T U T O R I A L Wymiana układów IPM (hybryd) w modułach Z-SUS i Y-SUS w plazmach LG (na przykładzie YSUS 42V6 6871QZH033A) 1. Informacje wstępne. Niniejszy tutorial jest przeznaczony dla serwisów zajmujących się naprawą telewizorów oraz osób mających kontakt z elektroniką użytkową na poziomie technologii stosowanych w telewizorach plazmowych. Jeżeli po przeczytaniu poniższego tekstu, nie zrozumiałeś pojęć lub objaśnianych czynności technologicznych albo też nie jesteś pewien, że Twoje umiejętności są wystarczające do ich poprawnego wykonania, NIE DOKONUJ NAPRAW SAMODZIELNIE, lecz zleć je wykwalifikowanemu serwisowi. Nie rób NICZEGO, jeśli nie jesteś pewien tego, co robisz. Przed przystąpieniem do pracy PRZECZYTAJ DOKŁADNIE tą instrukcję. Autor w żadnym przypadku nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania niniejszego tuto riala. 2. Potrzebne narzędzia i materiały. a) Sprawdzony i pewny układ IPM (najlepiej fabrycznie nowy), może być bez radiatora. b) Bezpieczniki WTAT (o wartościach w zależności od potrzeb). c) Lutownica grzałkowa z regulacją temperatury grota (ważne!). d) Ręczny lub podciśnieniowy odsysacz cyny (np. ODS). Można także użyć plecionki miedzianej o szerokości minimum 5mm. e) Cyna ołowiowa (Pb) z kalafonią lub innym topnikiem (np. Flux używany do lutowania SMD). Nie należy stosować płynów lub past do lutowania na bazie kwasów. f) Płyn do zmywania elektroniki na bazie alkoholu lub isopropanolu, najlepiej w spray u (np. IPA lub Kontakt Spray, itp.). g) Pasta silikonowa poprawiająca dobrą przewodność cieplną, stosowana np. przy montażu radiatorów na procesory w komputerach PC. h) Miernik uniwersalny z funkcją sprawdzania ciągłości obwodów lub omomierzem, oraz woltomierzem na napięcie stałe, co najmniej 200VDC. i) Średniej wielkości śrubokręty: płaski i krzyżakowy, oraz lupa zegarmistrzowska lub silne okulary.
3. Diagnoza Po demontażu tylnej osłony urządzenia należy przy pomocy miernika uniwersalnego (telewizor bezwzględnie odłączony od sieci zasilającej!) sprawdzić bezpieczniki topikowe znajdujące się na podejrzanej o uszkodzenie płycie (patrz fot.1 czerwone strzałki). W plazmach LG z chassis 42V6 na module Y-SUS znajdują się dwa bezpieczniki topikowe zabezpieczające główne zasilanie tego modułu. Uszkodzenie (przebicie) jednego lub obydwóch tych bezpieczników jednoznacznie wskazuje na fakt uszkodzenia elementu hybrydowego IPM (na module widoczny jest jego duży radiator aluminiowy). Nie należy watować lub wymieniać uszkodzonych zabezpieczeń na inne, niż zastosowane fabrycznie, gdyż może to tylko spowodować dalsze uszkodzenia (np. zasilacza PSU). Uszkodzone bezpieczniki należy usunąć ze swoich gniazd. Na fot.1 pokazany jest moduł Y-SUS 42V6 z wymienionym jednym z bezpieczników topikowych (lewa czerwona strzałka). Fot. 1. 4. Naprawa płyty. a) Demontaż płyty z urządzenia. Odłączamy wszystkie złącza elektryczne na płycie (najlepiej zacząć od tych największych, którymi zakończone są przewody wiązek elektrycznych). Na końcu należy odłączyć tasiemki metalizowane podłączone do matrycy plazmowej (modułu plazmowego), pokazane na fot.1 (niebieskie strzałki). Odłączanie tych tasiemek zaczynamy od wysunięcia plastikowej ramki blokady, następnie lekko (bez użycia narzędzi) podnosimy tasiemkę w górę i po odczepieniu jej z kłów naprowadzających w gnieździe, wysuwamy delikatnie na zewnątrz poza płytę. Czynność tę należy wykonać wyjątkowo starannie, gdyż uszkodzenie tasiemki skutkuje wymianą matrycy plazmowej! Następnie należy odkręcić śruby mocujące płytę i wyjąć ją z bolców naprowadzających.
