Ks. Krzysztof Kluk Dykcjonarz roślinny, w którym podług układu Linneusza są opisane rośliny, nie tylko krajowe dzikie, pożyteczne albo szkodliwe: na roli, w ogrodach, oranżeriach utrzymywane: ale oraz i cudzoziemskie, które w kraju pożyteczne być mogły". Tom I, (od litery A do E), Warszawa 1786
powierzchnia w ha Powierzchnia uprawy kukurydzy na przestrzeni lat 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 1965 1980 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2003 2006 2009 kiszonka ziarno
Forma gospodarowania a stan zachwaszczenia kukurydzy w latach 1965-1990 (wg. J. Rola 1982) 10-15 gatunków - prawidłowa agrotechnika - herbicydy uzupełniająco 30-70 gatunków - braki w wyposażeniu maszyn - wadliwa agrotechnika - herbicydy niezbędne do 10 gatunków - prawidłowa agrotechnika - herbicydy sporadycznie stan zachwaszczenia I mały II średni III duży
KOSZTY BEZPOŚREDNIE UPRAWY KUKURYDZY NA ZIARNO Ziarno siewne Nawozy Herbicydy Siew, uprawa,nawożenie,opryski, zbiór Dosuszanie Podatki Praca własna SKUTKI NIEWŁAŚCIWEGO ZASTOSOWANIA HERBICYDÓW (wg. J Rola 1989) POW ZASIEWÓW KUKURYDZY % POKRYCIA PRZEZ CHWASTY STRATY PLONÓW 25% 0-20% MAŁE <15% 25% 20-30% ŚREDNIE 15-45% 35% 50-70% DUŻE 45-60% 15% >75% MASOWE do 100%
Skutki stosowania herbicydów triazynowych NEGATYWNE PRZENIKANIE DO WÓD GRUNTOWYCH POZYTYWNE MOŻLIWOŚĆ STOSOWANIA ICH W WIELU MIESZANINACH DŁUGI OKRES ZALEGANIA W GLEBIE DUŻA LICZBA ZWALCZANYCH GATUNKÓW KOMPENSACJA GATUNKÓW ŚREDNIOWRAŻLIWYCH UODPARNIANIE CHWASTÓW DŁUGI OKRES ODDZIAŁYWANIA ZAPOBIEGANIE WTÓRNEMU ZACHWASZCZENIA KONKURENCYJNA CENA
Przykłady systemów chemicznego odchwaszczania kukurydzy w zależności od stanu zachwaszczenia plantacji Stan zachwaszczenia WARIANT I Chenopodium album, Sinapis arvensis, Amaranthus retroflexus, Thlaspi arvense, Lamium spp., Viola arvensis, Brasica napus WARIANT II chwasty jak w SYSTEMIE I, dodatkowo występuje Echinochloa crus-galli, Setaria viridis WARIANT III chwasty jak w SYSTEMIE I, dodatkowo występuje Galium aparine WARIANT IV chwasty jak w SYSTEMIE I, dodatkowo występuje Viola arvensis Herbicydy po wschodach chwastów w fazie 3-4 liści kukurydzy Gesaprim 50 WG (atrazine) (3 kg/ha ) Gesaprim 50 WG (atrazine) + Dual (s-metolachlor) (2kg + 1,5l/ha) Gesaprim 50 WG (atrazine) + Banvel 480 SL (dikamba) (1,5kg + 0,5l/ha) Gesaprim 50 WG (atrazine) + Lentagran 50 WG (pyridat) (2kg + 2kg/ha)
W dobie intensywnych przemian agrarnych, zarówno nowoczesne metody regulacji zachwaszczenia kukurydzy, jak i uproszczenia w agrotechnice, błędy w zmianowaniu roślin, ograniczenia w stosowaniu herbicydów mogą dokonać istotnych zróżnicowań w zbiorowiskach segetalnych Rozpoznanie ilościowego i jakościowego składu flory segetalnej oraz przestrzennego jej rozmieszczenia na terenie kraju powinno stanowić ekologiczną podstawę ustalenia odpowiedniej strategii ochrony kukurydzy przed gatunkami chwastów dominujących i konkurencyjnych, stanowiących zagrożenie dla jej plonowania
Zmiany stanu zachwaszczenia Jakościowe duży przedział czasowy Ilościowe w sezonie wegetacyjnym (agrotechnika, przebieg pogody, herbicydy) Gatunki chwastów 1970 1980 1990 1995 2000 2010 Sinapis arvensis Agropyron repens Cirsium arvense Stelaria media Polygonaceae Viola arvensis Anthemideae Chenopodium album Setaria glauca Echinochloa crus-galli Występowanie chwastów w kukurydzy małe średnie duże
Stan zachwaszczenia gatunkami jednoliściennymi w kukurydzy na podstawie zdjęć fitosocjologicznych wykonanych w latach1970-95 Kompleks glebowy (Liczba zdjęć) 1i 2 (1112) 4 i 5 (328) 5 i 6 (565) Chwastnica jednostronna Włośnica zielona Perz właściwy WP 946 294 244 S IV II II WP 335 36 672 S V III IV WP 443 278 1002 S IV II V
Stan zachwaszczenia gatunkami dwuliściennymi w kukurydzy na podstawie zdjęć fitosocjologicznych wykonanych w latach1970-95 Kompleks glebowy (Liczba zdjęć) Komosa biała Gwiazdnica pospolita powojow. Rdesty plamisty Skrzyp polny 1 i 2 (1112) 4 i 5 (328) 5 i 6 (565) WP 1364 467 42 43 - S V IV I I - WP 989 627 109 79 28 S V V III II III WP 782 569 58 47 189 S V V I I IV
