YaraBela EXTRAN 27 (CAN)
Skuteczność ma swoją nazwę jest nią saletra YaraBela EXTRAN 27 (CAN) Skład nawozu YaraBela EXTRAN 27 Azot całkowity 27,0% Azot azotanowy N-NO 3 13,5% Azot amonowy N-NH 4 13,5% MgO 4,0% CaO 7,0% 2
Spis treści Skuteczność azotu: odpowiedź na wyzwania ekonomiczne i ekologiczne str. 4 Azot azotanowy odżywia rośliny szybko i pewnie str. 5 umożliwia optymalne zbiory przy niższej dawce azotu str. 6 gwarantuje jakość ziarna i zmniejsza nadwyżkę bilansową azotu str. 8 jest skuteczna i bezpieczna dla roślin str. 9 szybkie i pewne działanie. Wysoka dostępność azotu dla roślin str. 10 szybkie i pewne działanie. Nieznaczne straty gazowe str. 11 zmniejsza zapotrzebowanie na wapno i dostarcza magnez str. 12 Optymalne nawożenie azotem str. 13 Optymalne nawożenie azotem saletrą YaraBela EXTRAN 27 (CAN) str. 14 Przedstawiciele handlowi Yara Poland str. 15 3
Skuteczność azotu: odpowiedź na wyzwania ekonomiczne i ekologiczne Rolnictwo stoi przed następującymi wyzwaniami ekonomicznymi i ekologicznymi: Produkcja żywności w przystępnych cenach, przy zachowaniu wysokiej, stałej jakości; Zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Optymalny ekonomicznie plon i ograniczone ryzyko wymywania przy optymalnej ilości azotu Plon (dt/ha) 90 80 Optymalny ekonomicznie plon Azot wynoszony z plonem (k N/ha) 100 90 80 70 70 Plon ziarna 60 50 Należy zaznaczyć, że skutecznemu nawożeniu azotem przypisywana jest najważniejsza rola w odpowiedzi na wyzwania ekonomiczne i ekologiczne: 60 Azot w lebie Optymalna iloś azotu 0 50 100 150 200 250 300 350 400 Ilość azotu N (azot w nawozach + azot mineralny, kg N/ha) 40 30 Zastosowanie azotu musi być tak oszacowane, żeby uzyskać optymalny ekonomicznie plon w rolnictwie; Straty azotu, będące wynikiem wymywania oraz emisji amoniaku, należy zredukować do minimalnego poziomu. Oznacza to, że należy zmaksymalizować zarówno pobranie azotu mineralnego z gleby, jak i wykorzystanie przez rośliny azotu zawartego w nawozach. Maksymalnie możliwa skuteczność nawożenia azotem ma na celu ekonomiczną produkcję o wysokiej jakości, czym spełnia się równocześnie wymagania racjonalnej gospodarki rolnej. Skuteczność nawożenia azotem jest więc decydującym kryterium przy wyborze strategii nawożenia i przy wyborze nawozów, jakie mają być zastosowane. 4
Azot azotanowy odżywia rośliny szybko i pewnie Wśród szerokiej palety nawozów azotowych azot występuje w trzech podstawowych formach: amidowej, amonowej i azotanowej. Azot pobierany jest przez rośliny przede wszystkim jako azot azotanowy. Różnice w pobieraniu azotu amonowego i azotu azotanowego wynikają z ich zachowania w glebie. Formy azotu w nawozach azotowych i sposób, w jaki docieraj do roliny Ulatnianie NH 3 Denitryfikacja Azot azotanowy występuje w roztworze glebowym, w formie rozpuszczonej i transportowany jest do korzeni poprzez ruchy wody, by w końcu dotrzeć do rośliny. Mocznik CO (NH 2 ) 2 Forma amono a Azot azotano y + NH 4 NO 3 Wymy anie Forma amonowa adsorbowana jest przez minerały ilaste i substancje organiczne i może być pobrana Bloko anie Saletra apnio a Saletra YaraBela EXTRAN 27 (CAN) SULFAN Siarczan amonu Rozt ór saletrzano-amono y Mocznik + S Mocznik przez roślinę tylko wówczas, gdy znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie korzeni. Mocznik musi najpierw przekształcić się w formę amonową i dopiero wówczas działa jako nawóz amonowy o stosunkowo ograniczonej przyswajalności. Znaczna ilość azotu pozyskanego z mocznika oraz z nawozów azotowych zawierających formę amonową jest oddana do dyspozycji roślin dopiero po przekształceniu się w azot azotanowy. Należy liczyć się z tym, że oprócz dłuższego czasu oddziaływania formy amonowej następują większe utraty amoniaku lotnego i blokowanie jonu amonowego w glebie. 5
umożliwia optymalne zbiory przy niższej dawce azotu Decydującym elementem przy wyborze określonego rodzaju nawozu jest jego skuteczność., mocznik oraz roztwór saletrzano-mocznikowy postrzega się często jako nawozy o takim samym stopniu działania. Doświadczenia polowe wykazują, że stosowanie wszystkich rodzajów nawozów przynosi wprawdzie wysokie plony, jednak są one częściej osiągane przy nawożeniu nawozem Saletra YaraBela EXTRAN 27 (CAN) przy zmniejszonych dawkach na hektar. Porównanie wpływu na plony z pól nawożonych saletrą YaraBela EXTRAN 27 (CAN) i mocznikiem wykazuje, że nawożenie saletrą YaraBela EXTRAN 27 (CAN) wpływa na osiągnięcie najwyższego plonu już przy zastosowaniu 175 kg azotu N/ha. Tak więc, w porównaniu do nawożenia mocznikiem, można zaoszczędzić 30 kg azotu N/ha. Wyższa skuteczność nawożenia saletrą wapniowo-amonową, jaką jest saletra YaraBela EXTRAN 27 (CAN), w porównaniu z nawożeniem mocznikiem lub roztworem saletrzano-mocznikowym, wynika z wyższej efektywności pobierania azotu przy takiej samej ilości zastosowanego azotu. Większe pobieranie azotu jest bezpośrednim następstwem lepszego udostępnienia azotu i niższych strat azotu przy zastosowaniu saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN). Potwierdziły to wieloletnie doświadczenia z jęczmieniem ozimym i z pszenicą ozimą. Schemat 1 Plonowanie pszenicy ozimej przy różnych dawkach azotu: możliwości zaoszczędzenia azotu przy zastosowaniu saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) Plon (dt/ha) 90 Najwyˆszy plon przy zastosowaniu saletry YaraBela Najwyˆszy plon EXT AN 27 (CAN) przy zastosowaniu mocznika 175 kg azotu N/ha 205 kg azotu N/ha 88 87,4 87,5 87,5 86 86 84 8 80 78 175 05 Nawo enie w kg N/ha RÓDŁO: HLVA KASSEL Saletra YaraBela EXTRAN 7 (CAN) Mocznik Schemat 2 Zwyżka plonów zbóż przy zastosowaniu saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) Wzros plonów w % Wzros plonów w % 108 106 104 102 100 98 96 J czmie ozimy 1998 1999 2000 rednia 110 Pszenica ozima 108 106 104 102 100 98 96 1998 1999 2000 rednia RÓDŁO: LK SCHLESWIG-HOLSTEIN, FUTTERKAMP 1998 2000 Moc nik 6
