MONITOROWANIE KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTO W UNIWERSYTETU ŁO DZKIEGO

MONITOROWANIE KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTO W UNIWERSYTETU ŁO DZKIEGO ROCZNIK 2015 I TURA BADANIA PANELOWEGO RAPORT SKRÓCONY Łódź 2016

Spis treści Wstęp... 4 Metodologia badania... 4 Cel badania... 4 Próba badawcza i techniki zdobywania danych... 4 Charakterystyka badanej grupy... 6 Płeć... 6 Miejsce zamieszkania... 7 Wiek... 9 Ukończone Studia... 11 Wydział Uniwersytetu Łódzkiego... 11 Tryb i rodzaj studiów... 12 Rok obrony pracy dyplomowej... 12 Drugi kierunek studiów... 13 Aktywności podejmowane podczas studiów... 15 Dodatkowe aktywności studentów... 15 Praca zarobkowa studentów... 16 Firmy zatrudniające studentów... 17 Forma zatrudnienia studentów... 18 Aktualne zatrudnienie absolwentów... 19 Status zatrudnienia absolwentów... 19 Liczba miejsc pracy absolwentów... 20 Forma zatrudnienia absolwentów... 21 Branże stanowisk pracy absolwentów... 23 Przedział zarobków brutto absolwentów... 23 Dokładne zarobki brutto absolwentów... 26 Stopień dopasowania wykształcenia do wykonywanej pracy... 32 Czas znalezienia pracy... 33 Sposób znalezienia pracy... 33 Sytuacja niepracujących absolwentów... 35 Prace podejmowane od zakończenia studiów... 35 Rejestracja niepracujących absolwentów w Urzędzie Pracy... 35 Poszukiwanie pracy... 36 Czas poszukiwania pracy... 37 Absolwenci niezatrudnieni w chwili badania... 37 Absolwenci niezatrudnieni od ukończenia studiów... 38 Plany zawodowe i edukacyjne... 40 Plany zawodowe absolwentów... 40 2

Dodatkowe kształcenie się absolwentów... 41 Miejsce i forma dodatkowego kształcenia się... 42 Profil dodatkowego kształcenia się... 43 Ocena studiów na Uniwersytecie Łódzkim... 44 Trafność wyboru uczelni i kierunku studiów... 44 Stopień zaspokojenia oczekiwań edukacyjnych absolwentów... 45 Ocena kluczowych kompetencji absolwentów... 46 Wynik badania postaw, umiejętności i wiedzy absolwentów... 46 Wpływ studiów na postawy, umiejętności i wiedzę absolwentów... 50 Wnioski i rekomendacje... 55 Aneks techniki analityczne... 56 Przewidywanie statusu zatrudnienia za pomocą regresji logistycznej... 56 Rzetelność wskaźników kluczowych kompetencji absolwentów... 57 Spis wykresów... 58 Spis tabel... 59 3

WSTĘP Uniwersytet Łódzki od 2011 r. prowadzi cyklicznie monitorowanie karier zawodowych swoich absolwentów w celu dostosowania kierunków studiów i programów kształcenia do aktualnych potrzeb rynku pracy. Jest ono realizowane metodą panelową, która poprzez badanie tej samej grupy na przestrzeni kilku lat pozwala na uchwycenie dynamiki zmian w przebiegu losów osób kończących studia. Badanie odbywa się w trzech turach: 1. po roku, 2. po trzech latach 3. i po pięciu latach od ukończenia studiów. Za moment zakończenia edukacji uznaje się tutaj rok akademicki, w którym złożono ostatni egzamin przed obroną pracy dyplomowej. Zawarte w raporcie zestawienia pochodzą z badania absolwentów, którzy ukończyli studia na Uniwersytecie Łódzkim w roku akademickim 2014/2015. Jest to pierwsza tura badania panelowego tej grupy, tzn. badanie zostało przeprowadzone w rok od zakończenia studiów. Ten dokument to raport skrócony. Pełna wersja raportu przeznaczona jest tylko do użytku wewnętrznego. METODOLOGIA BADANIA Cel badania Głównym celem Monitorowania karier zawodowych absolwentów jest przedstawienie losów zawodowych i dalszego rozwoju osób kończących studia na Uniwersytecie Łódzkim. Tegoroczna edycja badania objęła absolwentów wszystkich dwunastu Wydziałów uczelni, filii i ośrodka zamiejscowego, wszystkich trybów (studia stacjonarne i niestacjonarne) oraz wszystkich rodzajów studiów (licencjackie, uzupełniające magisterskie i jednolite magisterskie), kończących studia w roku akademickim 2014/2015. W opracowaniu zawarto informacje dotyczące następujących zagadnień: 1. charakterystyki społeczno-demograficznej badanych, 2. rodzaju, trybu, wydziału i kierunku ukończonych studiów, 3. dodatkowej aktywności podejmowanej w trakcie zdobywania wyższego wykształcenia, 4. aktualnego zatrudnienia absolwentów, 5. sytuacji absolwentów niepracujących, 6. dalszych planów zawodowych i edukacyjnych absolwentów, 7. oceny studiów na Uniwersytecie Łódzkimi. Struktura raportu jest zgodna z kolejnością zaprezentowanych powyżej obszarów i odzwierciedla układ ankiety adresowanej do respondentów. Próba badawcza i techniki zdobywania danych Badaniem objęto całą populację absolwentów Uniwersytetu Łódzkiego kończących studia pierwszego 4

i drugiego stopnia oraz jednolite magisterskie w roku akademickim 2014/2015. Jako studenci ostatniego roku byli poproszeni o wyrażenie zgody na udział w badaniu na karcie obiegowej składanej w dziekanacie przed obroną pracy dyplomowej. W ten sposób uzyskano zgodę 3 775 osób spośród 9 118 1 (41,4%) absolwentów tego rocznika. W celu otrzymania materiałów zastosowano ankietę internetową CAWI (ang. Computer Assisted Web Interviewing), zaimplementowaną w serwisie Lime Survey. W dniu 7 kwietnia 2016 roku do 3 775 absolwentów, którzy wyrazili zgodę na udział w Monitorowaniu wysłano e-mail ze spersonalizowanym zaproszeniem do udziału w ankiecie zamieszczonej na stronie www. Zbieranie danych trwało do 6 czerwca 2016 roku. W tym czasie wysłano zaproszenie oraz trzy przypomnienia podkreślające wagę badania i zachęcające do udziału w nim osoby, które jeszcze tego nie zrobiły. Ostatecznie uzyskano 1 491 odpowiedzi, a zatem zwrotność (response rate) ukształtowała się na poziomie 39,5% 2. Spośród udzielonych odpowiedzi 138 było niekompletnych, włączono je do prezentowanych analiz o ile było to możliwe. Ogółem w badaniu wzięło udział około 16,4% populacji absolwentów rocznika 2014/2015 3. W tabeli 1. prezentujemy parametry realizacji badania uzyskiwane w pierwszych turach monitorowania karier zawodowych absolwentów. Tabela 1. Parametry realizacji badania (I tury) w latach 2013-2016 2013 2014 2015 2016 Response rate (próba/zgoda) 46,4% 37,6% 30,1% 39,5% Odpowiedzi (próba) 555 1545 1023 1491 Zgoda na udział w badaniu 1195 4109 3396 3775 Absolwenci (populacja) 9927 9884 9631 9118 Odsetek uzyskanych zgód (zgoda/populacja) 12,0% 41,6% 35,3% 41,4% Odsetek badanych absolwentów (próba/populacja) 5,6% 15,7% 10,6% 16,4% Lata w nagłówkach kolumn oznaczają rok realizacji badania, więc np. 2014 oznacza monitorowanie karier zawodowych absolwentów rocznika 2012/2013 (I tura). Zwracamy uwagę na fakt, że o ile najwyższy wskaźnik response rate uzyskano w roku 2013, to w badaniu wzięło udział zaledwie 5,6% populacji absolwentów relatywnie co najmniej 2 razy mniej niż w latach kolejnych. Chociaż w 2016 r. response rate było niższe niż w 2013, to roku 2016 przebadano najwyższy odsetek absolwentów. 1 Informacje o populacji absolwentów za sprawozdaniem GUS (stan na 30.11.2015 r.) 2 Biorąc pod uwagę wyłącznie odpowiedzi kompletne (1353), zwrotność wynosi 35,8%. 3 Interaktywna wizualizacja przebiegu badania dostępna jest na: https://public.tableau.com/profile/remigiusz.ulicki#!/vizhome/badaniekarierzawodowychabsolwentw2014201 5-Itura/Dashboard2 5

CHARAKTERYSTYKA BADANEJ GRUPY Płeć W badaniu wzięło udział 1057 kobiet i 297 mężczyzn, co stanowi odpowiednio 78% i 22% respondentów. Rozkład płci w badanej próbie jest zbliżony do rozkładu tej cechy w populacji absolwentów rocznika 2014/2015. Porównanie zgodności rozkładu wybranych charakterystyk w przebadanej próbie i całej populacji absolwentów zaprezentowano w podrozdziale Reprezentatywność próby badawczej. Łącznie odpowiedzi udzieliło ponad 16% wszystkich absolwentek. Było to ponad 13% absolwentek I stopnia, prawie 19% II stopnia i niemal co piąta absolwentka studiów jednolitych magisterskich (JSM). Tabela 2. Absolwenci według płci - kobiety Kobiety populacja Kobiety próba N 4 % z populacji N % z próby % z populacji I stopnia 3196 48,7% 425 40,2% 13,3% II stopnia 3052 46,5% 568 53,7% 18,6% JSM 5 321 4,9% 64 6,1% 19,9% Ogółem 6569 100% 1057 100% 16,1% W badaniu wzięło udział prawie 12% populacji absolwentów. Relatywnie częściej byli to absolwenci studiów II stopnia (16,7%) niż I stopnia (prawie 8%) czy studiów jednolitych magisterskich (11,7%). Tabela 3. Absolwenci według płci - mężczyźni Mężczyźni populacja Mężczyźni próba N % z populacji N % z próby % z populacji I stopnia 1385 54,3% 110 37,0% 7,9% II stopnia 1017 39,9% 170 57,2% 16,7% JSM 147 5,8% 17 5,7% 11,6% Ogółem 2549 100% 297 100% 11,7% 4 Liczba bezwzględna 5 Jednolite studia magisterskie 6

