Rozdział III - System operacyjny i jego hierarchia 2.3. Struktura systemu operacyjnego Wszystkie dokumenty i programy, których używamy na co dzień, oraz cały system operacyjny znajdują się (są zapisane) na nośniku danych, z reguły dysku twardym. Aby lepiej wytłumaczyć wszystkie pojęcia związane z położeniem danych, posłużymy się porównaniami z życia codziennego, aby każdy początkujący użytkownik mógł to dobrze zrozumieć. Obecnie na rynku występują twarde dyski o różnych pojemnościach, można je porównać do mieszkań o różnych powierzchniach użytkowych. Praca z dyskiem twardym niepodzielonym na mniejsze części może przypominać użytkowanie mieszkania, w którym znajduje się tylko jedno pomieszczenie. Na pewno można by w nim mieszkać, nawet ustawiać meble, ale zdecydowanie utrudniałoby to codzienne życie. Również praca z jedną dużą przestrzenią dyskową nie jest wygodna. Dlatego też często jeden fizyczny dysk twardy jest podzielony na kilka dysków logicznych (wirtualnych), a suma ich pojemności odpowiada pojemności całego dysku twardego. Każda część dysku twardego nazywana jest partycją. Oznaczane są kolejnymi literami alfabetu, poczynając od litery C. Litera A przypisana jest stacji dyskietek, natomiast nośniki optyczne, typu CD-ROM-y, DVD lub nagrywarki, z reguły oznaczane są ostatnią literą po wszystkich dyskach fizycznych i logicznych. Jeżeli mamy już podzielony dysk twardy na mniejsze części, to możemy zacząć dalej poznawać jego strukturę. Aby zachować odpowiedni porządek, wszystko, co jest zapisywane na dyskach twardych, umieszczane jest w specjalnych folderach, które można porównać do szaf, gdzie przechowujemy różne rzeczy i przedmioty. Aby zachować całkowity porządek, w folderach tworzy się podfoldery, które przypominają półki w szafach. Te zaś można dzielić na mniejsze części. Najczęściej nazwy folderów tworzy się tematycznie wg własnego schematu, przykładową strukturę dysku pokazuje rysunek 2.3.1. Partycjonowanie można przeprowadzić tylko na dyskach twardych, niemożliwe jest do przeprowadzenia na nośnikach optycznych. 77
Rozdział III System operacyjny i jego hierarchia Rysunek 2.3.1. Drzewo katalogów dysku twardego. Pojemność danego folderu lub podfolderu jest ograniczona jedynie pojemnością dysku, na którym został założony, tzn. jeżeli istnieje tylko jeden folder, jego pojemność może być równa pojemności dysku. W przypadku kilku folderów ich sumaryczna zawartość nie może być większa od pojemności dysku, w skrajnym przypadku może być jej równa. 78
Rozdział III System i jego hierarchia Pliki Wszystko, co zawiera dany rodzaj informacji i jest zapisane w dowolnym formacie na nośniku danych, nosi nazwę pliku. Każdy plik cechuje się pewnymi właściwościami: wielkością oraz formatem, w jakim został zapisany na dysku. Wielkość wyraża się w bajtach, najczęściej w jednostkach pochodnych, takich jak kilobajt lub megabajt. Co oznacza natomiast format zapisu? Chcąc to wyjaśnić, posłużymy się porównaniem format zapisu to rodzaj języka zrozumiałego przez system operacyjny oraz aplikacje. Niektóre pliki są zapisane w formacie tekstowym, co oznacza, że w każdej chwili można obejrzeć zawartość tego pliku np. za pomocą notatnika. Inaczej sprawa wygląda, jeżeli plik został zapisany w formacie binarnym (dwójkowym składającym się tylko z zer i jedynek) lub heksadecymalnym (szesnastkowym w którym występują znaki 0, 1, 2...9, A, B...F). Wówczas użytkownik widzi plik jako ciągi znaczków. Każdy plik identyfikuje nazwa oraz rozszerzenie. Nazwa pliku kojarzy się najczęściej z jego zawartością, natomiast rozszerzenie określa, jaki jest rodzaj pliku (tekstowy, graficzny, dźwiękowy lub inny). Nazwa pliku jest zawsze oddzielona kropką od rozszerzenia np.: sklep.txt, podanie.doc, obrazy.jpg. W