Nawożenie saletrą YaraBela EXTRAN 27 (CAN) jest korzystniejsze w połowie okresu wegetacji w porównaniu z nawożeniem saletrą amonową. Korzystne jest stosowanie saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) na glebach kwaśnych, gdyż saletra YaraBela EXTRAN 27 (CAN) zakwasza glebę mniej niż saletra amonowa oraz dostarcza wapń i magnez, które zwiększają zasobność gleb. Gleby kwaśne są bardziej narażone na utratę Mg i Ca. Schemat 3 Użytki zielone: przykład poletka o ph 5,7 Plon (t/ha) pierwsze koszenie 6 5 4 3 2 0 0 50 00 50 200 Dawka N (kg/ha) RÓDŁO: Levington Agriculture, UK 994 998 Saletra amonowa Schemat 4 Doświadczenia polowe z saletrą YaraBela EXTRAN 27 (CAN) i saletrą amonową: wyższy plon z saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) w uprawie użytków zielonych Schemat 5 dostarcza wystarczającą dawkę Mg i Ca, aby zrekompensować ilości wyniesione z plonem 7 t/ha Składniki pokar owe wyniesione z gleby z plone 7 t/ha 160 142 140 120 100 80 66 60 50 40 20 12 10 0 N P 2 O 5 K 2 O MgO CaO Schemat 6 Wyższy plon z saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) niż z saletry amonowej AN na glebach kwaśnych (na przykładzie użytków zielonych; 7 poletek doświadczalnych z ph < 7,0) Plon (t/ha) 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 6,0 U ytki zielone 5,6 Plon (t/ha) pierwszy po os 7 6 5 4 3 2 0 0 50 100 150 200 Daw a N ( g/ha) RÓDŁO: Leving on Agricul ure, UK 1994 1998 Sale ra YaraBela EXTRAN 27 (CAN) Sale ra amonowa RÓDŁO: Levington Agriculture, UK 994 998 Saletra amonowa 7
gwarantuje jakość ziarna i zmniejsza nadwyżkę bilansową azotu Doświadczenia przeprowadzone na 15 stanowiskach, dotyczące zwiększenia dawki azotu, wykazały lepszy wpływ na plon w przypadku zastosowania saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) w porównaniu z plonem przy zastosowaniu mocznika. Ponadto nawożenie saletrą YaraBela EXTRAN 27 (CAN) prowadzi do znacznego poprawienia zawartości białka surowego. W wyniku zastosowania saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) uzyskano więc najwyższy dochód pomniejszony o koszty nawożenia. Wyższa zawartość białka przy takim samym plonie jest wynikiem większego pobrania azotu i prowadzi tym samym do niższego poziomu bilansu azotu. Decydującym elementem przy wyborze nawozu azotowego jest najwyższa możliwa do osiągnięcia skuteczność nawożenia azotem. Schemat 7 Doświadczenia dotyczące zwiększania dawki azotu w pszenicy ozimej (dane z 15 doświadczeń): nawożenie saletrą YaraBela EXTRAN 27 (CAN) jest ekonomiczne Schemat 8 Doświadczenia dotyczące zwiększania dawki azotu w pszenicy ozimej (dane z 15 doświadczeń): wyższa zawartość białka przy zastosowaniu saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) Plon (dt/ha) 3 1 90,3 89,0 89,3 88,5 8 87 86,3 85 83,8 83 82,2 81 7 78,5 77 75 93 160 200 240 Nawoenie N ( g/ha) Zawartoˇ białka surowego (%) 14 13 12,5 12,3 12,1 11,8 12 11,2 10,9 11 10,4 10,2 10 120 160 200 240 Nawoenie N (kg/ a) RÓDŁO: Levington Agriculture UK 1 8 Mocznik RÓDŁO: Levington Agriculture UK 1 8 Mocznik 8
jest skuteczna i bezpieczna dla roślin Zastosowanie saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) jest o wiele bardziej korzystne w porównaniu z zastosowaniem roztworu saletrzano- -mocznikowego. Na podstawie 132 doświadczeń jednoznacznie stwierdzono wyższe plony po zastosowaniu saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) w porównaniu do roztworu saletrzano- -mocznikowego. Zwyżka plonu w wyniku zastosowania saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) wyniosła średnio 2,6 dt/ha. Również jakość, którą uzyskano w powyższych doświadczeniach z zastosowaniem saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN), znacznie się polepszyła. 