Rozkład materiału Specjalizacja: Systemy baz TECHNIKUM O SPECJALNOŚCI TECHNIK INFORMATYK Nr prog.: /[0]/SP,T/MENiS/006.06.4 KLASA III ROK SZKOLNY 007/008 Opracował: Tomasz Knap DZIAŁ Podstawowe cechy i składniki baz Podstawowe pojęcia Relacyjny model liczba godz TEMAT SZCZEGÓŁOWE ZAGADNIENIA Lekcja organizacyjna Wprowadzenie Czym są bazy, jakie korzyści z nich wynikają, itp. Obszar analizy, integralność, integracja Baza jako uproszczenie rzeczywistości, konieczność zachowania zgodności stanu bazy d. ze stanem rzeczywistym. Funkcje i formalizmy Funkcje aktualizujące, zapytań, przykłady wym. Funkcji. Wielodostęp do bazy Pojęcie transakcji, konieczność zapewnienia dostępu wielu użytkowników, przykłady działania w tych warunkach. Baza, system zarządzania bazami Różnica pomiędzy bazą a systemem zarządzania bazami. Modele Prost, klasyczne i semantyczne modele omówienie. Krótka historia modelu relacyjnego baz Prace Edgara Codd a.. Własności relacyjnych baz Organizowanie w tablice. Definicja w modelu relacyjnym, Definicja w modelu relacyjnym, operowanie danymi w operowanie danymi tym modelu. Integralność, porównanie modelu Integralność w modelu relacyjnym. Hierarchiczny i relacyjnego z innymi klasycznymi sieciowy model. modelami. Podsumowanie. Klasyczne modele Przypomnienie i usystematyzowanie dotychczas poznanych pojęć. Sprawdzian wiadomości
Obiektowy Rozszerzenie podejścia relacyjnego Abstrakcyjne typy, zagnieżdżone relacje. model Definicja, operowanie danymi, integralność. Składniki obiektowego modelu Jądro SZBD i organizacja plików Budowa jądra SZBD i jego funkcje. Sposób organizacji na dysku komputera. System Przypomnienie mechanizmu wielodostępu. Problemy występujące Mechanizmy dostępu, zarządzanie zarządzania / w tego typu transakcjach i sposoby ich rozwiązywania na etapie transakcjami. projektowania SZBD. bazami Słownik i zarządzanie słownikiem Zapoznanie ze słownikiem. Język DDL. Poprawność zapytań, optymalizacja zapytania i przekazanie Zarządzanie zapytaniami wyników użytkownikowi. Bezpieczeństwo bazy Kopia zapasowa i odtwarzanie z kopii. Budowa i działanie systemu zarządzania Proces Jądro, interfejs i zestaw narzędzi w SZBD omówienie. bazami SZBD zarządzania Język SQL jako podstawowy interfejs bazami Historia i charakterystyka języka SQL. SZBD. Definiowanie za pomocą SQL Wstęp do części DDL języka SQL. Interfejsy Operowanie danymi Wstęp do części DML języka SQL. użytkownika. Kontrola w SQL Funkcje administracyjne względem bazy w jęz. SQL. Interfejsy SQL Omówienie bufora interpretera SQL. Relacyjne bazy. Projektowanie relacyjnych baz. Etap I Języki czwartej generacji Specyfikacja języków 4-ej generacji, przykłady. Generatory formularzy, graficzne Interfejsy wspomagające budowę zapytań i administrowanie interfejsy użytkownika bazami w SZBD. Inżynieria oprogramowania I przydział zadań projektowych dla uczniów * Elementy teorii mnogości Pojęcie relacji teoriomnogościowej (matematycznej). Cykl życia produktu informatycznego. Znaczenie poprawnego projektowania baz. Cele projektowania baz. Cechy dobrego projektu. Każdy uczeń otrzymuje zadanie projektowe, które polega na sporządzeniu diagramu ERD dla indywidualnie zleconej bazy. Podstawowe pojęcia teorii mnogości, zbiory, operatory mnogościowe itp. Pojęcie teoriomnogościowe relacji na wybranym przykładzie.
