Zasilanie elektryczne urządzeń funkcjonujących



Podobne dokumenty
ZUP ŻUBR ZASILACZ DO SYSTEMÓW KONTROLI ROZPRZESTRZENIANIA DYMU I CIEPŁA TYPU ZUP

Opis techniczny. b. Inwentaryzacji pomieszczeń będących przedmiotem projektu; d. PN-IEC Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.

PROGRAM FUNKCJONALNO-UŻYTKOWY

Stałe urządzenia gaśnicze na gazy

» Podstawa prawna stosowania oraz wymagania dla zasilaczy systemu kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła zgodnie z normą PN EN «

Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy

Spis zawartości: AJP Piotr Sieradzki, tel

SYSTEMY SYGNALIZACJI POŻAROWEJ podstawy projektowania

Załącznik nr 2 Zakres prac i zasady współpracy

mcr Omega centrale sterująco-zasilające do systemów wentylacji pożarowej oraz systemów nadciśnienia

Oświetlenie a w a r y j n e r o l a s y s t e m u, w y m a g a n i a p r a w n e,

PROJEKT BUDOWLANY (branża elektryczna)

» ZASILANIE SYSTEMU WENTYLACJI POŻAROWEJ«

Zespół nr 6 Stan prac w zakresie nowelizacji wymagań technicznoużytkowych dla grupy wyrobów nr 10 do 15

Instalacja elektryczna systemów oddymiania 1

DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA

1.5. Wykaz dokumentów normatywnych i prawnych, które uwzględniono w opracowaniu dokumentacji

B U D O P L A N Sp.j Płock, ul. Wańkowicza 12, Tel./Fax (024) Tel. (024) biuro@budoplan.eu NIP:

Centrala sygnalizacji pożaru MEDIANA

Obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej Budynek Ikar SGGW Warszawa, ul. Nowoursynowska 161

OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

mcr Omega centrale sterująco-zasilające do systemów wentylacji pożarowej i strumieniowej oraz systemów nadciśnienia

PROJEKT BUDOWLANY - WYKONAWCZY Instalacja awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego dróg ewakuacyjnych oraz przeciwpożarowego wyłącznika prądu

Przewody i kable służące do zasilania urządzeń przeciwpożarowych

DOKUMENTACJA TECHNICZNA WYROBU PIP-1A, PIP-2A

Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne istotnym elementem systemu bezpieczeństwa pożarowego obiektu. Nowoczesne rozwiązania i możliwości ich stosowania.

PRADMA ul. Trylińskiego 14, Olsztyn Strona 3

PROJEKT WYKONAWCZY SYSTEM ZASILANIA I STEROWANIA DLA UKŁADU KLIMATYZACYJNEGO SZPITAL POŁOŻNICZY OPOLE

Oświetlenie a w a r y j n e r o l a s y s t e m u, w y m a g a n i a p r a w n e,

OPIS TECHNICZNY. 1. Przedmiot opracowania

Załącznik nr 1 matryca sterowań 2. Lista modułów występujących w obiekcie

mgr inż. Wacław Kozubal rzeczoznawca ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych

Scenariusz Rozwoju Zdarzeń w Trakcie PoŜaru

PROJEKT BUDOWLANO-WYKONAWCZY. SZKOŁA PODSTAWOWA NR 73 im. KRÓLA STEFANA BATOREGO INSTALACJE ELEKTRYCZNE

Budynek Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w Handzlówce budowa okien oddymiających klatek schodowych budowa instalacji elektrycznych

Spis rzeczy. 1. Podstawa opracowania dokumentacji. 2. Opis techniczny

OPIS TECHNICZNY ODDYMIANIE KLATKI SCHODOWEJ

ZASILANIE URZĄDZEŃ PRZECIWPOŻAROWYCH. ŹRÓDŁA ZASILANIA 1

SPIS ZAWARTOŚCI PROJEKTU WYKONAWCZEGO

Zmieniona została norma PN-IEC :2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 5-56: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego -

PROJEKT WYKONAWCZY. Ośrodek Sportu i Rekreacji m. st. Warszawy w Dzielnicy Ochota ul. Nowowiejska 37 B Warszawa

CHŁODNIA ZWŁOK (skrzydło zachodnie budynku głównego)

Pytanie zadane przez Pana Dariusza Łojko, Biuro Projektowe:

PORĘBA WIELKA NIEDŹWIEDŹ /Dz. nr ewid. 111/5, 111/6, 115/1, 107/ POWIAT LIMANOWSKI UL. JÓZEFA MARKA LIMANOWA

Rzeszów, ul. Słowackiego 20, tel , fax PROJEKT BUDOWLANY. BRANŻA ELEKTRYCZNA.