systemach Windows 9x oraz nowszych możliwe jest używanie długich nazw plików (do 255 w sumie), nawet oddzielonych spacją, a wielkość używanych znaków nie ma większego znaczenia. Niedopuszczalne jest natomiast używanie znaków zastrzeżonych, takich jak np. nawiasy, przecinki, kropki. W systemie DOS możliwości pisania nazw są o wiele bardziej ograniczona, gdyż nazwy mogą się składać nie więcej niż 8 małych liter. Domyślnie w systemach Windows 9x i nowszych rodzaje plików są rozpoznawane po wyglądzie ikon (obrazków je reprezentujących), pokazuje to rysunek 2.3.2 Niewidoczne natomiast w domyślnych ustawieniach są ich rozszerzenia. Aby w prosty sposób określić rodzaj i wielkość pliku, najlepiej sprawdzić jego właściwości należy ikonę pliku kliknąć prawym przyciskiem myszy i z wyświetlonego menu wybrać Właściwości. Po wykonaniu tej operacji wyświetli się okno zawierające szczegółowe informacje na temat pliku, co pokazuje rysunek 2.3.2. 79
Rozdział III System operacyjny i jego hierarchia Rozmiar pliku Nazwa pliku Data utworzenia Opcja zmiany ikony Data modyfikacji Atrybuty pliku Opcje zaawansowane Rysunek 2.3.2. Właściwości pliku. Zadanie! Ćwiczenie 2.3.1 Otwórz folder Moje dokumenty. Zaznacz jeden ze znalezionych tam plików i sprawdź jego właściwości. Odpowiedz na pytania: jakiego typu jest to plik? Jaki ma rozmiar? Kiedy został utworzony? 80
Rozdział III System i jego hierarchia Typy i parametry plików W Twoim komputerze znajduje się wiele różnych ikon reprezentujących pliki. Każda ikona symbolizuje jeden plik, ten sam rysunek na kilku ikonach oznacza, że pliki są tego samego typu. Inne ikony oznaczają pliki innych typów, o innym przeznaczeniu. Już wiesz, rozszerzenie określa rodzaj pliku, informuje też, jakie przeznaczenie ma dany plik. Pliki zawierające teksty, lecz zapisane w różnych formatach co najczęściej oznacza, że zostały utworzone w innych programach, to TXT, DOC, WRI, PDF i inne. Pliki graficzne oprócz formatu zapisu różnią się przede wszystkim jakością obrazu oraz rozmiarem, do najpopularniejszych należą: BMP, GIF, JPG, TIF, PNG i inne. Pliki multimedialne zawierające zapisane ścieżki dźwiękowe lub filmowe to: WAV, MP3, MID, MOV, AVI, MPG itp. Warto jeszcze zwrócić uwagę na pliki, które po dwukrotnym kliknięciu powodują uruchomienie i wykonanie pewnych zadań, noszą nazwę plików uruchamialnych. Pozostałe rozszerzenia plików znanych typów oraz ich reprezentacje graficzne przedstawia rysunek 2.3.3. Rysunek 2.3.3. Podstawowe rodzaje plików. 81
Rozdział III System operacyjny i jego hierarchia W danym katalogu nie jest dopuszczalne przechowywanie dwóch lub więcej plików o tej samej nazwie i rozszerzeniu. Kilka plików może mieć tą samą nazwę, lecz musi różnić się rozszerzeniem albo odwrotnie: te same rozszerzenia lecz inne nazwy plików. Zadanie! Ćwiczenie 2.3.2 Jeżeli rozpoznajesz już pliki o rozszerzeniach z poprzedniego ćwiczenia, przeszukaj zawartość Twojego dysku twardego i znajdź pliki o takich samych rozszerzeniach. Jednolita całość - grupowanie plików Podczas codziennej pracy z komputerem i użytkowaniem przeróżnych programów okaże się, że przybywa coraz więcej plików, a wolna przestrzeń dysku twardego maleje. W pewnych przypadkach, zwłaszcza gdy dysponujesz dyskiem o małej pojemności trzeba będzie częściej przeprowadzać proces oczyszczania go z plików nieużywanych lub niepotrzebnych. Chcąc zapanować nad tym procesem i ustrzec się utraty ważnych informacji, najlepiej od samego początku zapisywać tworzone bądź kopiowane pliki w odpowiednie, z góry przeznaczone miejsca. Dobrym zwyczajem jest więc tworzenie w tych folderach podfolderów (proces ten opiszemy w następnym rozdziale) lub przeznaczanie jednej partycji na instalowanie programów, a jeszcze innej na