni gminy Środa Wielkopolska. Większość z nich koncentruje się w okolicach: Urniszewa Podgaju Bieganowa w północno zachodniej części gminy, Ulejna w północnej części gminy, Winnej Góry we wschodniej części gminy, Nietrzanowa w południowej części gminy. Powierzchnia gminy Środa Wielkopolska wynosi 207,1 km 2, z czego na miasto Środa Wielkopolska przypada 18 km 2. Środa Wielkopolska jest jednym z 35 miast powiatowych województwa wielkopolskiego. Powiat Średzki zajmuje obszar 623,2 km 2. Obszar gminy stanowi Strona 9 z 129

33,23% obszaru powiatu i 0,69% obszaru województwa wielkopolskiego. Pod względem wielkości powierzchni ogólnej gmina zajmuje 21 miejsce w województwie wielkopolskim. Gminę tworzy miasto Środa Wielkopolska oraz 35 sołectw. W gminie Środa Wielkopolska faktycznie zamieszkuje 30 431 osób (dane na koniec roku 2009). W mieście 22 001 osób, a w części wiejskiej 8 430 osoby. Mieszkańcy miasta stanową 72%, a części wiejskiej gminy 28% ludności. Liczba kobiet jest większa i stanowi 51% (mężczyźni 49%). 2.2. Rys historyczny Środy Wielkopolskiej O istnieniu osad i skupisk ludzkich w okolicach Środy świadczą znaleziska archeologiczne z okresu młodej epoki kamiennej (2300-2000 lat p.n.e.). Odkryto między innymi ślady cmentarzyska prasłowiańskiego z epoki Kultury Łużyckiej w pobliżu dzisiejszego cmentarza w Środzie. Te i inne odkrycia świadczą o istnieniu ciągłości osadniczej na tych terenach. Z przekazów historycznych dowiadujemy się, że pierwsze grodzisko znajdowało się prawdopodobnie na wzniesieniu pomiędzy dzisiejszą Kolegiatą, a Nowym Rynkiem. Na miejscu dzisiejszego ratusza, za Władysława Jagiełły w latach 1402-1413, został pobudowany gotycki zamek królewski, w którym gościł król w przejeździe do Krakowa. Wzdłuż dzisiejszych ulic: Górki, Szamarzewskiego i Jażdżewskiego rozciągała się fosa, a za nią osada, która z czasem stała się targową. Plac targowy był w kształcie trójkąta. Na przełomie XVIII i XIX wieku zabudowali go Niemcy, wznosząc gmach poczty konnej ze stacją telegraficzną. Budynek ten do dziś nazywa się Starą Pocztą. W obrębie grodu książęta zakładali osady służebne do obrony i jako wyspecjalizowane grupy produkcyjne, jak: Mączniki (1240 r.), Zielniki (1399 r.), Kobylniki (1281 r.) i inne. Prawdopodobnie w 1261 r. Środa otrzymała prawa miejskie. W XV wieku miasto było jednym z największych w Wielkopolsce. Nazwa w źródłach pojawia się poczynając od roku 1228. Człon Wielkopolska pojawił się w nazwie po roku 1967, celem odróżnienia jej od Środy Śląskiej. Od 1454 r. aż do okresu rozbiorowego Środa była miejscem sejmików województw poznańskiego, kaliskiego, a później i gnieźnieńskiego. Senat obradował w miejscowej farze, a posłowie na cmentarzu przykościelnym. W często odwiedzanym przez szlachtę mieście rozwijał się handel i rzemiosło. Środa posiadała też własne dobra ziemskie, którymi były wsie Ruszkowo i Zielniki. Podczas "potopu" w 1655 r. miasto zostało wzięte szturmem przez wojska szwedzkie. Mimo zniszczeń, a dzięki odbywającym się w mieście sejmikom, utrzymało swoją zamożność. Pod Środą, od strony Moskawy istniały mokradła trudne do przebycia. Moskawa w rejonie Środy zasilana jest dwoma strumieniami: Sporą i Źrenicą. Źrenica płynie doliną od Dębicza i Mącznik do wioski Źrenica (daw. Resnica, Reźnica), pod którą wpada do Moskawy. Spora płynie z zachodniej strony w kierunku Topoli, zatacza łuk między Żabikowem i Koszutami, a następnie wpada do Moskawy (daw. Maskawa, Maszkawa). Należy zaznaczyć, że faktyczną Moskawę mieszkańcy nazywają dziś Strugą Średzką, a Źrenicę - Moskawą. Zmiany w nazewnictwie dokonali w XIX w. Niemcy. Pod zaborem pruskim Środa stała się ważnym miejscem walki o polskość, o wyzwolenie spod zaborcy. W 1848 r. zawiązał się tu największy na terenie Wielkopolski obóz powstańczy pod dowództwem płk A. Brzeżańskiego. Tu z początkiem kwietnia były skierowane główne siły wojsk pruskich. W Powstaniu Wielkopolskim Środa wystawiła 4 kompanie ochotników. 17 września 1939 r. na łąkach kijewskich gestapo zamordowało 21 uprzednio zmasakrowanych Polaków, a 20 października 1939 r. żandarmeria rozstrzelała na rynku 29 mieszkańców Polski. Strona 10 z 129

19 września burmistrzem miasta, przejmując urząd od Kazimierza Kubickiego, został Niemiec Koerner, a starostą powiatowym Bierbach. W 1940 r. zamknięto kościół parafialny, w którym urządzono magazyn. 23 stycznia 1945 roku przyszło wyzwolenie dla Środy. Ukonstytuował się Tymczasowy Komitet Porządkowy na miasto i powiat, który po 5 dniach działalności został rozwiązany. Wówczas burmistrzem Środy mianowano Leona Kaźmierczaka. W międzyczasie zorganizowano także Milicję Obywatelską. W 1964 r. wybudowano Szkołę Podstawową nr 3 im. Aleksandra Zawadzkiego - z 15 izbami lekcyjnymi, 3 pracowniami, salą gimnastyczną, świetlicą i stołówką. W 1965 r. natomiast w dawnym parku starościńskim (obecnie za targowiskiem) wybudowano Zoo, w którym można było zobaczyć między innymi: niedźwiedzia, lamę, czy świnię wietnamską. W tym samym czasie powstał plac zabaw i gier przy Szkole Podstawowej nr 1 (między ulicą Armii Czerwonej /obecnie Lipową/ a Liceum Ogólnokształcącym). Szczególny dla miasta okazał się rok 1967 - w którym obchodzono uroczystość 700-lecia nadania praw miejskich, wybudowano przystanek PKS przy ulicy Paderewskiego oraz łaźnię miejską przy ulicy Wiosny Ludów (obecnie jest to siedziba Zakładu Gospodarki Komunalnej), która dysponowała 5 wannami i 5 natryskami dla mężczyzn oraz 6 wannami i 4 natryskami dla kobiet. W 1972 roku oddano na Moskawie zbiornik retencyjny o powierzchni ok. 40 ha, który rozciąga się od Mącznik, koło Janowa (daw. nazwa Przykuty - Niemcy dokonali zmiany nazwy w XIX w.) i kończy zaporą w Środzie przy "Łazienkach". W odległych o 5 km od Środy Koszutach (nazwa od wyrazu koszut, tj. jeleń), w dworku po Zabłockich a później Rekowskich, utworzono Muzeum Regionalne Ziemi Średzkiej. Zgromadzono w nim liczne zbiory dokumentów historycznych regionu średzkiego. 2.3. Obiekty zabytkowe i przyrodnicze Środy Wielkopolskiej 2.3.1. Zabytki Historyczny układ urbanistyczny miasta Środa Wielkopolska wpisany do rejestru zabytków decyzją nr WD - 4151/1115/29R/05 z dnia 6.09.2005r. Nr rejestru 247/Wlkp/A W obrębie wpisanego do rejestru obszaru, wytyczonego granicami opisanymi w pkt. 3.1.2 znajdują się następujące obiekty, wpisane do rejestru zabytków: Tabela 2. Lista zabytków Środy Wielkopolskiej Lp. 1 2 3 Nazwa/lokalizacja zabytku Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP Pozostałości kościoła dominikanów ul. Mała Klasztorna 3 Plebania ul. Jażdżewskiego 3 Okres pochodzenia odtworzenia przebudowy 1423, XVI- XVII, XIX XV pocz. XIX Nr rejestracyjny i data wpisania do rejestru 2444/A 22.12.1932 815/A 1969 820/A 3.02.1970 Opis późnogotycka kolegiata farna, do prezbiterium przylega późnorenesansowa kaplica Gostomskich z lat 1598-1602, zamknięta kratą z tego samego okresu mury nawy, obecnie w budynku przemysłowym Strona 11 z 129

4 5 Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa ul. Wiosny Ludów Cmentarz rzymskokatolicki ul. Daszyńskiego / Nekielska 1883 88 1792 6 Ratusz pl. Zamkowy 1 połowa XIX 7 8 9 Dom ul. Dąbrowskiego 3 Dom ul. Dąbrowskiego 12 Dom ul. Dąbrowskiego 20 1800 10 Dom ul. Kilińskiego 7 1833 11 Dom ul. Kilińskiego 13 pocz. XIX połowa XIX połowa XIX 12 Dom ul. Kolegiacka 4 połowa XIX 13 Dom ul. Krótka 5 14 Willa ul. Niedziałkowskiego 32 1870 80 15 Dom Stary Rynek 4 połowa XIX 16 Dom Stary Rynek 13 XVIII 17 Dom Stary Rynek 14 XVIII 18 Dom Stary Rynek 15 XVIII, XIX/XX 19 20 Dom ul. Szamarzewskiego 20 Wodociągowa wieża ciśnień połowa XIX 1910 1911 źródło: Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków 2594/A 10.06.1996 2652/A 1.09.1998 1017/A 11.03.1970 806/A 12.12.1969 807/A 12.12.1967 811/A 26.01.1970 816/A 26.01.1970 817/A 3.02.1970 823/A 3.02.1970 818/A 3.02.1970 2300/A 6.04.1994 821/A 3.02.1970 814/A 26.01.1970 813/A 26.01.1970 812/A 26.01.1970 1085/A 27.04.1970 2006/A 28.06.1985 Niektóre inne obiekty objęte ochroną konserwatorską: neoromański, ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki najstarszy nagrobek z 1792 roku, kaplica z 1913 roku rynek z zachowanym historycznym układem urbanistycznym (XIV XX wiek), neogotycka dzwonnica z roku 1869, nieużytkowany cmentarz ewangelicki z kaplicą wybudowaną w 1910 r. (współcześnie zaniedbana), a także z resztkami nagrobków, pierwszy w Polsce pomnik generała Jana Henryka Dąbrowskiego z 1997 r. (autorstwa Roberta Sobocińskiego), ponad 100-letnia kolej wąskotorowa, jedna z ostatnich w Europie, która prowadzi ruch pociągów wyłącznie trakcją parową. Strona 12 z 129

Rygory ochrony konserwatorskiej zgodne z ustawą z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568). 2.3.2. Parki i ochrona przyrody Na terenie miasta znajduje się sześć parków miejskich o łącznej powierzchni ponad 15 ha. Częściowo w granicach miasta leży Obszar Chronionego Krajobrazu "Bagna Średzkie" o powierzchni 120 ha, który obejmuje dolinę Strugi Średzkiej w jej dolnym biegu, wraz z jej torfowiskowymi rozlewiskami. Utworzony został uchwała Rady Miejskiej 20.06.1995r, zaktualizowaną 23.06.2005r. Ochronie podlega przede wszystkim siedlisko prawie 200 gatunków ptaków, w tym: krwawodziób, wąsatka, czapla siwa, bąka, bączek, błotniak stawowy, rybitwa białowąsa, czajka i żuraw. W roku 2010 w ramach nowelizacji sieci NATURA 2000 obszar "Bagna Średzkie" znalazł się w Specjalnym Obszarze Ochrony Siedlisk (SOOS) Dolina Średzkiej Strugi (PLH300057), stanowiąc 10% jego powierzchni. Znacznie większy teren, obejmujący cały bieg Strugi Średzkiej wraz z rozlewiskami, środkowy bieg Moskawy i stawy hodowlane w Miłosławiu (Bugaju) tworzy obszar ważny dla ptaków (Interantional Bird Areas, IBA) nie zaliczający się jednak do obowiązujących form ochrony przyrody w Polsce. Obszar ten (PL169) nosi nazwę Dolina Strugi średzkiej i Moskawy i wpisany został do rejestru w maju 2010 r. Strona 13 z 129

3. Charakterystyka obecnej sytuacji w mieście 3.1. Zagospodarowanie przestrzenne 3.1.1. Gospodarka przestrzenna Strona 14 z 129

3.1.1.1. Rejestr miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 1996-1999 Tabela 3. Rejestr miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 1996-1999 Lp. 1. 2. 3. 4. Nr uchwały i data jej podjęcia XX/189/96 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 18 czerwca 1996 r. XXIV/241/96 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 26.11.1996r. XXIX/288/97 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 29.04.1997r. XXIX/289/97 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 29.04.1997r. Przedmiot i zakres ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego W sprawie uchwalenia zmian miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Środa Wlkp. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów budownictwa mieszkaniowego, jednorodzinnego w Środzie Wlkp., rejon ul. Topolskiej w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów mieszkaniowych z usługami w Środzie Wlkp., przy ul. Plantaża w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów mieszkaniowych w Środzie Wlkp. przy ul. Działkowej Określenie granic obszaru miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Działka oznaczone nr ewid. 438/3 w Środzie Wielkopolskiej w rejonie ulicy Gnieźnieńskiej Środa Wlkp., rejon ul. Topolskiej, część działek nr ewid. 995/70 i 997/1. Środa Wlkp. ul. Plantaża Środa Wlkp. ul. Działkowa Dziennik Urzędowy Dziennik Urzędowy Województwa Poznańskiego Nr 20, poz. 220 z dnia 26 sierpnia 1996 r. Dziennik Urzędowy Województwa Poznańskiego Nr 29, poz. 353 z dnia 16 grudnia 1996 r. Dziennik Urzędowy Województwa Poznańskiego Nr 18, poz.157 z dnia 18 września 1997r. Dziennik Urzędowy Województwa Poznańskiego Nr 18 poz. 158 z dnia 18 września 1997r. Uwagi Plan zmieniony w części uchwałą nr XIII/164/2007 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 29.11.2007 r. Strona 15 z 129

5. 6. 7. 8. 9. XXXVI/358/97 Rady Miejskiej w Środzie z dnia 30.12.1997r. XXXVI/359/97 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 30.12.1997r XXXVIII/392/98 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 7.04.1998r. VI/80/99 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 22.03.1999r. X/134/99 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 18.10.1999r. źródło: Gmina Środa Wielkopolska W sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów mieszkaniowych w Środzie w Wlkp. w rejonie ulic: Kilińskiego - Topolska w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów działalności gospodarczej w rejonie ulicy Konwaliowej w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Środa Wlkp. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu centrum usługowego przy ul. Czerwonego Krzyża w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Środa Wlkp. Środa Wlkp. ul. Topolska - Kilińskiego Środa Wlkp. ul. Konwaliowa Środa Wlkp. ul. Działyńskich, działka nr ewid. 2538/4 i część działki 2546/3. Środa Wlkp. ul. Czerwonego Krzyża gazociąg Dziennik Urzędowy Województwa Poznańskiego Nr 1, poz. 12 z dnia 28 stycznia 1998r. Dziennik Urzędowy Województwa Poznańskiego Nr 1 poz. 13 z dnia 28 stycznia 1998r. Dziennik Urzędowy Województwa Poznańskiego Nr 7, poz. 73 z dnia 28 kwietnia 1998r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 31, poz. 643 z dnia 26 maja 1999r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 80, poz. 1542 z dnia 19 listopada 1999 r. Plan zmieniony w części uchwałą nr XXIII/337/2005 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 10.02.2005 r. Dla części terenu nowy plan uchwała nr XXXV/472/2006 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 16.03.2006 Plan w części zmienionych uchwałą nr XXXVII/510/2006 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 29.06.2006 r. Strona 16 z 129

3.1.1.2. Rejestr miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 2000-2011 Tabela 4. Rejestr miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 2000-2011 Lp. 1. 2. 3. 4. Nr uchwały i data jej podjęcia XIV/191/2000 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 29.05.2000r. XV/217/2000 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 21.08.2000 r. XV/220/2000 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 21.08.2000r. XV/221/2000 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 21.08.2000r. Przedmiot i zakres ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów mieszkaniowych położonych w Środzie Wlkp. W sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Środa Wlkp. W sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów działalności gospodarczej z funkcją mieszkaniową przy ul. Fromborskiej w Środzie Wlkp. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów działalności gospodarczej przy ul. Brodowskiej Określenie granic obszaru miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Środa Wlkp. rejon ulicy J. D. Muśnickiego, część działek nr ewid. 997/1 i 995/95. Środa Wlkp., ul. Daszyńskiego 17 Środa Wlkp. ul. Fromborska działki nr ewid. 2462/3, 2462/4, 2463, 2464 Środa Wlkp. ul. Brodowska, działki nr ewid. 3226 i 3225 Dziennik Urzędowy Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 43 poz. 505 z dnia 19 czerwca 2000 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 64, poz. 863 z dnia 29 września 2000 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 64, poz. 864 z dnia 29 września 2000 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 64, poz. 865 z dnia 29 września 2000 r. Uwagi Opracowywany jest nowy plan, obejmujący grunty objęte planem z 2000 r. Strona 17 z 129

5. 6. 7. 8. 9. XV/222/2000 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 21.08.2000r. XVI/236/2000 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 18.09.2000r. XVII/244/2000 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 30.10.2000r. Nr XXII/303/2001 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 20.06.2001r. Nr XXII/304/2001 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 20.06.2001r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego parku miejskiego w Środzie Wlkp. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania. przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w rejonie ulic Witosa, Nekielska, Polna, Strzelecka w Środzie Wlkp. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Środa Wlkp. W sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Środa Wlkp. ul. Kosynierów. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Środa Wlkp. - Topolska III. Środa Wlkp. działki nr ewid. 1142, 1143, 1159, 1160, 1161, 1162, 1164, 1167, 1128/1 Środa Wlkp. rejon ulic Witosa, Nekielska, Polna, Strzelecka Środa Wlkp. rejon ulicy Działkowej i Plantaża, działka nr ewid. 1166/2 Środa Wlkp., rejon ul. Kosynierów (północna granicę obszaru stanowi Rów Topolski) Środa Wlkp., działka nr ewid. 958, część działek nr ewid. 964/2, 995/95 położone w Środzie Wlkp. w rejonie ulicy Topolskiej Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 64, poz. 866 z dnia 29 września 2000 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 70, poz. 944 z dnia 17 października 2000 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 78, poz. 1046 z dnia 13 listopada 2000 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 83, poz. 1544 z dnia 17 lipca 2001 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 83, poz. 1545 z dnia 17 lipca 2001 r. Plan zmieniony uchwałą nr XXXVII/509/2006 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 29.06.2006r. Plan w trakcie zmiany Strona 18 z 129

10. Nr XXIII/325/2001 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 28.09.2001r. W sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu aktywizacji gospodarczej przy ul. Nekielskiej w Środzie Wlkp. Środa Wlkp. działka nr 198 i część działki nr 199/2 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 139, poz. 2776 z dnia 15 listopada 2001 r. 11. nr XXIII/326/2001 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 28 września 2001r. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla budownictwa mieszkaniowego w rejonie ulic Gnieźnieńskiej - Lotniczej w Środzie Wielkopolskiej Dzienniki Urzędowy Województwa Wielkopolskiego nr 139 poz. 2777 Obszar włączony w plan, zatwierdzony uchwałą nr XXXI/401/2005 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 27.10.2005 r. 12. Nr XXIV/344/2001 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 21.11. 2001r. W sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Środa Wlkp., obejmującej teren położony w rejonie ulic Tuwima i Mickiewicza. działki nr ewid.: 651/1, 651/2, 651/3 643 w Środzie Wlkp.; Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 4, poz. 169 z dnia 10 stycznia 2002r. 13. Nr XXIV/343/2001 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 21.11.2001r. w sprawie: uchwalenia zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Środa Wlkp., obejmującej teren położony pomiędzy ulicami Lipową i Dąbrowskiego. teren położony pomiędzy ulicami Lipową i Dąbrowskiego 39 w Środzie Wlkp. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 4, poz. 168 z dnia 10 stycznia 2002r. Strona 19 z 129

14. 15. 16. 17. 18. XXVI/376/2002 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 20.02.2002r. XXVI/375/2002 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 20.02.2002r. XXVI/377/2002 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 20.02.2002r. IV/40/2003 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 6.02.2003r. XI/151/2003 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 4.12.2003 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej przy ul. Strzeleckiej w Środzie Wlkp. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu działalności gospodarczej z funkcją mieszkaniową, położonego w rejonie ulic Zakole i Kochanowskiego w Środzie Wlkp. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Środa Wlkp. - Topolska IV w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu usług komunikacji przy ul. Dojazd w Środzie Wlkp. w sprawie: uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu usług handlu przy ul. Nekielskiej w Środzie Wlkp. Środa Wlkp., ul. Strzelecka, działka nr ewid. 19. Środa Wlkp., ul. Zakole i Kochanowskiego działki nr ewid.: 1280/2, 1280/5, 1280/6, 1280/7, 1280/8, 1280/9, 1280/10, 1280/11, 1280/12, 1280/13, 1280/14, 1280/15, 1280/18, 1280/19. obszar o powierzchni ca 5,8 ha położony między ul. Topolską i Rowem Topolskim w Środzie Wlkp. Środa Wlkp. ul. Dojazd, działka nr 2535/21 Środa Wlkp. ul. Nekielska, część działki nr ewid. 3392/10. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 54, poz. 1567 z dnia 22 kwietnia 2002 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 54, poz. 1566 z dnia 22 kwietnia 2002r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 48, poz. 1427 z dnia 10 kwietnia 2002 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 48, poz. 910 z dnia 26 marca 2003 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15, poz. 451 z dnia 11 lutego 2004 r. W trakcie zmiany, procedura na ukończeniu Strona 20 z 129

19. 20. 21. 22. XIII/174/2004 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 26.02.2004 r. XXIII/337/2005 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 10.02.2005 r. XXXI/400/2005 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 27.10.2005 r. XXXI/401/2005 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 27.10.2005 r. w sprawie: uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego działki nr ewid. 3221/28, położonej w Środzie Wlkp. przy ul. Brodowskiej. w sprawie: uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu położonego w Środzie Wlkp. przy ul. Kazimierza Dzikowskiego. w sprawie: uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obrzeży Jeziora Średzkiego. w sprawie: uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów zabudowy mieszkaniowej z możliwością realizacji usług publicznych i komercyjnych w Środzie Wielkopolskiej w rejonie ulic: Gnieźnieńskiej i Plażowej. działka nr ewid. 3221/28, położona w Środzie Wlkp. przy ul. Brodowskiej. Działki ozn. nr ewid.: 995/138, 995/139 i 995/140, położone przy ul. Kazimierza Dzikowskiego w Środzie Wlkp. Środa Wielkopolska, część Janowa i część Mącznik Środa Wielkopolska, rejon ul. Gnieźnieńskiej i Plażowej. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 61, poz. 1384 z dnia 5 maja 2004 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 43, poz. 1322 z dnia 8 kwietnia 2005 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 192, poz. 5290 z dnia 16 grudnia 2005r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 180, poz. 4900 z dnia 15 grudnia 2005 r. W trakcie zmiany Adaptuje się ustalenia m. p. z. p. osiedla budownictwa mieszkaniowego w rejonie ulic Gnieźnieńskiej Lotniczej w Środzie Wielkopolskiej, (uchwała nr XXIII/326/2001 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 28 września 2001r. -Dz. Urz. Województwa Wielkopolskiego nr 139 poz. 2777). Strona 21 z 129

23. 24. 25. 26. XXXII/418/2005 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 24.11.2005 r. XXXV/472/2006 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 16.03.2006 r. XXXVII/509/2006 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 29.06.2006r. XXXVII/510/2006 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 29.06.2006 r. w sprawie: uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, położonego w Środzie Wielkopolskiej w rejonie ulicy Żwirki i Wigury. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu Os. Piastowskiego oraz przyległych obszarów zieleni publicznej w Środzie Wlkp. w sprawie: uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego parku miejskiego w Środzie Wielkopolskiej. w sprawie: uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu centrum usługowego przy ul. Czerwonego Krzyża w Środzie Wielkopolskiej. Środa Wielkopolska, rejon ulicy Żwirki i Wigury. Os. Piastowskie oraz przyległe obszary zieleni publicznej w Środzie Wlkp. Środa Wielkopolska ul. Czerwonego Krzyża Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 180, poz. 4906 z dnia 15 grudnia 2005 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 73, poz. 1811 z dnia 17 maja 2006 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 176, poz. 3850 z dnia 4 grudnia 2007 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 147, poz. 3551 z dnia 20 września 2006 r. Strona 22 z 129

27. 28. 29. Nr XIII/163/2007 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 29.11.2007 r. Nr XIII/164/2007 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 29.11.2007 r. XV/210/2008 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 24.01.2008 r. w sprawie: uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej i działalności gospodarczej położonego w Środzie Wielkopolskiej przy ul. Brodowskiej w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów budownictwa mieszkaniowego, jednorodzinnego w Środzie Wlkp. rejon ul. Topolskiej. w sprawie: uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu działalności gospodarczej położonego w Środzie Wielkopolskiej przy ul. Kórnickiej Środa Wielkopolska ul. Brodowska Środa Wlkp., obejmuje teren położony w rejonie ul. Kapuścińskiego, od strony południowej graniczący z Rowem Topolskim Środa Wielkopolska ul. Kórnicka Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 5, poz. 86 z dnia 4 lutego 2008 r. Dziennik Województwa Wielkopolskiego Nr 6, poz. 117 z dnia 6 lutego 2008 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 43, poz. 894 z dnia 28 marca 2008 r. Strona 23 z 129

30. 31. XV/212/2008 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 24.01.2008r. Nr XX/291/2008 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej pomiędzy ulicą Strzelecką, a ulicą Topolską w Środzie Wielkopolskiej w sprawie: uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla inwestycji celu publicznego budowy dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kv Kromolice Pątnów, przechodzącej przez tereny obrębów Staniszewo, Pławce i Zdziechowice w gminie Środa Wielkopolska. Obszar położony jest w północnej części miasta Środa Wielkopolska, pomiędzy dwoma drogami powiatowymi, leżącymi w przebiegu ulic Strzeleckiej i Topolskiej - działki oznaczone ewidencyjnymi nr 27/3, 27/4, 27/5, 27/6, 28/1 i 28/2 i 899. tereny położone we wsiach Zmysłowo, Staniszewo, Pławce i Zdziechowice Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 43, poz. 895 z dnia 28 marca 2008 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 171, poz. 2851 z dnia 9 października 2008 r. Renta przestaje obowiązywać 13 kwietnia 2013 r. 32. Nr XXVI/378/2008 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 30 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów usługowomieszkaniowych w Środzie Wlkp., rejon ulicy Witosa. Środa Wlkp., rejon ulicy Witosa, Nekielska, Daszyńskiego, Górki, Szamarzewskiego, Jażdżewskiego Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 65, poz. 903 z dnia 7 kwietnia 2009 r. Strona 24 z 129