Projektowanie relacyjnych baz. Etap II Relacje bazodanowe typy i ich opisy Metodyka projektowania relacyjnych baz. Proces projektowania relacyjnych baz Metodyka wywiadów z pracownikami instytucji Proces projektowania relacyjnych baz. Formułowanie założeń wstępnych Poznawanie istniejącej bazy. Stopnie uczestnictwa tabel, reguły integralności. Podobieństwo z relacjami teoriomnogościowymi. Terminologia, podstawowe struktury baz. Diagramy ERD. Omówienie faz procesu projektowania BD, Formułowanie definicji celu i założeń wstępnych, analiza ewentualnej istniejącej bazy, tworzenie struktur, definiowanie relacji. Przygotowanie zestawu pytań dla pracowników instytucji, dla której projektuje się system informatyczny. Formułowanie definicji celu. Przykłady dobrych i błędnych założeń wstępnych. Kompozycja założeń wstępnych. Analiza dokumentów instytucji, ich obiegu, osób upoważnionych, itp. Spadkowe bazy. Technika wyławiania kluczowych elementów modelowanej Technika identyfikacji cech i tematów. rzeczywistości w projekcie bazy. Spełnienie wymagań informacyjnych Zapewnienie aby baza zawierała wszystkie niezbędne użytkowników bazy. informacje. Tworzenie listy pół Weryfikacja listy cech, przygotowanie wstępnej listy pól Analiza przykładowych dokumentów instytucji, wywiady z Podsumowanie analizy istniejącej bazy pracownikami, wywiady z kierownictwem, utworzenie wstępnej listy pól, weryfikacja z pracownikami. Definiowanie tabel wstępna lista tabel Określenie liczby i tematów tabel, Wykorzystanie listy tematów w procesie Ostateczna lista tabel. tworzenia tabel Formułowanie opisu tabel Przypisywanie pól (kolumn) do tabel Wstępna lista pól i etap poprawiania definicji pół w bazie. Usuwanie pół zwielokrotnionych. Definiowanie kluczy Określenie kluczy kandydujących, wprowadzanie kluczy sztucznych. Cechy kluczy podstawowych. Sprawdzanie istniejącej struktur Integralność na poziomie pól. Atrybuty pól Kategorie atrybutów pól przegląd. Sprawdzian wiadomości
Projektowanie relacyjnych baz. Etap III Język zapytań SQL cz. I Definiowanie relacji. Poprawianie relacji Wprowadzanie reguł integralności Typy relacji, problemy występujące podczas definiowania relacji. Tabela krzyżowa. Stopnie i typy uczestnictwa tabel w relacji. Poprawianie kluczy obcych itp. Obowiązkowość i opcjonalność uczestnictwa rekordów w relacji. Czy wprowadzanie ograniczeń jest wymagane. Reguły integralności. Modyfikowanie atrybutów pola. Definiowanie reguł dotyczących relacji. Tabele walidacji Kiedy wprowadzać tabele walidacji. Tworzenie perspektyw Pojęcie perspektywy. Przegląd perspektyw. Dokumentowanie prac projektowych Dokumentacja tworzenia projektu bazy. Normalizacja bazy Najczęstsze błędy popełniane na poszczególnych etapach projektowania baz Kontrola powierzonych uczniom prac projektowych. Ocena prac Języki manipulowania danymi Krótka historia języka Budowa i podstawowe elementy języka SQL. Konsola SQL MS ACCESS Podstawowe polecenia języka SQL. Struktura polecenia SELECT. Pojęcie kwerendy Przykłady zastosowania instrukcji podstawowych - ćwiczenia Pierwsza, druga i trzecia postać normalna. Sprawdzanie projektu bazy, czy spełnia wymogi normalizacyjne. Typy błędów. Skutki poszczególnych błędów. 