gromadzenie plików. Najlepiej utworzyć katalogi o nazwach tematycznych odpowiadających danym rodzajom plików, np. Grafika, Dokumenty, Praca, Rozrywka, Muzyka, Filmy itp. Schemat ten jest oczywiście przykładowy, Twój charakter pracy na komputerze może być zupełnie inny, więc nazewnictwo folderów również będzie odmienne. W systemie Windows zostały utworzone specjalne miejsca na dysku twardym do przechowywania plików i programów, co jest bardzo pomocne dla początkujących użytkowników. Przechowywanie wszelkich danych i instalowanie programów dopuszczalne jest w dowolnych miejscach dysku twardego z wyjątkiem folderu systemowego Windows. Należy jednak pamiętać, że do tego celu potrzebne są pewne umiejętności obsługi komputera. 82
Rozdział III System i jego hierarchia Nowe życie - powstawanie plików Zadasz na pewno pytanie, skąd się biorą pliki? Tworzy je użytkownik komputera, lecz aby tego dokonać, musi mieć odpowiedni program, w którym pisze teksty, tworzy rysunki, nagrywa sekwencje dźwiękowe, generuje bazy danych, wykonuje obliczenia itp. O pojawieniu się pliku na dysku możemy powiedzieć dopiero w momencie, gdy zapisze on wykonaną przez siebie pracę. Edycja plików to proces polegający na otwarciu istniejącego już pliku, naniesieniu w nim pewnych zmian, a następnie zapisaniu go pod tą samą nazwą. Od tego momentu poprzednia wersja pliku zostaje automatycznie skasowana, a w jej miejsce pojawia się nowa zmieniona wersja. Pliki tekstowe czas zacząć W rozdziale poświęconym uruchamianiu programów omówiono już, w jaki sposób poruszać się po menu Start oraz w jaki sposób odszukać i uruchomić Notatnik. To właśnie jego będziemy używać do utworzenia pierwszego pliku tekstowego. Jeżeli już tego dokonałeś za pomocą klawiatury, możesz zacząć wprowadzać dowolny tekst. Na pewno pomocna Ci będzie znajomość znaczenia podstawowych klawiszy, co zostało omówione w rozdziale poświęconym klawiaturze. Chcąc utworzyć plik tekstowy, należy zapisać go na dysku twardym. Aby tego dokonać, w Notatniku z menu Plik wybieramy opcję Zapisz jako, po czym zgłasza się okno dialogowe, które pokazuje rysunek 2.3.4. Zostanie wyświetlone tylko podczas pierwszej próby zapisu i będziemy musieli w nim podać nazwę pliku, pod jaką będzie rozpoznawany przez system (rozszerzenie zostanie dodane automatycznie). Nie będziemy na razie zastanawiać nad jego lokalizacją, komputer domyślnie wskaże katalog Moje dokumenty. W polu Nazwa pliku podajemy dowolny ciąg dozwolonych znaków, po czym naciskamy na przycisk Zapisz. Rysunek 2.3.4. Okno do zapisu pliku na dysku. 83
Rozdział III System operacyjny i jego hierarchia Notatnik nie jest jedynym programem do tworzenia tekstu, w systemie jest jeszcze jeden program umożliwiający tworzenie plików tekstowych, nazywa się Wordpad, a w starszych wersjach systemu Write. Dostęp do niego jest również możliwy przez menu Start, w którym klikamy Programy, następnie Akcesoria i ostatecznie Wordpad. Podstawową różnicą pomiędzy obydwoma prostymi edytorami tekstu jest to, że w Wordpadzie możemy zmieniać krój czcionki, określać wielkość, kolor oraz kilka innych rzeczy. W Notatniku natomiast możemy tylko i wyłącznie wprowadzać tekst bez możliwości jego formatowania. Dla porównania możliwości Notatnika i Wordpada możesz zerknąć na rysunek 2.3.5. na którym pokazano, czym różni się tekst sformatowany od tekstu niesformatowanego. A B Rysunek 2.3.5. Plik tekstowy; a) niesformatowany; b) sformatowany. 84