33. 34. 35. 36. Nr XXXIV/557/2009 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 29 października 2009 r. Nr XXXIV/558/2009 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 29 października 2009 r. Nr XLVI/736/2010 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 28 października 2010 r Nr XLVI/737/2010 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 28 października 2010 r w sprawie: uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu budownictwa mieszkaniowego przy ulicy Topolskiej w Środzie Wielkopolskiej w sprawie: uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów zabudowy mieszkaniowej położonych we wsiach Zmysłowo i Staniszewo. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Środa Wielkopolska Topolska IV Zmiana. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu położonego w e wsi Topola. Środa Wielkopolska, działki położone przy ulicach: Bławatkowa, Stokrotkowa, Makowa, Rumiankowa działki oznaczone nr nr ewid.: 1/1, 2, 3/1, 4/3, 20/4, 20/6, 21/4, część działki oznaczonej nr ewid. 15/1 położone we wsi Zmysłowo oraz działkę oznaczoną nr ewid. 166/1, położoną we wsi Staniszewo, Działka nr ewid. 958/11, położona w Środzie Wielkopolskiej Część działek oznaczonych nr ewid.: 3/7, 11/27 i 3/8 we wsi Topola Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 4, poz. 96 z dnia 12 stycznia 2010 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego nr 238 poz. 4452 z dnia 31 grudnia 2009 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego nr 267 poz. 5165 z dnia 31 grudnia 2010 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego nr 267 poz. 5166 z dnia 31 grudnia 2010 r Zmiana części planu zatwierdzonego uchwałą nr XXVI/377/2002 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 20.02.2002r. Strona 25 z 129

37. 38. Nr XVI/194/2011 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 24 listopada 2011 r. Nr XVI/195/2011 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 24 listopada 2011 r. w sprawie: zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obrzeży "Jeziora Średzkiego". w sprawie: uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu położonego w Środzie Wielkopolskiej w rejonie ulicy Ignacego Daszyńskiego. działki położone w Środzie Wielkopolskiej oznaczone numerami ewidencyjnymi: 213, 214/1, 214/2, 215, 216, 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223/1, 223/3, 223/4, 223/5, 223/6, 224, 225, 226/1, 226/2, 226/3, 226/4, 227, 228, 229, 230, 231, 232, 233, 234, 235/1, 235/2, 236, 237/1, 237/2, 238/3, 239, 240, 3661/1, 3661/2, 3661/3 oraz w Janowie, oznaczone numerami ewidencyjnymi: 60/3, 60/5 i 60/6. działki oznaczone numerami ewidencyjnymi: 1948/1, 1948/2, 1948/8 oraz część działki: 1948/9, położone w Środzie Wielkopolskiej w rejonie ul. Daszyńskiego. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego nr 367 poz. 6602 z dnia 28 grudnia 2011 r Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego nr 360 poz. 6404 z dnia 28 grudnia 2011 r Zmiana części planu zatwierdzonego uchwałą nr XXXI/400/2005 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 27.10.2005 r Strona 26 z 129

39. Nr XVI/196/2011 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 24 listopada 2011 r. źródło: Gmina Środa Wielkopolska w sprawie: uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu położonego w Środzie Wielkopolskiej, przy ulicy Kochanowskiego. działki o nr ewid.: 1283/2, 1282/1, 1282/2, położone w Środzie Wielkopolskiej przy ulicy Kochanowskiego Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego nr 367 poz. 6603 z dnia 28 grudnia 2011 r Głównym, wiodącym dokumentem w zakresie zagospodarowania przestrzennego jest Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Środa Wlkp. tekst jednolity zatwierdzony uchwałą nr XLIII/700/2010 Rady Miejskiej w Środzie Wlkp. z dnia 24 czerwca 2010 r. Strona 27 z 129

3.1.2. Granice stref ochrony konserwatorskiej granica wschodnia: wschodnia granica dawnego cmentarza żydowskiego, wschodnia i południowa granica zespołu mogił powstańców wielkopolskich i wschodnia granica cmentarza parafialnego kościoła pw. NMP Wniebowziętej, oś ulicy Wrzesińskiej od wschodniej granicy cmentarza parafialnego kościoła pw. NMP Wniebowziętej do skrzyżowania z ulicami Nekielską, Daszyńskiego i Wrzesińską, północna, wschodnia i południowa granica parku miejskiego do punktu styku 3 działem nr 1912 i 1954 i 1955 [ark.15(23)], granice między działkami nr 1948/2 i 1949/1; 1948/4; 1948/1 i 1948/4; 1911/3 i 1948/4; 1911/6 i 1948/4 [ark.15(23)], północna granica parku starościńskiego od punktu styku 4 działek nr 1907/5 i 1911/6 i 1948/4 i 1947/1 [ark.15(23)] do ulicy Szarytek, oś ulicy Szarytek od parku starościńskiego do ulicy Żwirki i Wigury, granice między działkami nr 2135 i 2137, 2136; 2130/1 i 2134, 2133; 2130/2 i 2133, 2132, 2131; 2127 i 2129, 2128/1, 2128/3, 2122/3, 2122/1 [ark.15(23)], oś ulicy Żwirki i Wigury od punktu styku 3 działek nr 2104/1 i 2127 i 2122/1 [ark.15(23)] do skrzyżowania a ulicą Brodowską, granica między działkami nr 2925 i 2928; 2926 i 2928; 2927 i 2928 [ark.19(23)] do ulicy Niedziałkowskiego, oś ulicy Niedziałkowskiego od punktu styku 3 działek nr 3068 i 2927 i 2928 [ark.19(23)] do skrzyżowania z ulicą 3 Maja i oś ulicy 3 Maja do punktu styku 3 działek nr 2944 i 29452 i 2947/1 [ark.19(23)], granice między działkami nr 2945/2 i 2947/1,2947/2; 2946 i 2947/2; 2960/1 i 2947/2, 2948; 2960/2 i 2948, 2952/1;2963 i 2952/2,2957/1,2958/3, 2964, 3109; 2962 i 3108; 2961 i 3108 [ark.19 i 21(23)], oś ulicy Niedziałkowskiego od punktu styku czterech działek nr 3068 i 2961 i 3108 i 3111 [ark. 19 i 21(23)] do punktu styku trzech działek nr 3111 i 3192 i 3193 [ark.21(23)], granice między działkami nr 3193 i 319+2,3198; 3194 i 3196; 3195 i 3197, 3205/7 [ark.21(23)], oś ulicy Niedziałkowskiego od punktu styku 3 działek nr 3111 i 3195 i 3205/7 do północnego punktu styku 3 działek nr 3203 i 3111 i 3205/7 [ark.21(23)], granica między działkami nr 3203 i 3205/7 [ark.21(23)], oś ulicy Niedziałkowskiego od południowego punktu styku 3 działek nr 3203 i 3111 i 3205/7 [ark.21(23)] dopołudniowej strony przejazdu kolejowego; granica południowa: południowa granica ulicy Łąkowej i działki nr 3083/2 [ark.20(23)] do punktu styku czterech działek nr 3083/2 i 3084 i 3257/8 i 3257/2 [ark.18 i 20(23)]; granica zachodnia: granice między działkami nr 3083 i 3257/2; 3083/1 i 3257/7 [ark.18 i 20(23)], oś ulicy Sportowej od punktu styku czterech działek nr 3257/6 i 3257/7 i 3083/1 i 3076 [ark.18 i 20(23)], północna granica zabudowy stacji kolei wąskotorowej Środa Przeładownia od ulicy Sportowej do punktu styku trzech działek nr 3081 i 3083/5 i 3082 [ark.20(23)], granice między działkami nr 3083/5 i 3081, 3078 [ark.20(23)], zachodnia granica torowiska kolei wąskotorowej do punktu styku trzech działek nr 3079 i 3074 i 3078 [ark.20(23)], Strona 28 z 129

granice między działkami nr 3074 i 3079,2765/2, 2766; 3075 i 2766, 2767/2; 3072/1 i 3072/2, 2767/22768/4, 2769/3; 3075 i 3073 [ark.19 i 20(23)], oś ulicy Niedziałkowskiego od punktu styku 3 działek nr 3075 i 3111 i 3073 [ark.20 i 20(23)] do skrzyżowania z ulicą Poselską, oś ulicy Poselskiej od skrzyżowania z ulicą Niedziałkowskiego do punktu styku dwóch działek nr 2775 i 2776 [ark.19(23)], granica między działkami nr 2775 i 2776 [ark.19(23)], oś ulicy 20 Października od punktu styku czterech działek nr 2775 i 2776 i 2837/2 i 2736/9 do punktu styku trzech działek nr 2736/7 i 2797 i 2798 [ark.19(23)], granice między działkami nr 2798 i 2797,2794/2; 2795/1 i 2794/2; 2792 i 2794/2; 2792 i 2794/2; 2791 i 2794/2, 2777/1 [ark.19(23)], oś ulicy Sportowej od punktu styku trzech działek nr 2791 i 2777/1 i 2764 [ark.19(23)] do skrzyżowania z ulicą 20 Października, oś ulicy 20 Października od skrzyżowania z ulicą Sportową do skrzyżowania z ulicą Piłsudskiego, oś ulicy Piłsudskiego od skrzyżowania z ulicą 20 Października do punktu styku 3 działek nr 1536 i 1526 i 1525/1 [ark.13(23)], granice między działkami nr 1526 i 1525/4, 1482/7 [ark.13(23)], oś ulicy 20 Października od punktu styku dwóch działek nr 1482/7 i 1526 [ark.13(23)] do punktu styku trzech działek nr 1482/3 i 1462/3 i 1462/1 [ark.13(23)], granice między działkami nr 1462/1 i 1462/3; 1461/2 i 1462/3; 1461/1 i 1462/3, 1461/10, 1461/7; 1460/1 i 1460/2, 1460/3, 1450; 1451 i 1450 [ark.13(23)], oś ulicy Staszica od punktu styku trzech działek nr 1628/3 i 1450 i 1451 [ark.13(23)] do skrzyżowania z ulicą Piłsudskiego, oś ulicy Piłsudskiego od skrzyżowania z ulicą Staszica do skrzyżowania z ulicą Kozierowskiego, oś ulicy Kozierowskiego od skrzyżowania z ulicą Piłsudskiego do punktu styku trzech działek nr 1323/8 i 1323/9 i 1323/10 [ark.13(23)], granice między działkami nr 1323/9 i 1323/10; 1323/9 i 1323/6; 1323/3 i 1323/6 [ark.13(23)], odcinek przecinający ulicę Kilińskiego od punktu styku trzech działek nr 1316/1 i 1323/3 i 1323/6 do punktu styku trzech działek 1316/1 i 1007/46 i 1008 [ark.9 i 19(23)], granice między działkami nr 1008 i 1007/46, 1007/44, 1007/1 [ark.9(23)]; granica północna: oś cieku wodnego od punktu styku trzech działek nr 998 i 1008 i 1007/1 [ark.9(23)] do skrzyżowania z ulicą Kapuścińskiego, oś ulicy Kapuścińskiego od skrzyżowania z ciekiem wodnym do punktu styku czterech działek nr 996/8 i 966/2 i 996/5 i 996/9 [ark.9(23)], granice między działkami nr 996/5 i 996/9, oś ulicy Jażdżewskiego od punktu styku trzech działek nr 966/2 i 996/9 [ark.9(23)] do skrzyżowania z ulicami Strzelecką i Witosa, oś ulicy Witosa od skrzyżowania z ulicami Strzelecką i Jażdżewskiego do północno zachodniej granicy cmentarza ewangelickiego, granica północno zachodnia i granica północno wschodnia cmentarza ewangelickiego, oś ulicy Nekielskiej od północno wschodniej granicy cmentarza ewangelickiego do północnego naroża cmentarza parafialnego kościoła NMP Wniebowziętej, Strona 29 z 129

granica północno wschodnia cmentarza parafialnego kościoła NMP Wniebowziętej i północno wschodnia granica dawnego cmentarza żydowskiego do jego wschodniego naroża. 3.1.3. Uwarunkowania ochrony środowiska PRZYRODA I KRAJOBRAZ Formy ochrony przyrody Na terenie gminy występują następujące formy ochrony przyrody (GUS stan na dzień 31.12.2007r.): pomniki przyrody pojedyncze drzewa na terenie obszarów wiejskich i w mieście Środa Wlkp. oraz grupa drzew w Winnej Górze, obszar chronionego krajobrazu na terenie miasta Środa Wlkp. o powierzchni 120,3 ha (w tym 110,3 ha użytków rolnych i 10 ha wód) Bagna Średzkie, obszar objęty NATURĄ 2000 Dolina Środkowej Warty PLB300002. Pomniki przyrody na terenie miasta: Topola biała Populus alba (obwód pierśnicy 876 cm). Bagna Średzkie Obszar Chronionego Krajobrazu Bagna Średzkie został ustanowiony w dniu 20 czerwca 1995 roku na mocy Uchwały Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej. W dniu 23 czerwca 2005 roku dokonano aktualizacji tej uchwały, dostosowując ją do nowej Ustawy o Ochronie Przyrody. Został on powołany w celu zapewnienia ochrony wielu gatunkom rzadkich ptaków wodnych i błotnych. Zajmuje teren o powierzchni 120,3 ha i jest położony w dolinie Strugi Średzkiej. Od strony południowej granicą jego jest szosa Poznań - Bytom, od północy jest to linia kolejowa. Od wschodu i zachodu granicę stanowią drogi dojazdowe do Środy Wielkopolskiej (załącznik 5 mapa poglądowa obszaru Bagna Średzkie). Prawie cały obszar charakteryzuje się stosunkowo wysokim stopniem uwilgotnienia, który jest jednak bardzo zróżnicowany w poszczególnych latach oraz porach roku. Prawie co roku w okresie wiosennym rzeka wylewa. Woda pokrywa wówczas znaczną część obszaru i, w zależności od dalszego przebiegu pogody, rozlewiska utrzymują się do kwietnia, a nawet maja. W okresie suszy dolina cieku zostaje mocno przesuszona, a spływ wody prawie całkowicie ustaje. Na terenie tym występują gleby torfowe zaliczane do klasy gleb bagiennych. Powstają one na terenach, gdzie grunt jest silnie nasycony wodą. Ponieważ silne uwilgotnienie gleby nie pozwala na przenikanie większej ilości tlenu w jej głębsze partie, zahamowane są procesy rozkładu dużej masy materii organicznej (roślinność) powstałej w okresie wegetacji. Nie dochodzi do procesu mineralizacji i nierozłożone części organiczne odkładają się w postaci torfu. Na początku ubiegłego stulecia na terenie tym wydobywano torf, czego dowodem są liczne torfianki o wielkości od 0,5 do 1,7 ha i głębokości dochodzącej do 1,5 m. Większość terenu zajmują podmokłe łąki kośne lub nieużytki w postaci szuwaru. Tylko niewielki fragment obszaru to grunty orne. Bardzo ciekawie przedstawia się szata roślinna tego terenu. Stwierdzono tu występowanie 277 gatunków roślin z 57 rodzin i 178 rodzajów. Dominują gatunki ze zbiorowisk łąkowych, zarośli nadbrzeżnych, szuwarów i zbiorowisk wodnych, nitrofilnych muraw zalewowych, zbiorowisk ruderalnych oraz olszyn i torfowisk. Na obszarze Bagien Średzkich stwierdzono 8 gatunków roślin, które uznaje się za ginące i zagrożone w Wielkopolsce, w tym 2 z nich są zagrożone w skali kraju. Jeden gatunek storczyk kukawka Orchis militaris jest objęty całkowitą ochroną gatunkową, a dwa gatunki: kruszyna pospolita Frangula alnus i porzeczka czarna Ribes nigrum, podlegają ochronie częściowej. Bagna Średzkie wyróżniają się przyrodniczo z monotonnego, rolniczego krajobrazu. Strona 30 z 129

To tu swoją ostoję znalazło wiele organizmów, które na skutek działalności człowieka ograniczyły swój zasięg występowania i zmniejszyły liczebność. Obszar bagien jest miejscem występowania wielu ciekawych, rzadkich i ginących gatunków ptaków. Zostało to stwierdzone na podstawie wieloletnich badań ornitologicznych prowadzonych na tym terenie. Do tej pory na terenie Bagien Średzkich odnotowano blisko 140 gatunków ptaków, z czego ok. 60 uznano jako lęgowe lub prawdopodobnie lęgowe. Bagna Średzkie odgrywają także ważną rolę dla ptaków, które nie gniazdują na tym terenie. Po pierwsze, są to ptaki gniazdujące w sąsiedztwie tego obszaru, ale regularnie odwiedzające go w celu zdobycia pokarmu. Obszar ten jest także miejscem odpoczynku i zdobywania pokarmu dla ptaków w czasie wiosennych i jesiennych przelotów. Najwięcej z nich zatrzymuje się tutaj od marca do maja, gdy znaczna część terenu jest podtopiona. Różnej głębokości rozlewiska są idealnym miejscem dla setek różnych gatunków kaczek, gęsi oraz ptaków siewkowatych. POWIETRZE Klimat Przedmiotowy teren położony jest w strefie wpływu klimatu oceanicznego. Takie położenie dyktuje kształtowanie się na tym obszarze warunków i zjawisk pogodowych. Przeważają wiatry z kierunków sektora zachodniego. Opady kształtują się na poziomie 500-550 mm. Charakterystyczną cechą jest ujemny bilans wodny. Teren charakteryzuje się wczesną i ciepłą wiosną, długim latem oraz łagodną i krótką zimą. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi około 8,0 o C. Zanieczyszczenia powietrza Na terenie gminy Środa Wlkp. głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego są przede wszystkim: zanieczyszczenia komunikacyjne liniowe, pochodzące ze źródeł niskiej emisji, w mniejszym stopniu przemysłowe. Zanieczyszczenia komunikacyjne Zanieczyszczenia komunikacyjne powstają w wyniku eksploatacji dróg przez pojazdy mechaniczne. Główne składniki spalin to tlenki węgla i tlenki azotu. Zanieczyszczenia ze źródeł niskiej emisji Niska emisja jest to emisja pyłów i szkodliwych gazów pochodząca z domowych pieców grzewczych i lokalnych kotłowni węglowych, w których spalanie węgla odbywa się w nieefektywny sposób. Do źródeł niskiej emisji należy zaliczyć przede wszystkim indywidualne posesje, ciepłownie miałowo węglowe, a także mniejsze zakłady produkcyjne, punkty usługowe i handlowe. Ze względu na dużą ilość tego typu źródeł emisji nie jest możliwe monitorowanie każdego z nich, a tym samym określenie dokładnej ilości dostających się z nich do atmosfery zanieczyszczeń. Rzeczywista emisja zanieczyszczeń z jednego źródła może się różnić w zależności od: spalania paliw o różnej kaloryczności i jakości (np. zróżnicowana zawartość związków siarki w węglu), stanu technicznego pieców, spalania w domowych piecach części odpadów (szczególnie tworzyw sztucznych). Strona 31 z 129

Duża ilość emitorów wprowadzających zanieczyszczenia z kominów o niewielkiej wysokości powoduje, że zjawisko to jest bardzo uciążliwe, gdyż zanieczyszczenia gromadzą się wokół miejsca powstawania, a są to najczęściej obszary o zwartej zabudowie mieszkaniowej. Niska emisja jest szczególnie uciążliwa w tzw. sezonie grzewczym. W celu ograniczenia emisji niskiej propagowane są systemy alternatywnego ogrzewania gospodarstw. W gminie dąży się głownie do gazyfikacji jak największego obszaru. W gaz ziemny zaopatrzone są (Źródło: Raport o stanie Gminy Środa Wlkp., 2008): miasto Środa Wlkp. - 839 przyłączy (w mieście w 2007r. odnotowano 7074 mieszkań), wsie: Jarosławiec, Kijewo, Pętkowo, Koszuty, Jaszkowo, Żabikowo, Słupia Wielka, Topole, Brzeziny, Annopole, Strzeszki (na obszarach wiejskich w 2007r. odnotowano 2233 mieszkań). Zanieczyszczenia przemysłowe Przedsiębiorstwa posiadające instalacje, których eksploatacja powoduje wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza zobowiązane są do uzyskania pozwolenia na emisję tych zanieczyszczeń lub zgłoszenia instalacji jeżeli uzyskanie takiej decyzji nie jest wymagane. W poniższych tabelach przedstawiono wykaz przedsiębiorców posiadających aktualne pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów oraz zgłoszenia instalacji. Tabela 5. Wykaz przedsiębiorców posiadających aktualne pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza Nazwa przedsiębiorcy Odlewnia Żeliwa PPUH P.M. Wiśniewscy Solaris Bus & Coach Sp. z o.o. Homag Machinery Środa Wlkp. Sp. z o.o. HYBNER A. Hybner, S. Hybner, L. Hybner-Mysza Sp. J. Zakład Usług Galwanicznych GALBATEX Tadeusz Skibiński Adres siedziby ul. Chudoby 16, Środa Wlkp. 63-000 ul. Obornicka 1, Bolechowo, Owińska 62-005 ul. Prądzyńskiego 24, Środa Wlkp. 63-000 ul. Prądzyńskiego 26, Środa Wlkp. 63-000 ul. Rzemieślnicza 9, Środa Wlkp. 63-000 STRADA Sp. z o.o. ul. Libelta 2, Środa Wlkp. 63-000 AQUAFORM Sp. z o.o. ul. Prądzyńskiego 24a, Środa Wlkp. 63-000 MC Bauchemie Sp. z o.o. ul. Prądzyńskiego 20, Środa Wlkp. 63-000 LENA LIGHTING S.A. ul. Kórnicka 52, Środa Wlkp. 63-000 Producent Styropianu GEN- ul. Szajnochy 26, DERKA Jacek Genderka Bydgoszcz 85-738 Pfeifer & Langen Polska ul. Mickiewicza 35, S.A.* Poznań 60-959 Cukrownia ŚRODA źródło: Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Średzkiego (2008) Lokalizacja zakładu Środa Wlkp. Środa Wlkp. Środa Wlkp. Środa Wlkp. Środa Wlkp. Czarne Piątkowo Środa Wlkp. Środa Wlkp. ul. 27 Grudnia, Środa Wlkp. Grójec Środa Wlkp. Strona 32 z 129

* firma posiada : pozwolenie zintegrowane dla instalacji do produkcji lub przetwórstwa produktów spożywczych z surowych produktów roślinnych o zdolności produkcyjnej ponad 300 ton wyrobów gotowych na dobę, instalacji do spalania paliw o mocy nominalnej ponad 5 MW oraz instalacji do produkcji wapna w piecu o zdolności produkcyjnej ponad 50 ton na dobę, zezwolenie na uczestnictwo we wspólnotowym systemie handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla (CO 2 ) dla elektrociepłowni i pieca wapiennego. Tabela 6. Wykaz przedsiębiorców posiadających zgłoszone instalacje, których eksploatacja nie wymaga uzyskania pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza Przedsiębiorca Zgłoszona instalacja Data zgłoszenia Teren zakładu cukrowni ŚRODA Kocioł ERm 6,5 28.03.2007r. Środa Wlkp. Rolniczy Kombinat Spółdzielczy Śnieciska; zakład w Strzeszkach Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. Instalacja stacji paliw użytkowana na potrzeby własne gospodarstwa stacja paliw nr 4317 w Środzie Wlkp. 22.08.2007r. 25.10.2007r. Instalacja stacji paliw źródło: dane z Urzędu Miejskiego w Środzie Wlkp. Potencjalnym źródłem emisji węglowodorów do atmosfery są także stacje benzynowe zlokalizowane na terenie gminy. Zagrożenia dla środowiska przyrodniczego mogą wystąpić zarówno w trakcie eksploatacji stacji i jej likwidacji, ale także podczas nagłych, nieprzewidzianych awarii. Również duży udział w łącznym ładunku zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza mają źródła emitujące zanieczyszczenia w sposób niezorganizowany, czyli nie posiadające emitorów (emisja punktowa w postaci związków amoniaku, metanu, siarkowodoru oraz zanieczyszczeń bakteriologicznych), do których należą m. in.: składowisko odpadów, zabiegi agrotechniczne, oczyszczalnie ścieków, fermy hodowlane, będące również źródłem zanieczyszczeń zapachowych (odorów). W 2006 r. przeprowadzono badania emisji metanu na składowisku odpadów komunalnych w Nadziejewie (Źródło: Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Średzkiego, 2008). Na składowisku w Nadziejewie, gm. Środa Wlkp. stwierdzono dużą zmienność stężeń metanu w studniach odgazowujących, wahającą się między 3,0 % a 27,9 % - przy czym stężenie krytyczne metanu, przy którym występuje zagrożenie wybuchem wynosi 5 %. Emisja punktowa powstaje także podczas awarii, pożarów, robót ziemnych. Wielkość emisji z takich źródeł nie jest znana ze względu na brak badań prowadzonych w danym zakresie. HAŁAS Do źródeł najbardziej uciążliwego hałasu zalicza się hałas komunikacyjny i przemysłowy. Na terenie Gminy Środa Wlkp. szczególnie uciążliwy jest hałas komunikacyjny, który występuje na drodze krajowej nr 11 oraz wojewódzkiej nr 432. Ponadto droga krajowa nr 15 prowadzi ruch pojazdów przez tereny mieszkaniowe gminy Środa Wlkp., stwarzając zagrożenie ponadnormatywnym hałasem. W ramach monitoringu, na terenie gminy Środa Wlkp., Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w 2005 r. przeprowadził badania natężenia hałasu w rejonie drogi wojewódzkiej nr 432 w Środzie Wlkp. Uzyskane wyniki obrazuje poniższa tabela. Strona 33 z 129