Miejsce zamieszkania Dokładnie 97,64% badanych mieszkało w Polsce. Wśród pozostałych 2,36% około jedna trzecia deklarowała Wielką Brytanię jako kraj obecnego zamieszkania. Po kilka osób mieszkało w Holandii, Niemczech i Portugalii. Wśród pozostałych pojedynczych odpowiedzi wymieniano głównie kraje UE. Państwa pozaeuropejskie, w których rok po ukończeniu studiów żyli absolwenci UŁ to Mongolia, Angola i Nowa Zelandia. Łącznie prawie połowa absolwentów w chwili badania mieszkała w mieście powyżej 500 000 mieszkańców. Odsetek ten był niższy wśród absolwentów studiów niestacjonarnych (około 31%). Ta grupa absolwentów zauważalnie częściej niż kończący studia stacjonarne deklarowała zamieszkanie w mieście od 10 tys. do 100 tys. mieszkańców. Tabela 4. Absolwenci według miejsca zamieszkania i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem wieś 233 22,0% 72 27,6% 305 23,1% miasto do 10 tys. mieszkańców 42 4,0% 16 6,1% 58 4,4% miasto od 10 do 100 tys. mieszkańców 176 16,6% 70 26,8% 246 18,6% miasto od 100 do 500 tys. mieszkańców 65 6,1% 21 8,0% 86 6,5% miasto powyżej 500 tys. mieszkańców 543 51,3% 82 31,4% 625 47,3% Ogółem 1059 100% 261 100% 1320 100% W podziale na rodzaj studiów widoczna jest różnica między absolwentami jednolitych studiów magisterskich a pozostałymi grupami. Wśród kończących JSM prawie 70% mieszkało w ponad półmilionowym mieście, a zaledwie około 9% na wsi. W grupach absolwentów studiów I i II stopnia frakcja mieszkańców wyróżnionych miejsc wyniosła odpowiednio 43% i 48% oraz 26% i 22,5%. Tabela 5. Absolwenci według miejsca zamieszkania i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM wieś 137 26,0% 161 22,5% 7 9,1% miasto do 10 tys. mieszkańców 27 5,1% 30 4,2% 1 1,3% miasto od 10 do 100 tys. mieszkańców 99 18,8% 137 19,1% 10 13,0% miasto od 100 do 500 tys. mieszkańców 35 6,7% 45 6,3% 6 7,8% miasto powyżej 500 tys. mieszkańców 228 43,3% 344 48,0% 53 68,8% Ogółem 526 100% 717 100% 77 100% Zdecydowana większość pozostających w Polsce absolwentów zamieszkiwało województwo łódzkie było to ponad 84%. Drugim, choć około jedenaście razy rzadziej wybieranym było województwo mazowieckie, a trzecim wielkopolskie. Żaden z badanych nie mieszkał w województwie warmińsko-mazurskim. 7

Wykres 1. Województwo zamieszkania absolwentów Uwaga: kartogram wykonano w programie ArcGIS Wyniki I tury monitorowania karier zawodowych absolwentów 2014/2015 traktować należy jako opis badanej zbiorowości absolwentów. Możliwości ekstrapolacji wyników na całą populację są ograniczone specyfiką przebadanej próby. Wyniki mogą stanowić informację o ogólnych trendach czy zależnościach, nie o dokładnych wartościach cech np. odsetka pracujących czy wysokości dochodów. 8

Wiek Większość badanych urodziła się w roku 1991 lub 1993, przy czym starsi z wymienionych to najczęściej absolwenci z tytułem magistra, a młodsi licencjusze. Oznacza to, że zazwyczaj studenci rozpoczynają pierwszy rok studiów w wieku lat 19 i kończą studia zgodnie z przewidzianym tokiem nauki. Najmłodszy z badanych urodził się w 1997, najstarszy w 1955 r. Rozkład badanych według wieku oraz różnicę w liczebności kobiet i mężczyzn zaprezentowano na wykresie 2. Dla obu płci rozkład wieku jest zbliżony. Na osi X (poziomej) przedstawiono liczebność bezwzględną respondentów, na osi Y (pionowej) rok urodzenia. Wykres 2. Absolwenci ogółem według roku urodzenia w podziale na płeć 9

Jak wspomniano osoby urodzone w 1993 to zazwyczaj absolwenci studiów I stopnia (prawie 60%). Około jedną piątą absolwentów tego rodzaju studiów stanowili urodzeni w roku 1992. W przypadku absolwentów z tytułem magistra prawie 60% stanowili absolwenci urodzeni w 1991 r. Nieco ponad 20% badanych tego rodzaju studiów urodziło się w roku 1990. Osoby młodsze niż 23 r.ż. (w chwili badania) wystąpiły tylko wśród absolwentów I stopnia. Urodzeniu w 1985 i wcześniej to nieco ponad 3% spośród absolwentów I stopnia i studiów jednolitych, a prawie 6% absolwentów II stopnia. Tabela 6. Absolwenci według roku urodzenia i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM Ogółem N % 6 1994 i później 6 1,1% - - - - 6 0,4% 1993 312 58,4% 1 0,1% - - 313 23,1% 1992 132 24,7% 6 0,8% 2 2,5% 140 10,3% 1991 35 6,6% 426 57,7% 46 56,8% 507 37,5% 1990 15 2,8% 162 22,0% 19 23,5% 196 14,5% 1989 7 1,3% 61 8,3% 6 7,4% 74 5,5% 1988 1 0,2% 25 3,4% 4 4,9% 30 2,2% 1987 5 0,9% 10 1,4% - - 15 1,1% 1986 3 0,6% 5 0,7% 1 1,2% 9 0,7% 1985 i wcześniej 18 3,4% 42 5,7% 3 3,7% 63 4,7% Ogółem 534 100% 738 100% 81 100% 1353 100% 6 O ile nie podano inaczej, jest to odsetek wiersza w kolumnie. Nie przedstawiamy dla N ogółem < 50. 10

UKOŃCZONE STUDIA Respondentów poproszono o podanie Wydziału oraz kierunku, na którym studiowali. Uwzględniono podział na tryb i rodzaj studiów. Pozyskano informacje o roku obrony pracy dyplomowej oraz studiowaniu równolegle na drugim kierunku. Wydział Uniwersytetu Łódzkiego Zdecydowanie najliczniejszą podgrupę badanych stanowili absolwenci Wydziału Zarządzania i Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego (odpowiednio 28,6% i 25,1%). Łącznie była to ponad połowa badanych (53,7%), przy czym w populacji absolwenci tych wydziałów stanowią łącznie 41,2% (odpowiednio 15,6% - WZ i 25,6% - WE-S). Najmniej liczni byli absolwenci Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej (0,1%; w populacji 0,7%), Filii w Tomaszowie Mazowieckim (0,3%; w populacji 1,9%) i Wydziału Filozoficzno-Historycznego (0,4%; w populacji 2,8%). Podsumowując należy stwierdzić, że udział badanych z Wydziałów najliczniejszych jest wyższy, a najmniej licznych niższy, niż w populacji absolwentów analizowanego rocznika. Tabela 7. Absolwenci według ukończonego wydziału studiów N % Wydział Zarządzania 426 28,6% Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny 374 25,1% Wydział Nauk Geograficznych 146 9,8% Wydział Nauk o Wychowaniu 139 9,3% Wydział Filologiczny 124 8,3% Wydział Prawa i Administracji 104 7,0% Wydział Biologii i Ochrony Środowiska 95 6,4% Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych 27 1,8% Wydział Chemii 23 1,5% Wydział Matematyki i Informatyki 19 1,3% Wydział Filozoficzno-Historyczny 6 0,4% Filia w Tomaszowie Mazowieckim 5 0,3% Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej 2 0,1% Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny w Zamiejscowym Ośrodku Dydaktycznym w Kutnie 1 0,1% Ogółem 1491 100% 11

Tryb i rodzaj studiów Jak wspomniano przy okazji charakterystyki osób badanych, zdecydowana większość respondentów ukończyła studia stacjonarne. W podziale na rodzaj studiów studia II stopnia ukończyła ponad połowa badanych. Odsetek osób posiadających tytuł magistra był wyższy wśród absolwentów studiów niestacjonarnych. Tabela 8. Absolwenci według rodzaju i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem I stopnia 512 42,5% 83 28,9% 595 39,9% II stopnia 627 52,0% 182 63,4% 809 54,2% JSM 67 5,6% 22 7,7% 89 6,0% Ogółem 1206 100% 287 100% 1493 100% Rok obrony pracy dyplomowej Około 99% absolwentów obroniło pracę dyplomową w roku zakończenia studiów. Absolwenci studiów niestacjonarnych częściej przekładali obrony na rok kolejny. Choć nominalnie różnica wydaje się niewielka, absolwenci studiów niestacjonarnych przekładali obrony prac dyplomowych na rok 2016 prawie trzy razy częściej niż kończący studia stacjonarne. W momencie badania zaledwie czwórka respondentów była jeszcze przed obroną. Tabela 9. Absolwenci według roku obrony pracy dyplomowej i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem 2015 1197 99,3% 282 98,3% 1479 99,1% 2016 6 0,5% 4 1,4% 10 0,7% Jeszcze nie obroniłem (obroniłam) egzaminu dyplomowego 3 0,2% 1 0,3% 4 0,3% Ogółem 1206 100% 287 100% 1493 100% Najrzadziej przekładano obrony prac licencjackich, nieco częściej magisterskich szczególnie wśród absolwentów studiów jednolitych. W gronie osób, które jeszcze nie obroniły egzaminu dyplomowego nie było absolwentów studiów I stopnia. Tabela 10. Absolwenci według roku obrony pracy dyplomowej i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM 2015 592 99,5% 800 98,9% 87 97,8% 2016 3 0,5% 6 0,7% 1 1,1% Jeszcze nie obroniłem (obroniłam) egzaminu dyplomowego - - 3 0,4% 1 1,1% Ogółem 595 100% 809 100% 89 100% 12

Drugi kierunek studiów Ponad jedna czwarta badanych podejmowała kształcenie na drugim kierunku studiów. Ponad połowa z nich nie ukończyła drugiego kierunku w chwili badania. Częściej drugi kierunek studiowali absolwenci studiów stacjonarnych niż niestacjonarnych było to odpowiednio 28% i 22%. Tabela 11. Absolwenci według studiowania drugiego kierunku i trybu studiów na kierunku podstawowym Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Tak, ukończyłem(am) go 143 11,9% 37 12,9% 180 12,1% Tak, ale nie ukończyłem(am) go 197 16,3% 26 9,1% 223 14,9% Nie 865 71,8% 224 78,0% 1089 73,0% Ogółem 1205 100% 287 100% 1492 100% Nieco częściej drugi kierunek studiowali absolwenci studiów uzupełniających magisterskich. Rzadziej robili to badani po studiach I stopnia, a najrzadziej absolwenci studiów jednolitych magisterskich. Wśród podejmujących drugi kierunek absolwentów studiów II stopnia przeważały osoby, które ów drugi kierunek ukończyły. W przypadku absolwentów pozostałych dwóch rodzajów studiów sytuacja była odwrotna. Tabela 12. Absolwenci według studiowania drugiego kierunku i rodzaju studiów na kierunku podstawowym I stopnia II stopnia JSM Tak, ukończyłem(am) go 44 7,4% 124 15,3% 12 13,5% Tak, ale nie ukończyłem(am) go 121 20,3% 83 10,3% 19 21,3% Nie 430 72,3% 601 74,4% 58 65,2% Ogółem 595 100% 808 100% 89 100% Częściej niż na innej uczelni wybierano studiowanie drugiego kierunku na Uniwersytecie Łódzkim. Wybierano UŁ szczególnie wtedy, gdy profil drugiego kierunku studiów był pokrewny z kierunkiem podstawowym. Tabela 13. Absolwenci dwóch kierunków według uczelni oraz profilu drugiego kierunku Pokrewny z kierunkiem Odmienny od kierunku podstawowym podstawowego Ogółem Na Uniwersytecie Łódzkim 206 87,7% 135 80,4% 341 84,6% Na innej uczelni 29 12,3% 33 19,6% 62 15,4% Ogółem 235 100% 168 100% 403 100% 13