78% wszystkich doświadczeń wykazało, że po zastosowaniu saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) zawartość białka wzrosła średnio o 0,6%. Oprócz gorszej efektywności roztworu saletrzano-mocznikowgo, w którym dominująca jest forma amidowa, dodatkowo może dojść do uszkodzeń roślin, co w konsekwencji prowadzi do strat plonu. Tabela 1 Korzyści płynące z zastosowania saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) w porównaniu z roztworem saletrzano-mocznikowym. Porównanie plonu i zawartości białka saletra YaraBela EXTRAN 27 (CAN) Roztwór saletrzano- -mocznikowy Plon 70% 24% Zawartość białka 78% 20% Zdjęcie 1 Uszkodzenia po zastosowaniu roztworu saletrzano-mocznikowego. jest bezpieczna dla roślin Zdjęcie wykonane mikroskopem elektronowym. Powierzchnia liścia pszenicy (powiększenie 2800-krotne). Ró nica w plonie (dt/ha) 20 15 10 5 0 Wy sza wydajno dziki saletrze YaraBela EXTRAN 27 (CAN) 93 dowiadczenia Wy sza wydajno dziki roztworowi saletrzano-mocznikowemu 33 dowiadczenia Ka da kolumna to inna lokalizacja dowiadczenia nieuszkodzony aparat szparkowy uszkodzony aparat szparkowy w wyniku zastosowania roztworu saletrzano-mocznikowego 9
szybkie i pewne działanie Wysoka dostępność azotu dla roślin Azot azotanowy zawarty w saletrze YaraBela EXTRAN 27 (CAN) jest natychmiast wykorzystany przez rośliny. Natomiast azot amidowy w moczniku musi być przekształcony w glebie w formę amonową, a potem azotanową, aby stał się przyswajalny dla roślin. Mocznik można relatywnie szybko przeprowadzić w azot amonowy (1 6 dni), przekształcenie azotu amonowego w azot azotanowy może jednak trwać wiele tygodni, szczególnie wczesną wiosną. W tym czasie rośliny mają do dyspozycji ograniczony dostęp do azotu amonowego. Straty amoniaku, blokowanie azotu amonowego w minerałach ilastych i blokowanie mikrobiologiczne mogą drastycznie zredukować ilość azotu. Schemat 9 Przekształcanie azotu amonowego w azot azotanowy w zależności od temperatury gleby Temperatura gleby ( C) 1 tydzie 20 2 tygodnie 10 8 5 4 tygodnie 6 tygodni 1 2 3 5 6 7 Czas przekształcania tygodniach (50% jako azot azotano y) RÓDŁO: Amberger u. Vilsmeier 10
Nieznaczne straty gazowe Przy nawożeniu roztworem saletrzano-mocznikowym lub mocznikiem traci się przeciętnie 8% lub 15% azotu w formie amoniaku, co odbija się ujemnie na odżywianiu rośliny i wpływa negatywnie na środowisko naturalne. Dzięki otoczkowaniu i odpowiednim formom azotu saletra YaraBela EXTRAN 27 (CAN) wykazuje minimalne straty tego składnika. Wysokość strat amoniaku zwiększa się wraz ze wzrastającą wartością ph gleby przy zmniejszającej się zawartości iłu w glebie. Wysokie temperatury także sprzyjają utracie amoniaku. Po nawożeniu mocznikiem na krótki czas dochodzi do miejscowego wzrostu wartości ph w bezpośredniej bliskości granulek mocznika. Wzrost wartości ph w glebie, a tym samym wzrost strat amoniaku, jest tym wyższy, im bardziej sucha jest gleba. Ulatnianie amoniaku może oprócz tego szkodzić roślinom, a środowisko naturalne jest obciążone negatywnymi skutkami eutrofizacji i zakwaszenia. Schemat 10 Średnie straty amoniaku po zastosowaniu saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN), roztworu saletrzano-mocznikowego oraz mocznika Zdjęcie 2 Wzrost wartości ph w pobliżu granuli mocznika zwiększa ryzyko ulatniania amoniaku Straty amoniaku (% nawoenia azotem) 20 8 15 6 4 2 8 0 8 6 4 2 2 0 otoczenie granul ph 9,5 pozostała gleba ph 5,5 RÓDŁO: BMVEL/UBA, 2002 Salet a Ya abela EXTRAN 27 (CAN) Roztwó salet zano-mocznikowy Mocznik 11