b) Demontaż hybrydy z płyty Na stanowisku serwisowym (najlepiej z uziemionym blatem) odwracamy płytę na stronę przeciwną niż strona elementów i odsysamy cynę ze wszystkich wyprowadzeń hybrydy. Odsysanie najlepiej wykonać pompą podciśnieniową zaopatrzoną w grzałkę (tzw. Desoldering pump) lub też przy użyciu lutownicy grzałkowej ze stabilizacją temperatury i przy zastosowaniu odsysacza ręcznego. Przed przystąpieniem do procesu odsysania, warto przemyć całą płytę dokładnie i z obydwóch stron isopropanolem, w celu usunięcia kurzu oraz innych zabrudzeń. W pierwszej kolejności należy ustawić temperaturę grzania na ok.320 330 stopni C i usunąć odsysaczem cynę z nóżek hybrydy, do których dołączone są pojedyncze, stosunkowo cienkie, ścieżki (przykład: fot.2 żółte strzałki). Czas nagrzewania każdego z wyprowadzeń wynosi zależnie od temperatury ok. 3-6sek. W następnej kolejności zmieniając temperaturę grota (lub końcówki odsysacza w przypadku pomp automatycznych) na ok.340-345 stopni C usuwamy cynę z tych wyprowadzeń IPMa, które połączone są ze sobą po kilka wspólną ścieżką (przykład: fot.2 czerwone strzałki) oraz wszystkie wyprowadzenia masy (GND), również te pojedyncze. Czas grzania każdego z wyprowadzeń w tym przypadku, ze względu na powierzchnię miedzi, może być nieco dłuższy, nawet do kilkunastu sekund. Fot. 2. Po usunięciu lutowia przy użyciu płaskiego śrubokręta podważamy mocno układ hybrydowy (zakończenie śrubokręta należy wsunąć pomiędzy spód hybrydy a płytę drukowaną od strony elementów). Działamy siłą skierowaną do góry, w taki sposób, aby końcówka śrubokręta stanowiła dźwignię pomiędzy płytą drukowaną a krawędzią IPM. Podważanie należy wykonywać bardzo ostrożnie, gdyż zbyt mocne przyłożenie siły może skutkować uszkodzeniem ścieżek obwodu drukowanego i metalizacji otworów wyprowadzeń hybrydy.
Po oddzieleniu uszkodzonej hybrydy od płyty modułu, należy dokładnie (najlepiej pod lupą zegarmistrzowską) sprawdzić stan otworów, w których osadzone były nogi wylutowanego IPMa, a także stan ścieżek obwodu drukowanego po obydwóch jego stronach. Ewentualne rysy lub potencjalne uszkodzenia powstałe na ścieżkach np. poprzez działanie śrubokręta przy podważaniu hybrydy, należy sprawdzić na przewodzenie i zwarcia miernikiem uniwersalnym. Stwierdzone ubytki warstwy przewodzącej można naprawić przy użyciu cienkiego przewodu lub srebrzanki (cynar). Czerwona strzałka na fot. 3. Pokazuje widoczne uszkodzenie IPMa, po jego wylutowaniu z płyty modułu YSUS (u dołu fot. widoczne wyprowadzenia wylutowanego IPMa). Fot.3. c) Przygotowanie. Z wylutowanego wcześniej uszkodzonego IPMa należy odzyskać aluminiowy radiator, poprzez odkręcenie 4 śrub mocujących w narożnikach hybrydy. Następnie radiator należy dokładnie umyć w roztworze isopropanolu w celu usunięcia starej pasty silikonowej (biała maź na spodniej stronie radiatora). Fot. 4a przedstawia radiator przed umyciem, a fot.4b radiator z oczyszczoną powierzchnią. Fot. 4a. Fot. 4b.