Wśród osób, które drugi kierunek studiowały w trybie stacjonarnym ponad 90% stanowili studiujący pierwszy kierunek również stacjonarnie. W przypadku studiowania drugiego kierunku stacjonarnie odsetek osób studiujących pierwszy kierunek w trybie niestacjonarnym był dużo wyższy (około 45%). Tabela 14. Absolwenci dwóch kierunków według trybów obu kierunków Stacjonarnym Niestacjonarnym (2. kierunek) (2. kierunek) Ogółem Stacjonarnym (1. kierunek) 299 90,9% 41 55,4% 340 84,4% Niestacjonarnym (1. kierunek) 30 9,1% 33 44,6% 63 15,6% Ogółem 329 100% 74 100% 403 100% Studiujący drugi kierunek I stopnia w większości studiowali pierwszy kierunek II stopnia było to prawie 60%. Wśród studiujących drugi kierunek II stopnia ponad połowę stanowili studiujący podstawowy kierunek I stopnia. Studiujący na studiach jednolitych magisterskich najczęściej wybierali drugie studia I pierwszego stopnia, a najrzadziej kolejne studia jednolite. Tabela 15. Absolwenci dwóch kierunków według rodzajów obu kierunków I stopnia II stopnia JSM (2. kierunek) (2. kierunek) (2. kierunek) Ogółem N % N % N N % I stopnia (1. kierunek) 59 29,5% 94 54,0% 12 165 41,0% II stopnia (1. kierunek) 118 59,0% 75 43,1% 13 206 51,2% JSM (1. kierunek) 23 11,5% 5 2,9% 3 31 7,7% Ogółem 200 100% 174 100% 28 402 100% 14

AKTYWNOŚCI PODEJMOWANE PODCZAS STUDIÓW W Monitorowaniu karier zawodowych absolwentów Uniwersytetu Łódzkiego z rocznika 2014/2015 poruszane były zagadnienia dodatkowych aktywności podejmowanych przez badanych jeszcze podczas studiowania. Dodatkowe aktywności studentów 7 Łącznie około 45% badanych nie podejmowało podczas studiów dodatkowych aktywności. W podziale na tryb studiów widoczna jest wyraźna różnica. Wśród studentów studiów stacjonarnych dodatkowe aktywności podejmowało prawie 60% badanych, przy około 34% studiujących niestacjonarnie. Studiujący stacjonarnie najczęściej wybierali praktyki nieobligatoryjne, staże, koła naukowe i wolontariat. Wśród studentów studiów niestacjonarnych zdecydowanie najpopularniejsze były staże, zaś najmniej popularna działalność w kołach naukowych. Tabela 16. Absolwenci według aktywności podejmowane w trakcie studiów i ich trybu Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Żadne 467 39,3% 189 66,5% 656 44,6% Praktyki nieobligatoryjne 306 25,8% 22 7,7% 328 22,3% Staż 279 23,5% 66 23,2% 345 23,4% Działalność w kołach naukowych 248 20,9% 5 1,8% 253 17,2% Wolontariat 223 18,8% 23 8,1% 246 16,7% Działalność w organizacjach studenckich 126 10,6% 11 3,9% 137 9,3% Programy wymiany studenckiej 120 10,1% 8 2,8% 128 8,7% Ogółem 1188 100% 284 100% 1472 100% Różnie w podejmowanych aktywnościach studentów widoczne są także w podziale na rodzaj studiów. Wśród studentów studiów jednolitych odsetek osób niepodejmujących omawianych aktywności to zaledwie około 13%. Ponad połowa badanych tego rodzaju studiów korzystała z praktyk nieobligatoryjnych. W tej grupie było również relatywnie najwięcej wolontariuszy. Poziom aktywności dodatkowych był podobny dla studentów I i II stopnia. Zdobywający tytuł licencjata najczęściej korzystali z praktyk nieobligatoryjnych i działali w kołach naukowych. Studiujący na studiach uzupełniających magisterskich najczęściej wybierali staże. 7 Podrozdział opracowany na podstawie wyników pytania wielokrotnego wyboru. 15

Tabela 17. Absolwenci według aktywności w trakcie studiów i ich rodzaju I stopnia II stopnia JSM Żadne 278 47,4% 367 45,9% 11 12,8% Praktyki nieobligatoryjne 128 21,8% 152 19,0% 48 55,8% Działalność w kołach naukowych 107 18,3% 125 15,6% 21 24,4% Staż 105 17,9% 212 26,5% 28 32,6% Wolontariat 87 14,8% 123 15,4% 36 41,9% Działalność w organizacjach studenckich 39 6,7% 73 9,1% 25 29,1% Programy wymiany studenckiej 37 6,3% 73 9,1% 18 20,9% Ogółem 586 100% 800 100% 86 100% Praca zarobkowa studentów Podczas studiów pracowało ponad 90% absolwentów studiów niestacjonarnych i prawie dwie trzecie absolwentów studiów stacjonarnych. Tabela 18. Absolwenci według pracy zarobkowej podczas studiów i ich trybu Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Tak 751 63,2% 256 90,1% 1007 68,4% Nie 437 36,8% 28 9,9% 465 31,6% Ogółem 1188 100% 284 100% 1472 100% Nieco częściej pracę podczas studiów wykonywały osoby na studiach II stopnia. Odsetek pracujących podczas studiów I stopnia i jednolitych magisterskich był zbliżony. Tabela 19. Absolwenci według pracy zarobkowej podczas studiów i ich rodzaju I stopnia II stopnia JSM Tak 377 64,4% 573 71,5% 57 66,3% Nie 208 35,6% 228 28,5% 29 33,7% Ogółem 585 100% 801 100% 86 100% 16

Firmy zatrudniające studentów 8 Zdecydowanie najczęściej studenci pracowali w firmach prywatnych. Było to ponad 90% studentów studiów stacjonarnych i około trzech czwartych studiujących niestacjonarnie. Wśród tych drugich znacznie częściej występowało zatrudnienie w instytucji państwowej, a nieco częściej prowadzenie własnej działalności gospodarczej. Studenci studiów stacjonarnych relatywnie częściej zatrudnieni byli w tzw. trzecim sektorze. Tabela 20. Absolwenci według firmy zatrudniającej ich w trakcie nauki i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem W prywatnej firmie 664 92,6% 176 72,4% 840 87,5% W instytucji państwowej 51 7,1% 65 26,7% 116 12,1% Własna działalność gospodarcza 38 5,3% 15 6,2% 53 5,5% W instytucji tzw. trzeciego sektora 32 4,5% 8 3,3% 40 4,2% Ogółem 717 100% 243 100% 960 100% W podziale na rodzaj studiów widoczne jest, że w prywatnych firmach najczęściej pracowali studenci studiów jednolitych magisterskich. Ta grupa relatywnie najczęściej zasilała też instytucje trzeciego sektora. W instytucjach państwowych największy odsetek pracujących stanowili studiujący na studiach II stopnia. Tabela 21. Absolwenci według firmy zatrudniającej ich w trakcie nauki i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM W prywatnej firmie 319 89,1% 469 86,1% 52 91,2% W instytucji państwowej 31 8,7% 83 15,2% 2 3,5% Własna działalność gospodarcza 20 5,6% 29 5,3% 4 7,0% W instytucji tzw. trzeciego sektora 14 3,9% 18 3,3% 8 14,0% Ogółem 358 100% 545 100% 57 100% 8 Podrozdział opracowany na podstawie wyników pytania wielokrotnego wyboru. 17

Forma zatrudnienia studentów 9 Ogółem najbardziej popularną formą zatrudnienia badanych była umowa zlecenia, jednak w podziale na tryb studiów widoczna jest zdecydowana różnica w strukturze form zatrudnienia. Na umowę zlecenia pracowało prawie trzy czwarte studiujących na studiach stacjonarnych, a wśród studiujących niestacjonarnie było to zaledwie około 27%. Ponad 70% drugich z wymienionych pracowało na pełen etat. W przypadku studiujących stacjonarnie taka forma zatrudnienia była mniej popularna, choć i tak zaskakująco duży odsetek badanych wybrał tę odpowiedź (około 13%). Tabela 22. Absolwenci według formy zatrudnienia podczas nauki i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Umowa zlecenia 556 74,2% 67 27,2% 623 62,6% Umowę o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy 111 14,8% 19 7,7% 130 13,1% Pracowałem(am) bez umowy 100 13,4% 8 3,3% 108 10,9% Umowa o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy 98 13,1% 176 71,5% 274 27,5% Umowa o dzieło 87 11,6% 7 2,8% 94 9,4% Własna działalność gospodarcza 21 2,8% 16 6,5% 37 3,7% Ogółem 749 100% 246 100% 995 100% Różnice widoczne są także w podziale na rodzaj studiów. Studiujący na II stopniu relatywnie częściej niż studenci pozostałych rodzajów pracowali na pełen etat i część etatu. Absolwenci studiów jednolitych magisterskich częściej niż inni pracowali na umowę o dzieło. W tej grupie zdecydowanie najwyższy jest odsetek osób deklarujących pracę bez umowy ponad 26%. Tabela 23. Absolwenci według formy zatrudnienia podczas nauki i trybu studiów I stopnia II stopnia JSM Umowa zlecenia 252 67,6% 331 58,6% 40 70,2% Umowa o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy 69 18,5% 196 34,7% 9 15,8% Pracowałem(am) bez umowy 47 12,6% 46 8,1% 15 26,3% Umowę o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy 43 11,5% 85 15,0% 2 3,5% Umowa o dzieło 32 8,6% 50 8,8% 12 21,1% Własna działalność gospodarcza 10 2,7% 24 4,2% 3 5,3% Ogółem 373 100% 565 100% 57 100% 9 Podrozdział opracowany na podstawie wyników pytania wielokrotnego wyboru. 18