Tabela 7. Wyniki pomiarów natężenia hałasu na terenie gminy Środa Wlkp. Punkt pomiarowy Odległość od jezdni Pora dzienna 6.00 22.00 Pora nocna 22.00 6.00 Natężenie Udział Natężenie LAeq ruchu pojazdów ruchu [db] pojazdów ciężkich pojazdów LAeq [db] Udział pojazdów ciężkich Środa Wlkp. 8 m 69,0 386 17% 62,6 62 35% źródło: Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Średzkiego (2008) W bezpośrednim otoczeniu (w odległości 7 10 m ) drogi wojewódzkiej nr 432 w Środzie Wlkp. stanowi zabudowa wielorodzinna. Dopuszczalne wartości graniczne hałasu w terenie zabudowanym wynoszą: 60 db dla pory dziennej i 50 db dla pory nocnej. W związku z powyższym w badanym punkcie na drodze nr 432 wartości dopuszczalne zostały przekroczone o 9 db w porze dziennej i 12,6 db w porze nocnej. Drogi powiatowe i gminne też mają wpływ na emisję hałasu, ale ze względu na mniejszą przepustowość i natężenie ruchu pojazdów stanowią mniejsze zagrożenie. Wyjątek stanowią trasy przechodzące przez miasto Środa Wlkp. i miejscowości o zwartej zabudowie położonej wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych. Dużą uciążliwość dla środowiska i ludzi stanowi hałas kolejowy oraz lotniczy. W odniesieniu do hałasu lotniczego, niewielki teren gminy (miejscowości: Zmysłowo, Brzeziny, Koszuty) został objęty obszarem ograniczonego użytkowania Lotniska Wojskowego Poznań Krzesiny w tzw. strefie III. Cechy charakterystyczne strefy: przeznaczenie terenu: brakiem ograniczeń; sposób korzystania z terenu: dopuszczalne lokalizowanie wszelkiej zabudowy pod warunkiem zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej; wymagania techniczne dotyczące budynków: zapewnienie właściwego klimatu akustycznego w budynkach z pomieszczeniami wymagającymi ochrony akustycznej poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej. Źródłem hałasu na terenie gminy są także zakłady przemysłowe i odbywające się w nich procesy technologiczne głównie niewielkie zakłady usługowo - rzemieślnicze. Poziom hałasu przemysłowego jest kształtowany indywidualnie dla każdego obiektu i zależny jest od rodzaju maszyn i urządzeń stosowanych w zakładach, izolacyjności tych zakładów oraz prowadzonych w nich procesach technologicznych. Uciążliwość hałasu zależy w dużej mierze od specyfiki urbanistycznej sąsiadujących z zakładami terenów. Zakłady przemysłowe występujące na terenie gminy Środa Wlkp. nie stwarzają potencjalnego zagrożenia hałasem. Ze względu na brak aktualnych badań emisji hałasu z pozostałych podmiotów nie jest możliwa faktyczna rzeczowa ocena środowiska akustycznego wokół nich. ENERGIA ODNAWIALNA Na terenie gminy Środa Wielkopolska zostały zlokalizowane źródła energii alternatywnej, których lista, na podstawie bazy Ogólnopolskiego Samorządowego Serwisu Energii Odnawialnej (www.eo.org.pl), została przedstawiona poniżej. Poniżej zamieszczono również fotografie kilku różnych źródeł energii alternatywnej znajdujących się na terenie gminy. 1) Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Wodociągów i Kanalizacji w Środzie Wielkopolskiej posadziło w 2005 r. 40 tysięcy wierzb energetycznych na terenie oczyszczalni ścieków w Chwałkowie. Drzewa będą służyły jako materiał grzewczy do ogrzewania oczyszczalni ścieków. Wierzba Energetyczna - Salix Viminalis jest gatunkiem krzewiastym, osiągającym do 8 metrów wysokości. Jej zaletą jest prostota uprawy i niewielkie Strona 34 z 129

wymagania glebowe. Rośnie na gruntach III-V klasy, także podmokłych i zanieczyszczonych. Sadzenie przeprowadza się od lutego do maja. Przyrost masy drewna już w pierwszym roku dochodzi do 3 metrów i jesienią br. odbędzie się pierwsze podcinanie drzew. Zebrana biomasa ma wysoką wartość energetyczną, konkurencyjną w stosunku do tradycyjnych źródeł energii i może być stosowana jako opał na własny użytek, lub dostarczana do elektrociepłowni, kotłowni itp. w postaci zrębków bądź też w formie uszlachetnionej poprzez brykietowanie. Wartość kaloryczna 0,5 tony suchej biomasy odpowiada wartości kalorycznej jednej tony miału węglowego. 2) W Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym w Winnej Górze na dachu obory został zainstalowany kolektor słoneczny o mocy 17,5 kw. Kolektor służy do podgrzewania wody w celu mycia dojarek. Natomiast na dachu budynku gospodarczego zainstalowany kolektor słoneczny o mocy 29,8 kw służy do podgrzewania wody. 3) Piec opalany peletem i brykietem znajduje się na gminnej oczyszczalni ścieków w Chwałkowie. Kotłownia działa na potrzeby własne oczyszczalni, ogrzewa budynek biurowo-administracyjny oraz urządzenia technologiczne. 4) Budynek Zakładu produkującego folię przy ul. Opielińskiego w Środzie Wlkp. ogrzewany jest za pomocą pompy ciepła. Pompa ciepła o mocy 50 kw odbiera ciepło odpadowe z ogrzanej wody i przekazuje je do instalacji centralnego ogrzewania. Schłodzona w ten sposób woda służy ponownie do chłodzenia pracujących w zakładzie maszyn. 5) W 2003 roku na dachu domku jednorodzinnego przy ul. Plantaża w Środzie Wlkp., inwestor zainstalował kolektor słoneczny, który służy do podgrzewania ciepłej wody na użytek domowników. Ze względu na ilość docierającej energii najlepsze efekty pracy kolektora uzyskuje się wiosną i latem. 6) W 2004 roku, kolejny inwestor na dachu domku jednorodzinnego przy ul. Działkowej w Środzie Wlkp., zainstalował kolektor słoneczny. Kolektor służy do podgrzewania ciepłej wody na użytek domowników. 7) Na dachu domku jednorodzinnego przy ul. Żwirki i Wigury w Środzie Wlkp., inwestor zainstalował kolektor słoneczny. Kolektor służy do podgrzewania ciepłej wody na użytek domowników. 8) Na dachu domku jednorodzinnego przy ul Andersa w Środzie Wlkp. inwestor zainstalował kolektor słoneczny, który służy do podgrzewania wody na potrzeby domowników. Woda podgrzana do temperatury ok. 60 stopni Celsjusza gromadzona jest w zbiorniku. 9) Kolektor słoneczny zainstalowany został w nowowybudowanym domku jednorodzinnym w Środzie Wlkp. na ul. Polnej. Instalacja służy do podgrzewania ciepłej wody na potrzeby domowników. 10) Kolektor został zainstalowany na dachu domku jednorodzinnego przy ul. Kasprowicza w Środzie Wlkp. i służy do podgrzewania ciepłej wody na użytek domowników. 11) Kolektor został zainstalowany na dachu domku jednorodzinnego przy ul. Konwaliowej w Środzie Wlkp. i służy do podgrzewania ciepłej wody na użytek domowników. 12) Bateria słoneczna została zainstalowana na dachu domku jednorodzinnego przy ul. Witosa w Środzie Wlkp. Kolektor służy do podgrzewania ciepłej wody na potrzeby domowników. 13) Baterie słoneczne zainstalowano na dachu domu jednorodzinnego przy ul. Strzeleckiej w Środzie Wlkp. Wykorzystywane są one do podgrzewania wody użytkowej na potrzeby domowników. 14) W Środzie Wlkp. przy ul. Strzeleckiej znajduje się budynek mieszkalny wykorzystujący energię odnawialną - energię słoneczną czerpaną z kolektora słonecznego zamontowanego na dachu. Kolektor służy do podgrzewania ciepłej wody użytkowej na potrzeby domowników. System słoneczny pokrywa zapotrzebowanie na ciepłą wodę w miesiącach od kwietnia do września. Strona 35 z 129

15) W Środzie Wlkp. przy ul. Żwirki i Wigury znajduje się budynek mieszkalny wykorzystujący energię odnawialną - energię słoneczną czerpaną z kolektora słonecznego zamontowanego na dachu. Kolektor służy do podgrzewania ciepłej wody użytkowej na potrzeby domowników. System słoneczny pokrywa zapotrzebowanie na ciepłą wodę w miesiącach od kwietnia do września. 16) Przy ul. Berlinga w Środzie Wlkp. znajduje się budynek mieszkalny wykorzystujący energię odnawialną - energię słoneczną czerpaną z kolektora słonecznego zamontowanego na dachu. Kolektor służy do podgrzewania ciepłej wody użytkowej na potrzeby domowników. System słoneczny pokrywa zapotrzebowanie na ciepłą wodę w miesiącach od kwietnia do września. 17) Baterie słoneczne zainstalowano na dachu domu jednorodzinnego w Marianowie Brodowskim, gm. Środa Wlkp. Wykorzystywane są one do podgrzewania wody użytkowej na potrzeby domowników. 18) Baterie słoneczne zainstalowano na dachu domu jednorodzinnego w Środzie Wlkp. przy ul. Palczewskiego. Wykorzystywane są one do podgrzewania wody użytkowej na potrzeby domowników w okresie od kwietnia do września 19) Kolektor słoneczny został zainstalowany na dachu domku jednorodzinnego przy ul. Nałkowskiej w Środzie Wlkp. Kolektor służy do podgrzewania ciepłej wody w gospodarstwie domowym. 20) Na dachu domku jednorodzinnego przy ul. Zaremby w Środzie Wlkp. został zainstalowany kolektor słoneczny Kolektor służy do podgrzewania ciepłej wody w gospodarstwie domowym. Ze względu na ilość docierającej energii najlepsze efekty pracy kolektora uzyskuje się wiosną i latem. 21) Inwestor - osoba fizyczna, zainstalował kolektor słoneczny na dachu budynku przy ul. Działyńskich w Środzie Wlkp. Służy on do podgrzewania ciepłej wody na użytek domowników. 22) Baterie słoneczne zainstalowano na dachu domu jednorodzinnego w Środzie Wlkp. przy ul. Sienkiewicza. Wykorzystywane są one do podgrzewania wody użytkowej na potrzeby domowników w okresie od kwietnia do września. 3.1.4. Grunty i budynki Tabela 8. Struktura własności gruntów w mieście Środa Wielkopolska Nazwa podmiotu Powierzchnia w ha Udział % w powierzchni łącznej Grunty należące do Miasta 258 14% Grunty należące do innych jednostek samorządowych 30 2% Grunty należące do Skarbu Państwa 212 12% Grunty należące do osób fizycznych 736 41% Grunty należące do podmiotów gospodarczych, spółdzielni, stowarzyszeń i organizacji kościelnych 562 31% Grunty o nieznanym stanie posiadania - - Całkowita powierzchnia miasta Środa Wielkopolska 1798 100% źródło: Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Środzie Wielkopolskiej Strona 36 z 129

Tabela 9. Struktura użytkowa gruntów na terenie miasta Środa Wielkopolska Klasyfikacja użytków rodzaj użytkowanicentowy udział pro- powierzchnia ha B grunty budowlane 398,3276 22,15% dr grunty dróg 119,7041 6,66% R grunty rolne 1189,4161 66,13% Ls grunty leśne 3,8805 0,22% N - nieużytki 29,1647 1,62% Tk grunty terenów kolejowych 20,0418 1,11% Tr grunty różne 0,1990 0,01% W - wody 37,9378 2,11% razem 1798,6716 100,00% źródło: Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej Tabela 10. Ogólne zasoby mieszkaniowe w mieście Środa Wielkopolska w latach 2003 2008 2003 2004 2005 2006 2007 2008 mieszkania [mieszk.] 6 785 6 831 6 890 6 965 7 080 7 135 izby [izba] 25 219 25 409 25 737 26 065 26 564 26 907 powierzchnia użytkowa mieszkań [m 2 ] 452 198 456 841 464 692 472 715 485 541 493 768 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Tabela 11. Udział Miasta Środa Wielkopolska w ogólnych zasobach mieszkaniowych w latach 2003 2008 2003 2004 2005 2006 2007 2008 mieszkania [mieszk.] 700 721 649 649 624 izby [izba] 1 916 1 961 1 740 1 740 1 673 powierzchnia użytkowa mieszkań [m 2 ] 31 042 31 732 27 555 27 555 26 014 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych dane niedostępne Tabela 12. Liczba pozwoleń na budowę budynków mieszkalnych w mieście Środa Wielkopolska w latach 2003 2008 2003 2004 2005 2006 2007 2008 ilość pozwoleń na budowę [szt.] 29 26 24 33 56 45 źródło: opracowanie własne na podstawie danych Starostwa Powiatowego w Środzie Wielkopolskiej Tabela 13. Mieszkania wyposażone w instalacje - w % ogółu mieszkań (dane za lata 2003 2008) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 wodociąg [%] 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 99,7 łazienka [%] 91,7 91,7 91,8 91,9 92,0 92,1 centralne ogrzewanie [%] 85,3 85,4 85,6 85,7 85,9 86,1 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Strona 37 z 129

Tabela 14. Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne (dane za lata 2003 2008 ) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 wodociąg [mieszk.] 6 765 6 811 6 870 6 945 7 060 7 115 ustęp spłukiwany [mieszk.] 6 424 6 470 6 529 6 604 6 719 6 774 łazienka [mieszk.] 6 220 6 266 6 325 6 400 6 515 6 570 centralne ogrzewanie [mieszk.] 5 790 5 836 5 895 5 970 6 085 6 140 gaz sieciowy [mieszk.] 5 958 6 004 6 062 6 137 6 252 6 301 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Tabela 15. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania (dane za lata 2003 2008 ) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 1 mieszkania [m 2 ] 66,6 66,9 67,4 67,9 68,6 69,2 na 1 osobę [m 2 ] 20,9 21,1 21,5 21,8 22,3 22,6 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Tabela 16. Mieszkania zamieszkane według okresu budowy budynku (dane Narodowego Spisu Powszechnego 2002) przed 1918 1918-1944 1945-1970 1971-1978 1979-1988 1989-2002 łącznie z będącymi w budowie 2001-2002 łącznie z będącymi w budowie mieszkania [mieszk.] 823 powierzchnia użytkowa [m 2 ] 43 469,0 mieszkania [mieszk.] 751 powierzchnia użytkowa [m 2 ] 45 317,0 mieszkania [mieszk.] 1 078 powierzchnia użytkowa [m 2 ] 66 397,0 mieszkania [mieszk.] 1 155 powierzchnia użytkowa [m 2 ] 76 767,0 mieszkania [mieszk.] 1 529 powierzchnia użytkowa [m 2 ] 109 941,0 mieszkania [mieszk.] 1 180 powierzchnia użytkowa [m 2 ] 91 325,0 mieszkania [mieszk.] 63 powierzchnia użytkowa [m 2 ] 8 159,0 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Tabela 17. Mieszkania zamieszkane wg rodzaju podmiotów będących właścicielami mieszkań (dane Narodowego Spisu Powszechnego 2002) mieszkania ogółem powierzchnia użytkowa mieszkania ogółem mieszkania zamieszkane stale powierzchnia użytkowa mieszkania zamieszkane stale ludność w mieszkaniach zamieszanych stale [mieszk.] [m 2 ] [mieszk.] [m 2 ] [osoba] ogółem 6 537 osób fizycznych 3 372 gminy 687 ogółem 434 487,0 osób fizycznych 273 642,0 gminy 30 494,0 ogółem 6 496 osób fizycznych 3 348 gminy 685 ogółem 432 007,0 osób fizycznych 271 907,0 gminy 30 433,0 ogółem 21 530 osób fizycznych 11 670 gminy 2 274 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Strona 38 z 129

3.1.5. System drogowy W układzie drogowym gminy funkcjonuje 4-stopniowa hierarchia dróg: drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne. Długość tych dróg na obszarze gminy Środa Wielkopolska na koniec 2007r. wyniosła (Źródło: Raport o stanie Gminy Środa Wlkp., 2008r.): krajowe 22,206 km, wojewódzkie 14,875 km, powiatowe 123,676 km, gminne 183,370 km (w tym 87,6 km dróg nieutwardzonych). W poniższej tabeli przedstawiono strukturę dróg gminnych w km. Tabela 18. Struktura dróg gminnych Wyszczególnienie Miasto [km] Obszary wiejskie [km] bitumicznej 33,48 53,12 Drogi o nawierzchni betonowej 0,0 0,53 ulepszonej kostka 3,78 0,35 Drogi o nawierzchni bruk 0,3 0,56 nieulepszonej tłuczeń 0,0 3,59 żwir + żużel 9,29 47,3 Drogi gruntowe naturalna z gruntu rodzimego 3,74 27,33 RAZEM 50,59 132,77 źródło: Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Średzkiego (2008) Strona 39 z 129

Rysunek 3. Schemat osi transportowych w Środzie Wielkopolskiej źródło: opracowanie AZYMUT MBA Sp. z o.o. Strona 40 z 129

3.1.6. Gospodarka wodno ściekowa Długość sieci wodociągowej rozdzielczej i magistralnej: teren Miasta Środa Wlkp.: 69,3 +3,1 = 72,4 km, Długość przyłączy wody na terenie miasta: 44,0 km (2.357 sztuk). Ujęcia wody dla miasta Środa Wielkopolska: Stacja Uzdatniania Wody przy ul. Kórnickiej Wybudowana ponad 90 lat temu Stacja Uzdatniania Wody jest głównym obiektem zasilającym sieć wodociągową miasta. Pozwolenie wodnoprawne na pobór wód podziemnych w ilości 335 m 3 /h. Woda pobierana z utworów trzeciorzędowych - mioceńskich. Stacja Uzdatniania Wody przy ul. Szarytek Niewielka wydajność stacji pozwala zaopatrzyć w wodę mieszkańców południowowschodniej części miasta i szpital. Stację zmodernizowano w 1999r. Pozwolenie wodnoprawne na pobór wód podziemnych w ilości 44 m 3 /h. Zasoby ujęcia wód podziemnych kat. "B" z utworów trzeciorzędowych - mioceńskich. Na terenie gminy funkcjonuje 6 systemów wodociągowych zankietowanych w tabeli 9: Środa Wlkp. ujęcie miejskie w 22 studniami trzeciorzędowymi o głębokości 147 159 m, z zasobami eksploatacyjnymi Q = 530 m 3 /h i poborem średnim 4641 m 3 /h (194 m 3 /h) i pozwoleniem wodno-prawnym na pobór 335 m 3 /h, Babin ujęcie wiejskie w 2 studniami mioceńskimi o głębokości 132 137 m, z zasobami eksploatacyjnymi Q = 41,5 m3/h, pozwoleniem wodnoprawnym na Q = 20 m 3 /h i niewielkim poborem (227 m 3 /d), Koszuty ujęcie wiejskie w 2 studniami mioceńskimi o głębokości 102,0 102,5 m, z zasobami eksploatacyjnymi Q = 32 m3/h, pozwoleniem wodnoprawnym na pobór 8,0 m 3 /h i niskim poborem (70 m 3 /d), Trzebisławki ujęcie wiejskie w 2 studniami trzeciorzędowymi o głębokości 108 110 m, z zasobami eksploatacyjnymi Q = 60 m3/h, pozwoleniem na pobór 8,0 m 3 /h i niskim poborem (92 m 3 /d), Starkówiec Piątkowski ujęcie wiejskie w 2 studniami mioceńskimi o głębokości 122 127 m, z zasobami Q = 25 m3/h, pozwoleniem na pobór 15,0 m 3 /h i małym poborem (164 m 3 /d), Brodowo ujęcie wodociągu grupowego 13 wsi z 3 studniami (2 czwartorzędowe 47-50 m i 1 trzeciorzędowa 138 m), z zasobami Q = 33 m 3 /h, pozwoleniem na pobór 33,0 m 3 /h i poborem rzędu 693 m 3 /d. Najważniejszym źródłem zanieczyszczenia wód są ścieki, dla których odbiornikami są na obszarze Gminy Środa Wlkp. rzeki przepływające przez jej teren lub małe cieki lub rowy melioracyjne o niewielkich przepływach pełniące niekiedy rolę kolektorów ściekowych. Zanieczyszczenia (ścieki powstające w gminie) Maskawy i Strugi Średzkiej pochodzą również ze źródeł zewnętrznych, czyli z terenów innych gmin. Nie bez znaczenia są rozproszone punkty zrzutu ścieków do szamb przydomowych lub gospodarskich w nieskanalizowanych wsiach. 3.1.7. System odprowadzania i oczyszczania ścieków Stopień skanalizowania miejscowości wiejskich gminy wynosi 75 %, natomiast same miasto Środa Wlkp. skanalizowane jest w 68 % na odcinku 20,5 km (brak kanalizacji na obszarach zabudowy jednorodzinnej miasta). Oczyszczalnie ścieków na terenie Gminy Środa Wlkp. można podzielić na trzy grupy: oczyszczalnia miejska w Chwałkowie, oczyszczalnie wiejskie o przepustowości powyżej 5 m 3 /d, Strona 41 z 129

oczyszczalnie wiejskie o przepustowości poniżej 5 m 3 /d. OCZYSZCZALNIA MIEJSKA W CHWAŁKOWIE Oczyszczalnia ścieków w Chwałkowie: Typ oczyszczalni ścieków oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z podwyższonym usuwanie związków biogennych (azotu i fosforu). Związki azotu i fosforu usuwane są na drodze biologicznej. Wielkość oczyszczalni ścieków: Projektowana 54.200 RLM Obciążenie w roku 2008 (średnio) 25.000 RLM Średnie stężenia zanieczyszczeń doprowadzanych do oczyszczalni z zakresem 54.167 RLM powyższe wartości stężeń nie powinny być wyższe niż: BZT5 15,0 g/m 3 CHZT 125,0 g/m 3 Zawiesina ogólna 35,0 g/m 3 Azot ogólny 15,0 g/m 3 Fosfor ogólny 2,0 g/m 3 Oczyszczalnia ścieków w Chwałkowie posiada pozwolenie wodnoprawne na do końca 2005r. na odprowadzanie oczyszczonych ścieków do rowu D-4 i następnie do cieku Drgoń. Pozwolenie wodnoprawne nakłada na użytkownika instalacji obowiązki wynikające z przepisów prawnych: prowadzenie pomiarów ilościowych odprowadzanych ścieków oraz badania wód odprowadzanych do rowu D-4 celem sprawdzenia poprawności funkcjonowania oczyszczalni ścieków. 3.1.8. Zaopatrzenie w ciepło Sprzedażą i dystrybucją ciepła oraz eksploatacją sieci ciepłowniczej wraz z węzłami na terenie miasta Środa Wielkopolska zajmuje się Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Środzie Wielkopolskiej. Miejskie przedsiębiorstwo jako sprzedawca prowadzi działalność gospodarczą związaną z zaopatrzeniem w ciepło na podstawie koncesji udzielonych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w zakresie: przesyłania i dystrybucji ciepła oraz obrotu ciepłem. System ciepłowniczy w Środzie Wlkp. oparty jest na dostawcy ciepła, którym jest Cukrownia Środa. Poprzez 20 węzłów cieplnych o różnych mocach (od 0,7 do 2,6 MW) i w pełni zautomatyzowanych, ciepło jest dostarczane do odbiorców w ilości zależnej od temperatury zewnętrznej. Łącznie MPECWiK ogrzewa około 180.000 m 2 powierzchni. W sezonie ilość sprzedawanej energii cieplnej wynosi 100 000 GJ (27 000 MWh). Charakterystyka długości sieci ciepłowniczej: sieć wysokoparametrowa - 4,0 km - sieć jest w 95% preizolowana, sieć niskoparametrowa - 3,0 km - sieć jest w 95% preizolowana. Do zadań działu Energetyki Cieplnej należą także nadzory konserwacyjne nad kotłowniami gazowymi. Ostatnie modernizacje i inwestycje: 2004 rok - modernizacja dwóch węzłów cieplnych WG A -1 i WG A -2. 2006 rok - budowa odcinka sieci cieplnej preizolowanej, łączącej źródło ciepła pochodzące z Cukrowni Środa z węzłem w ul. Staszica. Odcinek sieci przechodzi w ulicach: Poselskiej i Hallera. Długość nowej sieci wynosi ponad 850 m. Obecnie długość sieci ciepłowniczej w mieście wynosi ok. 6,5 km. Strona 42 z 129

3.1.9. Zaopatrzenie w energię elektryczną i gaz Zaopatrzenie w energię elektryczną odbywa się ze stacji transformatorowej 110/15 kv położonej w Kijewie. Dystrybutorem jest ENEA Zakład we Wrześni. GPZ w Kijewie jest jedynym źródłem zasilania miasta w energię elektryczną, posiada on natomiast dwustronne zasilanie z sieci elektroenergetycznej z kierunku GPZ Śrem i GPZ Miłosław. GPZ Kijewo zasila zarówno odbiorów indywidualnych, jak i zbiorowych, w tym zakłady przemysłowe oraz kolej. GPZ Kijewo zasila liniami o napięciu 15 kv lokalne, miejskie i zakładowe stacje transformatorowe, które następnie obniżają napięcie na 400/230V i dostarczają je odbiorcom. Infrastruktura miasta związana jest także z istniejącą na tym obszarze siecią zaopatrzenia w gaz. Gaz ziemny transportowany jest siecią gazociągów przesyłowych PGNiG S.A., w struktury której wchodzi Wielkopolska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Sieć przesyłowa i liczne obiekty technologiczne systemu eksploatowane są przez regionalne oddziały przesyłu. Na terenie środy Wielkopolskiej jest to Regionalny Oddział Przesyłu w Poznaniu. Eksploatacją sieci rozdzielczej (średniego i niskiego ciśnienia) zajmują się zakłady gazownicze - terenowe oddziały PGNiG S.A. Zakłady gazownicze odpowiadają za ciągłość, jakość i bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego do klientów na wyznaczonym terenie działania, realizując zadania w zakresie dystrybucji na sieciach rozdzielczych oraz eksploatacji obiektów tej sieci. Zakłady gazownicze dostarczają gaz ziemny odbiorcom indywidualnym oraz grupie odbiorców z sektora handlu i usług. Każdy zakład posiada także przedstawicielstwa terenowe - rozdzielnie gazu. Teren miasta obsługuje Zakład Gazowniczy w Poznaniu. Na terenie Środy Wielkopolskiej występują gazociągi gazu zaazotowanego GZ 50. Długość sieci gazowej w mieście wynosi ok. 76 km. Do tej sieci podłączonych jest ok. 1.900 budynków. Szacuje się liczbę odbiorców gazu na 6.500 osób. Dystrybutorem jest WSG Sp. z o.o. Zakład w Poznaniu (rozdzielnia Środa Wlkp.). 3.1.10. Gospodarka odpadami W gminie Środa Wielkopolska wytwarzane są niewielkie ilości odpadów niebezpiecznych, usuwanych w różnoraki sposób. Segregacja odpadów u źródeł nie jest jeszcze w pełni zorganizowana w sposób systemowy. W gminie Środa Wielkopolska odzyskuje się surowce wtórne z odpadów gromadzonych w specjalnych pojemnikach rozmieszonych na terenie całej gminy w ilości (stan na sierpień 2008r., źródło: Raport o stanie Gminy Środa Wielkopolska, 2008r.), w tym na terenie miasta Środa Wielkopolska: pojemniki na szkło białe 48 szt, pojemniki na szkło kolorowe 47 szt, pojemniki na makulaturę 26 szt, pojemniki na plastik 53 szt, Gmina Środa Wielkopolska nie dysponuje składowiskiem odpadów przemysłowych (niebezpiecznych), posiada jednak od 1995r. własne składowisko odpadów komunalnych innych niż niebezpieczne i obojętne - w Nadziejewie, które posiada pozwolenie na użytkowanie do roku 2017. Administratorem składowiska jest Zakład Składowania Odpadów Komunalnych Nadziejewo, utworzony uchwałą nr III/17/2006 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 28 grudnia 2006 roku. Średniorocznie na składowisko trafia ok 1000 ton odpadów (źródło: Raport o stanie Gminy Środa Wielkopolska, 2008r.). Wszelkie zagadnienia dotyczące gospodarki odpadami zostały ujęte w Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami na lata 2008 2011 z perspektywą na lata 2012 2019 oraz we wspólnym Planie Gospodarki Odpadami dla 17 gmin członków zawartego Porozumienia Międzygminnego. Strona 43 z 129