4 Przeznacza się lekcje w ramach działu projektowanie relacyjnej bazy na kontrolę i korektę powierzonych uczniom prac projektowych. Uczniowie w osobowych grupach realizują na ocenę projekt bazy.* Języki programowania pierwszej, drugiej, trzeciej i czwartej generacji. Struktura języka SQL. Zasady Codd a. Konieczność standaryzacji języka. Dostępne systemy. Części języka SQL. Typy, funkcje matematyczne i tekstowe, operatory konwersji. Separatory i słowa podstawowe. Operatory relacyjne i teoriomnogościowe. Uczeń potrafi korzystać z podstawowego wiersza poleceń SQL pakietu MS OFFICE. Struktura polecenia, przykłady zastosowań. Słowa kluczowe: ALL, DISTINCT, ORDER i inne. Pobieranie wszystkich wierszy i kolumn. Sortowanie wyników. Stosowanie filtru klauzula WHERE, aliasy itp. Zastosowanie klauzuli IN i BETWEEN Omówienie poleceń. Ćwiczenia w ramach wymienionych poleceń. 4
Język zapytań SQL cz. II Stosowanie operatorów teoriomnogościowych: UNION, INTERSECT, MINUS Grupowanie wyników zapytania. Klauzula GROUP BY Filtrowanie zgrupowanych wyników. Klauzula HAVING Wyjaśnienie idei operatorów. Podanie przykładów. Uczeń umie realizować podane operatory. Struktura polecenia. Poznanie funkcji grupujących. Ćwiczenia. Ćwiczenia z grupowania i filtrowania wyników. Zapytania zagnieżdżone. Podzapytania Zaawansowany SQL. Ćwiczenia. Zapytania skorelowane. ** Istota zapytania skorelowanego. Proste przykłady. Ćwiczenia z dotychczas poznanych Uczeń potrafi poprawnie formułować przynajmniej zapytania poleceń SQL. zagnieżdżone. Powtórzenie materiału z zakresu działu. Sprawdzian wiadomości Struktura polecenia CREATE. Usuwanie struktur. Poznanie narzędzi do ćwiczeń Ćwiczenia z polecenia CREATE Poznanie polecenia CREATE TABLE oraz CREATE DATABASE. Typy w tabeli, definiowanie kluczy podstawowych, obcych oraz indeksów. Nakładanie ograniczeń. Polecenie DROP (obiekt). Instalacja SZBD MySQL, łączenie się z serwerem baz i praca w konsoli poleceń ćwiczenia. Uczeń potrafi tworzyć podstawowe struktury bazodanowe. Ponadto: autoncreement, null, zerofil, codapage itp. Uczeń potrafi tworzyć i usuwać tabele, widoki, indeksy itp. Struktura polecenia ALTER. Ćwiczenia. Polecenie do zmiany struktur : ALTER Struktura poleceń INSERT, UPDATE i Uczeń potrafi wstawiać, zmieniać i usuwać dane w tabeli. DELETE Ćwiczenia. Polecenie RENAME Ćwiczenia. Także z poprzednich poleceń. Polecenia COMMIT, ROLLBACK, Uczeń umie posługiwać się wymienionymi poleceniami. SAVEPOINT Polecenia administracyjne bazy na Polecenia GRANT, REVOKE, CREATE USER, DROP USER. przykładzie SZBD MySQL. Inne polecenia serwera baz. Uczeń zostaje zapoznany z podstawami administracji serwera SQL na przykładzie MySQL. 5