AKTUALNE ZATRUDNIENIE ABSOLWENTÓW Status zatrudnienia absolwentów W chwili badania około trzech czwartych badanych absolwentów odpowiedziało twierdząco na pytanie czy aktualnie Pan(i) pracuje?. Wśród absolwentów studiów stacjonarnych jako pracujących określiło się około 71%, a niestacjonarnych 89%. Tabela 24. Absolwenci według statusu zatrudnienia podczas badania i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Pracujący 839 71,2% 252 89,0% 1091 74,7% Niepracujący 339 28,8% 31 11,0% 370 25,3% Ogółem 1178 100% 283 100% 1461 100% W grupie absolwentów studiów I stopnia pracujący stanowili około 56%. Odsetek zatrudnionych absolwentów z tytułem magistra był znacznie wyższy i wyniósł odpowiednio 87% i 85% dla osób po studiach II stopnia i jednolitych magisterskich. Tabela 25. Absolwenci według statusu zatrudnienia podczas badania i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM Pracujący 327 56,4% 691 86,9% 73 84,9% Niepracujący 253 43,6% 104 13,1% 13 15,1% Ogółem 580 100% 795 100% 86 100% Wykonano dodatkowo model regresji logistycznej, w której zmienną przewidywaną (zależną) było zatrudnienie absolwenta. Zmienna ta traktowana jest jako zdarzenie, a jej wartości pracuje/nie pracuje jako tzw. sukces (zdarzenie wystąpiło) i porażka (nie wystąpiło). Przetestowano model dla jedenastu predyktorów (zmiennych niezależnych), a ostatecznie przewidywania dokonano na podstawie pięciu predyktorów. Są to: Rodzaj studiów (licencjat/magister). Absolwentów studiów II stopnia i JSM połączono w jedną kategorię. Zgodnie z zaproponowanym modelem obliczono, że szansa sukcesu ( bycia zatrudnionym ) jest około 5,5 razy większa w grupie magistrów niż licencjatów. Tryb studiów (niestacjonarny/stacjonarny). Szansa sukcesu jest dwukrotnie większa w grupie absolwentów studiów niestacjonarnych niż stacjonarnych. Podejmowanie pracy zarobkowej podczas studiów (nie podejmowano/podejmowano). Tu szansa sukcesu jest wyższa około 3,65 razy w przypadku podejmowania pracy podczas studiów. Postawa proaktywna absolwenta wobec rynku pracy (zmienna ilościowa o zakresie 1 5). Sposób utworzenia tej zmiennej zaprezentowano w rozdziale Ocena kluczowych kompetencji absolwentów. Szansa sukcesu rośnie wraz z wartością indeksu postawy i jest około 1,3 razy większa ze wzrostem wartości o 1 pkt. Umiejętności absolwenta związane z poruszaniem się na rynku pracy (zmienna ilościowa 19

o zakresie 1 5). Sposób utworzenia tej zmiennej również zaprezentowano w rozdziale Ocena kluczowych kompetencji absolwentów. Szansa sukcesu rośnie wraz z wartością indeksu umiejętności i jest około 1,4 razy większa ze wzrostem wartości o 1 pkt. Zaproponowany ostatecznie model z pięcioma predyktorami jest istotny statystycznie i wyjaśnia około 31% wariancji zmiennej przewidywanej. Model w opisanym kształcie pozwolił na poprawne sklasyfikowanie około 80% przypadków. Zwracamy uwagę, że zaproponowano model jest silną redukcją rzeczywistości społeczno-ekonomicznej, i niewątpliwie na zatrudnienie absolwenta ma wpływ wiele innych, nie uwzględnionych czy nie mierzonych w tym badaniu czynników. Dokładne wyniki zaprezentowano w aneksie techniki analityczne. Liczba miejsc pracy absolwentów Pracujących absolwentów zapytano o liczbę miejsc pracy w ciągu roku od ukończenia studiów. Ponad 40% badanych absolwentów studiów stacjonarnych w tym czasie zmieniło pracę przynajmniej raz. Wśród absolwentów studiów niestacjonarnych odsetek zmieniających pracę był wyższy prawie 56%. Tabela 26. Pracujący absolwenci według liczby miejsc pracy od ukończenia studiów i ich trybu Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Pierwsza praca 480 57,2% 112 44,4% 592 54,3% Kolejna praca 359 42,8% 140 55,6% 499 45,7% Ogółem 839 100% 252 100% 1091 100% W podziale na rodzaj studiów widoczna jest następująca tendencja: najczęściej pracę zmieniali absolwenci studiów I stopnia, nieco rzadziej II stopnia, a najrzadziej kończący studia jednolite magisterskie. Tabela 27. Pracujący absolwenci według liczby miejsc pracy od ukończenia studiów i ich rodzaju I stopnia II stopnia JSM Pierwsza praca 163 49,8% 378 54,7% 51 69,9% Kolejna praca 164 50,2% 313 45,3% 22 30,1% Ogółem 327 100% 691 100% 73 100% 20

Zjawisko wielopracy zajmowania jednocześnie kilku stanowisk pracy występuje ogółem u około 9% badanych absolwentów. Odsetek ten jest zbliżony wśród grup wyróżnionych według rodzaju i trybu studiów. Tabela 28. Pracujący absolwenci według jednocześnie zajmowanych stanowisk pracy i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Jedno 768 91,5% 227 90,1% 995 91,2% Więcej 71 8,5% 25 9,9% 96 8,8% Ogółem 839 100% 252 100% 1091 100% Tabela 29. Pracujący absolwenci według jednocześnie zajmowanych stanowisk pracy i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM Jedno 296 90,5% 634 91,8% 65 89,0% Więcej 31 9,5% 57 8,2% 8 11,0% Ogółem 327 100% 691 100% 73 100% Forma zatrudnienia absolwentów Ogółem najczęściej respondenci wskazywali zatrudnienie na umowę o pracę (pełen etat). Wśród kończących studia stacjonarne było to prawie 60% badanych, a wśród absolwentów studiów niestacjonarnych około 80%. Drugą najczęstszą formą zatrudnienia absolwentów studiów stacjonarnych była umowa zlecenia (około 20%), zaś w gronie absolwentów studiów niestacjonarnych nie było wyraźne widocznej drugiej formy. Podobny odsetek tej grupy absolwentów (po około 5%) pracował na część etatu (umowa o pracę), umowę zlecenia i prowadził własną działalność gospodarczą. Absolwenci studiów stacjonarnych deklarowali pracę bez umowy trzy razy częściej było to 2,4% w porównaniu do 0,8% wśród absolwentów niestacjonarnych. Tabela 30. Pracujący absolwenci według formy zatrudnienia i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Własna działalność gospodarcza 23 2,7% 13 5,2% 36 3,3% Umowa o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy 491 58,6% 202 80,2% 693 63,6% Umowa o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy 54 6,4% 13 5,2% 67 6,1% Umowa zlecenia 165 19,7% 12 4,8% 177 16,2% Umowa o dzieło 16 1,9% - - 16 1,5% Pracuję bez umowy 20 2,4% 2 0,8% 22 2,0% Jestem na praktyce/ stażu/ wolontariacie 69 8,2% 10 4,0% 79 7,2% Ogółem 838 100% 252 100% 1090 100% Na umowę o pracę (pełen etat) zatrudnionych było prawie trzy czwarte absolwentów studiów II stopnia, prawie 60% absolwentów studiów jednolitych magisterskich i nieco ponad 40% kończących studia I stopnia. Odsetek pracujących na umowę zlecenia był najwyższy w gronie kończących studia 21

I stopnia (34%), niższy u absolwentów studiów jednolitych (prawie 14%) i najniższy u absolwentów II stopnia. Prawie 5% absolwentów studiów I stopnia deklarowało pracę bez umowy. Wśród absolwentów JSM zanotowano najwyższy udział osób pracujących na część etatu i osób na praktyce/stażu/wolontariacie. Tabela 31. Pracujący absolwenci według formy zatrudnienia i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM Własna działalność gospodarcza 9 2,8% 24 3,5% 3 4,1% Umowa o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy 141 43,3% 510 73,8% 42 57,5% Umowa o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy 24 7,4% 35 5,1% 8 11,0% Umowa zlecenia 111 34,0% 56 8,1% 10 13,7% Umowa o dzieło 5 1,5% 10 1,4% 1 1,4% Pracuję bez umowy 16 4,9% 4 0,6% 2 2,7% Jestem na praktyce/ stażu/ wolontariacie 20 6,1% 52 7,5% 7 9,6% Ogółem 326 100% 691 100% 73 100% 22

Branże stanowisk pracy absolwentów 10 Badani absolwenci najczęściej pracowali w następujących branżach: Finanse/Ekonomia, Administracja, Księgowość/Audyt/Podatki. Najrzadziej wybierano branże: Architektura, Energetyka i Geologia/Inżynieria. Pamiętać należy, że zdecydowanie najliczniejszą podgrupę badanych stanowili absolwenci Wydziału Zarządzania i Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego. Łącznie była to ponad połowa badanych (53,7%), i znajduje to odzwierciedlenie w branżach stanowisk pracy ogółu absolwentów. Tabela 32. Pracujący absolwenci według branży N % Finanse/Ekonomia 166 16,7% Administracja 159 16,0% Księgowość/Audyt/Podatki 158 15,9% Sprzedaż 127 12,8% Logistyka/Spedycja/Dystrybucja 102 10,3% Szkolenia/Edukacja 94 9,5% Obsługa klienta/call Center 83 8,4% Informatyka/Internet/E-Commerce 76 7,6% Marketing/Reklama/Public Relations 67 6,7% Human Resources 60 6,0% Prawo 47 4,7% Zarządzanie 45 4,5% Doradztwo/Konsulting 37 3,7% Hotelarstwo/Turystyka/Sport/Rekreacja 28 2,8% Produkcja 28 2,8% Media/Sztuka/Rozrywka 26 2,6% Medycyna/Farmacja/Weterynaria 25 2,5% Kontrola jakości 24 2,4% Budownictwo/Geodezja 19 1,9% Farmaceutyka/Biotechnologia 19 1,9% Rolnictwo/Ochrona środowiska 13 1,3% Grafika/Kreacja artystyczna/fotografia 9 0,9% Architektura 5 0,5% Energetyka 5 0,5% Geologia/Inżynieria 4 0,4% Ogółem 994 100% Przedział zarobków brutto absolwentów Ogółem najczęściej absolwenci deklarowali miesięczne zarobki brutto w przedziale 2001 2500 zł. Wśród absolwentów studiów stacjonarnych odsetek osób zarabiających mniej był wyższy niż u absolwentów studiów niestacjonarnych. Zarobki łącznie od poniżej 1000 zł do 2000 zł deklarowało około 38% z pierwszej grupy przy około 28% absolwentów z grupy drugiej. Zarobki w najwyższym z wyróżnionych przedziałów ponad 7001 zł wybierano ponad 1,5 razu częściej w gronie 10 Podrozdział opracowany na podstawie wyników pytania wielokrotnego wyboru. 23

absolwentów studiów niestacjonarnych. Było to około 3% tej grupy przy niecałych 2% wśród absolwentów studiów stacjonarnych. Tabela 33. Pracujący absolwenci według zarobków brutto i trybu ukończonych studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Poniżej 1000 zł 111 13,6% 14 5,7% 125 11,8% 1001-1500 zł 91 11,2% 11 4,5% 102 9,6% 1501-2000 zł 118 14,5% 44 18,0% 162 15,3% 2001-2500 zł 143 17,5% 44 18,0% 187 17,6% 2501-3000 zł 112 13,7% 33 13,5% 145 13,7% 3001-3500 zł 63 7,7% 23 9,4% 86 8,1% 3501-4000 zł 48 5,9% 17 6,9% 65 6,1% 4001-4500 zł 27 3,3% 18 7,3% 45 4,2% 4501-5000 zł 15 1,8% 4 1,6% 19 1,8% 5001-5500 zł 6 0,7% 6 2,4% 12 1,1% 5501-6000 zł 5 0,6% 3 1,2% 8 0,8% 6001-6500 zł 5 0,6% 2 0,8% 7 0,7% 6501-7000 zł - - 2 0,8% 2 0,2% Powyżej 7001 zł 15 1,8% 7 2,9% 22 2,1% Odmowa podania odpowiedzi 57 7,0% 17 6,9% 74 7,0% Ogółem 816 100% 245 100% 1061 100% Wśród absolwentów studiów I stopnia najczęściej deklarowano zarobki poniżej 1000 zł brutto miesięcznie takiej odpowiedzi udzieliła ponad jedna piąta tej grupy. Absolwenci studiów II stopnia najczęściej zaznaczali przedział 2001 2500 zł. Dla kończących studia jednolite magisterskie wyniki są mniej jednoznaczne, na co ma wpływ relatywnie mała liczebność badanych jak i specyfika kierunków na tym rodzaju studiów. Absolwenci JSM najczęściej deklarowali zarobki poniżej 1000 zł, nieco rzadziej przedział 2501 3000 zł, a w trzeciej kolejności przedziały: 1501 2000 zł i 3001 3500 zł (oba z równą liczbą odpowiedzi). 24