3.1.11. Identyfikacja problemu Główne problemy miasta Środa Wielkopolska w zakresie infrastruktury technicznej: niezadowalający stan kanałów deszczowych, niezadowalający stan kanałów sanitarnych (kanalizacja ogólnospławna), nieuporządkowana infrastruktura podziemna, zły stan wód powierzchniowych, nadmierne obciążenie komunikacyjne historycznego układu komunikacyjnego, niezadowalający stan obiektów zabytkowych Miasta (ścisłe centrum Miasta), niewystarczające nakłady na utrzymanie terenów zielonych, niedostatek obwodnic. 3.2. Gospodarka 3.2.1. Podmioty gospodarcze Środy Wielkopolskiej Największe znaczenie w gospodarce odgrywają mikroprzedsiębiorcy - mali i średni przedsiębiorcy, którzy zapewniają zatrudnienie i dochody mieszkańcom. Z interesującej oferty inwestycyjnej gminy skorzystało ponad 110 spółek (źródło: www.sroda.wlkp.pl), także z udziałem kapitału zagranicznego, głównie z Niemiec, mających siedzibę w Środzie Wielkopolskiej. Są to zarówno budowane od podstaw nowe zakłady, jak i powstające w drodze inwestycji kapitałowych, prywatyzowane, dawne przedsiębiorstwa państwowe. Z oferty gminy korzystają ponadto dwie spółki akcyjne notowane na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Na koniec roku 2007 na terenie gminy odnotowano 3407 podmiotów gospodarczych (GUS) zarejestrowanych w Rejestrze Gospodarki Narodowej (REGON), w tym: w sektorze publicznym: 86 podmiotów, w sektorze prywatnym: 3.321 podmiotów, spółek handlowych: 142 podmioty, spółdzielnie: 30 podmiotów, fundacje, stowarzyszenia: 62 podmioty, działalność gospodarcza osób fizycznych: 2.649 podmiotów. Podmioty gospodarcze działające na terenie gminy Środa Wlkp. pod względem prowadzonej działalności przedstawiają się następująco (GUS, stan na dzień 31.12.2007r.): rolnictwo 84 podmioty, przetwórstwo przemysłowe 457 podmiotów, budownictwo 432 podmioty, handel i naprawy 1.043 podmioty, hotele i restauracje 106 podmiotów, transport i magazynowanie 203 podmioty, pośrednictwo finansowe 87 podmiotów, obsługa nieruchomości i firm 511 podmiotów, edukacja 92 podmioty, ochrona zdrowia i opieka społeczna 162 podmioty, pozostała działalność 200 podmiotów. 3.2.2. Główni pracodawcy W Środzie Wlkp. działa 36 spółek z udziałem kapitału zagranicznego z Niemiec, Francji i USA, swój udział w przedsiębiorstwach mają już m.in.: PFIEFER & LANGEN; MC BAU- CHEMIE MULLER Gmbh; ALLIGATOR VENTIL; KNOTT; DUSAR. Są to zarówno budowane od podstaw nowe zakłady, jak i powstające w drodze inwestycji kapitałowych. Ponadto są to: Odlewnia Żeliwa PPUH P.M. Wiśniewscy Strona 44 z 129

Solaris Bus & Coach Sp. z o.o. Homag Machinery Środa Wlkp. Sp. z o.o. HYBNER A. Hybner, S. Hybner, L. Hybner-Mysza Sp. J. Zakład Usług Galwanicznych GALBATEX Tadeusz Skibiński STRADA Sp. z o.o. AQUAFORM Sp. z o.o. LENA LIGHTING S.A. 3.2.3. Struktura branż gospodarki Miasta Środa Wielkopolska oraz osób zatrudnionych w głównym miejscu pracy Tabela 19. Podmioty wg klas wielkości (NTS-5, dane za lata 2009) ogółem [jed.gosp.] 2 512 0-9 [jed.gosp.] 2 342 10-49 [jed.gosp.] 135 50-249 [jed.gosp.] 32 250-999 [jed.gosp.] 3 1000 i więcej [jed.gosp.] 0 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Tabela 20. Jednostki zarejestrowane wg PKD 2007 (NTS-5, dane za lata 2009) ogółem A. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo B. Górnictwo i wydobywanie C. Przetwórstwo przemysłowe D. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorcą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych E. Dostawa wody; gospodarowanie ciekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją F. Budownictwo G. Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle H. Transport i gospodarka magazynowa I. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi ogółem [jed.gosp.] 2 512 sektor publiczny [jed.gosp.] 76 sektor prywatny [jed.gosp.] 2 436 ogółem [jed.gosp.] 25 sektor publiczny [jed.gosp.] 0 sektor prywatny [jed.gosp.] 25 ogółem [jed.gosp.] 3 sektor publiczny [jed.gosp.] 0 sektor prywatny [jed.gosp.] 3 ogółem [jed.gosp.] 304 sektor publiczny [jed.gosp.] 1 sektor prywatny [jed.gosp.] 303 ogółem [jed.gosp.] 8 sektor publiczny [jed.gosp.] 0 sektor prywatny [jed.gosp.] 8 ogółem [jed.gosp.] 6 sektor publiczny [jed.gosp.] 3 sektor prywatny [jed.gosp.] 3 ogółem [jed.gosp.] 327 sektor publiczny [jed.gosp.] 0 sektor prywatny [jed.gosp.] 327 ogółem [jed.gosp.] 678 sektor publiczny [jed.gosp.] 1 sektor prywatny [jed.gosp.] 677 ogółem [jed.gosp.] 127 sektor publiczny [jed.gosp.] 1 sektor prywatny [jed.gosp.] 126 ogółem [jed.gosp.] 61 sektor publiczny [jed.gosp.] 2 sektor prywatny [jed.gosp.] 59 Strona 45 z 129

J. Informacja i komunikacja K. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa L. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości M. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna N. Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca O. Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne P. Edukacja Q. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna R. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją S. Pozostała działalność usługowa T. Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby U. Organizacje i zespoły eksterytorialne źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych ogółem [jed.gosp.] 55 sektor publiczny [jed.gosp.] 0 sektor prywatny [jed.gosp.] 55 ogółem [jed.gosp.] 83 sektor publiczny [jed.gosp.] 0 sektor prywatny [jed.gosp.] 83 ogółem [jed.gosp.] 129 sektor publiczny [jed.gosp.] 15 sektor prywatny [jed.gosp.] 114 ogółem [jed.gosp.] 211 sektor publiczny [jed.gosp.] 1 sektor prywatny [jed.gosp.] 210 ogółem [jed.gosp.] 61 sektor publiczny [jed.gosp.] 0 sektor prywatny [jed.gosp.] 61 ogółem [jed.gosp.] 14 sektor publiczny [jed.gosp.] 13 sektor prywatny [jed.gosp.] 1 ogółem [jed.gosp.] 91 sektor publiczny [jed.gosp.] 31 sektor prywatny [jed.gosp.] 60 ogółem [jed.gosp.] 144 sektor publiczny [jed.gosp.] 3 sektor prywatny [jed.gosp.] 141 ogółem [jed.gosp.] 45 sektor publiczny [jed.gosp.] 5 sektor prywatny [jed.gosp.] 40 ogółem [jed.gosp.] 140 sektor publiczny [jed.gosp.] 0 sektor prywatny [jed.gosp.] 140 ogółem [jed.gosp.] 0 sektor publiczny [jed.gosp.] 0 sektor prywatny [jed.gosp.] 0 ogółem [jed.gosp.] 0 sektor publiczny [jed.gosp.] 0 sektor prywatny [jed.gosp.] 0 Tabela 21. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze regon - Ogółem (NTS-5, dane za lata 2003-2009) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 ogółem [jed.gosp.] 2 758 2 735 2 745 2 788 2 839 2 878 2 512 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Strona 46 z 129

Tabela 22.Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze regon - Sektor prywatny (NTS-5, dane za lata 2003-2009) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 podmioty gospodarki narodowej ogółem osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą spółki handlowe spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego spółdzielnie fundacje stowarzyszenia i organizacje społeczne [jed. gosp.] [jed. gosp.] [jed. gosp.] [jed. gosp.] [jed. gosp.] [jed. gosp.] [jed. gosp.] 2 692 2 671 2 682 2 713 2 762 2 802 2 436 2 212 2 179 2 174 2 183 2 207 2 240 1 944 89 99 105 109 115 117 135 29 30 30 27 25 24 26 16 16 16 16 16 17 17 3 3 3 3 3 3 4 30 30 33 35 40 41 45 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Tabela 23. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze regon - Sektor publiczny (NTS-5, dane za lata 2003-2009) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 podmioty gospodarki narodowej ogółem państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem przedsiębiorstwa państwowe spółki handlowe spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, gospodarstwa pomocnicze [jed. gosp.] [jed. gosp.] [jed. gosp.] [jed. gosp.] [jed. gosp.] [jed. gosp.] 66 64 63 75 77 76 76 54 53 50 50 53 52 51 4 4 4 4 1 1 1 3 3 3 3 3 3 3 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Strona 47 z 129

Tabela 24. Pracujący w głównym miejscu pracy - Pracujący wg płci (NTS-5, dane za lata 2006-2009) 2006 2007 2008 2009 ogółem [osoba] 6 555 7 491 7 350 7 006 mężczyźni [osoba] 3 653 4 369 4 252 3 927 kobiety [osoba] 2 902 3 122 3 098 3 079 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Tabela 25. Ludność w wieku produkcyjnym wg płci (NTS-5, dane za lata 2003-2009) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 ogółem [osoba] 14 095 14 226 14 293 14 350 14 400 14 422 14 504 w wieku produkcyjnym mężczyźni [osoba] 7 044 7 106 7 164 7 233 7 320 7 332 7 419 kobiety [osoba] 7 051 7 120 7 129 7 117 7 080 7 090 7 085 w wieku produkcyjnym mobilnym (18 44 lata mężczyźni [osoba] 4 530 ogółem [osoba] 9 020 mężczyźni i kobiety) kobiety [osoba] 4 490 w wieku produkcyjnym niemobilnym (45 64 mężczyźni [osoba] 2 889 ogółem [osoba] 5 484 lata mężczyźni i 45 59 lat kobiety) kobiety [osoba] 2 595 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Należy zaakcentować dużą dysproporcje pomiędzy ilością osób w wieku produkcyjnym a ilością osób pracujących w głównym miejscu pracy. 3.2.4. Turystyka Gmina Środa Wlkp. dysponuje licznymi obiektami typu: sale sportowe, OSP i inne obiekty użyteczności publicznej. Na terenie gminy znajduje się (źródło: Raport o stanie Gminy Środa Wielkopolska, 2008r.): 12 restauracji, 31 barów, 20 boisk sportowych, 9 sal gimnastycznych, 1 pływalnia, 25 świetlic. Trasa rowerowa Środa Wielkopolska to miasto sprzyjające amatorom wycieczek rowerowych. Przebiega przez nie Transwielkopolska Trasa Rowerowa. Ma ona w swym założeniu ułatwić bezpieczny dojazd rowerem do najdalszych krańców województwa wielkopolskiego. Jej południowy odcinek, prowadzący z Poznania do Siemianic (w powiecie kępińskim, w gminie Łęka Opatowska) i liczący 280 km, łączy wiele ciekawostek krajoznawczych, architektonicznych i przyrodniczych. Trasa oznakowana jest czarnym symbolem rowerka oraz zielonym paskiem lub strzałką kierunkową na białym tle wielkości 20/20 cm. W miejscach, gdzie nie ma odpowiednich warunków do umieszczenia znaków (np. na terenach bezleśnych), należy ich szukać na przydrożnych kamieniach lub słupkach. W gminie Środa trasa wiedzie przez Koszuty, Jarosławiec, Januszewo aż do Środy Wielkopolskiej. Do miasta wjeżdża się ulicą Kosynierów, dalej ulicą Kilińskiego, odbijając lekko w prawo od obwodnicy starego miasta, wjedzie się w obręb zachowanego do dziś średniowiecznego układu ulic wokół Starego Rynku. Z centrum miasta wyjeżdża się ulicą Dąbrowskiego, docierając do wieży ciśnień, a następnie trasa wiedzie ulicą Harcerską. Po wyjeździe z miasta trasa prowadzi przez Olszewo, Szlachcin, Brzezie aż do Winnej Góry i w kierunku Miłosławia. Strona 48 z 129

Na terenie gminy Środa Wielkopolska znajdują się następujące firmy i organizacje turystyczno - rekreacyjne: PTTK Ziemi Średzkiej Środa Wlkp., ul. 20 Października 38c Ośrodek zajmuje się rozpowszechnianiem krajoznawstwa i turystyki wśród mieszkańców Ziemi Średzkiej, promowaniem walorów turystycznych i przyrodniczych. ZHP Chorągiew Wielkopolska Hufiec Środa Wlkp. Środa Wlkp., ul. Lipowa 28 ZHP zajmuje się organizacja wypoczynku dla dzieci i młodzieży oraz prowadzeniem zajęć opartych na metodyce harcerskiej. Polski Związek Wędkarski - Koło w Środzie Wlkp. Środa Wlkp., ul. 20 Października 36 A Związek umożliwia doskonalenie umiejętności wędkarskich oraz organizowanie i uczestnictwo w zawodach wędkarskich. Polski Związek Wędkarski Klub Spinningowy Barakuda Środa Wlkp. Środa Wlkp., ul. Berlinga 34 Związek umożliwia doskonalenie umiejętności wędkarskich oraz organizowanie i uczestnictwo w zawodach wędkarskich. Polski Związek Działkowców - Rodzinny Ogród Działkowy im. T. Kościuszki Środa Wlkp., os. Młodych 4/38 Polski Związek Działkowców - Rodzinny Ogród Działkowy Odrodzenie Środa Wlkp., ul. 20 Października 36a/25 Średzkie Towarzystwo Działkowców Środa Wlkp., ul. 20 Października 3/21 Miasto Środa Wielkopolska jest bogate dobrami dziedzictwa kulturowego, opisanymi w pkt. 2.3.1. Zabytki stanowią największą atrakcję turystyczną Środy Wielkopolskiej. 3.2.5. Identyfikacja problemu długotrwałe skutki upadku większych zakładów państwowych na początku lat 90-tych ubiegłego wieku, niewykorzystany potencjał Miasta związany z położeniem komunikacyjnym, niskie zasoby pracy w postaci zatrudnienia znacząca liczba osób pracujących w sektorze nierynkowym, dominacja małych firm branży handlowej i związanych z naprawami, które charakteryzują się dużą fluktuacją i sezonowością, niewystarczające informacje dotyczące możliwości pozyskiwania środków europejskich oraz promocji przedsiębiorczości. Strona 49 z 129

3.3. Sytuacja społeczna 3.3.1. Demografia Tabela 26. Migracje na pobyt stały gminne według typu i kierunku (NTS-5, dane za lata 2003-2009) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 zameldowania ogółem [osoba] 191 175 195 210 266 173 241 zameldowania z miast [osoba] 69 63 54 66 78 54 82 zameldowania ze wsi [osoba] 118 103 139 143 182 117 157 zameldowania z zagranicy [osoba] 4 9 2 1 6 2 2 wymeldowania ogółem [osoba] 204 207 195 211 232 179 210 wymeldowania do miast [osoba] 91 80 81 73 74 48 69 wymeldowania na wieś [osoba] 113 127 114 127 157 126 138 wymeldowania za granicę [osoba] 0 0 0 11 1 5 3 saldo migracji [osoba] -13-32 0-1 34-6 31 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Tabela 27. Migracje na pobyt stały gminne wewnętrzne i zagraniczne (NTS-5, dane za lata 2003-2009) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 zameldowania w ruchu wewnętrznym [osoba] 187 166 193 209 260 171 239 zameldowania z zagranicy [osoba] 4 9 2 1 6 2 2 wymeldowania w ruchu wewnętrznym [osoba] 204 207 195 200 231 174 207 wymeldowania za granicę [osoba] 0 0 0 11 1 5 3 saldo migracji wewnętrznych [osoba] -17-41 -2 9 29-3 32 saldo migracji zagranicznych [osoba] 4 9 2-10 5-3 -1 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Strona 50 z 129

Tabela 28. Prognoza demograficzna do 2035 roku źródło: Prognoza ludności na lata 2008 2035 Główny Urząd Statystyczny Departament Badań Demograficznych Warszawa 2009 Tabela 29. Liczebność mieszkańców Środy Wielkopolskiej w porównaniu do ludności miejskiej województwa do 2035 r. Rok 2007 2008 2009 2010 2015 202 2025 2030 2035 Wielkopolska - miasta 1 918,0 1 914,7 1 911,6 1 908,6 1 896,0 1 881,9 1 857,0 1 818,0 1 770,8 Środa Wielkopolska 22,001 21,966 21,821 21,659 21,373 20,924 20,381 źródło: opracowanie własne Strona 51 z 129

3.3.2. Wykształcenie i aktywność ekonomiczna mieszkańców miasta Środa Wielkopolska Tabela 30. Ludność wg płci i poziomu wykształcenia (NTS-5, dane za lata 2002) ogółem mężczyźni kobiety wyższe 1 748 policealne 521 średnie razem 5 615 średnie ogólnokształcące 1 484 średnie zawodowe 4 131 zasadnicze zawodowe 5 016 podstawowe ukończone 4 978 podstawowe nieukończone i bez wykształcenia 366 wyższe 719 policealne 123 średnie razem 2 568 średnie ogólnokształcące 442 średnie zawodowe 2 126 zasadnicze zawodowe 3 161 podstawowe ukończone 1 929 podstawowe nieukończone i bez wykształcenia 158 wyższe 1 029 policealne 398 średnie razem 3 047 średnie ogólnokształcące 1 042 średnie zawodowe 2 005 zasadnicze zawodowe 1 855 podstawowe ukończone 3 049 podstawowe nieukończone i bez wykształcenia 208 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Narodowy Spis Powszechny 2002 W Środzie Wielkopolskiej obserwuje się zdecydowanie lepsze kwalifikacje kobiet niż mężczyzn mierzone poziomem wykształcenia. Strona 52 z 129

Tabela 31. Struktura wykształcenia w 2002 roku Wykształcenie Ilość osób % wyższe 1 748 9,58% policealne 521 2,86% średnie razem 5 615 30,78% zasadnicze zawodowe podstawowe i niższe 5 016 27,49% 5 344 29,29% Razem w 2002r. 18 244 100,00% źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Narodowy Spis Powszechny 2002 Wskaźnik wykształcenia podstawowego i niższego dla województwa wielkopolskiego wynosi 23,3%. Wskaźnik ten dla Środy Wielkopolskiej jest gorszy (kryterium wykształcenia). 3.3.3. Struktura bezrobocia Tabela 32. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym (NTS-5, dane za lata 2003-2009) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 ogółem [%] 13,1 13,3 11,6 9,3 5,7 6,1 8,7 mężczyźni [%] 11,6 10,9 9,0 5,9 3,5 4,4 7,6 kobiety [%] 14,7 15,7 14,2 12,8 8,2 7,9 9,9 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Tabela 33. Bezrobotni zarejestrowani wg płci (NTS-5, dane za lata 2003-2009) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 ogółem [osoba] 2 546 2 610 2 292 1 849 1 145 1 219 1 752 mężczyźni [osoba] 1 138 1 087 908 601 356 453 792 kobiety [osoba] 1 408 1 523 1 384 1 248 789 766 960 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Wskaźnik bezrobocia dla województwa wielkopolskiego wynosi 6,0%. Wskaźnik ten dla Środy Wielkopolskiej jest gorszy (kryterium bezrobocia). Strona 53 z 129

3.3.4. Pomoc społeczna Tabela 34. Placówki stacjonarnej pomocy społecznej (NTS-5, dane za lata 2003-2009) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 placówki (z filiami) [ob.] 0 0 0 0 1 1 1 filie placówek stacjonarnej pomocy [--] 0 0 społecznej domy pomocy społecznej [ob.] 0 0 0 0 0 0 0 filie domów pomocy społecznej [--] 0 0 0 0 0 0 0 miejsca (łącznie z filiami) [msc] 0 0 0 0 10 9 10 mieszkańcy (łącznie z filiami) [osoba] 0 0 0 0 8 9 10 mieszkańcy - przewlekle psychicznie [osoba] 9 10 chorzy mieszkańcy - niepełnosprawni intelektualnie dorośli, [osoba] 0 0 dzieci i młodzież mieszkańcy - niepełnosprawni fizycznie [osoba] 0 0 mieszkańcy - osoby [osoba] 0 0 bezdomne mieszkańcy - osoby w podeszłym wieku [osoba] 0 0 mieszkańcy - przewlekle somatycznie chorzy [osoba] 0 0 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych Tabela 35. Wydatki Gminy Środa Wielkopolska na pomoc społeczną w 2009 roku [zł] Świadczenia rodzinne, świadczenia z funduszu alimentacyjnego oraz składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe 5 844 598,94 z ubezpieczenia społecznego Składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacane za osoby pobierające niektóre świadczenia z pomocy społecznej, niektóre świadczenia rodzinne oraz za osoby uczestniczące 22 212,68 w zajęciach w centrum integracji społecznej Zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe 879 940,33 Ośrodki pomocy społecznej 632 922,03 Dodatki mieszkaniowe 28,70 Usługi opiekuńcze i specjalistyczne 158 030,04 Pozostała działalność 338 441,75 Razem 7 876 174,47 źródło: sprawozdanie z wykonania budżetu 2009 Strona 54 z 129

Na terenie Miasta i Gminy Środa Wielkopolska działają: Warsztat Terapii Zajęciowej w Środzie Wlkp., Ośrodek Pomocy Społecznej przy ul. Sportowej 9c, Środowiskowy Dom Samopomocy przy ul. Szkolnej 2, Stowarzyszenie Pomocy SOS w Środzie Wlkp., Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Środzie Wlkp. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w Środzie Wielkopolskiej wyniosła w 2009 roku 2.812 co daje wskaźnik 127/1000 mieszkańców. Wskaźnik liczby osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności dla województwa wielkopolskiego wynosi 47/1000. Wskaźnik ten dla Środy Wielkopolskiej jest gorszy (kryterium pomocy społecznej). 3.3.5. Źródła utrzymania gospodarstw domowych w Środzie Wielkopolskiej Tabela 36. Gospodarstwa domowe źródło utrzymania praca najemna (NTS-5, dane za lata 2002) poza rolnictwem w sektorze publicznym poza rolnictwem w sektorze prywatnym w rolnictwie w sektorze publicznym w rolnictwie w sektorze prywatnym [gosp.dom.] ogółem 1 125 [gosp.dom.] 1 osoba 94 [gosp.dom.] 2 osoby 156 [gosp.dom.] 3 osoby 335 [gosp.dom.] 4 i więcej 540 [gosp.dom.] ogółem 2 204 [gosp.dom.] 1 osoba 173 [gosp.dom.] 2 osoby 294 [gosp.dom.] 3 osoby 604 [gosp.dom.] 4 i więcej 1 133 [gosp.dom.] ogółem 24 [gosp.dom.] 1 osoba 0 [gosp.dom.] 2 osoby 7 [gosp.dom.] 3 osoby 3 [gosp.dom.] 4 i więcej 13 [gosp.dom.] ogółem 91 [gosp.dom.] 1 osoba 10 [gosp.dom.] 2 osoby 16 [gosp.dom.] 3 osoby 20 [gosp.dom.] 4 i więcej 45 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Narodowy Spis Powszechny Strona 55 z 129

Tabela 37. Gospodarstwa domowe źródło utrzymania praca na rachunek własny (NTS-5, dane za lata 2002) poza rolnictwem we własnym gospodarstwie rolnym w rolnictwie poza własnym gospodarstwem rolnym [gosp.dom.] ogółem 665 [gosp.dom.] 1 osoba 37 [gosp.dom.] 2 osoby 71 [gosp.dom.] 3 osoby 166 [gosp.dom.] 4 i więcej 391 [gosp.dom.] ogółem 64 [gosp.dom.] 1 osoba 3 [gosp.dom.] 2 osoby 11 [gosp.dom.] 3 osoby 12 [gosp.dom.] 4 i więcej 38 [gosp.dom.] ogółem 5 [gosp.dom.] 1 osoba 0 [gosp.dom.] 2 osoby 0 [gosp.dom.] 3 osoby 0 [gosp.dom.] 4 i więcej 0 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Narodowy Spis Powszechny Strona 56 z 129

Tabela 38. Gospodarstwa domowe źródło utrzymania niezarobkowe (NTS-5, dane za lata 2002) emerytura pracownicza, kombatancka i pochodne emerytura rolna renta z tytułu niezdolności do pracy renta socjalna renta rodzinna zasiłek dla bezrobotnych zasiłek pomocy społecznej inne niezarobkowe źródło [gosp.dom.] ogółem 1 420 [gosp.dom.] 1 osoba 429 [gosp.dom.] 2 osoby 558 [gosp.dom.] 3 osoby 233 [gosp.dom.] 4 i więcej 200 [gosp.dom.] ogółem 39 [gosp.dom.] 1 osoba 21 [gosp.dom.] 2 osoby 15 [gosp.dom.] 3 osoby 0 [gosp.dom.] 4 i więcej 0 [gosp.dom.] ogółem 678 [gosp.dom.] 1 osoba 138 [gosp.dom.] 2 osoby 191 [gosp.dom.] 3 osoby 150 [gosp.dom.] 4 i więcej 199 [gosp.dom.] ogółem 11 [gosp.dom.] 1 osoba 0 [gosp.dom.] 2 osoby 0 [gosp.dom.] 3 osoby 0 [gosp.dom.] 4 i więcej 0 [gosp.dom.] ogółem 356 [gosp.dom.] 1 osoba 205 [gosp.dom.] 2 osoby 82 [gosp.dom.] 3 osoby 30 [gosp.dom.] 4 i więcej 39 [gosp.dom.] ogółem 106 [gosp.dom.] 1 osoba 16 [gosp.dom.] 2 osoby 0 [gosp.dom.] 3 osoby 31 [gosp.dom.] 4 i więcej 43 [gosp.dom.] ogółem 58 [gosp.dom.] 1 osoba 20 [gosp.dom.] 2 osoby 4 [gosp.dom.] 3 osoby 9 [gosp.dom.] 4 i więcej 25 [gosp.dom.] ogółem 124 [gosp.dom.] 1 osoba 0 [gosp.dom.] 2 osoby 23 [gosp.dom.] 3 osoby 37 [gosp.dom.] 4 i więcej 46 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Narodowy Spis Powszechny Tabela 39. Gospodarstwa domowe źródło utrzymania nieustalone (NTS-5, dane za lata 2002) dochody nieustalone [gosp.dom.] ogółem 9 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Narodowy Spis Powszechny Strona 57 z 129

