Podstawa prawna 1. Konstytucja RP (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483) 2. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 listopada 2005 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz. U. Nr 235 poz. 2000) 3. Ustawa z dnia 20 lutego 2004 r. o zmianie ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2004 Nr 49 poz. 467) 4. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2005 Nr 172 poz. 1439) 5. Rozporządzenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad podnoszenia flagi państwowej z godłem Rzeczypospolitej Polskiej przez polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne oraz inne oficjalne przedstawicielstwa i misje za granicą (Dz. U. 2002 Nr 34 poz. 324) 6. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 października 1990 r. w sprawie ochrony nazwy państwa polskiego (M.P. 1990 Nr 39 poz. 306) 7. Ustawa z dnia 18 maja 1990 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym oraz innych ustaw (Dz. U. 1990 Nr 34 poz. 199) 8. Ustawa z dnia 10 maja 1985 r. o zmianie niektórych przepisów prawa karnego i prawa o wykroczeniach (Dz. U. 1985 Nr 23 poz. 100) Strona 1 z 15
Wstęp Zgodnie z zapisem znajdującym się we wstępie do Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty: oraz artykułem 4 ustawy, gdzie czytamy: ; celowym wydaje się zdefiniowanie i określenie we współczesnej szkole najważniejszych pojęć oraz zachowań uczniów tworzących ceremoniał szkolny. Ceremoniał szkolny to opis sposobów przeprowadzania najważniejszych uroczystości szkolnych z udziałem sztandaru szkoły, to również zbiór zasad zachowania się dzieci i młodzieży w trakcie uroczystości szkolnych. Strona 2 z 15
SYMBOLE ZESPOŁU SZKÓŁ Do najważniejszych symboli szkolnych zaliczamy: 1) sztandar szkoły posiada szkoła podstawowa i gimnazjum, przechowywane są w kącikach patronów szkół; opiekę nad nimi sprawują Samorządy Uczniowskie. 2) godło szkoły jest znakiem rozpoznawczym, swoje godło (logo) posiada szkoła podstawowa oraz gimnazjum; należy je eksponować podczas uroczystości, na dyplomach, oficjalnych pismach urzędowych Zespołu Szkół. 3) hymn szkoły posiada szkoła podstawowa; jest on śpiewany na uroczystościach szkolnych z wyłączeniem świąt państwowych. Autorką słów jest, muzykę napisał Był w nim bojowiec artysta I człowiek, człowiek prawy. Nie szukał w życiu zasług Nie pragnął dla siebie sławy. Gdy wiatr historii powiał Rozszalał się demon wojny On młodość zebrał w szeregi Szare w ten czas niespokojny. Nie grały surmy bojowe Serca do walki się rwały Pieśnią porwaną z barykad Wolności mierzyli strzały. A gdy pokoju czas nastał, Kamyk na pióro zmienił broń Lecz wierny pozostał młodym Dając pomocną swą dłoń. Strona 3 z 15
Nauczał nas bardzo wiele Kamyk to hasło na dziś On naszym jest bohaterem On nam pokazał jak żyć. POCZET SZTANDAROWY Poczty sztandarowe wybierane są spośród uczniów klas piątych szkoły podstawowej oraz klas drugich gimnazjum w czerwcu każdego roku szkolnego. Oprócz składów zasadniczych wybierane są również składy rezerwowe. Sztandar szkoły podstawowej i gimnazjum powinien uczestniczyć w najważniejszych uroczystościach szkolnych, poza szkołą na zaproszenie innych szkół i instytucji oraz w uroczystościach państwowych i regionalnych. W przypadku, gdy poczty sztandarowe uczestniczą w uroczystościach pogrzebowych lub ogłoszono żałobę narodową, sztandar powinien być ozdobiony czarnym kirem. Wstążka czarnej materii zaczyna się w lewym górnym rogu, a kończy w połowie szerokości dolnej, czerwonej materii flagi. Nie jest określona szerokość kiru. Na sztandarze wstążkę kiru przywiesza się w miejscu jego zamocowania na drzewcu od lewej górnej strony do prawej. 1) uczeń ciemny garnitur, biała koszula, krawat, 2) uczennice białe bluzka, czarna spódnica. INSYGNIA POCZTU SZTANDAROWEGO 1) biało czerwone szarfy założone przez prawe ramię, zwrócone kolorem białym w stronę kołnierza, spięte na lewym biodrze, 2) białe rękawiczki. Całością spraw organizacyjnych pocztów zajmują się opiekunowie Samorządów Uczniowskich. Strona 4 z 15