Rozdział III System i jego hierarchia Tekst sformatowany to taki, który charakteryzuje się różnymi krojami czcionek, poza tym mogą się w nim znaleźć różne wielkości czcionek, kolory oraz specjalne marginesy określające jego początek i koniec w danej linii tekstu. Tekst niesformatowany nie ma ani jednej cechy opisanej powyżej to zwykły tekst wprowadzony za pomocą klawiatury. Pliki, a grafika Zadanie! Ćwiczenie 2.3.3 Zastanów się, jakie różnice występują pomiędzy następującymi funkcjami zapisu plików Plik Zapisz a Plik Zapisz jako? Postaraj się opisać występujące różnice. Plik graficzny, jak sama nazwa wskazuje, będzie zdecydowanie różnił się od pliku tekstowego. Aby utworzyć plik tego typu, na pewno nie posłużysz się klawiaturą, lecz zdecydowanie myszą, za pomocą której będziesz kreślić różnego rodzaju elementy, aż do uzyskania żądanego efektu końcowego. Program umożliwiający tworzenie rysunków za pomocą myszy, można uruchomić przez menu Start Programy Akcesoria Paint. Paint jest programem o znacznie okrojonych możliwościach rysunkowych, co stawia go na dalekiej pozycji na listach rankingowych komercyjnych programów graficznych wykorzystywanych na co dzień przez grafików i plastyków. Jest jednak idealny do tworzenia prostych rysunków i wprowadzania niewielkich zmian edycyjnych w już istniejących. Przykładowe możliwości programu Paint pokazuje rysunek 2.3.6. Rysunek 2.3.6. Możliwości programu Paint. 85
Rozdział III System operacyjny i jego hierarchia Do narysowania rysunku o bardzo dobrej jakości, precyzji lub przedstawiającego realistyczny obraz danego obiektu oprócz odpowiedniego programu graficy komputerowi wykorzystują często specjalne narzędzia, np. tablety graficzne, po których rysują specjalnym rysikiem, co automatycznie jest przetwarzane na obraz. Narzędzia takie rozpoznają również siłę nacisku rysika na tablecie, co daje możliwość łatwego rysowania linii o różnych grubościach. Bardzo często pomocną opcją dostępną w każdym systemie jest możliwość robienia tzw. zrzutów ekranowych (zdjęć zawartości ekranu). Do tego celu używamy klawisza Print Screen znajdującego się w grupie klawiszy specjalnych. Po jego naciśnięciu zawartość ekranu zapamiętywana jest w pamięci podręcznej, tzw. schowku systemowym. Po uruchomieniu dowolnego programu graficznego, np. Paint, możemy za pomocą funkcji Wklej dostępnej w menu Edycja przenieść zawartość ekranu do programu graficznego. Rysunek 2.3.7. Zrzut ekranowy wklejony do programu Paint. 86
Rozdział III System i jego hierarchia Zadanie! Ćwiczenie 2.3.4 1. Zapisz na dysku w folderze Moje dokumenty Moje obrazy utworzony rysunek, następnie przekonaj się, jakie ma rozszerzenie. 2. Otwórz kilka dowolnych okien, za pomocą kombinacji klawiszy Alt+Print Screen wykonaj zdjęcie ekranu, po czym wklej zawartość schowka do programu graficznego. Porównaj tę metodę ze standardowym wykonywaniem zrzutów ekranowych. Pliki audio - wideo Zajmiemy się teraz utworzeniem pliku zawierającego dźwięk oraz jakąkolwiek animację, np. film, kreskówkę itp. Zacznijmy od dźwięku. Dźwięki wydobywające się z komputera można podzielić na dwie kategorie, do pierwszej z nich należy dźwięk składający się z kilku, kilkunastu, a nawet większej liczby tonacji różnych instrumentów. Pliki tego typu mają rozszerzenia typu MID i zajmują stosunkowo małą przestrzeń dźwiękową, jednak ich jakość nie do końca kojarzy się z realnym dźwiękiem. Drugi rodzaj plików dźwiękowych to wprowadzane do komputera za pomocą specjalnych urządzeń zewnętrznych (mikrofon, karta radiowo-telewizyjna lub inne bardziej profesjonalne). Plik reprezentujący dźwięk tego typu zajmuje dość dużą powierzchnię dyskową, lecz w zamian cechuje go wysoka jakość. Takie pliki mają zwykle rozszerzenia typu WAV, a chcąc zapobiec pochłanianiu zbyt dużej ilości miejsca na nośniku danych, wprowadzono nowy, bardzo popularny w dzisiejszych czasach format zapisu tych plików MP3. Pokażemy Ci teraz, jak w prosty sposób można przechwycić dźwięk i zapisać na dysku. W tym celu najpierw należy uruchomić Rejestrator dźwięku. Najlepiej go uruchomić z menu Start Programy Akcesoria Rozrywka Rejestrator dźwięku. Rysunek 2.3.8. Rejestrator dźwięku. 87