d) Montaż nowego IPMa. Sprawdzony, najlepiej fabrycznie nowy układ IPM, należy posmarować od góry (powierzchnia układu wykonana z blachy aluminiowej) dużą ilością pasty silikonowej niezbędnej do zapewnienia dobrej przewodności cieplnej. Pastę należy wstępnie rozsmarować po całej powierzchni IPMa tak, aby wytworzyła ona w miarę równomierną warstwę grubości ok.1-2mm. Poprawne naniesienie dobrej jakości pasty silikonowej jest podstawowym warunkiem długiego działania wymienionej hybrydy. Następnie należy przykręcić odzyskany wcześniej radiator zwracając uwagę na to, aby pasta silikonowa ściskana pomiędzy powierzchnią spodnią radiatora, a górą IPMa nie wydostawała się w nadmiarze na zewnątrz. Jeśli do tego dojdzie, należy starannie zetrzeć jej nadmiar zwłaszcza z wyprowadzeń układu i płyty drukowanej. Poprawnie zamocowany radiator, powinien być solidnie dokręcony, a pasta silikonowa powinna w niewielkiej ilości być widoczna poza jego obrębem (patrz fot.5 zieloną strzałką zaznaczono dozwolony nadmiar pasty silikonowej po dokręceniu radiatora). Przy dokręcaniu radiatora należy zwrócić uwagę, aby nie uszkodzić tworzywa obudowy IPMa, która może łatwo się ukruszyć. Śruby dokręcamy sposobem na krzyż, czyli w kolejności 1-3-2-4 (numeracja śrub i kierunek są umowne). Fot. 5. Wyprowadzenia tak przygotowanej hybrydy wraz z zamocowanym radiatorem należy umieścić we właściwych otworach na płycie, w razie konieczności lekko je podginając. Należy to jednak robić ostrożnie i podczas dociskania IPMa do płyty zwracać szczególną uwagę, by żadne z wyprowadzeń nie zostało uszkodzonych. Mechaniczne uszkodzenie któregokolwiek wyprowadzeń układu, dyskwalifikuje go z dalszego montażu i użytkowania. Poprawnie zamocowaną hybrydę lutujemy od strony przeciwnej do strony elementów płytki drukowanej z pomocą lutownicy grzałkowej o temperaturze grota ok. 325 stopni C (czas lutowania ok. 2-3 sekundy na każde wyprowadzenie). Wyprowadzenia umieszczone na większych powierzchniach ścieżek obwodu drukowanego, można lutować przy temperaturze 340-345 stopni C, nie dłużej niż przez 10 sekund każde.
e) Montaż końcowy płyty modułu. Po zalutowaniu nowego IPMa na płycie, należy dokładnie sprawdzić (najlepiej z użyciem lupy) punkty lutownicze, pod kątem ewentualnych zwarć resztkami cyny lub tzw. zimnych lutów, czyli błędnie wykonanych lutowań wyprowadzeń. W razie wątpliwości można posłużyć się multimetrem lub dla pewności wykonać ponowne lutowanie niepewnego miejsca. Następnie korzystnie jest wymyć dokładnie płytę isopropanolem, w celu usunięcia resztek kalafonii i cyny, której drobinki mogły pozostać na płycie. Po umyciu płytę należy pozostawić do całkowitego wyschnięcia przed montażem w urządzeniu. Wyschniętą i sprawdzoną wizualnie i elektrycznie płytę należy umieścić w telewizorze układając ją na bolcach naprowadzających, które stanowią tuleje służące do przykręcenia modułu śrubami mocującymi. Śruby należy przykręcać delikatnie, aż do wyczucia silnego oporu podkładek sprężynujących. Właściwe zamocowanie płyty jest ważne do jej poprawnej długowiecznej pracy. Z uwagi na zachodzące tam naprężenia termiczne, zbyt sztywne zamocowanie może wywołać w późniejszym czasie bardzo trudne do zlokalizowania uszkodzenia jej obwodów lub nawet elementów elektronicznych przylutowanych zwykle techniką SMD do płyty. Zbyt luźne zaś zamocowanie płyty, może skutkować powstaniem efektu niepewnej masy i w konsekwencji wywoływać objawy (zakłócenia obrazu) bardzo trudne później do lokalizacji. Po przykręceniu płyty należy podłączyć do