UDZIAŁ SZTANDARÓW W UROCZYSTOŚCIACH Udział sztandaru w uroczystościach na terenie szkoły dotyczy głównie: 1. Uroczystości rocznicowych np. Konstytucji 3 Maja, Święta Niepodległości. 2. Ceremonii ślubowania pocztów sztandarowych. 3. Ceremonii ślubowania klas pierwszych szkoły podstawowej i gimnazjum. 4. Ceremonii przyrzeczenia klas kończących szkołę podstawową i gimnazjum. 5. Rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego. Podstawowe postawy i chwyty sztandaru postawy postawa zasadnicza postawa spocznij opis chwytu sztandaru Sztandar położony na trzewiku drzewca przy prawej nodze na wysokości czubka buta. Drzewce przytrzymywane prawa ręką powyżej pasa, łokieć prawej ręki lekko przyciśnięty do ciała. Lewa ręka jak w postawie zasadniczej. Sztandar trzymany przy prawej nodze jak w postawie zasadniczej. Chorąży i asysta w postawie spocznij. postawa na ramię Chorąży kładzie drzewce prawą ręką (pomaga lewą) na prawe ramię i trzyma je pod kątem 45 0. Płat sztandaru musi być oddalony od barku przynajmniej na szerokość dłoni. postawa prezentuj Z postawy zasadniczej chorąży podnosi prawą ręką sztandar do położenia przy prawym ramieniu (dłoń prawej ręki na wysokość barku), następnie lewą ręką chwyta drzewce sztandaru tuż pod prawą, po czym opuszcza prawą ręką drzewce sztandaru do położenia pionowego przy prawym ramieniu. Lewa dłoń chwyta drzewce poniżej prawego barku. salutowanie sztandarem w miejscu salutowanie sztandarem w marszu Wykonuje się z postawy prezentuj ; chorąży robi zwrot w prawo skos z równoczesnym wysunięciem lewej nogi w przód na odległość jednej stopy i pochyla sztandar w przód do 45 0. Po czasie salutowania przenosi sztandar do postawy prezentuj. Z położenia na ramię w taki sam sposób jak przy salutowaniu w miejscu. Komendy: na prawo patrz - pochyla sztandar; baczność - bierze sztandar na ramię. Strona 5 z 15
Wprowadzenie sztandaru lp. komendy i ich kolejność opis sytuacyjny zachowania się uczestników po komendzie poczet sztandarowy sztandar 1. proszę o powstanie uczestnicy powstają przed wprowadzeniem sztandaru przygotowanie do wejścia postawa na ramię 2. szkoły wprowadzić uczestnicy w postawie zasadniczej 1) wprowadzenie sztandaru(ów) 2) zatrzymanie na ustalonym miejscu 1) w postawie na ramię w marszu 2) postawa prezentuj 3. do hymnu uczestnicy jak wyżej postawa zasadnicza postawa salutowanie w miejscu 4. po hymnie uczestnicy w postawie spocznij spocznij 1) postawa prezentuj 2) postawa spocznij 5. można usiąść uczestnicy siadają spocznij postawa spocznij Wyprowadzenie sztandaru lp. komendy i ich kolejność opis sytuacyjny zachowania się uczestników po komendzie poczet sztandarowy sztandar 1. proszę o powstanie uczestnicy powstają przed wyprowadzeniem sztandaru spocznij postawa spocznij 2. szkoły wyprowadzić uczestnicy w postawie zasadniczej 1) postawa zasadnicza 2) wyprowadzenie sztandaru 2) postawa na ramię w marszu 3. spocznij uczestnicy siadają lub opuszczają miejsce uroczystości ---------------- ---------------- Strona 6 z 15