ArtBud firma budowlano- projektowa Ul. Zimowa 10, Sosnowiec , tel./fax. (032)

SZPITALA WOJEWÓDZKIEGO W POZNANIU

Nazwa inwestycji. Branża. Nazwa opracowania. Adres Rozalin gm. Nadarzyn, dz. Nr ewid. 54/20. Inwestor. Projektował. Opracował

Metodyka postępowania podczas odbiorów obiektów budowlanych realizowana przez Państwową Straż Pożarną

atjarchitekci sp. z o.o. PROJEKT WYKONAWCZY Rozbudowa i przebudowa stadionu miejskiego przy ulicy Rychlińskiego w Bielsku - Białej

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Opis przedmiotu zamówienia

RZUT PARTERU SKALA 1:100

Instalacje elektryczne w budynkach Zasady instalowania ppoż. wyłącznika prądu oraz uzgadniania projektu budowlanego pod względem ppoż.

PROJEKT WYKONAWCZY INSTALACJE ELEKTRYCZNE

P. N. P. E. mgr inż. Krystian Wieruszewski Nowy Dwór Mazowiecki Trzciany 22h

P R O J E K T B U D O W L A N Y Instalacja elektryczna i teletechniczna

Odległość kurtyny do posadzki w pozycji działania. Uszkodzenie systemu. przyjmuje pozycję pracy. H > 2,5 ASB-2 nie pracują tak -

INSTALACJA SYGNALIZACJI POŻAROWEJ

stron 5 strona 1 SPIS TREŚCI

TSZ-200. Sterowanie, kontrola i zasilanie systemów wentylacji pożarowej. kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła oraz sygnalizacji pożarowej

st. kpt. mgr inż. Maciej Chilicki Rzeczoznawca ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych nr upr. 612/2014

Uniwersytet Gdański. Sopot ul. Armii Krajowej 101. ul. Bażyńskiego Gdańsk. elektryczna. nr upr. 5753/GD/94 mgr inż.

P.U.H. MIKS Sławno, ul. Gdańska 8/3

MBM R o k z a ł r.

System zapobiegania zadymieniu EXIT ZZ

Projekt INSTALACJI SYGNALIZACJI POŻAROWEJ

TOM 4 INSTALACJE ELEKTRYCZNE

Projekt instalacji elektrycznych i teletechnicznych

ZAWARTOŚĆ OPRACOWA IA

- SYSTEM SYGNALIZACJI POŻARU INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA WARSZAWA, UL. KRUCZA 5 / 11D. Mieczysław Mazurkiewicz ul. Domaniewska 22/ Warszawa

Instalacja oddymiania grawitacyjnego klatki schodowej K5 znajdującej się w budynku ginekologii

TEMAT: PRZEDSZKOLE NR 9 W ŻYWCU UL. PONIATOWSKIEGO REMONT INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH Cześć 2

USŁUGI INŻYNIERSKIE I KOSZTORYSOWE ANNA MORUSIEWICZ ul. Warszawska 34, KIELCE tel./fax PROJEKT TECHNICZNY

SZPITAL POWIATOWY W PYSKOWICACH Ul. SZPITALNA, PYSKOWICE. ul. SZPITALNA, PYSKOWICE BUDYNEK 2". INSTALACJE ELEKTRYCZNE

P.U.H. MIKS Sławno, ul. Gdańska 8/3

Załącznik nr 1 Opis przedmiotu zamówienia instalacje alarmowe w obiektach Policji garnizonu kujawsko pomorskiego.

>>KAM-AL<< mgr inż. Wiesław Kamiński Projektowanie, Inżynieria

UKŁAD SAMOCZYNNEGO ZAŁĄCZANIA REZERWY ZASILANIA (SZR) z MODUŁEM AUTOMATYKI typu MA-0B DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA

PROGRAM FUNKCJONALNO UŻYTKOWY

PRACOWNIA PROJEKTOWA LiS s.c. inż. Leszek Czaja, mgr inż. Stanisław Jania Kraków, os. 2 Pułku Lotniczego 19/23 PROJEKT BUDOWLANY

Wpisany przez Iwona Orłowska piątek, 14 marca :22 - Poprawiony poniedziałek, 06 listopada :03

PROJEKT WYKONAWCZY. Szpital Psychiatryczny w Suwałkach. Adres: ul. Szpitalna Suwałki. Uprawnienia: CNBOP-PIB: KNP 12/124/2011

B O R A T Y N STUDIO ARCHITEKTURY. PROJEKTY I NADZORY Ul. Wiosenna 3, Nowa Wieś, tel , boratyn@archikreator.