Tabela 34. Pracujący absolwenci według zarobków brutto i rodzaju ukończonych studiów I stopnia II stopnia JSM Poniżej 1000 zł 67 21,3% 45 6,7% 13 18,1% 1001-1500 zł 47 14,9% 50 7,4% 5 6,9% 1501-2000 zł 39 12,4% 113 16,8% 10 13,9% 2001-2500 zł 38 12,1% 142 21,1% 7 9,7% 2501-3000 zł 36 11,4% 98 14,5% 11 15,3% 3001-3500 zł 21 6,7% 55 8,2% 10 13,9% 3501-4000 zł 15 4,8% 47 7,0% 3 4,2% 4001-4500 zł 10 3,2% 32 4,7% 3 4,2% 4501-5000 zł 4 1,3% 15 2,2% - - 5001-5500 zł 4 1,3% 8 1,2% - - 5501-6000 zł 3 1,0% 4 0,6% 1 1,4% 6001-6500 zł 1 0,3% 6 0,9% - - 6501-7000 zł 2 0,6% - - - - Powyżej 7001 zł 3 1,0% 16 2,4% 3 4,2% Odmowa podania odpowiedzi 25 7,9% 43 6,4% 6 8,3% Ogółem 315 100% 674 100% 72 100% Na wykresie 3. prezentujemy przedziały miesięcznych zarobków brutto absolwentów. W panelach osi x (poziomej) przedstawiono rodzaj studiów, kolorami wyróżniono ich tryb. Z uwagi na małe liczebności w kategoriach (przedziałach zarobków) nie prezentujemy wykresu dla JSM. Na wykresie widoczna jest następująca zależność: absolwenci studiów I stopnia częściej niż II stopnia wskazywali najniższe przedziały zarobków, II stopnia częściej deklarowali przedziały średnie i wysokie (do 5000 zł). W obu omawianych rodzajach studiów absolwenci studiów niestacjonarnych częściej deklarowali wyższe przedziały zarobków, przy czym wśród absolwentów I stopnia różnica jest widoczna od przedziału 2501 3000 zł w górę, a wśród II stopnia już od 1501 2000 zł. Wartości procentowe na osi Y to odsetek ogółu wskazań. Słupki dla II stopnia są wyższe z powodu większej liczebności niż I stopnień. 25

Wykres 3. Przedział zarobków brutto absolwentów rodzaj (bez JSM) i tryb studiów Dokładne zarobki brutto absolwentów W tegorocznej edycji monitorowania losów absolwentów dołączono pytanie o dokładną wysokość miesięcznych zarobków brutto. Pytanie było nieobowiązkowe i zadano je wyłącznie osobom, które podały przedział swoich zarobków. Wśród pracujących absolwentów około 7% odmówiło podania przedziału zarobków. Dokładną wysokość zarobku podało około 80% pytanych, a więc około trzech czwartych wszystkich pracujących absolwentów. Ogólny rozkład dokładnych zarobków absolwentów prezentujemy na wykresie 4. Najniższą odnotowaną wartością było 200,00 zł, najwyższą 24 000,00 zł. Średnia (M) wynosi 2 699,94 zł, wyniki są wysoce zróżnicowane, o czym informuje wartość odchylenia standardowego (SD) równa 26

1 886,57 zł i współczynnik zmienności (SD/M * 100%) równy 70%. Rozkład jest silnie asymetryczny (prawoskośny) co oznacza, że średnia wyższa jest od mediany (wartości środkowej Me = 2 400,00), a ta od dominanty (wartości najczęstszej Mo = 1 850,00). W omawianej sytuacji mówi się o średniej zawyżonej przez nieliczne odpowiedzi o wysokich wartościach cechy. Wykres 4. Histogram zarobków brutto absolwentów Na wykresie 5. za pomocą wykresu skrzynkowego (box-whisker diagram) zaprezentowano ten sam co powyżej rozkład miesięcznych zarobków. Jest to spojrzenie na histogram od góry, więc niewidoczny jest wymiar prezentowany powyżej na osi Y (liczebność). Pogrubiona linia znajdująca się w skrzynce wskazuje wartość mediany, brzegi skrzynki to pierwszy i trzeci kwartyl, więc szerokość skrzynki pokazuje w jakim zakresie wartości mieści się 50% środkowych (najbliższych wartości mediany) odpowiedzi. Pierwszy kwartyl, czyli lewy brzeg skrzynki wyznacza wartość 1 850,00 zł, zaś trzeci prawy brzeg 3 200,00 zł. Linie w kształcie litery T, tzw. wąsy, prezentują rozkład dolnych i górnych odpowiedzi mieszczących się w zakresie wartości 1,5 szerokości skrzynki. Za pomocą okręgów i gwiazdek, widocznych w prawej części diagramu, przedstawiono wartości odstające (outliers) i silnie odstające (extreme outliers). Gwiazdki reprezentują odpowiedzi o wartościach powyżej trzech szerokości skrzynki. Wyraźnie widoczne jest, że wartości odstające występują jedynie po stronie prawej, zaś skrzynka jest niemal symetryczna. Wybrane, dalsze analizy wykonano bez wartości silnie odstających. Wartości silnie odstające mogą być prawidłowe tzn. wskazywać rzeczywiste wysokości zarobków, jak i być wynikiem błędu wprowadzania np. wpisana przez respondenta wartość 24 000 zł przy zarobkach 2 400 zł. 27

Wykres 5. Wykres skrzynkowy zarobków brutto absolwentów Wykres 6. przedstawia ogólny rozkład miesięcznych zarobków brutto absolwentów bez wartości silnie odstających, co w analizowanym przypadku oznacza odpowiedzi powyżej 6 500,00 zł. Łącznie usunięto 22 z 790 odpowiedzi (około 2,8%). Wartość minimalna to 200,00 zł, maksymalna 6 500,00 zł. Rozkład wciąż jest lekko niesymetryczny(m = 2 472,92; Me = 2 347,50; Mo = 1 850,00), jednak wyniki są mniej zróżnicowane (współczynnik zmienności równy 47%; wcześniej 70%). 28

Wykres 6. Histogram zarobków brutto absolwentów bez wartości silnie odstających Różnice w rozkładzie zarobków w podziale na tryb, rodzaj studiów oraz płeć absolwenta przedstawiamy na wykresie 7. Analizę wykonano bez wartości silnie odstających. Ponieważ nie ma przypadków absolwentów JSM niestacjonarnych mężczyzn skrzynka dla tego przekroju nie jest wyświetlana. Widoczne są cztery tendencje: mediany zarobków są wyższe dla absolwentów studiów niestacjonarnych niż stacjonarnych; mediany są także wyższe dla mężczyzn niż dla kobiet; w podziale na absolwentów studiów I i II stopnia mediany zarobków są wyższe dla tych drugich, przy czym zależność wydaje się występować tylko dla trybu stacjonarnego; zarobki mężczyzn są bardziej zróżnicowane niż kobiet (większa rozpiętość skrzynek), choć ma na to wpływ także znacznie mniejsza liczebność grupy mężczyzn. 29

Wykres 7. Różnice w rozkładzie zarobków brutto absolwentów rodzaj i tryb studiów, płeć absolwenta Przygotowano także porównanie średnich zarobków w podziale na formę zatrudnienia respondenta. Użyto wszystkich dostępnych odpowiedzi o dokładnej wysokości zarobków ze względu na niewielkie liczebności w niektórych przekrojach Środki okręgów wyznaczają wartości średnich zarobków w danym przekroju, a słupki błędów przedstawiają 95% przedziały ufności średnich. Przykładowo dla absolwentów pracujących na pełen etat na podstawie umowy o pracę M = 3 000, 03 zł, dolna i górna granica przedziału ufności wynosi odpowiednio 2 867,89 i 3 132,17 zł. Oznacza to, że z 95% prawdopodobieństwem średnie wynagrodzenie tej grupy absolwentów w całej populacji (pamiętając o specyfice badanej próby) mieści się w granicach przedziału ufności. Szersze przedziały ufności rozumieć można jako mniej pewną wartość średnich zarobków w danej grupie. Na tę szerokość ma wpływ m.in. zróżnicowanie odpowiedzi jak i ich liczebność. Najniższe wartości średniej zarobków odnotowano dla pracy bez umowy i praktyki/stażu/wolontariatu. Nieco wyższe, zbliżone do siebie średnie obliczono dla osób pracujących na umowę o dzieło, umowę zlecenia i na część etatu. Średnie zarobki pracujących na cały etat zdają się tworzyć osobną kategorię są zauważalnie wyższe niż wszystkie wymienione i wyraźnie niższe niż zarobki osób prowadzących własną działalność gospodarczą. Ostatnia z wymienionych kategorii form zatrudnienia absolwentów charakteryzuje się najwyższą średnią zarobków brutto i najszerszym przedziałem ufności. Wyniki prezentujemy na wykresie 8. 30