zmniejsza zapotrzebowanie na wapno i dostarcza magnez Zapas wapnia Nawozy azotowe zakwaszają glebę. Zakwaszenie należy zlikwidować wapnowaniem. Standardowo stosowane nawozy azotowe różnią się jednoznacznie pod względem składu. W związku z czym, przy ocenie różnych nawozów azotowych, należy wziąć pod uwagę koszty wapnowania. Przykład: Stosując saletrę YaraBela EXTRAN 27 (CAN) przy nawożeniu 100 kg N/ha, należy uwzględnić w kalkulacji koszty wapnowania 48 kg CaO. Odpowiada to, przy cenie rzędu około 0,20 PLN/kg CaO, kosztom wapnowania w wysokości około 9,60 PLN/ha. W porównaniu do nawożenia roztworem saletrzano-mocznikowym lub mocznikiem koszty wapnowania wynoszą około 20 PLN/ha, co należy wziąć pod uwagę przy porównywaniu cen różnych rodzajów nawozów. Saletra YaraBela EXTRAN 27 (CAN) to korzyść przy rozsiewaniu Mocznik charakteryzuje się znacznie niższym, specyficznym ciężarem nasypowym w porównaniu do saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN). Następstwem tego jest mniejsza maksymalna szerokość rozsiewania mocznika oraz podatność na czynniki zewnętrzne (wiatr, niewłaściwe ustawienie rozsiewacza), co powoduje wzrost ryzyka nieudanego rozsiewu. Wysoka koncentracja azotu w moczniku może być przyczyną nieudanego siewu. Korzyść logistyczna wynikająca z wyższej koncentracji azotu w moczniku równoważona jest przez nieznaczny ciężar specyficzny. W przypadku saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) możliwy jest precyzyjny wysiew nawet do 42 m. Dostarczanie magnezu Przy produkcji saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) stosuje się węglan wapniowy z zawartością magnezu, dzięki czemu saletra YaraBela EXTRAN 27 (CAN) zawiera także 4% MgO. Oprócz jego pozytywnego wpływu na gospodarkę wapniem w glebie regularne stosowanie saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) oznacza dodatkowe zaopatrzenie w magnez. Przy dawce nawozu rzędu np. 300 kg/ha saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) (4% MgO, z czego 1,1% jest rozpuszczalny w wodzie) nawozi się oprócz 81 kg azotu N dodatkowo 12 kg MgO. Wapno 534 kg Wapno 179 kg Wapno 86 kg brak zapotrzebowania na wapno* Użycie saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) Siarczan amon Mocznik Saletra Saletra i saletra amon. YaraBela wapniowa EXTRAN 27 (CAN) wymaga zastosowania mniejszej ilości wapna, * Zapotrzebowanie na wapno w kg CaCO 3 aby skompensować zakwaszenie gleby na 100 kg N/ha gr ntów ornych. 12