Tabela 40. Gospodarstwa domowe na utrzymaniu (NTS-5, dane za lata 2002) na utrzymaniu [gosp.dom.] ogółem 92 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Narodowy Spis Powszechny Tabela 41. Gospodarstwa domowe źródło utrzymania - własność, najem (NTS-5, dane za lata 2002) dochody z własności [gosp.dom.] ogółem 7 dochody z najmu [gosp.dom.] ogółem 4 źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Narodowy Spis Powszechny Tabela 42. Podsumowanie źródeł utrzymania gospodarstw domowych Gospodarstwa domowe źródło utrzymania praca najemna 3 444 48,63% Gospodarstwa domowe źródło utrzymania praca na rachunek własny 734 10,36% Gospodarstwa domowe źródło utrzymania niezarobkowe 2 792 39,42% Gospodarstwa domowe źródło utrzymania nieustalone 9 0,13% Gospodarstwa domowe na utrzymaniu 92 1,30% Gospodarstwa domowe źródło utrzymania - własność, najem 11 0,16% RAZEM 7 082 100,00% źródło: opracowanie własne 3.3.6. Bezpieczeństwo publiczne Aktualne przeciwdziałania zagrożeniom bezpieczeństwa i patologiom społecznym BEZPIECZEŃSTWO W MIEJSCACH PUBLICZNYCH I MIEJSCU ZAMIESZKANIA: 1. Przemoc w rodzinie. 2. Bezpieczeństwo w szkole. 3. Bezpieczeństwo w środkach komunikacji publicznej. 4. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym: - akcja pod nazwą Trzeźwość 25 akcji, - akcja pod nazwą Prędkość 24 akcje, - akcja pod nazwą Pieszy 12 akcji, - akcja pod nazwą Pasy 13 akcji, - akcja pod nazwą Niechronieni Uczestnicy Ruchu Drogowego 5 akcji. 5. Bezpieczeństwo w działalności gospodarczej. 6. Ochrona dziedzictwa narodowego. PRZESTĘPCZOŚĆ, DEMORALIZACJA I INNE ZAGROŻENIA W ŚRODOWISKU NIELETNICH ORAZ NARKO- MANIA I ALKOHOLIZM, A TAKŻE PATOLOGIA ŚRODOWISKA RODZINNEGO: 1. Alkoholizm. W roku 2009 ujawniono 17 nieletnich (14 chłopców i 3 dziewczyny), będących pod wpływem alkoholu. Odpowiednio w roku 2008 ujawniono 31 nieletnich (19 chłopców i 12 dziewcząt). Na terenie działania KPP w Środzie Wielkopolskiej współpraca z Gminnymi Komisjami ds. Przeciwdziałania Alkoholizmowi, układa się poprawnie i jest realizowana w zakresie: a) pomocy terapeutycznej dla osób i rodzin z problemem alkoholowym poprzez kierowanie wniosków o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego, b) prowadzenie działań profilaktycznych poprzez rozpowszechnianie materiałów informacyjno edukacyjnych na temat uzależnienia i możliwości uzyskania pomocy, c) objęcia specjalistyczną pomocą osoby i rodziny z problemem alkoholowym 2. Narkomania. W analizowanym okresie ujawniono 30 przypadków zażywania i posiadania narkotyków przez nieletnich. Nie odnotowano przypadków popełnienia czynów karalnych przez nieletnich będących pod wpływem środków odurzających. Strona 58 z 129

W 2009 r. zorganizowano: 4 spotkania z nauczycielami i młodzieżą szkół ponadpodstawowych udział wzięło 198 osób, 9 spotkań z nauczycielami i młodzieżą gimnazjalną udział wzięły 234 osoby, 34 spotkań z nauczycielami i dziećmi szkół podstawowych udział wzięły 873 osoby. 3. Prostytucja i wykorzystanie seksualne (handel ludźmi). 4. Przemoc domowa. Ogółem w 2009 roku przeprowadzono 484 interwencje domowe, z tego 92 dotyczyło przemocy w rodzinie. W 53 przypadkach sprawcy przemocy działali pod wpływem alkoholu 34 zostało zatrzymanych. Z powyższych danych wynika, że w 58% interwencji alkohol był czynnikiem potęgującym agresję. Do dyspozycji Policji pozostają mieszkania w tzw. Centrum Interwencji Kryzysowej, w których istnieje możliwość umieszczenia ofiar przemocy domowej. 5. Subkultury - na terenie Środy Wlkp. nie stwierdzono istnienia jakichkolwiek grup subkulturowych. 6. Sekty i nowe ruchy religijne - jw. 7. Inne formy patologii (bezdomność, żebractwo). Podejmowane działania mają charakter bieżący i interwencyjny. W zakresie współpracy z podmiotami poza policyjnymi wskazać należy Ośrodek Pomocy Społecznej w Środzie Wlkp. oraz Ośrodek dla Bezdomnych Krąg w miejscowości Dębno. Znajduje się w nim 29 miejsc noclegowych dla mężczyzn i są one w pełni wykorzystane. Na terenie Środy Wlkp. znajduje się jedno koczowisko bezdomnych usytuowane w opuszczonym budynku trafostacji. Bezdomni okresowo przebywają na dworcu PKP lub jego bezpośredniej okolicy. W 2009 roku miało miejsce jedno zdarzenie, w którym bezdomny stał się ofiarą rozboju. Ponadto odnotowano jedno zdarzenie, w którym dwaj bezdomni dopuścili się przestępstwa pobicia innego bezdomnego. W okresie 2009 roku nie stwierdzono na terenie Miasta przypadków żebractwa. PREWENCJA. Straż Miejska przeprowadziła kontrole placówek handlowych oraz osób fizycznych pod kątem posiadanych umów i faktur za wywóz nieczystości stałych. Najistotniejszą płaszczyzną w ramach działalności patrolowo prewencyjnej były wspólne patrole z przedstawicielami Komendy Powiatowej Policji w Środzie Wlkp. Łącznie zaplanowano i przeprowadzono 149 takich patroli, głównie w piątki, soboty i niedziele. Patrole realizowane były w godzinach nocnych, z zasady od 18:00 do 2:00 lub od 20:00 do 4:00. W ramach tych działań przeprowadzono: 94 interwencje domowe i 364 kontrole placówek handlowych i oświatowych. W ramach realizacji swoich zadań, funkcjonariusze Straży Miejskiej brali udział w 601 interwencjach. W wyniku przeprowadzonych działań wylegitymowano 524 osoby i udzielono 230 pouczeń. Dyspozytorzy sieci Monitoringu Miasta Środa Wlkp. przekazali 395 informacji do oficera dyżurnego Komendy Powiatowej Policji w sprawach zachowania się osób w godzinach nocnych. Najczęściej podejmowane działania dotyczyły rejonu ulic Dąbrowskiego, Starego Rynku, Placu Armii Poznań i Targowiska Miejskiego. ZAGROŻENIA POŻAROWO-EKOLOGICZNE I KATASTROFY: Przeciwdziałanie oraz zwalczanie zagrożeń pożarowo - ekologicznych mające na celu ochronę obiektów, terenów i urządzeń. W roku 2009 na terenie działania KP PSP w Środzie Wlkp. odnotowano ogółem 681 zdarzeń, przy których konieczna była interwencja jednostek ochrony przeciwpożarowej. Przy likwidacji skutków tych zdarzeń zaangażowana była 489 razy JRG KP PSP, a w 372 zdarzeniach brały udział jednostki OSP. Strona 59 z 129

Do innych zadań realizowanych przez wydział Kontrolno - Rozpoznawczy Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej zaliczyć należy: a) przeprowadzenie 94 kontroli w tym; 72 kontrole podstawowe, 22 kontrole sprawdzające, b) dokonanie 49 odbiorów inwestycyjnych przed przekazaniem obiektów do użytkowania. Podczas przeprowadzonych czynności kontrolno - rozpoznawczych stwierdzono 207 nieprawidłowości. W ramach postępowania pokontrolnego wydano 49 decyzji administracyjnych oraz 42 wystąpień o charakterze opiniodawczym. Wydano 57 opinii w tym: 8 określających wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla organizowania imprez masowych, 49 dotyczących spełnienia wymagań przeciwpożarowych. W tym okresie wydano 20 postanowień dotyczących uzgodnienia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Pokrewnym działaniem była ocena stanu bezpieczeństwa pożarowego w szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, szpitalu, zabytkowych obiektach sakralnych, budynkach socjalnych, Domu Pogodnej Jesieni, obiektach wielko powierzchniowych oraz obiektach II kategorii - wymagających szczególnej ochrony ze względu na bezpieczeństwo państwa. 3.3.7. Identyfikacja problemu postępujące zjawisko tzw. starzenia się społeczeństwa m. Środa Wielkopolska, wynikające z niskiego przyrostu naturalnego, odpływu ludzi młodych do większych miast i za granicę, utrzymujący się stosukowo wysoki poziom bezrobocia długotrwałego, szczególnie wśród kobiet, mający wpływ na pogarszanie się sytuacji materialnej mieszkańców oraz ograniczony rynek pracy, niski poziom wykształcenia (29,3% ludności posiada wykształcenie podstawowe/gimnazjalne lub niższe) i kwalifikacji mieszkańców, brak perspektyw dla młodzieży, trudności ze znalezieniem pracy przez osoby młode i dobrze wykształcone, znaczna ilość osób, mieszkańców Środy Wielkopolskiej, (127/1000 w roku 2009) korzystających ze świadczeń pomocy społecznej postępujący proces ubożenia mieszkańców w wyniku braku zatrudnienia; beneficjentami tej pomocy jest m.in. wiele osób niepełnosprawnych i chorych, przemoc w rodzinie wynikająca z uzależnień oraz kształtowanie się patologii, niska dochodowość gospodarstw domowych prawie połowa gospodarstw (39,4%) utrzymuje się ze źródeł niezarobkowych (emerytur i rent), zagrożenie mieszkańców przestępczością niekorzystne zjawiska wśród młodzieży spożywającej alkohol, co powoduje niszczenie mienia, kradzieże, bójki i pobicia. 3.4. Analiza SWOT Analiza SWOT jest najbardziej popularną i kompleksową metodą służącą do badania potencjału wewnętrznego organizacji i analizy jej otoczenia. Analiza SWOT dla miasta Środa Wielkopolska została opracowana w ramach prac nad programem rewitalizacji, uwzględniając zagadnienia trzech sfer: zagospodarowania przestrzennego, gospodarki i sfery społecznej. Strona 60 z 129

Warunki naturalne, infrastruktura oraz zagospodarowanie przestrzenne: Mocne strony - Sprzyjające warunki naturalne czyste środowisko; - Ciekawy i różnorodny krajobraz; - Warunki do uprawiania sportów zimowych i wodnych; - Liczne w okolicy rezerwaty przyrody; - Położenie geograficzne w centrum Wielkopolski; - Położenie przy trans wielkopolskim szlaku rowerowym; - Liczne atrakcje turystyczne w Mieście; - Kryta pływalnia 6-torowa; - Wolne tereny pod rozwój inwestycji przemysłowo składowych; - Zabytkowa zabudowa centrum miasta; Szanse - Wzrost zamożności społeczeństwa powodujący wzrost zainteresowania turystyką; - Zwiększenie zainteresowania mieszkańców metropolii mniejszymi miejscowościami, moda na regionalizm; - Moda na aktywny wypoczynek (wędkarstwo, kajakarstwo, rowery, konie); - Wzrost zainteresowania turysty zagranicznego Polską z racji jej członkostwa w Unii Europejskiej; - Możliwość wykorzystania środków unijnych na inwestycje infrastrukturalne; - Rozwój edukacji ekologicznej ( zielone szkoły ); - Wykreowanie nowych produktów turystycznych (takich jak np. wieża ciśnień po rewitalizacji); Słabe strony - Nieodpowiedni stan dróg i trudne warunki komunikacyjne w centrum; - Niepełne wykorzystanie istniejących możliwości rozwoju infrastruktury turystycznej; - Brak pełnego wykorzystania Jeziora Średzkiego; - Niedostatecznie rozwinięta infrastruktura sportowo-rekreacyjna; - Wymagające renowacji kamienice w centrum miasta; - Istniejąca kanalizacja ogólnospławna; - Brak oznakowanych tras rowerowych w mieście; - Obszary śródmieścia wymagające rewitalizacji; Zagrożenia - Zwiększająca się konkurencja ze strony miast sąsiednich; - Warunki klimatyczne (położenie na zachód od metropolii wojewódzkiej); - Pogarszający się stan techniczny dróg lokalnych w Mieście i ich niedostatek na terenach budownictwa jednorodzinnego; - Konkurencja na krajowym i międzynarodowym rynku turystycznym (dobra oferta cenowa, lepsze warunki klimatyczne, lepsze połączenia komunikacyjne); - Zwiększające się natężenie ruchu samochodów ciężarowych w kraju i województwie; - Długotrwała rozbudowa obwodnicy centrum miasta; Strona 61 z 129

Gospodarka: Mocne strony - Niski poziom podatków lokalnych; - Znaczne zasoby siły roboczej; - Relatywnie niskie koszty pracy; - Istnienie w mieście rozbudowanego szkolnictwa zawodowego; - Zwiększony popyt na towary i usługi kreowany przez turystów; - Położenie w atrakcyjnym turystycznie regionie; - Zróżnicowanie branżowo-przemysłowe; - Urozmaicona i atrakcyjna letnia oferta kulturalno-rozrywkowa; - Obecność firm z udziałem kapitału zagranicznego; - Rozwój szkolnictwa średniego ukierunkowanego na turystykę; - Istnienie Strefy Przemysłowo - Handlowej z dobrymi i rozwijającymi się połączeniami komunikacyjnymi; Szanse - Polityka wspierania małych i średnich przedsiębiorstw na poziomie państwa; - Możliwość skorzystania przez przedsiębiorców z dofinansowania ze środków Unii Europejskiej; - Większy dostęp do rynków unijnych; Słabe strony - Stosunkowo ubogi rynek konsumencki; - Sezonowość ruchu turystycznego; - Niedostateczna ilość produktów turystycznych; - Niska siła nabywcza społeczeństwa; - Niski poziom przygotowania zawodowego części mieszkańców; - Niewystarczająca ilość szkoleń i kursów przekwalifikowania zawodowego; - Brak w mieście ciekawej oferty turystyczno-rozrywkowej poza głównym sezonem; - Niewystarczająca ilość instytucji wsparcia MSP; - Położenie miasta ograniczające zmiany w układzie komunikacyjnym; - Niedostatek rozbudowanej i dostosowanej do potrzeb różnych grup odbiorców bazy noclegowej; - Brak Specjalnej Strefy Ekonomicznej Zagrożenia - Wyjazd z Miasta młodych i wykształconych osób; - Wysokie wymagania związane z ochroną środowiska; - Niespójny i niestabilny system prawny państwa; - Słaba dostępność komunikacyjna (nieodpowiednia przepustowość i zły stan techniczny dróg krajowych i wojewódzkich); Strona 62 z 129

Zasoby ludzkie: Mocne strony - Dobra baza lokalowa dla rozwoju szkolnictwa; - Planowane utworzenie szkolnictwa ponad średniego o kierunkach: turystyka, agroturystyka, hotelarstwo i przedsiębiorczość, języki obce, a także dokształcanie kadry: instruktorów, lokalnych liderów dla społeczności lokalnej; - Możliwość zmiany kierunków kształcenia w szkołach zawodowych uwzględniająca potrzeby rynku pracy; - Atrakcyjne warunki do organizowania konferencji i szkoleń; - Rozwój infrastruktury sportowej; Szanse - Rozwój wielkopolskich uczelni i placówek akademickich; - Moda na tworzenie filii uczelni w miejscowościach dobrze położonych i atrakcyjnych, o dobrym połączeniu komunikacyjnym; - Wzrastające w społeczeństwie tendencje do kształcenia ustawicznego i przekwalifikowania się zgodnie z potrzebami rynku pracy; - Trend zdobywania wyższego wykształcenia; Słabe strony - Brak wysoko wykwalifikowanej kadry naukowej; - Brak dobrze wyposażonej biblioteki i medioteki; - Braki w wyposażeniu szkół; - Nieadekwatne do potrzeb pracodawców kierunki kształcenia; - Niski poziom znajomości języków obcych wśród mieszkańców; - Zbyt mały rozwój organizacji pozarządowych; - Niedostatecznie wykorzystany potencjał wykształcenia wśród kobiet; - Brak szkoły mistrzostwa sportowego, Zagrożenia - Niż demograficzny i starzejące się społeczeństwo; - Brak nawyku kształcenia ustawicznego wśród wielu mieszkańców; - Zmiany w przepisach (ograniczenie możliwości tworzenia nowych placówek szkolnictwa wyższego); Strona 63 z 129

4. Nawiązanie do strategicznych dokumentów dotyczących rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, regionu i miasta Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2015 jest jednym z dokumentów o charakterze planistycznym, opracowanych na potrzeby programowania rozwoju społeczno-gospodarczego miasta. Zapisy Programu zgodne są wiec z najważniejszymi dokumentami planistycznymi określającymi politykę rozwoju kraju i województwa. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 (Narodowa Strategia Spójności) Na podstawie wytycznych UE określających główne cele polityki spójności oraz uwzględniając uwarunkowania społeczno-gospodarcze Polski przygotowano Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia nalata 2007-2013 (NSRO) wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Dokument określa kierunki wsparcia ze środków finansowych dostępnych z budżetu UE w okresie najbliższych lat w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności. Celem strategicznym NSRO dla Polski jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności, gospodarczej i przestrzennej. Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych. Celami horyzontalnymi NSRO są: 1. Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa, 2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej, 3. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski, 4. Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług, 5. Wzrost konkurencyjności Polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, 6. Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska realizuje wprost: - Cel 2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej w zakresie: tworzenia warunków sprzyjających przedsiębiorczości, przeciwdziałania ubóstwu i zapobieganiu wykluczeniu społecznemu. - Cel 5. Wzrost konkurencyjności Polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej w zakresie: przyśpieszenia rozwoju województwa wielkopolskiego i przeciwdziałania marginalizacji obszarów problemowych. W celu tym zakłada się m.in. podjęcie działań rewitalizacyjnych rozumianych jako proces przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych w zdegradowanych częściach miasta, przyczyniający się do poprawy jakości życia mieszkańców, przywrócenia ładu przestrzennego i do ożywienia gospodarczego. Rewitalizacja zakłada także zachowanie walorów historycznych (w tym głównie urbanistycznych i architektonicznych), podkreślenie ich unikalności i kolorytu lokalnego, co może zwiększyć ich atrakcyjność turystyczną, w tym samym przyczynić się do wzrostu szans rozwojowych. Strona 64 z 129

Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 ROKU, Poznań, grudzień 2005 r. Dokument przyjęty przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego dnia 19.12.2005r. i wyznaczający kierunki rozwoju Województwa Wielkopolskiego. Horyzont czasowy strategii obejmuje działania podejmowane do roku 2020. Zgodnie z wizją przedstawioną w kluczowym dla rozwoju województwa dokumencie strategicznym, Wielkopolska do roku 2020 stanie się regionem nowoczesnym i zintegrowanym. Cele generalne i szczegółowe Strategii: 1. Zapewnienie mieszkańcom warunków do podwyższania poziomu życia. 2. Zwiększanie konkurencyjności gospodarki w stosunku do innych regionów Europy. 3. Wzrost wewnętrznej integracji i istotna poprawa jakości przestrzeni. 4. Dostosowanie potencjału, struktury i organizacji województwa do wyzwań XXI w. i wymagań jednoczącej się Europy. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska realizuje cele: zwiększanie konkurencyjności gospodarki, wzrost wewnętrznej integracji i istotna poprawa jakości przestrzeni, zapewnienie mieszkańcom warunków do podwyższania poziomu życia. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Środa Wielkopolska przyjęty uchwałą Nr XXXVII/512/2006 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej z dnia 29 czerwca 2006 roku. Wizja rozwoju Miasta, to zwięzły opis stanu, który zostanie osiągnięty z uwzględnieniem bieżących i przyszłych potrzeb oraz istniejących uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Wizja wskazuje na główne cele i zadania strategiczne oraz obszary problemowe, które są istotne dla osiągnięcia trwałego rozwoju społeczno gospodarczego miasta i wpływają na poziom życia jego mieszkańców. Cele główne Strategii są nakierowane na osiągnięcie przez Miasto takich warunków, które gwarantowałyby trwały rozwój i podniosły jego atrakcyjność. Cele ten został sformułowane w następujący sposób: Zadania polegające na poprawie sytuacji na obszarze gminy Środa Wielkopolska: Strategia rozwoju miasta i gminy Środa Wielkopolska ustaliła CEL NADRZĘDNY - WYSOKA JA- KOŚĆ ŻYCIA LUDNOŚCI MIASTA I GMINY ŚRODA WIELKOPOLSKA. CEL GŁÓWNY TO ZRÓWNOWAŻONY SPOŁECZNO GOSPODARCZY ROZWÓJ MIASTA I GMINY ŚRODA WIELKOPOLSKA. Cele strategiczne to: Cel strategiczny 1: Pełne uzbrojenie terenów w infrastrukturę techniczna. Cel strategiczny 2: Aktywizacja działalności gospodarczej. Cel strategiczny 3: Dobrze zorganizowane rolnictwo i nowoczesny sektor przetwórstwa rolno spożywczego. Cel strategiczny 4: Wysoki poziom usług społecznych w gminie. Cel strategiczny 5: Aktywna ochrona środowiska naturalnego. Cel strategiczny 6: Profesjonalna promocja miasta i gminy. Gmina realizując cele strategiczne podejmuje takie działania jak: polityka podatkowa zachęcająca do przeprowadzania nowych inwestycji i tworzenia nowych miejsc pracy; przygotowywanie terenów pod inwestycje; zwiększanie jakości usług świadczonych w Urzędzie Miejskim i jednostkach podległych; wspieranie zatrudniania osób pozostających przez długi okres bez pracy; wspieranie przeprowadzania staży dla absolwentów. Strona 65 z 129

NINIEJSZY LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI SPEŁNIA TE CELE I JAKO TAKI JEST ZGODNY Z DO- KUMENTAMI PLANISTYCZNYMI GMINY I MIASTA ŚRODA WIELKOPOLSKA, A TAKŻE JEST ZGODNY Z DOKUMENTAMI PLANISTYCZNYMI WYŻSZEGO RZĘDU. 5. Założenia programu rewitalizacji 5.1. Wyznaczenie granic obszarów zdegradowanych (rewitalizowanych) Rysunek 4. Obszary rewitalizowane na tle strefy ochrony konserwatorskiej Legenda: granica obszaru rewitalizowanego granica strefy ochrony konserwatorskiej Mapa obszaru rewitalizowanego stanowi załącznik 11.4 11.3 do niniejszego Programu Strona 66 z 129

Tabela 43. Opis obszaru rewitalizowanego Lp. Symbol obszaru Nazwa obszaru Numery stref Opis granic 1 A skrzyżowanie Wiosny Ludów/Dąbrowskiego Dąbrowskiego do pasażu w kierunku szkoły cały teren szkoły do Lipowej Lipowa Inwalidów Wojennych Stare Miasto z Targowiskiem 1, 3, 4, 5, Czerwonego Krzyża Wałowa Ratuszowa Zamkowa Sejmikowa St. Rynek Kolegiacka Mała klasztorna Wiosny Ludów skrzyżowanie Wiosny przy Czerwonego Krzyża 6, 9a Ludów/Dąbrowskiego 2 B Park Kościuszki, DPJ i ul. Kilińskiegki obwód DPJ Szpitalna park Dolna Kilińskiego do Usług Komunalnych Kozierowskiego od Usług Komunalnych Piłsudskiego Kilińskiego Kościusz- 2, 13 3 C Targowisko przy Przecznicy i Przecznica 20 Października Poselska Kościuszki- Paderewskiego -Jana Polskiego 10, 28 Szkoła, Dworzec PKS 4 D Budziaki zaplecze bloków przy Westerplatte zaplecze Urzędu Miejskiego Budziaki i strefa przyległa do 9b, 16, park przy Westerplatte zaplecze PZU i WBK, ul. Szarytek Żwirki i Wigury ul. Westerplatte, szpital 17, 27 Czerwonego Krzyża 5 E Cmentarz Ewangelicki i ul. Witosa, teren LOK-u, WSSE 26, 30 rzewskiego- Strzelecka teren przy ul. Topolskiej -Weychana 12, 14, Cmentarz ewangelicki Witosa Usługi Komunalne między Witosa a Szama- Łazienki Działkowa Spacerowa Plażowa tereny na Jeziorem Średzkim 6 F Łazienki i Jezioro 15, 22 ograniczone Spacerową, Plażową, północną granicą miasta i wschodnim brzegiem jeziora 7 G Obszar Sportu i Rekreacji 21 teren ograniczony Moskawą, ul. Dojazd, Osiedlem Piastowskim i ul. Ossolińskich 8 H 9 I 10 J Park Źrenica i strefa ul. Harcerska - Brodowska Teren Zespołu Szkół Rolniczych, Strefa Powiatowego Urzędu Pracy, Przedszkole ZOO Strefa turystyczno sportowa, dworzec i Niedziałkowskiego 18, 19, 20 23,25,29 7, 8, 11, 24 teren od Parku Źrenica przez Stadninę Koni po przeciwnej stronie Harcerskiej do wylotu ul. Szarych Szeregów i dalej do zaplecza TOS do nieużytków między Moskawą, Strugą Średzką i ul. Brodowską teren Zespołu Szkół Rolniczych, ul. Kórnicka; teren działek, na których jest zlokalizowany Powiatowy Urząd Pracy, ul. Akacjowa wieża ciśnień i teren szkoły przy Żwirki i Wigury Niedziałkowskiego wraz z kamienicami po jej zachodniej stronie budynki pomiędzy 20 Października a Poselską w rejonie Ronda Jana Pawła II Poselska - stadion 700-lecia Ośrodek Sportu i Rekreacji Sportowa Łąkowa Niedziałkowskiego budynki mieszkalne Cukrowni kolej wąskotorowa dworzec kolei wąskotorowej Niedział- Strona 67 z 129