PAKIET NR 2 INFORMATYZACJA WOJEWÓDZKIEGO SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO NR 5 IM. ŚW. BARBARY W SOSNOWCU

ELENs.c. Karbowski Długoński

SPIS ZAWARTOŚCI PROJEKTU CZĘŚĆ OPISOWA CZĘŚĆ GRAFICZNA

OPIS TECHNICZNY. 2. Podstawa opracowania - zlecenie inwestora - podkłady architektoniczne, sanitarne - obowiązujące przepisy i normy

Projekt instalacji oświetlenia ewakuacyjnego dla budynku przewiązki Centrum EMAG w Katowicach przy ul. Leopolda 31. Spis treści

ZAWARTOŚĆ OPRACOWA IA

2. ZASILANIE ELEKTRYCZNE KOTŁOWNI

Katowice: OGŁOSZENIE O ZMIANIE OGŁOSZENIA

PROJEKT WYKONAWCZY Zakopane. mgr inż. Marcin Janocha upr. MAP/0050/PWOE/10

REMONT I PRZEBUDOWA INSTALACJI WENTYLACJI MECHANICZNEJ. BUDYNEK WYDZIAŁU MATEMATYCZNO PRZYRODNICZEGO Kielce, ul. Świętokrzyska 15

PROGRAM FUNKCJONALNO-UŻYTKOWY. dla zadania

Rola rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych w procesie zapewniania bezpieczeństwa pożarowego w budynkach

INSTALACJE ELEKTRYCZNE OŚWIETLENIE AWARYJNE DRÓG EWAKUACYJNYCH

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:

SPIS ZAWARTOŚCI TOMU E1 1. OPIS TECHNICZNY... 3

Dokumentacja układu automatyki SZR PA1001-KM

Transkrypt:

mgr inż. Józef Szczotka Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Pożarnictwa Zasilanie elektryczne urządzeń funkcjonujących w czasie pożaru w budynkach Streszczenie: W obecnie obowiązujących przepisach budowlanych i dotyczących bezpieczeństwa pożarowego zostały określone podstawowe zasady i kryteria zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego, uściślono również zakres pojęcia urządzenie przeciwpożarowe. Dla urządzeń przeciwpożarowych wymagających zasilania elektrycznego konieczne jest projektowanie tego zasilania zgodnie z zasadami ustalonymi dla obwodów instalacji bezpieczeństwa, wymagane są dwa źródła zasilania. W artykule przedstawiono wybrane z fachowych publikacji przykłady zastosowania kabli w obwodach systemów sygnalizacji pożaru, sterowań realizowanych przez ten system, sterowań i zasilania stałych urządzeń gaśniczych. Wprowadzane w ostatnich kilkunastu latach coraz nowocześniejsze rozwiązania architektoniczne pozwalają na budowę rozległych przestrzennie budynków spełniających różnorodne funkcje. W przypadku budynków użyteczności publicznej klasyfikowane są do różnych kategorii zagrożenia ludzi, użytkowane jednocześnie nawet przez kilka tysięcy osób. W budynkach przemysłowo-magazynowych zaliczanych do grupy PM prowadzone są coraz bardziej złożone operacje technologiczne na bardzo dużych powierzchniach przy stosowaniu dużej ilości materiałów palnych a także często niebezpiecznych pod względem pożarowym. Obiekty użyteczności publicznej stanowią szczególną grupę obiektów wyróżniających się koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa ludzi przebywających w sposób niezorganizowany niejednokrotnie po raz pierwszy w obiekcie. Sytuacja taka nakłada obowiązki szczególnie dokładnego przemyślenia rozwiązań projektowych instalacji elektrycznych, których działanie bezpośrednio lub pośrednio zapewnia bezpieczeństwo osób przebywających w obiekcie. Ważne znaczenie posiada również zapewnienie bezpieczeństwa osób prowadzących działania ratowniczo-gaśnicze w budynku już po ewakuacji ludzi przebywających w obiekcie. Budynki należy podzielić na takie, które wymagają stosowania urządzeń przeciwpożarowych według obowiązujących przepisów oraz niewymagające zabudowy urządzeń przeciwpożarowych. Przyjęta koncepcja rozwiązań projektowych powinna ustalić w sposób niebudzący wątpliwości, jakie urządzenia przeciwpożarowe będą w obiekcie i jakie zasilania elektroenergetyczne należy w związku z tym zaprojektować. W obecnie obowiązujących przepisach budowlanych i dotyczących bezpieczeństwa pożarowego zostały określone podstawowe zasady i kryteria zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego, uściślono również zakres pojęcia urządzenie przeciwpożarowe. 50