Wykres 8. Różnice w średnich zarobków brutto absolwentów forma zatrudnienia 31

Stopień dopasowania wykształcenia do wykonywanej pracy Respondentów zapytano o to, w jakim stopniu praca, którą wykonują jest zgodna z ukończonym kierunkiem studiów. W podziale na tryb studiów rozkład odpowiedzi jest bardzo podobny. Około jednej trzeciej badanych odpowiedziało, że praca i ich wykształcenie są zdecydowanie zgodne, o około pięć punktów procentowych mniej badanych uznało swoje wykształcenie za raczej zgodne. Odpowiedzi raczej nie i zdecydowanie nie udzieliło odpowiednio około 19% badanych w każdej grupie, przy czym absolwenci studiów niestacjonarnych wybierali tę odpowiedź nieco rzadziej. Tabela 35. Zgodność wykonywanej pracy z wykształceniem według trybu ukończonych studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Zdecydowanie tak 269 33,0% 84 34,3% 353 33,3% Raczej tak 229 28,1% 73 29,8% 302 28,5% Raczej nie 155 19,0% 46 18,8% 201 19,0% Zdecydowanie nie 161 19,8% 42 17,1% 203 19,2% Ogółem 814 100% 245 100% 1059 100% Różnica w ocenie stopnia dopasowania wykonywanej pracy do wykształcenia widoczna jest w podziale na rodzaj studiów. Najwyżej ocenili je absolwenci JSM prawie 56% uznało swoją pracę i wykształcenie za zdecydowanie zgodne, a raczej zgodne 25%. Łącznie ponad 80% odpowiedzi było twierdzących. Absolwenci studiów II stopnia odpowiadali zdecydowanie tak rzadziej 34,6% - a raczej tak nieco częściej (prawie 30%). Łącznie około 64% odpowiedzi było twierdzących. Absolwenci studiów I stopnia najniżej ocenili omawiane dopasowanie. Odpowiedź zdecydowanie tak padała ponad dwa razy rzadziej niż wśród absolwentów JSM. Łącznie twierdzące odpowiedzi dla tej grupy badanych to niecałe 53%. Tabela 36. Zgodność wykonywanej pracy z wykształceniem według rodzaju ukończonych studiów I stopnia II stopnia JSM Zdecydowanie tak 80 25,5% 233 34,6% 40 55,6% Raczej tak 85 27,1% 199 29,6% 18 25,0% Raczej nie 68 21,7% 127 18,9% 6 8,3% Zdecydowanie nie 81 25,8% 114 16,9% 8 11,1% Ogółem 314 100% 673 100% 72 100% 32

Czas znalezienia pracy Zdecydowanie najczęściej absolwenci w rok po ukończeniu studiów kontynuują pracę podjętą na studiach łącznie jest to ponad połowa wskazań. Wśród absolwentów studiów niestacjonarnych odsetek jest jeszcze wyższy (prawie 80%), a w grupie która ukończyła studia stacjonarne to około 43%. Drugą najczęściej wybieraną odpowiedzią był przedział czasowy od 1 do 3 miesięcy. Tabela 37. Pracujący absolwenci według czasu znalezienia pracy i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Kontynuacja pracy podjętej na studiach 348 42,8% 194 79,2% 542 51,2% Poniżej 1 miesiąca 120 14,7% 8 3,3% 128 12,1% Między 1 a 3 miesiące 168 20,6% 22 9,0% 190 17,9% Między 3 a 6 miesięcy 108 13,3% 9 3,7% 117 11,0% Powyżej 6 miesięcy 70 8,6% 12 4,9% 82 7,7% Ogółem 814 100% 245 100% 1059 100% W podziale na rodzaj studiów najrzadziej pracę podjętą na studiach kontynuowali absolwenci jednolitych studiów magisterskich, było to około 30% respondentów przy 52% absolwentów II i 55% I stopnia. Około jedna piąta kończących JSM i II stopnień znalazło zatrudnienie w ciągu 1 3 miesięcy. Podobny odsetek absolwentów JSM szukał pracy od 3 do 6 miesięcy; wśród kończących inne rodzaje studiów odsetek osób, które wybrał tę odpowiedź był około dwukrotnie niższy. Tabela 38. Pracujący absolwenci według czasu znalezienia pracy i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM Kontynuacja pracy podjętej na studiach 172 54,8% 348 51,7% 22 30,6% Poniżej 1 miesiąca 38 12,1% 79 11,7% 11 15,3% Między 1 a 3 miesiące 47 15,0% 128 19,0% 15 20,8% Między 3 a 6 miesięcy 37 11,8% 66 9,8% 14 19,4% Powyżej 6 miesięcy 20 6,4% 52 7,7% 10 13,9% Ogółem 314 100% 673 100% 72 100% Sposób znalezienia pracy Najpopularniejszym sposobem znalezienia pracy wśród ogółu badanych była odpowiedź na oferty pracy zamieszczone w Internecie. Dwa razy rzadziej korzystano z sieci kontaktów osobistych informacji od rodziny i znajomych (około 18% odpowiedzi). Trzecim najczęściej deklarowany sposobem znalezienia pracy było zatrudnienie po odbyciu praktyk/stażu w danej firmie. Najrzadziej korzystano z ofert zamieszczonych w mediach tradycyjnych. Obecną pracę z pomocą ABKZ UŁ znalazło 1,4% respondentów. Omawiane wyniki prezentujemy na wykresie 9. 33

Wykres 9. Pracujący absolwenci według sposobu znalezienia pracy 34

SYTUACJA NIEPRACUJĄCYCH ABSOLWENTÓW Poniższe pytania zadano wyłącznie absolwentom niepracujących w chwili badania. Jak przedstawiono w podrozdziale Status zatrudnienia absolwentów, niepracujący stanowili około jedną piątą badanych. Prace podejmowane od zakończenia studiów Pierwsze pytanie dotyczyło tego, czy respondent w ogóle wykonywał pracę w czasie od zakończenia studiów. Sytuacja absolwentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych jest niemal odwrotna. W pierwszej z wymienionych grup pracowało niecałe 30% badanych przy 70% niepracujących; w drugiej było to odpowiednio około 60% i 40%. Tabela 39. Niepracujący absolwenci według pracy od zakończenia studiów i ich trybu Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem N % N N % Pracował 97 29,2% 18 115 31,7% Nie pracował 235 70,8% 13 248 68,3% Ogółem 332 100% 31 363 100% W podziale na rodzaj studiów zdecydowanie najwyższy udział niepracujących odnotowano w grupie absolwentów JSM. Rozkład odpowiedzi wśród absolwentów I i II stopnia były zbliżony, przy czym relatywnie mniej pracujących było w gronie licencjuszy. Tabela 40. Niepracujący absolwenci według pracy od zakończenia studiów i ich rodzaju I stopnia II stopnia JSM N % N % N Pracował 77 30,9% 36 35,6% 2 Nie pracował 172 69,1% 65 64,4% 11 Ogółem 249 100% 101 100% 13 Rejestracja niepracujących absolwentów w Urzędzie Pracy Ogółem odsetek niepracujących absolwentów rejestrujących się jako bezrobotni jest niewielki i wynosi około 18%. Należy jednak pamiętać, że niepracujący absolwenci to najczęściej osoby z tytułem licencjata które studiowały w trybie stacjonarnym, co znajduje odzwierciedlenie w wyniku ogółem. W poniższych przekrojach widoczne są wyraźne różnice frakcji rejestrujących i nierejestrujących się absolwentów podziale na rodzaj i tryb studiów. Wśród absolwentów studiów stacjonarnych zarejestrowanych było niecałe 14%, a w grupie osób które ukończyły studia niestacjonarne około 61%. 35

Tabela 41. Niepracujący absolwenci według statusu rejestracji w Urzędzie Pracy i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem N % N N % Tak 45 13,6% 19 64 17,7% Nie 286 86,4% 12 298 82,3% Ogółem 331 100% 31 362 100% Zaledwie około 4% badanych z tytułem licencjusza uzyskało status bezrobotnego. W gronie absolwentów studiów II stopnia była to niemal połowa, a wśród kończących JSM ponad połowa badanych. Tabela 42. Niepracujący absolwenci według statusu rejestracji w Urzędzie Pracy i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM N % N % N Tak 11 4,4% 46 46,0% 7 Nie 238 95,6% 54 54,0% 6 Ogółem 249 100% 100 100% 13 Osoby niepracujące i niezarejestrowane jako bezrobotne o ile nie kontynuują nauki na studiach stacjonarnych traktowane są jako nieaktywne zawodowo. Aktywni zawodowo to pracujący oraz bezrobotni (rozumiani jako osoby szukające zatrudnienia i gotowe je podjąć). Według metodologii Głównego Urzędu Statystycznego stopa bezrobocia to frakcja bezrobotnych w grupie aktywnych zawodowo. Zgodnie z tym rozumieniem stopa bezrobocia wśród badanych absolwentów UŁ wynosi 5,5%. Według stanu na koniec czerwca 2016 stopa bezrobocia w Polsce to 8,8% 11. Oznacza to, że w teoretycznej grupie aktywnych zawodowo Polaków ryzyko bezrobocia jest 1,6 razy wyższe niż w teoretycznym gronie aktywnych zawodowo absolwentów UŁ. Poszukiwanie pracy Rozkład odpowiedzi dotyczących poszukiwania pracy wśród badanych jest zbliżony do rozkładu odpowiedzi na pytanie o rejestrację w Urzędzie Pracy jako bezrobotny. W podziale na tryb studiów pracy szuka prawie trzy czwarte absolwentów studiów niestacjonarnych i około 42% stacjonarnych. Tabela 43. Niepracujący absolwenci według poszukiwania pracy i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem N % N N % Tak 138 41,6% 23 161 44,4% Nie 194 58,4% 8 202 55,6% Ogółem 332 100% 31 363 100% W podziale na rodzaj studiów pracy szuka zaledwie jedna trzecia absolwentów z tytułem licencjata, ponad połowa kończących JSM i około 70% absolwentów studiów II stopnia. 11 http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/bezrobocie-rejestrowane/liczba-bezrobotnychzarejestrowanych-oraz-stopa-bezrobocia-wedlug-wojewodztw-podregionow-i-powiatow-stan-w-koncuczerwca-2016-roku-,2,47.html 36

Tabela 44. Niepracujący absolwenci według poszukiwania pracy i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM N % N % N Tak 83 33,3% 71 70,3% 7 Nie 166 66,7% 30 29,7% 6 Ogółem 249 100% 101 100% 13 Czas poszukiwania pracy Niepracującym respondentom, którzy w powyższym pytaniu zadeklarowali poszukiwanie zatrudnienia (161 osób co stanowi około 44% niepracujących) zadano pytanie Jak długo od zakończenia studiów/ostatniego stosunku pracy poszukuje Pan(i) zatrudnienia?. Szukający pracy, niepracujący absolwenci deklarowali różną długość czasu poszukiwania pracy. Nie ma tu wyraźnej dominanty. Absolwenci studiów stacjonarnych najczęściej szukali pracy od 4 do 6 miesięcy, a kończący studia niestacjonarne od 1 do 3 miesięcy. Tabela 45. Niepracujący absolwenci według czasu poszukiwania pracy i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem N % N N % Poniżej miesiąca 32 23,2% 3 35 21,7% od 1 do 3 miesięcy 28 20,3% 8 36 22,4% od 4 do 6 miesięcy 43 31,2% 7 50 31,1% Powyżej 6 miesięcy 35 25,4% 5 40 24,8% Ogółem 138 100% 23 161 100% Absolwenci studiów I stopnia najczęściej wybierali najkrótszy okres szukania pracy. W przypadku kończących studia II stopnia ponad jedna trzecia badanych deklarowała poszukiwania w okresie od 4 do 6 miesięcy. Dla absolwentów JSM tendencja jest niejasna z uwagi na małą liczebność grupy. Tabela 46. Niepracujący absolwenci według czasu poszukiwania pracy i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM N % N % N Poniżej miesiąca 26 31,3% 7 9,9% 2 od 1 do 3 miesięcy 17 20,5% 18 25,4% 1 od 4 do 6 miesięcy 23 27,7% 25 35,2% 2 Powyżej 6 miesięcy 17 20,5% 21 29,6% 2 Ogółem 83 100% 71 100% 7 Absolwenci niezatrudnieni w chwili badania 12 Osoby nie szukające pracy zapytano o powody takiej decyzji. Zdecydowanie najczęściej wskazywano kontynuowanie nauki. Drugą co do liczby wskazań kategorię obowiązki rodzinne, domowe wybierano siedem razy rzadziej, zaś trzecią posiadanie innego źródła dochodów ponad trzynaście razy rzadziej. Trzy kolejne kategorie miały niewielką, równą liczbę odpowiedzi, każda po 2% ogółu. 12 Podrozdział opracowany na podstawie wyników pytania wielokrotnego wyboru. 37