Instalacja i serwera baz na przykładzie MySQL Składnia poleceń USE, SHOW, DESCRIBE. II przydział zadań projektowych dla uczniów Powtórzenie i utrwalenie wiadomości z działu. Sprawdzian wiadomości Omówienie i poprawa sprawdzianu. 0,5 Charakterystyka SZBD MySQL. Porównanie z innymi produktami tego typu Instalacja serwera i podstawowa Ćwiczenia w sprawnym posługiwaniu się wymienionymi poleceniami. Uczniowie muszą diagram ERD, który wykonali w ramach I projektu przetworzyć na kod SQL dla SZBD MySQL lub MS ACCESS. Termin: tygodnie. Ćwiczenia. Zalety omawianego systemu zarządzania bazami. Uczeń sam potrafi zainstalować omawiany serwer. Poznanie struktury plików i katalogów serwera. Poznanie podstawowych narzędzi dołączonych przez producenta, których zadaniem jest ułatwienie pracy z systemem. Instalacja i serwera WWW Jak działa serwer WWW Różnorodność serwerów HTTP (WWW). Instalacja przykładowej aplikacji. Profesjonalny serwer HTTP Apache. Omówienie, Instalacja,. Programy wspomagające. Pierwszy start serwera HTTPD Usługa Apache w systemie Windows Serwer WWW dostarczany wraz z Uczeń zostaje zapoznany z mechanizmem funkcjonowania protokołu TCP podczas działania usługi WWW. Uczeń zna wiele aplikacji świadczących usługi WWW (serwerów WWW), potrafi także zainstalować i skonfigurować prosty serwer WWW. Uczeń poznaje sławny serwer WWW o nazwie Apache (HTTPD). Potrafi go również skonfigurować. Zna najważniejsze dyrektywy konfiguracji serwera. Zostaje zapoznany z programami współpracującymi tzw. binarna. Uczeń potrafi uruchomić serwer jako usługę oraz tzw. STANDALONE. Potrafi wywołać adres serwera w przeglądarce i umieścić zaprojektowaną stronę WWW jako stronę domową (startową) serwera. Uczeń potrafi zlokalizować i sterować usługą Apache w systemie Windows. Uczeń potrafi zainstalować aplikację IIS Internet Information 6
Instalacja i aparatu skryptów PHP na serwerze WWW. systemem Windows NT/000/XP IIS (Internetowe Usługi Informacyjne). Sprawdzian wiadomości Omówienie zasady działania skryptów działających po stronie serwera. Różne języki skryptowe. Instalacja aparatu skryptów PHP we współpracy z serwerem Apache. Dwie opcje instalacji omówienie. Instalacja i aparatu skryptów PHP współpracujących z serwerem Apache. Instalacja i aparatu skryptów PHP współpracujących z serwerem IIS. Inne instalacje PHP przegląd i omówienie. Sprawdzian wiadomości Godziny do dyspozycji nauczyciela 4 Services w systemie Windows. Potrafi skonfigurować potrzebne elementy serwera. Uczeń zna i rozumie mechanizm przetwarzania skryptów CGI po stronie serwera. Umie odróżnić przetwarzanie skryptów po stronie przeglądarki i po stronie serwera. Poznaje istnienie takich skryptów jak PHP, JSP, ASP, Perl. Uczeń poznaje tryby działania PHP:. Jako CGI czyli niezależny program php.exe,. Jako moduł serwera Apacze biblioteka dll (php4apache.dll) Uczeń potrafi zainstalować i ręcznie skonfigurować następujące elementy:. skopiować odpowiednie pliki (*.ini i *.dll) do właściwych katalogów.. Skonfigurować plik konfiguracyjny serwera WWW do współpracy z PHP plik httpd.conf.. Skonfigurować plik php.ini. 4. Utworzyć i uruchomić testowy plik PHP. Uczeń potrafi skonfigurować serwer IIS do współpracy z parserem PHP. Zna pojęcie filtru ISAPI oraz modułów ładowalnych. Uczeń poznaje inne konfiguracje PHP na przykładzie serwera dla Windows 95/98 PWS Personal Web Serwer. * Do zaliczenia przedmiotu wymaga się zaliczenia przez uczniów powierzonych prac projektowych. ** Nie wymagane do zaliczenia tego materiału przez ucznia. 7