Dla przypomnienia informuję, że do urządzeń przeciwpożarowych zgodnie z 2. ust. 7 Rozporządzenia Ministra Spraw wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, zalicza się między innymi takie, które wymagają zasilania elektrycznego jak: 1) urządzenia wchodzące w skład systemu sygnalizacji pożarowej i dźwiękowego systemu ostrzegawczego, 2) instalacje oświetlenia ewakuacyjnego (nie jest to tożsame z oprawami oświetlenia ewakuacyjnego, które stanowią osprzęt instalacji oświetlenia ewakuacyjnego), 3) pompy w pompowniach przeciwpożarowych, 4) przeciwpożarowe klapy odcinające, 5) urządzenia oddymiające, 6) urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, 7) drzwi i bramy przeciwpożarowe wyposażone w systemy sterowania. Urządzenia przeciwpożarowe wymagające zasilania elektrycznego wymagają zaprojektowania tego zasilania zgodnie z zasadami ustalonymi dla obwodów instalacji bezpieczeństwa, wymagane są dwa źródła zasilania. W obiektach przemysłowych obwody instalacji bezpieczeństwa zasilają urządzenia przeciwpożarowe, a w sporadycznych przypadkach zasilają urządzenia zapobiegające powstawaniu atmosfer wybuchowych. W obiektach użyteczności publicznej realizujących specjalistyczne zadania, jak szpitale, kina, teatry itp., oprócz obwodów instalacji bezpieczeństwa zasilających urządzenia przeciwpożarowe będą obwody bezpieczeństwa zasilające urządzenia bezpieczeństwa technicznego, medycznego lub antywłamaniowego. Znaczna część tych obwodów bezpieczeństwa musi pracować w czasie pożaru. Autor projektu budowlanego instalacji zasilania elektrycznego zobowiązany jest do ujęcia wszystkich obwodów bezpieczeństwa i rozwiązania zasilania elektrycznego zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami stanowiącymi źródło wiedzy technicznej. W trakcie projektowania należy wyróżnić rodzaje obwodów, pozwoli to na uściślenie wymagań w zakresie wykonania instalacji i jej zabezpieczenia. W praktyce wyodrębnia się kilka rodzajów obwodów instalacji elektrycznej urządzeń przeciwpożarowych i bezpieczeństwa, a w szczególności: obwody zasilania elektrycznego urządzeń pracujących w warunkach pożaru, jak np. wentylatory oddymiania, pompy wodnych instalacji gaśniczych, maszynownie dźwigów służących do działań ratowniczo-gaśniczych, agregaty układów chłodzenia technologicznego zabezpieczające specjalistyczne aparaty, jak rezonansu magnetycznego, przed zniszczeniem w przypadku braku zasilania elektrycznego, obwody sterowania urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej, jak np. klap odcinających, klap dymowych, drzwi i bram przeciwpożarowych, sterowania wyłącznikiem przeciwpożarowym prądu, Nr 178 51