Ceremoniał ślubowania pocztów sztandarowych Odbywa się w czasie uroczystego zakończenia roku szkolnego. Przed wprowadzeniem sztandaru należy odczytać uchwałę Rady Pedagogicznej z podaniem nazwisk obsad pocztów sztandarowych. lp. komendy i ich kolejność opis sytuacyjny zachowania się uczestników po komendzie poczet sztandarowy sztandar 1. proszę o powstanie uczestnicy powstają postawa spocznij postawa spocznij 2. szkoły wprowadzić uczestnicy w postawie zasadniczej wprowadzenie sztandaru zatrzymanie się na ustalonym miejscu 1) postawa na ramię w marszu 2) postawa zasadnicza 3. poczet sztandarowy w składzie: 1) chorąży uczeń 2) asysta uczennica uczennica Wystąp! zasadnicza, nowy skład pocztu występuje i ustawia się: chorąży z przodu sztandaru, asysta przodem do bocznych płaszczyzn sztandaru w odległości 1 metra od sztandaru postawa zasadnicza 2) postawa prezentuj 4. do ślubowania zasadnicza, nowy skład pocztu sztandarowego unosi prawe dłonie (palce jak przy salutowaniu) na sztandar i powtarza tekst ślubowania postawa zasadnicza postawa salutowanie w miejscu 5. po ślubowaniu spocznij, nowy skład pocztu opuszcza dłonie po ślubowaniu postawa zasadnicza postawa prezentuj 6. szkoły przekazać zasadnicza 1) dotychczasowa asysta przekazuje insygnia, 2) ustawia się obok nowej asysty po lewej i prawej stronie, 3) chorąży przekazuje sztandar, 4) ustawia się obok przekazanego sztandaru sztandar w postawie spocznij Strona 7 z 15
7. baczność, chorąży uczeń... asysta uczennica... uczennica... odmaszerować zasadnicza, ustępujący poczet przechodzi na wyznaczone miejsce Dyrektor dokonuje wręczenia pamiątkowych nagród. 2) postawa spocznij 1) postawa prezentuj 2) postawa spocznij spocznij 8. szkoły wyprowadzić zasadnicza 2) wyprowadzenie sztandaru 2) postawa na ramie w marszu 9. spocznij uczestnicy siedzą ------------- ------------- Ceremoniał ślubowania klas pierwszych lp. komendy i ich kolejność opis sytuacyjny zachowania się uczestników po komendzie poczet sztandarowy sztandar 1. proszę o powstanie uczestnicy wstają ------------- ------------- 2. szkoły wprowadzić zasadnicza 1) wprowadzenie sztandaru 2) zatrzymanie na ustalonym miejscu 1) postawa na ramię w marszu, 2) postawa zasadnicza 3. do ślubowania wystąp zasadnicza występują uczniowie do ślubowania postawa zasadnicza 1) postawa prezentuj 2) postawa zasadnicza 4. do ślubowania zasadnicza, ślubujący podnoszą prawą rękę do ślubowania (palce jak przy salutowaniu) na wysokość oczu postawa zasadnicza 1) postawa prezentuj 2) postawa salutowanie w miejscu 5. po ślubowaniu uczestnicy spocznij, ślubujący opuszczają rękę postawa spocznij 1) postawa prezentuj 2) postawa zasadnicza Strona 8 z 15
6. szkoły wyprowadzić zasadnicza 2) wyprowadzenie sztandaru 2) postawa na ramię w marszu 7. spocznij uczestnicy siadają ------------ ------------ Ceremoniał przyrzeczenia uczniów kończących szkołę lp. komendy i ich kolejność opis sytuacyjny zachowania się uczestników po komendzie poczet sztandarowy sztandar 1. proszę o powstanie uczestnicy wstają ------------- ------------- 2. szkoły wprowadzić zasadnicza 1) wprowadzenie sztandaru 2) zatrzymanie na ustalonym miejscu 1) postawa na ramię w marszu, 2) postawa zasadnicza 3. do przyrzeczenia zasadnicza, przyrzekający podnoszą prawą rękę do przyrzeczenia (palce jak przy salutowaniu) na wysokość oczu postawa zasadnicza 1) postawa prezentuj 2) postawa salutowanie w miejscu 4. po przyrzeczeniu uczestnicy spocznij, przyrzekający opuszczają rękę postawa spocznij 1) postawa prezentuj 2) postawa zasadnicza 5. szkoły wyprowadzić zasadnicza 2) wyprowadzenie sztandaru 2) postawa na ramię w marszu 7. spocznij uczestnicy siadają ------------ ------------ Uroczystości kościelne Sztandar jest wprowadzany i wyprowadzany bez podawania komend. W czasie wprowadzania sztandaru wszyscy wstają. Poczet przechodzi przez kościół, trzymając sztandar pod kątem 45% do przodu i staje po lewej lub po prawej stronie, bokiem do ołtarza i do zgromadzonych wiernych, podnosząc sztandar do pionu. Strona 9 z 15