Rozkład odpowiedzi zaprezentowano na wykresie 10. Wykres 10. Absolwenci niezatrudnieni w chwili badania według przyczyny nieszukania zatrudnienia Absolwenci niezatrudnieni od ukończenia studiów 13 Respondentów, którzy nie pracowali od ukończenia studiów zapytano o przyczyny takiego stanu rzeczy. Tu również najczęściej wskazywano kontynuowanie nauki. Kolejną kategorię, odnoszącą się do niechęci pracodawców do zatrudniania osób bez doświadczenia zawodowego respondenci wybierali około dwa razy rzadziej. Podobną liczbę wskazań uzyskała odpowiedź planuję nadal się kształcić. Około 8% ogółu odpowiedzi (40 osób) stanowiły wskazania na brak zapotrzebowania rynku pracy na absolwentów ukończonego przez respondenta kierunku. Trudno jednak wskazać kierunki czy grupę kierunków, których absolwenci tak postrzegają swoją sytuację. Odpowiedź tę wybierali absolwenci Wydziałów: Biologii i Ochrony Środowiska (kierunki: biologia ze spec., biotechnologia ze spec., genetyka, mikrobiologia ze spec., ochrona środowiska ze spec.), Chemii (chemia ze spec.), Ekonomiczno-Socjologicznego (ekonomia ze spec., gospodarka przestrzenna., gospodarka społeczna., socjologia), Filologicznego (dziennikarstwo i komunikacja społeczna, fil. polska, kulturoznawstwo, logopedia z audiologią), Matematyki i Informatyki (matematyka), Nauk Geograficznych (geografia ze spec., gospodarka przestrzenna., studia regionalne, turystka i rekreacja), Nauk o Wychowaniu (predagogika kultury fizycznej i zdrowotnej, pedagogika pozostałe spec.), Prawa i Administracji (administracja ze spec., prawo ze spec.), Studiów Międzynarodowych i Politologicznych (stosunki międzynarodowe ze spec.), Zarządzania (finanse i rachunkowość, zarządzanie ze spec.). Rozkład odpowiedzi ogółem zaprezentowano na wykresie 11. 13 Podrozdział opracowany na podstawie wyników pytania wielokrotnego wyboru. 38

Wykres 11. Absolwenci niezatrudnieni od zakończenia studiów według powodu pozostawiania bez pracy 39

PLANY ZAWODOWE I EDUKACYJNE Pytania kolejnego obszaru tematycznego badania planów zawodowych i edukacyjnych skierowano do wszystkich respondentów, bez względu na obecny status zatrudnienia. Plany zawodowe absolwentów 14 Na wykresie 12. zaprezentowano plany zawodowe badanych w podziale na osoby pracujące i niepracujące w chwili badania. Choć część pytań sformułowana jest w sposób zakładający, że respondent pracuje (bądź nie), niektórzy respondenci zaznaczają odpowiedzi niezgodnie z tym założeniem. Z tego względu zastosowano podział na pracujących/niepracujących. Kategorie ułożono malejąco według ilości odpowiedzi ogółem. W grupie pracujących najczęściej deklarowano kontynuowanie zatrudnienia w obecnym miejscu pracy. Niepracujący absolwenci zdecydowanie najczęściej planowali znalezienie pracy zgodnej z ukończonym kierunkiem studiów. Ta i kolejna kategoria zmiana pracy na zgodną z ukończonym kierunkiem studiów były łącznie drugim i trzecim wyborem respondentów. Oznacza to, że zarówno pracujący jak i niepracujący w chwili badania absolwenci chcą pracować na stanowisku, które wymagać będzie on nich wykorzystania kierunkowej wiedzy, umiejętności i kwalifikacji. Czwartym wyborem absolwentów ogółem było założenie własnej firmy był to trzeci wybór pracujących. Niepracujący częściej niż założenie działalności gospodarczej planowali znalezienie jakiegokolwiek zatrudnienia, a porównywalnie często wyjazd za granicę w celach zarobkowych. Ogółem najrzadziej deklarowano brak planów zawodowych. 14 Podrozdział opracowany na podstawie wyników pytania wielokrotnego wyboru. 40

Wykres 12. Plany zawodowe absolwentów w podziale na pracujących/niepracujących Dodatkowe kształcenie się absolwentów Ogółem około 65% badanych planuje dodatkowe kształcenie się. Różnice w podziale na tryb ukończonych studiów są nieznaczne. Tabela 47. Absolwenci według planowanego dokształcania się i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Tak 749 66,2% 175 63,9% 924 65,7% Nie 383 33,8% 99 36,1% 482 34,3% Ogółem 1132 100% 274 100% 1406 100% Najwyższy odsetek osób planujących dodatkowe kształcenie zanotowano wśród absolwentów studiów I stopnia prawie 80%. Takie same plany miało około 72% absolwentów JSM i około 55% kończących studia II stopnia. 41

Tabela 48. Absolwenci według planowanego dokształcania się i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM Tak 444 79,9% 419 54,8% 61 71,8% Nie 112 20,1% 346 45,2% 24 28,2% Ogółem 556 100% 765 100% 85 100% Miejsce i forma dodatkowego kształcenia się 15 Najczęściej absolwenci planowali studia II stopnia. Jedną z przyczyn wysokiego odsetka odpowiedzi wskazujących tę formę dalszego kształcenia jest wysoka frakcja absolwentów studiów I stopnia w grupie absolwentów planujących dodatkowe kształcenie. Planujący studia II stopnia zdecydowanie najczęściej chcą skorzystać z ofert edukacyjnej UŁ. Drugim wyborem absolwentów ogółem są studia podyplomowe; tu najczęściej planowano skorzystanie z innej niż UŁ szkoły/uczelni. Najrzadziej planowano studia jednolite magisterskie. Kształcenie się wyłącznie na UŁ wskazywali planujący studia II stopnia i III stopnia (doktoranckie). W przypadku wyboru innych form kształcenia częściej wskazywano wyłącznie inną szkołę/uczelnię. Ponieważ pytanie o miejsce dodatkowego kształcenia umożliwiało respondentom wielokrotny wybór, utworzono trzecią kategorię uwzględniającą obie możliwości osoby planujące kształcenie na UŁ i innych szkołach/uczelniach. Wśród tych osób najczęściej wybieraną formą dodatkowego kształcenia były studia podyplomowe. Ogółem kształcenie wyłącznie na UŁ planowało około 52% badanych, wyłącznie poza UŁ było to 43%, a obie możliwości wybrało około 5%. Omawiane plany zaprezentowano na wykresie 13. 15 Podrozdział opracowany na podstawie wyników pytania wielokrotnego wyboru 42

Wykres 13. Miejsce i forma dodatkowego kształcenia się absolwentów Profil dodatkowego kształcenia się Ogółem absolwenci częściej planowali dodatkowe kształcenie o profilu pokrewnym do dotychczasowego, jednak odsetek planujący kształcenie na odmiennym od ukończonego kierunku był ponad 1,5 razu wyższy wśród osób, które chcą się kształcić na innej uczelni/w innej szkole niż wśród podających UŁ jako miejsce dodatkowego kształcenia. Tabela 49. Absolwenci według profilu planowanego dokształcania się i prowadzącej je uczelni Pokrewny Odmienny od Ogółem z dotychczasowym dotychczasowego % z N % z N % z N N N N % w wierszu w wierszu w wierszu Uniwersytet Łódzki 433 83,0% 89 17,0% 522 100% 63,4% Inna uczelnia lub szkoła 213 70,8% 88 29,2% 301 100% 36,6% 43

OCENA STUDIÓW NA UNIWERSYTECIE ŁÓDZKIM Absolwentów poproszono o retrospekcję i zapytano czy wybraliby ponownie ten sam podstawowy kierunek studiów i uczelnię. W czterech opcjach odpowiedzi ujęto wszystkie możliwości dotyczące uczelni/kierunku, a opcja piąta dotyczyła niepodjęcia studiów w ogóle. Łącznie ponad połowa badanych wybrałaby ponownie ten sam kierunek studiów i uczelnię. Inny kierunek studiów na tej samej uczelni wybrałaby w sumie około jedna czwarta badanych. Łącznie około 80% absolwentów ponownie podjęłoby studia na UŁ. W podziale na tryb studiów widoczny jest większy odsetek deklarujących dokładnie taki sam ponowny wybór kierunek i uczelnia wśród absolwentów studiów niestacjonarnych (prawie 70%) niż stacjonarnych (około 50%). Relatywnie największa różnica wystąpiła we wskazaniach inny kierunek studiów na innej uczelni tę odpowiedź absolwenci studiów stacjonarnych wybierali ponad dwa razy częściej. Trafność wyboru uczelni i kierunku studiów Tabela 50. Absolwenci według ponownego wyboru edukacyjnego i trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Wybrał(a)bym tę samą uczelnię i kierunek studiów. 550 50,3% 184 69,2% 734 54,0% Wybrał(a)bym inny kierunek studiów na tej samej uczelni. 264 24,2% 49 18,4% 313 23,0% Wybrał(a)bym ten sam kierunek studiów na innej uczelni. 89 8,1% 13 4,9% 102 7,5% Wybrał(a)bym inny kierunek studiów na innej uczelni. 167 15,3% 16 6,0% 183 13,5% W ogóle nie podjąłbym/ nie podjęłabym studiów. 23 2,1% 4 1,5% 27 2,0% Ogółem 1093 100% 266 100% 1359 100% W podziale na rodzaj studiów widoczne są różnice pomiędzy absolwentami JSM a pozostałych rodzajów. Wśród kończących jednolite studia magisterskie zbliżony do absolwentów I i II stopnia jest jedynie odsetek deklarujących taki sam ponowny wybór. Osób, które wybrałyby ponownie inne studia na UŁ jest relatywnie mniej, a w konsekwencji frakcja deklarujących ponowny wybór UŁ jest niższa (68%) niż w innych grupach (po około 78% - absolwenci I i II stopnia). 44