obwody zasilania oświetlenia ewakuacyjnego, a także oświetlenia bezpieczeństwa w przypadku korzystania z oświetlenia bezpieczeństwa jako ewakuacyjnego w przypadku pożaru. W praktyce sytuacja taka wystąpi w rozwiązaniach zapewnienia oświetlenia ewakuacyjnego poprzez oświetlenie bezpieczeństwa, obwody sygnalizacyjne o napięciu bezpiecznym, np. w systemach sygnalizacji pożaru, systemach ostrzegawczych i alarmowych, systemach monitorowania położenia klap, zaworów itp., obwody pomiarowe np. realizujące ciągłe pomiary oporności izolacji przewodów i kabli zasilających urządzenia pracujące w warunkach pożaru w układach typu IT, detekcji stężeń atmosfer wybuchowych, obwody SELV (safety extra low voltage) bardzo niskiego napięcia bezpieczne, zasilane z baterii akumulatorów lub transformatora ochronnego, np. informatyczne łącza komputerowe, kontroli dostępu, sygnału wizji i fonii z kamer i mikrofonów w systemach bezpieczeństwa. Każdy z wyżej wskazanych obwodów elektrycznych pracujący w warunkach pożaru powinien spełniać wymagania dotyczące instalacji bezpieczeństwa. Zasilanie elektryczne urządzeń przeciwpożarowych powinno zapewnić ciągłość dostawy energii elektrycznej w warunkach pożaru przez czas działania urządzenia przeciwpożarowego, jednak nie mniejszy niż 90 minut. Ustalenie wymaganego czasu działania urządzeń przeciwpożarowych jest bardzo ważną czynnością, należy posłużyć się scenariuszem rozwoju pożaru dla projektowanego obiektu. Z analizy wniosków scenariusza ustalony powinien być również sposób prowadzenia i mocowania przewodów i kabli obwodów bezpieczeństwa pracujących w czasie pożaru. Dla budynków nieposiadających ochrony stałym urządzeniem gaśniczym tryskaczowym, czas działania urządzeń przeciwpożarowych może wynieść nawet 180 minut. W warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dopuszczono ograniczenie czasu zapewnienia ciągłości dostawy energii elektrycznej zasilania urządzeń przeciwpożarowych do 30 minut, jeżeli przewody i kable zasilające urządzenia przeciwpożarowe znajdują się w obrębie przestrzeni chronionych stałym urządzeniem gaśniczym tryskaczowym oraz dla przewodów i kabli zasilających i sterujących urządzeniami klap dymowych. Zapewnienie dostawy energii elektrycznej należy realizować ze źródeł zasilania odpowiadającym warunkom instalacji bezpieczeństwa. Źródła zasilania powinny być zainstalowane na stałe i w taki sposób, aby nie mogły ulec uszkodzeniu w przypadku uszkodzenia źródła zasilania podstawowego. Zasilania prowadzone z oddzielnych transformatorów powinny być wykonane z zapewnieniem wydzielenia do odrębnych stref pożarowych tych transformatorów oraz wydzieleniem elementami oddzielenia pożarowego rozdzielni zasilających urządzenia przeciwpożarowe i bezpieczeństwa. System rozdzielczy źródeł zasilania obwodów bezpieczeństwa należy wykonać w oddzielnych rozdzielniach i szafach rozdzielczych, usytuowanych bezpiecznie względem rozdzielni zasilania podst- 52

awowego. Urządzenie posiadające własne niezależne źródło zasilania odpowiadające warunkom instalacji bezpieczeństwa nie musi posiadać zewnętrznego źródła zasilania spełniającego warunki instalacji bezpieczeństwa. Powyższe dotyczy centralek sterowania klap oddymiających wyposażonych we własne źródła zasilania, a także centralek sygnalizacji pożaru z własnym źródłem obliczonym na czas pełnego alarmowego działania 30 minut przy jednej strefie pożarowej i co najmniej 60 minut przy ochronie większej liczby stref pożarowych. W artykule przedstawiono różne warianty zasilania elektrycznego budynków. Rys. 1. Obiekt wymaga dwóch niezależnych układów zasilania elektrycznego, zasilania dostępne z GPZ-ów kablami 20 kv o oddzielnym prowadzeniu poza budynkami. Przyjęto jeden przeciwpożarowy wyłącznik prądu dla wszystkich stref pożarowych w budynku. WPP (W1, W2) wyłącznik przeciwpożarowy prądu, RS I, RS I1 sekcje rozdzielni głównej odbiorów podstawowych, RP S I, RP S II rozdzielnie zasilania urządzeń przeciwpożarowych, TR1, TR2 transformatory zasilania niezależnego, SZR układ samoczynnego przełączania na zasilanie rezerwowe, W3, W4 wyłączniki w układzie SZR Źródła zasilania powinny być zainstalowane w odpowiednio przystosowanym do tego miejscu i powinny być dostępne tylko dla osób wykwalifikowanych lub poin- Nr 178 53