W trakcie mszy św. lub innej uroczystości członkowie pocztu sztandarowego nie klękają, nie przekazują znaku pokoju i nie wykonują żadnych innych gestów, stojąc cały czas w pozycji Baczność lub Spocznij. Pochylenie sztandaru pod kątem 45% do przodu w pozycji Baczność następuje w sytuacjach: 1) podczas każdego podniesienia Hostii: w czasie Przemienienia, przed Komunią św. oraz w trakcie trzykrotnego podniesienia Monstrancji przy wystawieniu Najświętszego Sakramentu; 2) podczas opuszczania trumny do grobu; 3) podczas ogłoszenia minuty ciszy dla uczczenia czyjejś pamięci; 4) podczas składania wieńców, kwiatów i zniczy przez wyznaczone delegacje; na każde polecenie opuszczenia sztandaru wydane przez kapłana lub inną przemawiającą osobę. SYMBOLE PAŃSTWOWE 1. Godło i flaga są symbolami państwa, do których należy się odnosić z czcią i szacunkiem. 2. Znaki państwowe mają pierwszeństwo przed każdym innym znakiem, np. znakami samorządowymi, organizacji, instytucji itp. 3. Miejscem pierwszym (uprzywilejowanym) jest zawsze prawa strona osoby stojącej tyłem do budynku lub na prawo od godła, patrząc od strony godła (tj. kierunek, w którym patrzy orzeł). W heraldyce przyjmuje się odwrotny kierunek patrzenia, tj. nie z punktu widzenia obserwatora, ale z punktu widzenia godła lub flagi. 4. Znaki państwowe gospodarza mają pierwszeństwo przed równorzędnymi im w hierarchii znakami państwa, w imieniu, którego odbywa się wizyta władz państwowych. 5. Tradycyjnie godło i flaga pełnią rolę szczególnych znaków informacyjnych należy je umieszczać w takich miejscach i w takiej liczbie, aby tę rolę spełniały; przy zwielokrotnieniu stają się dekoracją. W instytucji zobowiązanej do używania godła i wywieszania flagi RP zapisy określające odpowiedzialność za używanie symboli państwowych powinny być wprowadzone do regulaminu organizacyjnego lub innego dokumentu w przypadku Zespołu Szkół w Lubrańcu takim dokumentem jest. Zakres obowiązków osoby odpowiedzialnej za symbole państwowe obejmuje w szczególności: 1) właściwe umieszczanie godła i flag, Strona 10 z 15
2) okresowe sprawdzanie ich stanu, wymianę zużytych, 3) terminowe wywieszanie flag, zbieranie flag; 4) wycofanych z użytku w celu ich godnego zniszczenia. Używanie godła i flagi musi być zgodne z wzorami określonymi w ustawie. W związku z tym przy zakupie nowych godeł i flag należy upewnić się, że są zgodne z wzorami zawartymi w ustawie. W Polsce nie ma wymogu uzyskania licencji na produkcję godeł i flag odpowiadających wzorom ustawowym. W rezultacie dostępne na rynku godła i flagi często nie spełniają wymogów ustawowych (np. nie zachowanie wymaganych proporcji, kolorów, odcieni, kształtów itp.). Godła i flagi powinny być utrzymywane w czystości i w dobrym stanie fizycznym, tj. niezniszczone, nieuszkodzone, niezgniecione, niepostrzępione, niewyblakłe itp. Godła i flagi powinny być przechowywane w czystym pomieszczeniu, w sposób zabezpieczający je przed zniszczeniem lub kradzieżą. Wycofane z użycia godła i flagi są gromadzone i niszczone poprzez spalenie, po pozbawieniu ich cech używalności. Metalowe tablice z godłem należy dokładnie zamalować przed zezłomowaniem lub pociąć. Sekretarz Zespół Szkół w Lubrańcu zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji przychodów (zakupy) oraz rozchodów (protokoły niszczenia) godła i flag. Godło Godło należy umieszczać w sposób zapewniający mu należną cześć i szacunek. Poza wizerunkiem godła zgodnym z ustawą, możliwe jest eksponowanie wizerunku orła artystycznie przetworzonego, jednak nie może on zastępować wizerunku ustawowego. Siedziba Zespołu Szkół zobowiązana jest do umieszczania godła: Na zewnątrz Tablica z godłem po prawej stronie lub nad wejściem do budynku oraz tablica z nazwą Zespołu Szkół, po prawej stronie lub poniżej godła. Wewnątrz (pomieszczenia urzędowe, sale lekcyjne) Przez pomieszczenia urzędowe należy rozumieć pomieszczenia zajmowane przez kadrę kierowniczą jednostki (tj. ścisłe kierownictwo). Pozycja godła w pomieszczeniu najlepiej na ścianie na wprost wejścia, nad biurkiem dyrektora, wicedyrektora albo na innej ścianie w miejscu Strona 11 z 15