Rozdział III System operacyjny i jego hierarchia Utworzenie filmu lub animacji na komputerze może się odbywać w różny sposób. Pierwszą z metod jest utworzenie obrazu animowanego klatka po klatce za pomocą wyspecjalizowanych programów służących do tego celu, co jest zadaniem dość trudnym, a na co dzień zajmują się tym wysoko wyspecjalizowane osoby. O wiele prostszą metodą jest nagranie już istniejącej sekwencji filmowej, np. w telewizji lub zapisanej na kamerze Wideo. Jedyną barierą jest posiadanie zainstalowanej karty telewizyjnej lub specjalnej karty video, niezbędnej do nagrania dowolnego filmu. Pliki filmowe mają najczęściej rozszerzenie AVI lub MOV, a animacje GIF lub SWF. Pliki filmowe zajmują ogromne ilości miejsca na dysku twardym, a nieskompresowane potrafią zająć nawet kilkanaście GB wolnej przestrzeni. Dlatego też dobrej jakości filmy są zapisywane na płytach DVD o dużej pojemności. Producenci oprogramowania dołożyli także starań, aby utworzyć oprogramowanie pozwalające na kompresję nagranych filmów, dzięki czemu powstał format zapisu typu DIVX oraz MPG, zajmujący o wiele mniej miejsca. Jednak do odtworzenia filmów zapisanych w tych formatach oprócz konieczności posiadania specjalnego dekompresora musimy dysponować dość dobrym sprzętem komputerowym, gdyż równoczesna dekompresja i odtwarzanie pochłaniają dużo mocy obliczeniowej procesora. Rysunek 2.3.9. Przykładowe odtwarzacze plików wideo. Zadanie! Ćwiczenie 2.3.5 Wyszukaj wśród programów zainstalowanych na Twoim komputerze aplikacje odpowiedzialne za odtwarzanie plików dźwiękowych lub filmowych. Jakie dostrzegasz różnice pomiędzy nimi. 88
Rozdział III System i jego hierarchia Foldery (katalogi) Na początku rozdziału omówiono definicję folderu oraz jego przeznaczenie. Gdy klikniemy prawym przyciskiem myszy dowolny folder i wybierzemy z menu podręcznego opcję Właściwości, wyświetlone zostanie okno z informacjami podsumowującymi dany folder. Należy jednak pamiętać, że rozmiar folderu jest zależny nie od jego definiowanych parametrów, lecz tylko i wyłącznie od zawartości, tzn. od sumarycznej wielkości wszystkich plików znajdujących się w nim. Oznacza to, że w przypadku zwiększania się liczby plików w folderze, będzie on przyjmował coraz większe rozmiary. Okno to zawiera jeszcze dodatkową zakładkę, której klikniecie powoduje wyświetlenie takiego okna, jak pokazuje rysunek 2.3.10. Na zakładce tej możemy dostosować nasz folder do pracy w lokalnej sieci internetowej. Przez wybór odpowiednich opcji możemy spowodować, że osoby podłączone do naszego komputera za pomocą sieci lokalnej będą mogły przeglądać zawartość naszego folderu i odczytywać z niego wszystkie zapisane informacje, dostęp taki nazywa się dostępem Tylko do odczytu. Włączając opcję Zezwalaj użytkownikom sieciowym na zmianę moich plików umożliwiamy innym użytkownikom zapisywanie informacji w tym folderze oraz dajemy im możliwość pełnej ingerencji w nim, co oznacza możliwość wprowadzania zmian edycyjnych, a nawet skasowania ważnych informacji. Rysunek 2.3.10. Udostępnianie folderów w sieci lokalnej. 89