struowanych. Pomieszczenia, w których znajdują się zespoły prądotwórcze lub akumulatory z zespołami prostowników zasilania instalacji bezpieczeństwa powinny stanowić odrębne strefy pożarowe, wydzielone od stref pożarowych, które są z tych instalacji bezpieczeństwa zasilane. Miejsce zainstalowania źródeł zasilania, którymi są zespoły prądotwórcze, powinno być odpowiednio wentylowane tak, aby wytwarzające się gazy i dymy nie mogły przenikać do pomieszczeń przeznaczonych dla ludzi. Dwie zasilające linie wyprowadzone z sieci miejskiej stanowią niezależne źródła zasilania, jeżeli jest pewność, że nie mogą one równocześnie ulec uszkodzeniu. Pojedyncze źródło zasilania instalacji bezpieczeństwa nie może być równocześnie wykorzystane do innych celów. Jeżeli dysponuje się większą liczbą źródeł zasilania mogą one być równocześnie użytkowane jako źródła wzajemnie się rezerwujące w tych przypadkach, gdy przy uszkodzeniu jednego z nich, pozostałe dysponują wystarczającą energią do rozruchu i utrzymania w ruchu wszystkich urządzeń bezpieczeństwa. Wymaga to na ogół samoczynnego wyłączenia urządzeń niezwiązanych bezpośrednio z instalacją bezpieczeństwa. Rys. 2. Obiekt wymaga dwóch niezależnych układów zasilania elektrycznego, zasilania dostępne z GPZ-ów kablami 20 kv o oddzielnym prowadzeniu poza budynkami. Przyjęto oddzielne przeciwpożarowe wyłączniki prądu dla każdej strefy pożarowej w budynku. WPP SI, WPP S2 wyłączniki przeciwpożarowe prądu stref nr I i II, RS rozdzielnia główna, RS I, RS II sekcje rozdzielni, RPS rozdzielnie pożarowe, RPS I zasilana z sekcji RS I i RPS II zasilana z sekcji RS II, TR1 i TR2 transformatory niezależnego zasilania 54

Wyżej wskazane warunki wyznaczają możliwy zakres rozwiązań projektowych, z których należy wybrać optymalne dla danego budynku źródło zasilania instalacji przeciwpożarowych i bezpieczeństwa. Budynek, dla którego wymagane jest zasilanie z dwóch niezależnych, samoczynnie załączających się źródeł energii elektrycznej, wymaga ustanowienia tych źródeł, jako spełniających warunki w zakresie zasilania instalacji bezpieczeństwa, co przedstawiają podane przykładowe rozwiązania. Rys. 3. Obiekt wymaga dwóch niezależnych układów zasilania elektrycznego, zasilanie podstawowe dostępne z GPZ-u kablem 20 kv prowadzonym poza budynkami. Drugim źródłem zasilania jest zespół prądotwórczy o mocy obliczonej na zasilanie odbiorów wymagających zasilania gwarantowanego i urządzeń przeciwpożarowych. Przyjęto jeden przeciwpożarowy wyłącznik prądu dla wszystkich stref pożarowych w budynku. WPP (W1, W2) wyłącznik przeciwpożarowy prądu, RSG rozdzielnia główna, RP1, RP2 rozdzielnie do zasilania urządzeń przeciwpożarowych, RG rozdzielnia generatora prądu, TR transformator zasilania podstawowego, W3, W4, W5 wyłączniki SZR Znaczna liczba obiektów, dla których projektowane są obwody instalacji elektrycznej urządzeń przeciwpożarowych, nie wymaga dwóch źródeł energii elektrycznej, w związku z tym konieczne jest zapewnienie odpowiedniego źródła zasilania instalacji bezpieczeństwa. Nr 178 55

Źródłami zasilania obwodów instalacji elektrycznej urządzeń przeciwpożarowych w takim przypadku może być: bateria akumulatorów zapewniająca zasilanie obwodów przez wymagany czas działania urządzenia przeciwpożarowego; w zasileniach akumulatorowych o napięciu powyżej 60 V należy stosować system IT z kontrolą stanu izolacji; przykład takiego rozwiązania w systemie IT podaje schemat 4; ogniwa galwaniczne zapewniające zasilanie obwodów przez wymagany czas działania urządzenia przeciwpożarowego; zespół prądotwórczy uruchamiający się samoczynnie z chwilą wykrycia pożaru przez system sygnalizacji pożaru lub zadziałania instalacji gaśniczej i zapewniający ciągłość zasilania przez czas czterech godzin; obwody zasilania urządzeń przeciwpożarowych z zespołu prądotwórczego powinny zapewnić ciągłość dostawy energii elektrycznej przez czas działania urządzenia przeciwpożarowego; zespół ten nie może w żadnym przypadku podać napięcia na obwody wyłączane przeciwpożarowym wyłącznikiem prądu; przewody i kable obwodów zasilających urządzenia przeciwpożarowe z zespołu prądotwórczego wraz z zamocowaniami powinny być ognioodporne. Rys. 4. Zasilanie z baterii akumulatorowej 230 V z niewyłączalnym ładowaniem zespołem prostownikowym 230 V AC/ 230 V DC, obwody zasilane poprzez falownik i transformator izolujący (separacyjny) Urządzenia przeciwpożarowe przeznaczone do zabezpieczenia jednej strefy pożarowej, wyposażone w zabudowane na stałe własne niezależne źródła zasilania zapewniające ciągłość dostawy energii przez czas działania urządzenia, nie wymagają drugiego zasilania spełniającego warunki instalacji bezpieczeństwa. W takiej sytuac- 56