widocznym od wejścia. Na tej samej ścianie lub części ściany, na której umieszczone jest godło, nie należy umieszczać innych obiektów (np. kalendarze, obrazy, zdjęcia, tablice itp.). Dokumenty Używanie wizerunku orła na pismach i dokumentach urzędowych jest wykorzystywane w oparciu o przepisy odrębne Rozporządzenia MENIS z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz. U. 2010 nr 97 poz. 624 z póź. zm.) Flaga Flaga państwowa może być wyeksponowana na stałe przed szkołą, np. przy wejściu, w celu podkreślenia, że jest to urząd państwowy. W nocy flaga powinna być oświetlona. Flagę podnosi się wciąga na maszt przed budynkiem, umieszcza na drzewcu na ścianie budynku lub wewnątrz. Flagę umieszcza się na siedzibie Zespołu Szkół w Lubrańcu podczas: 1. Uroczystości, rocznic i świąt państwowych: 1) flaga podniesiona na lub przed siedzibą, a ponadto budynek powinien być dodatkowo udekorowany flagami; 2) flagi powinny być podniesione najpóźniej do godziny 8.00; 3) jeżeli uroczystość, rocznica lub święto przypada w przeddzień dni wolnych od pracy, flagi mogą być podniesione przez kilka dni, z tym że jeżeli są pozostawione na noc, to powinny być oświetlone; 4) wielkość flagi powinna być dostosowana do wielkości obiektu oraz warunków otoczenia. Szczegółowe wskazówki dotyczące postępowania z flagą państwową 1) Na fladze nie wolno umieszczać ani przyczepiać do niej żadnego znaku, litery słowa, liczby, czy jakiegokolwiek rysunku. 2) Gdy flaga jest wywieszona, powinna zajmować pozycję uprzywilejowaną. Powinna być tak umieszczana, aby nie dotykała podłoża, podłogi lub nie była zamoczona w wodzie. 3) Flaga powinna być zabezpieczona przed zniszczeniem, zerwaniem lub upadkiem na ziemię. Podczas ulewy lub przy bardzo silnym wietrze flagę należy zdjąć lub, jeżeli musi Strona 12 z 15
być wywieszona należy dbać, aby nie uległa zniszczeniu lub zerwaniu, o ile do tego dojdzie, należy ją bezzwłocznie zdjąć. 4) Flaga powinna być wciągana na maszt i opuszczana w sposób energiczny, a jeżeli podczas jej podnoszenia jest wykonywany hymn, tempo podnoszenia flagi należy dostosować do czasu wykonywania hymnu (zacząć i skończyć jednocześnie). 5) Jeżeli flaga jest umieszczona na podium mówcy, powinna znajdować się na prawo od mówcy zwróconego twarzą do słuchaczy lub płasko na ścianie, nad mówcą lub za nim. 6) Po przecięciu wstęgi w barwach państwowych z okazji uroczystości otwarcia jakiegoś obiektu lub odsłonięcia pomnika, wstęgę należy zabezpieczyć, aby nie upadła na ziemię, nie leżała na ziemi, ani nie była deptana. 7) Jeśli używa się flagi do przykrycia posągu lub pomnika podczas uroczystości jego odsłaniania, nie można dopuścić, aby flaga upadła na ziemię. 8) W przypadku ogłoszenia żałoby narodowej flagę wywiesza się opuszczoną do połowy masztu w ten sposób, że podnosi się ją do samej góry, a następnie opuszcza do połowy masztu. Przy jej zdejmowaniu podobnie, należy najpierw podnieść ją do samej góry, następnie opuścić całkowicie. 9) W obchodach, podczas których używane są flagi z papieru, należy zapewnić odpowiednie warunki do ich zebrania po zakończeniu uroczystości oraz odpowiedniego zniszczenia, flagi nie powinny być wyrzucane do śmietnika ani rzucane na ziemię. Eksponowanie flagi Rzeczpospolitej Polski z innymi flagami. 1. Flaga RP powinna być podnoszona jako pierwsza i opuszczana jako ostatnia. 