źródło: opracowanie zespołowe kowskiego stadion Poselska Niedziałkowskiego Rondo Niedziałkowskiego wieża ciśnień Tabela 44. Wykaz ulic i posesji wchodzących w obszar objęty LPR nazwa ulicy numeracja posesji opis terenu Plażowa 2, 3, 4, 5 od Spacerowej do granicy miasta + teren pomiędzy Plażową a brzegiem jeziora, aż do N- granicy miasta Spacerowa 3 na odc. od Plażowej do Działkowej Działkowa 1,2, 2A, 5, 6, 7, 8, 9 od Spacerowej do ul. Plantaża i od ul. Plantaża do Moskawy, W- brzegiem Moskawy i wg mapy do Spacerowej Plantaża 1, 2, 4, 7, 9, 10, 11, 13, 15, 17, 17a na odc. od Wrzesińskiej do nr 17a Kwiatowa 1 posesja narożnikowa Witosa 8, 9, 10, 12, 14, 16, 18, 20, 24, 29, 31, 33, 35, 37, 39, od W- granicy cmentarza ewangelickiego wg mapy Szamarzewskiego 18 od Witosa wg mapy do Szamarzewskiego Daszyńskiego 11b,11c,19,19b,19c,21,21a,28,30,32,34,40 od Witosa do Daszyńskiego nr 20 + teren od Daszyńskiego do bloków przy Westerplatte oraz od Mleczarni do skweru + teren zaplecza Urzędu Miejskiego wg mapy Górki 22 posesja narożnikowa Westerplatte 4, 5, 6, 7, 9 bloki przy Westerplatte + teren parku od Mleczarni do Westerplatte Szarytek 6,8 teren parkingu od Westerplatte do Strona 68 z 129

szpitala i ośrodka zdrowia oraz od Szarytek do PZU Czerwonego Krzyża 3, 4, 5, 6, 11, 11a, 11b, 11c, 12, 12a, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 21, 22a, 22b, 22c, 23 od PZU do Kupca Średzkiego + teren targowiska od Inwalidów Wojennych do Wałowej i od Czerwonego Krzyża do Dąbrowskiego oraz teren od PZU do Żwirki i Wigury Inwalidów Wojennych 1, 1a, 1b, 2, 3, 5, 6 od Dąbrowskiego do Czerwonego Krzyża Dąbrowskiego 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 27, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50 od Starego Rynku do wieży ciśnień Wałowa 1, 2, 3 od Dąbrowskiego do Czerwonego Krzyża Powstańców Wielkopolskich 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 14, 16, 18, 20 od Dąbrowskiego do Ratuszowej Ratuszowa 1 od Powstańców do Wałowej Sejmikowa 1, 2, 2a, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 11, 13 od Dąbrowskiego do Zamkowej Kolegiacka 4 w granicach Starego Rynku Kilińskiego 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 7a, 7b, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 13a, 13b, 14, 15, 15a, 16, 17, 19, 19a, 20, 21, 21a, 22, 22a, 23, 24, 25, 26a, 27, 29, 30, 31, 35, 36, 37, 38, 39, 41, 41a, 43, od Kolegiackiej do ronda Solidarności 47, 55 Tylna 3,5,7,10 od św. Wawrzyńca do Kilińskiego Św. Ducha 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9 jw. Stary Rynek 1-17 dookoła Kościuszki 1,3,5, 6, 6a, 7, 7a, 7b, 8, 9 od Szpitalnej do Kilińskiego Ks. Kozierowskie- 1, 2, 4, 5, 6, 8, 10 od Piłsudskiego do nr 5 i 10 go Kosynierów 1, 2, 2a, 2b, 3, 3a, 3b, 4, 5c, 6, 8, 10, 11, 14, 15, 16, 16a, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 28, 30, 31, 32, 34, 35a, 35c, 35d, 35e, 36, 37, 38, 40, 42, 44, 46, 48, 50, 58, 62, 64, 74 od ronda Solidarności do Powiatowego Urzędu Pracy Asnyka 1 posesja narożnikowa Strona 69 z 129

Zaremby 1 posesja narożnikowa Mickiewicza 1 posesja narożnikowa Konopnickiej 1 posesja narożnikowa Sienkiewicza 1 posesja narożnikowa Akacjowa 1,2, przy Powiatowym Urzędzie Pracy + teren wokół PUP + teren przedszkola ZOO Wiosny Ludów 1,2,3,4,10 od Małej Klasztornej do Dąbrowskiego 17 Września 2 w granicach Starego Rynku Krótka 1,2a,2b,3,4,5 w granicach Starego Rynku Szpitalna 1,4,6,8,3,2 od Kościuszki do Garncarskiej Garncarska 1, 2, 3, 4, 6, 8 od Szpitalnej do Św. Ducha Św. Wawrzyńca 2a,2 od parku do Krótkiej Lipowa 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11a, 12, 13, 20, 28, 30 od Dąbrowskiego do końca terenu szkoły + teren od końca szkoły do Dąbrowskiego 19 + ostatni odc. do ronda JPII wg mapy Brodowska 1,2, 40, od Dąbrowskiego do Żwirki i Wigury przy wieży ciśnień oraz od końca Technicznej Obsługi Samochodów do Strugi Średzkiej i granicy miasta Harcerska 1, 1a, 2, 3, 3a, 4, 5c, 6, 8, 8a, 9, 10, 10a, 11, 12, 12a, 12b, 13, 14, 14a, 14b, 14c, 14d, 15, 15a, 16, 17, 18, 19, 21, 21a, 21b, 22, 22a, 22c, 22d, 22g, 23b, 23f, 26, 27, 29, 31, 33, 35, 36, 37, 39, 41, 41a od wieży ciśnień do przepustu Moskawy + teren parku Źrenica + teren od Harcerskiej przez stadninę koni do Brodowskiej i do granicy miasta wg mapy Żwirki i Wigury 1 11a od wieży ciśnień do Szpitala 20-go Października 68 od ronda JPII wg mapy Niedziałkowskiego 1,2,3,4,5,5a,7,7a,7b,7c,8,9,10,10a,11,12,12a,13,14,16,16a,18,19,20,20a,20b,24,26,28 od Dąbrowskiego do ronda JPII, od Marcinkowskiego do Berwiń- Strona 70 z 129

skiego i od oczyszczalni do Łąkowej Poselska 20, 5a,5,5b,18 od ronda JPII do targowiska Przecznica Szarych Szeregów 2,1,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14 na odc. przyległym do stadniny koni wg mapy Łąkowa 1,2 od Sportowej do Niedziałkowskiego Sportowa 12, 5,6,7,3,9,11,9,5a,5b,5c,5d od Poselskiej do Łąkowej Przecznica 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12 od 20 Października do Poselskiej + teren targowiska os. Jagiellońskie 1,2,4 Bloki pomiędzy ul. Przecznica a Szkołą Podstawową nr 3 Kórnicka 2, 2b, 3, 4, 5, 5A, 6, 6A, 7, 7A, 8, 9/1, 9/2, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20/1, 21, 22/1, 22/2, 22A, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30 od styku ulic Kilińskiego i Kosynierów do końca terenu ZSR Bembnisty 1, 2 od ul. Topolskiej do końca zabudowy szeregowej Dowbor- 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10 od ul. Bembnisty do ul. Meissnera Muśnickiego Dzikowskiego 1, 4, 5, 6, 7, 10, 11, 14, 16 od. ul. Rządkowskiego do ul. Palczewskiego Jana Polskiego 1/1, 1/3 teren przy dworcu PKS Generała Hallera 2 posesja narożnikowa Meissnera 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 od ul. Topolskiej do końca ul. Meissnera Milewskiego 1, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 21, 25, 27 od ul. Topolskiej do ul. Taczaka Paderewskiego 1, 2, 2a, 2b, 2d, 2g, 2o, 3, 4, 4b, 5, 6, 6a, 7, 8, 8b, 8c, 8d, 9, 10, 11, 11a, 12, 13, 13a,13b, 13d, 14, 15 od ul. Kościuszki do ul. Jana Polskiego wraz z terenem dworca PKS Palczewskiego 4 od ul. Topolskiej do ul. Taczaka Reymonta 1 posesja narożnikowa przy ul. Kosynierów Strona 71 z 129

Rządkowskiego 3, 4, 5, 6, 8, 10 od ul. Weychana do ul. Palczewskiego Strzelecka 1, 3, 5, 6, 7, 10/1, 10/2, 11, 12, 14, 15, 16+,18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 28, 29, 30, 30a, Od ul. Witosa do terenu LOKu 32, 33, 34, 36, 38 Surzyńskich 4, 7 teren WWSSE Taczaka 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 26, 27, 29, 31, 33, 35 od ul. Topolskiej do ul. Palczewskiego Topolska 3, 4, 5, 6, 6b, 7, 9, 10, 11 Od ul. Strzeleckiej do terenu WWSSE Weychana 0 źródło: opracowanie własne Strona 72 z 129

5.2. Uzasadnienie wyboru zdegradowanych (rewitalizowanych) obszarów Na wybór obszarów zdegradowanych miały wpływ analiza stanu istniejącego miasta i jego potrzeb oraz następujące przesłanki: 5.2.1. Wytyczne w zakresie zasad opracowania programów umożliwiających ubieganie się o wsparcie w ramach Inicjatywy JESSICA oraz Działania 4.2 Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013. Wybór obszarów dysfunkcyjnych nastąpił w oparciu o kryteria stosowane w ramach programu ZPORR. Kryteria wraz z przykładowymi wskaźnikami oraz definicjami zostały przedstawione w tab. 45. Tabela 45. Kryteria i wskaźniki wyznaczania obszarów rewitalizacji Lp. Kryterium Wskaźnik Definicja 1 2 3 4 Wysoki poziom bezrobocia Wysoki poziom ubóstwa oraz trudne warunki mieszkaniowe Wysoki poziom przestępczości Niski poziom wykształcenia mieszkańców 1. Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym 1. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 1000 mieszkańców obszaru 2. Procentowy udział mieszkań bez instalacji techniczno sanitarnej w ogólnej liczbie mieszkań obszaru 3. Liczba mieszkań sprzed 1989 r. w stosunku do ogółu mieszkań 1. Liczba przestępstw i wykroczeń stwierdzonych (poza zdarzeniami drogowymi i przestępstwami gospodarczymi) w tym czyny karalne nieletnich na 1000 mieszkańców obszaru 1. Liczba młodzieży niekontynuująca nauki na 1000 mieszkańców obszaru. 2. Procentowy udział bezrobotnych z wykształceniem Stopę długotrwałego bezrobocia rozumie się jako stosunek liczby osób bezrobotnych powyżej 12 miesięcy do liczby osób w wieku produkcyjnym (kobiety w wieku 18-59, mężczyźni 18-64) Osoby, które zgodnie z ustawą z 12 marca 2004r. o pomocy społecznej są uprawnione do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego Obejmuje mieszkania, w których brak jest wodociągu i/lub centralnego ogrzewania i/lub gazu z sieci Ilość budynków wybudowanych przed rokiem 1989 Ilość przestępstw i wykroczeń stwierdzonych nie obejmujących zdarzeń drogowych oraz przestępstw gospodarczych z uwzględnieniem czynów karalnych osób nieletnich tj. do 17-tego roku życia 1. Udział osób w wieku 7-18 lat nie wypełniający obowiązku szkolnego 2. Udział osób w wieku 18-24 lata z wykształceniem co najwyżej gimnazjalnym, które nie kontynuują nauki i nie dokształcają się, zarejestrowane w Urzędzie Pracy Liczba bezrobotnych z wykształceniem podstawowym, (niepeł- Strona 73 z 129

5 6 7 Wysoki poziom degradacji technicznej infrastruktury i budynków Szczególnie zanieczyszczone środowisko naturalne Niski poziom przedsiębiorczości źródło: sekcja A załącznika nr 1 do Wytycznych podstawowym w ogólnej liczbie bezrobotnych obszaru 1. Liczba zdegradowanych obiektów w stosunku do wszystkich obiektów 1. Powierzchnia terenów na których stwierdza się naruszenie standardów jakości gleby oraz wód 2. Ilości i rodzaje odpadów pozostawionych po prowadzonej działalności. 1. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców 5.2.2. Wskaźniki dla Województwa Wielkopolskiego nym) lub gimnazjalnym i poniżej Stosunek liczby budynków zagrożonych wyburzeniem lub przeznaczonych do wyburzenia do liczby budynków ogółem Powierzchnia terenów, na których stwierdza się naruszenie standardów jakości gleby oraz wód Ilości szkodliwych odpadów pozostałych na zdegradowanym obszarze w wyniku prowadzonej działalności Ilość zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców 1. Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej 481,0/10000 Tabela 46. Zasiłki społeczne w województwie Kategoria: OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA Grupa: ŚWIADCZENIA Z POMOCY SPOŁECZNEJ Podgrupa: Wskaźniki z pomocy społecznej Wymiary: Wyszczególnienie, Lata Kod Jednostka terytorialna osoby korzystające ze świadczeń pomocy społecznej na 10 tys. ludności 2010 [osoba] 4300000000 WIELKOPOLSKIE 481,0 źródło: GUS 5.2.3. Ludność na obszarze rewitalizowanym Tabela 47. Ludność na obszarze rewitalizowanym liczba mieszkańców nazwa ulicy 17 Września 2 20 Października 27 Akacjowa 11 Asnyka 5 Bembnisty 7 Brodowska 11 Czerwonego Krzyża 200 Daszyńskiego 129 Dąbrowskiego 805 Strona 74 z 129

Dowbor-Muśnickiego 31 Działkowa 37 Dzikowskiego 34 Garncarska 23 Gen.Hallera 1 Górki 0 Harcerska 602 Inwalidów Wojennych 0 Jana Polskiego 11 Kilińskiego 363 Kolegiacka 5 Konopnickiej 1 Kosynierów 207 Kościuszki 148 Krótka 34 Ks. Kozierowskiego 20 Kórnicka 155 Kwiatowa 7 Lipowa 261 Łąkowa 10 Meissnera 33 Mickiewicza 5 Milewskiego 65 Niedziałkowskiego 594 Os. Jagiellońskie 309 Paderewskiego 147 Palczewskiego 1 Plantaża 38 Plażowa 16 Poselska 0 Powstańców Wielkopolskich 32 Przecznica 267 Ratuszowa 16 Reymonta 2 Rządkowskiego 21 Sejmikowa 115 Sienkiewicza 3 Spacerowa 4 Sportowa 132 Stary Rynek 143 Strzelecka 81 Surzyńskich 7 Szamarzewskiego 8 Szarych Szeregów 16 Szarytek 137 Strona 75 z 129

Szpitalna 21 Świętego Ducha 32 Świętego Wawrzyńca 4 Taczaka 110 Topolska 29 Tylna 6 Wałowa 38 Westerplatte 313 Weychana 0 Wiosny Ludów 21 Witosa 57 Zaremby 6 Żwirki i Wigury 64 razem 6040 źródło: Wydział Spraw Obywatelskich Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej 5.2.4. Wybór i wartość wskaźników dla projektowanego obszaru rewitalizacji Wybór obszarów dysfunkcyjnych następuje w oparciu o przynajmniej jeden spośród kryteriów stosowanych w ramach programu ZPORR (ujętych w Załączniku 1 sekcja A Wytycznych): 1. Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 10 tys. ludności 711,92 źródło: dane Ośrodka Pomocy Społecznej w Środzie Wielkopolskiej zał. nr 11.3 5.2.5. Analiza wskaźników pod kątem kryteriów wnioski 1. Pomoc społeczna wskaźnik dla obszaru 711,92 > wskaźnik dla województwa 481,0 wniosek: ocena wg kryterium korzystna dla utworzenia obszaru. Strona 76 z 129

Tabela 48. Spełnienie kryteriów dla obszaru rewitalizowanego pomoc społeczna Opis kryterium dla obszaru ilość osób korzystających z pomocy społecznej na 10.000 mieszkańców źródło: opracowanie własne liczba 1 /źródło 430 osób Ośrodek Pomocy Społecznej w Środzie Wlkp. Miasto Środa Wielkopolska liczba 2 /źródło 6040 mieszkańców Wydział Spraw Obywatelskich UM w Środzie Wlkp. wskaźnik 711,92 Województwo Wielkopolskie liczba 1 /źródło 481,0 osób / 10.000 mieszkańców GUS Bank Danych Regionalnych liczba 2 /źródło Kryterium wskaźnik Spełnienie kryterium 481,0 TAK Dla zakwalifikowania obszaru do programu rewitalizacji wystarcza pozytywna ocena minimum 1 kryterium wg zał. nr 1 do wytycznych (Kryteria wyznaczania obszarów kryzysowych w ramach ZPORR 2004-2006). Strona 77 z 129

5.3. Cel Lokalnego Programu Rewitalizacji W wyniku przeprowadzonej analizy obecnej sytuacji w mieście oraz zdefiniowanej sytuacji kryzysowej i problemowej poszczególnych obszarów wyznaczono następujące cele: Cel główny Lokalnego Programu Rewitalizacji: WZMOCNIENIE ŚRODY WIELKOPOLSKIEJ W SFERZE SPOŁECZNO GOSPODARCZEJ JAKO ATRAKCYJNEGO OŚRODKA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI, USŁUG I ZAMIESZKIWANIA Cel główny realizowany będzie przez następujące cele szczegółowe: ROZWÓJ TURYSTYKI I REKREACJI ORAZ WZMOCNIENIE POTENCJAŁU KULTURALNEGO MIASTA STYMULOWANIE ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI ORAZ TWORZENIA NOWYCH MIEJSC PRACY POPRAWA WARUNKÓW MIESZKANIOWYCH NA ZDEGRADOWANYCH OBSZARACH MIASTA WZMOCNIENIE INTEGRACJI MIESZKAŃCÓW ORAZ ZAPOBIEGANIE I PRZECIWDZIAŁANIE WYKLUCZENIU SPOŁECZNEMU POPRAWA FUNKCJIONALNOCI INFRASTRUKTURY I PRZESTRZENI MIEJSKIEJ ORAZ BEZPIECZEŃSTWA MIESZKAŃCÓW Wskaźniki stanowią miarę celów jakie mają zostać osiągnięte przy realizacji Programu Rewitalizacji. Wybór wskaźników jest niezbędny w celu osiągnięcia zamierzonych celów, zadań oraz efektów. Pomiar wskaźników przeprowadzony zostanie po zakończeniu pierwszej fazy realizacji Programu, tj. w latach 2011-2012 oraz na zakończenie jego realizacji w 2016 r. Strona 78 z 129

Tabela 49. Lista wskaźników Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016 Lp. Wskaźniki realizacji celów Programu Rewitalizacji PRODUKTY Długość zmodernizowanych dróg na obszarach objętych rewitalizacją km 1. Powierzchnia zmodernizowanych parkingów na obszarach objętych rewitalizacją m 2 2. Liczba zabytkowych budynków poddana rewitalizacji szt. 3. 4. 5. 6. Liczba budynków poddanych remontowi szt. Liczba obiektów komunalnych poddanych remontowi szt. Długość przebudowanej/wyremontowanej infrastruktury komunalnej w zakresie ochrony środowiska km Liczba projektów walki z przestępczością i poprawy bezpieczeństwa mieszkańców szt. Powierzchnia obiektów wybudowanych/zmodernizowanych na cele sportowo rekreacyjne m 2 7. Powierzchnia zmodernizowanej lokalnej bazy turystycznej m 2 8. Powierzchnia obiektów zaadaptowanych na cele społeczne m 2 REZULTATY 1. Liczba przedsiębiorstw zlokalizowanych na terenie zrewitalizowanym szt. 2. Liczba nowych ofert programowych w zakresie sportu, turystyki i kultury szt. 3. Liczba nowych miejsc pracy powstała w wyniku realizacji projektów szt. 4. Liczba osób korzystających z nowej lokalnej bazy sportowej, rekreacyjnoturystycznej osoby 5. Spadek liczby przestępstw w mieście osoby 6. Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury osoby Liczba osób korzystających z nowych usług społecznych osoby 7. Liczba osób objętych programem społecznym osoby 8. Liczba mieszkańców posiadających lepsze warunki mieszkaniowe osoby ODDZIAŁYWANIA 1. Zmniejszenie liczby bezrobotnych na terenie miasta 2. Zmniejszenie liczby osób korzystających z pomocy społecznej 3. Zmniejszenie poziomu przestępczości na terenie miasta 4. Wzrost liczby turystów, w tym zagranicznych 5. Utrzymanie liczby mieszkańców miasta źródło: opracowanie własne Strona 79 z 129

6. Planowane zadania w latach 2011 2016 na obszarze rewitalizowanym Strona 80 z 129

Tabela 50. Projekty rewitalizacyjne na obszarze zdegradowanym Lp Obszar Nazwa obszaru Strefa Opis granic Projekty rewitalizacyjne Stare Miasto z Targowiskiem 1, 3, skrzyżowanie Wiosny Ludów/Dąbrowskiego Dąbrowskiego do pasażu w kierunku szkoły cały teren szkoły do Lipowej Lipowa Inwalidów Wojennych Usługi Komunalne, kamienice na St. Rynku, stara masarnia, termomodernizacja 1 A przy Czerwonego Krzyża 4, 5, 6, 9a Czerwonego Krzyża Wałowa Ratuszowa Zamkowa Sejmikowa St. Rynek Kolegiacka Mała klasztorna Wiosny Ludów skrzyżowanie Wiosny Ludów/Dąbrowskiego Lipowa, kamienice Dąbrowskiego, targowisko Czerwonego Krzyża 2 B 3 C 4 D 5 E Park Kościuszki, DPJ i ul. Kilińskiego Targowisko przy Przecznicy, szkoły i dworzec PKS Szpital, budziaki i strefa przyległa do ul. Westerplatte Cmentarz Ewangelicki i ul. Witosa, teren LOKu oraz teren przy ul. Topolskiej wraz z WSSE 2, 13 Kozierowskiego od Usług Komunalnych Piłsudskiego Kilińskiego Kościuszki Szpitalna park Dolna Kilińskiego do Usług Komunalnych 10, 28 Przecznica 20 Października Poselska Jana Polskiego 9b, 16, 17, 27 12, 14, 26, 30 6 F Łazienki i Jezioro 15, 22 7 G 8 H 9 I Obszar Sportu i Rekreacji Park Źrenica i strefa ul. Harcerska - Brodowska Strefa Zespołu Szkół Rolniczych oraz Powiatowego Urzędu Pracy i ul. Akacjowa Budziaki zaplecze bloków przy Westerplatte zaplecze Urzędu Miejskiego park przy Westerplatte zaplecze PZU i WBK oraz Szpitala Cmentarz Ewangelicki Witosa Usługi Komunalne między Witosa a Szamarzewskiego, teren LOKu oraz teren WSSE Łazienki Działkowa Spacerowa Plażowa tereny na Jeziorem Średzkim ograniczone Spacerową, Plażową, północną granicą miasta i wschodnim brzegiem jeziora Usługi Komunalne, park Kościuszki, DPJ targowisko Przecznica, szkoły termomodernizacja i dworzec PKS Szpital, budynki mieszkalne, magazyny z przeznaczeniem na biura, park Westerplatte, parking PZU/WBK Usługi Komunalne, WSSE, rewitalizacja cmentarza ewangelickiego rewitalizacja łazienek, terenów rekreacyjnych nad jeziorem 21 teren ograniczony Moskawą, ul. Dojazd, Osiedlem Piastowskim i ul. Ossolińskich obiekty rekreacyjne OS 18, 19, 20 23, 25, 29 teren od Parku Źrenica przez Stadninę Koni po przeciwnej stronie Harcerskiej do wylotu ul. Szarych Szeregów i dalej do zaplecza TOS do nieużytków między Moskawą, Strugą Średzką i ul. Brodowską teren działek, na których jest zlokalizowany Powiatowy Urząd Pracy, teren działki na którym jest zlokalizowany ZSR oraz teren przedszkola ZOO sztuczne-kryte lodowisko, rewitalizacja obiektu stadniny ze zmianą przeznaczenia, park Źrenica rewitalizacja budynku Powiatowego Urzędu Pracy, ZSR, Przedszkole ZOO Strona 81 z 129

10 J z Przedszkolem ZOO Strefa turystyczno sportowa, dworzec i Niedziałkowskiego źródło: opracowanie własne 7, 8, 11, 24 wieża ciśnień i teren szkoły przy Żwirki i Wigury Niedziałkowskiego wraz z kamienicami po jej zachodniej stronie budynki pomiędzy 20 Października a Poselską w rejonie Ronda Jana Pawła II Poselska - stadion 700-lecia Ośrodek Sportu i Rekreacji Sportowa Łąkowa Niedziałkowskiego budynki mieszkalne Cukrowni kolej wąskotorowa dworzec kolei wąskotorowej Niedziałkowskiego stadion Poselska Niedziałkowskiego Rondo Niedziałkowskiego wieża ciśnień wieża ciśnień, kopuła planetarium na szkole, kamienice przy Niedziałkowskiego, budynki przy rondzie, stadion, dworzec, kolejka wąskotorowa, budynki przy Cukrowni, OSiR Strona 82 z 129

6.1. Planowane zadania przestrzenne (techniczno-materialne) na obszarze rewitalizowanym Nazwa planowanego zadania Nazwa podmiotu realizującego zadanie Partner/podmiot współpracujący Lokalizacja zadania (adres) Stan obecny Zakres rzeczowy zadania 1) Rozbudowa terenów rekreacyjnych nad Jeziorem Średzkim Gmina Środa Wielkopolska ŚRODA XXI sp. z o.o. 63-000 Środa Wielkopolska, przy ulicy Plażowej/Spacerowej Teren obecnie jest zagospodarowany, lecz zdegradowany Na działce przeznaczonej pod inwestycję zostaną zlokalizowane: - kort tenisowy wraz z uzupełniającą infrastrukturą usługową, - obiekt amfiteatru, - droga dojazdowa do obiektów odgałęziająca się od ulicy Plażowej będąca jednocześnie dojazdem pożarowym i obsługowym, - miejsca postojowe dla osób korzystających z obiektów rekreacyjnych 80 szt. + 3 szt. dla autobusów, chodniki, - elementy małej architektury i urządzenia terenu, zieleń wysoka i niska. Zakup wyposażenia kręgielni, siłowni i bufetu. Cały kompleks wypoczynkowo rekreacyjny będzie dostępny dla osób niepełnosprawnych ruchowo. Termin realizacji Szacunkowe koszty (PLN) Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) II kwartał 2013 III kwartał 2015 13 000 000 PLN Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem Budżet JST 1 500 000 3 750 000 2 550 000 7 800 000 Budżet państwa Środki UE 1 000 000 2 500 000 1 700 000 5 200 000 Środki prywatne Inne Strona 83 z 129

Oczekiwane rezultaty/efekty Realizacja inwestycji powinna przyczynić się do wzrostu zainteresowania młodzieży sportem i imprezami kulturalno rozrywkowymi, co w dłuższej perspektywie powinno przełożyć się na wymierne korzyści społeczne, np. ograniczenie uzależnień, spadek przestępczości wśród młodocianych. Ponadto realizacja projektu będzie sprzyjała zwiększeniu zainteresowania rozrywką sportową, a co za tym idzie przyczyni się do wzrostu aktywności rekreacyjnej mieszkańców miasta. Liczba wybudowanych obiektów turystycznych i rekreacyjnych 2 szt. Łączna liczba utworzonych miejsc pracy ok. 30 szt. Liczba nowych lub utrzymanych użytkowników infrastruktury sportowo rekreacyjnej ok. 180 000 osób. Strona 84 z 129