ji własne źródło zasilania spełniające warunki instalacji bezpieczeństwa, w przypadku pożaru zapewnia ciągłość dostawy energii elektrycznej. W przypadku zasilania elektrycznego urządzenia przeciwpożarowego zabezpieczającego kilka stref pożarowych, należy zapewnić ciągłość dostawy energii elektrycznej przez czas wynikający z najbardziej niebezpiecznego wariantu scenariusza rozwoju pożaru w tych strefach pożarowych. Odpływy prądu wykonane kablami lub szynoprzewodami z przed przeciwpożarowych wyłączników prądu, zasilające rozdzielnie urządzeń przeciwpożarowych, powinny być prowadzone oddzielnymi trasami oraz zapewnić ciągłość dostawy energii elektrycznej, co najmniej przez czas trwania pożaru ustalony scenariuszem rozwoju pożaru, a w przypadku obiektów przemysłowych według PN-B-02852. Ochrona przeciwpożarowa budynków. Obliczanie gęstości obciążenia ogniowego oraz wyznaczanie względnego czasu trwania pożaru. Kable prowadzone z rozdzielni urządzeń przeciwpożarowych zasilających urządzenia przeciwpożarowe powinny posiadać odporność ogniową ustaloną na podstawie scenariusza rozwoju pożaru, jednak nie mniej niż E90, PH90, a w przypadku pełnej ochrony stałą instalacją tryskaczową nie mniej niż E30, PH30. W budynkach posiadających jedno źródło zasilania w energię elektryczną nie można uznać tego źródła za wystarczające do zasilania instalacji bezpieczeństwa. W przypadku pożaru istnieje duże ryzyko wystąpienia awarii w systemie podstawowego zasilania elektrycznego budynku nawet po zadziałaniu przeciwpożarowego wyłącznika prądu. Stosowane w większości urządzeń rozwiązania zasilania obwodów sterowania oddymianiem i obwodów sygnalizacyjnych z własnych źródeł, pozwalają na zabudowę tych urządzeń przeciwpożarowych w budynkach z jednym źródłem zasilania w energię elektryczną. W tym przypadku awaria i wyłączenie zasilania z sieci elektroenergetycznej nie pozbawia urządzenia przeciwpożarowego zasilania ze źródła spełniającego wymagania instalacji bezpieczeństwa. Ważnym problemem wymagającym rozwiązania przez projektanta instalacji elektrycznej jest zapewnienie ciągłości dostawy energii elektrycznej przez wymagany czas działania urządzenia przeciwpożarowego niewyposażonego we własne źródło zasilania. W budynkach z dwoma niezależnymi, samoczynnie załączającymi się źródłami energii elektrycznej, zasilania elektryczne można prowadzić oddzielnymi trasami z wydzielonych pożarowo rozdzielni urządzeń przeciwpożarowych dla każdego z tych źródeł energii elektrycznej. Obwody powinny spełniać wymagania instalacji bezpieczeństwa, a oznacza to, że powinny być niezależne od innych obwodów. W praktyce dla zapewnienia niezależności tych obwodów wszystkie przewody i kable urządzeń przeciwpożarowych układa się w odrębnych ognioodpornych korytkach i drabinkach instalacyjnych. W przypadku prowadzenia zasilania i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi przez przestrzenie zagrożone pożarem kwalifikowane do kategorii BE2 zgodnie z PN-IEC 60364-3 należy stosować przewody i kable ognioodporne. Przewody i kable prowadzone oddzielnymi trasami przy zapewnieniu ochrony przed uszkodzeniami mechanicznymi w przestrzeniach Nr 178 57