2. Flaga państwowa nie powinna być wywieszana na jednym maszcie lub drzewcu razem z inną flagą. 3. Jeżeli flaga państwowa jest eksponowana w jednej linii z innymi flagami (np. samorządowymi), powinna zajmować pozycję uprzywilejowaną, tj. skrajną na prawo. 4. Flagi organizacji międzynarodowych (np. Unii Europejskiej) nie mają statusu flag państwowych i powinny zajmować drugie miejsce w stosunku do flagi państwowej, tj. po lewej stronie. 5. Gdy flaga państwowa jest umieszczona przy ścianie z inną flagą na skrzyżowanych drzewcach, flaga RP powinna być umieszczona po prawej stronie, a jej drzewce powinno być umieszczone przed drzewcem drugiej flagi. Strona 13 z 15
Zasady umieszczania większej liczby flag. 1. Dwie flagi oraz cztery i więcej: pozycja uprzywilejowana skrajna i po prawej stronie (flaga RP powinna być po prawej stronie, następnie flagi gości umieszczone wg nazw państw w porządku alfabetycznym w języku polskim, angielskim, francuskim lub innym, zależnie od okoliczności). 2. Trzy flagi: pozycja uprzywilejowana w środku, drugie miejsce po prawej stronie, trzecie po lewej. Wskazówki dla nauczycieli, uczniów i pracowników niepedagogicznych. 1. Wywieszamy flagi, aby uczcić ważne uroczystości, rocznice i święta państwowe. 2. Flagi możemy wywieszać również wówczas, kiedy chcemy uczcić ważne wydarzenia naszego życia prywatnego, tak robi się w wielu krajach. 3. Flaga z godłem nie powinna być używana przez obywateli, ponieważ jest zastrzeżona wyłącznie dla grupy podmiotów określonych w ustawie (placówki dyplomatyczne, lotniska, samoloty cywilne podczas lotów za granicą, kapitanaty portów, statki morskie). 4. Flaga, którą wywieszamy powinna być czysta, wyprasowana. 5. Wywieszona flaga powinna być przymocowana w taki sposób, aby nie uległa zerwaniu, np. przywiązana lub przymocowana pinezką do drzewca. 6. Flaga powinna być tak umieszczana, aby nie dotykała podłoża, podłogi lub nie była zamoczona w wodzie. 7. Podczas ceremonii podnoszenia albo opuszczania flagi lub gdy flaga jest niesiona podczas pochodu, przemarszu, przeglądu, wszystkie osoby, z wyjątkiem tych, które są w mundurach, powinny być zwrócone twarzą do flagi i przyjąć postawę wyprostowaną. 8. Nie wywiesza się godła ani flagi, jeżeli są one brudne, podarte, spłowiałe lub pomazane. 9. Flagi opuszczamy do połowy masztu tylko w szczególnych, określonych sytuacjach (np. żałoba). 10. Drzewce lub maszt flagi przeznaczone są tylko do tego celu, nie umieszcza się na nich żadnych dekoracji ani znaków reklamowych. 11. Na godle ani fladze nie należy umieszczać jakichkolwiek napisów, rysunków, znaków, liter, obrazków. 12. Pamiętamy, że flaga lub barwy wywieszane do góry nogami nie symbolizują państwa polskiego. Strona 14 z 15
13. Należy zwracać uwagę na właściwą kolejność barw, jeżeli umieszczane są pionowo, kolor biały powinien znajdować się po lewej stronie płaszczyzny oglądanej z przodu. 14. Osoby z umieszczonym na ubraniu wizerunkiem godła lub flagi powinny zachowywać się godnie. 15. Artystyczne przetworzenia wizerunków flagi lub godła nie mogą ich ośmieszać. 16. Symboli państwowych nie umieszcza się na chusteczkach, serwetkach lub innych przedmiotach przeznaczonych do okresowego użycia i następnie wyrzucanych. 17. Niedopuszczalne jest niszczenie lub uszkadzanie godła albo flagi ani niegodne zachowanie przy symbolach. 18. Podczas wykonywania lub odtwarzania hymnu państwowego obowiązuje zachowanie powagi i spokoju oraz zdjęcie nakrycia głowy (mężczyźni). 19. Symbole państwowe innych państw należy traktować z takim samym szacunkiem, jakiego oczekujemy od innych w stosunku do polskich symboli państwowych. Ceremoniał został zatwierdzony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej dnia 10 października 2013 r. Strona 15 z 15