Optymalne nawożenie azotem Celem optymalnej strategii nawożenia azotem jest maksymalna wydajność uprawy przy równoczesnym zminimalizowaniu negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne. Aby zrealizować powyższy cel, należy na każdym etapie wegetacji dostarczyć roślinom optymalną ilość azotu w takiej formie, która sprawi, że dotrze on do roślin w najłatwiejszy sposób. Tylko tak można zminimalizować straty azotu i nadwyżkę bilansową azotu, a zredukować niezbędną wysokość nakładów, które należy ponieść, by osiągnąć optymalny plon. W ten sposób podwyższa się skuteczność nawożenia azotem. Nawozy zawierające azot azotanowy, takie jak saletra YaraBela EXTRAN 27 (CAN), Sulfan oraz nawozy bazujące na azocie azotanowym, jak Yara Nitrofoski, charakteryzują się szybkim, pewnym, a tym samym łatwym do skalkulowania działaniem. Dlatego nawozy te są szczególnie polecane dla skutecznego nawożenia. W dostosowaniu nawożenia azotem do faktycznego zapotrzebowania na azot zbóż ozimych pomocne są sprawdzone narzędzia, np. Yara N-Tester oraz Yara N-Sensor, które umożliwiają optymalne prowadzenie plantacji przez cały cykl jej wegetacji. Schemat 11 dawka saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) wykłaszanie si dawka saletry YaraBela EXTRAN 27 (CAN) strzelanie w d bło wykres pobierania azotu 1 dawka azotu N YaraMila NITROFOSKI S LFAN saletra YaraBela EXTRAN 27 (CAN) 13
Optymalne nawożenie azotem saletrą YaraBela EXTRAN 27 (CAN) Azot azotanowy odżywia rośliny szybko i pewnie umożliwia optymalne zbiory przy niższych dawkach azotu gwarantuje wysoką jakość ziarna i zmniejsza nadwyżkę bilansową azotu jest skuteczna i bezpieczna dla roślin dba o szybkie i pewne działanie azotu to nieznaczne straty amoniaku obniża zapotrzebowanie na wapno i dostarcza magnez to korzyść przy rozsiewaniu i przechowywaniu 14
Przedstawiciele handlowi i doradcy agronomiczni Yara Poland Przedstawiciele handlowi i doradcy agronomiczni: Agronom Agronom Łukasz Wojciech Alina Biniek Mróz Borowska 695 330 892 695 330 007 601 634 713 Słupsk Gdask winouj cie Koszalin Elblg Suwałki Szczecin Wojciech Gorzów Wlkp. Bydgoszcz Grudzidz oru Ostrołęka Łom a Białystok Waldemar Pozna Włocławek Płock Warszawa Krzesiwczyk Konin Siedlce 607 571 750 Leszno Skierniewice Łód Biała Podlaska Kalisz Oleniacz Radom Agronom Lublin Wrocław Piotrków Przemysław rybunalski Chełm Częstochowa Kielce Jelenia Góra 695 330 025 Opole Zamo Wałbrzych arnobrzeg Katowice Agronom Mariusz Kraków Piotr arnów Rzeszów Pawlus Wojciech Jastrzębie- -Zdrój Szantula 695 120 656 Niemiec Nowy Scz Przemy l Bielsko-Biała Krosno 691 917 620 601 634 711 Legnica Bujnowski 667 600 846 Wiesław Kocoł 605 199 904 Agronom Paweł Kwiatkowski 695 120 654 Adres e-mail Zespołu Agronomów: agronom@yara.com 15
Yara Poland Sp. z o.o. ul. Malczewskiego 26, 71-612 Szczecin tel. +48 91 433 00 35, fax +48 91 433 04 34 e-mail: yarapoland@yara.com www.yara.pl FIRMA Z SYSTEMEM JAKOŚCI CERTYFIKOWANYM PRZEZ DNV GL ISO 9001 Informacje zawarte w niniejszym dokumencie zostały opracowane zgodnie z najlepszą wiedzą i doświadczeniem Yara. Yara nie ponosi odpowiedzialności za nieprawidłowe i niezgodne z instrukcją stosowanie produktów Yara. Treść niniejszej publikacji nie może być powielana lub rozpowszechniana w żadnej formie i w żaden sposób bez uprzedniego zezwolenia Yara. Wszelkie znaki towarowe, znaki graficzne, nazwy własne, logotypy i inne dane są chronione prawem autorskim i należą wyłącznie do Yara.