niechronionych stałą instalacją tryskaczową powinny mieć odporność ogniową E90, a w przypadku przewodów o przekroju do 2,5 mm 2 również ochraniającymi przed uszkodzeniami mechanicznymi PH90. Odpowiednio dla przewodów i kabli w przestrzeniach chronionych instalacją tryskaczową wymagana jest odporność ogniowa E30 lub odpowiednio PH30. W załączeniu przedstawiam wybrane przykłady z fachowych publikacji zastosowania kabli w obwodach systemów, sygnalizacji pożaru, sterowań realizowanych przez ten system, sterowań i zasilania stałych urządzeń gaśniczych. Podstawowe obwody systemu sygnalizacji pożaru SAP Uwagi Obwód zasilania centralki sygnalizacji pożaru CSP Kabel energetyczny z oddzielnym zabezpieczeniem w rozdzielni Centralka posiada własne źródło zasilania Linie dozorowe prowadzone w przestrzeniach nadzorowanych przez Kable uniepalnione SAP na całej długości Linie dozorowe prowadzone w przestrzeniach odcinkami nienadzorowanymi przez SAP Kabel klasy PH30 Zadziałanie czujki w chwili początku pożaru Obwody łączące centralki SAP nadzorujące różne strefy pożarowe z centralką nadrzędną, prowadzone w przestrzeniach chronionych stałą instalacją tryskaczową Obwody łączące centralki SAP nadzorujące różne strefy pożarowe z centralką nadrzędną, prowadzone w przestrzeniach niechronionych stałą instalacją tryskaczową Kabel klasy PH30 Kabel klasy PH90 Obwody sterownicze z CSP do dźwiękowego systemu ostrzegania Kable i przewody o parametrach określonych przez DSO, linie do urządzeń transmisji alarmu UTA, prowadzone w wydzielonym pomieszczeniu ochrony, w którym producenta systemu jest DSO i UTA Obwody sterowania stałymi urządzeniami Kabel klasy PH90 gaśniczymi Obwody zasilające sygnalizatory akustyczne i optyczne sterowane z SAP moduły na pętlowych liniach dozorowych Linie z CSP do panelu wizualizacji, rejestracji zdarzeń Kable zasilające klasy PH30. Linie dozorowe kable uniepalnione Kable i przewody o parametrach określonych przez producenta urządzeń wizualizacji i rejestracji Urządzenia wykonawcze DSO i UTA posiadają własne źródła zasilania Linie dozorowe nadzorowane przez SAP Urządzenia rejestracji zdarzeń zlokalizować w pomieszczeniu CSP 58

Podstawowe obwody stałych urządzeń gaśniczych SUG Obwody zasilające centralę sterującą gaszeniem CSG Linie sterowania CSG wyprowadzone z CSP lub pętlowych linii dozorowych SAP prowadzone w przestrzeniach chronionych stałą instalacją tryskaczową Kabel energetyczny z oddzielnym zabezpieczeniem w rozdzielni Kabel klasy PH30 Uwagi Centrala posiada własne źródło zasilania zapewniające wymagany czas pracy SUG Obwody sterowania CSG wyprowadzone z CSP lub pętlowych linii dozorowych SAP prowadzone w przestrzeniach nie posiadających chroniony stałą instalacją tryskaczową Obwody łączące centralki SAP nadzorujące różne strefy pożarowe z centralką nadrzędną, prowadzone w przestrzeniach chronionych stałą instalacją tryskaczową Kabel klasy PH90 Kabel klasy PH30 Obwody uruchamiania i zatrzymania SUG z przyciskami START i STOP Obwody sterownia urządzeniami: wyzwalającymi środek gaśniczy, uruchamiania zaworów kierunkowych, zamykającymi strefę gaszoną i klap odprężających, sygnalizatorów alarmowych SUG Linie kontroli w systemach SUG: wypływu środka gaśniczego, napełnienia zbiorników, butli środkiem gaśniczym, sterowania pomp przeciwpożarowych Kabel klasy PH90 Kable i przewody klasy PH90. Ochrona przestrzeni, w której prowadzone są linie sterowań stałą instalacją tryskaczową, nie daje podstaw do zastosowania kabli PH30 Kabel klasy PH90. Ochrona przestrzeni, w której prowadzone są linie kontroli, stałą instalacją tryskaczową, umożliwia zastosowanie kabli PH30 Obwody zasilania pomp przeciwpożarowych prowadzone w przestrzeniach chronionych stałą instalacją tryskaczową Obwody zasilania pomp przeciwpożarowych prowadzone w przestrzeniach nie posiadających chroniony stałą instalacją tryskaczową Nr 178 Kable zasilające klasy E30. Prowadzenie kabli w miejscach ograniczających możliwość ich uszkodzenia mechanicznego w czasie pożaru Kable i przewody klasy E90 lub wyższej ustalonej według scenariusza rozwoju pożaru. Prowadzenie kabli w miejscach ograniczających możliwość ich uszkodzenia mechanicznego w czasie pożaru Wymagane dwa niezależne zasilania rozdzielni pomp przeciwpożarowych stanowiącej oddzielną strefę pożarową wraz z pompami i zbiornikiem wody Wymagane dwa niezależne zasilania rozdzielni pomp przeciwpożarowych stanowiącej oddzielną strefę pożarową wraz z pompami i zbiornikiem wody 59