Zbiorowiska chwastów na typowych stanowiskach glebowych Dolnego Śląska w latach 2000-2009 Kompleksy 1 i 2 (duży udział czarnych ziem) -chwastnica jednostronna, komosa biała, szarłat szorstki, blekot pospolity, psianka czarna, lulek czarny Kompleksy 2 i 4 (duży udział gleb brunatnych) -chwastnica jednostronna+włośnice, komosa biała, rdesty, przytulia czepna, bylica pospolita, Kompleksy 3 i 5 (duży udział gleb płowych) -chwastnica jednostronna, perz właściwy, komosa biała, tasznik pospolity, bratek polny, przetaczniki, rumian polny, chaber bławatek,
Strategia regulacji zachwaszczenia powinna uwzględniać: stosowanie programów decyzyjnych ochrony kukurydzy na podstawie znajomości stopnia zagrożenia i progów szkodliwości chwastów ustalenie kompromisu pomiędzy zabiegiem herbicydowym a zachowaniem stanu bioróżnorodności agrocenozy minimalizację kosztów regulacji zachwaszczenia
Strategia regulacji zachwaszczenia powinna uwzględniać: rozpoznanie zasięgów występowania chwastów uodpornionych na stosowane herbicydy wytypowanie środków bezpiecznych dla jakości ziarna kukurydzy rozszerzenie zakresu stosowania adiuwantów, jako środków podnoszących aktywność biologiczną herbicydów stosowanie nowoczesnej aparatury do aplikacji herbicydów
Metody regulacji zachwaszczenia kukurydzy Mechaniczna uprawa Racjonalne zmianowanie zabiegi pielęgnacyjne uwzględniające chemiczną regulację zachwaszczenia SYSTEMY INTEGROWANE (KOMPLEKSOWE) Uprawa mechaniczna pełna uproszczona bezorkowa Udział herbicydów niewielki średni maksymalny
Korzyści stosowania metod chemicznych ograniczenie zachwaszczenia obniżenie kosztów na pielęgnację i zbiór roślin podniesienie efektywności integrowanych metod ochrony roślin Polska 2009 - % pól zachwaszczonych w stopniu Roślina uprawna małym średnim dużym Kukurydza 75 15 10
Optymalizacja kosztów regulacji zachwaszczenia -p poprawna agrotechnika - zmianowanie roślin - progi szkodliwości chwastów obniżenie dawek herbicydów dobór herbicydów do niszczenia chwastów odpornych - stosowanie adjuwantów - opryskiwanie wielokrotne
*) tylko dla gatunków dwuliściennych Możliwość zabezpieczenia uprawy kukurydzy przed chwastami uodpornionymi Gatunki chwastów A) O odporności zidentyfikowanej Amaranthus retroflexus Chenopodium album Echinochloa crus-galli Solanum nigrum Euphorbia helioscopia Digitaria sanquinalis B) Nie oznaczone z predyspozycją do uodparniania Polygonum persicaria Polygonum arvensis Polygonum convolvulus Setaria viridis Senecio vulgaris substancja aktywna herbicydów Powodująca odporność atrazyna symazyna cyanazyna Do zwalczania nicosulfuron rimsulfuron 2,4-D* MCPA* dikamba* foramsulfuron + jodosulfuron acetochlor Florasulam isoksaflutol
Skuteczność herbicydów w niszczeniu AMARE i CHEAL w kukurydzy: kontrola Aspekt 500 SC Gesaprim 50 WP 32 kg/ha Milagro 040 S.C. + Aminopielik Gold 530 EW
Wyzwania dla ochrony kukurydzy przed zachwaszczeniem nowoczesne programy decyzyjne ochrony kukurydzy przed chwastami w oparciu o znajomość ich zagrożenia i wyznaczone progi szkodliwości zmniejszenie kosztów zabiegów oraz ryzyka zanieczyszczenia środowiska poprzez optymalizację dawek herbicydów rozszerzenie zakresu stosowania adiuwantów, jako środków podnoszących aktywność biologiczną herbicydów
Wyzwania dla ochrony kukurydzy przed zachwaszczeniem rozpoznanie zasięgu występowania chwastów uodpornionych na herbicydy oraz udoskonalenie metod ich identyfikacji w uprawie kukurydzy wdrożenie systemów GIS i GSP oraz wysokorozwiniętych technologii do precyzyjnego stosowania herbicydów badanie skutków uprawy odmian kukurydzy genetycznie modyfikowanych odpornych na herbicydy
Wyzwania dla ochrony kukurydzy przed zachwaszczeniem badanie wpływu herbicydów na jakość ziarna kukurudzy wprowadzenie alternatywnych metod regulacji zachwaszczenia do szerokiej praktyki monitoring i opracowanie metod zwalczania gatunków inwazyjnych