Rozdział III System operacyjny i jego hierarchia Udostępnianie folderów w sieci lokalnej jest równoznaczne z umożliwieniem osobom trzecim zapoznania się z ich treścią. Dodatkowo zezwolenie na zmianę plików może się wiązać z ich utratą lub zniszczeniem na skutek działania innych użytkowników. Zadanie! Ćwiczenie 2.3.6 Zmień właściwości udostępnianego folderu omawianego w poprzednim ćwiczeniu w taki sposób, aby inni użytkownicy mogli tylko i wyłącznie pobierać lub odczytywać dane zapisane w nim. Która z metod udostępniania plików lub folderów jest bezpieczniejsza, jeśli chodzi o bezpieczeństwo danych w sieci? Tworzymy foldery Skoro już wiesz na temat folderów, zajmiemy się teraz ich tworzeniem. Pokażemy Ci, jak w prosty sposób można samodzielnie utworzyć własny folder o zadeklarowanej przez Ciebie nazwie. Powiedziano wcześniej, że konieczne jest zachowywanie porządku przy zapisie plików na dysku twardym. W tym też celu pokażemy Ci, w jaki sposób zachowywać dobre nawyki odnośnie do gromadzenia danych na komputerze. Konieczna będzie znajomość tworzenie folderów według własnych potrzeb. Często w słownictwie komputerowym pojawiają się dwie nazwy folder i katalog, lecz należy pamiętać, że oznaczają to samo. Na samym początku pojawiła się nazwa katalog obowiązująca do czasu wprowadzenia na rynek systemu Windows 9x, w którym katalog zastąpiono folderem. Często jednak wielu użytkowników komputerów operuje nazwą katalog, co nie jest żadnym błędem. 90
Rozdział III System i jego hierarchia Metoda I: Prawy przycisk myszy 1. Klikamy prawym przyciskiem myszy w dowolne puste miejsce na pulpicie 2. Z menu podręcznego wybieramy opcję Nowy 3. Z kolejnego menu wybieramy opcję Folder Rysunek 2.3.11. Tworzenie folderu za pomocą menu podręcznego. Po poprawnym wykonaniu powyższych czynności w oknie folderu Moje dokumenty powinien pojawić się nowy element, jest nim nowo utworzony przez nas folder. Zwróć uwagę na jego podpis, jest zaznaczony na granatowo i na dodatek na jego końcu miga kursor. Oznacza to, że system czeka na wprowadzenie przez Ciebie dowolnej nazwy folderu oraz w celu jej zatwierdzenia naciśnięcia klawisza Enter. Cały proces przypisywania nazwy nowo utworzonemu folderowi pokazuje rysunek 2.3.12. Rysunek 2.3.12. Poszczególne kroki definiowania nazwy folderu. 91
Rozdział III System operacyjny i jego hierarchia Metoda II: Menu plik 1. Klikamy lewym przyciskiem myszy menu Plik 2. Z menu plik wybieramy opcję Nowy 3. Z kolejnego menu wybieramy opcję Folder Rysunek 2.3.13. Tworzenie folderu za pomocą menu Plik. Zadanie! Ćwiczenie 2.3.7 1. Otwórz folder Moje dokumenty, następne stwórz folder o nazwie ECDL za pomocą menu podręcznego. 2. Za pomocą menu Plik utwórz folder Modul2. Która z tych dwóch metod jest Twoim zdaniem wygodniejsza? 92
Rozdział III System i jego hierarchia Który ważniejszy? foldery i ich właściwości W systemie istnieje tzw. hierarchia folderów. Można wśród nich wyróżnić foldery różnego stopnia. Folderem głównym będziemy nazywać najwyższy poziom struktury danego dysku fizycznego lub logicznego (partycji). Folderem takim dla przykładu jest C:\, D:\, E:\ itp. (o ile takowe istnieją). Jeżeli w folderze głównym istnieją inne foldery, to mówimy, że są folderami podrzędnymi folderu głównego, przykładowo może to być Moje dokumenty. Jeżeli natomiast w tym folderze utworzymy podfolder, np. w naszym przypadku był to podfolder o nazwie Archiwum, to będzie on folderem podrzędnym Moich dokumentów. Jeżeli tworzysz dowolny folder w innym wcześniej istniejącym folderze, nowo tworzony nosi nazwę podfolderu. Ten zaś, w którym został on utworzony, nazywa się folderem nadrzędnym. W systemie Windows i DOS został wprowadzony specjalny sposób określania położenia danego folderu w strukturze dysku twardego. Zdefiniowano dla tego celu specjalny znak \, którego zadaniem jest oddzielanie folderów od podfolderów niższego stopnia w danej ścieżce adresowej. Określenie stopnia lub lokalizacji danego folderu możemy odczytać z paska adresu w dowolnym oknie. W nomenklaturze komputerowej znaczek \ służący do oddzielania jednego folderu od drugiego na pasku adresu lub w wierszu poleceń systemu MS-DOS jest nazywany backslashem. Nie można go jednak mylić ze znaczkiem pochylonym w drugą stronę /, nazywanym potocznie slash. 93