Tabela 51. Absolwenci według ponownego wyboru edukacyjnego i rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM Wybrał(a)bym tę samą uczelnię i kierunek studiów. 296 55,0% 395 53,4% 43 53,1% Wybrał(a)bym inny kierunek studiów na tej samej uczelni. 122 22,7% 179 24,2% 12 14,8% Wybrał(a)bym ten sam kierunek studiów na innej uczelni. 44 8,2% 48 6,5% 10 12,3% Wybrał(a)bym inny kierunek studiów na innej uczelni. 66 12,3% 103 13,9% 14 17,3% W ogóle nie podjąłbym/ nie podjęłabym studiów. 10 1,9% 15 2,0% 2 2,5% Ogółem 538 100% 740 100% 81 100% Stopień zaspokojenia oczekiwań edukacyjnych absolwentów Ogółem ponad trzy czwarte badanych absolwentów odpowiedziało twierdząco na pytanie czy ich oczekiwania edukacyjne zostały zrealizowane przez UŁ. W podziale na tryb studiów odpowiedzi twierdzących jest więcej wśród absolwentów studiów niestacjonarnych (87%) niż stacjonarnych (75%). Odpowiedź zdecydowanie tak pierwsi z wymienionych wybierali ponad dwukrotnie częściej, a odpowiedź zdecydowanie nie ponad dwa razy rzadziej. Tabela 52. Absolwenci według realizacji oczekiwań edukacyjnych przez uczelnię oraz trybu studiów Stacjonarnym Niestacjonarnym Ogółem Zdecydowanie tak 140 12,8% 72 27,1% 212 15,6% Raczej tak 677 61,9% 159 59,8% 836 61,5% Raczej nie 226 20,7% 30 11,3% 256 18,8% Zdecydowanie nie 50 4,6% 5 1,9% 55 4,0% Ogółem 1093 100% 266 100% 1359 100% Różnice widoczne były również między odpowiedziami absolwentów jednolitych studiów magisterskich a absolwentami innych rodzajów. Ogólny odsetek odpowiedzi twierdzących był we wspomnianej grupie wyższy niż w pozostałych, przy czym częściej niż w innych grupach wybierano zdecydowanie tak a rzadziej raczej tak. Tabela 53. Absolwenci według realizacji oczekiwań edukacyjnych przez uczelnię oraz rodzaju studiów I stopnia II stopnia JSM Zdecydowanie tak 80 14,9% 115 15,5% 17 21,0% Raczej tak 334 62,1% 463 62,6% 39 48,1% Raczej nie 102 19,0% 134 18,1% 20 24,7% Zdecydowanie nie 22 4,1% 28 3,8% 5 6,2% Ogółem 538 100% 740 100% 81 100% 45

OCENA KLUCZOWYCH KOMPETENCJI ABSOLWENTÓW W tegorocznej edycji monitorowania karier zawodowych absolwentów zastosowano dwa sposoby oceny kluczowych kompetencji absolwentów. Po pierwsze przygotowano zestaw 15 pytań wskaźników, badających podstawowe składowe kompetencji: postawy, umiejętności i wiedzę absolwentów związaną z poruszaniem się po rynku pracy. Jest to nowo zastosowana metoda mająca na celu wyjście poza sferę deklaracji badanych. Po drugie zapytano absolwentów jak oceniają wpływ studiów na UŁ na swoją postawę, wiedzę i umiejętności w tym samym zakresie. Wynik badania postaw, umiejętności i wiedzy absolwentów Na podstawie literatury przedmiotów, doświadczeń pracy doradcy zawodowego oraz wyników badania jakościowego karier absolwentów przeprowadzonego przez Akademickie Biur Karier Zawodowych UŁ w 2015 r. przygotowano następujący zestaw pytań: 1. Nie znam trendów współczesnego rynku pracy 16, 2. Znam swoje mocne i słabe strony jako kandydata do pracy, 3. Mam odpowiednią wiedzę teoretyczną do pracy zgodnej z moim wykształceniem, 4. Znam wady i zalety różnych form zatrudnienia, 5. Posiadam formalne potwierdzenia umiejętności potrzebnych mi na rynku pracy (np. prawo jazdy, certyfikaty, uprawnienia), 6. Posiadam umiejętności praktyczne potrzebne do pracy zgodnej z moim wykształceniem, 7. Przygotowanie dokumentów aplikacyjnych (CV, list motywacyjny) jest dla mnie bardzo trudne 17, 8. Potrafię swobodnie komunikować się w co najmniej jednym języku obcym, 9. Potrafię korzystać z różnych źródeł ofert pracy, 10. Umiem korzystnie zaprezentować się jako kandydat do pracy podczas rozmowy kwalifikacyjnej, 11. Aktywne poszukiwanie pracy to najlepsza strategia wyjścia z bezrobocia, 12. To, czego nauczyłem(nauczyłam się) w młodości wystarczy mi do pracy zawodowej na całe życie 18, 13. W razie zmian na rynku pracy warto rozważyć przekwalifikowanie się, 14. Na współczesnym rynku pracy kompetencje społeczne są co najmniej tak samo ważne jak wiedza specjalistyczna, 15. Jestem otwarty(otwarta) na współpracę z osobami różnych narodowości. Respondentów poproszono o odpowiedzi na skali pięciostopniowej, gdzie 1 oznacza zdecydowanie nie zgadzam się, a 5 zdecydowanie zgadzam się. Pytania prezentowano w kolejności losowej dla każdego wyświetlenia ankiety, by zmniejszyć obciążenia wyników stałą kolejnością pytań. 16 Pytanie z odwróconą skalą (reversed wording); informacja o tym nie jest podawana respondentom 17 jw. 18 jw. 46

Zastosowano trzy pytania z odwróconą skalą co oznacza, że przeciwnie niż w pozostałych pytaniach wysokie wartości odpowiedzi w tych pytaniach reprezentują niskie natężenia badanej charakterystyki. Zabieg ma na celu minimalizowanie obciążających wyniki odpowiedzi zaznaczanych mechanicznie (np. wszędzie ta sama wartość). Pytania te rekodowano odwrócono skalę zgodnie z pozostałymi pytaniami przed opracowaniem wyników. Kolejne piątki pytań w założeniu tworzyć miały indeksy wiedzy (pyt. 1.-5.), umiejętności (6.-10.) i postaw (11.-15.). Analiza rzetelności indeksów wykazała, że tak utworzone indeksy wiedzy i umiejętności wolno uznać za rzetelne, natomiast w przypadku indeksu postaw dostateczny poziom rzetelności osiągnięto po usunięciu pytania 12. Do indeksu postaw włączono zatem cztery pytania: 11. i 13.-15. Indeksy stworzono przez uśrednianie pozycji, co jest praktyką typową 19. Tak przygotowane wyniki indeksów można traktować jako wyniki prostych testów wiedzy, umiejętności i postaw związanych z poruszaniem się absolwentów na rynku pracy. Z uwagi na pierwszą próbę zastosowania omówionej metody w monitorowaniu karier zawodowych absolwentów traktujemy tę edycję jako pilotażową. Na wykresie 14. zaprezentowano wyniki ogólne średnich poszczególnych indeksów. Stosunkowo najniższą średnią uzyskano dla umiejętności (M = 3,79), nieco wyższą dla wiedzy (M = 3,85), a najwyższą dla postaw (4,05). Średni wynik indeksu postaw różni się znacznie od pozostałych. Różnica między średnimi wiedzy i umiejętności jest mniejsza przedziały ufności dla średnich mają część wspólną. Wykres 14. Średnie wyniki stworzonych indeksów Wyniki poszczególnych indeksów przeanalizowano w podziałach na tryb i rodzaj studiów. 19 Por. odnośnie tworzenia indeksów w naukach społecznych: Ścibor-Rylski M. (2007) Standardowe sposoby tworzenia wskaźników zmiennych [w:] Bedyńska S., Brzezicka A. (red), Statystyczny drogowskaz. Praktyczny poradnik analizy danych w naukach społecznych na przykładach z psychologii, Wydawnictwo SWPS Academica, Warszawa, s. 116-133. 47

Dla wiedzy stosunkowo najniższy wynik uzyskano dla absolwentów I stopnia, nieco wyższy dla II, a najwyższy dla JSM. W przypadku studiów niejednolitych wyniki były wyższe dla absolwentów studiów w trybie niestacjonarnym. Omawiane wyniki prezentowane są na wykresie 15. Przedziały ufności są szersze dla tej grupy, na co wpływ ma m.in. relatywnie mniejsza niż w grupie absolwentów studiów stacjonarnych liczebność. Wykres 15. Średni wynik indeksu wiedzy rodzaj i tryb studiów 48

Średnie wyniki dla indeksu umiejętności są podobnie niż dla wiedzy zróżnicowane dla poszczególnych rodzajów studiów. W podziale na tryb studiów tendencja jest niejednoznaczna, a różnice relatywnie mniejsze, co zaprezentowano na wykresie 16. Wykres 16. Średni wynik indeksu umiejętności rodzaj i tryb studiów 49

Przedstawione na wykresie 17. wyniki dla indeksu postaw w podziałach na rodzaj i tryb studiów są zróżnicowane w sposób zbliżony do powyżej przedstawionych. Różnice między poszczególnymi rodzajami studiów są bardziej wyraźne niż pomiędzy trybami. Wykres 17. Średni wynik indeksu postaw rodzaj i tryb studiów Wpływ studiów na postawy, umiejętności i wiedzę absolwentów Omawiany wpływ studiów oceniono za pomocą pytań z pięciostopniową skalą odpowiedzi. Użyto jednego pytania dla każdej składowej kompetencji. Absolwenci najniżej ocenili wpływ studiów na kształtowanie umiejętności (M = 3,21). Ocena kształtowania wiedzy (M = 3,59) była nieznacznie wyższa niż kształtowania postaw (M = 3,54), co zaprezentowano na wykresie 18. Dodatkowo warto przytoczyć uzyskaną w pytaniu otwartym wypowiedź absolwenta, dotycząca tego, czym kierował się odpowiadając na omawiane tu pytania: Postawa 4 dzięki niektórym pracownikom UŁ, których można stawiać za wzór. Umiejętności nisko gdyż większość zajęć praktycznych wykonywano w grupach, brak ścisłych zajęć z jedną potrzebną na rynku techniką (np. GC/MS) Wiedza na 3 ale tylko przez pierwszy rok studiów kiedy rzeczywiście w jakiś sposób (kilku prowadzących) weryfikowało wyniki nauki. W wielu przypadkach istniała możliwość poprawy egzaminu/zaliczenia do skutku co w efekcie umożliwiało przejście na następny rok właściwie każdemu. Najwięcej zdecydowanie zależy od studenta - jeśli odpowiednio wcześnie rozbudzi się w nim zainteresowanie nauką - na pewno dużo osiągnie. Pozdrawiam. Przytoczona wypowiedź nie przesądza o motywach stojących za odpowiedziami innych badanych, ale wzbogaca 50

uzyskane dane ilościowe. Więcej danych jakościowych zaprezentowano w kolejnym podrozdziale Sugestie absolwentów. Wykres 18. Średnie oceny wpływu studiów na kompetencje absolwentów - ogółem 51