Nazwa planowanego zadania 2) Renowacja kamienic na obszarze Starego Rynku w Środzie Wielkopolskiej Nazwa podmiotu realizującego zadanie Partner/podmiot współpracujący Lokalizacja zadania (adres) Stan obecny Zakres rzeczowy zadania Termin realizacji Szacunkowe koszty (PLN) Gmina Środa Wielkopolska ŚRODA XXI sp. z o.o. 63-000 Środa Wielkopolska, przy Starym Rynku Budynki obecnie są zaniedbane, zdegradowane - przebudowa elewacji, - wymiana papowych pokryć dachowych Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) I kwartał 2012 IV kwartał 2014 240 000 PLN Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem Budżet JST 40 000 80 000 120 000 240 000 Budżet państwa Środki UE Środki prywatne Inne Oczekiwane rezultaty/efekty Przywrócenie obiektom właściwych funkcji jako miejsc przyjaznego krajobrazu śródmiejskiego, poprawa estetycznego wyglądu miasta, przywrócenie świetności walorom dziedzictwa kulturowego, połączenie funkcji kulturalnych z biznesowymi handel i usługi w lokalach użytkowych, wzrost zainteresowania turystów, korzyści ekonomiczno społeczne. Liczba zabytkowych budynków poddana rewitalizacji 3 szt. Liczba budynków poddanych remontowi 3 szt. Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury 105 osoób Strona 85 z 129

Nazwa planowanego zadania 3) Budowa nowego stadionu miejskiego wraz z infrastrukturą towarzyszącą Nazwa podmiotu realizującego zadanie Partner/podmiot współpracujący Lokalizacja zadania (adres) Stan obecny Zakres rzeczowy zadania Termin realizacji Szacunkowe koszty (PLN) Gmina Środa Wielkopolska ŚRODA XXI sp. z o.o. 63-000 Środa Wielkopolska, przy ulicy Sportowej Obiekt obecnie nie istnieje, teren jest zdegradowany, wymagający rewitalizacji, nadaje się przestrzennie na tego typu zagospodarowanie W ramach projektu będą zrealizowane następujące elementy zagospodarowania terenu: - arena lekkoatletyczna z 4-torową bieżnią okólną o dystansie 400 m, 6-torową bieżnią prostą o dystansie 100 i 110 m oraz urządzeniami lekkoatletycznymi zgodnie z opisem w dalszej części opracowania - boisko z trawy naturalnej do gry w piłkę nożną o wymiarach dostosowanych do norm obowiązujących w tym zakresie, - trybuna przeznaczona dla 900 widzów (w tym 90 miejsc dla kibiców drużyny przeciwnej oraz 10 miejsc dla osób niepełnosprawnych na wózkach inwalidzkich), - oświetlenie słupy wys. 24 m - oświetlenie treningowego o natężeniu 300 Luxów oświetlenie terenu - słupy oświetlenia parkowego wys. 4,5 m oraz dodatkowo słupki wys. 75 cm, - ogrodzenie bieżni, - wymiana ogrodzenia terenu od strony wschodniej, północnej i zachodniej, - zagospodarowanie terenu ciągami pieszymi i jezdnymi oraz zielenią niską, - mała architektura i śmietniki Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) II kwartał 2012 IV kwartał 2016 18 000 000 PLN Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem Budżet JST 130 000 1 070 000 3 200 000 3 200 000 3 200 000 10 800 000 Budżet państwa Środki UE 2 400 000 2 400 000 2 400 000 7 200 000 Środki prywatne Inne Strona 86 z 129

Oczekiwane rezultaty/efekty Budowa stadionu przyczyni się do poprawienia możliwości uprawiania sportu na terenie Środy Wielkopolskiej, co ma duże znaczenie dla budowania wizerunku miasta jako centrum turystyczno sportowo rekreacyjnego oraz zaspokajania potrzeb mieszkańców, w szczególności dzieci i młodzieży z obszaru rewitalizowanego. Obiekt będzie sprzyjał prozdrowotnym postawom mieszkańców Środy Wielkopolskiej. Może też być wykorzystywany do organizowania większej liczby zawodów sportowych o randze ponad powiatowej. Powierzchnia obiektów wybudowanych/zmodernizowanych na cele sportowo rekreacyjne 10 000 m2 Liczba nowych miejsc pracy powstała w wyniku realizacji projektów 15 szt. Liczba osób korzystających z nowej lokalnej bazy sportowej, rekreacyjnoturystycznej 40 000 osób Strona 87 z 129

Nazwa planowanego zadania 4) Rewitalizacja oświatowych obiektów użytecznoścu publicznej z budową sali gimnastycznej Nazwa podmiotu realizującego zadanie Partner/podmiot współpracujący Lokalizacja zadania (adres) Stan obecny Zakres rzeczowy zadania Gmina Środa Wielkopolska ŚRODA XXI sp. z o.o. 63-000 Środa Wielkopolska, przy ulicy Lipowej Obiekty istniejący, lecz zdegradowany - przebudowa stropo-dachów, - wymiana okien, - rewitalizacja elewacji, - budowa sali gimnastycznej, - zastosowanie odnawialnych źródeł energii, - zagospodarowanie terenu przyległego. Termin realizacji Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) IV kw. 2012 III kw. 2014 Szacunkowe koszty (PLN) 7 200 000 PLN Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem Budżet JST Budżet państwa Środki UE 480 000 430 000 6 290 000 7 200 000 Środki prywatne Inne Oczekiwane rezultaty/efekty W szkołach są zniszczone elewacje oraz nieszczelne okna. Realizacja tej inwestycji przyczyni się do wzrostu estetyki obiektów i efektywności energetycznej, a także zainteresowania młodzieży ekologią, co w dłuższej perspektywie powinno przełożyć się na wymierne korzyści społeczne, np. nowe postawy proekologiczne, zwłaszcza w dziedzinie odnawialnych źródeł energii. Ponadto realizacja projektu będzie sprzyjała zwiększeniu zainteresowaniu ochroną środowiska, a co za tym idzie przyczyni się do wzrostu aktywności ekologicznej mieszkańców miasta. Liczba budynków poddanych remontowi 2 szt. Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury 700 osób Strona 88 z 129

Nazwa planowanego zadania Nazwa podmiotu realizującego zadanie Partner/podmiot współpracujący Lokalizacja zadania (adres) Stan obecny Zakres rzeczowy zadania 5) Rewitalizacja Targowiska Miejskiego przy ul. Czerwonego Krzyża Gmina Środa Wielkopolska ŚRODA XXI sp. z o.o. 63-000 Środa Wielkopolska, przy ulicy Czerwonego Krzyża Obiekt istniejący, lecz zdegradowany - przebudowa nawierzchni, - przebudowa uzbrojenia terenu, - modernizacja organizacji placu targowego wraz z dostosowaniem do wjazdu, za i rozładunku towarów, a także parkowania dla dostawców i klientów, - modernizacja zagospodarowania południowego obrzeża targowiska i pasażu łączącego z ulicą Dąbrowskiego, - zagospodarowanie terenu przyległego do ulicy Inwalidów Wojennych, przebudowa ulicy, parkingu i drogi dojazdowej, - budowa zadaszenia. Termin realizacji Szacunkowe koszty (PLN) Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) III kw. 2012 IV kw. 2013 3 600 000 PLN Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem Budżet JST 120 000 2 480 000 2 600 000 Budżet państwa Środki UE 1 000 000 1 000 000 Środki prywatne Inne Oczekiwane rezultaty/efekty Obecne targowisko jest zdegradowane, brakuje również nawiązania do architektury otoczenia, które jest chronione konserwatorsko. Jego modernizacja pozwoli na pełne przywrócenie charakteru targowiska śródmiejskiego, łączącego wygodę dla sprzedających i kupujących z estetyką tego miejsca i z charakterem zabytkowego otoczenia. Strona 89 z 129

Realizacja tej inwestycji powinna przyczynić się do uporządkowania przestrzeni publicznej w tej części miasta, co w dłuższej perspektywie powinno przełożyć się na wymierne korzyści społeczne, np. możliwość organizacji imprez promujących produkty lokalne. Ponadto realizacja projektu będzie sprzyjała zwiększeniu zainteresowaniu Miastem, a co za tym idzie przyczyni się do wzrostu jego atrakcyjności turystycznej i rozwoju szeroko rozumianej przedsiębiorczości (produkty regionalne, promocja zdrowej żywności). Liczba obiektów komunalnych poddanych remontowi 1 szt. Powierzchnia zmodernizowanych parkingów na obszarach objętych rewitalizacją 2.160 m2 Długość przebudowanej/wyremontowanej infrastruktury komunalnej w zakresie ochrony środowiska 0,3 km Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury 450 000 osób Strona 90 z 129

Nazwa planowanego zadania 6) Poprawa standardu stanowisk handlowych na targowisku Przecznica Nazwa podmiotu realizującego Gmina Środa Wielkopolska zadanie Partner/podmiot współpracujący ŚRODA XXI sp. z o.o. Lokalizacja zadania (adres) 63-000 Środa Wielkopolska, przy ulicy Przecznica Stan obecny Obiekt istniejący, lecz zdegradowany - przebudowa nawierzchni, - przebudowa uzbrojenia terenu, Zakres rzeczowy zadania - modernizacja organizacji placu targowego wraz z dostosowaniem do wjazdu, za i rozładunku towarów, a także parkowania dla dostawców i klientów, - modernizacja otoczenia, - zagospodarowanie terenu przyległego Termin realizacji Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) II kw. 2014 III kw. 2014 Szacunkowe koszty (PLN) 500 000 PLN Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem Budżet JST 250 000 250 000 Budżet państwa Środki UE 250 000 250 000 Środki prywatne Inne Obecne targowisko jest zdegradowane. Jego modernizacja pozwoli na pełne przywrócenie charakteru targowiska śródmiejskiego, łączącego wygodę dla sprzedających i kupujących z estetyką tego miejsca i z charakterem otoczenia. Realizacja tej inwestycji powinna przyczynić się do uporządkowania przestrzeni publicznej w tej części miasta, co w dłuższej perspektywie powinno przełożyć się na wymierne korzyści społeczne, np. możliwość organizacji imprez promujących produkty lokalne. Ponadto realizacja projektu będzie sprzyjała zwiększeniu zainteresowaniu Oczekiwane rezultaty/efekty Miastem, a co za tym idzie przyczyni się do wzrostu jego atrakcyjności turystycznej i rozwoju szeroko rozumianej przedsiębiorczości (produkty regionalne, promocja zdrowej żywności). Liczba obiektów komunalnych poddanych remontowi 1 szt. Powierzchnia zmodernizowanych parkingów na obszarach objętych rewitalizacją 100 m2 Długość przebudowanej/wyremontowanej infrastruktury komunalnej w zakresie ochrony środowiska 0,2 km Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury 120 000 osób Strona 91 z 129

Nazwa planowanego zadania 7) Zmiana przeznaczenia nieruchomości wykorzystywanych przez Usługi Komunalne wraz z budową nowej siedziby spółki Nazwa podmiotu realizującego zadanie Partner/podmiot współpracujący Lokalizacja zadania (adres) Stan obecny Zakres rzeczowy zadania Usługi Komunalne sp. z o.o. ŚRODA XXI sp. z o.o. 63-000 Środa Wielkopolska, przy ulicach Szamarzewskiego/Witosa, Wiosny Ludów/Spichrzowa, Kilińskiego Obiekt istniejący, lecz zdegradowany - uzbrojenie terenu, - budowa budynków warsztatowo - garażowych, - budowa nowej siedziby spółki, - budowa urządzeń zagospodarownia odpadów i odprowadzenia wód opadowych, - wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, - modernizacja otoczenia, dróg dojazdowych, parkingów, udogodnień dla osób niepełnosprawnych, - zagospodarowanie terenu przyległego Termin realizacji Szacunkowe koszty (PLN) Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) II kw. 2013 II kw. 2015 2 700 000 PLN Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem udżet JST 450 000 450 000 450 000 1 350 000 Budżet państwa Środki UE 450 000 450 000 450 000 1 350 000 Środki prywatne Inne Oczekiwane rezultaty/efekty Obecne obiekty Usług Komunalnych są zdegradowane. Ich modernizacja pozwoli na pełne przywrócenie ładu przestrzennego i nawiązanie do zabytkowego charakteru tych miejsc. Realizacja tej inwestycji powinna przyczynić się do osiągnięcia zarówno efektów ekonomicznych, jak i wymiernych korzyści społecznych, np. rozwój działalności usługowej, budowanie marki Miasta. Liczba budynków poddanych remontowi - 3 szt. Liczba budynków nowowybudowanych - 3 szt. Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury 33 000 osób Strona 92 z 129

Nazwa planowanego zadania Nazwa podmiotu realizującego zadanie Partner/podmiot współpracujący Lokalizacja zadania (adres) Stan obecny Zakres rzeczowy zadania 8) Poprawa stanu technicznego dworca kolejowego Gmina Środa Wielkopolska Partnerzy prywatni, PKP 63-000 Środa Wielkopolska, przy ulicy Dworcowej Obiekt istniejący, lecz zdegradowany - prace wyburzeniowe, - przebudowa uzbrojenia terenu, - budowa nowego dworca według obowiązujących standardów, przystosowanego do obsługi ruchu podróżnych i usług pokrewnych, - modernizacja organizacji placu dworcowego wraz z dostosowaniem do obsługi komunikacji miejskiej i miejsc parkingowych, - modernizacja otoczenia, - zagospodarowanie terenu przyległego między torami, a ul. Łąkową Termin realizacji Szacunkowe koszty (PLN) Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) I kw. 2013 IV kw. 2015 7 600 000 PLN Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem Budżet JST 120 000 240 000 240 000 600 000 Budżet państwa Środki UE 550 000 1 100 000 1 100 000 2 750 000 Środki prywatne 850 000 1 700 000 1 700 000 4 250 000 Inne Oczekiwane rezultaty/efekty Obecny dworzec jest zdegradowany. Jego modernizacja pozwoli na pełne przywrócenie charakteru dworca miejskiego, łączącego wygodę dla podróżnych z funkcjonowaniem kolei i z obsługą ruchu podróżnych. Strona 93 z 129

Realizacja tej inwestycji przyczyni się do uporządkowania przestrzeni publicznej w tej części miasta i wygenerowanie korzyści ekonomicznych oraz społecznych. Ponadto realizacja projektu będzie sprzyjała promocji Miasta poprzez poprawę jego wizerunku wśród mieszkańców, turystów, osoby przejezdne, a także media i przedstawicieli innych samorządów. Liczba budynków poddanych remontowi 1 szt. Powierzchnia zmodernizowanych parkingów na obszarach objętych rewitalizacją 900 m2 Liczba nowych miejsc pracy powstała w wyniku realizacji projektów 10 szt. Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury 250 000 osób Strona 94 z 129

Nazwa planowanego zadania Nazwa podmiotu realizującego zadanie Partner/podmiot współpracujący Lokalizacja zadania (adres) Stan obecny Zakres rzeczowy zadania 9) Zmiana przeznaczenia wieży ciśnień Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. ŚRODA XXI sp. z o.o. 63-000 Środa Wielkopolska, przy ulicy Harcerskiej/Brodowskiej Obiekt istniejący, lecz zdegradowany - przebudowa wnętrza budynku, - wyposażenie w ścianę wspinaczkową w części dolnej wieży, - budowa lokalu gastronomicznego (restauracja/kawiarnia) na poziomie górnym, - wyposażenie w obserwatorium astronomiczne lub planetarium w kopule, - opcja planetarium na dachu przyległej szkoły jako akcent architektury nowoczesnej w starej zabudowie zabytkowej, - zagospodarowanie terenu przyległego narożnik Harcerskiej i Brodowskiej, - zagospodarowanie terenu, modernizacja/rozbudowa parkingu Termin realizacji Szacunkowe koszty (PLN) Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) I kw. 2013 IV kw. 2016 4 200 000 PLN Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem Budżet JST Budżet państwa Środki UE 100 000 1 300 000 1 400 000 1 400 000 4 200 000 Środki prywatne Inne Strona 95 z 129

Oczekiwane rezultaty/efekty Obecny obiekt wieży ciśnień jest zdegradowany. Jej modernizacja pozwoli na ożywienie turystyczne w Mieście, a także na pobudzenie działalności gospodarczej poprzez uruchomienie usług turystycznych. Dodatkowo projekt przyjazny edukacyjnie zarówno dla mieszkańców, w tym uczniów szkół średzkich, jak również sąsiednich gmin, a nawet regionów. Realizacja tej inwestycji przyczyni się do uporządkowania przestrzeni publicznej w tej części miasta i wygenerowanie korzyści ekonomicznych oraz społecznych. Ponadto realizacja projektu będzie sprzyjała promocji Miasta poprzez poprawę jego wizerunku wśród mieszkańców, turystów, osoby przejezdne, a także media i przedstawicieli innych samorządów. Liczba budynków poddanych remontowi 1 szt. Powierzchnia zmodernizowanych parkingów na obszarach objętych rewitalizacją 200 m2 Liczba nowych miejsc pracy powstała w wyniku realizacji projektów 9 szt. Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury 70 000 osób Strona 96 z 129

Nazwa planowanego zadania 10) Budowa hali sportowej przy WWSSE Nazwa podmiotu realizującego zadanie Partner/podmiot współpracujący Lokalizacja zadania (adres) Stan obecny Zakres rzeczowy zadania Wielkopolska Wyższa Szkoła Społeczno - Ekonomiczna Partnerzy prywatni 63-000 Środa Wielkopolska, przy ulicy Surzyńskich Hali sportowej brak - uzbrojenie terenu, - budowa hali sportowej, - zagospodarowanie terenu. Termin realizacji Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) I kw. 2013 III kw. 2014 Szacunkowe koszty (PLN) 5 000 000 zł Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem Budżet JST Budżet państwa Środki UE 1 200 000 2 550 000 3 750 000 Środki prywatne 400 000 850 000 1 250 000 Inne Oczekiwane rezultaty/efekty Liczba budynków wybudowanych 1 szt. Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury 2 500 osób Strona 97 z 129

Nazwa planowanego zadania Nazwa podmiotu realizującego zadanie Partner/podmiot współpracujący Lokalizacja zadania (adres) Stan obecny Zakres rzeczowy zadania 11) Poprawa stanu Domu Pogodnej Jesieni Gmina Środa Wielkopolska ŚRODA XXI sp. z o.o. 63-000 Środa Wielkopolska, przy ulicy Szpitalnej Obiekt istniejący, lecz zdegradowany - przebudowa dachu, - termomodernizacja obiektu, - modernizacja źródła ciepła, - przebudowa pomieszczeń mieszkalnych i użytkowych, kuchni, łazienek, sanitariatów, pralni, pokoju pielęgniarskiego, świetlicy, sali ćwiczeń, przystosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych, - zagospodarowanie terenu przyległego Termin realizacji Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) III kw. 2013 II kw. 2014 Szacunkowe koszty (PLN) 750 000 zł Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem Budżet JST 30 000 82 500 112 500 Budżet państwa Środki UE 170 000 467 500 637 500 Środki prywatne Inne Oczekiwane rezultaty/efekty W obiekcie jest zniszczony dach, pomieszczenia mieszkalne i użytkowe wymagają modernizacji lub przebudowy. Modernizacja obiektu pozwoli na zaspokojenie potrzeb budowlanych, a także energetycznych w zakresie oszczędności energii cieplnej. Realizacja tej inwestycji powinna przyczynić się do wzrostu komfortu zamieszkania i pracy, co w dłuższej perspektywie powinno przełożyć się na wymierne korzyści społeczne w postaci zadowolenie mieszkańców Domu Pogodnej Jesieni. Ponadto realizacja projektu będzie sprzyjała zmniejszeniu wydatków eksploatacyjnych ze stromy Gminy, a co za tym idzie przyczyni się do wzrostu wydatków na rzecz innych mieszkańców miasta. Liczba budynków poddanych remontowi 1 szt. Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury 50 osób Strona 98 z 129

Nazwa planowanego zadania 12) Budowa szkoły podstawowej oraz centrum sztuki Nazwa podmiotu realizującego zadanie Partner/podmiot współpracujący Lokalizacja zadania (adres) Stan obecny Zakres rzeczowy zadania PRZEDSZKOLE ZOO Partnerzy prywatni 63-000 Środa Wielkopolska, przy ulicy Akacjowej Obiekt nie istnieje - uzbrojenie terenu, - budowa szkoły podstawowej i centrum sztuki, - zagospodarowanie terenu. Termin realizacji Rozpoczęcie zadania (kw./rok) Zakończenie zadania (kw./rok) I kw. 2013 III kw. 2014 Szacunkowe koszty (PLN) 1 500 000 zł Budżet i źródła finansowania 2012 2013 2014 2015 2016 Razem Budżet JST Budżet państwa Środki UE 375 000 750 000 1 125 000 Środki prywatne 125 000 250 000 375 000 Inne Oczekiwane rezultaty/efekty Liczba budynków wybudowanych 1 szt. Powierzchnia budynku - 500 m2. Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury 300 osób Strona 99 z 129

Tabela 51. Planowane zadania przestrzenne (techniczno-materialne) na obszarze rewitalizowanym Lp. 1 2 3 4 5 Nazwa planowanego działania Rozbudowa terenów rekreacyjnych nad jeziorem średzkim Renowacja kamienic na obszarze Starego Rynku w Środzie Wielkopolskiej Budowa nowego stadionu miejskiego wraz z infrastrukturą towarzyszącą Rewitalizacja oświatowych obiektów użyteczności publicznej z budową sali gimnastycznej Rewitalizacja Targowiska Miejskiego przy ul. Czerwonego Wnioskodawca Gmina Środa Wielkopolska Gmina Środa Wielkopolska Gmina Środa Wielkopolska Gmina Środa Wielkopolska Gmina Środa Wielkopolska Termin realizacji Od Do (rok) (rok) II kwartał 2013 I kwartał 2012 II kwartał 2012 IV kw. 2012 III kw. 2012 III kwartał 2015 IV kwartał 2014 IV kwartał 2016 III kw. 2014 IV kw. 2013 Szacunkowe koszty (PLN) 13 000 000 240 000 18 000 000 7 200 000 3 600 000 Lata realizacji Budżet JST Źródła finansowania (PLN) Budżet państwa Środki UE 2012 2013 1 500 000 1 000 000 2014 3 750 000 2 500 000 2015 2 550 000 1 700 000 2016 2012 40 000 2013 80 000 2014 120 000 2015 2016 2012 130 000 2013 1 070 000 2014 3 200 000 2 400 000 2015 3 200 000 2 400 000 2016 3 200 000 2 400 000 2012 480 000 2013 430 000 2014 6 290 000 2015 2016 2012 120 000 2013 2 480 000 1 000 000 2014 Środki prywatne Inne Strona 100 z 129

6 7 8 9 10 Krzyża 2015 2016 Poprawa standardu stanowisk handlowych na targowisku Przecznica Zmiana przeznaczenia nieruchomości użytkowanych przez Usługi Komunalne wraz z budową nowej siedziby spółki Poprawa stanu technicznego dworca kolejowego Zmiana przeznaczenia wieży ciśnień Budowa hali sportowej przy WWSSE Gmina Środa Wielkopolska Usługi Komunalne sp. z o.o. Gmina Środa Wielkopolska Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. Wielkopolska Wyższa Szkoła Społeczno - Ekonomiczna II kw. 2014 II kw. 2013 I kw. 2013 I kw. 2013 I kw. 2013 III kw. 2014 II kw. 2015 IV kw. 2015 IV kw. 2016 III kw. 2014 500 000 2 700 000 7 600 000 4 200 000 5 000 000 2012 2013 2014 250 000 250 000 2015 2016 2012 2013 450 000 450 000 2014 450 000 450 000 2015 450 000 450 000 2016 2012 2013 120 000 550 000 850 000 2014 240 000 1 100 000 1 700 000 2015 240 000 1 100 000 1 700 000 2016 2012 2013 100 000 2014 1 300 000 2015 1 400 000 2016 1 400 000 2012 2013 1 200 000 400 000 2014 2 550 000 850 000 2015 2016 Strona 101 z 129

11 12 Poprawa stanu technicznego Domu Pogodnej Jesieni Budowa szkoły podstawowej i centrum sztuki Gmina Środa Wielkopolska PRZEDSZKOLE ZOO III kw. 2013 I kw. 2013 II kw. 2014 III kw. 2014 750 000 1 500 000 2012 2013 30 000 170 000 2014 82 500 467 500 2015 2016 2012 2013 375 000 125 000 2014 750 000 250 000 2015 2016 13 Pozostałe zadania wyszczególnione poniżej* Gmina Środa Wielkopolska Partnerzy prywatni lata 2017-2020 wg aktualizacji niniejszego Programu *Pozostałe zadania: Stara masarnia i okoliczne kioski/przybudówki Kamienice przy Dąbrowskiego Park Kościuszki Budynki mieszkalne Budziaki Magazyny z przeznaczeniem na biura na zapleczu Urzędu Miejskiego Park Westerplatte Parking PZU/WBK ul. Szarytek Rewitalizacja cmentarza ewangelickiego Rewitalizacja łazienek Obiekty rekreacyjne Ośrodka Sportu os. Piastowskie Sztuczne-kryte lodowisko w trójkącie Moskawa Struga Średzka - Brodowska Rewitalizacja obiektu starej stadniny (zmiana przeznaczenia) Park Źrenica Rewitalizacja budynku Powiatowego Urzędu Pracy Strona 102 z 129

Kamienice (wille) przy Niedziałkowskiego Budynki przy rondzie JPII Kolejka wąskotorowa Budynki przy Cukrowni Ośrodek Sportu i Rekreacji ul. Sportowa Strona 103 z 129

6.2. Planowane zadania gospodarcze na obszarze rewitalizowanym Lp. Tabela 52. Planowane zadania gospodarcze na obszarze rewitalizowanym Nazwa planowanego działania Wnioskodawca Termin realizacji Od (rok) Do (rok) Szacunkowe koszty (PLN) Budżet JST Źródła finansowania (PLN) Budżet państwa Środki UE Lata realizacji Środki prywatne Inne 1 Promowanie podejmowania działalności gospodarczej w Środzie Wielkopolskiej Cech Rzemiosł Różnych w Środzie Wielkopolskiej Wielkopolski Związek Pracodawców III kw. 2013 I kw. 2015 1 716 000,00 2013-147 300,00 834 700,00 - - 2014-105 450,00 597 550,00 - - 2015-4 650,00 26 350,00 - - 2. Cykl spotkań informacyjnych dla przedsiębiorców z powiatu średzkiego "Innowacyjność szansą rozwoju przedsiębiorstw" Wielkopolska Izba Przemysłowo- Handlowa w Poznaniu Powiatowy Urząd Pracy II kw. 2014 II kw. 2014 4 050,00 2014-225,00 3 825,00 - - 3. Organizacja szkoleń branżowych dla przedsiębiorców z branży energii odnawialnej Wielkopolska Izba Przemysłowo- Handlowa w Poznaniu Powiatowy Urząd Pracy II kw. 2015 IV kw. 2015 11 000,00 2015-1 650,00 9 350,00 - - Strona 104 z 129