niej wszystkie uprzednio odłączone przyłącza elektryczne. Na końcu dołączamy tasiemki z matrycy, robimy to w następujący sposób: Wysuwamy ramkę blokady poziomo, najdalej, jak to możliwe, a następnie odchylamy tasiemkę tak, aby jej końcówka stanowiła kąt ok. 45 stopni w stosunku do czoła gniazda na płycie i wprowadzamy tasiemkę w głąb tego gniazda, aż do napotkania dającego się wyczuć oporu, jednocześnie dbając w końcowej fazie, aby jej prostokątne otwory kluczowe zostały zahaczone na niewidocznych teraz kłach mocujących, znajdujących się wewnątrz gniazda przyłączeniowego. Tasiemkę staramy się wprowadzać równolegle dbając o to, aby nie uległa ona zagięciu ani wzdłuż, ani w poprzek swojej osi. Operację podłączenia tasiemek matrycy należy wykonać bardzo starannie i delikatnie (w razie potrzeby wysunąć tasiemkę na zewnątrz i powtórzyć operację podłączenia). Każde uszkodzenie którejkolwiek z tasiemek lub brak dobrego kontaktu tasiemki ze złączem może skutkować trwałym uszkodzeniem matrycy plazmowej lub ponownym uszkodzeniem naprawionego modułu. 5. Uruchomienie Gniazda usuniętych wcześniej przepalonych bezpieczników należy uzupełnić o bezpieczniki o takim samym nominale (Uwaga: watowanie, zwieranie lub stosowanie niewłaściwych lub niepasujących mechanicznie bezpieczników może skutkować uszkodzeniem modułów urządzenia). Przed podaniem napięć zasilania na naprawiany moduł, należy ponownie sprawdzić sposób mocowania i podłączenia płyt i okablowania oraz usunąć wszystkie ciała obce z wnętrza urządzenia.
Po podłączeniu zasilania i wprowadzeniu telewizora w stan pracy należy w pierwszej kolejności sprawdzić napięcia zasilające naprawiony moduł (za gniazdami bezpieczników względem masy części stalowej obudowy, chassis urządzenia). Nominalne wartości napięć Vs, Va i innych powinny być podane w dokumentacji serwisowej telewizora i/lub na naklejkach informacyjnych umieszczonych bezpośrednio na tylnej ściance obudowy matrycy plazmowej. Jeśli stwierdzimy odchyły rzeczywistych mierzonych wartości tych napięć większe niż 10-15% od podanych wartości nominalnych należy koniecznie przeprowadzić odpowiednie korekty (patrz dokumentacja serwisowa urządzenia). Brak jednego lub kilku napięć może być spowodowany nieprawidłowym wykonaniem naprawy modułu lub też błędnym działaniem np. zasilacza i/lub innych modułów telewizora. W przypadku stwierdzenia znacznej różnicy zmierzonych napięć od podanych w dokumentacji, należy jak najszybciej odłączyć urządzenie od zasilania. Poprawnie dokonana naprawa modułu poprzez wymianę IPMa wymaga wygrzania telewizora przy normalnej pracy (najlepiej podać sygnał testowy analogowy bądź cyfrowy) przez około 1-2 godzin w temperaturze pokojowej. W tym czasie należy sprawdzać temperaturę radiatora wymienionego IPMa. Stosuje się zasadę, że przy statycznym obrazie testowym, radiator na module YSUS powinien mieć temperaturę podobną do temperatury radiatora na IPMie modułu ZSUS. Duże różnice tych temperatur sygnalizują niesprawność przegrzewającego się modułu lub matrycy plazmowej. 6. Informacje końcowe Opisana powyżej procedura wymiany układów hybrydowych IPM jest podobna we wszystkich modułach produkowanych przez LG, których te układy występują. Najnowsza wersja tego Tutoriala jest dostępna na stronie: Autor nie udziela żadnych dodatkowych informacji związanych z przedmiotem niniejszego tuto riala oraz nie ponosi żadnej odpowiedzialności związanej z opisanymi tutaj naprawami. Kopiowanie tego tuto riala jest dozwolone jedynie w całości i w niezmienionej formie i treści.