4. Organizacja szkoleń branżowych dla przedsiębiorców z branży meblarskiej Wielkopolska Izba Przemysłowo- Handlowa w Poznaniu Powiatowy Urząd Pracy II kw. 2015 IV kw. 2015 11 000,00 2015-1 650,00 9 350,00 - - 5. Organizacja szkoleń branżowych dla przedsiębiorców z branży budowlanej Wielkopolska Izba Przemysłowo- Handlowa w Poznaniu Powiatowy Urząd Pracy II kw. 2015 IV kw. 2015 11 000,00 2015-1 650,00 9 350,00 - - 6. Organizacja szkoleń branżowych dla przedsiębiorców z branży turystycznej Wielkopolska Izba Przemysłowo- Handlowa w Poznaniu Powiatowy Urząd Pracy II kw. 2015 IV kw. 2015 11 000,00 2015-1 650,00 9 350,00 - - 7. Pikniki wędkarskie Wielkopolska Izba Turystyki Dom Kultury w Środzie Wielkopolskiej III kw. 2014 III kw. 2016 230 000,00 2014 73 000,00 - - - - 2015 77 000,00 - - - - 2016 80 000,00 - - - - 8. Jarmark serów pod patronatem JANA Wielkopolska Izba Turystyki Dom Kultury w Środzie Wielkopolskiej IV kw. 2014 IV kw. 2016 33 000,00 2014 10 000,00 - - - - 2015 11 000,00 - - - - 2016 12 000,00 - - - - 9. Jarmark słodyczy pod Wielkopolska Izba III III 82 000,00 2014 25 000,00 - - - - Strona 105 z 129

patronatem Cukrowni Turystyki Dom Kultury w Środzie Wielkopolskiej kw. 2014 kw. 2016 2015 27 000,00 - - - - 2016 30 000,00 - - - - 10. Festiwal lotni, balonów i astronomii Wielkopolska Izba Turystyki Dom Kultury w Środzie Wielkopolskiej III kw. 2014 III kw. 2016 1 110 000,00 2014 190 000,00 180 000,00 - - - 2015 190 000,00 180 000,00 - - - 2016 190 000,00 180 000,00 - - - źródło: opracowanie własne Strona 106 z 129

6.3. Planowane zadania społeczne na obszarze rewitalizowanym Lp. Tabela 53. Planowane zadania społeczne na obszarze rewitalizowanym Nazwa planowanego działania Wnioskodawca Termin realizacji Od (rok) Do (rok) Szacunkowe koszty (PLN) Lata realizacji Budżet JST Źródła finansowania (PLN) Budżet państwa Środki UE Środki prywatne Inne 1 Metody aktywności społecznej lokalny program pomocy społecznej OPS w Środzie Wielkopolskiej skierowany do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Środzie Wielkopolskiej II kw. 2013 IV kw. 2013 530 000,00 2013 53 000,00 147 000,00 330 000,00 - - 2. Aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP Środa Wielkopolska (w tym zwłaszcza osób znajdujących się w trudnej sytuacji na rynku) Powiatowy Urząd Pracy w Środzie Wielkopolskiej I kw. 2013 IV kw. 2013 2 900 000,00 2013 - - 2 500 000,00-400 000,00 3. Impreza charytatywna na rzecz dzieci niepełnosprawnych Dom Kultury w Środzie Wielkopolskiej I kw. 2013 I kw. 2013 10 000,00 2013 10 000,00 - - - - Strona 107 z 129

4. Profilaktyka i rozwiązywanie problemów alkoholowych oraz przeciwdziałanie przemocy w rodzinie Gmina Miejska Środa Wielkopolska I kw. 2013 IV kw. 2013 583 000,00 2013 583 000,00 - - - - 5. 6. Adaptacja budynku na Dom Trzeźwości w Środzie Wielkopolskiej Przeciwdziałanie narkomanii i innym uzależnieniom źródło: opracowanie własne Stowarzyszenie Abstynentów Nowe Życie w Środzie Wielkopolskiej Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Środzie Wielkopolskiej IV kw. 2013 I kw. 2013 IV kw. 2014 IV kw. 2013 2013 30 000,00 120 000,00 1 200 000,00 2014 150 000,00 900 000,00 20 000,00 2013 20 000,00 - - - - Strona 108 z 129

7. Plan finansowy realizacji rewitalizacji źródła finansowania programu rewitalizacji Prezentowany poniżej w tabeli plan finansowy realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016 jest sumą planowanych nakładów w poszczególnych latach z uwzględnieniem źródeł finansowania. Tabela 54. Źródła finansowania programu rewitalizacji Plan finansowy realizacji rewitalizacji Budżet JST Budżet państwa Źródła finansowania Środki UE Środki prywatne Inne Ogółem Źródła finansowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2010-2016 25 513 500 951 225 40 012 325 5 875 000 400 000 72 752 050 źródło: opracowanie własne Strona 109 z 129

8. System wdrażania programu rewitalizacji Każdy program i projekt przechodzi szereg faz, bądź etapów. Każdy kolejny etap wynika z poprzednich działań, co jest jego naturalnym następstwem, a jednocześnie punktem wyjścia do następnych projektów. Do sprawnego zarządzania konieczne jest stworzenie systemu wdrażania poszczególnych projektów i zarządzania całym programem. W obecnej postaci Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016 i całość związanych z tym zadań leżeć będzie w gestii, wyznaczonych przez Burmistrza Środy Wielkopolskiej, komórek organizacyjnych Urzędu Miejskiego. W trakcie wdrażania Programu, może zaistnieć potrzeba aktualizacji projektów oraz wyznaczonych do rewitalizacji obszarów. Wskazane będzie zatem powołanie szerszego forum do jego wdrażania, uwzględniające w pełni udział lokalnych partnerów społeczno-gospodarczych związanych z rewitalizowanym terenami. Ważnym elementem do osiągnięcia zakładanych rezultatów Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016 jako realizacji jego założeń i celów, jest skuteczny system wdrażania Programu. Sukcesem podjętych działań mających na celu poprawę warunków i jakości życia mieszkańców Środy Wielkopolskiej będzie pozyskanie środków na finansowanie zaplanowanych zadań. W celu sprawnego przygotowania, wdrażania i monitorowania Programu, Burmistrz Środy Wielkopolskiej powołał Pełnomocnika ds. rewitalizacji (Zarządzenie Nr 19/2011 z dnia 2 marca 2011 r.). Pełnomocnik ds. rewitalizacji będzie współpracował z następującymi komórkami organizacyjnymi Urzędu Miejskiego: 1. Wydziałem Gospodarki Finansowej, 2. Wydziałem Geodezji i Gospodarki Przestrzennej, 3. Wydziałem Inwestycji i Zamówień, 4. Wydziałem Spraw Obywatelskich, 5. Wydziałem Oświaty, Kultury i Sportu, 6. Referatem Działalności Gospodarczej, 7. Referatem Spraw Mieszkaniowych, 8. Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Środzie Wielkopolskiej. Zadania Pełnomocnika są następujące: zbieranie wniosków co do zasięgu obszaru wymagającego rewitalizacji i ewentualna jego aktualizacja, utrzymywanie kontaktów ze społeczeństwem, przyjmowanie uwag i wniosków dotyczących Programu, przyjmowanie nowych propozycji projektów rewitalizacyjnych, informowanie społeczeństwa o realizacji Programu, śledzenie źródeł finansowania Programu, pozyskiwanie partnerów, inicjowanie wspólnych przedsięwzięć, w ramach Programu, Miasta i partnerów prywatnych opiniowanie projektów rewitalizacji, koordynowanie prac komórek organizacyjnych Urzędu Miejskiego pod kątem rewitalizacji, przedstawianie Radzie Miejskiej rekomendacji dotyczących aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji, dbałość o poprawność realizacji Programu. Zadania (projekty) uwzględnione w planie finansowym Lokalnego Programu Rewitalizacji zgłoszone zostały w wyniku konsultacji społecznych, które odbyły się w trakcie opracowywania Programu. Projekty zostały opisane zgodnie ze stanem wiedzy dotyczącej procesu ich Strona 110 z 129

zaawansowania i przygotowania w momencie tworzenia niniejszego opracowania. W przypadku zadań (projektów) zgłoszonych przez podmioty zewnętrzne, za ich dalsze postępowanie i prawidłową realizację odpowiadać będą poszczególni projektodawcy. Uczestnicy procesu wdrażania Programu: W procesie wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016 będą uczestniczyć następujące podmioty: Burmistrz Środy Wielkopolskiej; Rada Miejska; Pełnomocnik ds. rewitalizacji powołany Zarządzeniem Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska wydanym na podstawie uchwały Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej zatwierdzającej niniejszy Lokalny Programy Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016; Przedstawiciele gminnych jednostek organizacyjnych; Przedstawiciele partnerów instytucjonalnych: Powiatowego Urzędu Pracy w Środzie Wielkopolskiej, Komendy Powiatowej Policji w Środzie Wielkopolskiej, Wspólnot Mieszkaniowych, Przedsiębiorcy; Mieszkańcy Środy Wielkopolskiej. Funkcję Instytucji Zarządzającej Lokalnym Programem Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016 pełnił będzie Pełnomocnik ds. rewitalizacji wraz z Kierownikami w/w. komórek organizacyjnych. Zakres zadań Instytucji Zarządzającej jest następujący: Zapewnienie zgodności Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016 z dokumentami programowymi wyższego rzędu; Wybór projektów do planu finansowego Lokalnego Programu Rewitalizacji; Zbieranie danych statystycznych oraz finansowych dotyczących przebiegu realizacji projektów w zgłoszonych do planu finansowego Programu oraz opracowywanie raportów okresowych; Wdrożenie planu promocji i komunikacji społecznej Programu; Okresowa aktualizacja Programu; Ewaluacja Programu na zakończenie okresu. Aktualizacja Programu: Zgłaszanie projektów do planu finansowego Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016 będzie odbywać się na bieżąco. Projekty zgłaszane do Programu powinny dotyczyć rozwiązywania problemów na obszarach wyznaczonych do rewitalizacji miasta przynajmniej w jednym z trzech dziedzin: przestrzenno-technicznej; gospodarczej; społecznej. Zadania do Programu zgłaszane są na Karcie zgłoszeniowej planowanych zadań na obszarze rewitalizowanym, która dostępna jest w siedzibie Urzędu Miejskiego oraz na www Urzędu. Propozycje zadań przed wpisaniem ich do planu finansowego Programu są weryfikowane pod kątem rozwiązywania problemów na obszarach rewitalizowanych w jednej z trzech wyżej wymienionych dziedzin. Projekty zgłaszane są do Pełnomocnika ds. rewitalizacji i następnie umieszczane są w Programie podczas posiedzenia Rady Miejskiej, która dokonywać będzie aktualizacji dokumentu. Strona 111 z 129

Aktualizacja zapisów Programu będzie odbywała na wniosek Pełnomocnika ds. rewitalizacji. Do Programu wprowadzane będą zmiany wynikające ze zmieniającego się stanu realizacji projektów wpisanych do planu finansowego Lokalnego Programu Rewitalizacji. Wzór karty zgłoszeniowej stanowi zał. 10.2. Strona 112 z 129

9. System monitorowania, oceny i komunikacji społecznej Realizacja poszczególnych zadań (projektów) umieszczonych w planie finansowym Programu monitorowana będzie na podstawie określonych wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania. Stopień ich osiągania sprawdzany będzie w ramach prowadzonego cyklicznego monitoringu. Wskaźniki stanowiły będą miarę osiągnięcia celów przy realizacji Programu Rewitalizacji. Wybór wskaźników jest niezbędny w celu osiągnięcia zamierzonych zadań oraz efektów. Pomiar wskaźników przeprowadzony zostanie w pierwszej fazie realizacji Programu, tj. w latach 2011-2012 oraz na zakończenie jego realizacji w 2016 r. Osobą odpowiedzialną za monitorowanie Programu będzie Pełnomocnik ds. rewitalizacji. Zgodnie z zasadami planowania długookresowego przyjęto elastyczność Programu Rewitalizacji jako ważny warunek skuteczności jego realizacji. Oznacza to możliwość wprowadzania korekt w Programie w latach jego realizacji. Zapisy programu powinny być dostosowywane do pojawiających się potrzeb oraz uwzględniać zmiany zachodzące w dynamicznej gospodarce zarówno na szczeblu lokalnym jak i na poziomie regionu. Ze względu na zmieniające się uwarunkowania gospodarcze, społeczne, polityczne i prawne, Program będzie dokumentem, w którym będzie możliwe dokonywanie zmian w planie finansowym, celach i wskaźnikach jego realizacji oraz granicach obszarów rewitalizowanych. Program nie wyklucza zmiany bądź rozszerzenia wyznaczonych stref obszarów zdegradowanych. Konsultacje społeczne: Prace związane z przygotowaniem Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016 zostały zainicjowane przez samorząd lokalny Środy Wielkopolskiej. W 2010 r. Burmistrz Miasta Środa Wielkopolska podjął decyzję o przystąpieniu do opracowania, przeprowadzenia konsultacji społecznych i wdrożenia Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska. W celu uzyskania jak największego efektu Programu oraz sprawnej koordynacji jego przygotowania, Burmistrz Miasta Środa Wielkopolska podjął następujące działania organizacyjne: W m-cu październiku 2010 r. na stronie internetowej www.sroda.wlkp.pl, w zakładce Aktualności, podano informacje o przystąpieniu do opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji z zaproszeniem do składania propozycji projektów. W listopadzie 2010 r. odbyły się konsultacje społeczne dot. opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska. Burmistrz Miasta Środa Wielkopolska podsumował przygotowane przez Gminę Środa Wielkopolska projekty z priorytetu IV WRPO Rewitalizacja obszarów problemowych (rewitalizacja obszarów problemowych dotyczy restrukturyzacji wybranych obszarów na rzecz wzrostu i zatrudnienia; cel ten będzie osiągany między innymi poprzez wzmocnienie i odnowę ośrodków miejskich, a także rewitalizację wybranych obszarów miasta) Działanie 4.1 lub 4.2. Następnie przedstawiona została prezentacja dotycząca obszarów miasta przewidzianych do rewitalizacji oraz przedstawione zostały możliwości pozyskania środków UE z WRPO 2007-2013, a także inicjatywy JESSICA. Do społeczności miasta Środa Wielkopolska skierowana została Ankieta Dotycząca Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska wzór ankiety stanowi zał. 10.1. Informacje o programie rewitalizacji podawane były na stronie internetowej www.sroda.wlkp.pl, BIP, w Radiu Merkury, w TV Teleskop, w Gazecie Średzkiej (największym tygodniku powiatu średzkiego wielkopolskiego). Karty zgłoszeniowe i ankiety można było pobrać ze strony internetowej www.sroda.wlkp.pl. Wyłożono je także do pobrania w Urzędzie Miejskim w sekretariacie Urzędu i w Punkcie Obsługi Interesanta. W wyniku przeprowadzonego naboru zadań do programu rewitalizacji do Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej wpłynęły zgłoszenia projektów (karty zgłoszeniowe), które zostały uwzględnione w niniejszym Programie. Strona 113 z 129

W związku z pojawieniem się nowej możliwości finansowania z inicjatywy JESSICA przedsięwzięć rewitalizacyjnych odnoszących się do obiektów oświatowych na wniosek właścicieli Wyższej Wielkopolskiej Szkoły Społeczno Ekonomicznej oraz Przedszkola ZOO do Lokalnego Programu Aktualizacji dopisane zostały powyższe obiekty. Tak zaktualizowany program został przekazany do konsultacji społecznych, które zakończyły się 12 sierpnia. Podczas konsultacji każdy mieszkaniec Środy Wielkopolskiej mógł wnieść do projektu aktualizacji programu swoje wnioski i opinie czy propozycje konkretnych projektów rewitalizacji. W wyniku przeprowadzonych konsultacji do projektu aktualizacji nie zostały wniesione żadne zastrzeżenia. Program został poddany konsultacji społecznej. Strona 114 z 129

10. Zatwierdzenie programu Niniejsza aktualizacja Lokalnego Programu Rewitalizacji dla miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2016 została zatwierdzona uchwałą Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej nr XXV/396/2012 z dnia 30.08.2012r. zmieniającą uchwałę w sprawie zatwierdzenia Lokalnego Programu Rewitalizacji dla miasta Środa Wielkopolska na lata 2011-2015. Strona 115 z 129

11. Załączniki 11.1. Wzór ankiety Ankieta dotycząca Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Środa Wielkopolska Poprzez wskazanie odpowiedzi prosimy wstawić X w odpowiedniej kratce Płeć Kobieta Mężczyzna Wiek 15-24 lata 25-35 lat 36-64 lat Powyżej 64 lat Wykształcenie Podstawowe Zawodowe Średnie ogólne/zawodowe Policealne Wyższe Grupa zawodowa Bezrobotny Emeryt/rencista Uczeń/student Pracownik Przedsiębiorca Zatrudnienie (dotyczy osób pracujących) Sektor prywatny Sektor publiczny Nie dotyczy W jakiej części Środy Wielkopolskiej Pan/i zamieszkuje? Osiedle:... Ulica:... Jaki typ lokalu Pan/i zamieszkuje? Komunalny Spółdzielczy Własnościowy (Wspólnota Mieszkaniowa) Dom jednorodzinny Inne (np. najem) Strona 116 z 129

Wyposażenie lokalu mieszkalnego w instalacje techniczno-sanitarne: Bieżąca woda zimna Bieżąca woda ciepła Centralne ogrzewanie zbiorowe Centralne ogrzewanie lokalne Gaz z sieci Łazienka Proszę wskazać dostępność w miejscu zamieszkania do punktów handlowych i usługowych: Wystarczająca dostępność Niewystarczająca dostępność Brak dostępności Proszę o wskazanie dostępności do obiektów przestrzeni publicznej (parki, skwery, zieleńce, aleje, place zabaw): Wystarczająca dostępność Niewystarczająca dostępność Brak dostępności Proszę o wskazanie dostępności do obiektów o funkcjach społecznych na terenie zamieszkania (świetlice osiedlowe, obiekty kulturalne i sportowe): Wystarczająca dostępność Niewystarczająca dostępność Brak dostępności Jakie uciążliwości występują w miejscu Pana/i zamieszkania? Brak parkingu Zły stan techniczny ulic i chodników Zniszczona zieleń osiedlowa Duże natężenie ruchu samochodowego Zanieczyszczenie środowiska poprzez odpady Hałas Inne:... Bezpieczeństwo w miejscu zamieszkania i okolicy: Czuję się bezpiecznie o każdej porze Czuję się bezpiecznie tylko w dzień Nie czuję się bezpiecznie Trudno wskazać odpowiedź Które z wymienionych problemów są charakterystyczne w miejscu Pana/i zamieszkania? Bójki i rozboje Kradzieże i wymuszenia Uszkodzenia i dewastacja mienia Awantury i kłótnie (rodzinne i sąsiedzkie) Wypadki i kolizje drogowe Inne:... Strona 117 z 129

Proszę o wskazanie przyczyn powyższych problemów: Bezrobocie Ubóstwo Alkoholizm Trudna młodzież Nieskuteczność instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo publiczne Inne:... Proszę o wskazanie 3 kluczowych działań, które powinny przyczynić się do rewitalizacji techniczno-przestrzennej Środy Wielkopolskiej: Zagospodarowanie i uporządkowanie przestrzeni publicznej (placów, rynków, parków, skwerów, zieleńców, alei, placów zabaw) Poprawa funkcjonalności ruchu kołowego i pieszego (drogi lokalne i osiedlowe, ciągów komunikacji pieszej, przejść dla pieszych, ścieżek rowerowych, parkingów) Renowacja, rewaloryzacja, konserwacja budynków o wartości architektonicznej i znaczeniu historycznym znajdujących się w rejestrze zabytków (m.in. zabytkowych kamienic) Remonty obiektów użyteczności publicznej na cele turystyczne, rekreacyjne i sportowe Remonty obiektów na cele kulturalne i społeczne Tworzenie stref bezpieczeństwa i zapobiegania przestępczości w zagrożonych miejscach miasta, w tym budowa lub remont oświetlenia, zakup i instalacja systemów monitoringu ulicznego Wymiana lub modernizacja zdegradowanej infrastruktury technicznej w zakresie: sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej i deszczowej, ciepłowniczej i energetycznej Tworzenie warunków lokalowych i infrastrukturalnych do rozwoju biznesu Proszę o wskazanie 3 kluczowych działań, które powinny przyczynić się do rewitalizacji gospodarczej Środy Wielkopolskiej: Rozwój bazy lokalowej dla przedsiębiorczości Zwolnienia podatkowe przy tworzeniu nowych miejsc pracy (podatek od nieruchomości) Rozwój doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i pozyskiwania środków finansowych Pozyskanie inwestorów z zewnątrz Tworzenie atrakcji turystycznych nakierowanych na wzrost ruchu turystycznego Strona 118 z 129

Inne:... Proszę o wskazanie 3 kluczowych działań, które powinny przyczynić się do rewitalizacji społecznej Środy Wielkopolskiej: Działania dotyczące przeciwdziałaniu wykluczeniu i patologiom społecznym Działania na rzecz organizacji spędzania wolnego czasu oraz aktywizacji dzieci i młodzieży Działania dotyczące dostosowania kwalifikacji do potrzeb rynku pracy (szkolenia, kursy przekwalifikujące) Działania dotyczące wzmocnienia opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi Inne:... Strona 119 z 129

11.2. Wzór karty zgłoszenia przedsięwzięcia rewitalizacyjnego Karta zgłoszenia projektu rewitalizacyjnego 1. Imię i nazwisko zgłaszającego:. 2. Adres budynku lub opis lokalizacji terenu:. 3. Numery działek, KW:. 4. Tytuł projektu:. 5. Zwięzły opis przedsięwzięcia:.... 6. Przewidywane korzyści społeczne:. 7. Inne uwagi:. Data (Podpis zgłaszającego) Strona 120 z 129

11.3. Dane OPS Środa Wielkopolska nazwa ulicy numeracja posesji liczba osób, które zgodnie z ustawą z 12 marca 2004r. o pomocy społecznej są uprawnione do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego 17 Września 2 0 20 Października 68 6 Akacjowa 1,2 0 Asnyka 1 0 Bembnisty 1,2 0 Brodowska 1,2,40 0 Czerwonego Krzyża 3,4,5,6,11,11a,11b,11c,12,12a,13,14,15,16,17,18,20,21,22a,22b,22c,23 7 Daszyńskiego 11b,11c,19,19b,19c,21,21a,28,30,32,34,40 39 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,14,15,16,17,18,19,20,21,22,23,24,25,27,29,30, Dąbrowskiego 31,32,33,34,35,36,37,38,39,40,41,42,43,44,45,46,47,48,49,50 70 Dowbor-Muśnickiego 1,2,3,4,5,6,7,10 0 Działkowa 1,2,2A,5,6,7,8,9 3 Dzikowskiego 1,4,5,6,8,9,10,11,14,16 0 Garncarska 1,2,3,4,6,8 6 Gen.Hallera 2 0 Górki 22 0 Harcerska 1,1A,2,3,3a,4,5,7,7a,8,8a,9,10,10a,11,12,12a,12b,13,14,14a,14b,14c,14d,15,15a,16,17,18,19,21,21a,21b,22,22a,22c,22d,22g,23b,23f,26,27,29,31,33,35,36,37,39,41,41a 20 Inwalidów Wojennych 1,1a,1b,2,3,5,6 0 Jana Polskiego 1/1,1/3 0 Kilińskiego 1,2,3,4,5,6,7,7a,7b,8,9,10,11,12,13,13a,13b,14,15,15a,16,17,18,19,19a,2 0,21,21a,22,22a,23,24,25,26a,27,28,29,30,31,35,36,37,38,39,41,41a,43, 47,55 35 Kolegiacka 4 3 Konopnickiej 1 0 1,2,2a,2b,3,3a,3b,4,5c,6,8,10,11,14,15,16,16a,18,20,21,22,23,24,25,26,2 Kosynierów 8,30,31,32,34,35a,35c,35d,35e,36,37,38,40,42,44,46,48,50,58,62,64,74 0 Kościuszki 1,3,5,6,6a,7,7a,7b,8,9 5 Krótka 1,2a,2b,3,4,5 1 Ks. Kozierowskiego 1,2,4,5,6,8,10 0 2, 2b, 3, 4, 5, 5A, 6, 6A, 7, 7A, 8, 9/1, 9/2, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, Kórnicka 19, 20/1, 20/2, 21, 22/1, 22/2, 22A, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30 21 Kwiatowa 1 0 Lipowa 2,3,4,5,6,7,8,9,10,11a,12,13,20,28,30 4 Łąkowa 1,2 0 Meissnera 1,2,3,4,5,6,7,8,9 0 Mickiewicza 1 1 Milewskiego 1,3,5,6,7,8,9,10,11,13,14,16,17,18,19,21,25,27 0 1,2,3,4,5,5a,7,7a,7b,7c,8,9,10,10a,11,12,12a,13,14,15,16,16a,18,19,20,2 Niedziałkowskiego 0a,20b,24,26,28 22 Os. Jagiellońskie 1,2,4 8 1,2,2a,2b,2d,2g,2o,3,4,4b,5,6,6a,7,8,8b,8c,8d,9,10,11,11a,12,13,13a,13b, Paderewskiego 13d,14,15 27 Strona 121 z 129

Palczewskiego 4 0 Plantaża 2,4,10,1,7,9,11,13,15,17,17A 15 Plażowa 2,3,4,5, 0 Poselska 5,5a,5b,18,20 0 Powstańców Wielkopolskich 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,14,16,18,20 10 Przecznica 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12 56 Ratuszowa 1 0 Reymonta 1 0 Rządkowskiego 3,4,5,6,8,10 0 Sejmikowa 1,2,2a,3,4,5,6,7,9,11,13 12 Sienkiewicza 1 0 Spacerowa 3 0 Sportowa 3,5,5a,5b,5c,5d,6,7,9,11,12 0 Stary Rynek 1,-17 6 1, 3, 5, 6, 7, 10/1, 10/2, 11, 12, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 28, Strzelecka 29, 30, 30a, 32, 33, 34, 36, 38 0 Surzyńskich 4,7 0 Szamarzewskiego 18 9 Szarych Szeregów 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14 0 Szarytek 6,8 7 Szpitalna 1,2,3,4,6,8, 0 Świętego Ducha 1,2,3,4,5,6,7,9 7 Świętego Wawrzyńca 2,2a 0 Taczaka 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,26,27,29,31,33,35 0 Topolska 3,4,5,6,6b,7,9,10,11 0 Tylna 3,5,7,10 0 Wałowa 1,2,3 7 Westerplatte 4,5,6,7,9 13 Weychana 0 0 Wiosny Ludów 1,2,3,4,10 5 Witosa 8,9,10,12,14,16,18,20,24,29,31,33,35,37,39 0 Zaremby 1 0 Żwirki i Wigury 1-11a 5 Strona 122 z 129

11.4. Mapa obszaru rewitalizowanego Strona 123 z 129